Mbrojtja Ne Pune Dhe Perpunimi i Metaleve

5/27/2018 Mbrojtja Ne Pune Dhe Perpunimi i Metaleve

PRMBAJTJA

3.MBROJTJA NGA RRYM

ELEKTRIKE.........................................................................................................3

4.MBROJTJA NE PUN DHE PRPUNIMI I METALEVE................................................................

aPrpunii ! pr!r"!#$"a% &!%i" p!rpunii '(% un)'ia ! %(!&'uar *! % rr!+i&,(!% pun%,r

p!r',n!-i a%(!r! &ur nu& !(!% '(%r!n$ii I ir! I /!$-!' ap, !)(! I )!%a-i% *! p!rpun,

P!r/!%'ii I (ap!/! % &a-ii% $"a% pr!r"!' )(! +$"!)("a ", a)!&ua%! ! a%!r"a-!/! un) % '

%(0!r"! % a'(&-a/! )(! 1-u%urii I %0r! )(! &!'(%u %a rr!+i&,i pun%,rin )(! a%a % 2i-!% &r0!"n p

%"!ra n a1!r'i % %i"......................................................................................................................................

Prpunii ! )!1,ri# $"a% &%i" p!rpunii un) % &ri",(!n un)'i% ! $"!n!rii% %! rr!+

n pun pa'i*! pun,(!% ! pr!'a ! 1,r2a /!pru!'! % !)(a ), '(an$"! n$a u)(+i!% ! 'i$

n pun un) % )a%,i pun%,rin 5&ur &,an)a nu& '(% ! 'in&r,ni+uar ! /!pri6 ap,

a&in!n7pa"i'"!% ap, /!$-a%......................................................................................................................

....

2P!rpunii ! n$"i%"! )(! 'a-)i 8 &ra(a' rr!+i&u% *! un) % para*!' p!rpunii ! 'a-)i

n$"i%"! n a'p!&%in ! (!-ii% ! ',-/!n%!% % 2i-!% &ri",(!n $"a% '(&rir"!' ' !%a-i% ap, n$"

71a*!% un)'ia ! rr!+a%ii% *! )%,n % pari%...................................................................................

..........................

4.1.MAKINAT DHE PAJISJET E PUNS QE KAN MUNDSI T RREZIKOPUNTORET......................9


3. MBROJTJA NGA RRYMA ELEKTRIKE

Njohurit ee!e"t#re t $er%o"eit i&hur !e $#%oj#t e '#i!it t rr(!e% ee'tri'e "$r or)#"i*e! j#"

N&i'i!i I '#i!it t rr(!e% ee'tri'e "e$r or)#"i*!# t )j# %ht+,-e$ri!i ter!i' &je)ie/ %i&o!o% " h(rje &he je ")# tru$i0

,-e$ri!i !e'#"i' %h'#rri!i i i"&e-e/ " h(rje &he je ")# tru$i0

,-e$ri!i 'i!i' &u'e e &e!tu#r $#*!e"e )j#'ut &he

,-e$ri!i ioo)ji' &u'e !o% u $er$uth r'ue"3#t e tru$it &he t 'orre"ti "j# e or)#"e-e t r(!!

&he %ht#")i!i I !u%'uj-e.

K( "&i'i! '# !u"&%i -e$ri!i #tehere 'ur+

,$re'e" &( $erue% " te"%io" "j'oh%i%ht0,$re'e" $erue% t "&r(%he! e r#%t%i%ht !u"& t je" " te"%io"0

,$re'et to'*i!i "e%e '# %h'#r'i! ee'tri'0

,e"&rohet #er #rt$erue%-e $r ee't t rr(!i!it t #jrit &he

,e"&rohet " to' *o"e/ " !e% t &( $ote"3i#e-e ee'tri'e.

Rre*iet ")# rr(!# ee'tri'e !u"& t je"

,)o&itje ee'tri'e &e!tohet or)#"i*!i $# %he"j# t j#%ht!e t &u'%h!e &he

,tr#u!# ee'tri'e &je)ie0&e!ti! %(%h &he &e!ti!e tjer#/.Te"%io"i0i"te"*iteti &he re*i%te"3# ee'tri'e !u"& t 'ete ee't t &e!%he! 'ur+

,re*i%te"3# ee'tri'e %ht 2555 o!0

,i"te"*itet %ht 16 &eri 75 !A &he

,te"%io"i $r rr(! #ter"#ti-e %ht 125 8 #$o t -iju%h!e 65 8

M#%#t !rojt%e te'"i'e &uhet orje"tu#r "


,i*oi! t $erue%-e &he ee!e"te-e " te"%io" " -e"&et 'u -e$rohet !e &u#r0

,-e"&o%j# e 'uti-e #$o %htte$i*#-e !rojt%e0

,-e"&o%j# e $e")e%#-e i*i'e 0

,%hr(t*i!i"e "&er$re%-e

,!u"&%i" e "&er$rerje% #uto!#ti'e e rr(!e% " !o!e"te t )#i!e-e &he

,-e"&o%j# e $erue%-e " -e"&et e $#&u'%h!e !rojtur#/.

M#%#t -e$rue%e $r r#%tete e )o&itje% ee'tri'e

,9'(je" e uri!it ee'tri' " r#%t #t'e%ie "&er$re%i !e'#"i' #$o %i)ure%#/0

,$er%o"i" e )o&itur &uhet iru#r ")# "&i'i!i I rr(!e%0

,t hiet '#i ur"i*ue% #$o t '$utet0

,i*oi!i" e &ore% % %h$etue%it 'ur t -e$rohet $r "&er$rerje t uri!it t rr(!e%0

,t $er&ore" !jete e "u' e $eroj" ee'tri3iteti" $r %h'e$utje etj.


4. MBROJTJA NE PUN DHE PRPUNIMI I METALEVE

E&he )j#t $r$u"i!it t !et#e-e !u"& t -ije &eri t rre*i'i!i I %i)uri% " $u"+

#/ Prpunii ! pr!r"!,)j#t 'etij $er$u"i!i %ht !u"&%i# e the'%u#r e t rre*i'ohet $u"tori &he $er%

#there 'ur "u' ehet %htre")i!i I !ire I -e)e% #$o e&he I &et#it e $er$u"ohet. Per-et%i!i I h#$e

'#i!it )j#t $rerje% &he *)je&hj# jo #&e'u#te e !#terj#e-e !u"& t %je th(erje t #%h'#-e &he utur

t(re &he 'e%htu t# rre*i'oi $u"tori" &he #t# t 3iet 'r(ej" $u" tjer# " #er%i t tij.

/ Prpunii ! )!1,ri, )j#t 'tij $er$u"i!i !u"& t 'rijohe" !u"&%it e )je"eri!it te rre*i'ut "$#%ie $u"ohet !e $re%# !e or3# -e$rue%e t !e&h# 9&o %h!#")je ")# u&h*i!et e %i)uri% " $u"

t !toi $u"tori" 'ur 'o!#" "u' %ht e %i"'ro"i*u#r !e -e$ri!/ #$o e&he !#'i"e"0$#ji%jet #$o -e)

3/ P!rpunii ! n$"i%"! )(! 'a-)i 8 'r#h#% rre*i'ut e !u"& t $#r#e% $er$u"i!i !e %#&i! &he ")ji

#%$e'ti" e he!i!it !e %o-e"tet t 3iet 'rijohe" )j#t %h'rirje% % !et#it #$o ")jitje% 09#et !u"&

rre*#ti!it e &!to" t $#rit.


4.:. MAKINAT DHE PAJI;JET E PUN;


,$ro-oi $#r# ii!it " $u"0

,%e $#'u "j here " &( -ite t# j 3ertii'i!i" &he

,$ro-oi $#r# riii!it " $u" $#% "&o"j re'o"%tru'%io"it #$o $#% 9-e"&o%je% $r -#*h&i! $u"e.

4.>. MBROJTJA#EK=AMINIMI DHE KONTROLLI I ;I;TEMEVE DHE PAJI;JEVE

E'*#!i"i!i &he 'o"troi $er%hij"

#/ ,!&+iniin ! 'i'%!!/! '%ai-! pr 'in"a-i+i )(! 1i&"!n ! +"arri% %ht 'o!$ete"3 e or)

%htetrore t 'o"troit &he e'*#!i"i!it $r t e-itu#r 'riji!i" e hu!je-e !#terj#e 0rre*i'i!i" jo -et

$er%o"eit $or e&he t $o$u#te% " $r)jith%i &u'e 'o"trou#r &he %h(rtu#r u"'%io"i!i" e %i)urt

e%hu#rje% " $u" $r here" e $#re &he $erio&i'i%ht %i$#% i)jit 0 t )jith# %i%te!et

, $r %i"j#i*i! *j#rri0

, $r *j#rri'je !e &io'%i& '#ro"i

$r *j#rri'je !e %h'u!

$r *j#rri'je !e uj

$r *j#rri'je !e $uhur

$r %i"j#i*i! t e'*i%ti!it t )#*r#-e &he #-uj-e t &je)%h!e

$r rrjeti" e hi&r#"t-e &he

e $#ji%je-e !rojt%e &he %i"j#i*ue%e $r $#r#"i! &he *)jeri! *j#rri &he e'*$o&i!i.

/ #!&+ainii I a&ina/! )(! pa"i'"!/! ! '(&a-- % -ar% % rr!+i&u% %ht 'o!$ete"3 e or)

%htetrore t 'o"troit &he e'*#!i"i!it $r t %hu#r &o'u!e"t#3io"i" e "e-oj%he! e !rojtje% "

&u'e u #*u#r " 3ertii'i!i" e $ro&hue%it $r

!#'i"# &he $#ji%je t $u"u#r# $r here" e $#r &he

!#'i"# &he $#ji%je t 3i#t '#" %h'# t #rt t rre*i'%h!er

Po% $#ji%je-e &he !#'i"#-e tjer# *#'o"i%ht $r e'*#!i"i! j#" e&he

$#ji%jet e 'u*hi"%

$#ji%je $r re%tor#"e

)je"er#toret $r $ro&hi!i" e rr(!e%

%t#3io"i I $o!$#-e

%t#3io"i I 'o!$re%or-e

$#ji%jet " -e)etore 9$oj%e0r#tii'# etj/.


3/ #!&+ainii I &ara&%!ri'%i&a/! % /!n)i% % pun!' %ht e &o!o%&o%h!e e t ehet i"%$e'ti!i I 'u%

t #!ije"tit + te!$er#tur#0#)%htir# re#ti-e0%h$ejt%i# e rr(!i!it t #jrit0*hur!# 0"&rii!i etj.

&/ #!&+ainii I a&ina/! 7 $#ji%je-e &he i"%t#i!e-e tjer# &uhe" t ehe" $o#%htu )j#t e%hu#rje% "

$r here" e $#re &he " !"(r $erio&i'e+ i"%t#i!et ee'tri'e0rrue$rit%#t0-i"#t0$#tor!#t ")rit%e0%i%

e -e"tii!it0jet e!er)je"te0i"%ti!et !rojt% ")# *j#rri,&(ert #uto!#ti'e &he '#$#'et !(e% "%i%te

-e"tii!it;'i!#ti*i!it.

e/ Mr,"%"a n pun $"a% ar%"!' ! ),r, Si$#% %hu! %t#"r&e-e t $u"% %hu! %htete I "or!oj

$r)jith%i $u"et e '#" t j" !e #rtje" !e &or ")#r'e%#-e.

Pu"et t 3i#t i&he" !e %i)uri" " $u" $r $er%o"ei" )jith"j j#" t 'u%ht*u#r# !e #t%i" $%i'oi*i'e 0!

&he )ji"i" e $u"etorit. Ktu j" $je% t )jith# o$eri!et !e ui" e $u"

")ritj#0#rtj#0%hu#rj#0%ht(rj#0terhje'j# !#jtj# etj.

Er)o"o!ij# %ht !i# e 3i# i $r%hi" !u"&%it e e-i*je% % tru$it &he )j(!t(r-e )j#t $ro3e%e

$u"% &he #rtje% % !#terj#e-e.

Me $u" t %i)urt "e"'u$tohet+

,t &h"#t $r ")#r'e%e" $e%h#0or!#0&i!e"*io"et0$o*it# &he !u"&%i# e %h'#$er&er&hje%/0

,#")#*hi!i I $u"torit !u"&%i# e #rtje%0#r)%i#;#rt%i# &he i"te"*iteti i #rtje%0 $er&ori!i I !

!rojt%e t "e-oj%h!e &he $#"ii'i!i I $u"% &he $u%hi!it/ &he

,"&i'i!i !je&i%it t $u"% h#$%ir# e $u"%0"&r(%hi!ii "i-ee-e $r '#i!

$#o%je%0te!$er#tur#0#)%htir# &he %h$ejt%i# e rr(!i!it t #jrit " h#$%ire" e $u"%/

@#*u#r " 'u%htet e $u"% % $u"torit %ht oi)i! i $u"&h"%it e t# j '#te)ori*i!i" &he -er%i!i" e $u

" u"'%io" t +

,!#%e% #rt%e !#'%i!#e e eju#r M@MB ejohet e re" &ite% t #rte" !# %e %hu!ti 1555 ') /

" u"'%io" t !o%he% &he )ji"i% % $u"torit+

!o%h#, -je9 16,1C 1C,46 !i 46 %ht#t*"#t!#%h'uj 76 65 46 ,e!r# 17 16 17 6

,r'ue"3e% &he 'oh*)j#tje% % $u"% % $u"torit0

,$o*ite% % tru$it t $u"torit )j#t #rtje% % ")#r'e%e% -erti'#e0!e ")#r'e% #er tru$it0!e 'rru%je,"

&he !e 9-e"&o%je &he 'o!i"i! I t(re &he !e $er'uje 3u3/0

,h#$%ire% !#"o-rue%e )j#t $u"% &he

,te!$er#ture% &he #)%htire% " -e"&i" e $u"%.

4.7. KONTROLLI I MJEDI;IT 7 MAKINAVE DHE PAJI;JEVE ME RRE=IK;HMERI T LAR

Ko"troi &he %h(rti!i I !je&i%it0!#'i"#-e &he $#ji%je-e !e %h'# t #rt t re*i'%h!eri% het %i$#


,'o"troit t !je&i%it ")# #%$e'ti I !rojtje% " $u" &u'e %h(rtu#r $#r#!etr#t +

, i*i' te!$er#ture0#)%htir0%h$ejt%i e e-i*je% % #jrit0"&rii!0*ur! &he -iri!/ &he

, 'i!i' 'o"3e"tri!i I "&ot%#-e )#*e &he #-u &he $uhur/0

,'o"troi I $#ji%je-e &he !#'i"#-e %i$#% i%te% % $r#"u#r $r %h'# t rritur t rre*i'%h!eri%.

Ko"troi &he %h(rti!i I $#ji%je-e !e %h'# t #rt t rre*i'%h!eri% het %i$#% %t#"r&it ISO 1551

$#%t#j ehet re)ji%tri!i I $o%#e! I 3ii &uhet t $r%hij+

,e!erti!i I $#ji%je%0

,$ro&hue%i0

,ti$i I $#ji%je% &he "u!ri %eri'0

,-iti I $ro&hi!it0

,-iti I e%hu#rje% " $u" &he $er&ori! &he

,t# e u"&it e %h(rtit &he 'o"troit.

P#ji%jet &he !#'i"#t !e %h'# t #rt t rre*i'%h!eri% )j#t o$eri!it !e to &uhet e t je" t &itur# %

$#r#!etr# e !#te" !e i"%tru!e"te t 'o#u&u#r# '#iru#r#,#*hru#r#/ #%htue t je$et " !o!e"te t 3#'

$#%(r# e #rt %i$#%+

,!#&he%i-e !e'#"i'e !#%0)j#t%i0'oh0te!$er#ture0"u!ri I rrotui!e-e etj/0

, !#&he%i-e ee'tri'e re*i%te"30te"%io"0i"te"*itet0ui 0to'*i!etj./0

,!#&h%i-e t re*i%te"3#-e t i*oi!it0

,!#&h%i-e t *hur!e% %i$#% %t#"r&e-e "&er'o!t#re IE =61 &he IE 54/0

,!#&h%i-e t -iri!e-e r'ue"3#t %i$#% IE 226/0

,!#&h%i-e t "&rii!it uF/ &he 'or'%io"it 'o%i"u%it/0

,!#&h%i-e t 'o"3e"tri!it t !#terje-e t rre*i'%h!e $uhurit 0 #-uj-e or)#"i' &he joor)#"i'

!#terjet t 3i#t &uhe" t #"#i*ohe" %i$#% te'"i'e% #"#iti'e/

,$#ji%je-e !#t%e $o!$#-e $r !#rrje t !o%tr#-e0&o*i!etr#t0 0 'ro"o!etr#t0 #"e!o!etr#t ter!o!etr#t0hi&ro!

&he #ro!etr#t/0

,!#tj# e $uhurit %t#3io"#re 0$e%horj# #"#iti'e 0itr#t0'o"3e"tri!i I $uhurit re%$ir#i/

,!#tj# e $uhurit iri"o)je" 'o'#t !#te%e $er ir# &he !i'ro%'o$i o$ti'/0

,)#*r#t &he #-ujt i"or)#"i' #%ori!et0%$re'tooto!etri0eFi!i &iret t 'o"3e"tri!e-e "&ot%e " #jr &he #$i'

!eto&e% % 'o"3e"tri!it $ote"3io!etri'/0

,,)#*r#t &he #-ujt or)#"i' #%ori!et0'ro!#to)r#i !e '#$i#r !e &ete3tor0%$e'trooto!etri0%i%te!i I i&e"tii

&he eFi!i &iret t 'o"3e"tri!e-e "&ot%e " #jr/0

,!#terj#et t 3i#t #"#i*ohe" %i$#% te'"i'e% #"#iti'e 'ro!#to)r#i &he 'o"3e"tro!i I '#ro"it or)#"i'/ &he

,!i'ro'i!# te!$er#ture0#)%hti re#ti-e0%h$ejt%i e e-i*je% &he rre*#ti!i ter!i'/.

4.4. GA=RAT TEKNIKE DHE PAJI;JET NN PRE;ION


E&he $u"# !e )#*"# te'"i'e $#r#et )jith"j rre*i' $er $er%o"ei" &he %i e ti 'er'o" $er'u%hti!

$er)je)je%i $r !rojtje" " $u".R#%t ! t $#&e%hirue%he! %ht #there 'ur )#*i %ht he!ue% 0I &je)%he!

e'%$o*i-.

8e$ri!et t 3i#t &uhe" t "&er!irre" " h#$%ir#t e !(ur#/ #there 'ur hetoj! ere" e )#*it j#"+

,t i'et 9&o uri! *j#rri0

,t h#$e" &(er e &rit#re0

,t "&er$ritet ur"i*i!i !e )#* t !(et -e"tii/0

,!o% t $er&oret &rit# e h#$ur0

,!o% t $r&oret %h're$%#0

,!o% t %hohet rr(!# ee'tr'e 0

,!o% t "Fjerret $ri*# ee'tri'e ")# rrjeti ee'tri'0

,!o% t '(et *ij# ee'tri'e0

,!o% t $ihet &uh#"0

,&rit# !u"& t "&e*et -ete! 'ur "u' hetohet er# e )#*it0

,!o% u #*o -ete! " !e"&i!et tu# $or 'o"%utohu e&he !e tjeret0

,t thirret $er%o"ei I #utori*u#r $r )#*"# etj.

4..OK;IGJENI 8 O>

T )jith #t# t 3iet $u"oj" !e o'%i)je" &uhet t &ij"+

,ti 'e" rro#t e $#%tr# %i&o!o% $# -#jr# %e$%e " 'o"t#'t !e o'%i)je"i" !u"& t -et"&i*e"0

,-e)#t e $u"%0ee!e"tet "&eri&h%e &he 3o$#t $r $#%tri! &uhet t je" t $#%tr# &he $# ("&(r"# &he -#j

,$#%tri!i &he 9("&(ri*i!i I ee!e"te-e &uhet t ehet !e tretje t -e9#"t# &he terj# &uhet r " #jer o%

#*ot0

,o'%i)je"i "u' )uFo" t ruhet " !e&iu!e 'u '# !#terj#e t 3i#t eht "&e*e"0e'%$o&oj" #$o -et"&e*

,re*er-o#ri $r o'%i)je" t )#*t !e $re%io" !i 1.#r &he o'%i)je"i I e")et &uhet t jet I $#%ter &

!#terje "&e*e%e0

,-e"&*r#*j# e o'%i)je"it "u' &uhet t jet ")# !#terjet e "&e*e" #%#t etj./0&uhet t jet $# u)#

jo$oro*0

,)j#t $er&ori!it t o'%i)je"it t e")et &uhet 'u%htu#r re"&%i !rojtje% % (t(re% !e %(*#/ &he &u#r-

&or*#/$r %h'#' t te!$er#tur#-e t ut# t 3i#t !u"& t %h'#'toj" !er&hirje"0

,o'%i)je"i I $#%ter $er&oret " !e&i3i"e0*h(t%# &he $r &je)ie t %oti%i'u#r0

,o'%i)je"i I $#%ter "u' &uhet t $er&oret $r $#%tri!i" e !#terje-e ")# )o!#0

,o'%i)je"i "u' )uFo" t $r&oret " #to !e&iu!e 'u $er&oret #jri I 'o!$ri!u#r0)j#t $u"e% !e MD@0$r $#%tri

#%h'#-e t &rurit0$r $#%tri!i" e $uhurit 9#r&o %i&o!o% $uhurit t (!(rit/ &he t rro#-e0


,o'%i)je"i "u' )uFo" t $r&oret " *r#*je" e !#terje-e !e $re%io"0#rtje $"eu!#ti'e #$o #te%ti!i" e

"e" %ht($je0

," h#$%ir#t $u"ue%e $ro&hi!0 ri$#ri!0!et#$rerje0 %#&i!0")jitje etj./ 'u '# !u"&%i e t rritet 'o"3e"

I o'%i)je"it &uhet t 'et %i%te! t -e"tii!it0

," r#%t *j#rri &uhet $er&orur $#ji%jet $r i'je" e *j#rrit !# !#terje t th#t# O20#*ot etj./t 3i#t &uh

je" t te%tu#r# %e $#'u "j here " -it0

,)j#t $u"e% !e o'%i)je" "ohet $irj# e &uh#"it &he $er&ori!i I #'e% % h#$ur0

,rro#t e $u"% e $er!#j" o'%i)je" &uhet t "&rrohe" o%e t #jro%e"0

,h#$%ir# " t 3ie" ruhe" rro#t &uhet t je" " -e"&i" 'u rr(!o" #jri #%htue t #jro%e"0

,#r!#tur#t t i&hur# " %i%te!i" e o'%i)je"it &uhet t h#$e";!(e" ")#

,#r!#tur#t t i&hur# " %i%te!i" e o'%i)je"it &uhet t te%tohe" $#% 9&o $#u*e0

,#r!#tur#t &he ee!e"tet tjer# t i&hur# " %i%te!i" e o'%i)je"it &uhet t $#%trohe" !e #jr t ")roht0uj t -u#

#-u0

,$#ji%jet 0!#'i"#t &he i"%tru!e"tet !#t%e " %i%te!et e o'%i)je"it &uhet t je" t $o%#!e &e%ti"ue%e/0

,'o!$re%oret $r $u"e" !e o'%i)je" &uhet t e-itoj" "&i'i!i" e -#jr#-e0

,"u' $rererohet e t "&rrohe" 'o!$re%oret &he t $u"oj" !e )#*"# t "&r(%h!e0

,$r i*oi! t $#ji%je-e &he %i%te!it t o'%i)je"it e&he re*er-o#r-e/ &uhet $er&orur !#terj#et e "u' &i)je"

Fh#!i0e%h !i"er#0$oiuret#" etj./0

,e'*#!i"i!i I rrje&hje% "e$r %i%te!i" e o'%i)je"it &uhet r i"%titu3io"i I #utori*u#r0

,"e%e u"&rrohet -#j " %i%te!i" e o'%i)je"it &o t 9#et "j #ro! e $#'"&%h!e0

,$#% 9&o ri$#ri!i t %i%te!e-e !e o'%i)je" &uhet #r)u#r &ruri" I 3ii %ht $er&orur e-e"tu#i%ht )j#t i"ter-e

!e'#"i'0

,!u%hj#;*r#*j# e %i%te!it !e o'%i)je" ehet " !i'(rje t $er%o"eit &he !e t#e# "jote%e $r 'uj&e

!o%$er&ori! t *j#rrit0

,o'%i)je"i !e&i3i"# &uhet t !u%het #rtet &he ruhet !e o!o# t $o%#!e $# "&o"j #ro! '#r#'teri%ti'e0

,o'%i)je"i I )#*t )j#t r(!!#rrje% "u' '# "&o"j ee't t &e!%he! $o% -e%htir%i% " ")o$je !e #jr0

," r#%t t e"&i!e-e " e'ur &uhet t !uohet -#rr# !e #%h# %terie #%htue !o% t ie " 'o"t#'t !e o'%i)

e")et 0t "&rrohet %h$e%h &he !o% t $er&ore" $u&er0-#j o%e ("&(r"# $r %heri!0

,!er&hirj# e-e"tu#e e "&o"je $je%e t tru$it "u' )uFo" te tr#jtohet !e #'u #$o ore $or t i!oii*ohet &

-#*h&oi !je'i!i %$it#or etj.

Oje'ti !e t 3ii" %ht -e"&o%ur e"# $r o'%i)je" t e")t &uhet t 'et t#e#t e -rejtj% !e 't te'%t+

, St#3io"i $r o'%i)je" t ")t0

, Rre*i' ")# *j#rri &he e'%$o&i!i0

, Nohet $irj# e &uh#"it &he $r&ori!i i #'% % h#$ur0

, Nohet $u"# !e &u#r rro# #$o -e)# t ("&(ro%ur#0

, Nohet $r#"i# e jo$u"tor-e0


, Pr&ori!i i !jet-e $r !rojtje" $er%o"#e %ht i &et(ru#r

Mi%h'ri!et " t#e# &uhet t je" t &u'%h!e &he t#e#t t -e"&o%" " -e"&et t &u'%h!e.

4.9.Hi)r,$"!ni#H

Hi&ro)je"i %ht e"& &je)%e e '# $er&ori! t )jr " te'"i' 0$er&ori!i I tij $#r#et -e%htir%

$roe!e $r %i)uri" " $u" , $#%ie '# !u"&e%i e t rrje&he "$r t #r#t e %i%te!it $r ee't t -

&iu*i-e.Pr ee't t %i)uri% " $u" !e hi&ro)je" &uhet e+

,)jith"j t het %hii!i -i*ue I %i%te!it0

,t ehet %e $#'u "j here )j#t "&rri!it %h(rti!i I rrje&hje% ,%h'## e her!eti*i!it "$er -e"

!u"&%h!e ie !e u%'# %#$u"i "e%e "u' '# !u"&%i tjer#0

,t %hiet &he t e-itohet !u"&e%i# e or!i!it t Fhe$#-e o'#i*i!it/ t hi&ro)je"it %i&o!o% !i tu#

t %i%te!it t hi&ro)je"it #$o e&he " h#$%ir#t e !(ur#,&uhet t -e"tiohe" 'eto h#$%ir# %e $#'u !e 6 "&rri

#jrit " or #%htue t e-itohet e'%$o*i-iteti0

,"u' ejohet e tu#3io"et #rte%e t hi&ro)je"it t -e"&o%e" #er tu#3io"e-e t o'%i)je"it0'ori

#3etie"it0

,&uhet e t e-itohet 'riji!i e-e"tu# I ee'tri3itetit %t#ti30

,!u%hj# 0ru#jtj# &he tr#"%$orti I hi&ro)je"it " o!o# %$e3i#e t 9ei'ut !e 45.itr#0=.! 7&he $re%io

" 165.#r0

,&e$o"i!i I hi&ro)je"it &o t ehet " -e"&e t $o%#!e 'u $#r#%he $roje't#"i &he !e eje" %$e3i

i"%$e'%io"it %hteteror0

,&e$o"i!i I hi&ro)je"it ehet " h#$%ir#t h#$ur# 0 !e !rojtje ")# t re%hur#t &he t "r# o!

!u%hur# ")# #to t *r#*t#t0

,&e$o"ij# &uhet ru#jtur e&he ")# %h'#r'i!et ee'tri'e &he 'o"troi -i*ue &uhet t jet $er!#"e"t0

,&e$o"it e !e&he 3e"tr#et !e 12 o%e 24 o!o#/ $er 'o"%u!ue% t !e&he"j "&ertohe" %hte$i*# !e

t )jr# 0 !e 'o"%tru'%io" 'u!i t eht &he t !rojtur# ")# -e$ri!i I &ieit0

,rrjeti ee'tri' &uhet t het #%htue !rojtj# #"tie'%$o*i-e t jet $ri!#re0

,t -e"&o%e" %he"j#t e #j!ri!it $r rre*i'u" ")# $er&ori!i I #'e%0rre*i'u ")# e'%$o&i!i &he -e"t

h#$e" ")# etj.

4.?. M,n,&'i)i i &ar,ni% #?O,

E&he $%e '# %hu! &ie!!# i&hur !e e!erti!i" e 'etij )#*i %i )#* te'"i'0 %ht e #r%(e%h!e e t #"#i

%i I ti $#%ie " %hu! -e"&e urr#rt#t jo -ete! t !et#ur)ji% % re"& $r&oret %i e"& &je)%e %e'o"re $

irohet %#%i e !#&he e 'ti )#*i. Per&oret &i e"& &je)%e %hte% $or $r %h'#' t -eti-e t the'%u#r# ")u

'riteret e $er&ori!it t tij j#" %hu! t the'%u#r#. N %#%ir# tG -o)# !u"& t 9#et 0 %i&o!o% 'ur &je)i# %ht


$ot0 t !otor#t !e &je)je te re"&%h!e &he '#j#t e "&r(%h!e0O %ht %hu! he!ue% O "e #jer %h"&er

"e O2. O I&het !e he!o)oi"e" e )j#'ut te "jeriut &he %u!o" %i%te!i" "er-or &he #te '#r&io-#%'u#r .

Motor#t !e e"*i" iroj"e &eri "e O ")# $ro&u'et e &je)je% . 8ere te !#&he te 'o"3e"tri!it te

e&he "e t(!" e &uh#!t.

K( )#* !u"& t $#r#itet e&he " )#r#*h# &he tu"ee "j -etur !e %h$ejt%i e-i*je rreth 65 '!;h

50526 !7;$r 9&o 'io!eter 'ur%e "j #uto!jet tr#"%$ortue% &eri " 505?.N r#%tet 'ur e-i*j# %ht e ")#%u

r#%tet 'ur het e'*#!i"i!i i #uto!jretit " $#ji%jet e 'o"troit te'"i'/ $r ee't tr#i'ut #$o $er$jet*e iri!i

!u"& t trei%hohet.

Ko"3e"tri!i -ei!or I !o"o'%i&it t '#ro"itO/ !i 1 ")u#t.

Ko"3e"tri!i i O %ht

,"e *o"#t !e 'o!u!'#3io" "or!# ,26 $$! 75 !);!7/

,"e *o"#t !e 'o!u"i'#3io" i"te"*i-, 65 $$! =5 !)j!7/

,"e *o"#t 'ur 'e!i )#*r# e &je)ie% ,7 7= 555 !);!7/ &he

,"e !e&iu!et 'u $ihet h#" !i 65 !);!7

4.@. Di,&'i)i I &ar,ni% 8?O>

Dio'%i&i I '#ro"it "u' %ht )#* he!ue% " 'o"3e"tri!e t -o)# &eri " 'o"3e"tri!i" 5057. Pr -

"&r(%h!e t 'tij 'o"3e"tri!i the!i %e+

,'ur rritet 'o"3e"tri!i I &io'%i&it te '#ro"it " #jr "jeriu "u' "&ihet !ire0 ie " 'o"3e"tri!i -ei!o

1 9#et rritj# e r(!!#rrje% #%htue t 'o!$e"*ohet !#rrj# e o'%i)je"it &he %i $#%oj e e"&ri!it t )j#t

'o'&he!je i"te"%i-e0

,'ur 9#et rritj# e 'o"3e"tri!it t &io'%i&it t '#ro"it " 7 rritet r(!!#rrj# &eri " &(i%h &he %i $

9#et *-o)i!i I t "&e)ju#rit0the'%ohet 'o'&h!je0rritet te"%io"i I )j#'ut &he $u%i0

,!e rritje &eri " 60r(!!#rrj# -e%htir%ohet &he $#% )j(%e! ore 9#e" %he"j#t e he!i!it,$r# $ree

$eror3i! I $er%o"eit t 'o"troit o%e o$eri!it %i&o!o% "e !e&iu!e 'ur "u' u"'%io"o" -e"tii!i0

,rritj# e 'o"3e"tri!it 6,15 9# #ro!e" e #jrit %i'ur%e uji I )#*u#r '#ro"i' 0 e rrit 'o'&h!je" 0 9

$e")e%# " t $#!0'o"u*itet " %jeje &he hu!je e -et&ije%0

,'o"3e"tri!i !i 15 !u"& t %je )je"&je 'o!#ti'e &he -#*h&i!i I e"&ri!it " 't !e&iu! !u

%je -&e'je"0

,$r ee't t $e%he% %$e3ii'e t &io'%i&it t '#ro"it !# t !#&he %e e #jrit 'o"3e"tri!i %ht ! I the'

#er %i$er#e% % to'e%,$r# 'ur "j $er%o" e hu! -et&ije" &he ije &uhet %# ! $#re e t #r)ohet o%e ")rite

#rt0

," &e$o 'u &e$o"ohet &io'%i&i I '#ro"it &uhet t 't )jith"j o!o#t e %h$eti!it !e o'%i)je" #%htu

h#$%ir#t $# -e"tii! -i*it# &uhet r !e $er3je%0


,!jetet $er%o"#e t !rojtje " $u" &ore*#t $r !rojtje ")# !er&hirj# &he 'e$u3et %$e3i#e/ &

$er&orur " !e&iu!et 'u '# #'u t th#t etj.

4..A2!%i-!ni 8?>H>

E&he #3etie"i %i )#* te'"i' %ht e"& &je)%e 'u )j#t $ro&hi!it0#rtje% &he %hr(t*i!it &uhet $er!#jtu

'ritere-e !e t 3i#t -e$roj! %i)urt+

,)($#t &he ee!e"tet tjer# t %i%te!it #teri-e/ t #3etie"it ")# o!o# &eri te -e"tii re&u'ue% 'er'ohet

te%tohe" " $re%io" 755.#r0

,$#%ie #3etie"i %hu! eht "&e*et )jith"j &uhet $#% $#r#%(%h !u"&%i" e 9#je% % #'e% #er o!oe%0

,e t e-itohet !u"&e%i# e e'%$o&i!it " $#ji%je" ! #3etie" 'er'ohet e $roje't#"ti )j#t &i!"*io"i!

tu#3io"e-e t# !err $#r#%(%h !u"&ei" e &je)ie% %i&o!o% 'ur tu#t j#" ! )jr &he " !e&iu!et e $u"% 'er

e -e"tii!i t ehet !e =."&rri!e t #jrit re" ore0

,#'# e h#$ur %ht e rre*i'%h!e %i9 $#r#et rre*i' e&he tru$i !e te!$er#ture t #rt,%i&o!o% ee'tro!otore

"&er$rer%it e rr(!e% t $u"ohe" %i$#% 'riterit #"tie'%$o*i-0

," %i%te!et e #3etie"it *#'o"i%ht j#" t i"%t#u#r# $#ji%jet e "je% % #'e% ot t th#t 'ur &i#!etri

!#&h / #$o e&he t #)t 'ur &i#!etri3 %ht I -o)e/0

," %i%te!et #teri j#" t -e"&o%ur# $o#%htu e&he -#-o#t jo'th(e%e0

,'o"3e"tri!i I #3etie"it " #jr &eri "e 6 "u' '#"&o"je"&i'i! e%-i&e"t "e r(!!#rrje0

,$r -er# te 'o"3e"tri!it t #3etie"it " #jr !i 6 !u"& t 9#e" ")ui! %e$%e *-o)ohet 'o"3e"tri!i I #j

,$er 'o"3e"tri!i" 25 'e!i 9#je" e 'o'&he!je% &he r(!!#rrje" e -e%htir%u#r0

,'ur%e )j#t 'o"3e"tri!it 45 !u"& t 'rijoi !u"&%i" e hu!je% % -et&ije% &he -&e'je".

4.:. M!)iu!% 1%,(!'!

Po% tjer#-e !e&iu!et toh%e $r&ore" e&he " 'i!#ti*i!i" e #ut!jete-e #"j !e&iu!et toh%e $#r#

i"tere% $r !rojtje" " $u" 0 $#%ie+

,t )jith# ui&et e $er&ore" " te'"i'e" e tohje% $#r#e%i" !u"&%i" e he!i!it t or)#"i*!#-e t )j#

,%ht &ei"u#r %#'t%i%ht %h'## e !u"&%i% % -e$ri!it t &!%he! $r ui&e toh%e t "&r(%h!e

'o"3e"tri!it !#'%i!# t eju#r KMB/0

,or)#"et e r(!!#rrje% $reerohe" e te !rohe" !e !#%'# t $o%#!e o%e #$#r#tur# e $o%#!

o'%i)je"0

,$r r#%ti" e rrje&hje% % #!o"j'ut &uhet $r&or %(*#t e $o%#!e 0

,$r r#%ti" e &i%# !e&iu!e-e toh%e &uhet t $r&ore" &or*#t e $o%#!e $#%ie '# !u"&%i e t

&je)i# " 'ur0

,"&i'i!et e !e&iu!e-e toh%e t 3i#t &ihe" j#"+


Nr.

:ru$i

to'%i'

Ko"3e"tri!i

-ei!or "

#jr

-e$ri!i

Koh# e

-e$ri!it e!erti!i

or!u#

'i!i'e -erejtje

1 1 5.6,1.5 8&e'je 6 !i" Dio'%i&i I %uurit SO2

2 2 5.6,1.5 =5 !i" A!o"j#' NH7Metiro!i& H7@r

7 7 2.5,2.6 8&e'je o%e

&e!ti!

##t)j#t

1 or Koroor! H7Tetr#'or I '#ro"it 4

4 4 2.5,2.6 8e$ri! I

&e!%he!

2 or !eti'ori& H7eti'ori& 2H6

6 4 M %hu! to'%i' %e )ru$i 6 e ! $#'

%e 4.

reo" 21 H2reo" 117 277

= 6 Deri 75 P -e$ri! t

&e!%he!

2 or Dio'%i& '#ro"i O2

reo" 11 7

reo" 22 H2? = Mi 25 Nu' '#

-e$ri!

%$e3ii'

2 or reo" 114 22reo" 12 22reo" 17 7

4.::. Ar$,ni )(! a+,%i

:#*"#t te'"i'e i"erte '#" $er&ori! t )jr " te'"i' .8e$ori!i I !u"&%he! I $re%io"it t #rt )j#t $ro&

0#rtje% #$o &e$o"io!it !u"& t $#r#et rre*i'.

Oje'ti " t 3ii" %ht e -e"&o%ur e"# $r #*ot t ")t o%e #r)o" &uhet t 'et t#e#t e -rejtje% !e 't te'%t

, St#3io"i $r #*ot t ")t0

, Rre*i' ")# *j#rri &he e'%$o&i!i0

, Nohet $r#"i# e jo$u"tor-e0

, Pr&ori!i i !jet-e $r !rojtje" $er%o"#e %ht i &et(ru#r.

Mi%h'ri!et " t#e# &uhet t je" t &u'%h!e &he t#e#t t -e"&o%" " -e"&et t &u'%h!e.

.:.LNDET DJEG;E DHE MBROJTJA N PUN

B"&et &je)%e 'o"-e"3io"#e t 3i#t $er&ore" " 'u%htet to"# j#"+the")jii0!#*uti0"#t#0e"*i"i0)

")t "#t(r# :BN,BP:/0io-#ji -#ji i!or/ etj.&he jo'o"-e"3io"#e + "&et &je)%e r#&io#3ti-e.

Kr#h#% $er$#r%i-e &he #$i'ue%h!eri% % &o!o%&o%h!e t "&-e &je)%e " $r)jith%i0$#r#ite" -e%h

t %hu!t# $r $u"e" &he %hr(t*i!i" e %i)urt t t(re.


6.2. T(!n$"i--i "u' $#r#et "&o"j -%htir%i )j#t %hr(t*i!it t tij ")# #%$e'ti I !rojtj

$u".Proe! 'r(e%or %ht rre*#ti!i r#&io#'ti- I 3ii "u' %ht I -o)e &he !u"&%i# e -et"&e*

$uhurit t tij &u'e 'riju#r e&he !u"&%it e %h$erthi!e-e.

6.7. Druri 8 " #%$e'ti" e !rojtje% " $u" $#r#et $roe! %i&o!o% " #to !#'i"# 'u ehet $er$

I !ire I &rurit %e$%e !u"& t 'rijohet !u"&%i# e %h$erthi!e-e e'%$o*io"it.Kjo &o t thot

'et i"&u%tri &uhet 'u%htu#r r#"&%i &he $er'u%hti! "# &o!e"i" e %i)uri% " $u".

6.4. Ma+u%i, "u' $#r#et "&o"j -%htir%i )j#t %hr(t*i!it t tij ")# #%$e'ti I !rojtje% " $u".

Na1%a'# $r&ori! t )jr " MD@0$r %t#rti!i" e $u"% " TE0 e $r "e-oj# tjer#.

@.:. LNDA DJEG;E DIE;EL # K#r#'teri%ti'#t %i$#% DIN+ She"j# e %h'urtu#r,D10 D20Ko"3e"t

eju#r !#'%i!# " !);!7 1550'#%ii'i!i %i$#% %jeje% " *j#rr ,") i "&e*%h!0 $r!#j

!#terie-e t &!%h! 5.6 10 0'#%ii'i!i I *j#rrit t "&e*%he! t !#terie%,*j#rr $# $ru%h &he ")

") i $#")j(r

RREZIKU PR SHENDET , B"&et &je)%e &ie%e %h'#'toi" he!i!e #'ute "%e thithe" #-ujt e t(r

'o"3e"tri!e t !&h# . N r#%t t $rirj% %h#et 'o'&h!j# 0 !#rr#!e"&j# &he &o%i#. N r#%t t $re'j

'ur% % "jeriut %ht i !u"&ur irriti!i i 'ur%. N r#%t t thithje% % 'o"3e"tri!e-e ! t !e&h# t #-u

$rirj# e "&% &je)%e &ie%e0 &uhet 'er'u#r "&ih!" e !je'ut . N r#%t t &er&hje% % "&% &je)%e &ie%e

tru$ &uhet #r #jo $je% !e %#$u" &he uj. :j#t $u"% !e "& &je)%e &ie%e &uhet $#tjetr t $r&or" '$u3

rro#t !rojt%.

RREZIKU N:A ZJARRI ,B" &je)%e &ie%e %ht ") i "&e*%h!. Nu' '# rre*i' t !#&h $r %h#je" e *

" 'u%htet "or!#e t $u"% &he 'ur te!$er#tur# e "&% &je)%e &he e #!ie"tit %iet "" 757K. Re*iet %h

'r(e%i%ht $r %h'#' t !u"&%i% % $r!#jtje% % r#'%io"e-e ! t eht# " "&" &je)%e &ie%e . Pr*i

#-uit &he ")ut t "&% &je)%e &ie%e !u"& t "&i*et+

Me #' t h#$t0 !e h#r' ee'tri'0 !e ther!i t %h'uur &he %h'"&i. Ktu &uhet -rejtur %e " &je)%e &ie

"Feht%i t #rt -ou!etri'e0 '%htu e&he %#%it ! t -o)# 0 "%e "&i*e" 0 !u"& t je" %hu! t rre*i'%h!

r#%t %e 'r(het i'j# e *j#rrit " ii! t %h#je% % tij. :j#t &je)ie% 'rijohet " !#% t !#&he t(!i !e 9r#%t

-%htir%u#r %h$ti!i i "jer*-e &he i $#%uri% %i &he #'%io"i i i'je% % *j#rrit. N r#%tet e *j#rr-e t -o)#0 o'#

ii! t %h#je% % t(re0 *j#rri" e i' $u"tori !e #$#r#ti" &or#3#'0 "&r%# " r#%ti" e *j#rrit ! t !#&h0 &

"j%it e %$e3i#i*u#r# $r 't t *j#rri'%-e.

RREZIKU N:A EKSPBODIMI , A-ujt e "&% &je)%e &ie%e !e #jri" 5.=,2.6/ j#$i" $r*ierje e'%$o*i-e. A

e "&-e &je)%e &ie%e j#" ! t r#" %e #jri. Rre*i'u ! i !#&h ")# e'%$o&i!i %h#et " te!$er#tu


#!ie"tit !i 717K. E'%$o&i!i i $r*ierje% !u"& t "Fitet+ !e #j t h#$t 0 h#r' ee'tri'0 thr!i t %h'uu

%h'"&i.

@.>.B!n+ini$r&oret $r MD@.:j#t r#i"i!it t $etroeu!it %i &he )j#t tr#"%$ortit &eri " &e$o"i! &he &

'o"%u!#tori )jith"j !u"& t 9#e" $roer!e t 3i#t '#" !u"&%i t %jei" $#%i)uri " $u".

@ENZINA PER MD@, '#r#'teri%ti'#t %i$#% DIN+ %he"j#t e %h'urtu#r,@M,C 0 @MC60 @M=0 'o"3e"tri!i !#'

i eju#r !);!2 ,7550 '#%ii'i!i %i$#% %jeje% " *j#rr,") "&i*t &he &i)jet0,$r!#jtj# e !#teri#e

&!%h!e, 5.=)P@;155! $r @M,C6 5.1S0'#%ii'i!i i *j#rrit %i$#% ojit t !#terie-e t "&e*%h!e,*j#

$ru%h0 *j#rri "u' i'et !e uj !e -ru%h'u t $ot 0 ")j(r#, ") i $# ")j(r.

RREZIKU PR JET , Ko"3e"tri!et e #rt# t #-uit t e"*i"% !u"& t %jei" &eri te hu!j# e -et&ije%0

&he -&e'j#. Sh'#'t#r i '%#j %ht 9rre)ui!i i $u"% % *e!r% &he or)#"e-e t r(!#rrje%. N r#%tet ! t

&ehj#0 %h$e%h e $r3jeur !e h#u3i"#3io"e 'oh%h'urtr#.

utj# or#e e %#%i% ")# 75,45! %je &eri te euori#0 %het%i!i 0 'o"u*io"i0 'o'&h!j# &he -jej#. He!

'ro"i'e %h$rehe" !e 'o'&he!je0 !#rr#!e"&je0 hu!je t #$etitit0 "euro*0t !u'o*% % hu"&%0 ro"'-e e

&eri te "&r(%hi!i i oto)r#i% % )j#'ut. N r#%t t thithje% % %#%i-e t !&h# t #-uit &he te $rirje% % e"*

&uhet 'r'u#r "&ih!" e !je'ut. N r#%t t &errje&hje% % e"*i"% "$r rro# &he tru$0 rro#t &uhet heur &

#het $je%# e 'o"t#!i"u#r e tru$it !e uj &he %#$u".:j#t $u"% !e e"*i" !otori' &uhet )jith%e%i t %hr(t*

rro#t &he '$u3et !rojt%.

RREZIKU N:A ZJARRI , @e"*i"#!otorri'e %ht ") "&i*et eht &he &i)jet. Me r#%ti" e &je)ie% e

")rohet " !re"&i0 &u'e 'riju#r "j %htre% her!eti'e e 3i# -#*h&i!i%ht rritet ?53!;h/. Rre*i'u ")# *j#rri

)jith!o" $re*e"t 'ur te!$er#tur# e "&% &je)%e %iet " !e% 27=,2=K Pr*iej# e #-uit &he ")ut t e"

!u"& t "&i*t !e+ #' t h#$t0 h#r' ee'tri'0 thr!i t %h'uur &he %h'"&i. N r#%t t &je)ie% ! t )j#

e"*i"%0 e 3i# 'rijo" %htre%" her!ti'e0 %h$e"*i!i i !jete-e $r i'je" e *jrrit &he *)j#tj# e i'je% rritet.

&je)ie% %h#et " !#% t !#&he t(!i !e 9r#%t -%hter%ohet %h$ti!i i "jer*-e &he $#%uri% %i #'%io"i i i'j

*j#rrit.N r#%ti" e *j#rrit t -o) o'#0 " ii! t %h#ie% % tij0 *j#rri" e i' $u"tori !e #$#r#t &or#3#'0 "&r

r#%ti" e *j#rre-e ! t !&h#0 "j%it e %$e3i#i*u#r# $r 't ei! t %$e3i#i*u#r.

RREZIKU N:A EKSPBODIMI, A-ui i e"*i"% !e #jri" 1.5,6.5/ j#$i" $r*ierje e'%$o*i-e. A-ujt e e"

!otori'e j#" ! t r"& %e #jri .Rre*i'u ")# e'%$o&i!i i"& 'ur te!$er#tur# e #!ie"tit %ht !i 24=K.

E'%$o&i!i i $r*ierje% !u"& t ")#3!ohet !e+ #' t h#$ur0 h#r' ee'tri'0 ther!i t %h'uur &he %h'"&i.

@.3.Bi,/a"i#Va"i I i/! 8$#r#et e&he "j h#$ &rejt %hr(t*i!it e'oo)ji' $or e&he t %i)uri% " $u"

$ro&u'tet e "#t(re%.Pro&hohet ")# i!et $#"Fh#ri0ue&iei etj. Shr(t*ohet $r ")#%je t #uto!jte-

$r ")rohje.


=.1. GA=I I LNGT NATYROR 8GLN 5LI


Zo"# I $r%hi" , re"&i" e re*er-o#rit0 %h#hti" !i h#$je" h(r%e t re*er-o#rit " t 3ii" j#" -e"&o%ur '(j

!u%hje0 #uto!#ti" $r !u%hje0 !#t%i" e rrje&hje%0 #r!#ture" &he $#i%je" tjetr e 3i# $re" tr%i" e #$#r#t

!u%hje.

Zo"# II $r%hi"

#/ h#$%ir" rreth h#$je% h(re%e t re*er-o#rit ""to'%or0 )($i" $r #jro%je &he -#-oe" !e rre*e 7! t !

hori*o"t#i%ht &he !e #rt%i" 1! !i %h#hti" )je)j%0 -#-o" &he )($i" $r #jro%je t !#tur ")# to'#.

/ h#$%ire" e oje'tit $r -e"&o%je" e $r%o"eit t $u"%u#r " t 3ii" !#he" ")jet e "&e*%h!e t )ru$it t

&he III.

Zo"# III $r%hi" , H#$%ire" rreth tere"it rrethue% !e )jr%i 6! hori*o"t#i%ht ")# %'#ji i *o"e% II &he !e

5.6! !#tur ")# to'#.

#.N Zo"" II "u' )uFoj" t )ji"&e" h#$jet e '#"#i*i!it $r #r)i!i" e u"&ri"#-e #t!o%eri'e0 )ro$#t &he '#"

h#$t# $r '#o &he )($#.

. Me $rj#%hti! ")# rre)uoret e $er!e"&ur#0 " *o"#t II &he III ejohet h(rj# &he j# e #uto!jete-e $# !e&

e %h'e"&i#-e.

.:. MATERJE TE RRE=IK;HME

M#teriet e rre*i'%h!e j#" #to !#terie te 3i#t $#r# $ro&hi!it0 tr#"%$orti!it te !re"&e%he!/0 %hr(t

!#"i$ui!it j#"e %hu! te rre*i'%h!e &he te !%h!e $er %he"&eti" e "jeriut0 $or e&he !u"& te %h'#'toj" !e

!ir# !#terj#e. Do te thot #to !u"& t# &!toj" !e%i" jet%or &he te $u"%0 te )jith# 'to !#terie "e te oji

)ru$e-e !u"& te "he" "e #*e te "or!#-e "&r'o!t#re te 3i#t #*e rre)uoj" $r&ori!i" e t(re tr#"%$or

&he &e$o"i!i". Me 'to rre)uore &he !#rr-e%hje j#" $r%hi !#%e 65.555 !#terie te rre*i'%h!e te 3i#t I "&

"e C '#%# &he #t+

K#%# 1# M#tjet e'%$o*i-e

K#%# 1 "&et $r !u%hje te !#terie-e te rre*i'%h!e

K#%# 13 Mjetet $r !u%hje0 "&et e "&r(%h!e

K#%# 2 :#*r#t e "&r(%h!0 "e )je"&je te ")et &he "" $re%io"

K#%# 7 B")jet e "&e*%h!e

K#%# 4.1 M#teriet e "&e*%h!e te ")urt#

K#%# 4.2 M#teriet e -et"&e*%h!e

K#%# 4.7 M#teriet te 3i#t "e 'o"t#'t !e uji" 'rijoj" )#*r# te "&e*%he!

K#%# 6.1 M#teriet o'%i&ue%

K#%# 6.2 M#teriet $ero'%i& o'%i&e

K#%# =.1 He!et

K#%# =.2 M#teriet he!ue% "&ot%e


K#%# ? M#teriet r#&io#'ti-e

K#%# M#teriet 'oro&i-e rejte

K#%# C M#teriet te tjer# te rre*i'%h!e

K#%# 1,M#teriet e ort# 'i!i'e te 3i#t '#"e '#r#'teri%ti'# -e$ri!e te j#%ht!e r#!je #$o er'i!/ e'%$o

'i!i'e iroj" e"er)ji "e or! "Fh%ije #$o )#%r# .Ne #*e te %h$ejti% !e te $ie" *h-iohet $ro3e%i

e'%$o*i-et $ro)re%i-e re#'%io"i %ht i j#%ht!/.Ne !#teriet e'%$o*i-e j" $je% , "itro3euo*#0 " e $

#rutit0 $ero'%i&i e"*oi0 $r*ij# e #!o"ju!"itr#tit &he #!o"ju! 'ori&it0 &i"#!iti0 tri"itrotouoi etj.Ne e

!u%he !#terie-e e'%$o*i-e h#j" $je%e %ht($i"i $r "&e*je0 !u"i3io" $r #r!#ti! ut#r#'0 )juetie etj.Ne !jet

"&e*je h#j" $je% %h're$#t %i)urue% "e #*# 'or#tit te '#ju!it &he o%orit0 %ht#$i"i ")#%he!0 "&e*%i ee'tr

&eto"i!.Mjetet e'%$o*i-e j" $je% !jetet $irote'"i'e $r o&r#0 %i j#" $et#r&t0 !jetet $uhurore0 !

r#'etore0 !#terje "e or! t(!i etj.

K#%# 2,:#*r#t "e 'et or! '#" te!$er#tur" 'riti'e !# te -o) %e 65 #$o %ht($je te #-uit !

!#&he %e 7 #r. M#teriet , )#*r#t "&e*% i&he" !e o'%i)je"i" &he "&i*e" "e $re*e"3" uri!it te "&e*je%. Ne

'u%hte-e te $r$irje% 'to )#*r# !e o'%i)je"i" #jri"/ !u"& te e'%$o&oj" &eri%# 'o"3e"tri!i i t(re %ht "e !

'uirit te #rt &he te ute te e'%$o*i-itetit. Rre*i'u %ht !# !#&h &eri %# 'uiri i uet i e'%$o*i-itetit %ht

-o)e0 &eri %# i"ter-#i "e !e% te 'uirit te #rt &he te ut *)jerohet.8e$ri!i i #!%h! i )#*r#-e "e "jeri -#re

ojit %e %# !u"& te jete he!ue%0 r(!*"%0 #$o "#r'oti'. $o% 'eti -e$ri!i "&o"i $rej )#%r#-e "e )je"&je te

'u !u"& te %h'#'toj" e"&i!e $r %h'#' te te!$er#ture% %e ut.

K#%# 7,B")jet e "&e*%h!e j#" ")jet te 3i#t "e te!$er#ture $rej 65 %h'#e%h %ht($j# e #-uj-e %ht

uet %e 7 #r0 )jer%# $i'# e "&e*je% !# e -o) %e 155 .. Ne ")jet e "&e*%h!e h#j" $je% e&he !#teriet te 3i

te!$er#tur" $rej 16 j#" "e )je"&je te ")et.B")jet e "&e*%h!e ehte &he %h$ejt #-uohe" )jer%# #-ujt e t(

$rr !e #jri" ehte "&e*" #$o e&he e'%$o&oj"/ &he "%e %ht $re*e"t uri!i i "&e*je% %h'"&ij# ee'tri'

$r %h'#' te ee'tri3itetit %t#ti'0 "&-e t "Feht0 "&e*j# e 3i)#re0 #'# e h#$ur e te tjer#/.A-ujt e ")je

"&e*%h!e j#" !# te r"& %e #jri0 &o te thot 'o"3e"trohe" "e $je%et e $o%ht!e te h#$%ir% !u"& te "&e*

uri!i i "&e*je% e&he ")# "ji #r)%i e 'o"%i&erue%h!e.H#$%ir# ")# e 3i# #het &e$o"i!i #$o to9itj# e #"&

#")t# te "&e*%h!e !-#r%i%ht ")# %h'## e rre*i'%h!eri% ")# %h'#'ti!i &he *)jeri!i *j#rrit "he" "e tri *o"#+

Zo"# I *o"# e !#&he e rre*i'%h!ri0

Zo"# II *o"# e rritje% %e rre*i'%h!eri% &he

Zo"# III *o"# rre*i'%h!e.

Ne *o"#t e #rt$r!e"&ur# "u' )uFo" te )ji"&e !#terj# #$o $#i!i i 3ii !u"& te %h'#'toj *j#rr #$o !u

*)jeri! te "jjte.Ne 'to *o"# %ht e "u#r+ M#jtj# e #'% %e h#$ur0Te $u"ohet !e #' te h#$ur &u'e %#

&he te ")j#%h!e/0Pirj# e &uh#"it0Te $u"ohet !e !jete te 3i#t %h'#'toj" %h'e"&i#0 Te -e"&o%e" $ru% te "&r(

ee'tri'.


Ne *o"# te rre*i'%h!e "e -e"&e te &u'%h!e !e i)jet "e ui &uhet &he e oi)u#r %ht te -e"&o%e" %he"

rre*i'ut !e $r!#jtje ")# $i'#t e #rte%he"ur#.:jith#%htu "e *o"# te rre*i'ut i"%t#i!et &uhet te je" "e

i"%t#i!. Mjetet tr#"%$ortue%0 te 3i#t tr#"%$ortoj" e"&et e ehte"&e*%h!e &uhet #$o te oi)u#r j#" te

$rto'*i!i" )j#t ")#r'i! %h'#r'i!it0 %i &he te -e"&o% $er%hi%i" #o terhe%i" e %h'e"&ij#-e "e )($i" r(er%. :

$u"# e !otorit &he $#i!e-e $r "Fe!je te '#i"% &uhet te jete e "&r$re0 $o% "%e !otori i !jetit tr#"%$o

"e-ojitet $r t# uture "e $u" $o!$" #$o te $#i!e-e tjer# $r *r#*je.

K#%# 4, M#teriet "&e*e te ort# j#" #to !#terie te 3i#t 'ur j#" "e )je"&je te terur0 !u"& ehte te "&e*

'o"t#'t !e #'e" #$o %he"&i" o%ori0 3euoi&i0 "itro3euo*#0 o%ori i 'u etj/. M#teriet e -et"&e*%h!e "&e*

'o"t#'t !e #jri" #$o uji" $# "&ih!e #$o !e uri!et e "&e*je% o%ori #r&h &he i *i0 !eturi"#t te hu

"itro3euo*#0 i!#t0 $#!u'u &he e3'# te $er(r#/.M#teriet te 3i#t i" "e 'o"t#'t !e uji" *h-ioj" 'rijo" )#

"&e*%h! e te "jjtt "&e*e" "e 'o"t#'t #'e" &he %h'"&ij#.Kto !#terj#e j#"+ N#triu!i0 '#iu!i0 '#3

'#3iu! '#rit0 #'#i" %ii3i etj.!e %he!ui" e re#'3io"it te '#3iu! '#ri&it !e uji e%hte %hu! e'%$o*i-.

K#%# 6, M#teriet o'%i&ue% "e 'o"t#'t !e !#terie te tjer# !u"& te %h'#'toj *j#rr hori&i0 $r

$ro'%i&et #'#i0 !et#et &he $r*irjet e t(re/.Pero'%i&et or)#"i'e j#" !#terie or)#"i'e !e %h'# te #rt o'%i

te 3i#t !u"& te %h'#'toj" %hu! $#%oj# $r %h"&eti e "jeriut &he &!e tjer# !#teri#e. Nu!ri i !#&h te $ero'%

or)#"i'e j#" te $rirur $r ")ritje" e te!$er#tur% $r#" te 3ie% !u"& te e'%$o&oj". Pr %h'#' te %t#iitetit "

")# to !u"& te &e$o"ohe" &he te tr#"%$ortohe" "e te!$er#ture te ute.

K#%# =,He!et j#" !#terie %i"teti'e0 ioo)ji'e #$o !e $rej#r&hje "#t(rore &he $re$#r#te te $ro&hu#

'to !#terie te 3i#t ute" "e or)#"i*!i" e "jeriut $er!e% te 'o"t#'tit0 !u"& te rre*i'oj" jet" &he %h"&eti" e "

%i &he te &!%h!e $r rrethi"". He!e o)#rite" !#teriet te 3i#t 'ur ute" "e or)#"i*!i" e "jeriut !e %#%i te

&o te j" "&r(%hi!e "e u"'%io"et "or!#e "e or)#"i*!0 #$o -je" &eri te &!ti!et e $r'oh%h!e #$

-#*h&ue%h!e. M-#r%i%ht ")# &o*#t e !#rrur# "e or)#"i*e! he!et "he" "e '#ter )ru$e I0II0III &he I8/. K

te rre*i'%h!e j#" he!et e )u$e% %e I0 'u "e-ojitet %#%i %hu! -o) te &e$ertoi "e or)#"i*! &he te %h'

-&e'je" $r %h'#' te he!i!it. He!i!i !u"& te jet #'ut, 'ur $r 'ohe te %h'urt "e or)#"i*! !erret

!#&he e !#terie-e he!ue%. Kur %#%i te -o)# ute" "e or)#"i*! $r "ji 'oh te )j#te te !#terie-e he!ue% #to

"&i'oj" "e !"(r 'ro"i'e. Di%# ")# !#teriet he!ue% !u"& te je" e'%$o*i-e0 te "&e*%h!e #$o o'%i&ue%0 &

te ti# !u"& te %h'#'toj" *j#rr0 &i%# $rej t(re !u"& te 'e" e&he -eti te rejtje%. M#terjet he!u%e j#"e #to !

te 3i#t $rh#$i" er te $#'#"&%h!e e 3i# utet "e or)#"i*e! 'u $r!#j" "e -ete !i'rroor)#"i*!# to'%i'e

3i#t &ihet %e !u"& te %h'#'toj" %!u"&je ")jit%e te "jer*it &he '#%het e'ur# e re%'et #$o e -jeter0 he&huri"

$ro&hi!it0 tut'#i0 e'#jet &he !eturi"# te tjer#/.

K#%# ?, M#teriet r#&io#'ti-e j#" #to !#terie te 3i#t $r!#" #to!e r#&io#'ti-e. R#&io#'ti-itet &o te

#t%i e "ji tru$i $r te e!itu# rre*e r#&io#'ti-e 0 '( %ht "ji $ro3e% 'u "e te 3ii" tru$i )j#t i!iti!it %h'#trr


Rr e*#ti! ")# rre*et ## e"&r# e #to!it te heju!it/ "eo%e 'eto rre*e &e$ertoj" "e or)#"i*e! %hu! j#

rre*i'%h!e $er %he"&eti" e "jeriut. Rre*#ti!i ")# rre*e et# ee'tro"i / '# -e$ri! te !#&h !e !u"&e%i te jo"

&u'e u uter "e tru$ $er &i%# 3e"ti!etr#. Rre*#ti!i ")# rre*et )#!# $rehet $rej -#-e ee'tro!#)"eti'e !e

%hu! te %h'urt# 'to rre*e &e$rtoj "e$er tru$ $or %h'## e jo"i*i!it %ht %hu! !# e -o). M#teriet r#&io#

j#" #to !#terie !e te 3i#t #'ti-iteti %$e3ii' '#o" ?4 e'ere# 5052 !i'ro'iri/ $r )r#!.

K#%# ,M#teriet 'ore&u%e rejte%e j#" #to !#terje te 3i#t "e 'o"t#'t !e !#terie tjeter #$o or)#"

%h'#'toj" "&r(%hi!e #$o &e!ti!e. #3i&i %uuri'0 #3i&i #*oti'0 ro!i0 "#triu! hori&i0 hi&ro'%i&i0 ee!

h#o)e"/ .M#teriet 'ore&i-e "e 'o"t#'t !e or)#"i*!i" e "jeriut %h'#'to" &!ti!e te !&h# "e 'ur0 %(0 or)#

r(!#rrje% $o% 'e%#j0 &i%# r#%te !u"& te %h'#'toj" te!$er#ture te !#&he. Zh-ii!it i )#%r#-e &he #-uj-e0 %

%h'#'ti! te *j#rrit #$o e'%$o*i-it.Te "ji "u!er i !#&h !#terje-e 'ore&u%e #3i&e &he #*#/ 'o"3e"tr#3io"i

-o)e !u"& te %h'#'toj $#%oj# te rre*i'%h!e Neutr#i*i!i i #3i&e-e #het $r!% te #*#-e.

K#%# C, M#teriet tjer# te rre*i'%h!e j#" #to !#terie te 3i#t )j#te tr#"%$orti!it $#r#e%i" rre*i' &he te

"u' !u"& ti r#&hi%i! "e '#%#t e #rt%he"ur# #*e%ti0 #'ui th#t0 !#terjet !#)"eti'e etj./ . M#teriet rre*i'

!u"& te o)#rite" "&t e $#r# $ro&hue% !#terie &he he&huri"# , "eo%e '#" -eti t #t(re !#terje-e.

.>. MBROJTJA NGA =JARRI # PAJIMET PR MBROJTJE NGA =JARRI DHE TEMPRATUR

Kto $#ji!e '#" #$i'i! !rojtje" e $r%o"eit t rre*i'u#r #$o t "&o"i %e"&i !e -er ")# *j

)jith#%htu ")# te!$er#ture e j#%ht!#%e.

N 'eto )ru$e $#i!e%h j" $je%+ rro# !rojt%e t #*e%tit &he te!$e'%i/ &he !%htje%it ")# #

#$o te!$e'%i.

Rro#t ")# #*e%ti,Rro#t e #*e%ti $r#he" ")# $#"to#"#t0 u*#0 '#$e#0 &or*#t &he i*!et. Rro

#*e%tit !roj" ")# "Fht%i# &u'e ju #e"&eru#r ")j(re% %e "&rit%h!e e 3i# *!r#$% rre*#ti!i" e rre*e-e.

'o"%t#tu#r %e !e rro# te #*e%tit "u' !u"& te h(het "e *j#rr0 $or !e to !u"& te $u"ohet "e #er%i te *j#rr

r#"&e%i%h!e %ht e&he )je"&j# %he"&et%ore e $r%o"it I 3ii '# -e%hur

Rro#t !rojt%e te!$e'% ,Pr i! ")# rro#te #*e%tit rro#t t!$e'% j#" $u"u#r ")# $ehur# e t

%h$e%h "e -e'0 te (r# !e ")j(r %$e3i#e t #r&h e %h'ee" #$o j#" te !-e%hur# !e oi %$e3i#

%h'e(%h!ri% % #rt. Kto rro# '#" #t%i !# te !#&he $r ree'ti!i" e "Feht%i% 'ur%e %i$r#j# e

%i)uro" i*oi!i" thuj# t $ot. Me to !u"& te '#ohet e&he "$r *j#rr &he t e"&rohet #t( &eri "e 25 %e'o"

'to rro# !u"& te $u"ohet #er *j#rrit !e te!$er#ture &eri 1655 0 &( tri !etr# #r) 'jo te!$er#ture *-o)ohe

C5, C6 #"j 'jo te!$er#ture %ht &uru%h!e $r *j#rri'%.


M%htje%it e #*e%tit,M%htje%it e #*e%tit #%htu e&he #to te!$e'%0 '#" &et(r 'r(%ore t !roj"

%e"&e ")# *j#rri )j#t %h$eti!it. :jith#%htu 't# !%htje% !u"& te $r&ore" e&he $r !ui!i" e $r%o"#-e

"Fjerri! ")# *j#rri .

.3. APARATET E DORE; PR CIKJE T =JARRIT.

A$#r#tet e &ore% $r i'je t *j#rrit j#" $#i!e %hu! $r#'ti'e te 3i#t %herej" $r %hurje t *j#rrit i

Pe%h# e &o #$#r#ti -e e -e "u' !u"& t '#oj $e%he" !i 25 '). "e%e %ht I !u%hur.

Kto #$#r#te #'ti-i*ohe" $er!e% te %ht($je% e 9&oher &uhet t &o!io"oj "e #$#r#t #$o %ht($je% e 3i#

t !retroj "e !o!e"ti"e e #'ti-i*i!it. Keto $#i!e $r&ore" $r !rojtje ")# *j#rri "e $u"tori t "&r(%h!e0

%i &he oje'te t "&r(%h!e.

Si$#% !#terj#it te 3ii" e #rti" "e -et #$#r#tet $r i'je 'to #$#r#te I "j! "+

A$#r#te $r i'je t ")et0

A$#r#te $r i'je !e %h'u!0

A$#r#te $r i'je t th#t0

A$#r#te $ri'je !e &io'%i& '#ro"i0 &he

A$#r#te $r i'je !e tetr#'or '#ro"i

A$#r#tet $r i'je t ")t, Kto #$#r#te %herej" $r i'je" e t )jith# *j#rre-e e j#" "e #*e" e

ie%t#re $o% &eri-#ti-e t "#te%0 %t#ii!e"tet ee'tri'e &he !#terje-e e "e 'o"t#'t !e uji *erthehe" &he or

)#*r# he!u%0 &je)%e #$o e'%$o&u%e. Po% '%#j 'to #$#r#te "u' $r&ore" $r i'je te *j#rre-e "e #to !#terje !

3i#t e")u I 3ii &e ")# #$#r#ti !u"& t j &!. Kto #$#r#te "he" "+A$#r#te te !u%hur# !e uji #*i

#$#r#te te !u%hur# !e uji t $#%ter N)# #"# e j#%ht!e e e"% )ji"&e" &( &or*# $r #rtje &he -e%h* $r -#rj

re"&i te e"e% )ji"&et )($i $ru% )j(%e! rrethor I 3ii %ht ")jitur $r u*e* &he o" &eri "e #"e" tjeter t e"

(ti" e #$#r#tit -e"&o%et %h$ort*# "e or! %ite e $u!it e 3i# %here" $r -e"&o%je" e #!$ue% !e th#rti"

!u%hje" e 'et(re #$#r#te-e %here" "j e%e %o& i'#ro"i &he "j #!$u e et " t 3ie" )ji"&et e 'o"3e"

th#rtir# %uori'e. Ne r#%t te $r&ori!it t #$#r#tit0 #te &uhet tu"&ur !ire0 t 'thehet !r#$%ht "e !e"(r e !e

t jet " #"e" e $o%ht!e. Me tr #$#r#ti" I !%hohet !%hu%it $r "&o"ji !jeti t orte. Ke%htu 'e$utet %i)u

thehet #!$u# e eit0 th#rtir# %uori'e $r*ihet !e %o&&e" i'#ro"i &u'e 'riju#r re#'%io"i 'i!i' e 'rijoj"

te 3iet %ht(" ej" $re%io"/ e e")u t &e "e$r u*e*.Me"iher $#% $r&ori!it #$#r#ti" &uhet $#%tru#r &he !

A$#r#ti &or% $r i'je !e %h'u! 'i!i'e, Me #$#r#ti" e %h'u!e% 'i!i'e !u"& te i'e" t )jith# *j#rre

#t(re t "e %t#ii!e"te ee'tri'e. Pr&oret $o%#eri%ht $r i'je" e e")je-e e "&i*e" eht e"*i"#0 -#j/.A$#

&or% $r i'je !e %h'u! 'i!i'e $r#het ")# $je%et e "jejt#0 'u te "jejt#t -ei!e $r !u%hje0 $u"ohet ")# I

!#terj# %i #$#r#ti $r i'je t #")et UK0 !e te -et!i" i! %e '( '# "ji e" t re"&%h!e !e -ei! $rej

A$#r#ti I &or% $r i'je t th#t L,A$#r#ti $r i'je t th#t !u"& te $r&oret $r i'je t te )jith# *j#


!#"&ej e&he *j#rret "e %t#ii!e"te ee'tri'e !e te"%io" te #rt. M#%e %h$e%hti $r&ore" $r i'je t &eri-#ti

#")t# e "&i*e" eht &he *j#rre-e "e (ote'# 0 !u*e etj.

Ne #* te %t#"re&e-e e'*i%tu%e #$#r#tet $r i'je te th#t '#" 'to !#&he%i+,10 ,20 ,70 ,=0 ,

,12.

Nu!ri $#% %h'ro"je% tre)o" %#%i" e $uhrit $r i'je"e #$#r#t.Pu"ohet e&he #$#r#te !e !u%hje $rej 106 ') $

Mu%hjet $r 'to #$#r#te j#" $#eti!e ori)ji"#e t $uhrit $r i'je !e $%h t 3#'tu#r &he &(o'%i

'o!$ri!u#r " o!o" e ei't. Puhuri $r i'je t th#t "u' $r#"o" #)e%hti" $or e&he "u' e $ro" rr(

Puhri $r i'je " %#%i t 3#'tu#r hu&het "e e"" e #$#r#tit $#%t#j !(%i !e o!o" !e O 2 te 'o!$r

i&hur !e e". P#r# !(j% %e e"e% &uhet -ertetu#r %e # %ht "e rre)u $#'# !(%e e )o!e%. N r#

#'ti-i*i!it te #$#r#tit -e$rohet %i$#% u&h*i!e-e t $ro&hu%it. :#*i !e "&ih!e" e %ht($je% h(" "e #$#r#t &he e

$uhri" e te &e !e %ht($je "$er *orr" e )o!% &he "e$r i%h'# &eri "e -e"&i" 'u" e e orje"toj!.

Me 'ete #$#r#ti !u"& t i'e" t )jith# *j#rret0 !#"&je e&he *j#rret "e %t#ii!e"tet ee'tri'e !e te"%

#rt. A$#r#ti O2 $r#het ")# + @o!o# e ei't "e t 3ie" )ji"&e" &io'%i&i I '#ro"it I 'o!$ri!u#r "e )je"

")t0 -e"tiit $r %ht($je te !#&he !e -e"ti %i)uru%0 *orre% %ht(t%e $r3je%e/ t #r!iru#r &he i%h'

e'%$#"*io"e @re" o!oe% %e ei't )ji"&et *orr# -erti'#e e "e #"e" e j#%ht!e *orr# $r #rtje. Ne $je

$o%ht!e te #$#r#tit )ji"&et h#'# e !et#it. Ket# #$#r#t# te &ore% $ro&hohe" !e !#&he%i $rej 1,= '). Mu%

#$#r#t#-e !e &io'%i& '#ro"i 'r(het "e "&er!#rrjet e $ro&hoj" )#*r# te 'o!$ri!u#r. Kur te $er&oret #$#r#ti i

"Firet ")# -e"&i I -et &he h#$et -e"tii "e o!o. Dio'%i&i '#ro"it '#o" "$r )($i" -erti3# !e %ht($je t

e $#%t#j "$r *orre" $r3je%e "e i%h'#0 ")# e 3i# &e i%'u I &io'%i&it t '#ro"it $je%ri%ht I ")t e $je

" or! t $uhrit te ore% e e '# "j te!$er#ture $rej !i"u% ,?C .

H#o"i %i !jet $r i'je t *j#rrit %ht $#r#itur %hu! -o" &he '# "ji $r-oj &i%# -je#re. H#o"i %ht

3ii "e o!o %ht "e )je"&je t #")et ")# %e %ht I %ht($ur. Pr#het ")# #to!et e ro!it0 '#ro"it &he

#"j &he %h'urte%# L@r j#" %i!oet e 'et(re ee!e"t#-e 'i!i'e. %ht !j#t ei'#% "e i'je" thuj# t

*j#rre-e. L@r "u' $ro" rr(!" &he $r #t $r&oret e&he $r i'je t *j#rre-e 'u '# rr(! "e" te"%io" &e

15550555 -ot0 %ht !j#t ei'#% $r %hurje te *j#rrit e&he "e $#i!et ee'tro"i'e "u' e 'ur#r )jur!e.H#o"i !u

$r&oret #t( 'u $r&oret e&he &io'%i&i I '#ro"it0 $or %ht %hu! !# ei'#% %e #i. A$r#ti !e h#o" !u"& te !

"e o!o $rej 102070= !#&je e&he 12 &he 26 '). Ko"%tru'3io"i %ht I "jejt %i t #$#r#tet e ti$it L !e $u

Ne e"e" e j#%ht!e -e"&o%et %#%ij# e 3#'tu#r e @ h#o"i/ I 3ii "Firret ")# #$#r#ti !e %ht($je" e )#*it

#*otit.H#o"i 1211 I 3ii "Firret ")# #$#r#ti !e %ht($je" e )#*it i"ert #*otit. H#o"i1211 "u' %ht to'%i' he

$r "jer* #"j &he $reerohet $r $r&ori!.

.4. MJETET PR DO=IMETRI DHE DETEK?ION


Kohe% %e u"&it &o her !# %hu! j#" $re%e"t )#*r#t "&e*e% "e i"&u%tri 't# )#*r# te $r*ir !e #jr

$r*irje e'%$o*i-e 0 #t( 'u "&o&he" "e !e% t *o"e% %e uet &he t #rt t e'%$o&i!it 0 'u !u"& te e'*i%toj "

uri! I te!$er#ture% "e #er%i &he "e #te -je &eri t e'%$o&i!i 't# )#*r# j#" $# ")j(r %hije &he er 0 $re*e

t(re -e%htir t *uohet #$o hetohet.

Zui!i i her%he! &he !e 'oh I 't(re )#*r#- &o t thot !rojtje e !e%it t #!ie"tit.

Mjetet $r *ui!i" e her%he! te 't(re )#*r#-e uhe" &ete3tor t )#*it #$o e'%$o*i!eter i 3ii re)ji%tro

tej'#i! 'uirit t eju%he!eri% "e #jr #$o #t!o%er 25 t 'uiri i u"&it.

E'%$o*i!etri *uo" %e # '# #r&he &eri te tej'#i!i i $re*e"3e% %e 'et(re )#*r#-0 &he -erte

'o"3e"tr#3io"i )#*it "e h#$%ir %ht "e !e%i" e 'uirit t #rt &he t uet.

Metot e &ete'3io"it te )#*it #he" $ri"3i$e te "&r(%h!e 'i!i'e &he i*i'e

Dete'3io"i I )#*r#- re#)e"%#- 'i!i'e0

L &je)je% '#t#iti'e0

L "e #* t %i"j#i*i!it terr!i'

L L $ri"3i$it )#*r#- &eu*i-

L )j(%e! $eru% ee'tri'.

N)# -#r%h!erij# e $r&ori!it e'%$o*i!etr#t "he"+

Te e-i*%he! $r r#%te t %h(rti!it

St#3io"#r !e %o" t &ete'ti!it

Dete'toret !e %o" u"'3io"oj" "e %hte$i* !e $je%e" e #rt t %hte$i*% "&o&het "ji je e !u"

3ir'ui! t #jrit0 '( ti$ I &ete'tor-e %ht I i&hur !e 3e"tr# &he ##r!0 "e $je%e" e %#j t $#r "&o&he"0 i"&i'

!e &rit ##r! &he i"&i'#toret !e *# ##r!.Ne r#%te t &ete'3io"it t )#*r#-e j#" t '(ur %i &rit# &he *eri0 &i%

!jetet $r &o*i!etri &he &ete'3io"

Di%# ")# ojet e &o*o!etr#-e t e-i*%he!

Dete'toret e t(!it !u"& te je"+


#/ #j!ru%it jo"i*u% te *j#rrit te 3iet re#)oj" "e $ro&hi!e te &je)je% te 3iet "&i'oj" "e "&r(%hi!et jo"i*u

rr(!#-e "e 'o!ore" r#&io#3ti-e te #j!ru%it.

/ #j!ru%t o$ti3 te t(!it te 3iet re#)oj" ")# $ro&u'tet e &je)je% te 3iet oj" &eri te #$%ori!i #$o %h$er"&

&rite% i"r# te 'ue.

3/ #j!ru%it e )#%it0 te 3iet re#)oj" "e $ro&hi!et e )#%it e -i" ")# &je)j# )je)j%i%ht te!$er#tur#.

&/ #j!ru%it e #'e% te 3iet re#)oj" rre*et e e!itur# $rej #'e. Neo%e #*#t e -#*h&i!it !u"& te o)#rite".

Neo%e "e #*e" e *h-ii!it te *j#rrit !u"& te o)#ritet !e t(!i! "e ii! te *j#rrit'u *h-ii!i t

te!$er#ture% %e -o)e0 rre*#ti! te #'e%/ %hr(t*ohe" &ete'toret e t(!it.

Ne ot%e "e #*e e -#*h&i!it te *j#rrit !u"& te o)#ri%i! !e %h$ejt%i te *h-ii!it te *j#rrit0 *h-ii! i%

I t(!it0 $#' te!$er#ture &he rre*#ti! te #'e%/ %hr(t*ohe" &ete'toret e t(!it terr!i' &he 'o!i"i!et e t(re.

Dete'toret jo"i*u% te t(!it re#)oj" "e $ro&u'te jo te $#%h!e te "&e*je%0 te 3iet j#" $re%e"t te %hu!

*j#rre-e "e #*e" ie%t#re0 'u !e 'ete !u"&%o" *ui!i" e *j#rrit "e #*e" ie%t#re $# !rri $er!#%# te !e&h#

Dete'tori oto ee'tri' I &rite%0 re#)o" "e $ro&u'tet e &je)je% "e !#&he%i 2 &eri "e 25 !ii!etr# !i'r

$o%#eri%ht j#" te $r%ht#t%he!$er *ui!i" *j#rret te 3i#t t(!oj"0 te 3i#t ")# *h-iohe". Pu"o" "e $ri"

&ete'ti!it )ri!3#t ree'tu%e te &rite%0 %he!ui" e *uu%it te &rite%. Pje%et e t(!it &e$ertoj" "e &ete'to

ree'toj" &rite" I 3ii je" oto tr#"%!etu% I 3i $er3je %i)"# te $o%#e!.

@.:. RREZIQET E PRGJITHSHME, DMTIMET DH

MASAT MBROJTSE N HAPSIRN PUNUESE

Teknologjia bashkkohore, automatizimi dhe modernizimi i proceseve prodhuese pr do dit e ndrrojn qlli

caktuar (destinimin) t puns s njeriut. Puntori pr koh t njjt sht i detruar t!i kontrolloj n pun m s

makina, q shpejt dhe n mnr precize t reagoj n sistemet ekzistuese komanduese. "o t thot, prodhim

moderne n njrn an e lehtson veprimtarin nga aspekti i mundit #izik, ndrsa n ann tjetr, i rritet obligim

prgjegjsia, sepse n kt situat puntori paraqitet si kontrollues i prodhimtaris. $ualiteti dhe kuanti

prodhimeve drejtprdrejt varet nga pro#esioni dhe a#tsive punuese t puntorit i cili e kontrollon pro

teknologjik. % suaza t ktre obligimeve dhe programit, duhet t mbahet a#tsia punuese e puntorit n nivel

t cilin realizohet e#ekti i programuar.

% shndetin dhe a#tsive punuese t puntorit n mas t madhe ndikojn #aktort e hapsirs punuese. $ta #a

n relacionin %&'*+$%- lajmrohen si t lidhura prej t cilave shum varet e#ekti i puns, prkatsish

lajmrohen si #aktor ergonomik t cilt drejtprdrejt ndikojn n a#tsin punuese, e me kt n trs

prodhimtaris. $rkesat pr kualitetin e prodhimtaris m t madh mund t arrihet nse, prpos tjerash, duhe

kujdes edhe n vlern e #aktorve t cilt e kushtzojn kon#ormitetin e hapsirs punuese n t ciln do dit

tepr rritet kujdesi pr kualitet.


"uhet pas parassh edhe #aktin se prodhimtaria bashkkohore nga secili puntor krkon personin ko

(pro#esional, t shndetshm, kreativ ndaj puns, etj.), dhe se a#tsia punuese e njeriut n prodhimtari krejtsish

varet nga hapsira punuese, ve edhe nga mass s mir t hapsirs jetsore n prgjithsi (kushtet e ban

raporti n #amilje, pushimi dhe rekreacioni, etj.).

Procesi teknologjik dhe operacionet e puns ndikojn n vlerat e #aktorve t hapsirs punuese dhe do t jen b

i rreziqeve dhe dmeve. Pr kt arse puntori duhet ta njoh mir procesin e puns dhe teknologjik edhe at jo v

n rrethin e veprimit, por edhe m gjer. %johja e procesit teknologjik nnkupton njohjen e karakteristik

materialit, mjetet e puns dhe mnrn punuese t regjimit t puns dhe teknologjik.

Pasi q se secila teknologji e puns ka speci#ikat e veta, sht e nevojshme q me kto t njihen puntort, ku

teknologjik n organizatn punuese.

/aktort q ndikojn n gjendjen e hapsirs punuese n reparte jan #aktort mikroklimatik, rrezatimi i n0eht

ndriimi, zhurma, vibrimet, rrezatimi, gazrat, avulli, pluhuri toksik dhe interno, rreziqet mekanike, rreziku nga rr

etj. (#igura 1).

@.>. MIKROKLIMA

2jat puns njeriu mund ta arrij e#ektin optimal, nse e ndien vetn komod, prkatsisht, kur hapsira at ku pu

plotson kushtet e caktuara klimatike i cili nuk do t shkaktojn pakomoditet #izik ose psikik. $ur #litet pr ku

klimatike t puns, n rend t par mendohet klimn e puns, prkatsisht mikroklimn.

+e mikroklim nnkuptojm gjendjen #izike dhe vetit e ajrit t atij ambienti t ciln e karakterizojn kta #aktor

, temperatura e ajrit,

, lagshtia relative e jarit,

, shpejtsia e rrmimit e ajrit.

Prpos ktre #aktorve, n mikroklim ndikon edhe rrezatimi i n0ehtsis n hapsirn punuese.

MIKROKLIMA

Ndriimi

Zhurma dhe vibrimet

Rrezatimi

Rreziqe t m ekanike

Pluhuri

Gazrat toksike

Avulli !luhu ri

Rreziqet n"a rr#ma

$AK%OR&%'(AP&)IR&)P*N*')'

Figura1


$ta #aktor e kushtzojn mikroklimn n hapsirn e puns. 3eprimi i tre mund t jet i dmshm m s tep

duke u sh#aqur bashkrisht, sepse kta #aktor jan t ndrlidhur n mes veti.

'kziston vlera e caktuar e #aktorve e cila e kushtzon q mikroklima varsisht nga zona t jet e prshtatshm

pun. % at zon e#ekti i puns sht m i madh, dhe quhet zona kom#ore.

+ikroklima mund t jet n zonn jasht zons kom#ore. $jo vrtetohet duke i hulumtua dhe analizuar #aktorciln e bn ekipi pro#esional i institucionit.

4ecila organizat punuese sht e obliguar ta bj hulumtimin periodik t mikroklims n periodn e n0eht d

#toht.

% baz t ksaj, do t vij deri te njohuria se a jan vlerat e #aktorve t cilat e kushtzojn mikroklimn n sua

krkesave t regullores s masave t prgjithshme dhe normave t mbrojtjes n pun t objekteve t ndrtimtar

dedikuara hapsirave punuese dhe ndihmse, prkatsisht se mikroklima sht n zonn kom#ore ose jasht asaj

t periods s n0eht ose t #toht.

Tani n pika t shkurta do t!i prshkruajm #aktort t cilt e kushtzojn mikroklimn.

@.4. Temperatura e ajrt

3lera e temperaturs s ajrit n hapsirn punuese varet nga temperatura e jashtme, procesit teknologjik, tru

n0ehse n repart, ajrimit, etj. % periodat e #tohta, q puna t krhet pa penges, temperatura e ajrit duhet t

prej 15 deri 66o7 pr t lehtat, prej 18 deri 15o7 t mesmet dhe prej 19 deri 18o7 pr punt #izike t rnd

periodat e n0ehta temperatura e ajrit n hapsirn punuese duhet t jet prej 6: deri 6; o7 pr t lehtat, prej 6669o7 t mesmet dhe prej 15 deri 6:o7 pr punt #izike t rnda.

3lerat e prmendura t temperaturs s ajrit mund t mbahen n ciln do period duke e kondicionuar ajrin.

nse temperatura e ajrit sht mbi vlerat e krkuar, do t vij te ngrohja e ambientit t puns. Praktika ka tregu

numri i lndimeve rritet kur temperatura e ajrit sht shum e ult ose shum e lart.


% #igurn 6 sht treguar ndikimi n ndjenjat komode dhe gjendjen psiko#izike t njeriut rritja e temperaturs s

n hapsirn punuese.

Temperaturaeajrit

Temperatura e nxehtsiskomfore20oC212223

242526

27

28

29

30

31

32

32

34

35

40

o komode

e brengosur

vshtirsitpr ruajtjen e zjarrevernia e efektit tpuns mendore

rritja e gabimeve npun

rnia e produktivitetit te punt precize

rritja e numrit tfatkeqsive

rnia e produktivitetit gjatpuns srnd

rregullimet ujit dhe krips norganizm

rregullimi i rnd i qarkullimit tgjakut

rezistenca e madhe dhe rreziku i shterjes

mundsia me madhe e qndrueshmris

kufiri i temperaturs

aftsia e plot

pr pun

rregullim ilehtpsikik

rregullimipsikofizik

rregullimifizik

rregullimifizik

/igura 6

#tsia punuese n shum raste varet nga temperatura e#ektive, e kjo vartsi sht treguar n #igurn 9. Temper

e#ektive sht e prshtatshme pr paraqitjen gjendjen e n0ehtsis t ajrit t secils hapsir punuese, sepse

pr#shin t d #aktort q jan shum t rndsishm pr ndrrimin e gjendjes s hapsirs punuese.

"uhet pas parassh se temperaturat e ulta gjithashtu jan t pa prshtatshme pr pun. 2jat paraqitjes s gja

temperaturs s ult te puntort, mund t ndodh deri te ngrirja e ndonj pjese t organizmit t tij. Prezenca e

paraqitet gjat puns te ngurrtat dhe n repartet tjera atje ku krkon vet procesi teknologjik.

/igura 9

Pr mbrojtjen e puntorve n reparte ku sht temperatura e lart ose e ult, prdoren rrobat mbrojtse.


"etra e rrobave mbrojtse sht q t!i mbrojn nga #tohti ose nga n0ehti, i o#ron puntorit kom#or t cak

Prdorimi i rrobave mbrojtse nuk duhet t ken ndikim negativ ndaj e#ikasitetit dhe manipulimit n pun.

rrobave mbrojtse gjat kmbimit t temperaturs t ajrit sht treguar n #igurn = edhe at nn a) prdor

rrobave mbrojtse n kushtet e temperaturs s ult dhe b) prdorimi i rrobave mbrojtse n kushtet e tempera

s lart t ajrit.

% #igurn =a) shihet se rrobat mbrojtse n kushtet e temperaturs s ult (puna n ngrirs, e t ngjashm) e

rolin e mbrojtjes s organizmit t puntorit nga temperatura shum e ult e temperaturs s puns. $u lako

ndrrimit t temperaturs gjat kalimit t n0ehtsis npr shtresn e rrobave do t rritet deri n temperatu

trupit (95o7), ka do t thot se shtresa mbrojtse e rrobave pengon rnien e shpejt n ndikimin e saj n organ

d.m.th. e mbron organizmin.

/igura =

% #igurn =b) situata sht e kundrta, prkatsisht roli i rrobave t mbrojtjes ka rolin e mbrojtjes s organizmitemperaturat e larta n vendin e puns. 4igurimi i temperaturs s nevojshme t ajrit n hapsirn punuese, e b

rrobat mbrojtse t mos prdoren, ku a#tsia punuese e puntorit do t jet m e lart.

@.. La!"#$ta e ajrt

>agshtia e ajrit n hapsirn punuese ashtu edhe temperatura varen nga procesi teknologjik dhe nga kush

jashtme meteorologjike. Pr hapsirn punuese sht me rndsi lagshtia relative ajrit. 3lera optimale e lags

relative e ajrit, pa marr parassh periodn gjat vitit, sht prej =: deri ?:@. jri me lagshti t till mundsont papenguar.

>agshtia e ajrit jasht ktre ku#ijve sht e dmshme pr shndetin e puntorit dhe me te ai e zvoglon a#t

punuese. >agshtia relative e lart n hapsira punuese prcillet me temperatur t ult dhe sillen smund

ndrshme. % disa deg industriale, si pr shembull n tekstil (n disa reparte), procesi teknologjik krkon vle

lart t lagshtis s ajrit. Pr shkak t dmit nga lagshtia n organizmin e njeriut, m se e nevojshme jan m


mbrojtse. $jo do t arrihet me #utjen e ajrit t that (n hapsirat e lagshta), zvoglimin e kohs s pun

ndrrim, automatizimin e prodhimtaris e t ngjashm.

@.9. S$pejt"#a e rr%mmt t" ajrt

rmimi i ajrit n hapsirat punuese sht #aktor i rndsishm i mikroklims, sepse ndikon n kmbimin e ajr

do hapsir punuese sht e domosdoshme t bhet ndrrimi i ajrit q nuk sht i pastr. tmos#era punuese n

pr shkak t procesit teknologjik, qndrimi i gjat i puntorit n hapsir, ajrosja, pluhuri dhe avullosja. #

punuese e njeriut n kushtet e tilla do t zvoglohet, prandaj sht e nevojshme q n atmos#ern e puns t kem

sa m t pastr. $jo arrihet me ventilimin natror dhe arti#icial. %n ndikimin e sistemit ventilues dhe temperatur

ajrit do t ndrrohet edhe shpejtsia e rrmimit t ajrit.

-sht e dshirueshme q shpejtsia e rrmimit t ajrit n vendet e puns nuk duhet ta kaloj :.8 mAs. $saj vle

shpejtsis m s lehti arrihet me ventilim arti#icial. 4a m mir e krer dhe e vendosur e ventilimit arti#icial siguroj przierje normale t ajrit, largimin e avullimeve t ndrshme dhe pluhurit, dhe #utjen normale t aj

#reskt. /ormimin e kushteve t puns t cilat i prgjigjen njeriut n mas t madhe varen nga zgjedhja e m

shpejtsis s rrmimit (#igura 8).

+, -

+.

+/

++

+0

1,

1.

002+ 02/ 02. 02, 10 m3s 12+

)h!e4t5sia e l5viz4es s5 a 4rit

%em!eraturaea4rit

Ku6iri

kom

6ori

e!5

rm

Kush

!

te

t

t5

elits

hme

vo

un5ss5

leht5

Ku

li

!

sh

ts

r

t

h

5

e

me!

tevo

un5t

5r5nd

/igura 8

%se shpejtsia e rrmimit t ajrit sht mbi ku#irin e lejuar, ajo do t ndikoj jo mir n a#tsin punuese t pun

sepse vjen deri te #tohja jo e barabart e pjesve t trupit t njeriut. % kto kushte shpesh vjen deri te smund

ndrshme (ishijazi, reuma, #tohja, etj.) dhe rregullimi i adaptimit normal t njeriut. + ndihmn e shpejts

rrmimit t ajrit mund t caktohet a#tsia punuese n secilin vend t puns varsisht nga parametrat mikroklim

% kt rast, s pari sht e nevojshme t matet shpejtsin e rrmimit t ajrit me katatermometrin.


+e katatermometrin praktikisht n vendin e puns caktohet sasia e n0ehtsis (B) n 0hula (e reguar n shkall

cilin mundet q 1 cm6e sipr#aqes e trupit t njeriut n nj sekond t!ia kthej ajrit pr rreth. % baz t vlers s $

%ga gra#iku n #igurn ? prcaktohet a#tsia punuese n at vend t puns. 4i shembull t prcaktimit t ktill

t na shrbej rasti i kanali i #onderis s #urrs s lart ku vlera e matur me katatermometrin sht C B $=

gra#iku pastaj shihet se n at vend t puns gjat nj ndrrimi (; or) a#tsia punuese do t jet ?6@. Cka do t se puna e#ektive gjat nj ndrrimi sht D 5.=2 4.C= = or, prkatsisht 8 or. Pr shkak t rritjes s kushte

t mira mikroklimatike puntori n vendin e puns do t jet e#ektiv vetm 8 or gjat nj ndrrimi.

$ shembull qart tregon se sa kan rndsi dhe ndikim #aktort mikroklimat

a#tsin punuese dhe se sht e nevojshme t kemi kujdes n problemin e rregullim

t prshtatjes t parametrave mikroklimatik dhe #iziologjik t mundsive t njeriut.

@.. N&"rrm ajrt

+nra m e mir e #ormimit t kushteve optimale t mikroklims n hapsirat punuese sht ndrrimi i ajrit.

-sht tejet e nevojshme n industri ku proceset teknologjike jan burim i shkaktimit t vendit t puns s njeriut.

cili #utet n hapsirn punuese para s gjithash duhet t jet i pastr dhe t ket temperaturn e caktuar, var

nga perioda vjetore, dhe n suaza t regullores.

% #und, kujtojm se veprimi kompleks i prnjhershm i parametrave t ndrshm t mikroklims edhe m tep

potencon veprimi e vet jo t mir n a#tsin e puntorit. Por, gjat #ormimit t rrethit t puns nuk duhet hu

nga shikimi vepruesit tjer ergonomik si q jan ndriimi, avullimet e ndrshme dmtues t shndetit, ajr

zhurma dhe vibrimet e t ngjashm.

@.@. Rre'atm ()e$t"##"

% a#tsin punuese t puntorit n repartet e n0ehta n mas t madhe ndikon #aktori i mesit punues. /aktori dq ndikon n mikroklim n rrethin e puns, n repartet e n0ehta, sht rrezatimi i n0ehtsi, nn ndikimin e rreza

t n0ehtsis do t ndrrohen edhe vlerat e temperaturave, lagshtis relati

dhe shpejtsia e rrmimit t ajrit n rrethin e puns. ntensiteti i rritur i rreza

t n0ehtsis #ormon kushte jo t mira t mikroklims, e cila ndikon jo knd

n a#tsit punuese dhe n shndet t puntorit.


punues n repartet e n0ehta krkon njohjen komplekse t problemit t rrezatimit t n0ehtsis dhe ndrmarrj

masave t mbrojtjes nga veprimi i tij i rrezikshm dhe i dmshm (#igura 5).

*+a "#$t" rre'atm ()e$t"##"

Trupat e n0eht t ngurt deri n temperatur t lart t mja#tuar do t skuqen, prkatsisht #illojn t em

ndriim t dukshm. Por, edhe gjat temperaturave t ulta ata emitojn energjin n #orm t valve t n0ehta.

vrtet, sht e njohur mir se dallimi n mes valve t n0ehta dhe t dukshme kushtzohet vetm me speci#icite

aparateve #iziologjike t shqiss s ton t dgjimit dhe nuk do t ken kurr#ar lidhje me natrn e njrit dhe

tjetr.

4asia e energjis e cila ndahet n #orm t valve t n0ehtsis do t varet ashpr nga temperatura e trupi

paraqet rrezatim t n0ehtsis.

rezet e n0ehtsis pa penges kalojn npr ajrin e qet dhe t lvizshm. ta mund t!i shmangen rrmimit t

Trupi i thith, i dbon ose i lshon rrezet e n0ehtsis. Pjesa e dbuar dhe e lshuar e ruan rrezatimin derisa pj

thithur gati n trsi kalon n n0ehtsi.

@.. Burm rre'atmt t" ()e$t"##" (" rret$("( e pu("#

Durimi i rrezatimit t n0ehtsis mund t ndahet n t lvizshm dhe jo t lvizshm, dhe t pa lvizshmit mund t

t hapur dhe t mbllur.

Durimet jo t lvizshm i rrezatimit t n0ehtsis jan #urrat pr pr#itimin dhe shkrirjen e metaleve, #urra

pr#itimin e 0hamit (qelqit), t gjitha operacionet dhe proceset te t cilt vjen deri te rritja e ndarjes s n0ehtsis

Durimet e lvizshm t rrezatimit t n0ehtsis jan detalet e derdhura t n0ehta, prodhimet nga #arktimi, llama

e petzuara, zgjr, etj.

rezatimi i n0ehtsis te burimet e hapura (burimi i n0ehtsis n #orm t #laks) vepron pandrprer me intens

lart nga ai burim. % praktik gjithnj sht kujdesur q sipas mundsis, burimi i hapur t trans#ormohet

mbllur. % prodhimtari burimet m t shpeshta t rrezatimit ku sipas konstruksionit jan shum t ndrs

ntensiteti i rrezatimit t ktre burimeve nuk sht i njohur por spektri i rrezatimit sht shum kompleks.

% #igurn ; n mnr skematike jan treguar disa nga burimet e rrezatimit t n0ehtsis n procesin e #itim

hekurit dhe elikut.


/igura ;

% kompleksin e trsishm t rrezatimit sht e nevojshme t dallohen rrezatimet e drejtprdrejta nga burimi pr

(nga masat metalike e tejn0ehura dhe n0ehura dhe #laka) dhe rrezatimi sekondar (nga muret e n0ehura t #ur

detaleve, pajisjeve dhe dshemes).

"isa nga kta burime t rrezatimit gjithmon veprojn n puntor, si pr shembull prerja e metalit t n0#arktimi dhe shtancimi, rrezatimi nga muret e #urrave, armatura e metaleve, etj., si dhe lshuara e kohpaskoh

dhe derdhja e metalit, hapja periodike e derve t #urrs, etj.

rezatimi i n0ehtsis dallohet pr kah intensiteti, hapsira, kohs s veprimit si nga kahja e rrjedhs s rrezatim

raport ndaj pozits s trupit t puntorit. Pr shembull, nse rrjedhja bazike e rrezatimit t n0ehtsis nga b

primar sht i drejtuar kah gjoksi i puntorit, ather rrjedha e rrezatimit sekondar mund t jet i drejtuar me ka

kundrt. rethana e till mja#t do ta komplikoj prpunimin konstruktiv t pajisjes mbrojtse.

% prodhimtari intensiteti maksimal i rrezatimit del nga rrezatimi jokontinual t #urrave pr n0ehje dhe #urrav

shkrirje n momentin kur hapen dert, gjat kalimit t masave t skuqura npr kanale, gjat zhvillimit t meta

elektrolizs s aluminit dhe nga operacionet e ngjashm.

rezatimet sekondare jan t prhershme nga detalet, dshemes dhe pajisjeve me m pak intensitet, sepse n

raste temperatura e sipr#aqes rrezatuese sht m e vogl. Por edhe k rrezatim nuk duhet t neglizhohet, sep

kto raste sipr#aqet rrezatuese jan shum t mdha, ndrsa vendi i puns sht relativisht i pra#rt me

sipr#aqe.


@.:. Tra(#metm ()e$t"##" (!a urm rre'atmt (" pu("t-r

Transmetimi i n0ehtsis n njeri mund t bhet n kto mnra

, me rrezatim (direkt),

, konveksion (thithjen dhe kontakti me ajrin e n0eht),

, vnia n veprim e n0ehtsis (kontanti me detalin e n0ehur).

@.::. .eprmet e &"m#$me t" rre'atmt t" ()e$t"##"

-r!a('m( e pu("t-rt

'nergjia e rrezatuar nga pjesa spektrale e n0ehtsis t ciln e thith sipr#aqja e trupit t njeriut (si dhe trupat

kresisht trans#ormohet, n n0ehtsi, ku pjesa e s cils vepron n organizmin e njeriut.

eaksioni i njeriut n rrezatimin e n0ehtsis sht shum subjektiv. Pikpamjen q e ka br $oh (1E85)

prcaktuar kto reagime mesatare t njeriut

Tabela 1. eaksioni i njeriut nga rrezatimi i n0ehtsis

ntensiteti i rrezatimit t

n0ehtsis

(=.1;?; &Acm6min)

eaksioni

:.:E F :.1=:.6E F :.9;

1.=9 F 9.9:

=.9: F ;.15

%djeshmria e vogl e n0ehtsis%0ehtsia sht e ndjeshme

%djehet prvilmi

%djehet dhimbja

% vendin e puns puntori sht nn ndikimin m shum ose m pak n ngarkesn #izike varsisht nga pr

teknologjik. % organizmin e njeriut gjithnj vepron procesi i produktit t n0ehtsis, rezultat i s cils sht #or

s sasis s caktuar t n0ehtsis e cila e mirmban temperaturn e organzimit preh 9; deri n 95o7. %0eht

prodhuar varet nga lloji i puns dhe nga aktiviteti i puntorit. Pr shembull, n pozitn e qetsis puntori pro

6E9 k&Ah, gjat krerjes s puns s rnd #izike prodhon m tepr se E61 k&Ah, ndrsa gjat krerjes s puns s#izike prodhon prej =1;.? deri n 8:6.=6 k&Ah.

% kushtet e prodhimtaris ndikimi i energjis s n0ehtsis do t ruhet para s gjithash gjendja e lkurs s njer

%djeshmria e lkurs s njeriut n rrezatimin e n0ehtsis caktohet n baz t strukturs spektrale t burim

n0ehtsis, veprimi intensiv dhe zgjatja e saj n vendin e pjess s lkurs s rrezatuar dhe gjendjen #unksiona

organizmit.

Figura 9


ritja e temperaturs n pjest e rrezatuara t lkurs do t jet reaksioni i caktuar direkt t organizmit t njeri

veprimin e radiacionit t n0ehtsis. ntensivi minimal i rrezatimit t n0ehtsis e cila shkakton n ndjeshmr

n0ehtsis sht 1.881:*9&Acm6min.

%djeshmria e dhimbjes dhe e djegies, dhe ndjeshmria e padurueshm lajmrohet gjat rritjes s temperatur

lkurs deri n =?o

7. %se rrezatimi vazhdon edhe m tej, mund t vij deri te djegmja.

% tabeln 6 sht treguar koha e durueshme e veprimit t rrezatimit t n0ehtsis t intensiteteve t ndrshme,

temperaturs s burimit prej ;:: deri 1?::o7.

Tabela 6. $oja e durueshme veprimit t rrezatimit t n0ehtsis

ntensiteti i rrezatimit t

n0ehtsis =.1;?;

&Acm6min

6 9 = 8 5.8 1: 16.8 18 15.8 6: 68

$oha e durueshme nsek.

18:

F

9:

8

9E

F8

E

65

F9

;

16

F6

5

?

F1

8

8

F1

1

=

F

;

9

F

5

9

F

?

1

F

8

1*

9

PROVAT DHE PR?AKTIMI I ECIKA;ITETIT T MJETEVE MBROJT;E T ;TABILIMENTE

TERMOENERGJETIKE DHE HIDRAULIKE


I. HYRJE

E"t &he %t#ii!e"tet0 t 3i#t $u"oj" "" %ht($je0 !u"& t "he" " &( )ru$e the!eore &he #t+

A. E" t $#-i*%h!e &he %t#ii!e"te

B. E" t -i*%h!e

N e" t $#-i*%h!e &he %t#ii!e"te j" $je%+

- K#j# e #-uit

- E"t e #-uit

- Tej")roh%it e #-uit

- N)roh%it e ujit

N e" t -i*%h!e j" $je%+

- @o3#t

- @uret

- E"t

- K#j#t e -i*%h!e t #-uit.


Dei"i3io"i i 'u$ti!e-e0 '#r#'teri%ti'#-e e &i%# e"-e &he oje-e e e'*#!i"i!e-e0 j#" $r3#'tu#r !e Rre)u

!i "or!#ti-#t te'"i'e &he #t+

- Me Rre)uore" !i "or!#t te'"i'e $r %e"&rti!i" &he $r&ori!i" e '#j#-e t #-uit0 e"

#-uit;t %h$#ur " etore" *(rt#re t RSJ0 "u!r ?;1C6?0 $r!ir%i!et j#" &h" " etore" *

t RSJ "u!r 22;1C6?0 "&r%# "&r(%hi!et &he $ot%i!et " etore" *(rt#re t RSJ "u!r 7;1C6.- Me Rre)uore" !i "or!#t te'"i'e $r %e"&rti!i" &he $r&ori!i" e e"-e t -i*%h!e e t !(u

)#*r# t 'o!$ri!u#r t ")t &he "" %ht($je t tretur;t %h$#ur " etore" *(rt#re t RSJ "

=;1C6?0 $r!ir%i!et j#" &h" " etore" *(rt#re t RSJ "u!r 22;1C6? "&r%# "&r(%hi!e

$ot%i!et "e etore" *(rt#re t RSJ "u!r 7;1C6;.

Me &i%$o*it#t t 't(re "or!#ti-#-e te'"i'e "&r t tjer# %ht $r3#'tu#r %e e&he 9#r !e 3ii" e!r t

&he %t#ii!e"tit ""'u$tohet.

A. ENT E PALVI=;HME DHE ;TABILIMENTEVE

A.: KALDAJAT E AVULLIT

Me '#j# t #-uit ""'u$tohet %e3i# #" e !(ur " t 3i" *h-iohet #-ui i ujit !e %ht($je !i #

#t!o%er%.

Mir$o &i%$o*it#t e Nor!#ti-#-e te'"i'e "u' i $r'#%i"+

- '#j#-e t -e)j t #-uit te' t 3it $ro&u'ti ")# "u!ri i #t!o%er-e t !i$re%io"it $u"ue% t

&he "u!rit t it#r-e t $r!#jtje% $u"ue% t eju#r &he "u!rit t it#r-e t $r!#jtj

)jith!#r%h! t '#je% !e #-u "u' '#o" 250 !e 'u%ht 'to '#j# !u"& t je" t ur"i*u#

")# "j -#-u t %i)uri%0 !e "j tre)ue% &he !o"o!etr0

- '#j# e #-uit " t 3i" !i%ht($j# "u' '#o" 5.6 %ti!o%er#0 !e 'u%ht e'*i%to" %i)ure%

")uro" %e !i $re%io"i" !#'%i!# eju#r !o% t tej'#ohet.

A.> ENT E AVULLIT

M e" t #-uit ""'u$tohet e"# h#$%ir# e % 3i% !u%het !e #-u t ujit o%e #-u "" %ht($je t $ro&hu#r j

e"% o%e t !etur ")# $r!u%hj# e e"% $r %h'#' t "&r(%hi!e-e 'i!i'e t rrethoj% % e"% !i*otro" o%e !

t *" i %ht($j# ! e !#&he %e )j(%!# e #t!o%er%.

- &i%$o*it#t e Nor!#ti-#-e te'"i'e "u' i $r'#%i"0


- e"-e t h#$ur# t ")rohje% i"&ire'te !e rrethoj t !u%hur !e #-u t ujit0 "%e $r!#jtj# !u%hj

"u' %ht e ")t &he "u' het e ")t #% " te!$er#tur te' e 3i# $r!#jtj# !u"& t ")rohet &he

%ht($j# e #-uit " h#$%ir t rrethoj% "u' '#o" 5.6 #t!o%er#.

A.4 NGROH;IT R UJIT

Me ")roh% t ujit ""'u$tohet e"# e !(ur " t 3i" ")rohet uji " $re%io" !i #t #t!o%eri'.

Mir$o0 &i%$o*it#t e Nor!#ti-#-e te'"i'e "u' i $r'#%i" ")roh%-e t ujit " t 3it !i $re%io" "u' '#o

#t!o%eri'.

B. ENT E LVI=;HME

B.: BO?AT

Me o3 ""'u$tohet 9#r&o o3e &i#!etri i j#%ht! i t 3i#-e %ht ! i -o) %e 425 !! "&r%# )j#t%i# 2 !.

B.> BURET

Me ure ""'u$tohet 9&o ure !e !#%# t "&rtu#r# $r rro'ui%je0 !e $r!#%# t 9#r&o%h!e0 t -i!it $re

&eri " 1555 itr#.

B.3 ENT

M e" ""'u$tohet 9#r&o e"e !e $r!#%# t 9#r&o%h!e e 3i# %e"&rtohet " #uto!jet.

Mir$o &i%$o*it#t e )#*r#-e te'"i' "u' i $r'#%i".

- e"-e $r !u%hje !e %h'rirje t #!o"i#'ut " "j ""%ht($je0 "%e %h'rirj# "u' $r!#" ! te$r %e

t #!o"i#'ut.

- e"-e t -o)# $# te)e0 -i!i i t 3i-e "u' %ht ! i !#&h %e %# 225 73! .

B.4 KALDAJAT E LVO=;HME T AVULLIT

N&o"%e j" $je% " e"t e -i*%h!e &he %t#ii!e"te-e &ei"i3io"i i &et(r#-e &he $r%h'ri!i i $u"-e $r to

t $r#%h't# !e '#j#t e $#-i*%h!e t #-uit. Di%# i!e0 j#" " or!" e %h!#")ie% % &i%# $u"-e0 o%e

$r!e% t &i%# $u"-e %$e3ii'e t 3e'ur# $o%#9ri%ht " !#teri# i 3ii i $r)ji)jet &i%# e"-e &he %t#ii!e"te-e.

?. LLOJET E KONTROLLAVE DHE EK=AMINIMET

@#*u#r " 'u%htet !e t 3i#t $u"oj" $re%io"i i rritur0 te!$er#tur# e rritur0 &!ti!et e !u"&ur# )j#t tr#"%$orti

!e "or!#ti- $re3i*ohet e tr# #jo !u"& t $#r#%hihet te' %e"&rti!i %i &he )j#t e'%$o#ti!it " !"(r t

%i)urohet 'u%htet e %i)urt# t $u"%. Kto 'u%hte &uhet ti %i)uroj $ro&hue%i &he %hr(t*ue%i "&r%# $r3#'ti!i"

e'*i%ti!it t 't(re e j" i"%titutet &he i"%$e'tor#ti 'o!$ete"t0 )j#t 'o"troi!it.

N -#r%i t 'oh% 'ur #to he"0 oj! tri oje t 'o"tro#-e+


- &,n%r,--ii i par7 i 3ii het $#% %e"&rti!it t 'r(er "&r%# $#r# %hi!it " e'%$o#ti!0

- &,n%r,--ii i rr!$u--%7i 3ii het %#'t%i%ht " $eriu&h#t e 3#'tu#r# 'ohore t 3i#t $r %e3ii" oj t e

j#" t $r3#'tu#r# !e "or!#ti-.

- K,n%r,--ii ", i rr!$u--%7 i 3ii het $#% ri$#ri!it t -o) #$o t !#&h %i &he )j#t *h-e"&o%je%.

Si$#% "#t(r% % -et 'o"troi!i !u"& t $r%hij+

- e'*#!i"i!i" !e %ht($je t ujit t toht0

- 'o"troi!i i re"&%h!0

- 'o"troi!i i j#%ht!.

Pr %e3ii" oj t e"-e &he %e3i" 'o"tro $r%h'ruhet %e 9#r $r%hihet " 'o"troi! &he e'*#!i"i!0 &he %e

$ro3e&i!i &uhet t "&r!erret )j#t '%#j.

II. DECINI?IONI I DETYR;

A. PR EN T PALVI=;HME DHE ;TABILIMENTE

:. K,n%r,--ii i par

Ko"troi!i i $#r $r%hi"+

- e'*#!i"i!i !e %ht($je t ujit t toht0

- 'o"troi!i i re"&%h!0

- 'o"troi!i i j#%ht!0

- 'o"troi!i i '#r#'teri%ti'#-e 'o"%tru'ti-e &he &o'u!e"t#3io"it.

Te' '#j#t e -i*%h!e te #-ui 'o"troi!i i j#%ht! "u' %ht i oi)ue%h! $r-e9 "%e )j#t 'o"troi!it t

re"&%h! "u' -ihet " &u'je %e # %ht e "e-oj%h!e rj# e "&r(%hi!e-e &he $r!ir%i!e-e '%htu !e

'o"troi! t j#%ht! 'o"%t#toj! %e # j#" r #to #$o jo.

Ko"troi!i i $#r het+

- $#% %e"&rti!it -e"&o%je%/ " -e"&i" e e'%$o#ti!it &he $#r# %hi!it " $u"0

- $#% rje% % re'o"%tru'ti!it e 3i# %ht r " #* t eje% % or)#"e-e 'o!$ete"te0

- $#% " "&rri!it t -e"&it t $u"%.

>. K,n%r,--,i i rr!$u--%


Ko"troi!i i rre)ut $r%hi"+

- e'*#!i"i!i" !e %ht($je" e ujit t toht0

- 'o"troi!i" e j#%ht!0

- 'o"troi!i" e re"&%h!.

Kto 'o"troi!e &he e'*#!i"i!e he" )j#t $eriu&h% % e'%$o#ti!it " ##tet %#'t%i%ht t 3#'tu#r &he #t.

- e'*#!i"i!i !e %ht($je t ujit t toht !e 'o"troi! t oi)ue%h! t re"&%h!0 "j " )j#t -ite0

- 'o"troi!i i re"&%h! het " 9&o tri -it "j her )j#t e'*#!i"i!it " %ht($je t toht0 e "j $# t

r#&h#*i/.

Te' '#j# e o'o!oi-e t 3it $r&ore" -et! $r %jeje" e r(te-e uj%ore0 'o"troi!i i re"&%h! h

12 -ite-e. N%e &(%hohet %e e'*i%to" "&o"j $ri%hje e #!#ri"% " re"&i" e '#je%0 o%e "%e %hr(t*ue%i '

'r'o"0 %hi'i!i i re"&%h! het e&he $#r# '%#j 'ohe. Ather 'ur '#j# i " 12 -ite -jetr%ie0 'o"trore"&%h!het $r 9&o tri -ite0 &he )j#t 9&o 'o"troi!i t &(t het e&he e'*#!i"i!i !e %ht($je t ujit t

:j#t '%#j &uhet $#%ur 'uj&e% %e )j#t 'o"troi!it t re"&%h!0 t )jith# tu#t e *j#rrit &uhet t "Firre" " 9&

-ite. N r#%ti" e "Fjerrje% % 't(re tu#-e $r"jher0 &uhet t het 'o"troi!i i re"&%h!.

3. K,n%r,--ii ", i rr!$u--%

Ko"troi!i jo i rre)ut $r%hi"+


- 'o"troi!i" e re"&%h!0

- %i &he 'o"troi!i" e j#%ht! " r#%ti" 'ur " #* t e'*#!i"i!i" !e %ht($je t ujit t toht o%e

'o"troi!it t re"&%h! 'o"%t#tohet %e %ht e "e-oj%h!e t het "&o"j ri$#ri! i -o)

"&r(%hi! " %t#ii!e"t #$o "&rte%0 $r'#t%i%ht " i!$i#"ti" e "&rte%%0 $#% % 3i% "u' %

"e-oj%h!e $r%ritj# e e'*#!i"i!it !e %ht($je t ujit t toht. Ko"troi!i i j#%ht! !'et r#%t $#

%$ro-i!i" e 'r(erje% % o$eri!e-e t 3e'ur# ! $#r.

Ko"troi!i i j#%ht! het+

- $#r# %hi!it " $u" re$#rt/ t %t#ii!e"tit i 3ii $#r# '%#j '# e" &( o%e ! %hu! -ite j#%ht

$r&ori!it0

- 'ur %t#ii!e"ti '# e" i #'ru#r o%e '# !etur $# uj0 &he !e 't r#%t "j $je% e tij %ht tej")roh

!e o%e $# &!ti!e t &u'%h!e t %i$r#e-e. N 't r#%t !u"& t 'r'ohet e&he e'*#!i"i!i i !#te

- "%e %t#ii!e"ti %ht &!tu#r &he %e j#" r &i%# ")# 'to ri$#ri!e0


#/ "&r(%hi!i i "j $je%e #$o e tr tu# e #'ue%it0 rrje&hi!i%ht e "j $je%e tjetr &i#!etri i % 3i%

e&he ! i !#&h %e 152 !!0

/ , "&r(%hi!i !i 16 t "u!rit t )jith!#r%h! t #"'or#-e #$o uo"#-e t $#o"it0

, !i 26 t "u!rit t )jith!#r%h! t tu#-e t uj")rohje%0

, !i 65 ")# "u!ri i )jith!#r%h! i tu#-e t t(!it0

3/ "&r(%hi!i i "j $je%e t #!#ri"% % '#je%0 $#-#r%i%ht ")# !#&h%i# e %#j0

&/ "&r(%hi!i i ! % $#'u t 16 ri#ti"#-e t "jr% #$o tjetr% o%e ! % $#'u 26 t "u!rit t

)jith!#r%h! t ri#ti"#-e " "j tr%i0

e/ "%e ri$#ri!i %ht r !e %#&i!0

/ "%e " %i$r#e" e '#j% j#" -" " &u'je %htrere%#t0 $oret0 )r-i%htet &he &!ti!et tjer#. N

't r#%t !u"& t 'r'ohet e&he 'r(erj# e e'*#!i"i!it t !#teri#it.

N r#%ti" 'ur te' '#j# e -i*%h!e e #-ui "&rrohet "j !ur i #'rue%it0 "j $je% e #!#ri"% o%e !e %#&i!

het ri$#ri!i i -e"&it t &!tu#r &uhet t het 'o"troi!i jo i rre)ut.

B. PR EN T LVI=;HME

:. K,n%r,--ii i par




- $ro-" e '#r#'teri%ti'#-e 'o"%tru'ti-e &he t &o'u!e"t#3io"it.

Ko"troi!i i $#r het $#r# $r&ori!it t 9&o e"e t re t ri-e"&o%ur %e"&rtu#r/.

>. K,n%r,--ii i rr!$u--%

K,n%r,--ii i rr!$u--% pr1'(in

- e'*#!i"i!i" !e %ht($je t ujit t toht0


- 'o"troi!i" e j#%ht!.


K( 'o"troo! het " ##t %#'t%i%ht t 3#'tu#r "&r%# 'r'e%" $r 't e " %hr(t*ue%i i e"%. E'*#!i"i!

%ht($je t ujit t toht &he 'o"troi!i i re"&%h! he" "j'oh%i%ht. A#tet $r 'r(rje" e 'tij 'o"troi j#"

9&o+

- 6 -it $r e" t "&rtu#r !e 9ei'0

-7 -it $r e" t "&rtu#r# #$o !e 9ei' i e)iru#r0

- 2 -it $r e" t 3i#t j#" t &e&i'u#r# $r !u%hje !e )#*r# #)re%i- 'ori0 hi&ro)je"i i 'oorit0 &(o'

%u!$orit0 o%)e"i0 #*oti0 tetr#o'%i&i0 hi&ro)je"i i Bu!$urit0 %uori&i i orit0 )#*i "&ri9ue%0 )#*i i t

th#rtir# e %u!$orit etj./.

E"t $r #3etie"0 %i &he t )jith# e"t tjer# j#" t !u%hur# !e !#%# $oro*e0 i ""%htrohe" 'u%hte-e t -e9#

e'*#!i"i!it.

3. K,n%r,--ii ", i rr!$u--%

Ko"troi!i jo i rre)ut $r%hi"+




K( 'o"troi! het %i$#% "e-oj% $#r#itet0 j#%ht ##te-e t 3#'tu#r# 'ohore.

III. P;HKRIMI I PRO?EDIMEVE T KONTROLLIMIT

A. PR EN T PALVI=;HME DHE ;TABILIMENTEVE

A.: EK=AMINIMI ME ;HTYPJE T UJIT T CTOHT

E'*#!i"i!i !e %ht($je t ujit t toht het !e i! t -rteti!it !i !o%%hu#rje" e e"% &he )je"&je% % o

Documents

Mbrojtja Ne Pune Dhe Perpunimi i Metaleve