1

MeTaMoRfOz

FMV Özel Erenköy Işık

Lisesi Işık Fen Lisesi

Rehberlik ve

Psikolojik Danışmanlık

Servisi Bülteni

Aralık 2013 Sayı: 3

fmvisikokullari.k12.tr/ erenkoykampusu isiklisesi/bultenler

Sayın Velimiz

Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gittikçe hızlandığı ve teknolojinin aynı hızla günlük yaşamımıza girdiği bu yüzyılda cep telefonları, bilgisayarlar ve internet teknolojileri bilgilenme, işlem yürütme, haberleşme, eğitim ve eğlence fonksiyonlarıyla hayatımızın ayrılmaz bir parçası oldu. İnternetin bilginin ulaşılabilirliği, paylaşımı ve çeşitliliği açısından büyük yararları olduğu bir gerçektir. Ancak bu yararının yanında çok sık kullanımından kaynaklanan birçok problemi de beraberinde getirmektedir. Özellikle öğrenciler açısından baktığımızda bilgisayar teknolojisi ve internet, öğrenim alanlarına büyük kolaylıklar getirmekte, ödev yaparken, yeni bir konuyu araştırırken inanılmaz genişlikte bir kaynak sunmaktadır. Peki, bu kadar yararı olan bir şey nasıl oluyor da çok büyük bir tehlikeye dönüşüyor? Teknolojinin sınırı nerde bitiyor? Bağımlılık, hastalık neresi, normal neresi? Bunu tanımlamak da çok zor! Bunu tanımlayamadığınız sürece kime, neyi nasıl ve ne kadar kısıtlayacağız? Sizler için hazırladığımız bu bültenle, İnternet ve bilgisayar bağımlılığını değerlendirmeye çalıştık. Yararlı olmasını dileriz.

İNTERNET VE BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞI

2

İnternet sosyal iletişimi artıran ama aynı zamanda sosyal izolasyona neden olan bir araç.

Hem iletişimi kolaylaştırıyor, hem de iletişimin yakınlığını bozarak iletişimi bozuyor.

Gençlerin ve çocukların bilgisayar başında geçirdiği saatler artarken, hayatın diğer

alanlarına ayırdıkları zaman da giderek azalıyor. Hatta bazen dış dünyayla ilişki kurmaktansa

bilgisayar ekranına kilitlenmeyi tercih edebiliyorlar. Birçok genç ve çocuk, ailesi ile birlikte

olmak veya arkadaşları ile görüşmek yerine bilgisayarı ile uzun süre baş başa kalmayı tercih

edebilmekte.

İnternetin en fazla kullanım alanlarından biri oyunlar

Oyun, gençler için çok cazip bir çekim noktasıdır. Oyunlarda, belli bir puana ulaşmak gibi

bitmez tükenmez ve yaklaştıkça uzaklaşılan hedefin çekiciliği, yaşanılan heyecan ve

adrenalin çok yüksektir. Ayrıca gencin arkadaşlarıyla puanların karşılaştırıldığı, rekabetin

yoğun olduğu sanal oyun ortamında kendini ifade edebileceği ortamı bulması da

mümkündür. Tüm bu ikincil kazançlar, bilgisayar ve internet kullanımının artmasını

tetikleyen nedenler olarak karşımıza çıkıyor.

Araştırmalar 13-19 yaş arası gençlerin interneti başlıca kullanım amaçlarının

Oyun,

Müzik dinleme

Sosyalleşme olduğunu göstermektedir.

NEDEN İNTERNET VE BİLGİSAYAR BAĞIMLILIĞI?

İnternet ve bilgisayar pasif değil aktif bir ortamdır ve eğlencelidir. Örneğin televizyondan

çok farklıdır; televizyon size istediğini verir, internet ve bilgisayar ise siz ne isterseniz onu.

Televizyonda sadece seyredersiniz, internet ve bilgisayarda ise ortama ve eğlenceye aktif

olarak katılabilir, istediğiniz gibi yönlendirebilir ve o ortamın bir parçası olabilirsiniz.

3

İnternette “takılıyorsanız” büyük bir dikkate gerek yoktur. Özellikle dikkat eksikliği olan

gençlerin çocukluklarından itibaren kendilerini oyalamakta zorluk çektiklerini de düşünürsek,

internetin onlar için ne kadar önemli olabileceğini anlayabiliriz.

Stresle başa çıkmak için kolay, hızlı ve etkin bir yoldur. Dünyadan ve gerçeklerden

uzaklaşabilirsiniz. Ve nerede olmak istiyorsanız orada olabilirsiniz.

İnternette kim olmak istiyorsanız o olabilirsiniz. Kimse sizin kimliğinizi bilemez. Kendinizi

saklayabilirsiniz. Bu nedenle de özgür davranabilirsiniz.

Farklı bir kimlik kazanabilirsiniz. Bazı oyunlarda ikinci bir hayatınız olabilir. Her şeyi istediğiniz

gibi değiştirebilirsiniz.

Bir grubun parçası olabilirsiniz. Binlerce kişi aynı anda aynı oyunu oynayabilirsiniz. Bu grup

içindeki rolünüz “gerçek hayat” tan çok farklı ve “daha iyi” olabilir.

Diğer oyuncularla sosyal iletişiminiz oldukça ödüllendiricidir. İletişiminiz artar. Orada lider

olabilirsiniz. İnsanlar oyun hileleri için peşinizde koşabilir. Bunun için para bile

kazanabilirsiniz.

Göz kontağı kurmanıza hiç gerek yoktur. İnsanlarla iletişimde genelde göz kontağı kurmak

zorlayıcı olabilir. Bazı insanlar sadece göz kontağı kurmakta zorluk çektikleri için kendilerini

toplumdan soyutlarlar. İnternet ve bilgisayarda ise karşınızdakinin gözlerinin içine bakmadan

konuşabilir, istediğinizi söyleyebilirsiniz.

BİLGİSAYAR TUTKUNLARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ

Genellikle;

Sosyal becerileri az gelişmiş, benlik algısı yetersiz, güvensiz, ürkek,

Bedensel etkinliklerden hoşlanmayan, bunlarda başarısız olan ya da olacağına inanan,

Sosyal, duygusal açıdan ihmal edilen, bu tür olanaklar sunulmayan,

Aile içinde çeşitli sorunları bulunup bunlarla yüzleşmekten kaçınan,

Dil ve öğrenme sorunlarından kaçış amacıyla da bilgisayara yönelen çocuk ve

gençlerdir.

4

Genellikle bilgisayar bağımlılığına eşlik eden başka psikiyatrik rahatsızlıklar da söz konusu

olabilmektedir:

Sosyal Fobi

Depresyon

Anksiyete Bozuklukları

İçedönüklük

Yalnızlık

Kişilik Bozuklukları

Madde Bağımlılıkları

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite gibi

Çocuğunuz bilgisayar başına oturmak için can atıyorsa DİKKAT Çocuğunuz, sorumluluklarını ihmal edip tüm programını bilgisayara göre yapıyor, hiçbir şeyi bilgisayar kadar önemsemiyorsa, ortada bir sorun var demektir. Doğru yönlendirme ve uygun sınırlandırmalarla kullanıldığında, bilgisayarın pek çok olumlu etkisi vardır. Ancak aşağıda sayılan durumlar yaşanıyorsa, bilgisayarla kurulan ilişkinin pek sağlıklı olmadığı söylenebilir: Kendini kontrol edememek, çok kısa bir zaman için bilgisayar başına oturup saatlerce

kalkamamak,

Bilgisayardan uzun süre uzak kalmaya dayanamamak, boşluk hissetmek, huzursuz

olmak,

Bilgisayar için yemekten, derslerden ya da arkadaşlardan vazgeçmek,

Sürekli bilgisayara kavuşma isteği hissetmek,

Bilgisayar başında bu kadar zaman geçirmekten dolayı suçluluk ve keyif arasında

çelişik duygular yaşamak,

Her seferinde saatlerce ekran başında kalmaktan kaynaklanan çeşitli bedensel

sorunlar,

İnternete girdikten sonra zaman kavramını yitirmek,

Sosyal ilişkileri en aza indirmek, sanal dostluklar geliştirmek,

Aile üyeleriyle ilişkiyi en aza indirmek gibi durumlar söz konusuysa dikkatli olmak

gerekir.

5

ÖNERİLER Çocuklarınızla, evde bilgisayar kullanımına yönelik hakları ve sorumlulukları içeren bir

anlaşma yapın.

İlgi çekici ve eğlenceli web sitelerini çocuğunuzla beraber bulmaya çalışın. İnterneti

keşfetmeye yönelik bu olumlu tavır, gelecekte internetle ilgili çocuğun yaşayacağı

olumlu ya da olumsuz deneyimleri paylaşabilmeniz için bir fırsat olacak.

İnternet bağlantısı olan bilgisayar ve oyun aygıtlarını tüm ailenin kullandığı bir odaya

ya da merkezi bir konuma yerleştirin.

Çocuğunuzla karşılıklı güvene dayalı ve iletişime açık bir ilişki kurmalısınız. Böylece

çocuğunuz internet ortamlarında rahatsız edici kişi veya durumlarla karşılaştığında

sizden yardım alabileceği konusunda kendini güvende hisseder.

Çocuğunuzu kişisel bilgilerini açıklarken dikkatli olması gerektiği konusunda uyarın.

İnternetin iyi yanlarının kötü yanlarından daha baskın olduğunu daima aklınızda

bulundurun.

Çocuklarınızın size bir şeyler öğretmesine izin verin. İnternet ortamında neler

yaptıklarını, kimlerle tanıştıklarını size göstermelerini isteyin.

İnternet kullanımı çocuğunuzun ders çalışmasına, sosyal ilişkilerine, sizinle olan

iletişimine engel olacak ölçüde artmadan ve internet etkinlikleri bir kaçınma aracı

halini almadan, internet kullanımını makul ölçülerde sınırlamalısınız. Var olan

alışkanlığı yasakla sonlandırmaya çalışmak, internet kullanımını hem daha çekici hale

getireceği, hem de ergenlikte çocuğunuzun özel yaşamına müdahale olarak

algılanacağı için işe yaramayabilir. Daha baştan belli zaman dilimlerinde ve belli bir

süre için internet kullanımı alışkanlığını kazandırmalısınız.

SON OLARAK; Çocuğunuzun bilgisayarı ve internet kullanımını kontrol etmekte zorlandığını

fark ettiğiniz takdirde bu konuda bir uzmandan yardım istemekten çekinmeyin.

6

KAYNAKÇA

1. http://www.yeniden.org.tr/makale/205-bagimlilik-onleme-merkezi.html

2. Külteğin Ögel İTÜ 7. Üniversiteler Psikolojik Danışma ve Rehberlik Sempozyumu

“İnternet ve Bilgisayar Bağımlılığı” 18-19 Nisan 2013

3. Prof. Dr. Z.Bengi SEMERCİ Birlikte Büyütelim Çocuk Ruh Sağlığı, Alfa

Yayınları,2006,İstanbul.

4. www.pdrsakinleri.com.

5. Doç. Dr. Figen ŞAHİN (Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD,

Sosyal Pediatri BD) İnternet ve Çocuk İstismarı,

6. Politeknik Dergisi Cilt:10 Sayı: 1 s.

7. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_12/20111508_internetinocuklar

aetkisi.ppt

8. http://www.internetbagimliligi.info/sanal_internet_bagimliligi.asp