03.06.2011

1

MADDE VE ISI

1. Maddenin Tanecikli Yapısı ve Isı

2. Isının Yayılma Yolları

3. Isı Yalıtımı

MADDE VE ISI

03.06.2011

2

03.06.2011

3

• Bu Nedir?

• Koklayamazsın,

• Göremezsin,

• Dokunamazsın,

• Oysa onun alınıp verilmesi,maddeyi

oluşturan taneciklerin bazen hareket

inişi yavaşlatır, bazen hızlandırır.

• Yavaşlarsa hareketi taneciklerin

kahvem soğur, su donar.

• Hızlanırsa hareketi taneciklerin

dondurmam erir, su kaynar.

03.06.2011

4

Maddeler ısı aldığında maddeleri oluşturan tanecikler

daha hızlı, ısı verdiğinde ise

tanecikler daha yavaş hareket eder. Fakat maddeleri

oluşturan taneciklerin büyüklüğünde

belirgin bir değişiklik olmaz. Tanecikler arasındaki

mesafe ise belirgin olarak değişir.

03.06.2011

5

Hava ve suyu oluşturan tanecikleri tek tek

göremediğimiz için bu gözlemlediğimiz şey,

aslında tanecik yığınlarının

hareketidir.

Taneciklerin bu hareketliliği sayesinde

beherglastaki su ve odadaki havanın tamamına

ısı aktarılmış olur.

03.06.2011

6

• Taneciklerinin hareket enerjisi azalır.

• Taneciklerinin arasındaki uzaklık azalır.

• Maddenin sıcaklığı azalır.

03.06.2011

7

• Maddelerin sıcaklığı artar.

• Taneciklerin hareket enerjisi artar.

• Taneciklerinin arasındaki uzaklık artar.

03.06.2011

8

• Sıcaklıkları farklı iki madde yan yana geldiğinde maddeler arasında ısı akışı olur.

• Isı akışı sıcaklığı yüksek olandan alçak olana doğrudur.

• Bu durumda ısı alan yada veren maddelerin taneciklerinin hareketlilikleri değişir

03.06.2011

9

• Maddelerde sıcaktan soğuğa doğru

hareket eder.

• Bir maddeyi oluşturan taneciklerin

hareket enerjileri farklıysa o maddede

sıcaklık farklılıkları vardır, her yerinde

sıcaklık aynı değildir.

ısı

03.06.2011

10

Sıcaklık farkından dolayı maddenin tanecikleri

arasında enerji aktarımı gerçekleşir, aktarılan bu

enerjiye ısı denir

03.06.2011

11

TANECİKLERİN ÇARPIŞMASIYLA

ISININ YAYILMASI

• Bulunduğu ortama göre sıcaklığı yüksek olan her

madde çevresine ısı aktarır. Çalışma masası, kedi

hatta buz bile kendisinden daha soğuk bir

ortamda bulunduğu zaman çevresine ısı yayar

• Isı, maddelerde çeşitli yollarla yayılır. Güneşin

dünyamızı ısıtması,

• yemek yaparken tencerenin ısınması ve yemeğin

pişmesi gibi olayların her birinde ısı farklı

yollarla yayılır.

03.06.2011

12

Isının iletim yoluyla yayılması,

maddeler

birbirine temas ettiğinde de olur.

Örneğin, yanan

sobanın üstüne çaydanlık

koyduğumuzda,

sadece çaydanlığın altı sobaya

değmesine

rağmen, çaydanlığın metal kapağı,

ısının

iletilmesi sebebiyle ısınır. Isı,

çaydanlığın sıcak

olan kısmından soğuk olan kısmına

iletilir.

03.06.2011

13

Tanecik Olmadan Isının

Yayılması

• Güneşli bir kış günü evimizin içinde

pencerenin önünde durduğumuzda

güneş bizi ısıtır, fakat cama

dokunduğumuzda camın soğuk

olduğunu hissederiz.

• Güneşin bizi ısıtıp,camı ısıtmamasının

sebebi ne olabilir?

03.06.2011

14

Kışın güneşli günlerde dışarıda sıcaklık sıfırın altında iken

evimizin güneş alan kısmı

soba yanmasını gerektirmeyecek kadar ısınır. Bu olay ışıma

yoluyla ısı yayılmasına iyi

bir örnektir

03.06.2011

15

• Bundan dolayı kışların soğuk geçtiği

bölgelerde, ev ve işyerlerimizin güneş

almasını tercih ederiz.

• Resmi incelediğimizde evin güneş alan

kısmındaki karın daha önce eridiğini ve

güneşe bakan odalar›n daha sıcak

olduğunu fark ederiz

03.06.2011

16

Işınları yansıtan parlak ve yansıtıcı yüzeyler, ışınları

soğurmadığı için

ısınmaz. Işınları soğurmayan yüzeyler, ısı yalıtımı

gerektiren yüzeylerin

kaplanmasında kullanılır. Sağdaki resimde gördüğümüz gibi

termosun iç

yüzeyi, ışınları yansıtması için parlak bir madde ile

kaplanmıştır

03.06.2011

17

Isının Yayılma Yolları:• Soğuk bir kış günü dışarıdan eve geldiğinizi

düşünün:

– Ev soğuk olduğundan odanın sıcaklığı henüz düşüktür.

– Anneniz sobayı yaktı. Bir süre sonra oda sıcaklığı sizin rahatlıkla üşümeden oturabileceğiniz bir değere yükselir.

– Anneniz sobanın üzerine bir maşa koymuş ve üzerine ekmekler dizmiş yanına da su dolu çaydanlığı bırakmıştır.

– Zaman içinde maşanın üzerindeki ekmeklerin ısınıp kızarmaya, başladığını gördünüz.

03.06.2011

18

Isının yayılma

yolları

İLETİM

IŞIMA

KONVEKSİYON

03.06.2011

19

1. Isının İletim Yoluyla

Yayılması

• Bir katı maddeyi A ucundan ısıtmaya başlayalım.

• Maddenin o uçtaki taneciklerinin hareketliği artar.

• Tanecikler daha hızlı titreşmeye başlar.

• Böylece ısı enerjisi madde boyunca B ucuna doğru

akar.

03.06.2011

20

Isının, maddeyi oluşturan taneciklerin

çarpışmasıyla aktarılmasına

ısının iletim yoluyla yayılması denir.

03.06.2011

21

Her maddenin ısıyı iletme özelliği aynı değildir. Isıyı

iyi ileten maddeler ısı iletkeni, iyi iletmeyen

maddeler isi ısı yalıtkanı olarak adlandırılır.

Isıyı iyi iletir.

Tanecikleri

arasında

ki boşluk azdır.

Demir,

alüminyum

altın, bakır

gümüş.

Isıyı iyi iletmezler.

Tanecikleri

arasındaki

boşluk fazladır.

Tahta, plastik, yün,

kum, hava, köpük.

Isı iletenler Isı yalıtanları