LLYTHRENNEDDLLYTHRENNEDD

ESTYN:ESTYN:Strategaeth ac arweiniad ar gyfer arolygu Strategaeth ac arweiniad ar gyfer arolygu

llythrennedd ar gyfer disgyblion rhwng 3 a 18 llythrennedd ar gyfer disgyblion rhwng 3 a 18 oed.oed.

Medi 2011Medi 2011

•Pam?Pam?

•Beth?Beth?

•Sut?Sut?

Pam? Pam?

• Cynnydd araf mewn gwella safonau llythrennedd Cynnydd araf mewn gwella safonau llythrennedd ar draws y deng mlynedd ddiwethaf a ar draws y deng mlynedd ddiwethaf a chanlyniadau wedi cyrraedd llwyfandir ar draws y chanlyniadau wedi cyrraedd llwyfandir ar draws y pum mlynedd ddiwethaf.pum mlynedd ddiwethaf.

• Gwahaniaethau arwyddocaol ym mherfformiadau Gwahaniaethau arwyddocaol ym mherfformiadau bechgyn a merched.bechgyn a merched.

• Amrywiadau o fewn ysgolion ac ar draws Amrywiadau o fewn ysgolion ac ar draws awdurdodau lleol.awdurdodau lleol.

• Canlyniadau isel yn PISA.Canlyniadau isel yn PISA.

• Gormod o ddisgyblion ac oedolion yng Nghymru Gormod o ddisgyblion ac oedolion yng Nghymru gydag amgyffred gwan o’r pynciau sylfaenol.gydag amgyffred gwan o’r pynciau sylfaenol.

Beth?Beth?

Ym mhob cyfnod allweddol Ym mhob cyfnod allweddol

• Diffyg adnabyddiaeth eang bod llythrennedd yn Diffyg adnabyddiaeth eang bod llythrennedd yn fwy na phwnc sengl Cymraeg/Saesneg, ond mae fwy na phwnc sengl Cymraeg/Saesneg, ond mae yn gryn grŵp o alluoedd sydd angen i ddisgyblion eu ŵp o alluoedd sydd angen i ddisgyblion eu cael os ydynt yn mynd i fod yn ddysgwyr cael os ydynt yn mynd i fod yn ddysgwyr llwyddiannus ym mywyd yr ysgol ac fel oedolion.llwyddiannus ym mywyd yr ysgol ac fel oedolion.

  • Nid yw pob athro yn derbyn cyfrifoldeb am Nid yw pob athro yn derbyn cyfrifoldeb am

ddatblygu sgiliau llythrennedd y disgyblion ym ddatblygu sgiliau llythrennedd y disgyblion ym mhob maes dysgu.mhob maes dysgu.

Beth?Beth?

• Diffyg o ddefnydd fforensig o ddata Diffyg o ddefnydd fforensig o ddata perfformiad i gymharu perfformiad ysgol perfformiad i gymharu perfformiad ysgol gydag eraill, a gan ALl ar gyfer monitro a gydag eraill, a gan ALl ar gyfer monitro a herio ysgolion. herio ysgolion.

  

• Defnydd annigonol o arddulliau dysgu sy’n Defnydd annigonol o arddulliau dysgu sy’n datblygu sgiliau meddwl disgyblion, gan datblygu sgiliau meddwl disgyblion, gan gynnwys holi cwestiynau, cynllunio a gynnwys holi cwestiynau, cynllunio a sgiliau datrys-problemau.sgiliau datrys-problemau.

Beth?Beth?

Ym mhob cyfnod allweddolYm mhob cyfnod allweddol

• Llwyddiant annigonol wrth gwrdd Llwyddiant annigonol wrth gwrdd ag anghenion ag anghenion dysgu bechgyn.dysgu bechgyn.

  • Diffyg tasgau dysgu heriol ar gyfer y disgyblion Diffyg tasgau dysgu heriol ar gyfer y disgyblion

mwyaf galluog. mwyaf galluog.

• Tracio systematig annigonol o’r disgyblion sydd Tracio systematig annigonol o’r disgyblion sydd ynghlwm ynghlwm â/eisioes wedi bod ynghlwm â rhaglenni â/eisioes wedi bod ynghlwm â rhaglenni ymyrraeth.ymyrraeth.

Beth?Beth?

At all key stagesAt all key stages

• sicrhau bod ysgolion yn mabwysiadu dulliau sicrhau bod ysgolion yn mabwysiadu dulliau effeithiol mewn ‘asesu ar gyfer dysgu’, sy’n effeithiol mewn ‘asesu ar gyfer dysgu’, sy’n galluogi dysgwyr i ddeall yn llawn cystal y maent galluogi dysgwyr i ddeall yn llawn cystal y maent yn gwneud, a beth sydd angen iddynt wneud er yn gwneud, a beth sydd angen iddynt wneud er mwyn gwneud cynnydd; mwyn gwneud cynnydd;

•   gwella ansawdd sgiliau darllen ac ysgrifennu y gwella ansawdd sgiliau darllen ac ysgrifennu y disgyblion fel y bdisgyblion fel y bônt yn gallu eu cymhwyso yn ônt yn gallu eu cymhwyso yn ddigonol mewn gwaith ar draws y cwricwlwm;ddigonol mewn gwaith ar draws y cwricwlwm;

Beth?Beth?

• adnabyddiaeth a chymorth annigonol i ddawn adnabyddiaeth a chymorth annigonol i ddawn potensial ymysg disgyblion o gefndiroedd llai potensial ymysg disgyblion o gefndiroedd llai breintiedig a allent fod o dan risg arbennig o breintiedig a allent fod o dan risg arbennig o dangyflawni; dangyflawni;

• ychydig o GDP cryf a dylanwadol i rannu a gwella ychydig o GDP cryf a dylanwadol i rannu a gwella dysgu ac arfer addysgu; adysgu ac arfer addysgu; a

• sicrhau bod strategaethau a dulliau gweithredu pob sicrhau bod strategaethau a dulliau gweithredu pob ysgol ac ALl yn cymryd cyfrif llawn o arfer ysgol ac ALl yn cymryd cyfrif llawn o arfer llythrennedd effeithiol. llythrennedd effeithiol.

Sut?Sut?

• Mae llythrennedd eisioes yn drywydd Mae llythrennedd eisioes yn drywydd ymholi gorfodol ym mhob arolwg.ymholi gorfodol ym mhob arolwg.

• Strategaeth a chyfarwyddyd manwl Estyn i Strategaeth a chyfarwyddyd manwl Estyn i bob arolygwr.bob arolygwr.

• Y dulliau mwyaf a’r lleiaf. Y dulliau mwyaf a’r lleiaf.

Y tasgau allweddol i arolygwyr Y tasgau allweddol i arolygwyr yw barnu:yw barnu:

• p’un a oes gan bob disgybl y medrau p’un a oes gan bob disgybl y medrau darllen ac ysgrifennu sydd eu hangen darllen ac ysgrifennu sydd eu hangen i i fanteisio ar fanteisio ar y cwricwlwm cyfan; ay cwricwlwm cyfan; a

• pha mor dda y mae’r cwricwlwm pha mor dda y mae’r cwricwlwm ehangach ei hun yn datblygu medrau ehangach ei hun yn datblygu medrau llythrennedd disgyblion.llythrennedd disgyblion.

Y Fframwaith ArolyguY Fframwaith Arolygu

• Yn y Fframwaith Arolygu, rhoddir y pwyslais Yn y Fframwaith Arolygu, rhoddir y pwyslais mwyaf i fedrau llythrennedd, gan fod y medrau mwyaf i fedrau llythrennedd, gan fod y medrau hyn yn ategu pob elfen ar ddysgu disgyblion.hyn yn ategu pob elfen ar ddysgu disgyblion.

• Bydd arolygwyr yn canolbwyntio’n benodol ar Bydd arolygwyr yn canolbwyntio’n benodol ar fedrau fedrau darllen ac ysgrifennudarllen ac ysgrifennu

• Mae’r prif ffocws ar ddeilliannau ar gyfer Mae’r prif ffocws ar ddeilliannau ar gyfer disgybliondisgyblion, o ran eu safonau llythrennedd a’u , o ran eu safonau llythrennedd a’u gallu i ddefnyddio eu medrau darllen ac gallu i ddefnyddio eu medrau darllen ac ysgrifennu mewn gwaith ar draws y cwricwlwmysgrifennu mewn gwaith ar draws y cwricwlwm

Pecyn offer hanfodol ar gyfer Pecyn offer hanfodol ar gyfer datblygu llythrennedddatblygu llythrennedd

(Strategaeth Llythrennedd Caerfyrddin: 2011 – 2013)(Strategaeth Llythrennedd Caerfyrddin: 2011 – 2013)

• Amgylchedd llythrennedd effeithiol a dirgrynol i ddatblygu Amgylchedd llythrennedd effeithiol a dirgrynol i ddatblygu llefaredd, darllen ac ysgrifennullefaredd, darllen ac ysgrifennu

• Darpariaeth trwy brofiad ac sy’n ddatblygiadolDarpariaeth trwy brofiad ac sy’n ddatblygiadol• Dysgu penodol o lefaredd, darllen ac ysgrifennu trwy Dysgu penodol o lefaredd, darllen ac ysgrifennu trwy

ddulliau rhanedig, wedi’u harwain, yn unigol a mewn parau ddulliau rhanedig, wedi’u harwain, yn unigol a mewn parau

• Sicrhau bod dysgwyr yn ymwybodol o bwrpas a Sicrhau bod dysgwyr yn ymwybodol o bwrpas a chynulleidfa mewn ystod o destunau ar draws y cwricwlwmchynulleidfa mewn ystod o destunau ar draws y cwricwlwm

• Trochi a modelu i ddatblygu llefaredd, darllen ac ysgrifennuTrochi a modelu i ddatblygu llefaredd, darllen ac ysgrifennu• Dysgu ffoneg synthetig da ar draws yr ysgol gyfanDysgu ffoneg synthetig da ar draws yr ysgol gyfan• Dysgu penodol o strategaethau darllenDysgu penodol o strategaethau darllen• Ymarfer ar lafar cyn ysgrifennu. Ei ddweud. Ei ysgrifennu.Ymarfer ar lafar cyn ysgrifennu. Ei ddweud. Ei ysgrifennu.

Pecyn offer hanfodol ar gyfer Pecyn offer hanfodol ar gyfer datblygu llythrennedddatblygu llythrennedd

(Strategaeth Llythrennedd Caerfyrddin: 2011 – 2013)(Strategaeth Llythrennedd Caerfyrddin: 2011 – 2013)

• Fframiau llefaru a siarad ar gyfer meddwlFframiau llefaru a siarad ar gyfer meddwl• Sicrhau bod pob athro a dysgwr yn gwybod ac yn Sicrhau bod pob athro a dysgwr yn gwybod ac yn

gallu defnyddio nodweddion ieithyddol a’r gallu defnyddio nodweddion ieithyddol a’r drefniadaeth testun ar gyfer pwrpasau testun drefniadaeth testun ar gyfer pwrpasau testun gwahanolgwahanol

• Bod dysgwyr yn ymwybodol o sgiliau trosglwyddadwy Bod dysgwyr yn ymwybodol o sgiliau trosglwyddadwy mewn iaith: un iaith yn cefnogi’r llallmewn iaith: un iaith yn cefnogi’r llall

• Sicrhau bod egwyddorion asesu ar gyfer dysgu yn Sicrhau bod egwyddorion asesu ar gyfer dysgu yn ddealladwy ac yn cael eu mewnosod fel bod cynllunio ddealladwy ac yn cael eu mewnosod fel bod cynllunio ynghlwm ag asesu ynghlwm ag asesu

• Bod yr asesu ar gyfer dysgu, yn unol â thracio a Bod yr asesu ar gyfer dysgu, yn unol â thracio a gwelliant, yn drwyadlgwelliant, yn drwyadl