KİMYA

Maddenin Maddenin Tanecikli YapısıTanecikli Yapısı

KİMYA

Maddenin TanımıMaddenin Tanımı Kütlesi olan ve boşlukta yer kaplayan Kütlesi olan ve boşlukta yer kaplayan

her şeye madde denir.her şeye madde denir.

KİMYA

Cisim nedir?Cisim nedir?

Maddenin şekil almış halidir.Maddenin şekil almış halidir.

KİMYA

Maddenin HalleriMaddenin Halleri

Maddeler doğada 3 halde bulunur:Maddeler doğada 3 halde bulunur: Katı maddelerKatı maddeler Sıvı maddelerSıvı maddeler Gaz maddelerGaz maddeler

KİMYA

Katı MaddelerKatı Maddeler Belirli bir şekli olan, sıkıştırılamayan Belirli bir şekli olan, sıkıştırılamayan

fakat genleşebilen maddelere katı fakat genleşebilen maddelere katı madde denir.madde denir.

Katı maddenin tanecikleri Katı maddenin tanecikleri hareketsizdir.hareketsizdir.

KİMYA

Sıvı MaddelerSıvı Maddeler

Belirli bir şekli olmayan fakat Belirli bir şekli olmayan fakat bulunduğu kabın şeklini alan bulunduğu kabın şeklini alan sıkıştırılamayan ama genleşebilen sıkıştırılamayan ama genleşebilen akışkan maddelere sıvı maddeler akışkan maddelere sıvı maddeler denir.denir.

KİMYA

Gaz MaddelerGaz Maddeler

Belirli bir şekli olmayan fakat Belirli bir şekli olmayan fakat bulunduğu kabın şeklini alan bulunduğu kabın şeklini alan sıkıştırılabilen ve genleşebilen uçucu sıkıştırılabilen ve genleşebilen uçucu maddelere gaz maddeler denir. Gaz maddelere gaz maddeler denir. Gaz maddeler kapalı kaplarda maddeler kapalı kaplarda bulundurulmalıdırlar.bulundurulmalıdırlar.

KİMYA

Maddenin Plazma HaliMaddenin Plazma Hali

Maddeler çok düşük veya çok yüksek Maddeler çok düşük veya çok yüksek sıcaklıklarda plazma halinde olabilir. sıcaklıklarda plazma halinde olabilir. Bu hal maddenin 4. hali olarak Bu hal maddenin 4. hali olarak adlandırılabilir. Elektrik kıvılcımları, adlandırılabilir. Elektrik kıvılcımları, lavlar, alev, ateş ve yıldızlar lavlar, alev, ateş ve yıldızlar plazmaya örnek verilebilir. plazmaya örnek verilebilir.

KİMYA

Maddelerin Sıkışma ÖzelliğiMaddelerin Sıkışma Özelliği

Tanecikleri arasında boşluk olan Tanecikleri arasında boşluk olan maddeler kuvvet etkisi ile maddeler kuvvet etkisi ile sıkıştırılabilir. Bu maddeler ise sıkıştırılabilir. Bu maddeler ise sadece sadece gazgaz maddeleridir. maddeleridir.Kuvvet

Kuvvet

KİMYAMaddelerin Genleşme Maddelerin Genleşme ÖzelliğiÖzelliği

Katı, Sıvı ve Gaz taneciklerinin Katı, Sıvı ve Gaz taneciklerinin sıcaklık arttıkça hareketleri hızlanır. sıcaklık arttıkça hareketleri hızlanır. Bu durumda kapladıkları yer artar. Bu durumda kapladıkları yer artar.

Genleşme ile termometre, uçan Genleşme ile termometre, uçan balon gibi aletler yapılmıştır.balon gibi aletler yapılmıştır.

KİMYA

Maddelerin ÖzellikleriMaddelerin Özellikleri

KatıKatı SıvıSıvı GazGaz

SıkışmaSıkışma SıkıştırılamazSıkıştırılamaz SıkıştırılamazSıkıştırılamaz SıkıştırılırSıkıştırılır

GenleşmeGenleşme GenleşirGenleşir GenleşirGenleşir GenleşirGenleşir

ÖtelemeÖteleme YapmazYapmaz YaparYapar YaparYapar

Tanecik arası Tanecik arası boşlukboşluk

YokYok VardırVardır VardırVardır

Belirli şekilBelirli şekil VardırVardır YokturYoktur YokturYoktur

KİMYA

KİMYA

MADDE ve ISIMADDE ve ISI

Üzerinde yaşadığımız Dünya’daÜzerinde yaşadığımız Dünya’da tüm maddeler katı, sıvı ve gaz tüm maddeler katı, sıvı ve gaz halde bulunur. Daha öncehalde bulunur. Daha önce öğrendiğimiz gibi bu maddeler öğrendiğimiz gibi bu maddeler hangi halde bulunursa bulunsun, hangi halde bulunursa bulunsun, bunları oluşturan tanecikler bunları oluşturan tanecikler hareket halindedir. Bir maddeninhareket halindedir. Bir maddenin taneciklerin hareketliliği, yani hareket taneciklerin hareketliliği, yani hareket enerjisi katı haldeyken en az, gaz enerjisi katı haldeyken en az, gaz haldeyken en fazladır.haldeyken en fazladır.. .

KATI

SIVI

GAZ

KİMYA ISINMA ISINMA HAREKETLENMEDİRHAREKETLENMEDİR

Bir madde ısındıkça maddeyi oluşturan Bir madde ısındıkça maddeyi oluşturan taneciklerintaneciklerin

hareket enerjisi artar. Hızlanan hareket enerjisi artar. Hızlanan taneciklerin yerleritaneciklerin yerleri

değiştikçe ısı yayılır. değiştikçe ısı yayılır.

Bir miktar küçük pamuk Bir miktar küçük pamuk parçacıklarınıparçacıklarını

soğuk su içine bırakalım.soğuk su içine bırakalım.

KİMYA

Normal şartlarda yanan bir el Normal şartlarda yanan bir el fenerini bir perdefenerini bir perde

üzerine tuttuğumuzda feneri üzerine tuttuğumuzda feneri aydınlattığını alanıaydınlattığını alanı

gözleriz. Ancak fenerle ekranın gözleriz. Ancak fenerle ekranın arasına, 15-20arasına, 15-20

cm aşağıda kalacak şekilde bir cm aşağıda kalacak şekilde bir elektrikli ısıtıcıelektrikli ısıtıcı

konulduğunda, bu sefer perde konulduğunda, bu sefer perde üzerinde birüzerinde bir

dalga gözleriz. dalga gözleriz.

KİMYA

Sıcak çayda taneciklerin hareket enerjisi Sıcak çayda taneciklerin hareket enerjisi büyük,büyük,

soğuk çayın taneciklerinin hareket enerjisi soğuk çayın taneciklerinin hareket enerjisi iseise

küçüktür.küçüktür.

KİMYA

Maddeler ısıtıldığındaMaddeler ısıtıldığında

..Maddelerin sıcaklığı artar.Maddelerin sıcaklığı artar.

..Taneciklerin hareket enerjisi artar.Taneciklerin hareket enerjisi artar.

..Taneciklerinin arasındaki uzaklık artar.Taneciklerinin arasındaki uzaklık artar.

KİMYA

Maddeler soğutulduğundaMaddeler soğutulduğunda

.Maddelerin sıcaklıkları azalır..Maddelerin sıcaklıkları azalır.

.Taneciklerinin hareket enerjisi azalır..Taneciklerinin hareket enerjisi azalır.

.Taneciklerinin arasındaki uzaklık azalır..Taneciklerinin arasındaki uzaklık azalır.

KİMYA

UYARIUYARI

Katı

maddelerde Isı aktarımı tanecikler çarpışmasıyla sağlanır.

TANIM

Sıcaklık farkından dolayı maddenin tanecikleri

arasında aktarılan enerjiye ısı denir.

KİMYA

DİKKATDİKKAT

Peki ısı her maddede aynı yolla mı yayılır?Peki ısı her maddede aynı yolla mı yayılır?

Isının yayılması maddelerde üç yolla olur;Isının yayılması maddelerde üç yolla olur;

iletim, konveksiyoniletim, konveksiyon ve ve ışıma.ışıma.

Her madde kendisinden daha soğuk ortamda etrafına ısı yayar.

KİMYA

Isının yayılma yolları

İletim

Işıma

Konveksiyon

KİMYA

TANIMTANIM

Isının, maddeyi oluşturan taneciklerin çarpışmasıyla aktarılmasına ısının iletim

yoluyla yayılması denir.

KİMYA

UYARIUYARI

Tanecikler sıkı dizili olduğu için katılarda ısı,iletim yoluyla yayılır.Sıvı ve gazlarda da taneciklerin

çarpışması ile yayılması mümkündür.

KİMYA

Isıyı iyi iletir.

Tanecikleri arasında

ki boşluk azdır.

Demir, alüminyum altın, bakır gümüş.

Isı Yalıtkanları

Isıyı iyi iletmezler.

Tanecikleri arasındaki boşluk fazladır.

Tahta, plastik, yün, kum, hava, köpük.

Isı İletkenler

KİMYA

Her maddenin ısıyı iletme özelliği Her maddenin ısıyı iletme özelliği aynıaynı

değildir. Isıyı iyi ileten maddeler değildir. Isıyı iyi ileten maddeler ısıısı

iletkeni, iyi iletmeyen maddeler iletkeni, iyi iletmeyen maddeler isi ısıisi ısı

yalıtkanı olarak adlandırılır.yalıtkanı olarak adlandırılır.

KİMYA

2. Isının Işıma Yoluyla2. Isının Işıma Yoluyla Yayılması Yayılması

Soğuk, ama güneşli bir kış günündeSoğuk, ama güneşli bir kış gününde

camlatın soğuk olmasına rağmen, güneşcamlatın soğuk olmasına rağmen, güneş

evin içini ısıtır. Benzer şekilde kapınınevin içini ısıtır. Benzer şekilde kapının

önünde duran arabanın kaportası soğukönünde duran arabanın kaportası soğuk

iken içinin ısındığını hissederiz.iken içinin ısındığını hissederiz.

KİMYA

UYARI

Tüm sıcak

cisimlerden

ışıma yoluyla

etrafa ısı

yayılır.

KİMYA

3. Isının Konveksiyonla 3. Isının Konveksiyonla

Yayılması Yayılması

Su dolu kabı ocağın üzerine koyalım. İlkSu dolu kabı ocağın üzerine koyalım. İlk

olarak kap tabanındaki su tanecikleri ısınır.olarak kap tabanındaki su tanecikleri ısınır.

Isınan tanecikler genleşir. Genleşip yoğunluğuIsınan tanecikler genleşir. Genleşip yoğunluğu

azalan tanecikler yukarılara yükselir. Yerlerineazalan tanecikler yukarılara yükselir. Yerlerine

ise daha soğuk yoğunluğu küçük taneciklerise daha soğuk yoğunluğu küçük tanecikler

gelir. Su taneciklerinin hareketlerinin hareketlerigelir. Su taneciklerinin hareketlerinin hareketleri

ile ısı kabın içinde aktarılmış olur.ile ısı kabın içinde aktarılmış olur.

KİMYA

TANIMTANIM

Isının, maddeyi oluşturan taneciklerin yer değiştirmesiyle aktarılmasına

ısının konveksiyon yoluyla yayılması denir.

KİMYA

HAZIRLAYAN: HABİP İNCİR 091802055

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ 2. SINIF 1. ÖĞRETİM