LVCR_2012_62

7/30/2019 LVCR_2012_62

1/19

NGV afdeling

Land van Cuijk en Ravenstein(van Ravenstein tot Kessel-L.)

Onze bijeenkomsten

Verbanning uit Boxmeer (1712)

Cursus Oud Schrift

Trapgat

12-12-'12: de magie van een willekeurige datum'Amerika, America - deel 2

november 2012 (62) Jaargang 21

7/30/2019 LVCR_2012_62

2/19

Land van Cuijk en Ravenstein

Opgericht 11 december 1978

actieve afdeling van de Nederlandse Genealogische

Vereniging

op de grens van Oost-Brabant en Noord-Limburg

_______________________________________http://landvancuijkenravenstein.ngv.nl

http://twitter.com/NGV_LVC

Voorzitter

Secretaris / CALS / AIS

Penningmeester / Knipseldienst

Vice-voorzitter / Redactie / Twitter /

Website

PR

Lid / PR-assistent

Lid

Afdelingsafgevaardigde

Afdelingsbibliotheek

Cor Verberk (0485 - 382622)

Van Steenhuijsstraat 65, 5841 AG Oploo

E-mail: [email protected]

Piet Huvenaars (0486 - 451740)

Korte Dijk 5, 5411 BH Zeeland

E-mail: [email protected] Gruijtrooij (0486 - 462313)

Europaplein 19, 5374 BM Schaijk

Maurice Roefs (0486 - 473254)

Johan Graaf van Hornestraat 1, 5361 KX Grave


Toos van den Berg - van Sambeek (0485 - 381996)

Van Hoevelwijckstraat 10, 5841 BZ Oploo


Wim Jaegers (06 - 30544471)

Serenadestraat 6, 5802 ES Venray

Maria Smits - Rutten (0486 - 471126)

Schuttersweg 10, 5438 AH Gassel

Arno Coopmans (0486 - 473368)

Burgemeester Raijmakerslaan 156, 5361 KJ Grave


Familie Wintjens - Kerkhoff (0485 - 512485)

Nijmeegseweg 32, 6591 CH Gennep

Het volgende mededelingenblad verschijnt

februari 2013.

Kopij is van harte welkom via e-mail

[email protected] vr 1 januari 2013

7/30/2019 LVCR_2012_62

3/19

Van het bestuurHet bestuur vergadert ongeveer vier keer per seizoen. In september zijn we voor het

laatst bijeen geweest. Zonder dat dat eigenlijk op de agenda stond, hebben zich

diverse wisselingen in het bestuur voorgedaan. In de halfjaarlijkse ledenvergadering

van 4 oktober jl. is hierover al bericht aan de aanwezige leden. Elders in dit

mededelingenblad is een apart artikeltje opgenomen met een beschrijving van dewijzigingen.

Het bestuur is overigens nog op zoek naar een bestuurslid voor het vervullen van de

vacature die in februari 2013 ontstaat als Wim Jaegers afscheid neemt van het

bestuurswerk. Indien u interesse heeft om kennis te maken met het bestuurswerk

neem dan contact op met voorzitter Cor Verberk.

In de periode tot en met januari 2013 staan weer enkele mooie lezingen op het

programma. Het bestuur hoopt dat de onderwerpen u mogen aanspreken en dat ze

voor aanleiding mogen zijn om u op (tenminste) een van deze avonden te mogen

ontmoeten.

Van de redactieDe zomervakantie ligt al weer ruim

achter ons. Het genealogische seizoen

2012-2013 is alweer enkele maanden

oud. Ik zet mij als redacteur weer eens

achter de pc want het afdelingsblad

voor november moet gereed.De herfstvakantie biedt, terwijl mijn

echtgenote met de oudste vijf dagen

naar Londen is en de twee jongsten een

paar dagen bij opa en oma logeren, tijd

om het mededelingenblad drukgereed

te maken.

Op het moment dat ik dit schrijf moet

de klok nog teruggezet worden naar de

wintertijd. We ervaren dan dat de dag

plots merkbaar korter wordt, want we

kunnen dat op onze klokken precies

aflezen. Ik vraag mij af of onze voor-

ouders daar ook zo bij stil stonden, of

dat zij meer leefden naar het ritme van

licht en duisternis in plaats van de klok.

Afijn, er ligt genoeg tijd in het verschiet

om het zomerstof van ons genealogisch

onderzoek te blazen en (weer) op zoek

te gaan naar die verre verwant of meer

informatie te vinden over die favoriete

voorouder. Ik wens u vanaf deze plek

daar veel succes bij.Het zou daarbij overigens leuk zijn als u

de andere lezers eens mee zou willen

nemen in uw onderzoek door kopij aan

te leveren voor het mededelingenblad.

Hoewel ik het erg leuk vind om zelf

stukken te schrijven, maak ik graag

plaats vrij in ons afdelingsblad om uw

bijdrage(n) op te nemen. Denk niet dat

wat u bezighoudt niet interessant kan

zijn voor anderen.

En weet dat mijn digitale postbus 250

MB groot is, u hoeft zich dus niet in te

houden!

Maurice Roefs

Land van Cuijk en Ravenstein 62 (2012) 1

7/30/2019 LVCR_2012_62

4/19

Onze bijeenkomsten(aanvang om 20.00 uur)

Maandag 26 november 2012: lezing

Eer, schande en humor

Eric Kolen is een geboren verteller en

bekend van Omroep Brabant. Daarnaast

is hij 10 jaar secretaris van Brabants

Heem geweest en heeft een grote

cultuurhistorische kennis. In de lezing

komen oude volksgebruiken uit het

katholieke Brabant aan de orde, uit de

tijd van vr de opkomst van de

industrie. Ofwel, hoe zag het leven van

een gewone mens eruit in de 19e

eeuw.

De kerk had veel invloed. De lezing geeftop een boeiende wijze inzicht in de

sociaal-culturele en godsdienstige

context van onze (katholieke) voor-

ouders. Na de pauze wordt het

programma voortgezet waarbij datzelfde

katholieke geloof op een andere, meer

humoristische wijze wordt beschouwd.

Deze avond wordt verzorgd in samen-

werking met de Historische Kring.

Plaats: Gemeenschapshuis De oude

heerlijkheid, Grotestraat 12, 5841 AB

Oploo, telefoon 0485-380795.

Dinsdag 18 december 2012: lezing over

kaarten en genealogie

Een op de regio toegespitste lezing over

kaartmateriaal die gebruikt kan wordenbij de uitoefening van genealogie. De

lezing wordt verzorgd door Jan Veekens.

Hij zegt daarover het volgende:

Aan de hand van kaarten kunnen we

onze voorouders thuiswijzen, niet alleen

wr ze woonden, maar ook in welke

omgeving.

Er zijn vele bronnen waaruit we kunnen

putten. De oudere kaarten van de 17e en18

eeeuw geven meestal een globaal

beeld. Een bijzondere uitzondering

daarop zijn de kaarten van het Kleefse

Kadaster uit het voormalige gebied van

de Hertog van Kleef, o.a. van Oeffelt en

Gennep. Begin 19e eeuw komen de meer

gedetailleerde kaarten zoals die van

Hendrik Verhees, de Tranchot-kaarten en

natuurlijk het kadaster in 1832 en de

topografische kaarten. Verder zijn er vele

detailkaartjes gemaakt om regelingen of

verzoeken te ondersteunen. Een belang-

rijke bron zijn de archieven van Provincie,

Domeinen en Waterstaat. Aan diebronnen wordt in de lezing extra aan-

dacht gegeven, omdat deze vaak

interessante informatie geven over zeer

lokale situaties. In de presentatie voor-

beelden uit Oost-Brabant, van Ravenstein

tot Gemert en plaatsen ten oosten

daarvan.

Zie als voorbeeld het kaartje op pagina 3.

Gemeenschapsaccommodatie De Garf,

Kerkstraat 35, 5411 BA Zeeland, tele-

foon 0486-453835.

Donderdag 24 januari 2013: lezing over

Mosaik Kleef

Een blik op de familienamen laat zien dat

er veel verwantschap bestaat tussen de

Nederrijn, Noord-Limburg en Oost-Brabant. Tot de Franse tijd liep de

geschiedenis gelijk op, maar het meer

2 Land van Cuijk en Ravenstein 62 (2012)

7/30/2019 LVCR_2012_62

5/19

recente verleden heeft tot grote ver-

schillen geleid in het archievenlandschap

en de omgang met persoonsgegevens.

Duitse genealogen kijken met enige

afgunst naar de mogelijkheden voor

familieonderzoek in Nederland. In Duits-

land ontbreekt een initiatief als Genlias,

Duitse bronnen zijn veel meer verspreid

dan in Nederland en er zijn veel minder

gegevens via internet toegankelijk.

In de Duitse stad Kleef is de vereniging

Mosaik gevestigd. Hens Borkent,

(Nederlands) bestuurslid van Mosaik, zal

in zijn lezing ingaan op het doen van

onderzoek in Duitse archieven in hetalgemeen. In de noordelijke helft van de

Kreis Kleve probeert Mosaik de rol van

centraal archief te vervullen. Vanwege de

eerder aangegeven verwantschap is

Mosiak daarom een uitermate interes-

sant archief voor Nederlanders die in de

grensstreek wonen of daar hun

voorouders hebben.

Tijdens de lezing zal duidelijk worden dat

een verhuizing niet altijd betekent dat

oude zaken worden weggegooid, maar

dat soms ook (onvermoede) bronnen

boven water kunnen komen.

Zie ook http://www.mosaik-kleve.de

Hotel 't Vertrek, Stationsweg 12, 5831

CR Boxmeer (tegenover het station),telefoon 0485-577017.

_________________________________________________________________________

Deel van kaartje behorende bij een nieuw plan voor plaatsing van de tollen (1849)


7/30/2019 LVCR_2012_62

6/19

Verbanning uit Boxmeer (1712)

Oudrechterlijk archief Boxmeer, inventarisnummer 29, folio 124

(met dank aan Toos van den Berg-van Sambeek)


7/30/2019 LVCR_2012_62

7/19

Transcriptie van de akte op pagina 4

Gerichtelijke acte van banninghe voor Aldegona Anna & Johana Brouwer

Wij Peter Ant: Peelen Johan van Bree Johan

Nicolaes Lamot schepenen der vrij heerlijk

heijt Boxmeer doen cont ende tuijgen tenversoecke van Johan Bloemen procureur

fiscaal van sijn Hooghhe Extie den Heere

Grave totten Bergh en Rittbergh

onsen genadigen regeerende landts heer

hoe dat wij geassisteert met den requirant

ende andere gepreste persoons den 15 deses

gesien hebben en present sijn geweest

als wanneer dito door Johan Ansems

gesubstitueerden Richterbode en onsen

schutter wiens uijt gezegd uijt brocht uijt onse

voorseijde Heerlijckheijt over de Maese ende

den weert onsen genadigen heere toe

behoorende reserteeerende onder onse heerlijk

heijt tot aen het kercken hangende aende

gemeijne straate die onder Heijen resorteert

uijterste limit scheijdinghe van onse heer

lijkckheijt Alegonda Anna & JohannaBrouwers, die ingevolge sententie de dato

ii deser op heden op een schavot staende

midde op de straet alhier geexecuteert

en buijtten onse Heerlijckheijt voor eenige

jaren gebanne waere in teecken van

waerheijt hebben wij deze onderteekent

ende met onse schependoms segel

becrachtight Boxmeer i5 april i7i2

________________________________________________________________________

Korte terugblik op 'Een criminele lezing'4 oktober 2012 werd de verplichte najaarsvergadering gehouden. Na afloop volgde de

nieuwe lezing van Simon van Wetten, getiteld 'Een criminele lezing'. Kennelijk een titel die

tot de verbeelding sprak, want met 41 personen was er een goede opkomst. De goed

verzorgde lezing - doorspekt met de nodige humor - stond garant voor een leuke en

interessante avond. En zoals beloofd ook interactief: meerder keren werd het publiek

gevraagd mee te doen aan een rollenspel om de gebruikte getuigenverklaring realistischte laten klinken. Kortom een geslaagde avond.


7/30/2019 LVCR_2012_62

8/19

Wisselingen in het bestuurTijdens de najaarsvergadering (4 oktober 2012) heeft het bestuur de leden geinformeerd

over een aantal wisselingen binnen het bestuur.

Voorzitter

De functie van voorzitter is enkele jaren vacant geweest maar werd waargenomen doorvice-voorzitter Cor Verberk. Cor is nu formeel voorzitter van de afdeling.

Secretaris

Het secretariaat dat door Cor Verberk werd vervuld is overgegaan op Piet Huvenaars.

Penningmeester

Zoals bekend, moet Maria Smits vanwege haar gezondheid het noodgedwongen rustiger

aan doen. Henk Gruitrooij, die het penningmeesterschap om die reden al enige tijd

waarnam, is nu dan ook formeel aangesteld als penningmeester. Maria Smits blijft wel

gewoon aan als lid van het bestuur.

Vice-voorzitterMaurice Roefs heeft het vice-voorzitterschap aanvaard en vervangt in voorkomende

gevallen de nieuwe voorzitter Cor Verberk.

De volledige samenstelling van het bestuur en de (nieuwe) taakverdeling staat

opgenomen op het (gele) binnenblad.

__________________________________________________________________________

Cursus Oud Schrift

Aan het begin van 2013 wordt de cursus

Oud Schrift gehouden. En net als

voorgaande jaren wordt deze geleid door

Simon van Wetten.

U wordt door hem meegenomen op een

interessante ontdekkingsreis in oude

geschriften die op het eerste gezicht

wellicht onleesbaar lijken.

Na de vijf avonden die de cursus omvat,

hebt u de eerste beginselen van het

schrift van de 18e, 17

e, 16

een misschien

wel 15e

eeuw onder de knie. Behalve het

lezen zelf, kunt u in het vervolg ook de

inhoud beter duiden.

De te lezen stukken komen vers uit het

depot van het gemeentearchief van

Gemert en verschaffen ook nog het

nodige historische inzicht en er is koffie

en thee.

Data: maandag 14, 21 en 28 januari en 4

en 18 februari 2013

Tijd: 19.45-21.45 uur

Plaats: studiezaal gemeentearchief

Gemert, Ruijschenberghstraat 3

Kosten cursus: 37,50

Aanmelding telefonisch: 0492-364471 of

via e-mail: [email protected].


7/30/2019 LVCR_2012_62

9/19

TrapgatHet was oktober 2010, ik had deze maand vrijgenomen om het trapgat te renoveren.

Twee jaar eerder was, toen we het huis aan een grote verbouwing hadden onderworpen,

een nieuwe trap geplaatst van begane grond tot aan de zolderverdieping. Om kosten te

besparen zouden we de afwerking zelf ter hand nemen. Maar ja, zoals wel vaker, liet die

op zich wachten. Om te voorkomen dat uitstel afstel zou worden, ging ik aan de slag.

In mijn onderzoek heb ik bijzondere interesse naar verwante families 'in den vreemde'.

Een daarvan is de familie Bongers (via mijn oma van vaderszijde). Ik heb daar al eerder

het artikel 1912 - Bongers Centennial - 2012 over geschreven (Mededelingenblad 60,

februari 2012). Terwijl ik daar in het trapgat de nieuwe smetplanken voor de trapleuning

aan het uitmeten was, schoot 'willekeurig' de naam van Leo Bongers door mijn hoofd. Hij

stamt af van een van de Bongersen die niet in 1912 maar al in 1847 naar Amerika zijn

gemigreerd. Via het internet volgde ik hem en zijn familie al langere tijd. Mijn gedachte

aan hem op dat moment was echter van 'een vreemde aard' ...

Ik legde mijn werk in het trapgat even stil en besloot om de pc maar eens op te starten.

Dat kostte enige tijd want de pc was niet meer zo snel. Toen ik dan eindelijk na enkele

minuten zijn naam in Google intypte was ik kennelijk op het ergste voorbereid. Als

zoekopdracht gaf ik namelijk 'Leo Bongers obit' in. Obit (zie ook het Latijnse woord obiit)

staat in het Amerikaans-Engels afgekort voor obituary, ofwel een overlijdensbericht. En

jawel mijn vreemde voorgevoel bleek te kloppen. Leo Bongers, gepensioneerd tandarts,

bleek op 12 oktober 2010 in zijn woonplaats Manhattan (KS) op 88-jarige leeftijd te zijn

overleden.

De meeste tijd is stamboomonderzoek doelgericht. Actief zelf op zoek naar feiten. Maar

soms lijken de feiten naar ons op zoek. Wat is toch datgene wat bijna los van tijd en

ruimte ons naar bijzondere resultaten of ontdekkingen leidt? Het vindt ons soms op de

gekste plaatsen. Bij mij was dat in het trapgat!

Maurice Roefs

Kwartierstaat op de middenpagina

Indien u een kwartierstaat wilt laten plaatsen, kunt u daarvoor contact opnemen met de

redactie. De kwartierstaat dient aan een aantal voorwaarden te voldoen: de kwartieren

dienen grotendeels personen te bevatten uit het gebied van de afdeling. In het geval de

kwartieren informatie over levende personen bevatten, dient - in verband met de

bescherming van de privacy - toestemming van deze personen voor publicatie

aangetoond te kunnen worden. De redactie neemt daarvoor geen verantwoordelijkheid.


7/30/2019 LVCR_2012_62

10/19

7/30/2019 LVCR_2012_62

11/19

12-12-'12: de magie van een willekeurige datum

De keuze van een trouwdatum. Hoe onze

voorouders hun trouwdatum prikten

kunnen we niet meer navragen. Het is

waarschijnlijk dat de datum vroeger vaak

was ingegeven door praktische motieven,

zoals bijvoorbeeld de beindiging van

een dienstbetrekking. Of wellicht het

overlijden van de vrouw des huizes zodat

het wenselijk was dat een nieuwe

echtgenote in het gat sprong dat in het

huishouden en bij de verzorging van

kinderen was ontstaan.

In de huidige tijd merken we de steeds

grotere invloed van de digitalisering.

Steeds meer zaken worden in getallen

uitgedrukt. Ook de overheid registreert

ons bij voorkeur in cijfers.

Zelf zijn we daar als genealogen ook niet

vies van, in menig door ons aangelegde

database is ook de favoriete opa en oma

makkelijker terug te vinden aan de hand

van een uniek getal.

Maar kijk ook eens naar de aanduiding

van de maanden met cijfers. Dat scheelt

ons ook veel schrijfwerk. Als we

vervolgens die data nader beschouwen

zien we daarin steeds meer ritme

ontstaan.

Ook ik doe er aan mee. Ik ben geborenop 16-12-1966, mijn vrouw Sandra op 24-

08-1970, zoon Thomas op 02-04-2000,

dochter Marleen op 20-02-2006 en onze

jongste Sophie op 12-08-2008. Ziet u

het? Het zijn allemaal even cijfers. Dan

laten we maar even buiten beschouwing

dat we op 01-07-1994 getrouwd (oneven

dag en maand), anders zou het een

perfecte cijferreeks geweest zijn ...

Afijn, in principe gaat het om wille-

keurige data maar het cijfermatige

patroon dat daarin gelezen kan worden

maakt het voor het gevoel toch tot iets

bijzonders.

Geboorte en overlijden kunnen we

algemeen gesproken niet op datum

sturen. Bij de bepaling van een

huwelijksdatum hebben we die mogelijk-

heid wel en als zich bijzondere data

aandienen spelen we daar - aldus ook het

Nederlands Centrum voor CultureelErfgoed - steeds meer op in. Die

ontwikkeling lijkt te zijn gestart op 8-8-

'88, gevolgd door 9-9-'99. Volgens de

cijfers van het CBS zijn er 9-9-'99 maar

liefst 2.508 huwelijk gesloten, vijf keer

zoveel (!) als op een gemiddelde donder-

dag.

De trend om op bijzondere data te

trouwen wordt bevestigd door de

statistieken zoals die door het CBS

bijgehouden worden. Ik ben eens achter

de pc gedoken en op de website van het

CBS gaan rondstruinen. Ik neem u graag

mee in deze triviale bevindingen waaruit

blijkt dat het trouwen op 'magische data'

aan het begin van de 21e eeuw een grote

vlucht heeft genomen.

Laten we eerst proberen vast te stellen

welke magische data er zijn. Ik zie drie

groepen.

Groep 1

Het gaat hierbij om de data 1 januari

2001, 2 februari 2002 etc. oftewel

(ingekort) 01-01-'01, 02-02-'02 etc.


7/30/2019 LVCR_2012_62

12/19

Datum Weekdag Aantal

huwelijken

Bijzonderheden

1 januari 2001 01-01-'01 maandag 20

2 februari 2002 02-02-'02 zaterdag 516 Willem-Alexander & Mxima

3 maart 2003 03-03-'03 maandag 777

4 april 2004 04-04-'04 zondag 625 mei 2005 05-05-'05 donderdag 174 Bevrijdingsdag/Hemelvaartsdag

6 juni 2006 06-06-'06 dinsdag 1.274

7 juli 2007 07-07-'07 zaterdag 1.888

8 augustus 2008 08-08-'08 vrijdag 2.980

9 september 2009 09-09-'09 woensdag 1.713

10 oktober 2010 10-10-'10 zondag 255

11 november 2011 11-11-'11 vrijdag nog niet bekend bij CBS

12 december 2012 12-12-'12 woensdag ligt in de toekomst

Groep 2

De tweede groep wordt gevormd die

data waarbij de cijfers van de dag en de

maand herhaald worden in het jaartal,

dus 20-01-2001, 20-02-2002 etc.


huwelijken

Bijzonderheden

20 januari 2001 20-01-2001 zaterdag 20420 februari 2002 20-02-2002 woensdag 881

20 maart 2003 20-03-2003 donderdag 566

20 april 2004 20-04-2004 dinsdag 568

20 mei 2005 20-05-2005 vrijdag 2.444

20 juni 2006 20-06-2006 dinsdag 793

20 juli 2007 20-07-2007 vrijdag 1.508

20 augustus 2008 20-08-2008 woensdag 935

20 september 2009 20-09-2009 zondag 39

20 oktober 2010 20-10-2010 woensdag 19820 november 2011 20-11-2011 zondag nog niet bekend bij CBS

20 december 2012 20-12-2012 donderdag ligt in de toekomst

Groep 3

De derde groep is die waarin de cijfers

van de dag, maand en jaar (zonder

eeuwaanduiding) oplopend van aard zijn.

Dit zijn er overigens minder omdat het

hier alleen om de data kan gaan waarbijhet jaartal (20)10 of meer is.


7/30/2019 LVCR_2012_62

13/19


huwelijken

Bijzonderheden

8 september 2010 08-09-'10 woensdag 892

9 oktober 2011 09-10-'11 zondag nog niet bekend bij CBS

10 november 2012 10-11-'12 zaterdag ligt in de toekomst

11 december 2013 11-12-'13 woensdag ligt in de toekomst

De cijfers wijzen uit dat er op dagen met

een magische datum meer wordt

getrouwd dan op andere dagen. In de

(donkere) maanden oktober t/m april

wordt minder getrouwd dan in de

(zomerse) periode mei t/m september (al

wordt er tijdens de zomervakantie ook

minder getrouwd). Ook wordt duidelijk

dat wanneer een magische datum

samenvalt met een vrijdag, ook bij een

vergelijking tussen het aantal huwelijken

op de 'magische' dagen, dit de meest

populaire trouwdag is.

Dat trouwlustige koppels zich bewust of

onbewust laten sturen mag blijken uit detrouwcijfers over de (donkere) maand

februari 2002. Deze maand kende drie

opvallend populaire trouwdagen. Op 2

februari (2-2-2002), 20 februari (20-2-

2002) en 22 februari (22-2-2002)

trouwden aanzienlijk meer mensen dan

normaal. Mede hierdoor was het aantal

februarihuwelijken in 2002 anderhalf

keer meer dan in 2001.

De maand februari kent nog een

bijzondere trouwdatum, zij het eens in de

vier jaar. Ook schrikkeldag is kennelijk

een interessante dag om te trouwen met

ook hier nog steeds een grote voorkeur

voor de vrijdag. Op (woensdag) 29

februari 2012 trouwden ongeveer 250

paren. Dat is het dubbele van het aantal

huwelijken dat op een willekeurige

woensdag in februari wordt gesloten.Eenzelfde beeld laten de schrikkeldagen

aan het begin van de 21e eeuw zien:

Jaar Weekdag waarop

schrikkeldag viel

Aantal

huwelijken

Gemiddeld aantal huwelijken

2000 dinsdag 380 130 huwelijken op de overige dinsdagen

2004 zondag 15 7 huwelijken op de overige zondagen

2008 vrijdag 450 226 huwelijken op de overige vrijdagen

Tot slot. Hiervoor duidde ik de

bevindingen als triviaal. Aan het einde

van dit stuk realiseer ik me dat het woord

triviaal op het eerste gehoor een

negatieve klank heeft, in de zin van 'niets

bijzonders'. Het heeft echter ook de

betekenis van 'alledaags'. Ik zou graag de

nadruk op deze laatste betekenis willenleggen, het zijn maatschappelijke ontwik-

kelingen die wij in het stamboom-

onderzoek tegenkomen. En al neuzend

op de website van het CBS kom ik meer

informatie tegen die herkenbaar en

interessant is. Ik kom graag een volgende

keer terug met een bijdrage over de

ontwikkelingen in de huishoudens-

vorming toegespitst op het werkgebiedvan onze afdeling. Maurice Roefs


7/30/2019 LVCR_2012_62

14/19

AMERIKA, AMERICAover emigranten naar de Verenigde

Staten van Amerika

een serie artikelen door Willem Keeris

Deel II, Van den Broek.

Vorige keer hebben we gezien dat de

Dominicaan Theodorus Joannes Baptista

van den Broek in 1848 het feitelijke begin

van de Katholieke (groeps)emigratie naar

Amerika markeert.

Maar wie was hij eigenlijk?

Theodorus Joannes Baptista van den

Broek werd gedoopt op 24 juni 1784 te

Amsterdam als tweede van vijf kinderen

van Abraham van den Broek en Elisabeth

de Meijne, vroedvrouw. Doopgetuigen

waren zijn opa, Theodorus de Meijne en

zijn oma, Alida Verhaar. Zijn oudere zus

Joanna Maria trouwde met Henricus

Joannes Ootmar; van zijn drie jongere

broers is niets bekend en zijn mogelijk

jong overleden. Abraham en Elisabeth

waren allebei afkomstig uit Amsterdam.

De grootouders van Theodorus waren

Abraham van den Broek en Alida

Verhaar.

Ook zij waren afkomstig uit Amsterdam.

Toen de ouders van Theodorus in onder-

trouw gingen op 19 oktober 1781 teAmsterdam, woonden de ouders van de

bruidegom (dus de grootouders van

Theodorus van den Broek) in Uden.

Daar lieten zij op 20 september 1781 bij

notaris Henricus de Groot een akte

opmaken waarin ze hun zoon

toestemming gaven om te trouwen met

Elisabeth de Meijne 1).


7/30/2019 LVCR_2012_62

15/19

Abraham van den Broek en Alida Verhaar

bleven in Uden wonen en overleden

daar. Abraham werd er begraven op 26

september 1791 en Alida op 2 mei 1793.

Abraham was geboren in 1724 te

Amsterdam als zoon van opnieuw een

Abraham van den Broek, verlakker,geboren rond 1683 te Antwerpen en

Gijsberta (Geesje) Rijswijk, uit

Amsterdam.

Theodorus van de Broek werd in 1808 als

Franciscaan gewijd maar op 16 juni 1817

werd hij in Amsterdam opgenomen in de

orde van de Dominicanen. Het is

onduidelijk waarom hij die overgang

maakte. Hij bracht tijd door in Duitsland

en Belgi, waar hij Duits en Frans leerde,

talen die hem later in Amerika goed van

pas kwamen.

Hij werkte korte tijd in Amsterdam en

Groningen en van 1820 tot 1830 was hij

pastoor te Alkmaar, waar hij te maken

kreeg met een verwaarloosde parochie.Hij had veel geldzorgen in verband met

de restauratie van de kerk. Mogelijk

heeft dit, samen met het weinig

inspirerende leven in een provincie-

stadje, een rol gespeeld bij de beslissing

om naar Amerika te gaan. Voor en tijdens

zijn pastoraat in Alkmaar schreef hij een

aantal godsdienstige publicaties. Op 46-

jarige leeftijd verliet hij Alkmaar, enverbleef daarna enige tijd in Tiel en in het

Dominicanenklooster in Gent, Belgi. In

1832 vertrok hij met een aantal

medebroeders naar Amerika met als doel

de bisschop van Cincinnati, de

Dominicaan Edward Dominic Fenwick, te

helpen. Deze was echter kort daarvoor

overleden aan cholera en Theodorus ging

naar het Dominicanenklooster van St.

Rose in Springfield, Kentucky en

vervolgens naar dat van St. Joseph in

Somerset, Ohio. Nadat in 1833 het

bisdom van Detroit, Michigan was

gesticht (waar ook Wisconsin onder viel)

ging Van den Broek daarheen, en werd

door de bisschop naar Green Bay,Wisconsin gestuurd, waar hij op 4 juli

1834 aankwam. Daar werd hij assistent

van de Italiaanse Dominicaan Samuel

Mazzuchelli, die daar de eerste kerk

gebouwd had. In 1836 ging hij naar La

Petite Chute (nu Little Chute), een

waterval nabij Kaukauna, ongeveer 40

kilometer stroomopwaarts aan de Fox

rivier. Daar bouwde hij met hulp van deMenominee Indianen het eerste kerkje.

Hij bediende van daaruit ook

verschillende missieposten in de wijde

omgeving, soms tot wel 300 kilometer

ver. Hij leerde de Indianen lezen,

schrijven en het land te bewerken.

Tengevolge van een verdrag moesten de

Menominees in 1843 verhuizen naar een

gebied ongeveer 60 kilometer naar het

zuidwesten. Van den Broek verloor op

die manier zijn parochianen. De Indianen

klaagden daarover bij bisschop John

Martin Henni van Milwaukee.

In 1847 ging hij terug naar Amsterdam

om de erfenis van zijn op 4 april 1844

overleden moeder op te halen. Met dat

geld wilde hij, naar voorbeeld van deCalvinistische groepsemigratie die


7/30/2019 LVCR_2012_62

16/19

besproken is in deel I, een groep

Katholieken naar zijn parochie in Little

Chute brengen en tevens zijn droom

verwezenlijken om een Dominicaner

klooster te stichten. Zijn motieven waren

niet geheel vrij van zakelijke belangen.

Het geld was echter verdwenen. Hij

schreef een brochure, waarin hij de

situatie in Wisconsin rooskleuriger

voorstelde dan die in feite was, en

publiceerde advertenties in het dagblad

De Tijd.

De Zeelander Cornelis van de Hei kocht

de brochure en bracht 9.000 gulden bij

elkaar van aspirant emigranten. Samenmet Nicolaas Denissen uit Uden bracht

hij dat geld naar Amsterdam. Cornelis

had sinds het vertrek van de groep van

Verwayen in 1847 (waarover volgende

keer meer) al het plan om te emigreren.

In maart 1848 vertrokken vanuit

Rotterdam 3 zeilschepen: de Libra, de

America en de Maria Magdalena. In

totaal waren er 320 personen aan boord,waarvan bijna 2/3 uit Oost Noord-

Brabant en omgeving kwam.

Na aankomst in Amerika reisde men door

naar Wisconsin. Een aantal families had

echter niet de middelen daartoe en

moest achter blijven. Zij werden niet

geholpen door Van den Broek, iets wat

Van Raalte en Scholte wel deden voor

hun groep. Na aankomst in Little Chute

waren een aantal gezinnen behoorlijk

teleurgesteld en trokken de bossen in om

20 km. verder Franciscus Bosch te

stichtten, het latere Hollandtown.

Op 10 augustus 1850 maakte Van den

Broek zijn testament op waarin hij

opnam dat ervoor gezorgd moest

worden dat er altijd een vaste pastooreen Little Chute moest zijn.

Op 1 november 1851 vierde men in Little

Chute het feest van Allerheiligen. Na de

Mis werd hij getroffen door een

beroerte. Hij bleef bewusteloos en stierf

op 5 november, 67 jaar oud. Vier dagen

later werd hij begraven op het kerkhof

naast de kerk. Toen de kerk jaren later

vergroot werd, bouwde men over zijn

graf. In 1894 werden zijn stoffelijke

resten teruggevonden en in 1928 bijgezet

in een koperen kistje aan de binnenkant

van de toren van de kerk.

1). Notarile Archieven Uden, inv. nr.

7918, akte 101.

Meer weten?

Sister Mary Alphonsa Corry, The Story of

Father Van den Broek (Ainsworth &

Company, Chicago, Illinois, 1907)

H. v. Stekelenburg, Landverhuizing als

regionaal verschijnsel(Tilburg, 1991)


7/30/2019 LVCR_2012_62

17/19

Aanwinst bibliotheek

Huisseling van verleden tot heden

door Jeroen Arts e.a.

We weten het allemaal: genealogie is

meer dan alleen namen en data. We zijn

dan ook vaak op zoek naar aanvullende

bronnen waarmee we onze voorouders

en verre verwanten in een lokaal-

historische context kunnen plaatsen. Dan

komt het voorgeslacht als het ware weer

tot leven.

Mensen met voorouders in Huisseling

worden daarbij op hun wenken bediend.

In de afdelingsbibliotheek is sinds kort

het in januari 2012 verschenen boek'Huisseling van verleden tot heden'

aanwezig. Op systematische wijze is in

negen hoofdstukken (dorpsgeschiedenis,

kerk en parochie, landschap en water,

buurten en straten, het boerenleven,

markante personen, verenigingen,

bedrijven en beroepen) de geschiedenis

van Huisseling opgetekend. Het is een

boek dat voor iedereen interessant is,

het is niet alleen een historisch

verantwoord leesboek maar ook een

bladerboek. En ook de genealogen

komen aan hun trekken met onder meer

het familiealbum met foto's van de

bekende (oude) families uit het dorp.

Het in 368 pagina's full colour

uitgevoerde werk bevat ruim 700 foto'sen wordt digitaal voortgezet op de

website www.huisseling.nl. Een voor-

beeld dat gevolgd zou moeten worden in

meer dorpen!

Maurice Roefs

________________________________________________________________________

Mijn zus is 140 jaar geleden gestorven ?!

Gedurende een rechtszitting vroeg de rechter aan een getuige:

- Hebt u nog broers of zusters?

- Nee edelachtbare, mijn enige zusje is 140 jaar geleden gestorven.

De rechter keek ongelovig en zei:

- Dat kan niet.

- Integendeel, meende de getuige.

- Mijn vader huwde toen hij 20 was en uit dat huwelijk werd een dochter geboren, die

slechts enkele dagen oud werd. Toen hij 62 was, werd hij weduwnaar, maar huwde voor

de tweede maal. 4 jaar later werd ik geboren en ik ben nu 94, edelachtbare!


7/30/2019 LVCR_2012_62

18/19

MutatiesOp 1 oktober 2012 telde onze afdeling 213 leden en nog 22 leden met een bijkomend

lidmaatschap; de NGV telt landelijk 9.036 leden. Alle mutaties, ook adreswijzigingen,

graag melden via e-mail [email protected] briefNGV, Ledenadministratie, Postbus 26,

1380 AA Weesp.

Nieuwe (bijkomende) leden:

134556 mw. C.J. Schoenmakers-Krols, Postweg 112, 5915 HB Venlo

134572 mw. E. Derriks, Burgemeester Van Bruggenstraat 2, 1165 NT Halfweg

117891 dhr. J. Stoetzer, Nachtegaal 29, 5831 WL Boxmeer

134623 dhr.T. Deenen, Dennenlaan 14, 6598 BZ Heijen

134625 dhr. P.J.A.M. van Dijk, Mutshoek 2, 5427 EV Boekel

134633 dhr. O.B.J. Donkers, Bilderdijkstraat 39, 5344 TT Oss

134641 dhr. J.A. van Dijk, Op den Berg 2, 5823 CB Maashees

Lidmaatschap beindigd:

117989 dhr. P. Jakobs, De Pelslap 7, 5961 LP Horst

Helaas overleden:

129144 dhr. E.P.J. Hendriks, Maassingel 13, 5751 VK Deurne

Archieven NGV Verenigingscentrum www.ngv.nlPapelaan 6, 1382 RM Weesp, telefoon 0294-413301

Rijksarchief in Noord-Brabant (Brabants Historisch Informatie Centrum, BHIC) www.bhic.nlZuid-Willemsvaart 2, 5211 NW 's-Hertogenbosch, telefoon 073-6818500

BHIC locatie Grave van BHIC (via telefoon 073-6818500)Bezoekadres: Arnoud van Gelderweg 73, 5361 CV Grave - Correspondentieadres: via BHIC in Den Bosch

Rijksarchief in Limburg (Regionaal Historisch Centrum Limburg, RHCL) www.rhcl.nlSint Pieterstraat 7, 6211 JM Maastricht, telefoon 043-3285500

Gemeentearchief Gemert-Bakel www.gemeentearchiefgemert-bakel.nl Ruijschenbergstraat 3a, 5421 KR Gemert, telefoon 0492-378575

Gemeentearchief Venray www.venray.nl/organisatie/gemeentearchiefRaadhuisstraat 1, 5801 MB Venray, telefoon 0478-523333

Gemeentearchief Venlo www.archief.venlo.nlDokter Blumenkampstraat 1, Venlo, telefoon 077-3597200

Stadsarchief Oss www.stadsarchiefoss.nlPeperstraat 12, 5341 CZ Oss, telefoon 0412-629101

Het Uden-archief van Bressers www.udenarchief.nlLucin Bressers, Wilhelminastraat 257, 5401 CG Uden, telefoon 0413-267206

Oudheidkamer HorstAmericaanseweg 8, 5961 GP Horst, telefoon 077-3981650

7/30/2019 LVCR_2012_62

19/19

DRUKWERK

Redactie - NGV afdeling

Land van Cuijk en Ravenstein

Johan Graaf van Hornestraat 1

5361 KX GRAVE

Documents

LVCR_2012_62