Opština Kučevo: Lokalna strategija održivog razvoja 2009-2013

Kratak pregled strategije

Ova strategija je izrađena u saradnji između opštine Kučevo i njenih stanovnika, uz savete i vođstvo Programa podrške opštinama severo-istočne Srbije finansiranog od strane Evropske Unije.

Mart 2009

www.mspne-serbia.org

Op

štin

e K

uče

vo

20

09

– 2

01

3

Loka

lna

stra

tegi

ja o

drž

ivo

g ra

zvo

ja

Opština:

KUČEVO, Svetog Save 76

Vrsta dokumenta: Lokalna strategija održivog razvoja opštine Kučevo

Usvojeno od Skupštine opštine dana 01.04.2009.godine

Odgovorna osoba: Zoran Milekić, predsednik opštine Kučevo

Predsedavajući Partnerskog saveta: Zoran Milekić, predsednik opštine Kučevo

Opštinski koordinator: Veroljub Petrović, član opštinskog veća

Članovi lokalnog partnerskog tima: Radiša Jovanović, radnik JP Direkcija za izgradnju Ratomir Nešić, socijalni radnik Centra za socijalni rad Goran Todorović, direktor TO opštine Kučevo Desimir Davidović, načelnik odeljenja za privredu Slobodan Filipović, načelnik odeljenja za budžet i finansije Milesa Marjanović, član tima za lokalni ekonomski razvoj Tanja Živković, član tima za lokalni ekonomski razvoj Aleksandar Ilić, član tima za lokalni ekonomski razvoj Goran Petković, član tima za lokalni ekonomski razvoj

Predsedavajući radne grupe: Nebojša Mitrović, radnik JP Direkcija za izgradnju i razvoj Sanja Vukojević, direktor Centra za socijalni rad Dragan Miloradović, advokat Miroslav Stanimirović, radnik Zemljoradničke zadruge

Eksperti MSPNE programa: Timothy Madigan, EU regionalni koordinator za razvoj Braničevskog i Podunavskog okruga Minja Stefanović, opštinski koordinator za Braničevski i Podunavski okrug Slavka Župan, ekspert za regionalni razvoj Slađana Milošević, ekspert za trening opštinskih koordinatora Saša Dedeić, asistent na projektu

Datum: 13.03.2009. godine

Ova strategija je izrađena u saradnji između opštine Kučevo i njenih građana uz savete i vođstvo Programa za podršku opštinama severo-istočne Srbije podržanog od strane Evropske Unije. Proces je započeo odlukom Skupštine Opštine dana 06. 03. 2008. godine i završen je konačnim usvajanjem strategije dana 01.04.2009. godine od strane istog tela. Tokom procesa bio je organizovan niz od 4. radionice u kojima su učesnici bili podeljeni u 4 tematske grupe. Jezgro opštinskog lokalnog tima bilo je obučeno pre svake radionice.Ključni princip pri određivanju vizije, misije, ciljeva bio je princip održivog razvoja.

Proces je bio fokurisran na zajednički rad i donošenje zajedničkog plana o budućnosti opštine.Strategija pokriva period od 5. godina, od 2009. do 2013. godine, dok su vizija i strateški ciljevi postavljeni za duži vremenski period koji prelazi te okvire. Započelo se Upitnikom o budućem razvoju opštine Kučevo koji je bio ponuđen građanima putem Mesnih kancelarija i vraćeno je popunjenih 494 upitnika.

Sprovedena je sveobuhvatna analiza trenutne društveno - ekonomske situacije i zaštite

životne sredine po sledećim oblastima:

• Osnovne informacije • Geografski i istorijski podaci • Životna sredina i prirodni resursi • Ljudi:demograija, obrazovanje, ljudski potencijal • Lokalna ekonomija i tržište rada • Analiza postojećih sektorskih strategija i programa • Analiza institucionalnog okvira podrške i javnih servisa • Budžetski izvori

SWOT analiza (snage, slabosti, šanse i pretnje) opštine je bila osnovni korak za određivanje dugoročne razvojne strategije. Zasnovana je na mišljenju i pogledima građana, političara i poslovnih ljudi kao i na analitičkom ispitivanju trenutne situacije.Glavni SWOT opštine je rasčlanjen na pojedinačne SWOT-ove:

• Privreda i turizam • Poljoprivreda i ruralni razvoj • Ljudi (obrazovanje, zdravlje, socijalna pitanja...) • Okruženje, energija, infrastruktura i pristupačnost.

SWOT analiza opštine

SNAGE SLABOSTI - Povoljan geografski položaj

- Prirodna bogatstva (mineralno- sirovinski

kompleks, termomineralne vode, šume, šumski plodovi, raznovrstne biljne vrste,)

- Ekološko čiste celine (Homoljsko-kučajske planine) - Tradicija proizvodnje autohtonih vrsta i proizvoda

(homoljski med, sir, jagnje, rakija,...)

- Atraktivne turističke destinacije i arheološki lokaliteti, negovanje srpske i vlaške kulture, prepoznatljiva kulturno turistička dešavanja

- postoječi turistički kapaciteti - Postojanje objekata (turistički objekti, zadruga,

otkupne stanice, proizvodni objekti)

- Postojanje strućnog kadra u oblastima zdravstva, socialne zaštite, prosvete i kulture,...

- Spremnost za ozbiljan rad i društveno angažovanje ljudi

- Lokalni fondovi - Strateški dokumenti i planovi (Strategija razvoja

socijalne politike opštine Kučevo 2008-2012, opštinski razvojni plana)

- Postojanje određenih projekata u oblasti infrastrukture

- Postojanje neiskorišćenog prostora potencijalnog za industrijsku zonu

- Pad nataliteta i smanjenje broja stanovnika - Nepovoljna starosna i obrazovna struktura

stanovništva (staranje stanovnistva, deficit stručnog kadra, mogućnost za prekvalifikaciju i usavršavanje)

- Nedovoljna komunalna infrastruktura po selima i nesređeni putevi do turističkih destinacija

- Loš kvalitet kanalizacione mreže i sistema za prečišćavanje (fekalni kolektor), neuređene divlje deponije

- Nepostojanje ekološkog profila opštine i LEAP-a - Nedovoljano sportskih terena i zelenih površina u

gradu. - Nedovoljna finansijska snaga opštine za ulaganja u

razvoj infrastrukture

- Loša privredna struktura - Nepostojanje baze podataka o slobodnom

neiskorišćenom prostoru - Nedovoljno razvijen sektor MSP i nedostatak

preduzetničkog duha, neaktivnost udruženja privrednika i nedostatak novih strukovnih udruženja

- Neorganizovanost poljoprivrednih proizvođača i nepostojanje udruženja poljoprivrednika

- Zastarela mehanizacija, usitnjeni posedi i neorganizovani otkupi u poljoprivredi

- Nedovoljno smeštajnih kapaciteta u hotelu, nekategorisani smeštajni kapaciteti u seoskom turizmu

- Nedovoljna promocija opštine

ŠANSE PRETNJE - Razvoj seoskog, sportskog i lovnog turizma - Zajednička turistička ponuda regiona - Trend ponude i tražnje organske hrane, lekovitog

bilja i šumskih plodova - Brendiranje poljoprivrednih proizvoda, osnivanje

agrob-biznis centra - Podrška korišćenju alternativnih izvora energije - Korišćenje državnih i drugih fondova

(ministarstava, NIP, fondovi za organizovanje javnih radova, predpristupni fondovi EU)

- Memorandum o partnerstvu i saradnji u oblasti gasifikacije na području Braničevskog okruga

- Strani investitori, saradnja sa potencijalnim povratnicima iz dijaspore

- Dostupnost obuka NVO i donatora - Osnivanje Regionalne razvojne agencije

- Nastavak migracije stanovništva - Uništavanje prirodnih bogatstava I povećana

zagadjenost čovekove sredine uzrokovano elementarnim nepogodama

- Porast tražnje za genetski modifikovanom hranom - Pojava modifikovanih bolesti stoke i biljaka - Visoke ulazne barijere na tržištu - Negativne promene razvojnih i kreditnih politika - Politička nestabilnost - Neravnomerni regionalni razvoj - Zaustavljanje procesa priključivanja EU - Opšta kriza društva i morala, nizak nivo kulture

rada i obrazovanja

Zaključci: konkurentne prednosti, glavni trendovi, moguće intervencije

Zasnovano na socio ekonomskoj, analizi životne sredine i SWOT-a, razmotreni su sledeći glavni pravci i mogućnosti delovanja u opštini Kučevo.

SWOT analizom prepoznate su šanse i pretnje i sagledane snage i slabosti opštine Kučevo.

• Bogata priroda, zdrava životna sredina i dobar geografski položaj u odnosu na glavne saobraćajnice ključne su snage za ekonomski razvoj. Izgrađeni lokalni i seoski putevi, blizina magistralng puta M 24-Dunavska magistrala, blizina auto- puta, železnička pruga koja prolazi kroz opštinu u dužini 47,5 km pružaju dobru saobraćajnu povezanost opštini.

• Postojanje baznih resursa za drvnu industriju i identifikovani mineralno – sirovinski kompleks, kao i iskustvo iz prethodnog perioda u ovim oblastima treba da obezbedi privredni razvoj opštine. Atraktivne turističke destinacije i arheološki lokaliteti (pećine ,,Ceremošnja“, „Ravništarka“, „Dubočka“, „Ševička„, „Gaura Mare“, Kučevska potajnica, vila Kralja Aleksandra, Kraku lu Jordan), autentični i specifični običaji, stari zanati, tradicionalna domaća kuhinja i brojna multikulturalna dešavanja („Homoljski motivi”, „Žanki u čast“, FESTEF, slikarske kolonije, razne radionice od veza, suvenira, tkanja) osnovni su turistički potencijali.

• Postojanje proizvođača sa visokom odgajivačkom kulturom u proizvodnji autohtonih vrsta (homoljski sir, jagnje, med, rakija), povoljni agroekološki uslovi, pogodni tereni za razvoj stočarstva i drugih grana poljoprivrede, kao i veliki broj domaćinstava koje se bavi poljoprivrednom proizvodnjom su snage za oživljavanje poljoprivrede. Područje opštine Kučevo je bogato šumskim plodovima (vrganji, kupine, šumske jagode...) i autohtonim samoniklim lekovitim biljem što predstavlja značajnu, nedovoljno iskorišćenu prednost.

• Adekvatan stručni kadar u pojedinim oblastima (zdravstvu, socijalnoj zaštiti, prosveti, kulturi, duhovnoj oblasti, pravosuđu) i spremnost ljudi za ozbiljan rad i društveno angažovanje, važne su snage koje treba iskoristiti. U opštini već postoje započeti određeni projekti iz oblasti infrastrukture i to za: izgradnju obilaznice oko Kučeva, izgradnju sportsko-rekreativnog i kongresnog centra, projekti za izgradnju i snanaciju puteva, kanalizaciju, vodovod, Projekat za sanaciju, rekultivaciju i dislokaciju deponije komunalnog otpada.

Osnovne slabosti navedene u SWOT analizi posledica su loše ekonomske situacije. Opština Kučevo razvija projekte iz oblasti infrastrukture kako bi iste unapredila i obezbedila dovoljna finansijska sredstva. Pored toga radi očuvanja životne sredine osnovan je i Fond za zaštitu životne sredine. Radi unapređenja poljoprivredne proizvodnje opština je osnovala Fond za razvoj poljoprivrede. Da bi upotpunili turističku ponudu, rešili problem neorganizovanosti nosilaca turističke ponude, povećali smeštajne kapacitete, sveukupnog povećanja turističke promocije opštine, u toku je izrada više projekata. Sve navedene aktivnosti rešile bi problem nepovoljne starosne i privredne strukture tj. uticale bi na smanjenje migracije mladih ljudi i njihovo veće zapošljavanje u raznim oblastima. Radi poboljšanja poslovne klime i podsticanja razvoja lokalnog biznisa opština je osnovala Kancelariju za lokalni ekonomski razvoj koja sa Kancelarijom za dijasporu treba da pomogne celokupan proces razvoja. Šanse opštine Kučevo nalaze se u povezivanju turističke ponude regiona, razvoju atraktivnih vidova turizma, praćenju trendova u proizvodnji, većem korišćenju alternativnih izvora energije (termalne vode, snaga vetra, solarna energija i sl.) pronalaženju novih investitora za ulaganje u razvoj privrede opštine Kučevo, uključivanju ljudi iz dijaspore u privredna kretanja, kao i veće korišćenje fondova EU i državnih fondova. Takođe, planira se i osnivanje Regionalne razvojne agencije koja treba da pruži ogromnu podršku procesu regionalnog razvoja našeg regiona.U skladu sa Regionalnom strategijom održivog razvoja planira se i osnivanje Agro-biznis centra. Očuvana životna sredina je najvažniji uslov za razvoj. Zagađenje bi prouzrokovalo uništavanje prirodnih bogatstava, bolesti stoke i biljaka. Pogoršanje političke i ekonomske situacije u zemlji i zaustavljanje evropskih integracija dodatno bi otežalo razvoj opštine. Nastavak migracije mladih ljudi i aktivnog stanovništva u veće gradove i u dijasporu vodilo bi stagnaciji i gašenju sela i domaćinstava.

Strategija: Vizija, Misija, Ciljevi i Prioriteti Analiza stanja opštine, kao i znanje i iskustvo zainteresovanih strana predstavljeno kroz SWOT analizu, bili su glavni nosioci izrade strategije u opštini Kučevo.

Vizija

NAŠA OPŠTINA - MODERNA I RAZVIJENA SREDINA Korišćenje prirodnih resursa i znanja za bolji kvalitet života

Misija i Vrednosti Opština Kučevo, uključujući sve opštinske službe i organe kao glavne zainteresovane za sprovođenje vizije i ciljeva strategije, će se složiti da je… Misija opštine Kučevo da u partnerskom odnosu sa građanima podstakne njihovu inicijativu i udruživanje i omogući maksimalno korišćenje svih potencijala kako bi se ojačao kapacitet zajednice za efikasnije zadovoljenje potreba i povećanje životnog standarda. U ostvarenju misije, poštovaćemo sledeće vrednosti:

Stručnost i znanje Lokalna samouprava će insistirati na permanentnom obrazovanju radnika i zainteresovanih građana kao preduslovu za održivi razvoj zajednice.

Međusobno poštovanje i humanost Svi javni službenici u odnosima sa građanima će se ponašati na istovetan način uz uvažavanje svih razlika i međusobno poštovanje.

Zakonitost i poslovnost Poštovanje ustava, zakona, ljudskih prava i principa dobrog poslovanja

Odgovornost Opštinski funkcioneri i svi javni službenici odgovorni su za svoj rad i odnose prema građanima što se svakodnevno kontroliše

Usaglašavanje interesa građana i javnog interesa, pravednost Razvijati zajednicu kroz uvažavanje interesa građanja i usaglašavanjem tih interesa sa javnim interesima.

Komunikativnost i informisanost Rad organa opštine je javan u skladu sa zakonom i statutom. Opština je otvorena za sve sugestije i primedbe građana.

Inicijativa Opština samim razvojnim planom preuzima inicijativu kako bi podstakla građane na razvojne aktivnosti.

Strateški Ciljevi, Prioriteti i Mere

Ciljevima i prioritetima želimo jasnije da prikažemo pravce razvoja u naredne 4 godine. U cilju realizacije vizije, naša zajednica je postavila dva strateška cilja i pet prioritetnih područja (osnove razvoja).