MATERIAà DIAGNOSTYCZNY Z GEOGRAFII - arkusze.pl · 2 Materiaá pomocniczy do doskonalenia nauczycieli w zakresie diagnozowania, oceniania i egzaminowania Geografia – grudzie 2005

dysleksja

MATERIA DIAGNOSTYCZNY

Z GEOGRAFII

Arkusz II

POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy 120 minut

Instrukcja dla ucznia

1. Sprawd , czy arkusz zawiera 19 ponumerowanych stron

i barwny za cznik. Ewentualny brak zg o przewodnicz cemu

zespo u nadzoruj cego badanie.

2. W rozwi zaniach zada przedstaw tok rozumowania

prowadz cy do ostatecznego wyniku.

3. Pisz czytelnie. U ywaj d ugopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

4. Nie u ywaj korektora, a b dne zapisy wyra nie przekre l.

5. Pami taj, e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie.

6. Podczas egzaminu mo esz korzysta z o ówka i gumki

(wy cznie do rysunków), linijki, lupy oraz kalkulatora.

7. Wype nij t cz karty odpowiedzi, któr koduje ucze . Nie

wpisuj adnych znaków w cz ci przeznaczonej dla

oceniaj cego.

8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoj dat urodzenia i PESEL.

Zamaluj pola odpowiadaj ce cyfrom numeru PESEL. B dne

zaznaczenie otocz kó kiem i zaznacz w a ciwe.

yczymy powodzenia!

ARKUSZ II

GRUDZIE

ROK 2005

Za rozwi zanie

wszystkich zada

mo na otrzyma

cznie

50 punktów

Wype nia ucze przed rozpocz ciem pracy

PESEL UCZNIA

Wype nia ucze

przed rozpocz ciem

pracy

KOD UCZNIA

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

2 Materia pomocniczy do doskonalenia nauczycieli w zakresie diagnozowania, oceniania i egzaminowania

Geografia – grudzie 2005 r.

Zadanie 30. (2 pkt)

Na rysunkach przedstawiono widome drogi S o ca nad horyzontem w pierwszym dniu

astronomicznych pór roku w ró nych szeroko ciach geograficznych.

Przyporz dkuj ka demu z rysunków w a ciwy opis widomej drogi S o ca.

a) Widoma droga S o ca na Zwrotniku Raka w dniu przesilenia letniego.

b) Widoma droga S o ca na Zwrotniku Kozioro ca w dniu przesilenia letniego.

c) Widoma droga S o ca na Biegunie Po udniowym w dniu przesilenia letniego.

d) Widoma droga S o ca na Biegunie Pó nocnym w dniu równonocny wiosennej.

Rys. A -…….. Rys. B -…….. Rys. C -……..

Zadanie 31. (1 pkt)

Poni szy rysunek przedstawia ró ne rodzaje metod prezentacji kartograficznej.

Wpisz nazw i oznaczenie literowe metody kartograficznej, któr nale y zastosowa

do przedstawienia wielko ci PKB wed ug dzia ów gospodarki dla wybranych krajów

Europy.

Nazwa metody:……………………………………………… oznaczenie literowe: ……..

A DB C

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Materia pomocniczy do doskonalenia nauczycieli w zakresie diagnozowania, oceniania i egzaminowania 3


Zadanie 32. (1 pkt)

Mapy przedstawiaj rozmieszczenie p yt tektonicznych oraz obszarów cz stych trz sie

ziemi.

Na podstawie za czonych map sformu uj prawid owo dotycz c rozmieszczenia

obszarów sejsmicznych na Ziemi.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 33. (1 pkt)

Na przyk adzie l dolodu wyja nij, w jaki sposób dochodzi do ruchów izostatycznych.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 34. (3 pkt)

Na wykresach przedstawiono miesi czne wspó czynniki przep ywu wybranych rzek.

Podaj nazw re imu rzecznego dla ka dej z przedstawionych na wykresie rzek oraz

przyczyny wyst powania wysokich stanów wód.

1. Re im rzeczny Sekwany ..........................................................................................................

Przyczyny: ....................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. Re im rzeczny Dniepru ...........................................................................................................

Przyczyny: ....................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

3. Re im rzeczny Rodanu ............................................................................................................

Przyczyny: ....................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 35. (3 pkt)

Zadanie wykonaj na podstawie zamieszczonego tekstu i w asnej wiedzy.

„Wilgotne nizinne lasy równikowe s formacj ro linn charakterystyczn dla strefy klimatów

równikowych wybitnie wilgotnych, w których rednia roczna temperatura powietrza utrzymuje si

w granicach 24-280C. Maksymalne temperatury powietrza rzadko przekraczaj 350C, a temperatury

minimalne praktycznie nie spadaj poni ej 150C. W ciep ym klimacie równikowym opady

atmosferyczne wyst puj przez ca y rok. S to przewa nie gwa towne opady konwekcyjne,

wyst puj ce zwykle we wczesnych godzinach popo udniowych. Tego rodzaju opady nazywa si

najcz ciej deszczami zenitalnymi. Na wi kszo ci obszarów wyst powania wilgotnych lasów

równikowych rednie sumy opadów wahaj si w granicach 1500-2000 mm. W wielu miejscach

s notowane jednak opady nawet kilkakrotnie wy sze.

Przesycone wilgoci powietrze, po czone z upa em równikowego S o ca, podsyca wegetacj

przez ca y rok. Nowa zielona szata bezzw ocznie zast puje li cie, które tu i ówdzie opadaj . Luki

powsta e po zwalonym starym drzewie natychmiast zajmuj m odsze ro liny, d c do wiat a, które

z trudem dociera do ni szych pi ter lasu. Skutecznie zas aniaj je poziomo u o one korony drzew.

mig e pnie drzew osi gaj kilkadziesi t metrów wysoko ci, a ich korzenie nie wyrastaj pod ziemi ,

ale zaczynaj si nad jej powierzchni .

Bogactwo ycia ro linnego w wilgotnych lasach równikowych zdaje si wskazywa na yzno

gleb. Tymczasem pod wzgl dem zawarto ci próchnicy i soli mineralnych s to gleby bardzo s abe.

To, e jednak lasy tam rosn , przypisa nale y sta emu zasilaniu gleby natychmiast rozk adaj cymi si

substancjami organicznymi. Szybki obieg materii warunkuje istnienie najbogatszego ekosystemu

Ziemi. Wystarczy jednak przerwa obieg materii pomi dzy koronami drzew i gleb , by spowodowa

ca kowit degradacj lasu.

Trwaj ce od dziesi cioleci wycinanie wilgotnych lasów równikowych jest zagro eniem dla

zachowania równowagi w rodowisku geograficznym. Zmniejszanie si powierzchni tych lasów

pozbawia naturalnego rodowiska ludno tubylcz , wp ywa na zmian ich ycia. A przecie lasy

te, ze wzgl du na wielko biomasy, dostarczaj do atmosfery w czasie fotosyntezy du e ilo ci tlenu.

Dlatego maj znacz cy wp yw na bilans tlenu na Ziemi. Zmniejszanie ich powierzchni powoduje

wzrost dwutlenku w gla w atmosferze. Wilgotne lasy równikowe zmieniaj wi c jej sk ad chemiczny.

Mog wp ywa na zmiany klimatu w skali lokalnej i globalnej. Mimo to na obszarach wilgotnych

lasów równikowych prowadzi si hodowl i wypas byd a, zak ada plantacje np.: kawy, kakao,

eksploatuje si surowce mineralne, realizuje ró ne inwestycje np.: budow dróg i zapór wodnych”.

Na podstawie: Makowski J., Wyst powanie lasów tropikalnych, UW, Warszawa, 2001.

Wilczy scy E i B., Geografia, BGW, Warszawa, 1997.

a) Podaj trzy przyk ady wspó zale no ci mi dzy elementami rodowiska przyrodniczego

w opisanej strefie wilgotnych klimatów równikowych.

1. ..................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

b) Podaj dwa przyk ady wzajemnych relacji cz owiek – rodowisko w opisanej strefie.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 36. (2 pkt)

Okre l rodzaj oraz genez zapisanych w tabeli ska .

Nazwa ska Rodzaj ska y Geneza ska y

Wapie Osadowa organicznaPowstaje z nagromadzenia wapiennych

szkieletów ró nych organizmów.

Gips

Marmur

Zadanie 37. (2 pkt)

Na fotografii przedstawiono jeden z typów wybrze y.

Podaj nazw przedstawionego na fotografii typu wybrze a oraz dwa charakterystyczne

jego elementy.

Nazwa typu wybrze a:

.........................................................................................................................

Charakterystyczne elementy:

1. ..................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 38. (2 pkt)

a) Uzupe nij tabel , wyja niaj c genez wymienionych jezior.

Nazwa jeziora Geneza

Wigry

Czarny Staw

w Tatrach

b) Podaj wiek geologiczny powstania mis jeziornych wymienionych w tabeli.

Wiek mis jeziornych wybierz spo ród podanych: plejstocen, holocen, trzeciorz d.

......................................................................

Zadanie 39. (2 pkt)

Rysunki przedstawiaj dwa rodzaje form rze by powstaj ce dzi ki akumulacyjnej

dzia alno ci wiatru.

a) Podaj nazwy tych rodzajów form.

Nazwa formy na rysunku A: ……………………………………………………

Nazwa formy na rysunku B: ……………………………………………………

b) Podaj dwie charakterystyczne cechy form rze by przedstawionych na rysunku B.

1. ...................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 40. (2 pkt)

Na mapie przedstawiono rozmieszczenie pokryw lessowych w Europie.

1 – zasi g ostatniego zlodowacenia, 2 – maksymalny zasi g l dolodów plejstoce skich, 3 - lessy

a) Wyka zwi zek mi dzy rozmieszczeniem pokryw lessowych a zasi gami zlodowace .

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

b) Wyja nij genez pokryw lessowych w Europie.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 41. (1 pkt)

Podaj typ gleby, której ska macierzyst jest less i oce jej stopie yzno ci.

Typ gleby: ....................................................................................................................................

Ocena yzno ci: ...........................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 42. (2 pkt)

a) Wyka zwi zek mi dzy powstawaniem gejzerów a geologicznymi procesami

endogenicznymi.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

b) Z podanych zestawie obszarów zaznacz jedno, w którym wymieniono cztery obszary

wyst powania gejzerów.

A. Wyspa Kiusiu, Kamczatka, Islandia, Nizina Amazonki.

B. Yellowstone, Islandia, Nowa Zelandia, Pó wysep Arabski.

C. Islandia, Kamczatka, Yellowstone, Nowa Zelandia.

D. Kamczatka, Wyspa Kiusiu, Islandia, Sudety.

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 43. (2 pkt)

„Cechy freonów, np. takie jak: trwa o , oboj tno , nietoksyczno zadecydowa y o ich

wykorzystywaniu w procesach produkcji. Ju w czasie II wojny wiatowej stosowano

je w urz dzeniach do rozpylania substancji przeciwko komarom roznosz cym malari . Szerokie

zastosowanie freonów, mi dzy innymi w przemy le kosmetycznym, komputerowym, okaza o si

bardzo niebezpieczne dla rodowiska geograficznego. Jednak przekonywanie producentów

o konieczno ci zamiany freonów innymi zwi zkami nie zawsze dawa o wi ksze rezultaty”.

Na podstawie: Kalinowska A., Ekologia –wybór przysz o ci, Editions Spotkania, Warszawa, 1991.

Z podanych poni ej wyra e utwórz ci g przyczynowo-skutkowy.

W schemat wpisz tylko oznaczenia literowe.

A. Wzrost zachorowa na choroby nowotworowe np. raka skóry.

B. Wykorzystywanie freonów w procesach produkcji.

C. Wzrost przypadków chorób oczu np. za my.

D. Emitowanie do atmosfery freonów.

E. Uszkodzenia tkanek ro lin (w tym ro lin uprawnych).

F. Zagro enia w skali globalnej.

G. Rozk ad freonów pod wp ywem promieniowania s onecznego.

H. Niszczenie ozonu w stratosferze w wyniku skomplikowanych reakcji chemicznych.

I. Zmniejszanie si warstwy ozonowej.

J. Zmniejszenie produkcji planktonu ro linnego i zwierz cego.

B F

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 44. (2 pkt)

Morze Ba tyckie ze wzgl du na swoje po o enie geograficzne charakteryzuje si s ab

wymian wód oraz du ym ich zanieczyszczeniem.

Podaj trzy przyk ady dzia a , które kraje nadba tyckie mog podj w celu ochrony

wód Morza Ba tyckiego.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 45. (2 pkt)

Do podanych nazw j zyków dobierz nazwy grup j zykowych, do których nale

lub nazwy krajów, w których wyst puj . Nazwy grup j zykowych oraz krajów wybierz

spo ród podanych poni ej.

Grupa j zykowa: indoira ska, germa ska, roma ska, s owia ska.

Kraj wyst powania: Francja, Egipt, Dania.

J zyk Grupa j zykowa Kraj wyst powania

hiszpa ski Meksyk

arabski semicka

hindi Indie

breto ski celtycka

angielski RPA

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 46. (2 pkt)

Rysunek przedstawia zmiany przyrostu naturalnego w Polsce w latach 1946 – 1999.

a) Podaj dwie przyczyny spadku liczby urodze w Polsce w latach 60-tych XX wieku.

1 ....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

b) Podaj dwie przyczyny wysokiej liczby urodze w Polsce w latach 1975 - 85.

1 ....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 47. (2 pkt)

Podaj cztery przyk ady negatywnych konsekwencji spo eczno-gospodarczych eksplozji

demograficznej w Afryce.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

4. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 48. (2 pkt)

Brak pracy dla du ej populacji ludno ci w wieku produkcyjnym to problem, który pojawi

si w krajach Europy rodkowej i Wschodniej w ostatnim dziesi cioleciu XX wieku.

Zaproponuj trzy dzia ania, które nale y podj , aby ograniczy wyst powanie zjawiska

bezrobocia w tej cz ci Europy.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 49. (2 pkt)

u awy Wi lane s krain , której warunki rodowiska geograficznego okre la si

jako korzystne i niekorzystne dla rozwoju rolnictwa.

Podaj dwa przyk ady korzystnych i dwa przyk ady niekorzystnych warunków rozwoju

rolnictwa na u awach Wi lanych.

Warunki korzystne:

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Warunki niekorzystne:

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 50. (2 pkt)

Na podstawie mapy „Huta Katowice – zmiany w rodowisku geograficznym”

(za cznik nr 1.), przedstaw cztery przyk ady zmian w rodowisku geograficznym, które

zasz y na tym obszarze.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

4. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 51. (2 pkt)

Na mapie przedstawiono rozmieszczenie technopolii na wiecie.

a) Sformu uj prawid owo dotycz c przestrzennego rozmieszczenia technopolii.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

b) Podaj dwa czynniki lokalizacji o rodków przemys u zaawansowanych technologii.

1. ...................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

Zadanie 52. (2 pkt)

Wymie cztery przyk ady dzia a podejmowanych na obszarach zag bi w glowych

w Europie i w Polsce, w których obecnie zachodzi proces restrukturyzacji.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

4. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 53. (2 pkt) Na mapie konturowej Polski zaznaczono wyst powanie wybranych zak adów

przemys owych.

Podaj dla ka dego z zak adów po jednym, najwa niejszym czynniku lokalizacji.

Czynnik lokalizacji:

1 ..............................................................................................................................

2 ..............................................................................................................................

3 ..............................................................................................................................

4 ..............................................................................................................................

Zadanie 54. (1 pkt)

„Wspó czesna cywilizacja tworzy coraz to nowe zagro enia zdrowotne. Wi kszo zagro e

cywilizacyjnych nie wywo uje nag ych reakcji chorobowych, ich oddzia ywanie na organizm ludzki

jest d ugotrwa e, a rozwijaj ce si w ich wyniku choroby maj charakter przewlek y”. Na podstawie: Encyklopedia PWN, PWN, Warszawa, 2002.

Podaj trzy przyk ady chorób cywilizacyjnych.

1. ...................................................................................................................................................

2. ...................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 55. (1 pkt)

W tabeli zamieszczono dane o wynikach wyborów samorz dowych w Polsce w 2002 roku.SLD-

UP

PO

PIS

Samoobrona LPR PSL Unia

Samorz dowa

UPR

Województwo

Procent uzyskanych g osów

dolno l skie 27,7 16,1 17,5 15 6,3 7,5 2,1

kujawsko-

pomorskie 31,8 12,1 18,4 14 10,8 1,3 1,5

lubelskie 20,6 8,5 21,8 18,4 19,8 0,9 1,5

lubuskie 42,9 13,1 13,1 12,9 8,4 2 1,7

ódzkie 23,9 9,1 21,5 13,9 15,3 1,2 2,2

ma opolskie 17,7 19,1 11,4 17,9 8,1 0,9 2,9

mazowieckie 21 * 15,8 14,3 11,7 1,5 3,5

opolskie 24,5 11 11,3 11,6 10,5 0,6 2,4

podkarpackie 18,4 ** 16,3 22,9 14,1 0,5 2,3

podlaskie 20,1 16,1 16,1 18,3 12,3 0,6 0,5

pomorskie 21,6 30,7 14,1 10,4 6,3 3,8 2,6

l skie 25,8 14,2 11 11,4 4,3 5,8 2,1

wi tokrzyskie 26 13,1 21 10 20,3 0,6 1,7

warmi sko-

mazurskie 32 13,6 16,7 13,2 12,6 0,9 2,1

wielkopolskie 27,9 16,6 15,5 11,3 12,6 1,8 2,2

zachodniopomorskie 33,2 11,2 19,1 13,2 5,5 1,5 2,1

* W województwie mazowieckim kandydaci PO uzyskali 8,5% g osów, a kandydaci PIS 17,4% g osów.

* * W województwie podkarpackim wystartowa komitet Podkarpacki Razem, na którego listach znale li si

kandydaci PO i PIS i uzyskali 15,4% g osów.

Na mapie konturowej Polski zaznacz odpowiednim szrafem obszary województw,

w których wygrali kandydaci partii niezrzeszonych w koalicji SLD-UP.

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



Zadanie 56. (2 pkt)

Podaj trzy przyczyny zró nicowania preferencji wyborców w Polsce.

1. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2 ....................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. ...................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl



BRUDNOPIS

Wię

cej a

rkus

zy z

najd

zies

z na

stro

nie:

ark

usze

.pl

Documents

MATERIAà DIAGNOSTYCZNY Z GEOGRAFII - arkusze.pl · 2 Materiaá pomocniczy do doskonalenia nauczycieli w zakresie diagnozowania, oceniania i egzaminowania Geografia – grudzie 2005