logistika

kvalitet P1

proizvod 1

IV DEO –LOGISTIKA TRGOVINE

Prof.dr Slobodan Zečević, dipl.inž.

Definicija logistike trgovine

� Logistika trgovine obuhvata planiranje, premeštanje i upravljanje robim, teretnim (pomoćna sredstva, ambalaža itd.), transportnim i informacionim tokovima od jednog (ili više) izvorišta do jednog (ili više) odredišta.

� Trgovina se deli na: � trgovinu na veliko (veleprodaja) i

� trgovinu na malo (maloprodaja).

Definicija logistike trgovine

� Logistika trgovine pripada oblasti logistike distribucije.

� Logistika distribucije, odnosno logistikaplasmana gotovih proizvoda, ima zadatak da organizuje sistem distribucije koji će maksimalno uskladiti ponudu i potražnju proizvoda i usluga između proizvodnje, trgovine i krajnjeg korisnika.

Trgovina na veliko

VELETRGOVIA

proizvođač uvoznik proizvođač uvoznik

maloprodaja prerađivačka

industrija maloprodaja

prerađivačka

industrija

Trgovina na veliko

� Trgovina na veliko nabavlja velike količine

robe najčešće od samih proizvođača ili

spoljno-trgovačkih kompanija i obavlja prodaju robe trgovini na malo i velikim

potrošačima (prerađivačka industrija).

� Dobavljači i kupci trgovine na veliko su uvek samo pravna lica.

Zadatak logistike veleprodaje

� Zadatak logistike veleprodaje je nabavka tražene robe i njena isporuka u odgovarajućoj količini i kvalitetu na pravo mesto u određeno vreme po prihvatljivoj ceni, a sve u cilju opredeljivanja maloprodaje (trgovina na malo) i njenih kupaca za robu koja odgovara interesima trgovine na veliko.

Trgovina na malo

TRGOVIA A MALO

proizvođač uvoznik veletrgovina maloprodaja

kupci kupci kupci kupci

Tokovi trgovine na veliko i trgovine na malo

� Razlike tokova u trgovini na veliko i malo ogledaju se u:� Količini,

� Broju artikala,

� Logističkoj jedinici,

� Frekvenciji isporuke,

� Homogenosti robe itd.

TRGOVIA A VELIKO

TRGOVIA A MALO

� veća količina, � manji asortiman, � veće logističke

jedinice, � manja frekvencija

� manja količina, � veći asortiman, � manje logističke

jedinice, � veća frekvencija

Problemi u logistici trgovine

� Dosledna isporuka robe maloprodajnom objektu;

� Velike zalihe robe;

� Slaba primena softverske podrške logističkim tokovima;

� Slabo iskorišćenje prodajnog prostora;

� Visoki logistički troškovi;

� Nedostatak robe u prodajnom objektu;

� Loša vremenska struktura u logističkom lancu;

Problemi u logistici trgovine

� Mala fleksibilnost logističkog sistema;

� Dugo vreme isporuke robe do prodajnog objekta;

� Otežana isporuka robe;

� Krađa robe;

� Mali stepen normiranja i tipizacije;

� Prazne povratne vožnje;

� Nedostatak infrastrukture;

� Štete pri isporuci.

Oblikovanje logističkih trgovačkih lanaca

� Faktori koji direktno utiču na oblikovanje

logističkih trgovačkih lanaca su:� vrsta prodaje (prodaja na veliko ili malo),

� vrsta robe, asortiman,

� vrsta prodajnog objekta,

� lokacija prodajnog objekta,

� strategija prodaje (poznati ili nepoznati kupci),

� zahtevi kupaca u pogledu isporuke.

Robni tokovi objekata trgovine na malo

� isporuka osnovne robe za objekat,� sakupljanje osnovne robe od objekta,� transfer osnovne robe između objekata,� isporuka pomoćne robe za objekte,� sakupljanje i isporuka novca,� sakupljanje otpada od objekta,� sakupljanje i isporuka pošte,� sakupljanje druge robe od objekta,� isporuka robe od objekta do kupca

(isporuka na kućnu adresu).

trgovina na malo

centralno skladište

snabdevači pomoćnih materijala

kupac

trgovina na malo

sakupljanje

novca iz objekta

isporuka

novca iz banke

saku

plj

an

je o

tpa

da

iz

ob

jekt

a z

a d

epon

iju

saku

plj

an

je o

tpa

da

iz

ob

jekt

a z

a r

ecik

lažu

kupac preuzima robu

usluga kućne isporuke

roba se šalje poštom

kupac vraća robu

tran

sfer

ro

be

izm

eđu

ob

jeka

ta

isporuka osnovne robe

iz centralnog skladišta

povratak osnovne robe

za centralno skladište

isporuka pomoćnog

materijala od

snabdevača

isporuka osnovne

robe od drugih

snabdevača

povratak osnovne

robe snabdevačima

pošta i paketi pomoćnog

materijala poslati iz objekta

drugi robni snabdevači

pošta

banka

deponija reciklaža

Marketing kanali

� Marketing kanal predstavlja niz učesnika između proizvođača i potrošača koji izvršavaju određene akcije u cilju ispunjenja marketing zadatka, odnosno prodaje proizvoda na način da interesi svih učesnika budu zadovoljeni.

� Učesnici mogu biti proizvođači, trgovački posrednici (veletrgovina) i trgovina na malo.

� Marketing kanali se dele na direktne i

indirektne.

Marketing kanali

direktni

marketing

kanali

snabdevač

trgovački posrednik

trgovina na malo

indirektni 1 indirektni 2 indirektni n

korisnik

Broj interakcija u direktnim i indirektnim marketing kanalima

direktne trgovačke

relacije n×m

trgovačke relacije sa

posrednikom n+m

snabdevač

korisnik

trgovački posrednik

trgovačka relacija

Distributivni kanali

� Fizički distributivni kanal predstavlja niz aktivnosti transporta, pretovra, skladištenja, zaliha, konsolidacije i dekonsolidacije.

� Provajderi fizičke distribucije deluju samostalno ili u spoju sa drugim provajderima. Suma usluga logističkih provajdera formira fizičku distributivnu uslužnu mrežu koja ima prostornu i vremensku dimenziju.

Distributivni kanali

� Fizički distributivni kanali mogu se odvijati preko specijalizovanih distributivnih centara, koji mogu biti u vlasništvu različitih učesnika.

� Ovi transfer centri se najčešće nazivaju distributivnim, logističkim centrima, a u zavisnosti od funkcija na području grada često dobijaju naziv city logistički terminali.

Primer fizičkog distributivnog kanala

CLT LC

pošiljalac, primalac, špediter, provajder

marketing

kanal

fizički distributivni

kanal

trgovina

snabdevač 2

snabdevač 1

DC

Direktna distribucija

�Roba se transportuje od pošiljaoca do primaoca bez posredničkog pretovara i

skladištenja i bez konsolidacije.

�Ako veličina isporuke varira, veća je verovatnoća da se transportni kapaciteti ne koriste na optimalan način jer nema konsolidacije, a ako je isporuka uvek slične veličine, postoji mogućnost da se transportni kapaciteti prilagode toj veličini i tada se koriste mnogo efikasnije.

Indirektna distribucija

�Između pošiljaoca i primaoca isporuke uključuju se posrednici za skladištenje, sortiranje i komisioniranje robe u cilju optimizacije transportnih tokova.

�Indirektna distribucija omogućava konsolidaciju, a konsolidacija robnih tokova omogućava efikasnije izvršenje usluge.

�Fizički distributivni posrednik može biti vezan za pošiljaoca ili primaoca robe, a može biti i logistički provajder.

Tipovi distributivnih kanala tip D tip S1 tip S2 tip R1 tip R2 tip T1 tip M1 tip M2 tip M3 tip M4

snabdevač

primalac

nacionalni/evropski DC

lokalni/regionalni DC

snabdevač

trgovina

logistički provajder

Tipovi distributivnih kanala

�direktna distribucija, tip D,�kanali sa distributivnim centrom

snabdevača, tip S1 i S2,�kanali sa distributivnim centrom primaoca,

trgovine, tip R1 i R2,�kanali sa distributivnim centrom u vlasništvu

treće strane, logističkog provajdera, tip T1,�miksovani kanali sa distributivnim centrima

u vlasništvu pošiljaoca, primaoca i treće strane, tip M1 i M2.

Izbor kanala distribucije

� Karakteristika pošiljke

� karakteristike marketing kanala i

� karakteristike proizvoda

� Geografskih karakteristika

� distanca između pošiljaoca i primaoca,

� tip destinacije u kojoj se nalazi primalac.

Izbor kanala distribucije

� Različita geografka tržišta zahtevaju različite distributivne kanale (snabdevanje suburbanih i centralnih delova grada).

� Ne postoji jedna relacija između marketing i distributivnog kanala, kao ni između određenog proizvoda i distributivnog kanala. � Proizvodi kojima se trguje unutar jednog

marketing kanala mogu biti distribuirani različitim distributivnim kanalima, zbog različitih tržišnih uslova, a sa druge strane, jedan tip distributivnog kanala može se koristiti za realizaciju različitih marketing kanala.

Indirektna distribucija i konsolidacija

� Indirektna distribucija podrazumeva neku formu konsolidacije u: � konsolidacionom, distributivnom centru ili

� toku vožnje.

� Konsolidovani transport završava se dekonsolidacijom robe opet ili u centru ili u toku vožnje.

Način konsolidacije robe

snabdevač distributivni centar trgovina na malo

konsolidacija u

centru

konsolidacija u

putu

dekonsolidacija

u centru

dekonsolidacija

u putu

Centralizovana distributivna mreža

� U centralizovanom distributivnom

sistemu svi snabdevači isporučuju robu u jedan centralni DC i sve destinacije se opslužuju iz ovog centra.

� Centralizovana distributivna mreža je kompatibilna sa strategijom centralizovanih zaliha.

Centralizovana distributivna mreža

Decentralizovana distributivna mreža

� U decentralizovanim distributivnim

mrežama pojavljuje se veći broj DC-a koji su bliži destinacijama.

� Ovaj sistem podrazumeva decentralizovano skladištenje robe.

� Snabdevači mogu isporučiti robu samo za jedan DC, a od njega roba se distribuira do drugih lokalnih ili regionalnih DC-a ili lokalnih ili regionalnih destinacija

Decentralizovana distributivna mreža

Modeli snabdevanja trgovačkih objekata

PROIZVOĐAČ

KLIJETI/PRODAJI OBJEKTI

1

direktna isporuka

2

centralno skladište

3

tranzitno skladište

4

Cross Docking

komisioniranje i priprema prosleđivanje/pretovar

skladištenje sa zalihama skladištenje bez zaliha

originalna paleta originalna paleta komisionirana paleta

E-trgovina

� Šira definicija e-trgovine obuhvata razmenu poslovnih informacija, održavanje poslovnih odnosa i vođenje poslovnih transakcija sredstvima telekomunikacionih mreža.

� Uža definicija obuhvata kupovinu i prodaju robe, usluga i informacija putem mreže (kompjuterske mreže uključujući i internet).

Razlike logistike elektronske i tradicionalne trgovine

� Veći obim porudžbina, manja pojedinačna

porudžbina

� Više proizvoda

� Više ljudi

� Slanje upakovanih proizvoda

� Uloga distributivnog centra

Učesnici u sistemu e-trgovine

Interesi i ciljevi učesnika e-trgovine

� Pošiljalac - maksimizacija profita kroz smanjenje vremena realizacije porudžbine, kao i smanjenje troškova neispunjenja zahteva korisnika.

� Davaoci logističke usluge - minimizacija logističkih troškova (troškova transporta, zaliha, obrade podataka itd.).

Interesi i ciljevi učesnika e-trgovine

� Korisnici - maksimizacija koristi kupovinom omiljenih proizvoda po povoljnim cenama i poboljšanje životne sredine.

� Državni organi - maksimizacija koristi za celo društvo (bruto društvena korist – bruto društveni troškovi) kroz izgradnju logističke infrastrukture.

Isporuka proizvoda kupljenih putem interneta

� U okviru on-line trgovine mogu se uočiti dva modela isporuke naručenih proizvoda:� Model realizacije logističkih aktivnosti u

postojećim prodavnicama;

� Model realizacije logističkih aktivnosti u za to određenim centrima koji su specijalno konstruisani za potrebe e-trgovine.

Isporuka proizvoda kupljenih putem interneta

� Sa stanovišta pošiljaoca, primaoca, ali i davaoca logističke usluge, rešenja koja podrazumevaju postojanje objekta koji je izdeljen na posebne „fioke“ su najprihvatljivija:� E-BOX,

� Kula 24,

� DHL PackStation itd.

Kula24 – Tower24

� Problem troškova “poslednje milje” u distribuciji rešava se uvođenjem mesta za preuzimanje isporuke od strane kupca Kula24 ili Tower24.

� Kupac pri porudžbini robe bira mesto preuzimanja. Po obavljenoj isporuci robe do Kule24, kupac se mob-telefonom ili e-mail-om obaveštava da može da podigne isporuku u narednih 48 sati.

Tower24

Tower24

skladište u DC-u

dostavno vozilo

mesto zapreuzimanje

isporuke - Tower24

klijenti

IV DEO – PITANJA

� Zadatak logistike veleprodaje� Problemi u logistici trgovine� Osnovni faktori koji utiču na oblikovanje

logističkih trgovačkih lanaca� Robni tokovi objekta trgovine na malo� Navesti i objasniti osnovne marketing

kanale� Broj interakcija u direktnim i indirektnim

marketing kanalima� Objasniti razliku između marketing i

distributivnog kanala

IV DEO – PITANJA

� Tipovi distributivnih kanala između pošiljaoca i primaoca

� Načini konsolidacije robe

� Modeli snabdevanja trgovačkih objekata

� Osnovne razlike tradicionalne i e-trgovine

� Učesnici u sistemu e-trgovine, njihovi ciljevi i interesi

� Objasniti koncept e-logistike primenom rešenja Kula 24