Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    1/108

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    2/108

    1

    LI NI U

    K t khi Hertz bng thc nghim chng t nng lng in c th bc

    x trong khng gian v s tn ti ca trng in t mu k nguyn ng

    dng sng in t trong thng tin lin lc, truyn s liu, gii tra phng tin,

    iu khin t xa ... H thng thng tin v tuyn ny ngy cng tr nn quan

    trng v thit yu trong x hi hin i. Do vic hiu bit bn cht ca sng

    in t, tnh cht lan truyn ca trng in t cng nh cc ng dng ca n l

    rt cn thit. tch lu phn kin thc ny ngi hc cn phi c kin thc nn

    tng v gii tch vector, php tnh tensor, phng trnh vi phn v o hm

    ring, gii tch hm mt bin v hm nhiu bin trong Ton hc cao cp; quang

    hc sng v in hc trong Vt l i cng.

    Gio trnh L thuyt trng in tc bin son trong khun kh ca

    chng trnh hon thin b sch gio trnh dng ging dy v hc tp ca

    Khoa Cng nghin t, Trng i hc Cng nghip TP H Ch Minh, bao

    gm cc ni dung c trnh by trong 5 chng nh sau:

    Chng 0 Mt scng thc ton hc

    Chng 1 Cc nh lut v nguyn l cbn ca trng in t

    Chng 2 Tch phn cc phng trnh Maxwell

    Chng 3 Sng in tphng

    Chng 4Nhiu x sng in t

    Do thi gian v ti liu tham kho cn nhiu hn ch, cho nn chc chn

    gio trnh cn nhiu thiu st. Rt mong c sng gp, ph bnh ca bn c

    gio trnh c hon thin hn.

    Tc gi

    V Xun n

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    3/108

    2

    MC LC

    TrangLi ni u 1

    Chng 0 Mt s cng thc ton hc 3

    Chng 1 Cc nh lut v nguyn l cbn ca trng in t 8

    Chng 2 Tch phn cc phng trnh Maxwell 32

    Chng 3 Sng in t phng 60

    Chng 4 Nhiu x sng in t 90

    Ti liu tham kho 107

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    4/108

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    5/108

    4

    +

    +

    =

    ==

    y

    a

    x

    ak

    x

    a

    z

    aj

    z

    a

    y

    ai

    aaazyx

    kji

    aarot xyzxyz

    zyx

    rrr

    rrr

    rr

    S phc

    Hm m

    ( )ysiniycoseee xiyxz +== +

    Hm m l mt hm tun hon c chu k l 2i. Thc vy, ta c

    1k2sinik2cose ik2 =+=

    Suy razik2zik2z ee.ee == +

    Cng thc Euler

    eiy = cosy +isiny

    Khi s phc z = r ei = r(cos +isin)

    Phng trnh vi phn tuyn tnh cp hai

    Phng trnh vi phn t trng cp hai l phng trnh bc nht i vi

    hm cha bit v cc o hm ca n:

    )x(fyayay 21 =++ (1)

    Trong :

    a1, a2 v f(x) l cc hm ca bin c lp x

    f(x) = 0 (1) gi l phng trnh tuyn tnh thun nht

    f(x) 0 (1) gi l phng trnh tuyn tnh khng thun nht

    a1, a2 const (1) gi l phng trnh tuyn tnh c h s khng i

    Phng trnh vi phn tuyn tnh cp hai thun nht

    Phng trnh vi phn t trng cp hai thun nht c dng:

    0yayay 21 =++ (2)

    a1, a2 l cc hm ca bin x

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    6/108

    5

    nh l 1. Nu y1 = y1(x) v y2 = y2(x) l 2 nghim ca (2) th y = C1y1 + C2y2

    (trong C1, C2 l 2 hng s tu ) cng l nghim ca phng trnh y.

    Hai hm y1(x) v y2(x) l c lp tuyn tnh khi( )

    ( )

    const

    xy

    xy

    2

    1 , ngc li l ph

    thuc tuyn tnh

    nh l 2. Nu y1(x) v y2(x) l 2 nghim c lp tuyn tnh ca phng trnh vi

    phn t trng cp hai thun nht (2) th y = C1y1 + C2y2 (trong C1, C2 l 2

    hng s tu ) l nghim tng qut ca phng trnh y.

    nh l 3. Nu bit mt nghim ring y1(x) ca phng trnh vi phn t

    trng cp hai thun nht (2) th c th tm c mt nghim ring y2(x) caphng trnh , c lp tuyn tnh vi y1(x) bng cch t y2(x) = y1(x).u(x)

    Phng trnh vi phn tuyn tnh cp hai khng thun nht

    Phng trnh vi phn t trng cp hai l phng trnh bc nht i vi

    hm cha bit v cc o hm ca n:

    )x(fyayay 21 =++ (3)

    Trong :a1 v a2 l cc hm ca bin c lp x; f(x) 0

    nh l 1. Nghim tng qut ca phng trnh khng thun nht (3) bng

    nghim tng qut ca phng trnh thun nht (2) tng ng v mt nghim

    ring no ca phng trnh khng thun nht (3).

    nh l 2. Cho phng trnh khng thun nht

    )x(f)x(fyayay 2121 +=++ (4)

    Nu y1(x) l nghim ring ca phng trnh

    )x(fyayay 121 =++ (5)

    v y2(x) l nghim ring ca phng trnh

    )x(fyayay 221 =++ (6)

    th y(x) = y1(x) + y2(x) cng l nghim ring ca phng trnh (4)

    Phng trnh vi phn tuyn tnh cp hai c h s khng i

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    7/108

    6

    Phng trnh vi phn t trng cp hai thun nht c dng:

    0qyypy =++ (7)

    p, q l cc hng s

    Gi s nghim ring ca (7) c dngkxey = (8)

    Trong : k l hng s sc xc nh

    Suy rakxkey = , kx2eky = (9)

    Thay (8) v (9) vo (7) ta c

    ( ) 0qpkke 2kx =++ (10)

    V ekx 0 nn

    0qpkk 2 =++ (11)

    Nu k tho mn (11) th y = ekx l mt nghim ring ca phng trnh vi

    phn (7). Phng trnh (11) gi lphng trnh c trng ca phng trnh vi

    phn (7)

    Nhn xt: Phng trnh c trng (7) l phng trnh bc 2 c 2 nghim k1

    v k2 nh sau

    - k1 v k2 l 2 s thc khc nhau, khi 2 nghim ring ca phng trnh

    vi phn (7) lxk

    11ey = , xk2 2ey = (12)

    Hai nghim ring (12) l c lp t trng v

    ( ) consteyy xkk

    2

    1 21 = (13)

    Do nghim tng qut ca phng trnh vi phn (7) lxk

    2xk

    12121 eCeCyyy +=+= (14)

    - k1 v k2 l 2 s thc trng nhau: k1 = k2

    Hai nghim ring c lp t trng: xk1 1ey = ,xk

    21xey =

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    8/108

    7

    Nghim tng qut ca phng trnh vi phn (7) l

    ( ) xk21xk

    2xk

    1111 exCCxeCeCy +=+= (15)

    - k1 v k2 l 2 s phc lin hp: k1 = + i v k2 = - i

    Hai nghim ring ca phng trnh vi phn (7) l

    ( )

    ( ) xixxi2

    xixxi1

    eeey

    eeey

    +

    ==

    == (16)

    Theo cng thc Euler ta c

    xsinixcose

    xsinixcosexi

    xi

    =

    +=

    (17)

    Suy ra

    ( )

    ( )xsinixcoseeey

    xsinixcoseeey

    xxix2

    xxix1

    ==

    +==

    (18)

    Nu

    1y v

    2y l 2 nghim ca phng trnh vi phn (7) th cc hm

    xsinei2yy

    y

    xcose2yyy

    x212

    x211

    =+

    =

    =+=

    (19)

    cng l nghim ca phng trnh vi phn (7) v c lp t trng v

    constxtgyy

    2

    1 = (20)

    Do nghim tng qut ca phng trnh vi phn (7) l( )xsinCxcosCexsineCxcoseCy 21

    xx2

    x1 +=+=

    (21)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    9/108

    8

    Chng 1

    CC NH LUT

    V NGUYN L CBN CA TRNG IN T

    1.1. Cc i lng c trng cho trng in t

    1.1.1. Vector cng in trng

    in trng c c trng bi lc tc dng ln in tch t trong in

    trng

    EqFrr

    = (1.1)

    Hay:

    q

    FE

    r

    r

    = (1.2)

    Ct Er

    ti mt im bt k trong in trng l i lng vector c tr s

    bng lc tc dng ln mt n vin tch im dng t ti im

    Lc tc dng gia 2 t im Q v q

    20

    0 rr

    4QqF

    r

    r

    = (1.3)

    - m/F10.854,8 120= - hng sin

    - - in thm tng i

    - 0rr

    - vector n v ch phng

    Ht im n21 q,...,q,q

    ==

    ==n

    1i2

    i

    i0i

    0

    n

    1ii

    rrq

    41EE

    r

    rr

    (1.4)

    i0rr

    - cc vector n v ch phng

    Trong thc t h thng l dy mnh, mt phng hay khi hnh hc, do :

    =

    l2l

    0

    l r

    rdl

    4

    1E

    r

    r

    (1.5)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    10/108

    9

    =

    S2S

    0

    S r

    rdS

    4

    1E

    r

    r

    (1.6)

    =

    V

    2V

    0

    V

    r

    rdV

    4

    1E

    r

    r

    (1.7)

    1.1.2. Vector in cm

    n gin khi tnh ton i vi cc mi trng khc nhau, ngi ta s

    dng vector in cm Dr

    ED 0rr

    = (1.8)

    1.1.3. Vector tcm T trng c c trng bi tc dng lc ca t trng ln in tch chuyn

    ng hay dng in theo nh lut Lorentz

    BvqFr

    r

    r

    = (1.9)

    T trng do phn t dng in lIdr

    to ra c xc nh bi nh lut thc

    nghim BVL

    ( )rlIdr4

    Bd2

    0 rrr

    = (1.10)

    - m/H10.257,110.4 670 == - hng s t

    - - t thm tng i

    T trng ca dy dn c chiu di l

    =

    l

    20

    r

    rlId

    4

    Br

    r

    r

    (1.11)

    1.1.4. Vector cng ttrng

    n gin khi tnh ton i vi cc mi trng khc nhau, ngi ta s

    dng vector cng t trng Hr

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    11/108

    10

    0

    BH

    =

    r

    r

    (1.12)

    1.2. nh lut Ohm v nh lut bo ton in tch

    1.2.1. nh lut Ohm dng vi phn Cng dng in I chy qua mt S t vung gc vi n bng lng in

    tch q chuyn qua mt S trong mt n v thi gian

    dt

    dqI =

    (1.13)

    Du tr ch dng in I c xem l dng khi q gim

    m ty s chuyn ng ca cc ht mang in trong mi trng dnin, ngi ta a ra khi nim mt dng in

    EvvenJ 0r

    rr

    r

    === (1.14)

    dng vi phn ca nh lut Ohm

    - n0 - mt ht in c in tch e

    - - mt in khi

    - vr

    - vn tc dch chuyn ca cc ht in- - in dn sut

    Dng in qua mt S c tnh theo

    ===SSS

    SdESdJdIIrrrr

    (1.15)

    Mt vt dn dng khi lp phng cnh L, 2 mt i din ni vi ngun p

    U, ta c

    (lu : p dng c/t S = L2 vLS

    LR

    == )

    R

    ULU)EL)(L(ESEdSI

    S

    ===== (1.16)

    dng thng thng ca nh lut Ohm

    V Er

    v Sdr

    cng chiu, t

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    12/108

    11

    RL

    1=

    (1.17)

    - in dn sut c n v l 1/m

    1.2.2. nh lut bo ton in tch in tch c th phn b lin tc hay gin on, khng t sinh ra v cng

    khng t mt i, dch chuyn t vng ny sang vng khc v to nn dng

    in.

    Lng in tch i ra khi mt kn S bao quanh th tch V bng lng in

    tch gim i t th tch V .

    Gi s trong th tch V c bao quanh bi mt S, ta c

    =V

    dVQ (1.18)

    sau thi gian dt lng in tch trong V gim i dQ

    ==V

    dVdt

    d

    dt

    dQI (1.19)

    Mt khc

    =S

    SdJIr

    r

    (1.20)

    Suy ra

    =VS

    dVt

    SdJrr

    (1.21)

    Theo nh l OG

    ( )

    ==VVS

    dVt

    dVJ.SdJvrr

    (1.22)

    Suy ra

    0t

    J. =

    +

    v

    (1.23)

    y l dng vi phn ca nh lut bo ton in tch hayphng trnh lin

    tc.

    1.3. Cc c trng cbn ca mi trng

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    13/108

    12

    Cc c trng cbn ca mi trng: , ,

    Cc phng trnh:

    ED 0rr

    = (1.24)

    =

    0

    BH

    r

    r

    (1.25)

    gi l cc phng trnh vt cht

    , , cng trng : mi trng tuyn tnh

    , , const : mi trng ng nht v ng hng

    , , theo cc hng khc nhau c gi tr khng i khc nhau: mi trng

    khng ng hng. Khi , biu din bng cc tensor c dng nh bng

    s. Chng hn ferrite b t ho hoc plasma b t ho l cc mi trng

    khng ng hng khi truyn sng in t

    , , v tr : mi trng khng ng nht

    Trong t nhin a s cc cht c > 1 v l mi trng tuyn tnh.

    Xecnhec c >> 1 : mi trng phi tuyn

    > 1 : cht thun t : cc kim loi kim, Al, NO, Phng trnh, O, N,

    khng kh, ebonic, cc nguyn tt him

    < 1 : cht nghch t : cc kh him, cc ion nh Na+, Cl- c cc lp

    electron ging nh kh him, v cc cht khc nh Pb, Zn, Si, Ge, S, CO2, H2O,

    thu tinh, a s cc hp cht hu c

    >> 1 : cht st t : mi trng phi tuyn : Fe, Ni, Co, Gd, hp kim cc

    nguyn t st t hoc khng st t Fe-Ni, Fe-Ni-Al. t ho ca cht st t

    ln hn t ho ca cht nghch t v thun t hng trm triu ln.

    Cn c vo dn in ring : cht dn in, cht bn dn v cht cch

    in hay in mi

    Cht dn in: > 104 1/m, = : cht dn in l tng

    Cht bn dn: 10-10 < < 104

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    14/108

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    15/108

    14

    (c giao tuyn l AB). Php tuyn ngoi ca S v S' s c chiu ngc nhau.

    Do tch phn trn S v S' c cng gi tr nhng tri du. Khi thng

    lng ca Dr

    qua ton mt kn S bng 0.

    Xt hin tch im q1, q2, ..., qnt trong mt kn S, ta c

    =

    =n

    1iiDD

    rr

    (1.29)

    Thng lng ca Dr

    do h q1, q2, ..., qn gy ra qua ton mt kn S

    QqSdDSdDn

    1ii

    n

    1i Si

    S

    ==== ==

    rrrr

    (1.30)

    Vy: Thng lng ca vector in cm Dr

    qua mt kn S bt k bng tng

    i s cc in tch nm trong th tch V c bao quanh bi S

    Lu : V Q l tng i s cc in tch q1, q2, ..., qn, do c th m

    hoc dng

    Nu trong th tch V c bao quanh bi S c mt in khi th c

    tnh theo

    QdVSdDVS

    E === rr

    (1.31)

    Cc cng thc (1.30) v (1.31) l dng ton hc ca nh l Ostrogradski-

    Gauss i vi in trng.

    Nguyn l lin tc ca t thng

    Thc nghim chng tng sc t l khp kn d ngun to ra n l

    dng in hay nam chm. Tm biu thc ton hc biu din cho tnh cht ny

    Dr

    Sdr

    A

    B

    q

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    16/108

    15

    Gi s c mt kn S tu nm trong t trng vi vector t cm Br

    . Thng

    lng ca Br

    qua mt kn S bng tng s cc ng sc ti qua mt S ny.

    Do ng sc t khp kn nn sng sc ti vo th tch V bng s

    ng sc ti ra khi th tch V . V vy thng lng ca Br

    c tnh

    theo

    0SdBS

    M == rr

    (1.32)

    Cng thc (1.32) gi l nguyn l lin tc ca t thng. y l mt phng

    trnh cbn ca trng in t

    1.5. Lun im thnht - Phng trnh Maxwell-FaradayKhi t vng dy kn trong mt t trng bin thin th trong vng dy ny

    xh dng in cm ng. Chng t trong vng dy c mt in trng Er

    c chiu

    l chiu ca dng in cm ng .

    Th nghim vi cc vng dy lm bng cc cht khc nhau, trong iu kin

    nhit khc nhau u c kt qu tng t. Chng t vng dy dn khng phi

    l nguyn nhn gy ra in trng m ch l phng tin gip ch ra s c mtca in trng . in trng ny cng khng phi l in trng tnh v

    ng sc ca in trng tnh l ng cong h. in trng tnh khng lm

    cho ht in dch chuyn theo ng cong kn to thnh dng in c (v

    ho ra trong in trng tnh khng cn tn cng m vn sinh ra nng lng

    in !).

    Mun cho cc ht in dch chuyn theo ng cong kn to thnh dng

    in th cng phi khc 0, c ngha l

    0ldEql

    rr

    (1.33)

    v .sc ca in trng ny phi l cc .cong kn v gi l in trng xoy.

    Pht biu lun im I: Bt k mt t trng no bin i theo thi gian

    cng to ra mt in trng xoy.

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    17/108

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    18/108

    17

    =

    Sl

    Sdt

    BldE

    r

    r

    rr

    (1.38)

    y l phng trnh Maxwell-Faraday di dng tch phn, cng l mt

    phng trnh cbn ca trng in t.

    Vy: Lu s ca vector cng in trng xoy dc theo mt ng

    cong kn bt k bng v gi tr tuyt i nhng tri du vi tc bin thin theo

    thi gian ca t thng gi qua din tch gii hn bi ng cong kn .

    Theo gii tch vector (cng thc Green-Stock)

    ( ) =Sl

    SdEldErrrr

    (1.39)

    Theo cc phng trnh (1.38) v (1.39)

    t

    BE

    =

    r

    r

    (1.40)

    y l phng trnh Maxwell-Faraday di dng vi phn, c th p dng

    i vi tng im mt trong khng gian c t trng bin thin.

    1.6. Lun im thhai - Phng trnh Maxwell-Ampere

    Theo lun im I, t trng bin thin theo thi gian sinh ra in trng

    xoy. Vy ngc li in trng bin thin c sinh ra t trng khng ?

    m bo tnh i xng trong mi lin h gia in trng v t trng, Maxwell

    a ra lun im II:

    Bt k mt in trng no bin thin theo thi gian cng to ra mt t

    trng.

    ( chng minh bng thc nghim)Lu : in trng ni chung c th khng p.b ng u trong khng

    gian, c ngha l thay i tim ny sang im khc, nhng theo lun im II

    sbin thin ca in trng theo khng gian khng to ra ttrng, chc

    sbin thin ca in trng theo thi gian mi to ra ttrng.

    Thit lp phng trnh Maxwell-Ampere:

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    19/108

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    20/108

    19

    t

    PJdP

    =

    v

    r

    - mt dng in p.cc trong in mi do s x dch ca cc

    in tch

    tEJ 00d

    =

    r

    r

    - in trng bin thin trong chn khng v gi l mt dng

    in dch

    chng minh s tn ti ca dng in dch, xt th d sau: c mt mt

    kn S bao quanh 1 trong 2 bn ca tin. Do c in p xoay chiu t vo t

    in nn gia 2 bn t c in trng bin thin Er

    v dng in bin thin chy

    qua t. Dng in ny chnh l dng in dch trong chn khng v gia 2 bn

    t khng tn ti in tch chuyn ng v c gi tr:

    t

    ESI 00d

    =

    r

    (1.44)

    Theo nh lut Gauss

    SESdEq 0S

    0==

    rr

    (1.45)

    SSdS

    =

    r

    v in trng ch tn ti gia 2 bn t

    i vi mi trng chn khng, ta c: = 1

    Dng in dn chy trong dy dn ni vi t c gi tr bng

    S

    S'+q

    -q

    Er

    ~

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    21/108

    20

    t

    ESSdE

    dt

    d

    dt

    dqI 0

    S0

    ===

    r

    rr

    (1.46)

    Suy ra

    I = Id0 (1.47)Vy: dng in dch chy gia 2 bn t bng dng in dn chy mch

    ngoi tin.

    Bng cch b sung dng in dch vo v phi ca phng trnh (1.42), ta

    c

    (b sung c v v kha cnh to ra t trng dng in dch tng

    ng dng in dn)

    +=SSl

    Sdt

    DSdJldH

    r

    r

    rrrv

    (1.48)

    Hay

    +=

    Sl

    SdtD

    JldHr

    r

    rrv

    (1.49)

    y l phng trnh Maxwell-Ampere di dng tch phnTheo gii tch vector (cng thc Green-Stock)

    ( ) =Sl

    SdHldHrrrv

    (1.50)

    Suy ra

    dJJtD

    JHrr

    r

    rr

    +=

    +=

    (1.51)

    y l phng trnh Maxwell-Ampere di dng vi phn, cng l mtphng trnh cbn ca trng in t

    Nu mi trng c in dn sut = 0 (in mi l tng v chn khng)

    th do 0EJ ==rr

    , ta c:

    0d0 Jt

    EH

    r

    r

    r

    =

    =

    (1.52)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    22/108

    21

    Vy: dng in dch hay in trng bin thin theo thi gian cng to ra

    t trng nh dng in dn.

    1.7. Trng in tv h phng trnh Maxwell

    Theo cc lun im ca Maxwell, t trng bin thin theo thi gian to ra

    in trng xoy, v ngc li in trng bin thin theo thi gian to ra t

    trng. Vy trong khng gian in trng v t trng c thng thi tn ti

    v c lin h cht ch vi nhau

    in trng v t trng ng thi tn ti trong khng gian to thnh mt

    trng thng nht gi l trng in t.

    Trng in t l mt dng vt cht c trng cho s tng tc gia ccht mang in.

    - Phng trnh Maxwell-Faraday

    Dng tch phn

    =

    Sl

    Sdt

    BldE

    r

    r

    rr

    (1.53)

    Dng vi phn

    t

    BE

    =

    r

    r

    (1.54)

    Din t lun im thnht ca Maxwell vmi lin h gia ttrng bin

    thin v in trng xoy.

    - Phng trnh Maxwell-Ampere

    Dng tch phn

    +=

    Sl

    Sdt

    DJldH

    r

    r

    rrv

    (1.55)

    Dng vi phn

    t

    DJH

    +=

    r

    rr

    (1.56)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    23/108

    22

    Din t lun im thhai ca Maxwell: in trng bin thin cng sinh

    ra ttrng nhdng in dn.

    - nh l OG i vi in trng

    Dng tch phn

    qSdDS

    =rr

    (1.57)

    Theo gii tch vector: =VS

    dVD.SdDrrr

    v =V

    dVq , ta c

    Dng vi phn

    = D.r

    (1.58)

    Din t tnh khng khp kn ca cc ng sc in trng tnh lun t

    cc in tch dng i ra v i vo cc in tch m: trng c ngun

    - nh l OG i vi ttrng

    Dng tch phn

    0SdBS

    =rr

    (1.59)

    Dng vi phn0B. =

    r

    (1.60)

    Din t tnh khp kn ca cc ng sc ttrng: trng khng c ngun

    Cc phng trnh (1.54), (1.56), (1.58), (1.60) gi l h phng trnh

    Maxwell

    t

    BE

    =

    r

    r

    t

    DJH

    +=

    r

    rr

    (1.61)

    = D.r

    0B. =r

    - H phng trnh Maxwell vi ngun ngoi

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    24/108

    23

    Trong l thuyt anten bc xin t pht ra t ngun v i vo khng gian.

    Dng in trong anten l ngun bc xin t. Ngun dng in ny c lp

    vi mi trng v khng chu nh hng ca trng do n to ra, gi l ngun

    ngoi. Cc ngun ngoi c bn cht in hoc khng in. c trng cho

    ngun ngoi ca trng in t ta c khi nim mt dng in ngoi OJr

    .

    .lut Ohm dng vi phn:

    ( )OO EEJJrrrr

    +=+ (1.62)

    Nhn xt: h phng trnh Maxwell (1.61) ch m t trng in t ti

    nhng im trong khng gian khng tn ti ngun ngoi ca trng haytrng

    in ttdo. Khi c ngun ngoi h phng trnh Maxwell c vit li

    t

    BE

    =

    r

    r

    t

    DJJH O

    ++=

    r

    rrr

    (1.63)

    = D.r

    0B. =

    r

    Trong mi trng ng nht v ng hng c , v , tc l

    mi trng in mi: ED 0rr

    =

    mi trng dn in: EJrr

    =

    mi trng t ho: HB 0rr

    = , ta c

    t

    HE 0

    =

    r

    r

    t

    EJEH 0O

    ++=

    r

    rrr

    (1.64)

    0

    E.

    =

    r

    0H. =r

    - Nguyn li ln ca h phng trnh Maxwell

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    25/108

    24

    Xt trng hp mi trng ng nht v ng hng, khng dng in

    dn, khng in tch t do v ngun ngoi 0JJ O ===rr

    t

    H

    E 0

    =

    r

    r

    t

    EH 0

    =

    r

    r

    (1.65)

    0E. =r

    0H. =r

    Nhn xt: Er

    v Hr

    i xng v c thi ln cho nhau

    h phng trnh Maxwell trong trng hp c ngun ngoi vn ixng, cn phi a thm 2 i lng hnh thc

    MJr

    - mt dng t ngoi

    M - mt t khi

    Trong mi trng ng nht v ng hng, khng dng in dn, khng

    in tch t do, vi ngun in v t ngoi

    t

    HJE 0M

    =

    r

    rr

    t

    EJH 0E

    +=

    r

    rr

    ,JEJO(1.66)

    0

    E.

    =

    r

    0

    MH.

    =

    r

    ng dng: nu kt qu bi ton cho mt ngun in (ngun t) bit, th

    s dng nguyn l i ln xc nh kt qu bi ton cho mt ngun t (ngun

    in), m khng cn phi gii c hai.

    - H phng trnh Maxwell i vi trng in tiu ho

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    26/108

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    27/108

    26

    Khi S = 0 ta c: D1n = D2n hay1

    2

    n2

    n1

    E

    E

    =

    - i vi thnh phn tip tuyn ca in trng

    E1 = E2,1

    2

    2

    1

    DD

    =

    (1.71)

    - i vi thnh phn php tuyn ca t trng

    B1n = B2n,1

    2

    n2

    n1

    H

    H

    = (1.72)

    - i vi thnh phn tip tuyn ca t trng

    H1 - H2 = IS

    ISdng in mt

    Khi IS = 0 ta c: H1 = H2 hay1

    2

    2

    1

    B

    B

    =

    (1.73)

    - Trng hp c bit mi trng 1 l in mi v mi trng 2 l vt dn

    l tng c 2 = . Trong vt dn l tng trng in t khng tn ti, c ngha

    l 0HE 22 ==rr

    .

    Thc vy, nu vt dn l tng tn ti trng in t 0H;E 22 rr

    th di tc

    dng ca trng cc in tch t do s phn b li in tch trn b mt ca n

    cho n khi trng ph do chng to ra trit tiu vi trng ban u v kt qu

    trng tng hp trong vt dn l tng bng 0. Trn b mt S ca vt dn l

    tng c dng in mt v in tch mt tn ti trong mt lp mng v hn.

    Khi ta c

    E1n =1

    S

    E1 = 0

    H1n = 0

    H1 = IS

    (1.74)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    28/108

    27

    Vy: trng in t trong in mi st mt vt dn l tng ch c thnh

    phn php tuyn ca Er

    v thnh phn tip tuyn ca Hr

    1.9. Nng lng trng in t- nh l Umov Poynting

    - Nng lng ca trng in t

    W = WE + WM = ( ) +V

    ME dV =

    +

    V

    20

    20 dV

    2

    H

    2

    E

    - nh l Umov Poynting

    chng minh c

    Ot

    S

    PP

    dt

    dWSd =rr

    (1.75)

    Trong

    HErrr

    = (W/m2) vector Poynting

    Phng trnh = =V

    2

    V

    dVEdVEJrrr

    cng sut tiu hao nhit do dng in dn

    Jr

    gy ra trong V

    PO = V

    E dVEJrr

    cng sut ca ngun ngoi trong th tch V

    (1.75) gi l nh l Umov Poynting m t s cn bng ca trng in t

    trong th tch V

    Pht biu: Tng cc bin i nng lng trng in t, cng sut tn

    hao nhit v cng sut ngun ngoi trong th tch V bng thng lng ca

    vector Poynting qua mt kn S bao th tch V .

    Vector Poynting r

    biu th s dch chuyn nng lng ca trng in t.1.10. nh l nghim duy nht

    H phng trnh Maxwell c nghim duy nht khi trng in t tho mn

    cc iu kin sau

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    29/108

    28

    1. Bit cc vector cin trng v t trng ti thi im t0 = 0 ti bt

    k im no trong vng khng gian kho st hay cn gi l iu kin ban u,

    tc l

    ( )0,z,y,xEE 0rr

    = khi t = 0

    ( )0,z,y,xHH0rr

    = (1.76)

    2. Bit thnh phn tip tuyn ca Er

    v thnh phn tip tuyn ca Hr

    ti mt

    gii hn S bao min khng gian kho st trong khong thi gian 0 < t < hay

    cn gi l iu kin bin

    E = E|S hoc H = H|S vi 0 < t < (1.77)

    Nhn xt: nh l nghim duy nht c ngha quan trng v bng cch no

    ta nhn c nghim ca h phng trnh Maxwell v nu n tho mn cc

    iu kin trn th nghim nhn c l duy nht.

    1.11. Nguyn l tng h

    Nguyn l tng h phn nh mi quan h tng h gia trng in t v

    cc ngun to ra n ti hai im khc nhau trong khng gian.

    1. BLorentz

    Dng vi phn

    =

    m1m2Mm2m1M

    m1m2Em2m1Em1m2m2m1

    HJHJ

    EJEJHE.HE.

    rrrr

    rrrrrrrr

    (1.78)

    Dng tch phn

    =

    =

    V

    m1m2Mm2m1Mm1m2Em2m1E

    S

    m1m2m2m1

    dVHJHJEJEJ

    dSHEHE

    rrrrrrrr

    rrrr

    (1.79)

    V , ta c

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    30/108

    29

    0dVHJHJEJEJV

    m1m2Mm2m1Mm1m2Em2m1E =

    rrrrrrrr

    (1.80)

    2. Nguyn l tng h

    Gi s trong mi trng ng nht v ng hng, ngun in v t 1 phnb trong V1, ngun in v t 2 phn b trong V2 v 2 th tch ny khng c

    min chung. Do v tri ca phng trnh (1.80) tch phn trong min V

    chia thnh 3 min V1, V2 v min cn li. Tuy nhin tch phn trong min cn

    li bng 0 v min ny khng tn ti ngun cho nn phng trnh (1.80) c

    vit li

    =

    2V

    m1m2Mm1m2E

    1V

    m2m1Mm2m1E dVHJEJdVHJEJrrrrrrrr

    (1.81)

    gi l nguyn l tng h ca trng in t v ngun ca chng 2 min khc

    nhau.

    1.12. Nguyn lng dng in ng

    Nguyn lng dng in ng hay cn gi l nguyn l mu ho xc nh

    mi quan h gia trng in t. Cc tham sin v hnh hc ca hin t vmi trng i vi 2 hin tng dng in ng vi nhau.

    Tham s ho cc i lng ca trng in t

    665544M33E2211 at;al;aJ;aJ;aE;aH ======r

    r

    r

    r

    r

    r

    r

    r

    (1.82)

    4321 a;a;a;arrrr

    l cc vector n v khng c th nguyn ch s ph thuc ca

    cng trng v ngun vo cc to khng gian v thi gian

    65 a;a l cc n v v hng xc nh to khng gian v thi gian

    Cc h s t li c th nguyn tng ng l

    1 [A/m], 2 [V/m], 3 [A/m2], 4 [V/m

    2], 5 [m], 6 [s]

    Thay cc i lng trong (1.82) vo cc phng trnh Maxwell sau y

    t

    EJEH 0E

    ++=

    r

    rrr

    ,JEJO(1.83)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    31/108

    30

    t

    HJE 0M

    =

    r

    rr

    Ta c

    33

    6

    2211 aca

    accar

    r

    r

    ++= (1.84)

    6

    15442 a

    acaca

    =

    r

    rr

    Cc h s t l ci khng c th nguyn tng ng vi cc biu thc sau

    1

    521c

    = ;

    6

    522c

    = ;

    1

    533c

    = ;

    2

    544c

    = ;

    62

    515c

    =

    H phng trnh (1.84) l dng khng c th nguyn, m t cc hin t

    khc nhau qua h s ci. Hai hin t c cc h s ci tng ng bng nhau gi

    l 2 hng dng in ng vi nhau.

    1.13. Trng tnh in

    Trng tnh in c to ra bi cc in tch ng yn v khng bin i

    theo thi gian, ta c h phng trnh Maxwell nh sau

    0E =r

    = D.r

    (1.85)

    ED 0rr

    =

    1.14. Ttrng ca dng in khng i

    0E =r

    = D.

    r

    (1.86)ED 0rr

    =

    JHrr

    =

    0B. =r

    (1.87)

    HB 0rr

    =

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    32/108

    31

    Nhn xt: in trng ca dng in khng i cng tng t nhin

    trng tnh v l mt trng th, ch khc nhau l in trng ca dng in

    khng i tn ti ngay c trong vt dn EJrr

    = , cn in trng tnh th khng

    tn ti bn trong vt dn.

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    33/108

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    34/108

    33

    MM

    0M

    0

    E02

    2

    002 J

    t

    J1J

    t

    H

    t

    HH

    r

    r

    r

    rr

    r

    +

    +

    +=

    (1)

    t

    J1J

    t

    E

    t

    EE E0

    0

    M02

    2

    002

    +

    +=

    r

    r

    rr

    r

    (2)

    Nhn xt: V tri ca cc phng trnh (1) v (2) trong (2.3) ch cn Er

    hoc Hr

    . y l cc phng trnh vi phn cp 2 c v phi. Rt kh gii v v

    phi l cc hm rt phc tp. Thng ch gii trong trng hp khng c ngun

    v in mi l tng = 0, ta c

    0t

    HH

    2

    2

    002 =

    r

    r

    (1)

    0tE

    E2

    2

    002 =

    r

    r

    (2)(2.4)

    2.2. Phng trnh cho cc thin ng

    Nhn xt: h phng trnh Maxwell (2.1) l tuyn tnh, cc ngun in v

    t thng c kch thch ring r v c lp vi nhau.

    2.2.1. i vi ngun in

    n gin xt trng trong in mi l tng = 0 h phng trnh

    Maxwell (2.1) c vit li

    tE

    JH 0E

    +=

    r

    rr

    (1)

    tH

    E 0

    =

    r

    r

    (2)(2.5)

    0

    E.

    =

    r

    (3)

    0H. =r

    (4)

    t:

    ( )E0

    A1

    Hrr

    = (2.6)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    35/108

    34

    EAr

    gi l th vector in

    D thy rng: ( ) 0A.1H. E0

    =

    =rr

    a (2.6) vo (2) ca h phng trnh (2.5) ta c

    0t

    AE E =

    +

    r

    r

    (2.7)

    Suy ra

    EE

    tA

    E

    =

    r

    r

    (2.8)

    Lu 0E = (2.9)

    E l th v hng in

    EAr

    v Ec gi chung l cc thin ng ca ngun in

    Nh vy: Hr

    v Er

    c biu din qua EAr

    v E theo cc cng thc (2.6) v

    (2.8) tng ng.

    Tm EAr

    v E ?

    T cc cng thc (2.6) v (2.8) thay Hr

    v Er

    vo (1) ca (2.5) ta c

    E0E

    00E2E

    2

    00E2 J

    tA.

    tA

    Arr

    r

    r

    =

    +

    (2.10)

    EAr

    v Ec chn tu . V vy n gin ta c th chn iu kin ph

    0tA.E

    00E =

    +

    r

    (2.11)

    (2.11) cn gi l h thc chun

    Phng trnh sng (2.10) c vit li

    E02E

    2

    00E2 J

    tA

    Ar

    r

    r

    =

    (2.12)

    T cng thc (2.8) thay Er

    vo (3) ca (2.5) v p dng (2.11) ta c

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    36/108

    35

    02

    E2

    00E2

    t

    =

    (2.13)

    Cc phng trnh (2.12) v (2.13) gi l cc phng trnh sng khng

    thun nht hay cc phng trnh dAlambert cho cc thin ng ca trng

    in ti vi ngun in. EAr

    v E

    2.2.2. i vi ngun t

    H phng trnh Maxwell (2.1) i vi ngun t trong in mi l tng

    = 0 c dng

    t

    EH

    0

    =

    r

    r

    (1)

    tH

    JE 0M

    =

    r

    rr

    (2)(2.14)

    0E. =r

    (3)

    0

    MH.

    =

    r

    (4)

    Cch lm tng t nhi vi ngun in ta c

    ( )M0

    A1

    Err

    =

    MM

    tA

    H

    =

    r

    r

    (2.15)

    M02M

    2

    00M2 J

    t

    AA

    r

    r

    r

    =

    0

    M2M

    2

    00M2

    t =

    (2.16)

    0t

    A. M00M =

    +

    r

    (2.17)

    MAr

    v M l cc thin ng i vi ngun t

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    37/108

    36

    Nu trong mi trng in mi l tng tn ti ng thi c ngun in v

    ngun t th trng in t tng hp bng chng cht trng ca ngun in v

    ngun t, c ngha l

    ( ) EM0

    E A1

    tA

    E

    =

    r

    r

    r

    ( ) MME0 t

    AA

    1H

    =

    r

    rr

    (2.18)

    Nhn xt: Er

    v Hr

    c biu din qua EAr

    v E hoc MAr

    v M lm cho h

    phng trnh Maxwell n gin hn. y chnh l u im ca phng php

    dng cc thin ng.2.2.3. i vi trng iu ho

    Nu cc ngun ca trng bin thin iu ho theo thi gian vi tn s gc

    th cc phng trnh sng dAlambert (2.12), (2.13) v (2.16) vit di dng

    bin phc nh sau

    Em02

    Em2

    2

    Em

    2

    Jt

    A

    kA

    =

    r

    r

    r

    0

    m2Em

    22

    Em2

    tk

    =

    Mm02

    Mm2

    2Mm

    2 Jt

    AkA

    =

    r

    r

    r

    (2.19)

    0

    Mm2Mm

    22

    Mm

    2

    tk

    =

    Trong : 00k = l s sng trong mi trng

    (2.19) l cc phng trnh khng thun nht, cn gi l phng trnh

    Hemholtz

    Biu thc ca Er

    v Hr

    c dng

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    38/108

    37

    EmMm

    0

    Em A1

    AiE

    =

    rrr

    (2.20)

    Mm

    Mm

    Em0 t

    A

    A

    1

    H

    =

    r

    rr

    Gia th vector v th v hng c mi quan h sau

    Em

    00

    Em A.1

    =r

    (2.21)

    Mm

    00

    Mm A.1

    =r

    Nhn xt: Theo (2.20) v (2.21) cho thy rng i vi trng in tiuho ch cn tm nghim ca hai phng trnh Hemholtz i vi cc th vector

    EmAr

    v MmAr

    2.3. Phng trnh sng cho cc vector Hertz

    2.3.1 Vector Hertz in

    t

    tA E00E

    =

    r

    r

    (2.22)

    Trong : Er

    gi l vector Hertz in

    Thay (2.22) vo (2.6) ta c

    ( ) ( )E0E0 t

    A1

    H

    =

    =

    rrr

    (2.23)

    Thay (2.22) vo h thc chun (2.11) ta c

    ( ) 0.t EE

    =+

    r

    (2.24)

    Suy ra

    EE .=r

    (2.25)

    Thay (2.22) v (2.25) vo (2.8) ta c

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    39/108

    38

    ( )2E

    2

    00EEE

    t.

    tA

    E

    =

    =

    r

    r

    r

    r

    (2.26)

    Nhn xt: Er

    v Hr

    c biu din qua vector Hertz in Er

    Tm Er

    ?

    Thay (2.22) vo (2.12) ta c

    E02E

    2

    00E2

    002E

    2

    00E2 J

    tttA

    Ar

    r

    r

    r

    r

    =

    =

    (2.27)

    Hay

    E

    02

    E2

    00E2 J

    1

    tt

    r

    r

    r

    =

    (2.28)

    Ly tch phn 2 v ca (2.28) t 0 n t ta c

    =

    t

    0E

    02E

    2

    00E2 dtJ

    1t

    r

    r

    r

    (2.29)

    t

    =t

    0

    EE dtJPrr

    (2.30)

    EPr

    gi l vector phn cc ca ngun in

    Phng trnh (2.29) c vit li

    0

    E2E

    2

    00E2 P

    t =

    rr

    r

    (2.31)

    Nh vy: vector phn cc EPr

    l ngun to ra vector Hertz in Er

    . Do

    Er

    cn gi l th vector phn cc in.

    2.3.2 Vector Hertz t

    Tng t cch lm ca vector Hertz in hoc p dng nguyn li ln

    ca h phng trnh Maxwell ta c

    tA M00M

    =

    r

    r

    (2.32)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    40/108

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    41/108

    40

    Trng hp cc vector Hertz in Er

    v vector Hertz t Mr

    ch c mt

    thnh phn. Trong h to Decac cc vector Hertz in Er

    v vector Hertz t

    Mr

    theo phng z l

    EE k=rr

    (2.40)

    MM k=rr

    (2.41)

    - Trng ca ngun in (ng vi vector Hertz in Er

    mt thnh phn) s

    c Hr

    theo phng z bng 0 (Hz = 0), cn cc thnh phn khc ca Hr

    ni chung

    khc 0. Trng in t loi ny gi l trng loi in dc E hay t ngang TM

    - Trng ca ngun t (ng vi vector Hertz t Mr

    mt thnh phn) s c

    Er

    theo phng z bng 0 (Ez = 0), cn cc thnh phn khc ca Er

    ni chung khc

    0. Trng in t loi ny gi l trng loi t dc H hay in ngang TE

    Nh vy: trong trng hp tng qut v iu kin bin nht nh, trng

    in t c th xem nh tng hp ca 2 loi trng: loi in v loi t

    2.4. Tm nghim ca phng trnh sng

    Nhn xt: p dng nguyn li ln, vic tm nghim ca cc phng trnh

    d Alambert ch cn xc nh Er

    hoc Hr

    . Do c th s dng mt hm v

    hng i din cho E v M hoc bt c thnh phn no trong h to

    Decac ca Er

    , Mr

    , EAr

    v MAr

    , phng trnh d Alambert c vit li

    gt 2

    2

    002 =

    (2.42)

    g - hm ngun ca trng phn b trong th tch V

    Nghim ca (2.42) bng tng nghim ca phng trnh sng thun nht

    khng v phi v nghim ring ca phng trnh sng thun nht c v phi, tc

    l tm nghim ca phng trnh sau

    0t 22

    002 =

    (2.43)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    42/108

    41

    i vi trng hp ngun im t gc to. V ngun im c tnh

    i xng cu nn hm ch ph thuc r v t. Trong h to cu ta c

    ( )

    =

    +

    = r

    rrr

    1

    rr

    2

    r 2

    2

    2

    22

    (2.44)

    t = rta c

    0tr 22

    002

    2

    =

    (2.45)

    Nghim ca phng trnh vi phn (2.45) l

    ++

    =

    vr

    tfvr

    tf 21 (2.46)

    Suy ra

    rvr

    tf

    rvr

    tf 21

    +

    +

    =

    (2.47)

    Trong :00

    1v

    = l vn tc truyn sng trong mi trng; f1 v f2 l

    cc hm tu

    rvr

    tf1

    m t sng cu phn k truyn t ngun v cng

    rv

    rtf2

    +

    m t sng cu hi t truyn t v cng ngun

    iu kin bc x ti v cng:

    0EiktE

    rlimr

    =

    +

    r

    r

    0Hikt

    Hrlim

    r=

    +

    r

    r

    (2.48)

    Trong : 00k = l s sng

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    43/108

    42

    Nhn xt: v l ngun im t ti gc to v khng gian l v hn nn

    theo iu kin bc x ti v cng ta chn nghim ca phng trnh sng (2.43)

    cho ngun im l hm f1 v loi b hm f2

    Vy

    rvr

    tf1

    =

    (2.49)

    Nu r 0 (ti gc to) th nghim (2.49) khng tho mn phng trnh

    sng thun nht m phi tho mn phng trnh sng d Alambert v th ta phi

    chn dng ca f1 sao cho l nghim ca phng trnh sng d Alambert v

    phi tho mn trng trng thi dng.

    trng thi dng, phng trnh sng d Alambert c vit li

    g2 = (2.50)

    gi l phng trnh sng Poisson v c nghim l

    =

    V

    dVr

    g

    4

    1 (2.51)

    Lu :

    r l khong cch t v tr quan st trng n yu t vi phn gdV. Theo

    (2.49) v (2.51) ta chn dng hm ca f1 nh sau

    =

    vr

    tg41

    vr

    tf1 (2.52)

    Nh vy, nghim ca phng trnh sng d Alambert l

    ( )

    =

    V

    dVr

    vrt,rg

    41

    t,r

    (2.53)

    Nhn xt: trng thi im t ti v tr quan st bng gi tr ca ngun

    thi im t sm hn t mt khong thi gian l

    vr

    t = (2.54)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    44/108

    43

    Nh vy, trng ti v tr quan st chm pha so vi ngun mt khong thi

    gian t nn (2.53) gi l th chm ca trng in t.

    Tng t nh nghim (2.53) ta c

    ( )

    =

    V

    E0

    E dVrvrt,rJ

    4t,rA

    r

    r

    (2.55)

    ( )

    =

    V

    M0

    M dVrvr

    t,rJ

    4t,rA

    r

    r

    (2.56)

    i vi trng iu ho ta c

    ikrtiikrm

    v

    rti

    m egeegegvr

    tg

    ===

    (2.57)

    ( ) ikrEvr

    ti

    EmE etAeAvr

    tA

    ==

    rrr

    (2.58)

    ( ) ikrMvr

    ti

    MmM etAeAvr

    tA

    ==

    rrr

    (2.59)

    Cc th chm ME A,A,

    rr

    c tnh l

    ( )( )

    =

    V

    ikr

    dVr

    et,rg41

    t,r (2.60)

    ( )( )

    =

    V

    ikrE0

    E dVr

    et,rJ4

    t,rA

    r

    r

    (2.61)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    45/108

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    46/108

    45

    Lu : Sd tnh c tch phn (2.64) l do gi thit bin v pha ca

    dng in cung cp l khng i trn ton lng cc in v do r >> l nn

    khong cch t bt cim no trn lng cc in n v tr xc nh trng

    u bng r.

    Trong h to cu ta c cng thc

    = sincosrk 00r

    r

    r

    (2.65)

    0rr

    v 0r

    l cc vector n v trong h to cu

    Khi (2.64) c vit li

    ( )=

    sincosrr4 leIA 00ikr

    m0Em

    r

    r

    r

    (2.66)

    Cng t trng ca lng cc in l

    ( )

    =

    =

    sincosrr

    e4

    lIA

    1H 00

    ikrm

    Em

    0

    m

    r

    r

    rr

    (2.67)

    Suy ra

    resinikr14 lIH

    ikr

    m0m

    +

    =r

    r

    (2.68)

    0r

    l vector n v trong h to cu

    T h phng trnh Maxwell khng ngun in tch ta c

    m0m EiH

    =rr

    (2.69)

    Khi cng in trng ca lng cc in c tnh l

    ++

    +

    =

    =

    sinrik

    kr1

    cosrik

    r1

    r2.

    .r

    ei4

    lIH

    i1

    E

    2

    2020

    ikr

    0

    mm

    0

    m

    r

    r

    rr

    (2.70)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    47/108

    46

    Nhn xt: Cc biu thc tnh

    Er

    v

    Hr

    trong (2.68) v (2.70) ca bc x

    lng cc in u c tha sr

    e ikrv bin t l nghch vi r, c mt ng

    pha l mt cu bn knh r.

    Nh vy trng bc x lng cc in c tnh cht ca sng cu. Vn tc

    dch chuyn ca mt ng pha gi l vn tc pha vph

    Ta c phng trnh ca mt ng pha l

    = t kr = const

    d = dt kdr = 0

    (2.72)

    V

    kdt

    drvph

    == (2.73)

    Nu nhn cc biu thc ca (2.68) v (2.70) vi eit v ly phn thc ca

    Er

    v

    Hr

    ta c gi tr tc thi ca chng l

    ( ) ( )

    ( ) ( )

    ( ) ( )

    0HHE

    krtcoskr1

    krtsin1rk

    1sin

    r4lkI

    E

    krtcoskr

    1krtsin

    rk

    1cos

    r2

    lkIE

    krtsinkrtcoskr

    1sinr4

    lkIH

    r

    220

    2m

    220

    2m

    r

    m

    ===

    =

    =

    =

    (2.74)

    2.5.2. Trng vng gn

    Khi r > l th gi l trng vng gn

    Do r

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    48/108

    47

    tsinsinr4

    lIE

    tsincosr2

    lIE

    tcossinr4lI

    H

    30

    m

    30

    mr

    2m

    =

    =

    =

    (2.75)

    Nhn xt: H lch pha so vi Er v E mt gc2

    nn vector Poynting

    trung bnh tbr

    = re

    r

    = 0, c ngha l nng lng trng in t ca lng cc

    in vng gn ch yu l ca dao ng xung quanh ngun, khng mang tnh

    cht sng, gi l vng cm ng . Hnh 2.1 trnh by cu trc ng sc ca Er

    v

    Hr

    2.5.3. Trng vng xa

    Khi r >> th th gi l trng vng xa

    Do r >> nn kr = r2

    >> 1 v trong (2.74) nu b qua cc v cng b

    bc cao so vikr1 ta c

    ( ) ( )

    ( ) ( )krtsinsinr2

    lIkrtsinsin

    r4

    lkIE

    krtsinsinr2lI

    krtsinsinr4

    lkIH

    0

    0m

    0

    2m

    mm

    =

    =

    =

    =

    (2.76)

    Nhn xt:

    IEr

    Er

    Hr

    Er

    Er

    Er

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    49/108

    48

    - Trng vng xa ca lng cc in ch gm 2 thnh phn H v E

    ng pha, vung gc vi nhau v vung gc vi phng truyn sng r, vector

    Poynting phc ch c phn thc tbr

    = re

    r

    0, nng lng trng in t bc

    x vo trong khng gian. V vy vng xa gi l vng bc x

    - Bin ca H v E t l vi , t l nghch vi . Nu c cng gi tr

    dng in Im, cng khong cch v tn s cng cao th H v E cng ln

    - Bin ca H v E t l vi sin nn trng bc x ca lng cc in

    c tnh nh hng trong khng gian. Chng t cc i ti mt phng2

    v

    bng 0 theo phng ca lng cc in = 0.

    - Trng bc x c tnh nh hng, thng c m t bng gin

    hng. Gin hng ca lng cc in, k hiu F(, ), l hm c xc

    nh bi biu thc:

    ( ) == sinE

    E,F

    max

    (2.77)

    2.5.4. Cng sut bc x, trbc x

    Cng sut bc x ca lng cc in c tnh theo cng thc

    SdPS

    tbbx

    rr

    = (2.78)

    =

    00

    = 900

    E=

    0

    E = Emax

    Mt phng kinh tuyn

    Mt phng vtuyn

    Z

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    50/108

    49

    Trong

    = 2

    032

    322m

    tb sinr32klI

    rr

    r

    (2.79)

    Vi phn mt cu

    dS = r2sindd

    Suy ra

    bx

    2m

    0

    0222

    m

    0

    32

    0032

    322m

    bx R2

    I

    12

    klI

    dsindr32

    klI

    P =

    ==

    (2.80)

    Trong 2

    0

    0

    0

    02

    bx

    1

    3

    2

    6

    lkR

    =

    =

    (2.81)

    Rbx - trbc x ca lng cc in

    t

    0

    0cz

    = [] (2.82)

    zc - trsng ca mi trng

    Trong chn khng hoc khng kh, ta c = = 1, do

    ==

    = 377120z

    0

    00c

    d

    d

    Hr

    Er

    Sdr

    I

    r

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    51/108

    50

    =

    =

    22

    20bx

    1790

    180R

    W1

    I395P2

    2m0bx

    =

    2.6. Trng in tca lng cc t

    Lng cc t l yu t bc x sng in t, l thnh phn cbn ca anten

    Th d vlng cc t, mt on dy dn ngn mnh bn trong c dng t

    bin i do ngun cung cp bn ngoi. Cch lm tng t nhi vi lng cc

    in hoc p dng nguyn li ln v trong cc cng thc (2.68) v (2.70) thay

    Hr

    bng Er

    , thay Er

    bng Hr

    , thay bng - v thay mI

    bng MmI

    re

    sinikr1

    4lI

    Eikr

    Mm

    0m

    +

    =r

    r

    (2.83)

    ++

    +

    =

    sinr

    ikk

    r

    1cos

    r

    ik

    r

    1r2

    r

    e

    i4

    lIH 2

    2020

    ikr

    0

    Mmm

    r

    r

    r

    (2.84)

    Theo (2.83) v (2.84) cho thy trng bc x ca lng cc t cng l

    sng cu,

    Er

    , Hr

    ~ r,

    Er

    , Hr

    c tnh nh hng trong khng gian

    IErEr Er

    Er

    Er

    Hr

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    52/108

    51

    Vai tr ca in trng v t trng lng cc t so vi ca lng cc

    in thay th cho nhau. V vy cu trc ng sc ca chng l ging nhau vi

    Er

    v Hr

    i ch cho nhau

    2.6.1 Trng in tca vng dy

    Nhn xt: trong thc t, ngi ta c th to ra trng in t xung quanh 1

    vng dy nh mnh c dng in bin i Im chy qua tng t nh lng cc

    t. Vng dy dn ny gi l anten khung nguyn t.

    Gi s:

    - mt phng vng dy nm trng vi mt phng vtuyn ca h to cu

    - kch thc vng dy rt nh so vi bc sng ca trng in t do npht ra

    - dng in bin i iu ho theo thi gian vi tn s gc : tim eII

    = vi

    bin v pha dc theo ng dy c gi tr nh nhau

    Theo (2.61) th chm ti im Q thuc trng in t do vng dy pht ra

    =

    V

    ikrm

    0Em dVerJ

    4A

    r

    r

    (2.85)

    Trong : r l khong cch tim Q n yu t vi phn ldr

    Ta c:

    lSddVr

    = , ldIlSdJdVJ mmmrrrr

    == (2.86)

    Suy ra

    =

    l

    ikrm0Em ld

    re

    4IA

    rr

    (2.87)

    V dng in chy trong dy dn ch theo phng vtuyn nn th chm

    EmAr

    ca n cng ch c 1 thnh phn hng theo phng vtuyn

    Th d:

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    53/108

    52

    Xt 2 yu t vi phn ldr

    ca vng dy t i xng vi nhau qua mt phng

    P i qua im tnh trng Q v vung gc vi mt phng vng dy (mt phng

    P gi l mt phng kinh tuyn). Mi mt yu t vi phn ldr

    li phn tch thnh 2

    yu t vi phn: ld r

    // (P) v ld r

    (P).

    Nhn xt:

    - th vector do cc yu t vi phn ld r

    to ra ti Q c cng gi tr nhng

    hng ngc nhau nn b trit tiu

    - th vector do cc yu t vi phn ld r

    to ra ti Q c cng gi tr v cng

    hng vi nhau nn tng gp i.

    Do tch phn trong (2.87) ch cn ly theo yu t vi phn ld r

    . Hn na

    do tnh i xng ca ld r

    i vi mt phng P nn tch phn trn ch cn ly theo

    na vng dy v nhn i

    Ta c:

    dl = dl cos = Rcos d (2.88)

    Trong : R l bn knh ca vng dy

    Suy ra:

    =

    V

    ikrm0

    0Em dr

    cose

    2

    RIA

    r

    r

    (2.89)

    P

    rr

    O aa

    bRI

    Q

    O a

    R

    I

    dl

    dl

    dl

    dl

    dl

    dl

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    54/108

    53

    Trong : 0r

    l vector n v hng theo phng v tuyn, theo hnh v

    trn ta c cc h thc sau222 abaQr += , += cosROa2ROaab 222 (2.90)

    Hay+=++= cossinRr2RrcosROa2ROaaQr 222222 (2.91)

    Trong : r l khong cch t O n Q

    Theo gi thit r >> R nn cho R2 = 0 v t (2.91) ta c

    == cossinRrcossinrR2

    1rcossinRr2rr 2

    Suy ra

    +=

    +

    =

    =

    cossinrR

    r1

    cossinrR

    1r1

    cossinrR

    1

    1r1

    cossinRr1

    r1

    2

    V( )

    ( ) ( )( )+===

    cossinkRsinicossinkRcoseeeee ikr

    cossinikRikrcossinRrikrik

    Khi >> R th kR

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    55/108

    54

    2ikr

    m00Em Rikr

    1sin

    r4eI

    A

    +

    =

    r

    r

    (2.93)

    ++

    +=

    sinr

    ikkr

    1cosr

    ik

    r

    1r2r

    e

    4

    RIH

    2

    2020

    ikr2m

    m

    r

    r

    r

    (2.94)

    +

    =

    =

    ikr

    1sin

    ri4

    lekRIH

    i

    1E

    0

    ikr22m

    0m

    0

    mr

    rr

    (2.95)

    D thy rng trng bc x ca vng dy dn c tnh cht tng t nh

    trng bc x ca lng cc t v s hon ton ging nhau nu tho mn iu

    kin sau

    2m0

    MmRI

    i

    lI=

    (2.96)

    t

    ==

    i

    lIlqP

    Mm

    MmM

    r

    rr

    (2.97)

    M

    P

    r

    gi l moment lng cc tt

    2m00m00Mv RISSISP ==

    rrr

    (2.98)

    MvPr

    gi l moment t ca vng dy dn c dng in mI

    v din tch S

    Khi trng bc x ca lng cc t v vng dy dn l tng ng

    nhau

    MvM PP

    =rr

    (2.99)

    T cc biu thc (2.94) v (2.95) ta tnh c thnh phn trng bc x

    ca vng dy vng xa l

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    56/108

    55

    ( )

    ( )krtcossinr4kRI

    E

    krtcossinr4kRI

    H

    0

    022

    m

    22m

    ==

    =

    (2.100)

    Cng sut bc x v trbc x ca vng dy c tnh l

    bxv

    2m

    bxv R2

    IP =

    (2.101)

    c

    2

    3bx z

    S38

    R

    =

    (2.102)

    2.7. Trng in tca yu t din tch mt

    Xt trng bc x ca yu t vi phn din tch m trn c dng in v

    t mt chy vung gc vi nhau.

    Gi s yu t vi phn din tch nm trong mt phng xOy c dng hnh ch

    nht kch thc a, b

    Dng in mt hng theo trc x: IESx bthin iu ho theo thi gian

    Dng t mt hng theo trc y: IMSy bthin iu ho theo thi gian

    S

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    57/108

    56

    =

    S

    ikrESxm0

    Exm dSreI

    4A

    (2.103)

    =

    S

    ikrMSym0

    Mym dSr

    eI

    4A

    (2.104)

    V dng in mt IESx hng theo trc x nn ExmA

    cng ch c thnh phn

    ny, tng t dng t mt IMSy hng theo trc y nn MymA

    cng ch c thnh

    phn ny

    Theo gi thit, bin v pha ca dng in v t mt l khng i trn

    ton yu t vi phn din tch, khong cch tim quan st trng n yu tdin tch ln hn rt nhiu so vi kch thc ca yu t din tch, do c th

    a cc biu thc trong du tch phn ca (2.103) v (2.104) ra ngoi

    r4

    eISA

    ikrESxm0

    Exm

    =

    (2.105)

    r4

    eISA

    ikrMSym0

    Mym

    =

    (2.106)

    Trong :

    r l khong cch tim quan st trng n gc to

    S = ab l din tch ca yu t mt

    Cc thnh phn ca th vector trong h to cu v h to Decac lin

    h vi nhau nh sau

    ++= cosAsinsinAcossinAA zyxr

    ++= sinAsincosAcoscosAA zyx (2.107)

    += cosAsinAA yx

    Do ch c ExmA

    v MymA

    khc 0, ta c

    =

    cossinAA ExmErm

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    58/108

    57

    =

    coscosAA ExmmE (2.108)

    =

    sinAA ExmmE

    =

    sinsinAA MymMrm

    =

    sincosAA MymmM (2.109)

    =

    cosAA MymmM

    p dng cc cng thc (2.6) v cng thc 1 ca (2.15) cho (2.108) v

    (2.109), ta c

    =

    Em

    0

    A1

    Hrr

    =

    Mm

    0

    A1

    Err

    Kho st trng bc x ca yu tdin tch vng xa

    Khi tnh trng ta ch quan tm n s hng suy gim r1

    , b qua cc s

    hng bc cao hnn

    r1

    . Do khi tnh rot trong h to cu ca (2.108) v

    (2.109) ta ch gi li cc thnh phn vi o hmr

    A m0

    r

    vr

    A m0

    r

    c gi

    li, cn cc s hng bc cao hn c b qua v ta c

    ikrESxmmE e

    r4

    coscosIikSH

    =

    ikrESxmmE e

    r4

    sinIikSH

    =

    (2.110)

    ikrMSymmM e

    r4

    sincosIikSE

    =

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    59/108

    58

    ikrMSymmM e

    r4

    cosIikSE

    =

    S dng cc phng trnh Maxwell th nht v th hai

    =

    Em

    0

    Em Hi

    1E

    rr

    =

    Mm

    0

    Mm Ei

    1H

    rr

    cho cc biu thc (2.110) ta c

    ikrESxm00mE e

    r4

    sinISikE

    =

    ikrESxm00mM e

    r4

    coscosISikE

    =

    (2.111)

    ikr

    00

    MSymmM e

    r4

    cosIikSH

    =

    ikr

    00

    MSym

    mM er4

    sincosIikS

    H

    =

    Ly tng cc biu thc ca (2.110) v (2.111) theo cc thnh phn ca E

    v E ta c

    ( )+

    =+=

    cos1er4

    sinIikSEEE ikr

    ESxm00mMmEm

    (2.112)

    Trong :00ESxm

    MSym

    I

    I

    =

    Tng t, theo cc thnh phn ca H v H ta c

    +

    =+=

    cos1

    1er4

    cosIikSHHH ikr

    00

    MSymmMmEm

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    60/108

    59

    ( )+

    =+=

    cos1er4

    sinIikSHHH ikr

    ESxmmMmEm

    (2.113)

    Nhn xt:

    - Cc cng thc (2.112) v (2.113) cho thy rng trng bc xvng xa

    ca yu t vi phn din tch trong mt phng kinh tuyn c c trng hng

    dng ng cong cardioid

    - Trng bc x ca nguyn t Huyghens cng tng t nh trng bc x

    ca lng cc in v lng cc tt vung gc v cng chung im gia

    mt

    C(1+cos)

    z

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    61/108

    60

    Chng 3

    SNG IN TPHNG

    Sng phng: mt ng pha l mt phng

    Sng tr: mt ng pha l mt tr

    Sng cu: mt ng pha l mt cu

    Trong thc t, sng in tc to ra t cc ngun nhn to u l sng

    tr v sng cu. Sng phng ch l mu l tng ca sng in t.

    Mc tiu: kho st cc tnh cht ca sng in t phng lan truyn trong

    mi trng ng nht ng hng v khng ng hng, s phn x v

    khc x ti cc mt phn cch, s phn cc v cc hiu ng khc. Ngun

    sng in t l iu ho vi v rt xa vi im kho st.

    3.1. Nghim phng trnh sng i vi sng phng

    3.1.1. Sng phng ng nht TEM (transverse electromagnetic wave)

    - Nu trong mt ng pha ca sng in t c bin ca Er

    v Hr

    bng

    nhau tng ng ti mi im th sng phng c gi l ng nht

    - Phng trnh Maxwell ca sng phng iu ho trong mi trng ng

    nht v ng hng vi cc bin phc ca Er

    v Hr

    trong h to Decac c

    dng

    xmP

    ymzmEi

    zH

    yH

    =

    (1)

    ymP

    zmxmEi

    x

    H

    z

    H

    =

    (2)

    zmP

    xmymEi

    yH

    xH

    =

    (3)

    xm0

    ymzmHi

    zE

    yE

    =

    (4)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    62/108

    61

    ym0

    zmxmHi

    xE

    zE

    =

    (5)

    zm0

    xmym

    Hiy

    E

    x

    E

    =

    (6)

    Trong :

    Oz phng truyn sng

    mt phng ng pha v ng bin ca sng phng chnh l mt phng P //

    mt phng xOy v c phng trnh z = l

    =

    0

    0P i1

    Er

    v Hr

    c gi tr nh nhau trn ton mt phng P v x, y; ch z, t. Khi

    :

    0yH

    xH

    yE

    xE

    =

    =

    =

    =

    (3.1)

    0HE zmzm ==

    (3.2)

    Vy: sng phng ng nht lan truyn trong mi trng ng nht v ng

    hng khng c cc thnh phn dc theo phng truyn sng z ca Er

    v Hr

    .

    Cc Er

    v Hr

    nm trong mt phng vung gc vi phng truyn sng. Sng

    phng ng nht c tnh cht nh vy gi l sng in t ngang, k hiu l sng

    TEM.

    3.1.2. Nghim phng trnh sng

    T cc phng trnh (1), (2), (4) v (5) ta c:

    P

    O

    l

    yz

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    63/108

    62

    0Ekz

    Exm

    2P2

    xm2

    =+

    (7)

    0Ekz

    Eym

    2

    P2

    ym2

    =+

    (8)

    0Hkz

    Hxm

    2P2

    xm2

    =+

    (9)

    0Hkz

    Hym

    2P2

    ym2

    =+

    (10)

    Trong :

    0

    0

    00PP i1k

    == - s sng phc

    Nhn xt:

    - v cc phng trnh sng (7), (8), (9) v (10) ging nhau nn ch cn tm

    nghim ca mt trong s cc phng trnh sng ny.

    - y l cc phng trnh vi phn cp 2 tuyn tnh thun nht c h s

    khng i, do nghim ca phng trnh sng (7), chng hn, c dng l

    zikxmpx

    zikxmtxm

    PP eEeEE

    += (3.3)

    Trong :

    - zikxmt PeE

    biu th sng phng truyn theo trc z > 0: sng ti ti mt

    phng P

    P

    O

    l

    yz

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    64/108

    63

    - zikxmpx PeE

    biu th sng phng truyn theo trc z < 0: sng phn x ti mt

    phng P

    - xmtE

    , xmpxE

    l cc bin phc ca sng ti v sng phn x tng ngTng t ta c nghim ca cc phng trnh sng (8), (9) v (10) l

    zikympx

    zikymtym

    zikxmpx

    zikxmtxm

    zikympx

    zikymtym

    PP

    PP

    PP

    eHeHH

    eHeHH

    eEeEE

    +=

    +=

    +=

    (3.4)

    Suy ra

    ++

    +=+=

    ++

    +=+=

    zikympx

    zikymt

    zikxmpx

    zikxmtymxmm

    zikympx

    zikymt

    zikxmpx

    zikxmtymxmm

    PPPP

    PPPP

    eHeHjeHeHiHjHiH

    eEeEjeEeEiEjEiE

    rrrrr

    rrrrr

    (3.5)

    tm mi lin h gia mEr

    v mHr

    cho sng ti v sng phn x, bng cch

    quay h to Decac sao cho trc x //Er

    , do trc y // Hr

    , ta c

    mxmymxmm EiEiEjEiE

    ==+=rrrrr

    v 0Eym =

    mymymxmm HjHjHjHiH

    ==+=rrrrr

    v 0Hxm =

    (3.6)

    T phng trnh Maxwell (1), iu kin (3.6) v cc nghim (3.3), (3.4) ta

    c mi lin h gia mEr

    v mHr

    cho sng ti v sng phn x nh sau

    x

    y

    mHr

    mEr

    ymH

    xmE

    O

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    65/108

    64

    mpxP

    ympx

    P

    0ympx

    P

    xmpxmpx

    mtPymt

    P

    0ymt

    P

    xmtmt

    HZHz

    H

    i

    1

    EE

    HZHz

    H

    i

    1EE

    =

    =

    ==

    =

    =

    ==

    (3.7)

    Trong :

    ( )EE0

    0

    P

    0P

    itg1

    1Z

    itg1Z

    =

    =

    = (3.8)

    T (3.7) dng ca mEr

    v mHr

    cho sng phng TEM c vit li

    zikmpx

    zikmtm

    zikmpx

    zikmtPm

    PP

    PP

    eHeHH

    ekHekHZE

    +=

    =

    rrr

    rrrrr

    (3.9)

    Hoc

    ( ) ( )

    ( ) ( )zktimpx

    zktimt

    tim

    zktimpx

    zktimtP

    tim

    PP

    PP

    eHeHeHH

    ekHekHZeEE

    +

    +

    +==

    ==

    rrrr

    rrrrrr

    (3.10)

    n gin trong nhng phn sau ta ch xt i vi sng ti lan truyn

    trong mi trng rng v hn.

    O

    x

    y

    l

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    66/108

    65

    Dng ca mEr

    v mHr

    ca sng phng TEM lan truyn dc theo phng z

    c biu din trong (3.9) hoc (3.10). Tng t theo phng l bt k hp vi

    Ox, Oy v Oz to thnh cc gc , v . Ta c:

    ( )lktimtt

    PeHH

    =rr

    (3.11)

    mtHr

    nm trong mt phng vung gc vi phng l.

    V

    ( )lktimtPt

    PelHZE

    =

    rrr

    (3.12)

    lr

    l vector n v ca phng truyn sng l.

    S sng phc kP v trsng phc ZP c th vit li

    =

    =i

    PP

    P

    eZZ

    ik (3.13)

    Trong

    , v l cc s thc

    l h s tn hao ca mi trng

    l h s pha ca sng

    argument ca trsng phc

    Khi , , PZ v biu din qua , , v thi gianE nh sau

    E2

    00 tg12

    1

    2

    1++= (3.14)

    E2

    00 tg121

    21

    ++= (3.15)

    4E

    2P tg1

    ZZ

    += (3.16)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    67/108

    66

    E2

    E2

    tg11

    tg11arctgarctg

    ++

    ++=

    = (3.17)

    Vn tc pha vph ca sng phng chnh l vn tc dch chuyn mt ng pha

    ca n. Khi theo (3.10) v (3.13), gi s mi trng khng tn hao = 0,

    mt ng pha ca sng ti c dng

    constzt == (3.18)

    Suy ra

    0dzdtd == (3.19)

    Cho nn vn tc pha vphc xc nh bi

    E2

    E200

    ph

    tg121

    21

    v

    tg121

    21

    1.

    1dtdz

    v

    ++

    =

    ++

    =

    ==

    (3.20)

    Trong

    v l vn tc truyn sng phng trong mi trng rng v hn

    Vector Poynting trung bnh ca sng ti hng theo phng truyn z ctnh l

    P

    2

    mt2

    mtPmt*

    mttb Z

    E

    21

    kHZ21

    kHEre21

    rerrrrrr

    ==

    ==

    (3.21)

    Lu : V

    Er

    v

    Hr

    ng pha nn = 0 1e i =

    3.2 Sng phng ng nht trong cc mi trng ng nht v ng hng

    3.2.1. Sng phng ng nht trong in mi l tng Xt sng in t phng ng nht truyn dc theo trc z > 0 (sng ti)

    trong in mi l tng ng nht, ng hng v rng v hn.

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    68/108

    67

    V mi trng truyn sng in t l in mi l tng nn = 0,

    0

    0

    0P i1 =

    = , kP = k v ZP = Z. T cc biu thc (3.14)

    (3.21) ta c

    Z

    E

    2

    1HZ

    2

    1

    v1

    v

    ZZ

    k

    0,0

    2mt2

    mttb

    00

    ph

    0

    0P

    00

    ==

    =

    =

    ==

    ==

    ==

    r

    (3.22)

    mEr

    v mHr

    c dng l

    zimtm

    zimtm

    ekHZE

    eHH

    =

    =

    rrr

    rr

    (3.23)

    Hoc

    ( )

    ( )ztimt

    tim

    ztimt

    tim

    ekHZeEE

    eHeHH

    ==

    ==

    rrrr

    rrr

    (3.24)

    Nhn xt:

    Er

    v Hr

    vung gc vi nhau v cng vung gc vi phng truyn sng

    Er

    v Hr

    lun ng pha v c bin khng i dc theo phng truyn

    sng

    Vn tc pha vph l hng s bng vn tc truyn sng trong mi trng

    Mi trng khng tn hao nng lng, khng tn sc sng in t, tr

    sng Z l mt s thc

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    69/108

    68

    3.2.2. Sng phng ng nht trong mi trng dn in

    Trong mi trng dn in 0, s sng v tr sng l cc i lng

    phc,

    =

    == ii1k 0000PP

    =

    =

    = iP

    0

    0

    0

    P

    0P eZ

    i1

    Z

    Nh ni trn ch xt i vi sng ti, do theo (3.10) v (3.13)

    Er

    v

    Hr

    c dng

    ( ) ( ) ( ) zztimt

    ziztimt

    zktimt eeHeHeHH P

    +

    ===rrrr

    .......

    ( ) ( )

    ( ) zztimtP

    ziztimt

    iP

    zktimtP

    eekHZ

    ekHeZekHZE P

    +

    +

    =

    =

    =

    =

    rr

    rrrrr

    (3.25)

    Hr

    Er

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    70/108

    69

    Nu mi trng c in dn sut rt ln, chng hn nh kim loi, mt

    cch gn ng xem , do thi gian E >> 1 nn theo cc biu thc(3.14) (3.21) ta c

    0

    EE2 tgtg1

    =+

    2tg1

    2

    1

    2

    1 0E

    200

    ++=

    2tg121

    21 0

    E

    2

    00

    ++=

    = 0P ZZ

    0E

    200

    ph

    2

    tg121

    21

    v

    ++

    =

    =

    ( )4

    1arctgtg11tg11arctgarctg

    E2

    E

    2

    =++++=

    =

    (3.26)

    gc tn hao 0 nn sng in t b tn hao nng lng, bin ca

    Er

    v

    Hr

    suy gim theo quy lut hm m e-z dc theo phng truyn sng z.

    Er

    v

    Hr

    lch pha nhau mt gc = argZP

    0mE z

    0mm eEE=

    z

    x

    y

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    71/108

    70

    vph l hm s ph thuc tn s, c ngha l thay i trong qu trnh

    lan truyn sng in t sng phng trong mi trng dn in b tn

    sc. Do mi trng dn in l mi trng tn sc.

    3.3. Hiu ng bmt trong vt dn

    Nhn xt:

    Theo cng thc2

    0 nhn thy rng

    Trong vt dn in tt rt ln v nu tn s sng in t cng cao th

    cng ln. Do bin ca Er

    v Hr

    suy gim rt nhanh khi truyn vo

    bn trong vt dn, c ngha l sng in t ch tn ti mt lp rt mngst b mt ca vt dn in tt.

    Dng in cao tn chy trong vt dn cng ch chy lp mt ngoi.

    Chng hn f = 1 kHz th d = 2 mm v f = 100 kHz th d = 0,2mm.

    d: lng kim thp Cu lm dy dn dng in cao tn

    Hin tng sng in t hoc dng in cao tn khi truyn trong vt dnin tt ch tp trung mt lp mng b mt gi l hiu ng b mt hay

    hiu ng skin

    i lng c trng cho hiu ng b mt l thm su ca trng hay

    dy lp skin , l khong cch sng in ti t b mt vo su

    Br

    Br

    cBr

    cBr

    Thp

    Cu

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    72/108

    71

    bn trong vt dn m ti bin ca Er

    v Hr

    gim i e = 2,718... ln

    so vi gi tr ti b mt.

    Theo (3.25) v (3.26) ta c

    z0mm

    z0mm

    eHH

    eEE

    =

    = (3.27)

    Trong :

    Em0 v Hm0 l bin ca Er

    v Hr

    ti b mt vt dn (z = 0). Theo nh

    ngha thm su ca trng ta c

    ee

    E

    E

    m

    0m == (3.28)

    Suy ra

    =

    =

    =

    00

    2

    2

    11

    (3.29)

    Nhn xt:

    Trong cng thc (3.29), v l cc tham sin ca vt dn in.

    thm su ca trng t l nghch vi cn bc hai ca tn s v in

    dn sut ca vt dn. Chng hn Ag, Cu, Al ... c thm su ca

    trng rt b c = 0,5 m di sng v tuyn f = 106 Hz. Do cc

    kim loi ny dng lm mn chn sng in t rt tt.

    Do c h/ bm nn dng in cao tn c cng phn b khng u

    trong cng mt tit din ngang ca dy dn, do trkhng cng khng

    u nhau tng ng. tin tnh ton ngi ta a ra khi nim tr

    khng mt ring ca vt dn

    Trkhng mt ring ca vt dn, k hiu ZS, l t sin p ca trng ri

    trn mt n v chiu di theo chiu dng in v gi tr dng in chy

    qua mt n v chiu rng t vung gc vi n

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    73/108

    72

    Xt vt dn phng, rng v hn v b dy ln. Chn h to Decac c

    trc z trng vi phng truyn sng, mt phng vt dn trng vi mt phng

    xOy.

    Gi sEr

    Ox. Theo nh lut Ohm ta c:

    ( )

    +

    ==== +

    iE

    dzeEdzJSdJI 0mzi

    00m

    0x

    S

    rr

    (3.30)

    Lu : Tch phn (3.30) c ly t 0 , mt d b dy vt dn l huhn nhng dng in cao tn ch chy trn lp b mt rt mng nn b dy vt

    dn c th xem l v hn.

    Cng in trng Er

    ti b mt vt dn bng in p ri trn mt n

    v chiu di dc theo chiu dng in nn ta c

    ( ) ( ) SS0

    0m

    0mS iRi12

    i1

    i1

    EE

    IU

    Z +=+

    =+

    =

    +

    ==

    do =

    (3.31)

    Trong :

    =

    2R 0S l in trngmt ring ca vt dn. (3.32)

    x

    y

    Er

    Jr

    O

    r

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    74/108

    73

    RS chnh l nguyn nhn lm tn hao sng in t trong vt dn. Nng

    lng sng in t bin thnh nhit nng t nng vt dn.

    S l phn khng ca trkhng mt ring ca vt dn ZS.

    Nhn xt: Biu thc (3.32) cho thy rng mun gim tn hao nng lng

    sng in t truyn dc vt dn cn phi s dng cc kim loi dn in tt nh

    Au, Ag, Cu ...

    3.4. Sphn cc ca sng phng

    Sng in t c cc vector Er

    v Hr

    dao ng theo phng xc nh gi l

    sng phn cc. Ngc li nu cc vector Er

    v Hr

    dao ng theo mi phng

    ngu nhin gi l sng khng phn cc.

    Sng in t phng c nhiu dng phn cc nh: phn cc elip, phn cc

    trn v phn cc thng.

    3.4.1. Phn cc elip

    Trong qu trnh truyn sng nu ngn ca vector Er

    vch mt hnh elip

    trong khng gian gi l sng phn cc elip. Sng phn cc elip chnh l tng

    hp ca 2 sng thnh phn cng tn s, cng phng truyn, nhng phng ca

    Er

    vung gc nhau.

    Gi s c 2 sng phng nh sau:

    ( )

    ( )+=

    =

    ztcosEjE

    ztcosEiE

    my2

    mx1rr

    rr

    (3.33)

    Sng tng hp c dng

    =

    +

    2

    mymx

    21

    2

    my

    2

    2

    mx

    1 sinEE

    EEcos2

    E

    E

    E

    E (3.34)

    y l phng trnh m tng elip trong mt phng to (E1, E2). Trc

    ln ca elip hp vi trc Ox mt gc c tnh theo:

    = cosEE

    EE22tg

    2my

    2mx

    mymx (3.35)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    75/108

    74

    Trong : Emx > Emy

    Trong qu trnh truyn sng theo trc z, ngn ca vector Er

    tng hp vch

    nn mt ng elip xon trong khng gian

    3.4.2. Phn cc trn

    Nu 2 sng thnh phn c bin bng nhau: Emx = Emy = Em v lch pha

    nhau mt gc2

    = . Suy ra 1sin 2 = , 0cos = v phng trnh (3.34) tr

    thnh2m

    22

    21 EEE =+ (3.36)

    y l phng trnh m tng trn trong mt phng to (E1, E2).Trong qu trnh truyn sng theo trc z, ngn ca vector E

    r

    tng hp vch nn

    mt ng trn xon trong khng gian, gi l sng phn cc trn.

    Nu nhn theo chiu truyn sng vector Er

    tng hp quay thun chiu kim

    ng h, ta c sng phn cc trn quay phi. Nu nhn theo chiu truyn sng

    vector Er

    tng hp quay ngc chiu kim ng h, ta c sng phn cc trn

    quay tri. Chiu quay ca vector Er

    tng hp ph thuc vo du ca gc lch

    pha2

    3.4.3. Phn cc thng (tuyn tnh)

    Trong qu trnh truyn sng theo trc z, vector Er

    lun hng song song

    theo mt ng thng gi l sng phn cc thng hay sng phn cc tuyn tnh.

    trng hp ny gc lch pha ca 2 sng thnh phn c gi tr = 0, , 2, ...Suy ra sin = 0, cos = 1 v phng trnh (3.34) trthnh

    0E

    E

    E

    E2

    my

    2

    mx

    1 =

    + (3.37)

    Hay

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    76/108

    75

    1

    mx

    my

    2 EE

    EE = (3.38)

    y l phng trnh m tng thng i qua gc to hp vi trc Ox

    mt gc c tnh theo

    mx

    my

    E

    Etg = (3.39)

    Nhn xt: Tu thuc vo hng ca vector Er

    ngi ta cn phn thnh 2

    trng hp phn cc ngang v phn cc ng.

    3.5. Sphn x v khc x ca sng phng

    Mc tiu phn ny nghin cu qui lut ca sng phn x v khc x ti mt

    phng phn cch rng v hn gia 2 mi trng c tham sin khc nhau.

    n gin ta ch xt i vi sng phng ti phn cc thng ngang v ng.

    3.5.1. Sng ti phn cc ngang

    Nu vector Er

    ca sng ti vung gc vi mt phng ti, gi l sng phn

    cc ngang. Trong trng hp ny vector Er

    ca sng ti s song song vi mt

    phng phn cch 2 mi trng. Tm qui lut ca sng phn x v khc x ?

    Chn h to Decac c mt xOy mt phng phn cch 2 mi trng,

    trc z trng vi php tuyn ca mt phng phn cch 2 mi trng. Hai mi

    trng l in mi c cc tham sin 1, 1, 2, 2 tng ng.

    V sng ti l sng phng truyn theo phng zt, lp vi php tuyn z mt

    gc t nn c th quay trc to quanh trc z cho trc x ca n ch phng

    ca vector Er

    ca sng ti. Ti mt phng phn cch s c sng phn x li mi

    x

    y

    Er

    Emx

    EmyO

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    77/108

    76

    trng 1 vi gc phn xphn x truyn theo hng zpx, cn sng khc x ti mt

    phng phn cch vi gc khc xi vo mi trng 2 theo phng zkx. Theo

    h.v nhn thy rng Er

    ca sng ti, sng phn x v sng khc x ch c 1

    thnh phn theo trc x, cn Hr

    ca cc sng trn c 2 thnh phn theo trc y v

    z. p dng cc biu thc (3.4) v (3.5) ta c:

    Sng ti

    t1

    t1

    zikmz1my11

    zikmx11

    eHkHjH

    eEiE

    +=

    =

    rrr

    rr

    (3.40)

    Sng phn x

    px1

    px1

    zikmz1my11

    zikmx11

    eHkHjH

    eEiE

    +=

    =

    rrr

    rr

    (3.41)

    Sng khc x

    kx2

    kx2

    zikmz2my22

    zikmx22

    eHkHjH

    eEiE

    +=

    =

    rrr

    rr

    (3.42)

    Trong :

    01011k = v 02022k = l s sng ca mi trng 1 v 2 tng

    ng. Cc phng truyn sng zt, zpx v zkx biu din qua x, y, z nh sau:

    +==

    +=

    coszsinyzcoszsinyz

    coszsinyz

    kx

    pxpxpx

    ttt

    (3.43)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    78/108

    77

    V cc mi trng u l in mi nn p dng iu kin bin cho E

    r

    v H

    r

    ti mt phng phn cch xOy (z = 0) ta c:

    my22my1my11

    mx22mx1mx11

    HHHHH

    EEEEE

    ==+=

    ==+= (3.44)

    Thay cc biu thc (3.40) - (3.43) vo (3.44) v cho z = 0 ta c:

    =

    =+

    sinyikmy2

    sinyikmy1

    sinyikmy1

    sinyikmx2

    sinyikmx1

    sinyikmx1

    2px1t1

    2px1t1

    eHeHeH

    eEeEeE

    (3.45)

    (3.45) lun tho mn y ta li c:

    ==

    =

    =+

    sinyiksinyiksinyik

    my2my1my1

    mx2mx1mx1

    2px1t1 eee

    HHH

    EEE

    (3.46)

    T biu thc cui ca (3.46) suy ra:

    pxt = (3.47)

    = sinksink 2t1 (3.48)

    Nhn xt:

    (3.47) m tnh lut phn x sng in t ti mt phng phn cch.

    (3.48) m tnh lut khc x sng in t.

    t

    px

    t

    1Er

    1Er

    1Hr

    1Hr

    zpx

    zt

    zk

    y

    z

    2Er

    2Hr

    O

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    79/108

    78

    011n = v 022n = (3.49)

    ln lt l chit sut ca mi trng 1 v 2. Gi s1 = 2 = th nh lut khc

    x ca sng in t phng c dng ging nh trong quang hc

    = sinnsinn 2t1 (3.50)

    m t gia cc bin phc ca sng ti, sng phn x v sng khc x

    ngi ta a ra khi nim h s phn x v h s khc x.

    H s phn x (reflective modulus) l t s gia bin phc ca sng

    phn x v sng ti tnh cho Er

    , k hiu R. H s khc x (refractive modulus)

    l t s gia bin phc ca sng khc x v sng ti tnh cho Er

    , k hiu T.

    i vi sng phn cc ngang ta c:

    m1

    m1

    ng

    E

    ER

    = v

    m1

    m2

    ng

    E

    ET

    = (3.51)

    Theo hvi vi sng phn cc ngang ta c:

    ==

    ==

    ==

    cosHH,cosHH

    cosHH,EE

    EE,EE

    m2my2tm1my1

    tm1my1mx2m2

    mx1m1mx1m1

    (3.52)

    v

    2

    m2m2

    1

    m1m1

    1

    m1m1

    ZE

    H

    Z

    EH

    ZE

    H

    =

    =

    =

    (3.53)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    80/108

    79

    Trong :01

    011Z

    = v

    02

    022Z

    = l tr sng ca mi trng 1 v 2

    tng ng. Thay cc biu thc (3.52) v (3.53) vo (3.46) ri chia c 2 v ca

    chng cho m1E

    ta c

    ( )2

    ng

    1

    tng

    ngng

    Zcos

    TZ

    cosR1

    TR1

    =

    =+

    (3.54)

    Suy ra:

    +

    =

    +

    =

    cosZcosZ

    cosZ2T

    cosZcosZ

    cosZcosZR

    1t2

    t2ng

    1t2

    1t2ng

    (3.55)

    (3.55) gi l cng thc Fresnel

    Gc khc xc th tnh c qua gc ti t theo nh lut khc x (3.48)

    nh sau:

    t2

    2

    1

    2

    t

    2

    1 sin1sink

    k1cos

    = (3.56)

    Nu 2 mi trng l in mi c 1 = 2 = th (3.55) c vit li

    t2

    2

    12t1

    t1ng

    t2

    2

    12t1

    t2

    2

    12t1

    ng

    sin1cos

    cos2T

    sin1cos

    sin1cos

    R

    +

    =

    +

    =

    (3.57)

    3.5.2. Sng ti phn cc ng

    Nu vector Er

    ca sng ti nm trong mt phng ti, gi l sng phn cc

    ng. Trong trng hp ny vector Hr

    ca sng ti s song song vi mt phng

    phn cch 2 mi trng. Tm qui lut ca sng phn x v khc x ?

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    81/108

    80

    Chn h to Decac c mt xOy mt phng phn cch 2 mi trng,

    trc z trng vi php tuyn ca mt phng phn cch 2 mi trng v trc x ch

    phng ca vector Hr

    ca sng ti.

    Theo h.v nhn thy rng Hr

    ca sng ti, sng phn x v sng khc x

    ch c 1 thnh phn theo trc x, cn Er

    ca cc sng trn c 2 thnh phn theo

    trc y v z. Tin hnh tng t nhi vi sng phn cc ngang ta c:

    +

    =

    +

    =

    cosZcosZcosZ2

    T

    cosZcosZ

    cosZcosZR

    2t1

    t2

    2t1

    2t1

    (3.58)

    T v R lin h vi nhau theo cng thc:

    2

    1 Z

    ZTR1 =+ (3.59)

    Nu 2 mi trng l in mi c 1 = 2 = th (3.58) c vit li

    t2

    2

    11t2

    t1

    t2

    2

    11t2

    t2

    2

    11t2

    sin1cos

    cos2T

    sin1cos

    sin1cos

    R

    +

    =

    +

    =

    (3.60)

    px

    t

    1Er

    1Er

    1Hr

    1Hr

    zpx

    zt

    zk

    y

    z

    2E

    r

    2Hr

    O

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    82/108

    81

    3.5.3. Sng ti vung gc vi mt phng phn cch

    Khi sng ti vung gc vi mt phng phn cch 2 mi trng, tc l t =

    0, theo nh lut khc x ta c cos= 1 v do gc khc x= 0. H s khc

    x v h s phn x trong cc biu thc ca (3.55) v (3.58) c dng n gin

    nh sau:

    21

    2

    21

    21

    12

    2ng

    12

    12ng

    ZZZ2

    T,ZZZZ

    R

    ZZZ2

    T,ZZZZ

    R

    +=

    +

    =

    +=

    +

    =

    (3.61)

    3.5.4. Sphn x ton phn

    Nu mi trng 1 c chit sut ln hn mi trng 2 n1 > n2, theo (3.50) ta

    c:

    t

    2

    1 sinnn

    sin = (3.62)

    c ngha l > t. Khi ta s c gc ti gii hn 0 < 0 0 th sng khc x khng i vo mi trng 2 m quay

    trli mi trng 1 (ng vi > 2

    ), gi l hin tng phn x ton phn. Gc

    0 gi l gc gii hn c xc nh theo cng thc:

    1

    20 n

    narcsin= (3.64)

    Hin tng phn x ton phn c ng dng truyn nh sng trong si

    quang.

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    83/108

    82

    3.5.5. Skhc x ton phn

    Nu sng ti truyn n mt phng phn cch vo mi trng 2 m khng

    phn x trli mi trng 1 gi l s khc x ton phn. Trong trng hp ny

    h s phn x bng 0. Gc ti ng vi hin tng khc x ton phn gi l gc

    Brewster, k hiu l b. T (3.55) v (3.58) ta c gc Brewster i vi 2 trng

    hp phn cc ngang v ng ca sng ti nh sau:

    0sin1ZcosZ0R

    0sin1ZcosZ0R

    b2

    2

    12b1

    b2

    2

    11b2ng

    =

    =

    =

    =

    (3.65)

    Nhn xt:

    - 2 phng trnh trong (3.65) khng th c nghim ng thi, tc l ch c

    1 trong 2 trng hp xy ra hin tng khc x ton phn. LT v TN ch ra

    rng ch c sng phn cc ng mi c hin tng khc x ton phn v gc

    Brewster bc xc nh nh sau:

    2

    1btg = (3.66)

    - Cc kt qu nhn c i vi sng phn x v khc x ti mt phng

    phn cch 2 mi trng l in mi cng ng i vi cc mi trng bt k c

    in dn sut 0. Khi cc cng thc Fresnel trong (3.55) v (3.58) ch cn

    thay = P v Z = ZP.

    3.6. iu kin bin gn ng Leontovic

    Xt sng phng khc x ti mt phng phn cch 2 mi trng tin mi

    (mi trng 1) vo mi trng c in dn sut ln 2 (mi trng 2), ta c:

    2E212P1 tghaykk

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    84/108

    83

    t

    2E2

    1 sintg

    sin

    (3.68)

    Nh vy: vi mi gc ti t khi tho mn iu kin (3.67) th gc khc x

    0, c ngha l sng khc x truyn vo mi trng c in dn sut ln theo

    phng php tuyn vi mt phng phn cch 2 mi trng khng ph thuc vo

    gc ti t.

    Nu chn trc z trng vi phng php tuyn ca mt phng phn cch th

    Er

    v Hr

    ca sng khc x trong mi trng 2 c dng:

    ( ) ( )

    ==

    =

    2022P02

    202

    EkHZkE

    HHr

    rr

    rr

    r

    r

    (3.69)

    Trong :

    - 0r

    l vector n v tip tuyn vi mt phng phn cch 2 mi trng

    - H2, E2 l cc thnh phn tip tuyn ca Hr

    v Er

    ca sng khc xst

    mt phng phn cch

    Theo iu kin bin tng qut ti mt phng phn cch ta c:

    =

    =

    21

    21

    HH

    EE (3.70)

    Suy ra:

    = 12P1 HZE (3.71)

    (3.71) m t quan h gia cc thnh phn tip tuyn ca Hr

    v Er

    ca sng in

    t phng truyn t mi trng in mi qua mi trng dn in c in dn

    sut ln, gi l iu kin bin gn ng Leontovic. Trong thc tiu kin

    bin gn ng Leontovic c ng dng tnh tn hao ca sng in t truyn

    dc b mt cc kim loi dn in tt.

    3.7. Sng phng trong mi trng khng ng hng

    3.7.1. Mi trng khng ng hng

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    85/108

    84

    Mi trng ng hng c cc tham s in t , , l cc hng s;

    Er

    //Dr

    ; Br

    //Hr

    theo cc phng trnh vt cht:

    ED 0rr

    = , HB 0rr

    = (3.72)

    Trong tn ngoi cc mi trng ng hng cn c cc mi trng khng

    ng hng, theo cc hng khc nhau cc tham sin t, c gi tr

    khc nhau. , c biu din di dng tensor t thm t

    v tensor in

    thm t

    nh sau:

    =

    =

    zzzyzx

    yzyyyx

    xzxyxx

    zzzyzx

    yzyyyx

    xzxyxx

    ,tt

    (3.73)

    Cc phng trnh vt cht trong mi trng khng ng hng s l:

    EDr

    t

    r

    = , HBr

    t

    r

    = (3.74)

    Hay:

    zzzyzyxzxz

    zyzyyyxyxy

    zxzyxyxxxx

    zzzyzyxzxz

    zyzyyyxyxy

    zxzyxyxxxx

    HHHB

    HHHB

    HHHB

    EEED

    EEED

    EEED

    ++=

    ++=

    ++=

    ++=

    ++=

    ++=

    (3.75)

    Nhn xt:

    - (3.75) cho thy rng Er

    # Dr

    ; Br

    # Hr

    - Trong thc t khng tn ti cc mi trng m c, u l tensor, chc cc mi trng khng ng hng nh sau:

    Mi trng c , l hng s v t thm l tensor t

    , gi l mi trng

    khng ng hng t quay. Th d: ferrite b t ho bi t trng khng i l

    mi trng t quay i vi sng in t, c ng dng trong k thut siu cao

    tn lm cc tbiu khin s truyn sng.

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    86/108

    85

    Mi trng c , l hng s v in thm l tensor t

    , gi l mi

    trng khng ng hng in quay. Th d: cht kh b ion ho (plasma) di

    tc dng ca t trng khng i l mi trng in quay i vi sng in t.

    Tng ion ca kh quyn tri t cng l mi trng in quay i vi sng in

    t, khi truyn sng v tuyn trong tng ion cn xt n tnh khng ng hng

    ca n.

    3.7.2. Tensor tthm v tensor in thm

    Ferrite chnh l hp cht Fe3O4 v mt s oxide kim loi khc nh MnO,

    MgO, NiO ... va c tnh cht in mi va c tnh cht st t, = 5 20, =

    10-4 10-6 (m)-1. Khi khng c t trng khng i , 0Hr

    = 0, ferrite biu hin

    nh mt mi trng ng hng i vi s truyn sng in t. Khi c t

    trng khng i, 0Hr

    0, ferrite biu hin tnh cht ca mi trng khng ng

    hng t quay i vi s truyn sng in t. Tensor t thm c dng nh

    sau:

    =

    0

    x

    x

    00

    0ia

    0iat

    (3.76)

    Trong :

    Mme

    Hme

    a

    ia

    1

    0

    0

    00

    0

    M

    2M

    2 00

    yxxy

    2M

    20M

    0yyxxx

    =

    =

    =

    ==

    ===

    (3.77)

    Vi:

    - e l in tch ca electron

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    87/108

    86

    - m0 l khi lng ca electron

    - M l ln ca vector t ho ca ferrite

    - l tn s ca sng in t

    - M l tn s cng hng t quay

    - 0 l hng s t

    Kh b ion ho c mt s lng ln cc /tch t do gm electron v ion,

    gi l mi trng plasma, c rt ln. Khi khng c t trng khng i , 0Hr

    =

    0, plasma biu hin nh mt mi trng ng hng i vi s truyn sng in

    t. Khi c t trng khng i, 0Hr

    0, plasma biu hin tnh cht ca mi

    trng khng ng hng in quay i vi s truyn sng in t. Tensor

    in thm c dng nh sau:

    =

    z

    x

    x

    00

    0ib

    0ibt

    (3.78)

    Trong :

    00

    220

    00

    0

    M

    2

    20

    0zzz

    2M

    20M

    0

    yxxy

    2M

    2

    20

    0yyxxx

    m

    Ne

    Hme

    1

    b

    ib

    1

    =

    =

    ==

    =

    ==

    ===

    (3.79)

    Vi:

    - M l tn s cng hng t quay

    - e l in tch ca electron

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    88/108

    87

    - m0 l khi lng ca electron

    - N l s electron trong 1 n v th tch

    - 0 l hng sin

    - 0 l hng s t

    - l tn s ca sng in t

    3.7.3. Sng phng trong ferrite b tho

    Xt sng phng iu ho truyn dc theo phng ca vector t trng

    khng i t ho vt liu ferrite rng v hn. Chn trc z trng vi phng

    truyn sng v vector 0Hr

    , s dng tensor t thm (3.76) v iu kin ngang

    ca sng phng TEM (3.1) cho cc phng trnh Maxwell ta c:

    0E

    HiaHizE

    HiaHizE

    0H

    Eiz

    H

    Eiz

    H

    z

    xyx

    x

    yxx

    y

    z

    yx

    xy

    =

    +=

    =

    =

    =

    =

    (3.80)

    Nghim ca (3.80) c dng:

    ikzmymx

    ikz

    mymx

    eHjHiH

    eEjEiE

    +=

    +=

    rrr

    rrr

    (3.81)

    Thay (3.81) vo (3.80) ta c:

    ak 2x22 = (3.82)

    Suy ra:

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    89/108

    88

    ( )

    ( )ak

    ak

    x

    x

    =

    +=

    +

    (3.83)

    Khi vn tc pha v trsng c tnh theo cng thc:

    ( )

    ( )

    =

    +=

    =

    =

    +=

    =

    +

    +

    +

    aZ

    aZ

    a

    1

    kv

    a

    1

    kv

    xP

    xP

    x

    ph

    x

    ph

    (3.84)

    Cc thnh phn ca Hr

    v Er

    ca sng phng trong ferrite b t ho:

    ++

    +

    ++

    +

    ++

    =

    =

    =

    xPy

    yPx

    xy

    HZE

    HZE

    HiH

    (3.85)

    V

    =

    =

    =

    xPy

    yPx

    xy

    HZE

    HZE

    HiH

    (3.86)

    Hay di dng vector:

    ( ) ( )

    ++

    ++

    +

    +

    +

    =

    =

    +=+

    mxm

    P

    zktim

    HH

    kHZE

    ejiiHHrrr

    rrr

    (3.87)

    V

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    90/108

    89

    ( ) ( )

    =

    =

    =

    mxm

    P

    zktim

    HH

    kHZE

    ejiiHH

    rrr

    rrr

    (3.88)

    Nhn xt:

    - (3.85) v (3.87) m t sng phn cc trn quay phi

    - (3.86) v (3.88) m t sng phn cc trn quay tri

    Nh vy: khi sng phng truyn trong mi trng ferrite b t ho bi t

    trng khng i, mi trng ny th hin cc tham sin t khc nhau i

    vi sng phn cc trn quay phi v quay tri ng vi cc s sng k+ v k-; vn

    tc pha vph+, vph

    - v tr sng ZP+, ZP

    - khc nhau. Do t thm ca mi

    trng ferrite b t ho c gi tr khc nhau i vi sng phn cc trn quay

    phi v quay tri nh sau:

    a

    a

    x

    x

    =

    +=

    +

    (3.89)

    Nhn xt: khi sng phn cc thng truyn trong mi trng ferrite b t ho

    dc theo t trng khng i 0Hr

    hng theo trc z th vector Hr

    ca sng in

    t s quay i mt gc . Hin tng quay mt phng phn cc ca sng phn

    cc thng truyn trong mi trng ferrite b t ho gi l h/ng Faraday. Gc

    quay mt phng phn cc ca Hr

    trong 1 n v chiu di trong ferrite gi l

    hng s Faraday, k hiu l v c tnh theo cng thc:

    ( )aa22

    kkxx +

    =

    =

    +

    (3.90)

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    91/108

    90

    Chng 4

    NHIU X SNG IN T

    4.1. Khi nim

    Nu trong mi trng ng nht v ng hng c mt hay mt nhm vt

    th m cc kch thc ca chng cbc sng ca sng in t th ti

    c th xy ra hin tng sng phn x li mi trng, sng khc x truyn

    vo cc vt th v si vng ca sng ti qua cc vt th lm cho cu

    trc ca trng sng ti thay i. Hin tng trn gi l s nhiu x sng

    in t ti cc v tr bt ng nht ca mi trng. Cc vt th ny gi lvt chng ngi, sng ti gi l sng scp, sng phn x gi l sng th

    cp. Trng in t nhiu x ton phn l trng tng hp ca cc sng

    scp, sng th cp v sng khc x

    Mc tiu: xc nh trng th cp hoc trng ton phn ti mt im bt

    k trong khng gian mi trng ng nht v ng hng ti thi im t

    bt k khi bit cc tham sin v dng hnh hc ca vt chng ngi,v cu trc ca trng sng scp.

    V vt chng ngi c dng hhc rt phc tp v nhng v tr khc nhau

    so vi ngun scp, do bi ton nhiu x sng in t ch c th gii

    gn ng. Trong thc t ngi ta thng dng cc i lng vt l nh tit

    din phn x tng ng, tit din hp th ton phn ... c trng cho s

    nhiu x sng in t. Vic gii chnh xc bi ton nhiu x sng in t ch c th thc hin i

    vi vt chng ngi c dng hhc n gin nh htr trn nh di v hn,

    hcu t rt xa ngun sng s cp, c ngha l cu trc ca ngun v

    trng sng scp khng ph thuc vo vt chng ngi.

    4.2. Nhiu x ca sng phng trn vt dn tr trn di v hn

    4.2.1. Bi ton

  • 8/6/2019 Ly Thuyet Truong Dien Tu - DHCN

    92/108

    91

    - Gi s c mt vt dn in tt dng tr trn bn knh a di v hn t

    trong kk v c sng phng iu ho truyn ti vung gc vi trc ca vt dn.

    Xc nh trng th cp phn x t vt dn.

    - Chn h to tr c trc z trng vi trc ca vt dn v sng phng iu

    ho truyn dc theo trc Ox v vung gc vi trc ca vt dn. Khi s phn

    cc ca sng ti c th xy ra 2 trng hp: tEr

    // Oz v tEr

    Oz. Nu sng ti l

    sng phn cc thng bt k ca tEr

    th n c xem nh l tng hp ca 2 trng

    hp trn. Do vic gii bi ton nhiu x sng in