Manual Teknik - Planifikimi Dhe Zhvillimi Ne Shqiperi

Planifikimi dhe zhvillimii territorit n ShqiPri

manuali teknik i Planifikimit dhe kontrollit t zhvillimit pr

vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit

II Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit III

IV Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit V

Planifikimi dhe Zhvillimi i Territorit n Shqipri

Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit

Autor: Kreuza Leka, Rikard Luka, Rudina Toto, Aida Gjymishka, Dritan Shutina, Aida Ciro, Anisa Qorri, Isida Duka, Rezarta Lai, Eriselda obo, Fatlinda Struga, Enerjeta Murataj dhe Zenel Bajrami.

T gjitha t drejtat i jan rezervuar Agjencis Kombtare pr Planifikimin e Territorit (AKPT).

Adresa: Rruga Muhamet Gjollesha, www.akpt.gov.al

Redaktimi letrar: Naim Balla.

Realizimi grafik: Stefano Romano, Isida Duka, Zenel Bajrami dhe Rudina Toto.

Shtypur nga: xxx (ende ne pritje).

Viti i botimit: 2011.

Mbshtetur dhe financuar nga: Banka Botrore dhe Programi MATRA pr Shqiprin

ISBN

E rndsishme:

Materialet grafike dhe statistikore t prdorura n kt botim jan marr nga burime t ndry-shme zyrtare dhe publike, si: disa nga bashkit e Shqipris dhe Planet e Prgjithshme Vendore t tyre t prgatitura prpara hyrjes s Ligjit nr. 10119, dat 23.04.2009, Pr planifikimin e ter-ritorit, i ndryshuar; disa nga ministrit e linjs dhe AKPT; faqe zyrtare elektronike e Organizats s Kombeve t Bashkuara; legjislacioni shqiptar; faqe elektronike t disa bashkive dhe institu-cioneve europiane t planifikimit t cituara n tekst; projekte t Co-PLAN, U_POLIS, dhe projekte nga individ apo studio t cituara n tekst; autor tekstesh; faqja elektronike e imazhit satelitor t Google; ortofoto e prpunuar nga www.albinfo.al; dhe raste t tjera t cituara n tekst dhe t paraqitura n bibiliografin e botimit.

do prpunim i kryer mbi materialet origjinale grafike dhe statistikore t marra nga burimet e msiprme, sht realizuar nga autort e ktij botimi, vetm pr prmbushjen e qllimeve t tij, dhe nuk paraqet faktet, kndvshtrimet, apo opinionet e burimit zyrtar t informacionit.

Rastet hipotetike t hartuara dhe trajtuara n kt botim, jan realizuar nga autort vetm pr prmbushjen e qllimeve t botimit. Kto raste nuk jan bazuar n dokumente zyrtare dhe nuk paraqesin fakte zyrtare t autoriteteve publike prkatse t planifikimit dhe t kontrollit t zhvil-limit.

Planet e Prgjithshme Vendore t cituara n tekst dhe t prgatitura prpara hyrjes s Ligjit nr. 10119, dat 23.04.2009, Pr planifikimin e territorit, i ndryshuar, referohen me emrin Plane Rregulluese, pr shkak t kohs s prgatitjes s tyre.

Tabelat e ligjeve t paraqitura n shtojcat e ktij manuali shrbejn pr t udhzuar prdoruesit mbi gjersin e legjislacionit t posam q nevojitet n proceset e planifikimit dhe t kontrol-lit t zhvillimit t territorit. Kto tabela nuk jan fundore. Legjislacioni i posam sht vazhdi-misht n ndryshim dhe prmirsim. Prdoruesit e manualit duhet t jen t vmendshm ndaj ktyre ndryshimeve n momentin e prdorimit t tij pr qllime institucionale, ose personale. Prdoruesit duhet t`u referohen burimeve zyrtare mbi aktet ligjore.

VI Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit VII

Tabela e prmbajtjes

PARATHENIE ................................................................................................................................VIII

PROCESI I HARTIMIT ...................................................................................................................... X

HYRJE

Prse hartohet ky manual? ......................................................................................................... XII

shtje parimore t planifikimit dhe zhvillimit t territorit ..................................................... .XIIII

Cila sht baza ligjore pr planifikimin dhe zhvillimin e territorit? ........................................... XVII

Si po ndryshon sistemi i planifikimit n Shqipri? ................................................................... XVIII

Si prdoret ky manual? ............................................................................................................ XXIV

I. PLANIFIKIMI KOMBETAR : VENDIME STRATEGJIKE PER SHQIPERINE

1.1 Institucionet prgjegjse t planifikimit ................................................................................ 26

1.2 Objektivat e planifikimit kombtar dhe t integruar .............................................................. 27

1.3 Procesi dhe instrumentet e planifikimit ................................................................................. 28

1.4 Shembuj krahasues nga vendet Europiane ............................................................................ 44

II - PLANIFIKIMI VENDOR: ZHVILLIMI I TERRITORIT N UDHKRYQIN URBAN-RURAL

2.1 Institucionet prgjegjse t planifikimit ................................................................................ 46

2.2 Objektivat e planifikimit vendor dhe ndrvendor ..................................................................53

2.3 Procesi dhe instrumentet e planifikimit .................................................................................53

2.3.1 Si t hartojm dhe miratojm nj politik vendore t territorit (PZhTNjV)? ......................60

2.3.2 Si t hartojm dhe miratojm nj plan vendor (PPV)? ........................................................65

2.3.3 Si t hartojm dhe miratojm nj rregullore vendore t PPV? .........................................135

2.4 Shembuj krahasues nga vendet Europiane ..........................................................................158

III. PLANI I DETAJUAR VENDOR: NGA PLANIFIKIMI DREJT ZHVILLIMIT DHE KONTROLLIT TE TIJ

3.1 Objektivat dhe roli i planit t detajuar vendor ..................................................................... 162

3.2 Institucionet prgjegjse pr hartimin, miratimin dhe zbatimin e PDV ................................162

3.3 Procesi i hartimit dhe i miratimit t PDV ...............................................................................163

3.4 Shembuj krahasues nga vendet Europiane .......................................................................... 176

4. PERMIRESIMI I INFRASTRUKTURES DHE AKSESI NE SHERBIME

4.1 Institucionet prgjegjse pr sigurimin e infrastrukturave dhe shrbimeve ....................... 180

4.2 Qllimi i sigurimit t infrastrukturave dhe shrbimeve kundrejt zhvillimit pr qllime private ..................................................................................................................................................... 1824.3 Si t mbulojm kostot e infrastrukturave prmes manaxhimit t zhvillimit t toks .......... 1864.4 Roli i konsultimit publik dhe negociatat me zhvilluesit ........................................................ 2134.5 Shembuj krahasues nga vendet Europiane .......................................................................... 214

V. KONTROLLI I ZHVILLIMIT T TERRITORIT: SI TE ZBATOJME PLANET DHE TE MANAXHOJME NE NIVEL PARCELE5.1 Institucionet prgjegjse pr kontrollin e zhvillimit ............................................................. 2175.2 Objektivat e kontrollit t zhvillimit ....................................................................................... 2195.3 Cfar jan rregulloret e kontrollit t zhvillimit ..................................................................... 2195.4 Si mund t`i zbrthejm instrumentet e planifikimit nga zona n nivel parcele .................... 2215.5 Lejet pr punime ................................................................................................................. 2295.6 Inspektimi dhe leja e prdorimit .......................................................................................... 254

6. PERIUDHA KALIMTARE E ZHVILLIMIT: CFARE NDODH DERI NE MIRATIMIN E PLANEVE TE PARA VENDORE PAS HYRJES SE LIGJIT NE FUQI6.1 Institucionet prgjegjse t planifikimit pr zbatimin e VKM 480 ....................................... 2576.2 Kushte pr t zhvilluar prmes VKM 480 ............................................................................. 2576.3 Procesi i zhvillimit dhe vendimmarrja n kushtet e VKM 480 .............................................. 2626.4 Negociatat dhe konsultimi publik n kushtet e VKM 480 .................................................... 263

7. SHTOJCA7.1 Lidhja 1: Baza ligjore pr planifikimin e territorit ................................................................. 2647.2 Lidhja 2: Indeksi i pyetjeve ................................................................................................... 3207.3 Lidhja 3: Indeksi i tabelave dhe figurave .............................................................................. 3227.4 Lidhja 4:Tabelat e mimeve dhe kostot ................................................................................ 3247.5 Lidhja 5: Bibliografia ............................................................................................................ 332

VIII Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit IX

t drguara mbi draftet e prgatitura. Katr takime u organizuan n nivel kombtar, me pjes-marrjen e aktorve t nivelit qendror, por edhe t t gjitha qarqeve bashkive dhe komunave t Shqipris. Kto takime synuan jo vetm t informonin, por mbi t gjitha t siguronin shkmbim idesh. N kt mnyr forcohej kuptimi vendor mbi instrumentet e reja ligjore, por edhe ushqe-hej prmbajta teknike e dy dokumenteve. Gjithsesi, e gjith kjo pun nuk do t ishte materiali-zuar pa prfshirjen e t gjith stafit t Agjencis, dhe veanrisht t Rikard Luka, Aida Gjymishka, Anisa Qorri, Fatlinda Struga, Rezarta Lai, Enerjeta Murataj, Kujtime Haxhihalili dhe Florian Bu-zali. Gjithashtu, gjej rastin pr t vlersuar mbshtetjen teknike t Co-PLAN, dhe konkretisht t Rudina Toto, Dritan Shutina, Eriselda obo, Isida Duka, Aida Ciro, Zenel Bajrami dhe Stefano Romano.

Kreuza Leka

Drejtore

Parathnie

T dashur miq dhe koleg,

Q prej vitit 2010, kur Agjencia Kombtare pr Planifikimin e Territorit sht krijuar, jemi prbal-lur me sfidat e nj institucioni t ri n kushtet e nj sistemi t ri planifikimi hapsinor. N fakt, duke qen se korniza e re ligjore e planifikimit pr territorin, na prek t gjithve, q prej mo-mentit t krijimit kemi ndar vazhdimisht me ju shqetsimet mbi adoptimin e praktikave t reja profesionale dhe ligjore. Me krenari, mund t pohoj se kemi msuar shum nga procesi intensiv i shkmbimit t njohurive me ju, por edhe kemi prgatitur instrumente shum t rndsishme pr punn tuaj. Rregulloret uniforme t planifikimit dhe kontrollit t zhvillimit t territorit, baza ligjore pr Regjistrin e territorit, proceset e trajnimit dhe t informimit, kan qen nj pjes e shum e rndsishme e puns son, por n t njjtn koh edhe platforma e komunikimit me ju. Veanrisht prfshirja n proceset e hartimit, e specialistve nga institucionet publike n nivel qendror, nga t gjitha qarqet, bashkit dhe komunat e Shqipris dhe nga organizatat e qeverisjes, kompanit dhe agjencit zhvilluese, ka qen elsi pr t garantuar legjitimitetin e produktit prfundimtar.

N vazhdimsi t realizimit t sfidave tona institucionale dhe profesionale, AKPT ka punuar me t gjith aktort n nivel qendror dhe vendor, pr t hartuar dy manuale t rndsishme, ndoshta t part t ktij lloji n Shqipri. Kto jan manualet e planifikimit dhe t zhvillimit t territorit dhe hartohen pr vendimmarrsit, profesionistt, zhvilluesit dhe qytetart. Prmes ktyre dy manualeve duam jo vetm t prmbushim nj detyrim ligjor, por mbi t gjitha t ofrojm mund-si q t gjitha grupet e interesuara t ken akses n njohurit baz, q ligji i ri i planifikimit t ter-ritorit krkon prej nesh. S pari, kjo garanton zbatueshmrin e ligjit dhe sjelljen ton ligjore ndaj territorit dhe mnyrs se si e prdorim at. S dyti, krkon t garantoj nj mendsi t re plani-fikimi dhe zhvillimi, si parakusht pr zhvillimin e qndrueshm n Shqipri. S treti, kemi dashur t zbehim trsisht klishen e krijuar se planifikimi dhe zhvillimi i territorit jan shtje teknike dhe jasht sfers s diskutimit qytetar. Absolutisht, kjo e fundit nuk mund t jet e vrtet, pr sa koh t gjith e krijojm jetn ton n territor, marrim vendime pr t dhe burimet e tij, pr sa koh t gjith kemi nevoj pr banesa, rrug, hapsira t gjelbra, dhe lagje t jetueshme.

Shpresojm q me kto manuale t kemi prmbushur sado pak pritshmrit tuaja, por edhe t`i jemi prgjigjur nevojs pr instrumente q ndihmojn grupet e interesuara. Sigurisht, jemi ende n fillim t puns son, por rezultatet e ka sht br deri tani, do t reflektohen n sjelljen ton t prbashkt ndaj territorit. Dhe pr sa koh q t gjith besojm se duam ta ndryshojm status quo-n, kam besim se rezultati do t jet pozitiv.

N prfundim, dua t falenderoj dhe t njoh meritat e t gjith atyre q, kan punuar ose dhn nj kontribut t rndsishm pr realizimin e Manualit Teknik dhe t Udhzuesit pr Qytetart. Prgatitja e dy manualeve u b e mundur nga mbshtetja e Banks Botrore, veanrisht Gov-ernance Partnership Facility. Procesi pr hartimin e tyre u mundsua nga Programi Matra pr Shqiprin, zbatuar nga organizata shqiptare Co-PLAN dhe instituti IHS n Rotterdam, Holland. Prgjat procesit, nj kontribut shum t rndsishm dhan t gjitha ministrit dhe agjencit publike, prmes jo vetm komunikimit t drejtprdrejt, por edhe komenteve dhe sugjerimeve

X Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit XI

Procesi i hartimit

Figura 1. Procesi i hartimit t manualit teknik dhe udhzuesit pr qytetart

XII Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit XIII

hYrJe

Prse hartohet ky manual?

N vitin 1990, Shqipria u prball me nj ndryshim rrnjsor t sistemit t saj politik, ekonomik dhe social. Midis t tjerave, ky ndryshim u shoqrua dhe me nj sjellje t re n mnyrn e pr-dorimit t territorit. Si rrjedhoj, n vazhdn e reformave institucionale t 20 viteve t fundit, parlamenti shqiptar miratoi ligjin nr.10119, dat 23.04.2009, Pr planifikimin e territorit (i ndryshuar). Zbatimi i ktij ligji dhe i akteve nnligjore q rrjedhin prej tij, prbn nj sfid pr institucionet, profesionistt dhe qytetart. Pikrisht pr t lehtsuar sfidn dhe pr tì dhn zgjidhje kompleksitetit q mbartin kto instrumente ligjore, n dor t profesionistve dhe ven-dimmarrsve vjen nj manual teknik pr proceset e planifikimit dhe t kontrollit t zhvillimit n Shqipri.

Qllimi i manualit teknik sht padyshim q t ndihmoj prdoruesit e tij, - profesionistt, ven-dimmarrsit dhe zhvilluesit, pr t kuptuar dhe prdorur n mnyr efiiente tre rregullore shum t rndsishme t ligjit nr.10119, dat 23.04.2009, Pr planifikimin e territorit1. Kto rregullore jan miratuar me Vendim t Kshillit t Ministrave dhe jan prkatsisht: VKM nr. 481, dat 22.6.2011, Pr miratimin e rregullores uniforme t instrumenteve t planifikimit; VKM nr. 502, dat 13.7.2011, Pr miratimin e rregullores uniforme t kontrollit t zhvillimit t territorit; VKM nr. 480, dat 22.6.2011, Pr miratimin e rregullores model t planifikimit2. N thelb, tre vendimet e msiprme prbjn edhe objektin kryesor t manualit, i cili, ligjrisht, bazohet n nenin 10 t ligjit nr. 10119, dat 23.4.2009, dhe veanrisht n grmn , t tij.

Ve detajeve mbi ligjin e planifikimit dhe tre rregulloret e prmendura m lart, ky manual synon tù jap prdoruesve nj pamje t qart t t gjith legjislacionit, n t cilin duhet t mbshteten gjat procesit t planifikimit ose t (kontrollit) t zhvillimit t territorit. Por sigurisht, ligjet nuk jan statike ndaj prmes referimit t legjislacionit n trsi, manuali synon t orientoj prdoruesit n procesin e informimit ligjor. Manuali synon gjithashtu q t shpjegoj proceset q qndrojn pas rregullave t shkruara n aktet e msiprme nn-ligjore. Ky do t jet nj shpjegim teknik, pasi edhe prdoruesit jan t till, por n t njjtn koh, i thjesht dhe praktik.

Hartimi i ktij manuali nuk sht vetm nj detyrim ligjor. Mbi t gjitha, sht adresimi i nj nevoje t artikuluar nga prdoruesit gjat periudhs n t ciln hartohej ligji i planifikimit, si dhe gjat procesit konsultativ t hartimit t t treja rregulloreve t siprprmendura. Kjo baz e re ligjore sht konsideruar vazhdimisht si komplekse dhe e vshtir pr tù prvetsuar lehtsisht nga prdoruesit, pasi jo vetm ndryshon konceptualisht nga instrumentet e mparshme ligjore pr urbanistikn3, por edhe prmban nj terminologji t re pr kontekstin shqiptar.

1 Pr lehtsi, do t referohet n tekst si ligji i planifikimit.2 Pr lehtsi, do t referohen n tekst me shkurtimin VKM dhe numrin prkats, ose si rregulloret baz.3 Ligji nr. 8405, dat, 17.9.1998 Pr urbanistikn (i ndryshuar) dhe aktet nnligjore n zbatim t tij.

shtje parimore t planifikimit dhe zhvillimit t territorit

Ligji i planifikimit sht hartuar mbi bazn e disa parimeve shum t rndsishme t planifikimit t territorit, t cilat renditen n nenin 4 t tij, dhe konsistojn n:

1. zhvillimi i qndrueshm;

2. bashkrendimi mes autoriteteve t do niveli;

3. shumllojshmria e instrumenteve;

4. planifikimi i detyrueshm;

5. vazhdimsia e instrumenteve;

6. transparenca, pjesmarrja dhe aksesi n informacion;

7. shrbimi me nj ndales dhe pranimi n heshtje;

8. prshtatshmria e instrumentit ndaj specifikave t vendit;

9. delegimi dhe kontraktimi;

10. subsidiariteti;

11. harmonizimi dhe prshtatja ndaj sistemeve apo standardeve europiane;

12. zhvillimi gjithprfshirs dhe me shance t barabarta i territorit

Sa m lart, si edhe parime t tjera t prcaktuara n bazn ligjore n fuqi n Shqipri, prbjn thelbin mbi t cilin jan zbrthyer edhe tre rregulloret baz. Kto jan parime t rndsishme, por edhe sfiduese pr autoritetet prgjegjse t planifikimit, si edhe pr do qytetar q merr pjes n procesin e zhvillimit t territorit.

Nga pikpamja e zhvillimit t territorit, Shqipria prballet sot me sfida t shumfishta. Shqipria ka hyr n procesin e pakthyeshm t urbanizimit. Mirpo, kjo rritje duhet t jet e studiuar dhe e qndrueshme; pra tù shrbej nevojave t sotme dhe t mos kompromentoj nevojat e brezave t ardhshme. Pr kt qllim, nevojiten parime t reja t zhvillimit (sikurse i prcakton ligji i planifikimit); njohja dhe zbatimi i koncepteve t reja (pr kontekstin shqiptar) n planifikim dhe zhvillim (tashm t prezantuara ligjrisht nga ligji i planifikimit dhe aktet e tij nnligjore); kapacitete institucionale dhe profesionale pr tì zbatuar kto koncepte dhe pr t prvetsuar nj mendsi t re n zhvillimin e territorit; dhe nj sjellje e re qytetare q vendos n fokus jo vetm pronn individuale por edhe at publike, nga e cila n fakt prfitojm t gjith si shoqri. Ndrkoh q ligji i planifikimit dhe aktet e tij nnligjore krkojn detyrimisht zbatimin e ktyre koncepteve t reja, krijimi i nj mendsie t re profesionale dhe sjellje t re qytetare sht nj proces afatgjat. Manuali teknik sht vetm nj hap i par pr t kontribuar n realizimin e ktij procesi.

XIV Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit XV

Figura 2. Zhvillimi urban n Shqipri 1990 - 2011

XVI Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit XVII

Manuali teknik synon gjithashtu tù prgjigjet sado pak dy pyetjeve t tjera shum t rnd-sishme (t t njjtit nivel me parimet) dhe bashkkohore pr Shqiprin:

Si mund t sigurohet zhvillimi territorial gjithprfshirs dhe me shance t barabarta?

Si mund t prafroj sistemi shqiptar i planifikimit me sistemet europiane?

Pr tìu prgjigjur edhe ktyre pyetjeve, manuali teknik do t zbrthej konceptet gjithprf-shirs dhe shance t barabarta n zhvillim territori; do t shpjegoj instrumente t ndryshme q prdoren pr t materializuar kto koncepte; dhe shpesh her do t hyj n praktikn e zbatimit t tyre. Zhvillimi gjithprfshirs (inclusive) i qyteteve sht nj nga shtjet m t dis-kutueshme n praktikn e sotme botrore t planifikimit hapsinor dhe t zhvillimit t territorit. Ndrsa Shqipria ka eksperienca shum t mira n kt drejtim n lidhje me zonat informale, i mungon praktika e zbatimit t instrumenteve inovative n manaxhimin e toks. Kto instru-mente, t prdorura sipas metodologjive t praktikuara n projektet e prmirsimit t zonave informale, do t ishin nj risi jo vetm pr Shqiprin, por edhe pr prpjekjet ndrkombtare pr krijimin e nj impulseve t reja pr zhvillimin e qndrueshm n ern e urbanizimit global.

N manual nuk do t mungojn edhe shembujt krahasimor nga praktika europiane n plani-fikim dhe zhvillim toke. Kjo do t na ndihmoj jo vetm t njohim praktika t mira q mund tì prvetsojm dhe replikojm, por edhe t kuptojm pozicionin institucional q ka Shqipria krahasuar me sistemet europiane t planifikimit. Aktualisht, Shqipria sht duke konsoliduar praktikn e planifikimit, prfshir ktu edhe sjelljen institucionale ndaj prons. Privatizimi i toks dhe i banesave mundsoi krijimin e tregut t prons, q u prball me konfliktin e pronsis s shumfisht, si dhe me kritere dhe mime t caktuara zyrtarisht n legjislacion. Ndrkoh nuk u krijuan mundsi pr funksionimin efiient t mekanizmave t tregut t toks (prfshir ndi-kimin prmes taksave dhe mekanizmave rregullatore). Nj situat e till, rezultoi n deformim t tregut t toks dhe t pasurive t paluajtshme n prgjithsi (situata sht ende e till), ka ndikoi drejtprdrejt n pamundsin e sistemit t planifikimit pr tìu prgjigjur. N funksion edhe t integrimit europian, Shqipria ka tani mundsin t prmirsoj parametrat e tregut t toks dhe si rezultat t prmirsoj t gjith situatn e zhvillimit urban/t territorit. Kjo realizo-het prmes nj baze t re ligjore dhe studimit t sistemeve t planifikimit n Europ, me qllim prafrimin praktik. Duke qen se planifikimi sht nj fush e decentralizuar sa i prket politikave europiane (nuk ka nj direktiv t detyrueshme, por vetm udhzuese si edhe politika t tjera q n mnyr t trthort ndikojn tek planifikimi1), Shqipria mund vetm t studioj rastet e vendeve t ndryshme. Pra ne nuk mund t adoptojm nj sistem unik europian (ose t nj shteti t vetm), por mund t msojm nga elementet m t mira t sistemeve dhe praktikave t ndry-shme europiane.

1 Prve Perspektivs Europiane pr Zhvillim Hapsinor q sht nj dokument politik udhzues dhe i lidhur drejtprdrejt me planifikimin e territorit, politika t tjera t rndsishme jan ajo e kohezionit/zhvillimit rajonal, dhe t sektorve si mjedisi, bujqsia, turizmi, etj.

Cila sht baza ligjore pr planifikimin dhe zhvillimin e territorit?

Pr tìu prgjigjur ksaj pyetjeje, n fund t manualit do t gjeni lidhjen 1, e cila liston n mnyr t detajuar legjislacionin kryesor t cilit duhet tì referohet nje profesionist, zyrtar apo vendim-marrs i prfshir n procesin e planifikimit apo t zhvillimit t territorit.

Duke qen se baza ligjore sht vazhdimisht n ndryshim (dhe n Shqipri kjo ndodh n mnyr mjaft intensive), aktet e prmendura n lidhjen 1 paraqesin situatn prkatse ligjore deri n Nntor 2011. Qllimi i lidhjes 1 sht t jap nj ide mbi trsin e akteve me t cilat duhet t prballeni pr t zgjidhur nj problem zhvillimi n territor. Por, kujdes, ligjet jan t ndryshueshme. Ju gjithmon duhet t jeni t vmendshm dhe t mire infor-muar pr statusin e ndryshimeve ligjore para se t realizoni punn apo merrni vendimin prfundimtar mbi nj shtje t caktuar.

Duke qen se planifikimi sht shumdimensional dhe ndrdisiplinor dhe zhvillimi i territorit ndrthur interesa ekonomike me aspekte mjedisore dhe sociale, trsia e legjislacionit q duhet tì referoheni sht tejet e gjer. Shkurtimisht, baza ligjore e nevojshme pr planifikimin dhe zhvillimin e territorit prmban:

Kushtetuta dhe Kodi Civil, si dhe kode t tjera t rndsishme;

Ligji baz q orienton dhe rregullon nj proces planifikimi dhe/ose zhvillimi territori sht ligji nr. 10119, dat 23.4.2009, Pr planifikimin e territorit, i ndryshuar. Ky ligji ka hyr n fuqi me efekte t plot n datn 30 shtator 2011.

Aktet kryesore nnligjore pr planifikimin e territorit jan t gjitha ato q jan hartuar apo hartohen si rezultat i zbatimit t ligjit. Ktu prmendim:

o VKM nr. 1190, dat 13.11.2009, Pr mnyrn e organizimit dhe t funksionimit t Agjencis Kombtare t Planifikimit t Territorit;

o VKM nr. 459, dat 16.6.2010, Pr miratimin e standardeve t prbashkta gjeo-dezike dhe GIS;

o VKM nr. 460, dat 16.6.2010, Pr organizimin dhe funksionimin e regjistrit t plani-fikimit t territorit;

o VKM nr. 481, dat 22.6.2011, Pr miratimin e rregullores uniforme t instrumenteve t planifikimit; VKM nr. 502, dat 13.7.2011, Pr miratimin e rregullores uniforme t kontrollit t zhvillimit t territorit; VKM nr. 480, dat 22.6.2011, Pr miratimin e rregullores model t planifikimit;

o Vendimi i Kshillit t Ministrave pr organizimin dhe funksionimin e Kshillit Kom-btar t Territorit;

o Akte t tjera nnligjore q pritet t hartohen/miratohen n lidhje me: rregulloren e ndrtimit (grma a, neni 7 dhe neni 25); instrumentet e veanta t kontrollit t zhvillimit (pika 39, neni 3 dhe pika pika 4, neni 70); strukturn e unifikuar t raportit vjetor t zhvillimeve n territor (pika 5, neni 80);

XVIII Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit XIX

Ligjet dhe aktet nnligjore q mbulojn:

o shtje themelore, kushtetuese dhe administrative si: t drejtat mbi pronn; organizimi dhe funksionimi i organeve t qeverisjes vendore; taksat vendore; procedurat administra-tive, etj.;

o shtje q lidhen drejtprdrejt me pronsin dhe tokn, si: administrimi dhe mbrojtja e toks; privatizimi dhe tregu i toks; toka bujqsore, pyjore dhe kullosore; inventarizimi, regjistrimi dhe transferimi i pronave t paluajtshme t shtetit; procedurat dhe funksionimi i zyrs dhe procesit t regjistrimit t pasurive t paluajtshme; kthimi dhe kompensimi i pronave; vendbanimet informale, urbanizimi dhe integrimi i tyre;

o shtje t ndryshme sektoriale si: arsimi, shndetsia, bujqsia, pyjet dhe kullotat, ujrat, energjia, fauna dhe flora, hidrokarburet dhe minierat, licencat dhe lejet, mjedisi, ndr-timi, siguria dhe shndeti, mbrojtja kundr zjarrit dhe emergjencat civile, partneriteti pub-lik-privat dhe ndrmarrjet, strehimi, transporti, insfrastrukturat, komunikimi elektronik, trashgimia kulturore, turizmi, etj.;

Sa her q n rutinn e puns suaj ju duhet t zgjidhni nj shtje q lidhet me planifiki-min dhe zhvillimin e territorit, n nivel rajoni, qyteti, komuniteti/lagjeje apo ndrtese, sht mir q ve ligjit dhe akteve nnligjore pr planifikimin e territorit, t konsultoheni edhe me legjislacionin prkats sektorial apo administrativ, si edhe me Kushtetutn dhe Kodin Civil.

Juristt e institucionit tuaj mund t`ju mbshtetin duke ju dhn konsulencn e nevo-jshme ligjore apo duke ju orientuar se ku duhet t fokusoheni n morin e ligjeve dhe arkivave ligjore.

Duke qen se planifikimi i territorit sht natyrshm ndrdimensional, sht e pamundur q ligji prkats dhe aktet nnligjore t tij t mbulojn t gjitha aspektet e veanta t pu-ns suaj. Si rezultat, shum prgjigje pr pyetjet tuaja mbi territorin, do t`i gjeni n akte t tjera ligjore dhe nn-ligjore.

Mos harroni se, shum rregulla dhe procedura t bazs ligjore n fuqi pr zhvillimin e territorit ju, si specialist n komuna, bashki dhe qarqe, i detajoni vet m tej n instru-mentet tuaja t planifikimit plane dhe rregullore. Kto instrumente jan ligjet tuaja lokale, por gjithmon n prputhje me bazn ligjore n fuqi. Prmes tyre, ju shprehni autonomin tuaj vendore n fushn e planifikimit t territorit.

Si po ndryshon sistemi i planifikimit n Shqipri?

Ndryshimi i sistemit t planifikimit n Shqipri ka nisur q n vitin 1998, me miratimin e ligjit nr. 8405, dat 17.9.1998, Pr urbanistikn, i ndryshuar. Q nga kjo dat dhe deri n vitin 2010, ky ligj i sht nnshtruar nj serie amendimesh (mbi 10 t tilla), me qllim prshtatjen e tij gjithnj e m shum ndaj realitetit urban n ndryshim. Pr zbatimin e ligjit t urbanistiks, u hartuar dhe miratua edhe rregullorja e urbanistiks, prkatsisht Vendimi i KM nr. 722, date 19.11.1998, Pr miratimin e rregullores s urbanistiks. Si ligji i urbanistiks, edhe rregullorja prkatse

prmbanin nj seri elementesh pozitive q formuan kornizn institucionale pr planifikim dhe zhvillim hapsinor n m shum se 10 vite n vazhdim. Megjithat, ligji i urbanistiks nuk ishte n gjendje ta adresonte n mnyr t plot planifikimin dhe zhvillimin urban, pasi nuk ishte pjes e nj reforme t sistemit urban, dhe mbi t gjitha sepse nuk arriti t ishte n prputhje t plot me ndryshimin politik, ekonomik dhe shoqror q psoi Shqipria. Veanrisht, ky ligj nuk arriti t adresonte n mnyr t plot shtjen e zhvillimit dhe manaxhimit t toks, dhe kjo u refle-ktua edhe n proceset planifikuese t ndrmarra n kuadr t ktij ligji. Megjithat, nuk duhet t harrojm se ligji nuk ishte e vetmja arsye q n Shqipri prballemi rndom me zhvillim jo t qndrueshm t territorit. N fakt, ajo q ka aluar m tepr ka qen zbatimi jo i drejt ose i munguar i ligjit, dhe fakti q ky i fundit nuk ishte i mirkoordinuar me pjesn tjetr t legjisla-cionit sektorial. Kjo e fundit madje, ka minuar n disa raste fuqin e ligjit t urbanistiks.

Zhvillimi urban/hapsinor/territorial sht ndrdimensional dhe si i till, baza ligjore pr-katse nuk mund t funksinoj e vetme.

toka

zhvillimi

Shoqeria

individet

vendndodhjalloji i prdorimit

konsumon tok pr qllime publike.

rregullon prdorimin.

Prshtatje

toka si faktor n prodhim Barazi sociale dhe ekonomike

kostot & Prfitimet

institucionet & instrumentet

Prdoruesit e toks

Figura 3: Sistemi i planifikimit para vitit 1990 marrdhniet midis aktorve dhe komponentve.

XX Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit XXI

Nisur nga sa m lart, rreziku i zbatueshmris ekziston edhe pr ligjin e planifikimit (nr. 10119). Megjithat, para se t thellohimi n kuptimin e bazs s re ligjore pr planifikimin, le t shohim se far ndryshimi konceptual synon t sjell ajo. S pari, baza e re ligjore pr planifikimin e territorit, krkon t reflektoj maksimalisht transformimin shoqror dhe ekonomik n Shqipri. Duke qen se nj sistem planifikimi prkthehet n zhvillim t toks, pra n interesa dhe treg, sht i detyruar t reflektoj elementet e sistemit shoqror, dhe si rrjedhoj edhe ndryshimin q ka ndodhur n Shqipri. Figura e mposhtme tregon se si ka ndryshuar sistemi i planifikimit n Shqipri si rezultat i ndryshimeve t sistemit q prshkruhen n tabeln 1 n vijim.

Ndryshimet midis figurs 2 dhe 3 tregojn pr nj rritje t kompleksitetit t problematiks q adreson sistemi i planifikimit. N nj situat t till, sht mse normale q edhe baza ligjore pr planifikimin t jet m komplekse dhe t krkoj q profesionistt dhe zhvilluesit dhe vendim-marrsit t prdorin m shum instrumente pr planifikm dhe zhvillim t territorit dhe sigurisht edhe m bashkkohore.

Tabela 1 jep nj paraqitje shum t prmbledhur t ndryshimeve kryesor midis ligjit dhe akteve nnligjore t urbanistiks (me filles n vitin 1998) dhe ligjit dhe akteve nnligjore pr planifi-kimin (me filles n vitin 2009). M shum pr kto ndryshime do t kuptoni ndrsa shfletoni manualin npr kapitujt e tij.

Tabela 1: far ndryshimesh madhore ka sjell ligji nr. 10119, dat 23.4.2009, Pr planifikimin e ter-ritorit?

Sipas ligjit 8405 Sipas ligjit 10119

1. Ka sjell akte t reja nnligjore

Rregullorja e urbanistiks

VKM per organizimin dhe funksionimin e KRrTRSh1

Rregullorja uniforme e instrumenteve t pl-anifikimit; Rregullorja uniforme e kontrollit t zhvillimit; Rregullorja model e planifikimit

VKM pr organizimin dhe funksionimin e KKT2

Rregullorja e ndrtimit

VKM pr organizimin dhe funksionimin e AKPT

VKM pr instrumentet e veanta t kontrollit t zhvillimit

VKM per formatin e Raportit t Territorit

VKM per Regjistrin e Territorit

2. Krkon ndryshim t konceptit themelor t praktiks s planifikimit

Urbanistika prcakton rregullat e vendosjes dhe t arkitekturs s ndrtimeve n territor (sipas nenit 2 t ligjit)

Zhvillimi i qndrueshm i territorit prmes planifikimit dhe kontrollit t zhvillimit (sipas nenit 4 t ligjit)

3. Ka sjell ndryshime n institucione dhe rishikime t rolit t tyre

Quhen Organe dhe jan: Quhen Autoritete dhe jan:

toka

zhvillimi

Shoqeria

individet

krkesa & ofertavendndodhja

lloji i prdorimit

konsumon tok pr qllime publike.

rregullon prdorimin. Balancon prdorimet.

Prshtatje dhe prfitim nga progresi

konflikt pr hapsir dhe burime Skarcitet & inealsticitet vs. Bollk &

ndryshim toka si faktor n prodhim

konkurenc apo Barazi sociale

konsumojn tok individualisht pr qllime private.

konkurrenc pr tok dhe t drejta

hendeku: prit-shmri - reagim - kontribute - prshtatje

konflikt kohor pr brezat

krkesa & ofertakostot & Prfitimetteknologjia & kohakultura & informacioni

institucionet & instrumentet

Pronartzhvilluesit

Prdoruesit e toks

Spekulatort

Legjenda:

Faktort e sistemit t planifikimit

far qndron pas faktorve

Marrdhniet midis faktorve

Figura 4: Sistemi i planifikimit pas vitit 1990 - marrdhniet midis aktorve dhe komponentve

1 Kshilli i rregullimit t territorit t Republiks s Shqipris2 Kshilli kombtar i territorit

XXII Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit XXIII

Kshilli i Rregullimit t Territorit t Republiks s Shqipris (KRrTRSh)

Ministria prkatse (aktualisht e emrtuar si e Punve Publike dhe Transportit)

Drejtoria e planifikimit n ministrin prkatse

Instituti i Studimeve dhe Projektimeve Urban-istike (ISPU)

Kshilli i Rregullimit t Territorit t Bashkis ose Komuns ose Qarkut (KRrT)

Drejtoria e Urbanistiks (n bashki, komun, qark)

Kshilli Kombtar i Territorit (KKT)

Ministrit

Agjencia Kombtare e Planifikimit t Territorit (AKTP)

Kshilli i bashkis, komuns ose qarkut

Drejtoria e Planifikimit dhe t Kontrollit t Zh-villimit (n bashki, komun, qark)

4. Ndryshon procesi, praktika dhe si rezultat edhe instrumentetAdministrimi i toks pr ndrtime mbshtetet n kto instrumente:

Planifikimi i territorit dhe kontrolli i zhvillimit n territor mbshtetet n kto instrumente:

Masterplani

Plani strategjik

Studimi rajonal dhe mjedisor

Plani Rregullues i Prgjithshm

Studimi Urbanistik Pjesor (SUP)

Lloji: Politika, Plane dhe Rregullore

Niveli: Kombtar, i Integruar, Vendor, Ndr-vendor

Klasifikimi: i Prgjithshm, Sektorial, Ndrsektorial

Plan i Detajuar Vendor (PDV) q hartohet pr nnnjsit strukturore t przgjedhura nga bashkia/komuna dhe zonat me prioritet zhvillimi1

5. Ndryshon mnyra e planifikimit t prgjithshm n nivel vendorQuhej Plan i Prgjithshm Rregullues, kishte vlefshmri kohore 15-20 vjet, hartohej vetm pr zonn brenda vijs kufizuese t ndrtimit dhe jepte konsiderata pr zonn suburbane, miratohej nga KRrT, Kshil vendor, Qarku dhe KRrTRSh.

Quhet Plan i Prgjithshm Vendor pr pl-anifikimin e territorit (i paraprir nga politika) (PPV), ka vlefshmri kohore t detyrueshme 10 vjet dhe rishikohet 2 vjet para mbylljes s afatit, hartohet pr t gjith ose nj pjes t territorit administrativ t bashkis/komuns, miratohet nga nga Kshilli i bashkis/komu-ns/qarkut dhe sipas rastit KKT, ka zbatim t fazuar t detyrueshm.

6. Krijon konceptin e zhvillimit q sht m i gjer se sa ai i ndrtimit dhe si rezultat, ndry-shon instrumentet

Plani i Pergjithshem Kombetar

eshtje dhe zonat e rendesise kombetare

plane sektorialekombetare

plani i integruar

leje zhvillimileje zhvillimidhe ndertimileje ndertimi

leje infrastrukture

deklarimparaprak

plani i pergjithshem vendorose

ndervendore

PDV

plane ndersektorialekombetare

Figura 5: Hierarkia n planifikim dhe zhvillim sipas ligjit 10119

1. Shiko shpjegimet me posht n manual.

XXIV Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit XXV

Leja e sheshit t ndrtimitLeja e ndrtimitLeja e shfrytzimit

Leja e zhvillimitLeja e ndrtimitLeja e zhvillimit dhe e ndrtimitLeja e infrastruktursDeklarimi paraprakLeja e prdorimitRregulloret e kontrollit t zhvillimitInstrumentet e veanta t kontrollit t zhvil-limit:

1. Pezullimi i zhvillimit2. Servituti publik3. Rezervimi publik4. E drejta e transferimit5. E drejta e preferimit6. E drejta e lnies

Procese t ankimimit, vzhgimit, inspektimit

Si prdoret ky manual?

Ky manual sht organizuar n 7 kapituj, q vijojn si m posht:

1. Planifikimi kombtar: vendime strategjike pr Shqiprin

2. Planifikimi vendor: zhvillimi i territorit n udhkryqin urban-rural

3. Plani i detajuar vendor nga planifikimi drejt zhvillimit dhe kontrollit t tij

4. Prmirsimi i infrastrukturs dhe aksesi n shrbime

5. Kontrolli i zhvillimit: si t zbatojm planet dhe t manaxhojm n nivel parcele

6. Periudha tranzitore e zhvillimit: cfar ndodh deri ne miratimin e planeve t para vendore pas hyrjes s ligjit n fuqi

7. Shtojca

Tre kapitujt e par kan nj struktur t ngjashme:

Institucionet prgjegjse;

Objektivat;

Procesi dhe instrumentet;

Shembuj krahasues nga vendet Europiane

Kta kapituj trajtojn nivele t ndryshme (kombtar, i integruar, vendor, ndrvendor) dhe instru-mente t ndryshme (politik, plan, rregullore) planifikimi, si edhe PDV plani i detajuar vendor. N t tre kapitujt e par sht synuar q proceset t sqarohen n trsin e tyr sa u prket: objektivave, procedurave, institucioneve prgjegjse, hapave, instrumenteve q krijohen apo ri-shikohen, vendimmarrjes dhe aspekteve metodologjike.

Kapitulli i katrt trajton shtje t infrastrukturave dhe shrbimeve. Ky nuk sht nj kapitull shterues, meqense vet ministrit do t hartojn instrumentet e tyre t planifikimit dhe kon-trollit t zhvillimit. Kapitulli merret me disa shtje themelore financiare dhe t ekuilibrit publik-privat pr infrastrukturat dhe shrbimet.

Kapitulli i pest trajton rregulloret e kontrollit t zhvillimit dhe procesin e zhvillimit n trsi. Koncepti i zhvillimit (si dukuri e njohur tek ne) sht nj risi pr legjislacionin e planifikimit n Shqipri.

Kapitulli i gjasht sqaron punn e bashkive dhe komunave pr zhvillimin e territorit, n munges t planeve t prgjithshme vendore dhe gjat hartimit t tyre, duke prdorur rregulloren model t planifikimit. Po n kt kapitull trajtohen edhe dispozitat tranzitore t ligjit t planifikimit.

Kapitulli i shtat Shtojca prmban dokumente ose tekste q detajojn m tej se far sht sqaruar n manual, pr kdo q krkon t hulumtoj n thellsi.

far thot ligji?

Kujdes, kushtojini vmendje shtjes n fjal pasi mund t prsritet shum her, ose mund t jet elsi q zgjidh problemet tuaja. Ky sht nj shnim i rndsishm.

Kjo sht nj krkes shum e fort dhe ju nuk duhet ta anashkaloni.

Pyetje

26 27

Kujdes! Ju mund ta lexoni/prdorni kt manual n dy mnyra:

Duke iu referuar kapitujve dhe/ose seksioneve prbrse t tyre;

Duke iu referuar pyetjeve (simboli P) q jan ngritur dhe gjejn prgjigje npr tekst. N lidhjen 2 t ktij manuali do t gjeni indeksin e pyetjeve.

Ky manual hartohet pr profesionist, vendimmarrs dhe zhvillues. Si i till, edhe pse synon t jet i thjesht, sht mjaftueshm teknik dhe respekton terminologjin e ligjit, t akteve nn-ligjore dhe t bazs ligjore n prgjithsi. sht nj instrument informues, por edhe pr ngritje kapacitetesh si t prshtatim njohurit tona pr planifikimin n zbatim t ligjit 10119.

Ve shpjegimit t proceseve, do kapitull prmban shembuj dhe raste konkrete, t prshkruara me fjal, grafikisht ose prmes fotografive. Sa her q nj shtje bhet tejet e rndsishme, vmendja juaj do t trhiqet prmes prmes disa simboleve t prshkruara si m posht:

1.1 Institucionet prgjegjse t planifikimitSipas nenit 5 t VKM 481, autoritetet kombtare t planifikimit t territorit jan:

1. Kshilli i ministrave;

2. Kshilli Kombtar i Territorit (KKT);

3. Agjencia Kombtare e Planifikimit t Territorit (AKPT);

4. do ministri, organet n varsi t tyre apo t Kshillit t Ministrave dhe organe t tjera publike qendrore q kan prgjegjsi dhe detyra n fushn e planifikimit.

Po sipas nenit t msiprm, autoritetet kombtare t planifikimit e ushtrojn rolin e tyre n pl-anifikimin e territorit n prputhje me ligjin e planifikimit, me aktet nnligjore n zbatim t tij, si edhe me bazn ligjore prkatse t sektorit q do autoritet mbulon.

Kshilli i Ministrave vepron n nivel politik dhe ligjvns:

nxit politika;

mbshtet plane;

miraton akte nnligjore (rregulloret e: ndrtimit, uniforme t planifikimit dhe kontrol-lit t zhvillimit, model t planifikimit, regjistrit, raportit t territorit, instrumenteve t

veanta t kontrollit t zhvillimit);

miraton Planin e Prgjithshm Kombtar.

KKT funksionon pran Kshillit t Ministrave dhe shtrin prgjegjsin e vet n miratimin e:

instrumenteve kombtare t planifikimit (plane, politika, rregullore);

shtjeve dhe zonave t rndsis kombtare (nenet 6 dhe 32 t ligjit t planifikimit);

disa instrumenteve vendore dhe ndrvendore t planifikimit (nenet 8/1, 45 dhe 89 t ligjit t planifikimit);

instrumenteve t integruara t planifikimit (neni 46 i ligjit t planifikimit);

disa instrumenteve t kontrollit t zhvillimit (nenet 8, 8/1, 75, 77 dhe 78 t ligjit t plani-fikimit dhe nenet 12 dhe 14 t VKM 502).

AKPT funksion si sekretariat i KKT; ka funksione mbshtetse dhe koordinuese pr autoritetet e planifikimit t do niveli, sipas prcaktimeve t nenit 10 t ligjit t planifikimit, si edhe t VKM nr. 1190, dat 13.11.2009, Pr mnyrn e organizimit dhe t funksionimit t Agjencis Kombtare t Planifikimit t Territorit. AKPT informohet periodikisht pr ecurin e procesit t hartimit t in-strumenteve t planifikimit t territorit. AKPT udhzon dhe propozon prmirsimet e nevojshme.

N nenet 5 deri n 11 t ligjit t planifikimit prcaktohen rolet e autoriteteve kombtare t pl-anifikimit. Pikrisht n nenin 11, grma h, prcaktohet se ministrit dhe organet e tjera publike qendrore sigurojn dhe zhvillojn burimet e nevojshme njerzore e profesionale pr planifikimin dhe zhvillimin e territorit. Kjo nnkupton se do ministri apo organ tjetr publik qendror duhet t krijoj nj struktur t brendshme pr planifikimin dhe kontrollin e zhvillimit t territorit. Kjo struktur mund t jet nj drejtori, sektor, ose edhe disa specialist, t cilt trajtojn shtje t planifikimit dhe t kontrollit t zhvillimit t territorit n lidhje me sektorin q kjo ministri ose ky organ mbulon. Prcaktimi i strukturs bhet n prputhje me peshn q detyrat dhe prgjegjsit e planifikimit dhe kontrollit t zhvillimit zn n do ministri, apo organ tjetr pub-lik qendror.

1.2 Objektivat e planifikimit kombtar dhe t integruarObjektivat e planifikimit kombtar jan prcaktuar n pikn 4 t nenit 26 t ligjit t planifikimit. Qllimi i planifikimit t integruar dhe fusha e tij e veprimit n territor sht prcaktuar n nenin 29 t ligjit t planifikimit. Ndrsa planifikimi kombtar, nga vet emri dhe qllimi i tij, ndrmerret n nivelin kombtar, planifikimi i integruar ndrmerret sipas rasteve t mposhtme:

nga autoritete kombtare;

nga nj grup autoritetesh vendore;

nga nj grup autoritetesh kombtare dhe vendore s bashku.

Pr nga natyra e procesit dhe qllimit t tij, planifikimi i integruar sht nj lloj planifikimi rajonal. Duke qen se trajton shum shtje t rndsis kombtare (edhe pse n mjaft raste kto mund t prshkruhen si t interesit t prbashkt), dhe prfshin nj trsi aktorsh (pra krkon burime

kapitulliI. Planifikimi Kombetar:Vendime strategjike per Shqiperine

1

28 29Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit

njerzore dhe financiare t konsiderueshme), shpesh do ta gjejm t realizuar ose koordinuar nga niveli qendror. Sigurisht, kjo nuk e prjashton aspak rastin q planifikimi i integruar t jet nj proces i nisur nga autoritetet vendore.

1.3 Procesi dhe instrumentet e planifikimit

Bazuar n uniformitetin mes instrumenteve t planifikimit, si diktohet nga neni 24 i ligjit t plan-ifikimit, nse ne kombinojme tre faktort: niveli i planifikimit (seksioni III kreu III i ligjit t planifi-kimit), klasifikimi i instrumenteve (neni 23 i ligjit t planifikimit) dhe lloji i instrumenteve (seksioni I kreu III i ligjit t planifikimit), do t prftohet nj list instrumentesh. Kto instrumente jan paraqitur n tabeln 2. VKM 481 trajton vetm instrumentet e prgjithshme sa i prket struk-turs, pasi pritet q do ministri t prcaktoj prmes nj udhzimi apo vendimi strukturn e instrumentit sektorial ose ndrsektorial pr planifikimin e territorit. Sikurse prcaktohet n ligjin e planifikimit, do ministri q ka kompetenca apo ndikim n territor duhet t prgatit planin sektorial prkats t planifikimit t territorit. P.sh. Ministria e Arsimit dhe e Shkencs mund t hartoj nj plan sektorial t territorit pr mbulimin me univeristete dhe shkolla profesionale t t gjith vendit. N t njjtn mnyr mund t planifikoj pr spitalet dhe poliklinikat apo insti-tucionet e veta shkencore, Ministria e Shndetsis. Ministria e Punve Publike dhe Transportit mund t hartoj nj plan ndrsektorial kombtar ku t ndrthur investimet kryesore pr rrugt, furnizimin me uj, largimin dhe trajtimin e ujrave t zeza, ndrtimin e landfill-eve dhe riorga-nizimin e transportit publik n nivel qarku (duke ruajtur autonomin vendore sipas ligjit). N t njjtn mnyr mund t planifikoj pr turizmin Ministria e Kulturs, etj.

Tabela 2: Instrumente t ndryshme planifikimi n nivel kombtar dhe t integruar

Kujdes, nse i referohemi nenit 24 t ligjit t planifikimit, instrumentet e planifikimit n nivel kombtar (seksioni III, Kreu III i ligjit t planifikimit), t ndara sipas llojit dhe klasifikimit do t jen si m posht:

Lloji i instrumentit

Klasifikimi Politik Plan RregulloreI prgjithshm Politik e prgjithshme

kombtare przhvillimin e territorit

Plan i prgjithshm kombtar (PPK)

Rregullore e prgjith-shme kombtare plani-fikimi

Sektorial Politik kombtare sek-toriale przhvillimin e territorit

Plan kombtarsektorial (PKS)

Rregullore sektoriale kombtare planifikimi

Ndrsektorial Politik kombtare ndrsektoriale pr zhvil-limin e territorit

Plan kombtar ndrsek-torial (PKN)

Rregullore ndrsektoria-le kombtare planifikimi

Kujdes, nse i referohemi nenit 24 t ligjit t planifikimit, instrumentet e planifikimit n nivelin e in-tegruar (seksioni III i ligjit t planifikimit), t ndara sipas llojit dhe klasifikimit do t jen si m posht:

Lloji i instrumentit

Klasifikimi Politik Plan RregulloreI prgjithshm Politik e prgjithshme e

integruar territorialePlan i integruar i prgjithshm (PIP)

Rregullore planifikimi pr planin e integruar t prgjithshm

Sektorial Politik e integruar sektoriale pr zhvillimin e territorit

Plan i integruar sektorial Rregullore planifikimi pr planin e integruar sektorial

Ndrsektorial Politik e integruar ndrsektoriale pr zhvil-limin e territorit

Plan i integruar ndrsek-torial

Rregullore planifikimi pr planin e integruar ndrsektorial

Ekziston nj hierarki midis planit t prgjithshm kombtar dhe planeve sektoriale dhe ndrsek-toriale. Gjithashtu, planet kombtare n prgjithsi i prkasin nj niveli m t lart hierarkik, se sa planet e integruara. Autoritetet kombtare do t duhej t hartonin s pari planin e prgjith-shm kombtar dhe m pas t hartoheshin planet sektoriale/ndrsektoriale. Gjithsesi, n kush-tet kur autoritetet kombtare prej disa vitesh punojn pr t hartuar strategji sektoriale dhe ndrsektoriale, strategjia kombtare pr zhvillim dhe integrim ka kaluar dy her npr ciklin e rishikimit t saj, dhe do t rishikohet serisht, si dhe nj seri detyrimesh na vijn nga institucionet Europiane pr t hartuar dokumente strategjike q lehtsojn procesin ton t integrimit, sht e kuptueshme q nga pikpamja kohore kjo hierarki n planifikim t mos ndiqet. Nga ana tjetr, pr t shmangur konflikte n politikat dhe planet territoriale dhe pr t zbatuar parimin e zhvil-limit t qndrueshm, autoritetet kombtare edhe pse do t`i hartojn njkohsisht instrumentet e tyre t planifikimit, duhet t bashkpunojn ngushtsisht me njri-tjetrin. Pr kt qllim, ligji i planifikimit parashikon procese t kshillimit dhe bashkrendimit, kontrollit t prputhshmris, etj.

Struktura dhe formatet e planeve kombtare dhe t integruara prcaktohen n nenet 6 dhe 35 t VKM 481. Sa i prket procesit t hartimit dhe miratimit t instrumenteve (kombtare dhe t integruara), ky vjen drejtprdrejt nga ligji i planifikimit: seksionet I, III dhe IV t kreut IV, nenet 15, 17, 53, dhe 89 pika 1. Kto procese/procedura shpjegohen n vazhdim si m posht:

1. Procesi pr hartimin e politiks kombtare t territorit

2. Procesi pr nismn dhe hartimin e planit t prgjithshm kombtar

3. Procesi pr nismn dhe hartimin e planit kombtar sektorial dhe ndrsektorial

4. Procesi pr nismn dhe hartimin e planit t integruar


Politikat Kombtare t zhvillimit t territorit mund t hartohen njkohsisht me Planin Kombtar prkats.

N do rast, politika kombtare e zhvillimit t territorit hartohet dhe/ose rishikohet sipas procedurs s m poshtme pr nismn dhe hartimin e PPK, dhe rishikohet duke zbatuar procedurn e thjeshtuar vetm kur plotsohen kushtet, dhe n prputhje me prcakti-min e nenit 50 t Ligjit 10119 dat 23.04.2009 Pr planifikimin e territorit.

Nisma pr hartimin e PPK merret nga Ministri prgjegjs pr shtjet e planifikimit t territo-rit (neni 11 dhe 33 i ligjit 10119). do autoritet tjetr i planifikimit ose pal e interesuar mund ti krkoj, vemas ose s bashku, Ministrit prgjegjs pr shtjet e planifikimit t territorit marrjen e nisms pr hartimin e PPK.

Ministri prgjegjs pr shtjet e planifikimit t territorit ose palt e interesuara hartojn nj stu-dim, q prcakton faktet dhe analizon problemet pr PPK pr tu hartuar. Struktura dhe formati i studimit, si pjes e krkess pr hartimin e PPK, prcaktohet n nenin 6 t VKM 481.

Ndrmarrja e do nisme si m lart, shoqrohet me njoftimin e palve t interesuara dhe t dhnat pr nismn, studimin e planin e veprimeve dhe botimin n Regjistr dhe mjetet tradicionale t informimit.

Nisma pr hartimin e PPK-s sbashku me studimin i paraqitet pr miratim KKT-s.KKT-ja pasi shqyrton krkesn vendos:

a. Miratimin e nisms;

b. Miratimin me ndryshime;

c. Shtyrjen pr shqyrtim t mvonshm;

. Mosmiratimin.

Vendimi i KKT-s botohet n Regjistr.

Proceset dhe autoritetet pr hartimin dhe miratimin e Planit t Prgjithshm Kombtar (PPK)prshkruhen me hapat e procedurs s mposhtme:

1. PPK-ja hartohet nga grupet e puns me ekspert, sipas prcaktimit t nenit 35 t Ligjit nr.10119 dt.23.04.2009 Pr planifikimin e territorit.

2. Bashkrendimi e kshillimi i projektit t PPK-s, sipas situatave specifike dhe komplek-sitetit t tij, zhvillohen sipas fazave t mposhtme:

a. Kshillimi i ides ose i pjesve t veanta t planit;

b. Kshillimi n trsi i planit.

3. Autoriteti prgjegjs pr hartimin e instrumentit zgjedh, sipas rastit, nse do t kryej bashkrendim dhe kshillim me nj apo dy faza.

4. Afatet e shprehjes s qndrimit nga autoritetet e tjera t planifikimit dhe palt e in-teresuara fillojn t nesrmen e dats s botimit n Regjistr dhe sipas mjeteve tradicio-nale t informimit t projektit prfundimtar t instrumentit kombtar t planifikimit nga autoriteti prgjegjs pr hartimin e tij dhe jan, si rregull, si m posht:

a. 30 dit, n rastin e bashkrendimit e kshillimit t ides ose t do pjese t veant t planit;

b. 60 dit, pr bashkrendimin e kshillimin trsor t planit.

5. do autoritet i planifikimit, sipas sfers s juridiksionit dhe prgjegjsis s prcaktuar nga legjislacioni n fuqi, ose pal e interesuar ka t drejt t paraqes vrejtje apo pro-pozime pr projektin e PPK-s gjat periudhs s bashkrendimit e kshillimit t tij. Vre-jtjet apo propozimet botohen n Regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit.

6. do vrejtje e br duhet t jet e argumentuar dhe t shoqrohet me sugjerime t qarta, n mnyr q ti jap mundsi autoritetit prgjegjs pr hartimin e PPK-s t kup-toj prmbajtjen e saj e t mund t bj ndryshimet prkatse, pr trajtimin n mnyr t arsyeshme t vrejtjes.

7. Mosparaqitja e vrejtjeve apo propozimeve, brenda afateve t prcaktuara n kt nen, vlersohet pranim i heshtur i projektit t PPK-s, prve rasteve t pamundsis pr shkaqe t prligjura e t pavarura nga subjekti n fjal, e cila duhet t njoftohet n mnyr t argumentuar, sipas prcaktimeve t Kodit t Procedurave Administrative, pr rivendosjen n afat.

8. Pr qllimet e bashkrendimit e t kshillimit, autoriteti prgjegjs pr hartimin e PPK-s shqyrton vrejtjet apo propozimet e autoriteteve t tjera t planifikimit, palve t interesuara ose publikut, brenda 30 ditve nga mbarimi i afateve t prcaktuara n kt procedur.

9. N rastet kur, si pasoj e procesit t bashkrendimit e t kshillimit, vrejtjet apo pro-pozimet e bra prekin ndjeshm elemente thelbsore dhe prmbajtjen baz t projektit t PPK-s, autoriteti prgjegjs pr hartimin, kryesisht ose me krkes t autoriteteve t

33Manuali Teknik i Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit pr vendimmarrsit, profesionistt dhe zhvilluesit

KUKES

DURRES

MILOT MIRDITA

TIRANE

FUSH-KRUJE

VORE

KAMZE

LEZHA

DURRES

TIRANE

KRUJE

KURBIN

MIRD

ITEKU

KES

2 Bashki

1 Bashki

2 Bashki2 Komuna

2 Bashki

3 Bashki16 Komuna

2 Komuna

5 Komuna

14 Komuna

4 Bashki

1 Bashki 9 Komuna

6 Komuna

PODGORICANISH

SHKUP

JANINE

IGUMENICE

SELANIK

DR-TR-EL

SH-LE

KU-DI

KO-PG

SR-GJ

VL-FR

LU-BR

PORT

AEROPORT

UNAZA E VOGEL

KORIDORE TE TJERA

AKSI KRYESOR

IMPAKTI MBI NDARJEN ADMINISTRATIVE DHE AI MBI VIZIONIN E ZHVILLIMIT KOMBETAR

LEGJENDA

Ndermarrja e do nisme shoqrohet me njoftimin e palve t interesuara n

proces

Ministri ndrmerr nismn pr hartimin e IKP (PPK)

do Autoritet tjetr mund t propozoj ndrmarrjen

e nisms

Botohet n Regjistr

Hartohet Studimi: 1. Prcakton faktet;

2. Analizon problemet; 3. Plani i veprimit

Vendimi i KKT botohet n Regjistr

KKT miraton nismn dhe Studimin

Ngrihet nj komitet ndrministror me pr-

faqsues t autoriteteve t planifikimit dhe AKPT

Proces DIALOGU + Bashkrendimi

30 dit - kshillimi i ides ose t do pjese t veante

t projektit

60 dit - kshillimi trsor i projektit

30 dit pas prfundimit t procesit t Bashkrendimit

organizohet seanca e dgjimit publik

KKT nuk e miraton projektin

Projekti Prfundimtar i paraqitet pr miratim KKT

(n rastin e PPK)

30 dit pas perfundimit t dgjesave publike, AKPT

shqyrton prputhshmrin me dispozitat ligjore dhe

instumentet n fuqi

Publikohet n Regjistr brenda 15 ditve nga

data e miratimit

KKT miraton ProjektinNis procesi i hartimit t IKP (PPK) nga Autoriteti

Prgjegjs

Kshillohet me AKPT dhe palt e interesuara

Plani i Prgjithshm Kombtar

centra

l balka

n rout

e

W- DI

AGON

AL

weste

rn bal

kan ro

ute

S- DIA

GONA

L

southe

rn bal

kan ro

ute

Ancona/ Rome

Bari/ Sicily/ Napoli

Milan/ Trieste/ EU

Durres/ Tirane/ Elbasan

Sarande/ Corfuz/ Igumenice Athine/ Greek Archipelagos

Skopje/ Tetovo/ Selanik Istambul

Bucharest/ Constanca

Dubrovnik/ Zagreb/ Sarajevo Beograd/ Budapest/ Vienna

Nish/ Sofje/ PristinaBar/ Podgorice/ Kotor

C- DIA

GONA

L

E- DIAGONAL

east balkan route

A1- DIAGONAL

adriatic sea route

A2

Bar

Shengjin

DR-TR

Vlore

Sarande

NishSarajevo

PR

SK

SEL

Instambul

Igumenice

KONCEPTI UNAZAVE DHE DIAGONALEVE- BALKAN ROAD TRIPS: RING AND DIAGONAL ROUTES

Figura 6. Skema konceptuale, pjes e analizs pr PPK

Figura 7. Procesi i hartimit dhe miratimit t PPK

Burimi: Eranda Janku, U_POLIS, 2011.


planifikimit dhe/ose propozim t palve t interesuara, kryen nj proces t dyt bash-krendimi ose kshillimi, sipas prcaktimeve t ksaj procedure. Ai shqyrton vrejtjet apo propozimet dhe ndryshon projektin, ose shpreh qndrimin e tij t argumentuar t mo-sprfshirjes n projekt t vrejtjeve apo propozimeve para paraqitjes s tij pr miratim.

10. Prmbledhja e vrejtjeve apo propozimeve, gjat procesit t bashkrendimit dhe kshillimit, i bashklidhen projektit t PPK-s, t paraqitur pr miratim dhe botohet s bashku me t n Regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit.

11. Autoriteti prgjegjs pr hartimin e PPK-s brenda 30 ditve nga prfundimi i afatit t parashikuar n pikn 4 m sipr, organizon nj ose m shum seanca dgjimi publik pr seciln nga fazat e bashkrendimit e kshillimit, pas kryerjes s tyre. Dgjimi publik kry-het para do vendimmarrjeje planifikuese dhe prsritet sipas nevojs pr informimin e plot t palve t interesuara dhe zgjidhjen e konflikteve. N ditn e botimit n Regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit t projektit t PPK-s, autoriteti prgjegjs njofton vendin, datn dhe orn e do seance t dgjimit publik. Njoftimi publik kryhet t paktn 30 dit para nj vendimmarrje publike e botohet n Regjistr dhe n dy gazeta me qarkullim m t madh ose n organe t tjera t medies.

12. Palt e interesuara e publiku kan t drejt, gjat periudhs nga data e njoftimit, deri n datn e prcaktuar t dgjimit publik, t ken akses n materialet e informacionet q lidhen me PPK-n, prfshir prmbledhjen e procesit t bashkrendimit e kshillimit, t kryer sipas ksaj procedure dhe n vrejtjet, propozimet e prfundimet e arritura gjat ktij procesi. Aksesi i tyre sigurohet, paraprakisht, n koh t mjaftueshme e n mnyr efektive nprmjet Regjistrit, sipas mjeteve tradicionale t informimit dhe n mjediset e autoritetit prgjegjs, gjat orarit t tij zyrtar.

13. N rastet kur projekti i PPK-s rishikohet nga autoriteti prgjegjs, n baz t vre-jtjeve e propozimeve t bra gjat dgjimit publik, pr shtje thelbsore t prmbajtjes s tij, autoriteti prgjegjs i planifikimit organizon nj dgjim publik shtes, sipas prcak-timeve t msiprme t prshkruara n kt procedur.

14. Prmbledhja e vrejtjeve apo propozimeve gjat procesit t dgjimit publik i bash-klidhen projektit t PPK-s, t paraqitur pr miratim dhe botohet s bashku me t n Regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit.

15. Personat fizik apo juridik, q ndodhen n zonn e planifikimit ose q kan infor-macion apo t dhna pr t duhet, kur u krkohet dhe pr aq sa kan mundsi t bjn nj gj t till, ti japin autoritetit prkats t planifikimit ose do personi t autorizuar, pa kundrshprblim, informacionin q disponojn, i cili mund t nevojitet gjat procesit t hartimit t PPK-s. Autoriteti i planifikimit ose personi i autorizuar sigurojn ruajtjen e administrimin e informacionit t marr gjat procesit t hartimit t PPK-s dhe e bjn kt informacion t disponueshm pr publikun.

16. Projekt akti sbashku me prmbledhjen e vrejtjeve apo propozimeve, i paraqiten

AKPT, sipas procedurs s prcaktuar n Rregulloren e Funksionimit dhe t Organizimit t AKPT, nga Autoriteti Prgjegjs pr prgatitje, pr shqyrtim prfundimtar nga KKT-ja.

17. AKPT-ja, kur ka arsye pr t besuar se dispozitat e ligjit t planifikimit nuk jan zbatuar gjat hartimit t nj plani, mund t shqyrtoj, brenda 30 ditve nga prfundimi i afateve t prcaktuara m sipr pr bashkerendimin dhe dgjimin publik, prputhshmrin e projektit prfundimtar t PPK-s, t paraqitur pr miratim, me dispozitat ligjore e nnlig-jore n fuqi n fushn e planifikimit t territorit dhe, sbashku me ministrit prkatse pr instrumentet e planifikimit n fuqi, ia prcjell KKT-s prfundimet dhe propozimet prkatse, pr trajtimin e mangsive.

18. Pasi shqyrton projektin e paraqitur KKT-ja vendos:

a. Miratimin e PPK-s dhe prcjelljen pr miratim prfundimtar nga Kshilli i Ministrave.

b. Mosmiratimin dhe kthimin e aktit pr rishqyrtim

19. N rastin e kthimit t aktit pr rishqyrtim, Autoriteti propozues n bashkpunim me AKPT-n, kyen procesin e duhur t rishqyrtimit.

20. Brenda 15 ditve nga data e miratimit, PPK, s bashku me materialet shoqruese, botohen n Regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit.

21. Prcaktimet e pikave t msiprme t ksaj procedure zbatohen edhe pr krkesa, q lidhen me ndryshimin ose shfuqizimin e PPK-s, n pjes t caktuara ose n trsi.

22. PPK i vihet n dispozicion publikut, n do koh dhe gjat t gjith periudhs q qn-dron n fuqi. Kushdo ka t drejt t konsultoj PPK t miratuar dhe shtojcat e tij. Aksesi i publikut sigurohet pran do autoriteti prgjegjs t planifikimit, t AKPT-s dhe n institucionin e prefektit t qarqeve prkatese.

Proceset dhe autoritetet pr hartimin dhe miratimin e Planit Kombtar Ndrsektorial (PKN) prshkruhen sipas hapave t procedurs s mposhtme:

1. Hartimi dhe miratimi i PKN mbshtetet n planet kombtare, ndrsektoriale dhe sekto-riale, n rastet kur kto jan miratuar m par. Planet kombtare t llojeve t tjera, sipas prcaktimeve t ligjit nr.10119, dat 23.4.2009, Pr planifikimin e territorit, hartohen e miratohen n prputhje me PKN-n.

2. Nisma pr hartimin e PKN merret nga Ministri/Ministrat prgjegjs pr sektort (neni 11, 33 dhe 35 i ligjit 10119). do autoritet tjetr i planifikimit ose pal e interesuar mund ti krkoj, vemas ose s bashku, Ministrit/Ministrave prgjegjs pr sektort, marrjen e nisms pr hartimin e PKN.

3. Ndrmarrja e do nisme sipas prcaktimit t piks 2 t ksaj procedure, shoqrohet me njoftimin e palve t interesuara dhe t dhnat pr nismn, studimin e planin e vepri-meve dhe botimin n Regjistr dhe mjetet tradicionale t informimit.

4. Nisma pr hartimin e PKN-s sbashku me studimin i paraqitet pr miratim KKT-s.


5. KKT-ja pasi shqyrton krkesn vendos:

a. Miratimin e nisms;

b. Miratimin me ndryshime;

c. Shtyrjen pr shqyrtim t mvonshm;

. Mosmiratimin.

6. Vendimi i KKT-s botohet n regjistr.

7. Procesi i hartimit dhe miratimit t PKN kryhet sipas hapave n vazhdim t prshkruara m lart pr procedurn e hartimit t PPK, dhe hartimi i PKN realizohet nga grupet e puns me ekspert, sipas prcaktimit t nenit 35 t Ligjit nr.10119 dt.23.04.2009 Pr planifiki-min e territorit.

8. KKT kryen miratimin prfundimtar t PKN.

Proceset dhe autoritetet pr hartimin dhe miratimin e Planit Kombtar Sektorial (PKS) prshkruhen sipas hapave t procedurs s mposhtme:

1. Hartimi dhe miratimi i PKS mbshtetet n planet kombtare, ndrsektoriale dhe sekto-riale, n rastet kur kto jan miratuar m par. Planet kombtare t llojeve t tjera, sipas prcaktimeve t ligjit nr.10119, dat 23.4.2009, Pr planifikimin e territorit, hartohen e miratohen n prputhje me PKS-n.

2. Nisma pr hartimin e PKS, n rastet kur nuk sht prcaktuar me vendim t KKT, si-pas prcaktimit t nenit 32 t Ligjit nr.10119 dt.23.04.2009 Pr planifikimin e territorit, merret dhe miratohet me urdhr t Ministrit prgjegjs, i cili miraton planin prkats t veprimeve hartimin e projektit t PKS-s .

3. Ndrmarrja e do nisme sipas prcaktimit t piks 2 t ksaj procedure, shoqrohet me njoftimin e palve t interesuara dhe t dhnat pr nismn, studimin e planin e vepri-meve dhe botimin n Regjistr dhe mjetet tradicionale t informimit.

4. Proesi i hartimit dhe miratimit te PKS kryhet sipas hapave n vazhdim t prshkruara m lart pr procedurn e hartimit t PPK, dhe Ministri prgjegjs ngre grupin ministror pr hartimin e PKS, i cili realizon procesin e bashkrendimit n prputhje me sa prcakto-het n nenin 36, dhe pikn 3 t nenit 34 t Ligjit nr.10119 dt.23.04.2009 Pr planifikimin e territorit.

5. KKT miraton prfundimisht PKS.

Procedurat dhe autoritetet pr hartimin e Planeve t Integruara, jan si m posht:

1. Planet e Integruara hartohen sipas ksaj procedure:

a. do Autoritet Planifikimi i interesuar n hartimin e Planit t Integruar (PI), i pa-raqet, Autoritevet t tjera t Planifikimit t prfshira ose q mund t prfshihen ne procesin e hartimit te PI-s, krkesn pr marrejn e nisms pr hartimin e PI dhe har-timin e Marrveshjes pr krijimin e Subjektit t Kompetencave t Prbashkta sipas prcaktimeve t neneve 15 dhe 16 t ligjit 10119 dat 23.04.2009 Pr planifikimin e territorit.

b. Autoritetet e Planifikimit, shqyrtojn krkesn dhe n rast pranimi, nnshkruajn Marrveshjen Specifike pr Krijimin e Subjektit t Kompetencava t Prbashkta.

c. Kshillat e bashkive / komunave / qarqeve, q jan subjekt i grms (b) t piks 1 t ksaj procedure, ratifikojn Marrveshjen pr krijimin e Subjektit t Kompeten-cave t prbashkta ndrsa pr Autoritetet Kombtare, ratifikimi bhet nga Kshilli i Ministrave.

. Procesi i hartimit dhe miratimit t PI, sht i njjt me me at t prcaktuar n pro-cedurat pr nismn dhe hartimin/procesin e PPV, t paraqitur m posht n manual, pr sa koh nuk prcaktohet ndryshe n kt procedur.

d. Organet miratuese t Kerkess pr ndrmarrjen e iniciatives dhe Projekt Planit, jan t gjith Kshillat e bashkive, komunave dhe/ose qarqeve t prfaqsuara n Marrveshjen Specifike dhe Kshilli i Ministrave.

dh. Subjekti i kompetencave t prbashkta i drgon ministris/ministrive prgjegjse, PI-n e miratuar dhe projektin prfundimtar t propozimeve prkatse pr ndrysh-imin e instrumentit kombtar t planifikimit, n rastet kur PI duhet t harmonizohet me instrumente kombtare n fuqi t planifikimit dhe mund t krkoj ndryshime, pr t siguruar prputhshmri me sa prcaktohet n to, brenda 15 ditve nga data e miratimit t PI nga kshillat t qeverisjes vendore q preken nga zbatimi i PI.

e. PI i miratuar jepet pr shqyrtim e miratim prfundimtar KKT, sipas procedurs s prcaktuar n rregulloren pr funksionimit dhe organizimin e AKPT-s.

. Aktet e miratimit dhe planet prkatse sipas prcaktimeve t ktij neni, botohen n Regjistr dhe sipas mjeteve tradicionale t informimit brenda 15 ditve nga data e miratimit.

N mnyr t prmbledhur, proceset pr hartimin e planeve, sikurse u paraqitn m lart, ndry-shojn n aspektet e mposhtme:

Nisma pr PPK merret nga ministri pr planifikimin. PPK realizohet nga nj grup ndrmin-istror dhe miratimi prfundimtar bhet nga KKT dhe m pas nga Kshillimi i Ministrave;

Nisma pr PKS merret nga ministri q mbulon sektorin prkats. PKS realizohet nga nj grup ministror dhe miratimi prfundimtar bhet nga KKT;

Kthehet pr ripunim krkesa me vrejtejet

prkatse

Organizon seanc dgjimi publik

Plani dhe vendimi i mira-timit botohen n Regjistr

brenda 15 ditve nga data e miratimit

Kshillat vendore dhe Kshilli i Ministrave ratifiko-

jn marrveshjen

Njsit Vendore bashkren-dojn me Njsit kufitare

dhe Autoritetet kombtare t Planifikimit t Territorit

Vendosin pezullimin e zhvillimit deri n shqyrtimin

e krkess nga kshillat vendore (kshilli i qarkut)

Keshillat vendosin pr shtyrjen e shqyrtimit t

instrumentit

Instrumenti publikohet n mjediset e njsive vendore,

t AK dhe n Regjistr

AK dhe Kshillat vendore miratojn instrumentin

Jo m von se 15 dit pas miratimit AK dhe Njsit

drgojn nj kopje t Instrumentit dhe Vendimit

t miratimit n AKPT

Hartojn Marrveshjen Specifike pr krijimin e

subjektit t kompetencave t prbashkta

Kryetart e Njsive Vendore dhe Autoriteti Kombtar ndrmarrin nismn pr hartimin e

Instrumentit Ndrvendor

Prgatisin KRKESN: 1.Studim, analiz faktesh;

2.Kufijt e territorit; 3.Plan Veprimi

AK dhe Kshillat Vendore prkatse (Kshilli i Qarkut)

shqyrtojn krkesn pr hartimin e PIP

Vendimi i Kshillave/AK dhe Plani i Veprimit i drgohen pr komente AKPT brenda

15 ditsh

Propozohen ndryshime pr instrumentin kombtar apo

vendor n fuqi

AK dhe Kshillat vendore e rikthejn pr ripunim

Nse do t duhet harmo-nizimi me Planin Kombtar

brenda 15 ditve plani drgohet edhe n Ministrit

prgjegjse

KKT miraton Instrumentin Plani botohet n Regjistr

Kryetart ose autoritetet kombtare shqyrtojn

Krkesn

Krkesa Botohet n Regjistr

AK dhe Kshillat vendosin pr fillimin e procesit pr

hartimin e PIP

Brenda 30 ditsh AKPT bn rekomandimet pr Planin e

Veprimit

Njsit vendore dhe AK bazuar n Marrveshjen, mund t kontraktojn nj

Subjekt t Licensuar

Proces dialogu, bashkpun-imi dhe bashkrendimi

me autoritetet dhe palt e interesuara

T paktn nj seanc dgjimi publik pr mar-

rjen e vrejtjeve dhe propozimeve nga palt e

interesuara

Brenda 30 ditve Ministrit shqyrtojn prputhshmri-

n me planin kombtar

KKT miraton ndryshimet n planin kombtar

Autoritetet prkatse rishikojn PIP, por nuk

mund t botojn n Reg-jistr ka nuk i ka miratuar

KKT

Autoritete apo pal t interesuara i drejtojn krkesn Kryetarve t

Njsisve Vendore ose au-toriteteve kombtare

Vendimi i Kshillave dhe AK botohet n Regjistr

Brenda 15 ditsh Plani i Veprimit i plotsuar me

rekomandimet prkatse t AKPT botohet n

Regjistr

Autoritetet e Planifikimit nisin procesin e hartimit t

instrumentit

Autoritetet vendore dhe AK vn n dijeni AKPT do muaj pr ecurin e procesit

Ministria drgon pr shqyr-tim n KKT projektin me

propozimet konkrete pr ndryshime

KKT shqyrton projektaktin brenda 60 ditve

KKT nuk miraton ndry-shimet ne PIP ose miraton

pjesrisht ndryshimet

Plani i Integruar i Prgjithshm


Nisma pr PKN merret nga minsitri/ministrat q mbulojn sektort prkats. PKS re-alizohet nga nj grup ministror (2-3 sektort subjekt i PKN mund t mbulohen nga nj minsitri) ose ndrministror dhe miratimi prfundimtar bhet nga KKT;

Nimsa pr PIP (ose PI sektorial/ndrsektorial) merret nga nj prej autoriteteve t intere-suara por i paraqitet pr miratim t gjitha autoriteteve q preken nga PIP (n nivel qen-dror dhe vendor). Ve nisms, miratohet dhe ratifikohet nga palt edhe marrveshja pr krijimin e subjektit t kompetencave t prbashkta, i cili do t hartoj PIP. PIP miratohet nga t gjitha autoritetet e planifikimit t prfshira n hartim (nivel vendor dhe qendror) dhe miratimi prfundimtar bhet nga KKT.

Ve planeve, instrumente t tjera kombtare t rndsishme jan politikat dhe rregulloret e pl-anifikimit. VKM 481 trajton pr nga struktura, formati dhe procesi edhe politikat dhe rregulloret kombtare t planifikimit. Pavarsisht hierarkis detyruese mes instrumenteve: politika si niveli m i lart, plani si zberthim i politiks dhe rregullorja e planifikimit si instrument pr zbatimin e planit, kur planifikojm n nivel kombtar kto tre instrumente realiohen brenda nj procesi. Kjo ndodh pikrisht pr shkak t lidhjes s ngusht q ekziston mes tyre. Gjithashtu, kur disa instru-mente kombtare jan prgatitur m par, PPK bazohet n to (pika 2, neni 26 i ligjit t planifi-kimit), ose mund t koordinoj pr t reflektuar propozimet e veta si ndryshime n instrumentet ekzistuese.

Gjithashtu, nj hap shum i rndishm n procesin e planifikimit kombtar (neni 32 i ligjit t planifikimit) sht prcaktimi i shtjeve (dhe zonave) t rndsis kombtare. Sa i prket ksaj t fundit, prcaktimi ligjor bhet n nenin 6 t ligjit t planifikimit, ndrsa procesi jepet n ne-nin 32 t po ktij ligji. N figurn 8 prmblidhet ky proces. Rndsia kombtare prcaktohet n mnyr t pavarur nga instrumentet e tjera kombtare. Megjithat, sugjerohet q kur hartohet nj plan kombtar, n procesin e tij t rishikohen plotsisht ose pjesrisht edhe shtjet e rnd-sis kombtare.

Ministrit ose organe t tjera qendrore apo ven-dore i propozojn AKPT ndrmarrjen e nisms

1 Seanc dgjese publike

Prgatit PROJEKT AKTIN: 1. Karakterin e RK, kufi-

jt, vendndodhjen; 2. Bazn ligjore;

3. Synimet dhe objektivat; 4. Pezullimin e zhvillimit;

5. Autoritetin e planifikim-it q ngarkohet pr hartim;

6. Procesin e marrjes s sygjerimeve

Botohet n Regjistr

Vrejtje dhe propozime nga palt e interesuara

AKPT dhe Ministria perkatse reflektojn

vrejtjet, ose japin arsyet e argumentimit t mosre-

flektimit t vrejtjeve

Brenda 30-ditve nga data e organizimit t dgjimit publik, AKPT i drgon pr miratim KKT-s PROJEKTAKTIN

KKT nuk e miraton PRO-JEKT AKTIN

Brenda 10-ditve Vendimi i KKT botohet n Regjistr

KKT e miraton PROJEKT AKTIN

Vendos pezullimine zhvillimit

AKPT propozon prcak-timin e nj shtje t

rndsis kombtare n planifikim

Figura 8. Procesi pr prcaktimin e shtjeve t rndsis kombtare

X muaj - n varsi t metodologjis dhe burimeve q do t prdoren

Dgjes publike


Zona karstike

Toka Aluvionale Toka te KafenjtaToka te Kafenjta Magnezite

Maja me e larte/ulet

541,7m 35,0m

8 balle9 balle

Zona tektonike

Erozion Miniera Bakri SizmicitetiRreshqitje

Depozitime FlishoreKodra e Shllimit

Shtresa Tokesore dhe Ujorere

dra e Shllimit

Jubani (Ferracuk)))

dddrdd e mmim

acuk)

KKodKKK e She hlleee hhSh

MORFOLOGJIA

TOKAT

RREZIQET

Tropoj

B.Curri

Krum

KuksFush Arrz

Puk

Vau i Dejs

Shkodr

Fierz

Peshkopi

Librazhd

Prrenjas

Kuri i basenit Rruget Drini i Bashkuar Ujndarsja Hidrograa Qytetet

Pozicionimi

Burimi: E. Janku, F. Imami, F. Meaj, I. Rizaj, K. Dhrami, M. Disha, U_POLIS, 2011.

Lugina e Kirit

Lugina e Drinit

Figura 10. Skema konceptuale, pjes e analizs s PI


UUUJEEEEFUFUUUUUSHSSHSH-K-KK-KRURURUJJ

RRRREREVOVOVOVOVOOVOVV RRRRR

KAKAMZMZM EE

LEZHA

DU

RRES

TIRAN

EKRU

JEKU

RBINM

IRDITE

KUKES

2 Bashki

1 Bashki

2 Bashki2 Komuna

2 Bashki

3 Bashki16 Komuna

2 Komuna

5 Komuna

14 Komuna

4 Bashki

1 Bashki 9 Komuna

6 Komuna

Plani i Integruar (i Prgjithshm), sikurse prcaktohet n ligjin e planifikimit, pmban nj dimen-sion t thell mjedisor, q i vishet analizave dhe zgjidhjeve ekonomike. Pr shkak t ktij dimen-sioni, PI shpesh mund t przgjidhet t hartohet pr zona q prputhen me nj ekosistem t rndishm q duhet t ruhet, ose me nj pellg ujmbldhs (ose nj pjes strategjike t tij). Struktura e PIP sht prcaktuar n nenin 35 t VKM 481. Gjithsesi, skemat e ksaj figure synojn t tregojn se si mund t realizohen disa nga analizat e rndsishme n kuadr t PIP.

Durres TIRANA

Vore

Fushe KrujeKruje

Mamurras

LacMilot

LezheShengjin

Ulcinj

Durres

Diber e Madhe

Peshkopi

Tetove

Shkoder

PODGORICA

PukeFusharres

RubikRreshen

Fan

Kukes

SHKUP

Prizren

BajramcurrGjakove

Peje

Rahovec

Lipjan

Ferizaj

Gjilan

Mitrovice

PRISHTINE

Nish

Elbasan

StrugaKavaje

Rrogozhine

Lushnja

Fier

Vlore

Berat

Morine

es TIR

Vore

eK

c

RubikRresh

Fa

ovecc

an

PRIS

Rajon METROPOLITANTTMotorri Shqipatr EkonomikPorta hyrese e vendit

Potencial Kulturor-HistorikVlera peisazhistike

Zone ish-industrialeZone bregdetare Qendra kurative me ujera termaleZone bujqesore

Zone strategjike infrastrukturorePotencial natyror Vlera peisazhistikeZone ish-industrialeTradita dhe Kultura

Nyje Lidhese mes dy vendevePasuri minerare te medhaPotencial per zhvillimin e industrisePotencial turistik Vlera monumentale

Potencial Kulturor-HistorikVlera arkitekturoreZhvillim i turizmit malorTradite ne vreshtari

Kukes

Prizren

Morine

Potencial per zhvillimin ekonomikMotorri i Zhvillimit Ekonomik te KosovesPorta Hyrese e KosovesMetropoli Kryesor i Kosoves

Durres

Vore

Fushe KrujeMamurras

LacMilot Rubik

Rreshen

Fan

Kukes

Prizren

Rahovec

Lipjan

PRISHTINE

NISH

Morine

es

Vore

e

c

RubikRreshen

Fann

ovecc

an

PRI

Kukes

Prizren

Morine

Kruje

TIRANE

NIHUB EUROPIAN

URA

METROPOL BALLKANIK

VRESHTAT

QYTETE BINJAKE/

TRASHEGIMI KULTURORE

AGRO_INDUSTRI

HUB MESDHETAR

URA

ANALIZA E KORIDORIT- EVIDENTIMI I POTENCIALEVE DHE POLEVE TE ZHVILLIMIT

Durres

Vore

Fushe KrujeMamurras

LacMilot Rubik

Rreshen

Fan

Kukes

Prizren

Rahovec

Lipjan

PRISHTINE

NISH

Morine

es

Vore

e

c

RubikRreshen

Fann

ovecc

an

PRI

Kukes

Prizren

Morine

Kruje

TIRANE

NIHUB EUROPIAN

URA

METROPOL BALLKANIK

VRESHTAT

QYTETE BINJAKE/

TRASHEGIMI KULTURORE

AGRO_INDUSTRI

HUB MESDHETAR

URA

ANALIZA E KORIDORIT- EVIDENTIMI I POTENCIALEVE DHE POLEVE TE ZHVILLIMIT

Burimi: E. Janku, U_POLIS, 2011.


1.4 Shembuj krahasues nga vendet Europiane

Figu

ra 1

1. S

truk

tura

Hap

sin

ore

Kom

bta

re:e

kono

mi,

infr

astr

uktu

r, u

rban

izim

Buri

mi:

Plan

ifiki

mi H

aps

inor

Kom

bta

r - K

rijim

i i h

aps

irav

e p

r zh

villi

m, 2

006

Hol

land

N

ation

al G

uide

lines

(200

6 N

ation

al S

pati

al S

trat

egy

- Cre

ating

Spa

ce fo

r D

evel

opm

ent)

, Net

herl

and

46 47

3. Ndryshimi i tokave bujqsore t kategorive nga V deri n X t bonitetit n kategori t resurseve t tjera, si tok urbane (truall), si dhe pr veprimtari minerare e gjeologjike, pr gurore e kariera, bhet si m posht: a) pr siprfaqe deri n 30 ha, me vendim t Kshillit t Ministrave; b) pr siprfaqe mbi 30 ha, me ligj t veant. 5. Kalimi i toks bujqsore n kategori t toks s pafrytshme dhe anasjelltas bhet si m posht: a) pr siprfaqe deri n 30 ha, me vendim t Kshillit t Ministrave; b) pr siprfaqe mbi 30 ha, me ligj t veant. (Neni 11/1, Ligji nr. 10257, dat 25.3.2010, Pr disa ndryshime dhe shtesa n ligjin nr. 8752, dat 26.3.2001 Pr krijimin dhe funksonimin e strukturave pr administrimin dhe mbrojtjen e toks).

1. Ndalohet veprimtaria ndrtimore n tokat bujqsore, me prjashtim t rasteve t parashikuara n pikn 2 t ktij neni.

2. Propozimi pr zgjerimin e vijs kufizuese1 t ndrtimit n hapsirat e toks bujqsore bhet n baz t studimeve rajonale dhe masterplaneve, vetm kur sht vrtetuar dhe argumentuar:

a) mungesa e plot e siprfaqeve t tjera fizike me tok urbane t lire, brenda vijave kufizuese t ndrtimit;

b) mungesa e siprfaqeve me tok urbane, q mund t riprdoret nprmjet prishjes s ndrtimeve t vjetra dhe kryerjes se ndrtimeve te reja, n prputhje me rregullat dhe normat urbanistike;

c) mungesa e tokave t tjera t pafrytshme ose me vlera m t ulta pjellorie naty-rore, sipas bonitetit.

(Neni 14 Mbrojtja e toks bujqsore nga ndrtimet, Ligji nr.9244, dat 17.6.2004 Pr mbrojtjen e toks bujqsore).

2.1 Institucionet prgjegjse t planifikimit

P.1 Cilat jan institucionet prgjegjse t planifikimit n nivel vendor?

Institucionet prgjegjse t planifikimit n nivel vendor dhe ndrvendor prcaktohen nga ligji i planifikimit n nenin 12 t tij. Sipas ligjit kto institucione quhen autoritete vendore t planifi-kimit. Edhe pse quhen autoritete t planifikimit, kto institucione realizojn edhe proceset dhe rregullat pr kontrollin e zhvillimit (psh. nenet 13, 61, 74, 75, 78, etj. t ligjit 10119, ose neni 12

1 Kini kujdes, koncepti i vijs kufizuese t ndrtimit nuk sht m n fuqi dhe nuk prmbahet n ligjin e planifikimit. Megjithat, n rregul-loret e ktij ligji sht prezantuar koncepti i sistemeve t territorit dhe nj prej sistemeve sht ai urban. Sistemi urban sht territori n t cilin mund t ndrtohet dhe ku toka sht e regjistruar si tok urbane n regjistrat e ZRPP.

kapitulliII. PLANIFIKIMI VENDOR:ZHVILLIMI I TERRITORIT N UDHKRYQIN URBAN-RURAL

2

do person fizik gzon zotsi t plot dhe t barabart pr t pasur t drejta dhe dety-rime civile, brenda kufijve t caktuar me ligj. (neni 1, Ligji nr. 7850, dat 29.7.1994 Kodi Civil i Republiks s Shqipris)

Pronart duhet t`u prmbahen rregullave t caktuara n planet rregulluese ose n dispozita t veanta, pr ngritjen e ndrtesave t reja, pr rindrtimin ose ndryshimin e tyre, pr largsit ndrmjet ndrtesave, pr eljen e dritareve, puseve, gropave e t punimeve t tjera t ksaj natyre. (neni 160, Ligji nr. 7850, dat 29.7.1994 Kodi Civil i Republiks s Shqipris)

Ndrkoh q popullsia urbane dhe qytetet n Shqipri sa vijn dhe rriten, toka bujqsore sht n krizn e humbjes dhe fragmentimit t saj. Pronart e tokave, ve zgjidhjes s konflikteve t herpashershme mbi pronsin, jan vazhdimisht duke menduar se si t zhvillojn tokn pr t marr fitimin maksimal, pavarsisht nse prona e tyre ndodhet n nj zon urbane, tok bujq-sore, pyll, kullot, zon t mbrojtur, breg ujor, etj. N kt ekonomi tregu n ndrtim, konflikte t tilla sa vin dhe shtohen dhe t gjitha jan pjes e nj sfide madhore pr pushtetin vendor: Si t tranzitojm n mnyr t qndrueshme nga prdorimet rurale n ato urbane? A duhet t knaqim vetm nevojat e pronarve individ apo edhe t shoqris? A mundemi t lejojm nj transformim t vazhdueshm t toks bujqsore n urbane? Kto pyetje t rndsishme, dhe shum t tjera, gjejn prgjigje n kapitullin e dyt t ktij manuali, si m posht vijon.

1. N tokat bujqsore t kategoris s par, t dyt, t tret dhe t katrt t bonitetit, miratimi i kalimit t siprfaqeve pr ndrtime bhet me vendim t Kshillit t Mini-strave, vetm pr rastet e domosdoshme ...

2. Studimet dhe propozimet pr ndrtime, sipas piks 1 t ktij neni, prfshir edhe zgjerimin e vijave kufizuese t qendrave t banuara, prgatiten dhe paraqiten pr miratim nga institucioni shtetror, q mbulon veprimtarit ndrtimore dhe, n do rast, kan pr baz zbatimin e detyrimeve, q rrjedhin nga pika 2 e nenit 14 t ligjit nr. 9244, dat 17.6.2004 Pr mbrojtjen e toks bujqsore.


n vendimin 502 Pr miratimin e rregullores uniforme t kontrollit t zhvillimit, etj.). N pr-puthje me ligjin e planifikimit, autoritetet vendore t planifikimit jan:

Bashkia/komuna

Qarku

Organet n varsi t bashkis/komuns/qarkut kur ktyre u delegohet ose nndelegohet detyra

P.2 A duhet nj bashki/komun/qark t krijoj struktura prgjegjse t planifikimit dhe kontrollit t zhvillimit?

PO. do bashki/komun/qark duhet t rishikoj strukturat prkatse ekzistuese t urbanistiks dhe t krijoj strukturn prgjegjse t Planifikimit dhe Kontrollit t Zhvillimit t Territorit. Kjo struktur e re e merr kt emrtim si rezultat i funksioneve q kryen n zbatim t ligjit t planifi-kimit dhe akteve nnligjore prkatse. Pr tì kryer kto funksione, bashkia/komuna/qarku duhet t siguroj burime njerzore profesionale, fushat akademike ose ekspertizat e t cilave jan t prshtatshme pr t hartuar dhe zbatuar instrumente pr

Planifikimin e terrritorit;

Zhvillimin e toks;

Mbrojtjen e mjedisit;

Administrimin e Regjistrit t territorit.

sht mir q bashkia/komuna/qarku t krkoj ekspert q kan prgatitje akademike dhe/ose eksperienc praktike n fushat e msiprme. Ligjrisht, ato jan t prcaktuara n nenin 13, pika 2, grma g, e ligjit nr. 10119, dat 23.4.2009, Pr planifikimin e territorit. Vetm n kt mnyr atuoriteti i planifikimit do t jet n gjendje t kryej t gjitha funksionet e prcaktuara n nenet 13 dhe 14 t ligjit t planifikimit.

Kujdes, mos harroni se Ju (bashki, komun, qark) i ushtroni funksionet, kompetencat dhe prgjegjsit prkatse n prputhje me ligjin nr. 8652, dat 31.7.2000, Pr organizimin dhe funksionimin e qeverisjes vendore, i ndryshuar1. Pra, shkalla e autonomis tuaj ven-dore n lidhje me planifikimin e territorit buron nga ky ligj dhe detajohet m tej nga pr-caktimet e ligjit t planifikimit. Pr t kuptuar kt, mjafton tì referoheni nenit 10, pika 3/I grma g, t ligjit nr. 8652. Sipas ktij neni, planifikimi urban, menaxhimi i toks dhe strehimi jan funksione t veta sipas mnyrs s prcaktuar me ligj pra sipas mnyrs s prcaktuar nga ligji i planifikimit.

1 Pr lehtsi, n tekst, ktij ligji do tì referohemi gjithmon si ligji organik.

Figura 12. Kthimi i toks bujqsore n urbane

Nn 30 ha

Mbi 30 ha


Kujdes, q Ju (bashki, komun, qark) t siguroni zbatimin e autonomis vendore n fushn e planifikimit t territorit (nj shrbim ose funksion i vet) sht shum shum e rndsishme q t kryeni nj nga funksionet tuaja, - pra t hartoni PPV (plani i prgjith-shm vendor). Hartimi dhe miratimi i PPV sht nj detyr urgjente n momentin q ligji i planifikimit hyn n fuqi me efekte t plota sepse:

sht detyrim ligjor (nenet 13 dhe 89 t ligjit t planifikimit);

I hap rrugn zhvillimit t territorit n mnyr t qndrueshme dhe mbi t gjitha t udhhequr nga ju si pushtet vendor;

Mundsia e dhnies s lejeve t zhvillimit, ndrtimit dhe infrastrukturs n munges t PPV sht tejet e kufizuar (neni 88 i ligjit t planifikimit dhe VKM 480 Pr miratimin e rregullores model t planifikimit)

sht elsi i autonomis suaj vendore n planifikim, sepse

o Duhet t kini parasysh q autoritetet kombtare (n nivelin qendror t qe-verisjes):

Miratojn PPV tuaj n mjaft raste, sipas prcaktimeve t neneve 45 dhe 89 t ligjit t planifikimit (prputhshmria me instrumente kombtare, harti-mi i PPV pr her t par pas hyrjes s ligjit t planifikimit n fuqi, bashkit e kategoris s par);

Ushtrojn t gjitha kompetencat dhe funksionet pr shtje dhe zona t rndsis kombtare (neni 5 pika 2, neni 6, 8/1 dhe 32 i ligjit t planifikim-it), edhe pse kto zona/shtje ndodhen n territoret tuaja administrative;

Japin leje zhvillimi, ndrtimi dhe infrastrukture n mjaft raste, n parcela brenda territoreve tuaja administrative sipas neneve 8, grma d, 74 pika 8, 77 pika 2, dhe 78, t ligjit t planifikimit.

Pasja e nj PPV do t ndaj qartsisht kompetencn vendore nga ajo qendrore n terri-tor. Ju do t jeni n gjendje t negocioni jo vetm me banort dhe zhvilluesit, por edhe me autoritetet kombtare pr mnyrn e zhvillimit brenda territorit tuaj administrativ, dhe kt negociat do ta bni mbi baza t shndosha dhe t analizave t thelluara t PPV. N kt mnyr, do vendim q do t merret pr territorin tuaj (nga ju apo autoritetet kombtare) do t jet i parashikuar dhe n prputhje me politikat dhe interest tuaja t zhvillimit.

P.3 Cila sht prgatitja akademike m e prshtatshme pr specialistt e punsuar n strukturat prgjegjse t planifikimit n nivel vendor?

Bazuar n prgjigjen e pyetjes 2 dhe pr t qen m konkret, kur punsoni specialist n struk-turat e planifikimit dhe t kontrollit t zhvillimit, ju mund t synoni pr kto sfonde akademike ose praktike (nse sfondi sht vetm praktik, sht mir t synoni pr nj eksperienc pune mbi 4-vjeare):

a. Pr planifikimin e territorit: planifikim urban, hapsinor ose territori, urbanistik ose pro-jektim urban, gjeografi urbane, ekonomi urbane, manaxhim mjedisi urban, manaxhim i toks urbane, manaxhim i toks bujqsore;

b. Pr (kontrollin e) zhvillimin e toks: fushat sipas grms (a) t ksaj pike, arkitektur, inxhinierit e ndrtimit, juridik, topogjeodezi;

c. Pr mbrojtjen dhe prmirsimin e mjedisit: inxhinieri mjedisi, manaxhim mjedisi urban, arkitekture dhe projektim peisazhi, shkenca t mjedisit, gjeologji, inxhinieri pyjesh;

d. Pr administrimin e regjistrit t territorit: GIS dhe remote sensing, topogjeodezi, in-xhinierit e ndrtimit, arkitektur, planifikim urban ose territori, urbanistik ose projek-tim urb

Documents

Manual Teknik - Planifikimi Dhe Zhvillimi Ne Shqiperi