75
METASTAZA VE LOKAL BASIYA METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ RADYOTERAPİ Dr. Deniz Yalman Dr. Deniz Yalman Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi A. D. Radyasyon Onkolojisi A. D.

METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Embed Size (px)

DESCRIPTION

METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ. Dr. Deniz Yalman Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi A. D. Kanserli olguların %25-50’si Histolojik tanı Beklenen yaşam süresi Performans durumu, yandaş morbiditeler RT’ye yanıtı ve toleransı belirler - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

METASTAZA VE LOKAL BASIYA METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE BAĞLI PROBLEMLERDE

RADYOTERAPİRADYOTERAPİ

Dr. Deniz YalmanDr. Deniz Yalman

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi A. D.Onkolojisi A. D.

Page 2: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Kanserli olguların %25-50’siKanserli olguların %25-50’si

Histolojik tanıHistolojik tanı

Beklenen yaşam süresiBeklenen yaşam süresi

Performans durumu, yandaş morbiditeler Performans durumu, yandaş morbiditeler RT’ye yanıtı ve toleransı belirlerRT’ye yanıtı ve toleransı belirler

Anemi, KOAH, myokardial disfonksiyon, Anemi, KOAH, myokardial disfonksiyon, kemik iliği disfonksiyonu yanıtı ve kemik iliği disfonksiyonu yanıtı ve tolerabiliteyi düşürür.tolerabiliteyi düşürür.

Page 3: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

AmaçAmaç

Minimal komplikasyonla hızlı bir konfor Minimal komplikasyonla hızlı bir konfor sağlamaksağlamakSemptomları en aza indirgemekSemptomları en aza indirgemekSağkalımı uzatmakSağkalımı uzatmakHastanın ve RT bölümünün zamanını Hastanın ve RT bölümünün zamanını ekonomik kullanmakekonomik kullanmakFraksiyon dozunun yüksek tutulduğu (Fraksiyon dozunun yüksek tutulduğu (>>3 3 Gy), kısa süreli tedaviler - Gy), kısa süreli tedaviler - hipofraksiyone hipofraksiyone RT RT

Page 4: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Akciğer kanserlerinde palyatif RTAkciğer kanserlerinde palyatif RT

Beyin ve santral sinir sistemi metastazlarıBeyin ve santral sinir sistemi metastazlarıMedulla spinalis basısıMedulla spinalis basısıKemik metastazları Kemik metastazları Vena cava superior sendromu (VCSS)Vena cava superior sendromu (VCSS)Primer tümöre bağlı semptomlar (dispne, Primer tümöre bağlı semptomlar (dispne,

hemoptizi, öksürük, ağrı, disfaji, atelektazi)hemoptizi, öksürük, ağrı, disfaji, atelektazi)

Page 5: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Beyin ve santral sinir sistemi Beyin ve santral sinir sistemi metastazlarımetastazları

Kanserli olguların %20-40’ıKanserli olguların %20-40’ıAkciğer (%36-64)Akciğer (%36-64)Meme kanseri (%15-25) Meme kanseri (%15-25) Melanom (%5-20) Melanom (%5-20) Primeri belli olmayan (%15)Primeri belli olmayan (%15)

Page 6: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Beyin ve santral sinir sistemi Beyin ve santral sinir sistemi metastazlarımetastazları

Küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK),Küçük hücreli akciğer kanseri (KHAK),AdenokarsinomAdenokarsinomKüçük hücreli dışı akciğer kanseri Küçük hücreli dışı akciğer kanseri

(KHDAK)(KHDAK)

Page 7: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Beyin ve santral sinir sistemi Beyin ve santral sinir sistemi metastazlarımetastazları

KHAK tanı anında %10 olguda beyin metastazı KHAK tanı anında %10 olguda beyin metastazı mevcutmevcut

Hastalığın seyri sırasında %40’ın üzerinde ve Hastalığın seyri sırasında %40’ın üzerinde ve sağkalım süresi uzadıkça insidens artarsağkalım süresi uzadıkça insidens artar

Önleyici tedavi yapılmadığında 2 yıl yaşayan Önleyici tedavi yapılmadığında 2 yıl yaşayan olguların %50-80’inde beyin metastazı gelişir. olguların %50-80’inde beyin metastazı gelişir.

KHDAK’lerinde beyin metastazı insidensi KHDAK’lerinde beyin metastazı insidensi %25’tir%25’tir

Page 8: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Beyin ve santral sinir sistemi Beyin ve santral sinir sistemi metastazlarımetastazları

Hematojen yolla veya komşu dokulardan Hematojen yolla veya komşu dokulardan (kafatası, baş-boyun yumuşak dokuları, (kafatası, baş-boyun yumuşak dokuları, vertebral kolon) doğrudan yayılımlavertebral kolon) doğrudan yayılımla

%80 serebral hemisferler%80 serebral hemisferler

%15 serebellum%15 serebellum

%5 beyin sapı%5 beyin sapı

%50’si multipldir (otopsi ve MRG %50’si multipldir (otopsi ve MRG serilerinde %75)serilerinde %75)

Page 9: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Beyin ve santral sinir sistemi Beyin ve santral sinir sistemi metastazlarımetastazları

Tedavi edilmezse ortalama yaşam süresi Tedavi edilmezse ortalama yaşam süresi <7 hafta<7 hafta

Steroid tedavisiyle 2 aySteroid tedavisiyle 2 ay

Tüm beyine RT uygulandığında 4-6 ay, Tüm beyine RT uygulandığında 4-6 ay,

Tüm beyine RT’ye rezeksiyon veya Tüm beyine RT’ye rezeksiyon veya stereotaktik radyocerrahi eklendiğinde stereotaktik radyocerrahi eklendiğinde 8-11 ay 8-11 ay

Page 10: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

SemptomlarSemptomlar

Başağrısı (Başağrısı (>>%50)%50)

Fokal nörolojik defisit (%40)Fokal nörolojik defisit (%40)

Epileptik nöbet (%10-20)Epileptik nöbet (%10-20)

Duyu kusuru, dengesizlik, letarji ve kişilik Duyu kusuru, dengesizlik, letarji ve kişilik değişiklikleri değişiklikleri

Page 11: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

TanıTanı

Kontrastlı MRGKontrastlı MRGTanıTanı

Tedavi planlamasıTedavi planlaması

Tedaviye yanıtın Tedaviye yanıtın izlenmesiizlenmesi

Nükslerin veya tedavi Nükslerin veya tedavi komplikasyonlarının komplikasyonlarının belirlenmesibelirlenmesi

Page 12: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Prognostik faktörlerPrognostik faktörler

Yüksek performans durumu, Yüksek performans durumu,

Soliter beyin metastazı, Soliter beyin metastazı,

Başka sistemik metastazın olmaması, Başka sistemik metastazın olmaması,

Primer tümörün kontrol altında olmasıPrimer tümörün kontrol altında olması

Genç yaş (<60-65)Genç yaş (<60-65)

Page 13: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Beyin metastazlı olgularda RPA’ya göre prognostik faktörler Beyin metastazlı olgularda RPA’ya göre prognostik faktörler

RPA sınıfıRPA sınıfı KriterlerKriterler Medyan sağkalım Medyan sağkalım (ay)(ay)

II KPS KPS >> 70 70

Yaş < 65Yaş < 65

Primer tümör kontroldaPrimer tümör kontrolda

Ekstrakranyal metastaz yokEkstrakranyal metastaz yok

7.1 7.1

IIII KPS KPS >> 70 ve aşağıdakilerden en az biri 70 ve aşağıdakilerden en az biri

Yaş Yaş >> 65 65

Primer tümör kontrolda değilPrimer tümör kontrolda değil

Ekstrakranyal metastaz varEkstrakranyal metastaz var

4.2 4.2

IIIIII KPS < 70KPS < 70 2.3 2.3

Gaspar L, Scott C, Rotman M, et al. Recursive partitioning analysis (RPA) of prognostic factors in three Radiation Therapy Oncology Group (RTOG) brain metastases trials. Int J Radiat Oncol Biol Phys 1997; 37: 745-51.

Page 14: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

TedaviTedavi

Semptomatik tedaviSemptomatik tedavi

Steroidler Steroidler İlk 48 saat içerisinde etkiliİlk 48 saat içerisinde etkili

Vazojenik ödemi azaltırlarVazojenik ödemi azaltırlar

Kraniyal RT’nin akut etkilerini azaltırlar Kraniyal RT’nin akut etkilerini azaltırlar

Steroid alan olguların 2/3’sinde medyan 2,5 aylık sağkalım avantajı Steroid alan olguların 2/3’sinde medyan 2,5 aylık sağkalım avantajı saptanmıştır.saptanmıştır.

Günde 4 kez 4-6 mg oral veya intravenöz deksametazon, azaltılan Günde 4 kez 4-6 mg oral veya intravenöz deksametazon, azaltılan dozlarda 14-21 gündozlarda 14-21 gün

Diüretikler (furosemid, mannitol)Diüretikler (furosemid, mannitol)

Antikonvülzan (fenitoin, karbamazepin)Antikonvülzan (fenitoin, karbamazepin)

Esas tedavi (definitif tedavi)Esas tedavi (definitif tedavi)

RTRT

Page 15: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Beyin metastazlarında RT Beyin metastazlarında RT

Medyan sağkalım 4-6 aya uzar, %10-15 Medyan sağkalım 4-6 aya uzar, %10-15 olguda sağkalım 12 aydır.olguda sağkalım 12 aydır.Nörolojik semptomlarda %70-90 iyileşme Nörolojik semptomlarda %70-90 iyileşme KPS’u yükselir KPS’u yükselir Ciddi nörolojik disfonksiyonu olan olguların Ciddi nörolojik disfonksiyonu olan olguların 2/3’si düzelir 2/3’si düzelir Ilımlı nörolojik disfonksiyonu olan olguların Ilımlı nörolojik disfonksiyonu olan olguların 1/3’i düzelir 1/3’i düzelir KHAK’leri daha iyi yanıt verirKHAK’leri daha iyi yanıt verir

Page 16: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Beyin metastazlarında RTBeyin metastazlarında RT

Tüm nörokranyumu içeren karşılıklı paralel Tüm nörokranyumu içeren karşılıklı paralel sahalardan RT sahalardan RT

Page 17: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Beyin metastazlarında RT Beyin metastazlarında RT

Doz 10 x 3 Gy (30 Doz 10 x 3 Gy (30 Gy)Gy)

5 x 4 Gy5 x 4 Gy

20 x 2 Gy 20 x 2 Gy

Palyasyon-sağkalım Palyasyon-sağkalım oranları arasında oranları arasında fark yok fark yok

Optimal şema???Optimal şema???

Page 18: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

RTOG beyin metastazı çalışmaları RTOG beyin metastazı çalışmaları

Çalışma Çalışma Randomizasyon kolları Randomizasyon kolları Medyan sağkalım Medyan sağkalım (hafta)(hafta)

6901 6901 30 Gy/2 hafta30 Gy/2 hafta

30 Gy/3 hafta30 Gy/3 hafta

40 Gy/3 hafta40 Gy/3 hafta

40 Gy/4 hafta40 Gy/4 hafta

2121

1818

1818

1616

7361 7361 20 Gy/1 hafta20 Gy/1 hafta

30 Gy/2 hafta30 Gy/2 hafta

40 Gy/3 hafta40 Gy/3 hafta

1515

1515

1818

76067606 30 Gy/2 hafta30 Gy/2 hafta

50 Gy/4 hafta50 Gy/4 hafta

1818

1717

79167916 30 Gy/2 hafta30 Gy/2 hafta

30 Gy/2 hafta+mizonidazol30 Gy/2 hafta+mizonidazol

30 Gy/3 hafta30 Gy/3 hafta

30 Gy/3 hafta+ mizonidazol30 Gy/3 hafta+ mizonidazol

2020

1717

1818

14 14

Page 19: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

RT’ye yanıt arttırılabilir mi?RT’ye yanıt arttırılabilir mi?

Radyoduyarlaştırıcıların eklenmesiRadyoduyarlaştırıcıların eklenmesiGenel sağkalım veya yanıt açısından fark yokGenel sağkalım veya yanıt açısından fark yok

KT eklenmesiKT eklenmesi (3 randomize çalışma) (3 randomize çalışma)Nitrozüreler, tegafur, teniposid, cisplatin, vinorelbinNitrozüreler, tegafur, teniposid, cisplatin, vinorelbinSağkalım avantajı yokSağkalım avantajı yokYanıt oranları daha iyiYanıt oranları daha iyi

Motexafin-gadolinyum uygulanmasıMotexafin-gadolinyum uygulanmasıAlt grup analizinde RPA sınıf II akciğer kanserli Alt grup analizinde RPA sınıf II akciğer kanserli olgular (214 olgu) daha çok yarar görmüşolgular (214 olgu) daha çok yarar görmüş1 yıllık nörolojik progresyonsuz sağkalım daha 1 yıllık nörolojik progresyonsuz sağkalım daha uzun (%18.6 vs %10.5)uzun (%18.6 vs %10.5)

Page 20: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Soliter beyin metastazlarıSoliter beyin metastazları

Tüm beyin metastazlarının %30-50’si (akc. kanserinde Tüm beyin metastazlarının %30-50’si (akc. kanserinde daha az)daha az)Seçilmiş olgularda (performansı iyi, primer hastalığı Seçilmiş olgularda (performansı iyi, primer hastalığı kontrol altında olan) kontrol altında olan) cerrahi rezeksiyoncerrahi rezeksiyon sonrası tüm sonrası tüm beyine RT uygulanması tek başına RT uygulanmasından beyine RT uygulanması tek başına RT uygulanmasından daha iyidaha iyiCerrahi+RT ile yalnız RTCerrahi+RT ile yalnız RT (Patchell ve ark. 1990)(Patchell ve ark. 1990)

%72 akciğer kanseri%72 akciğer kanseriMedyan sağkalım (40 hafta vs 15 hafta)Medyan sağkalım (40 hafta vs 15 hafta)Lokal kontrol (%80 vs %48). Lokal kontrol (%80 vs %48). 90 hafta içinde her iki kolda da genel sağkalım oranı 90 hafta içinde her iki kolda da genel sağkalım oranı %10’un altında%10’un altında

Page 21: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Soliter beyin metastazlarıSoliter beyin metastazları

Cerrahi+RT ile yalnız cerrahiCerrahi+RT ile yalnız cerrahi (Patchell ve ark. 1998) (Patchell ve ark. 1998)

%72 akciğer kanseri%72 akciğer kanseri

Beyindeki herhangi bir nüks (%18 vs %70; p<0,001) Beyindeki herhangi bir nüks (%18 vs %70; p<0,001)

Orijinal metastaz yerindeki nüksler (%10 vs %46; Orijinal metastaz yerindeki nüksler (%10 vs %46; p<0,001) p<0,001)

Beynin diğer bölgelerindeki nüksler (%14 vs %37; Beynin diğer bölgelerindeki nüksler (%14 vs %37; p<0,01) p<0,01)

Nörolojik nedenlerle ölüm (%14 vs %44; p=0,003). Nörolojik nedenlerle ölüm (%14 vs %44; p=0,003).

Genel sağkalım farkı yokGenel sağkalım farkı yok

Page 22: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Stereotaksik radyocerrahiStereotaksik radyocerrahiLineer hızlandırıcı ile yüksek enerjili x-Lineer hızlandırıcı ile yüksek enerjili x-ışınları veya multipl Co60 ışınları veya multipl Co60 kaynaklarından elde edilen gamma kaynaklarından elde edilen gamma ışınları (gamma knife) ile küçük bir ışınları (gamma knife) ile küçük bir volüme tek seferde yüksek doz volüme tek seferde yüksek doz radyasyon verilir (15-25 Gy)radyasyon verilir (15-25 Gy)

Hedef volümde yüksek doz Hedef volümde yüksek doz sağlanırken çevre dokularda düşük sağlanırken çevre dokularda düşük doz doz

Tümör boyutu 3,5 cm’in altında, Tümör boyutu 3,5 cm’in altında,

Tek ya da az sayıda, Tek ya da az sayıda,

Uygun lokalizasyonlu metastazlarUygun lokalizasyonlu metastazlar

Soliter beyin metastazlarında özel RT Soliter beyin metastazlarında özel RT teknikleriteknikleri

Page 23: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

3 randomize çalışma 3 randomize çalışma

Radyocerrahinin eklenmesiyle lokal kontrol Radyocerrahinin eklenmesiyle lokal kontrol

RTOG 9508RTOG 95081-3 metastazı olan 331 olgu1-3 metastazı olan 331 olgu

164’üne tüm beyine günlük 2,5 Gy’lik fraksiyonlarla toplam 37,5 164’üne tüm beyine günlük 2,5 Gy’lik fraksiyonlarla toplam 37,5 Gy RTGy RT

167’sine tüm beyine RT uygulamasından bir hafta sonra 167’sine tüm beyine RT uygulamasından bir hafta sonra stereotaktik radyocerrahi ile 15-24 Gy ek doz stereotaktik radyocerrahi ile 15-24 Gy ek doz

Tek metastazı olan olgularda sağkalımda artış (6,5 ay vs 4,9 ay; Tek metastazı olan olgularda sağkalımda artış (6,5 ay vs 4,9 ay; p=0,0393) p=0,0393)

6. ayda KPS daha iyi ya da stabil (%43 vs %27; p=0,03)6. ayda KPS daha iyi ya da stabil (%43 vs %27; p=0,03)

Sağkalım özellikle RPA grup I olgularda (p<0.0001) veya Sağkalım özellikle RPA grup I olgularda (p<0.0001) veya histolojisi daha iyi (skuamöz hücreli ve KHDAK) olan olgularda histolojisi daha iyi (skuamöz hücreli ve KHDAK) olan olgularda (p=0,0121) daha yüksek (p=0,0121) daha yüksek

Stereotaktik RadyocerrahiStereotaktik Radyocerrahi

Page 24: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Radyocerrahi eklenmesi ile akciğer kanserlerinin beyin Radyocerrahi eklenmesi ile akciğer kanserlerinin beyin metastazlarında 3,3-13,9 aylık medyan sağkalım sürelerimetastazlarında 3,3-13,9 aylık medyan sağkalım süreleri

Metakron beyin metastazları senkron olanlarla karşılaştırıldığında Metakron beyin metastazları senkron olanlarla karşılaştırıldığında medyan sağkalım 3,3 aydan 8,3 aya yükselmiştirmedyan sağkalım 3,3 aydan 8,3 aya yükselmiştir

Yeni RTOG çalışması (BR-0320)Yeni RTOG çalışması (BR-0320)Tüm beyine RT+radyocerrahiTüm beyine RT+radyocerrahi

Tüm beyine RT+radyocerrahi+IressaTüm beyine RT+radyocerrahi+Iressa

Tüm beyine RT+radyocerrahi+temozolamid Tüm beyine RT+radyocerrahi+temozolamid

Page 25: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

SEMPTOMATİK BEYİN METASTAZI(Kitle etkisi yapan büyük lezyonlarda rezeksiyon

göz önünde bulundurulur)

Steroide yanıt var Steroide yanıt yok

Fonksiyonlar tam

Tek metastaz Multipl metastaz

Yatağa bağımlı, performans kötü

Evde bakımKontrol altında olmayan sistemik metastaz

Tüm beyine RT

Başka sistemik metastaz yok, primer kontrol altında

Tüm beyine RT

Cerrahi olarak ulaşılabilir

Cerrahi

Cerrahi olarak ulaşılamaz

Radyocerrahi

Postop tüm beyine RT Tüm beyine RT

Page 26: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

%30-50 olguda ikinci seri ışınlama%30-50 olguda ikinci seri ışınlama

Dikkatli hasta seçimi Dikkatli hasta seçimi

Başlangıç radyoterapisinden en az 4 ay geçmiş Başlangıç radyoterapisinden en az 4 ay geçmiş

Nörolojik problemleri kontrol altına alınamayanNörolojik problemleri kontrol altına alınamayan

Radyolojik progresyonu olan olgularRadyolojik progresyonu olan olgular

Nüks beyin metastazları Nüks beyin metastazları

Page 27: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Beyin metastazlarından sonra 2. sıklıktaBeyin metastazlarından sonra 2. sıklıkta

Tüm kanser olgularının %5-14’üTüm kanser olgularının %5-14’ü

Akciğer kanserine bağlı medulla basısı %9Akciğer kanserine bağlı medulla basısı %9

Vertebra korpusunun çökmesi veya ekspansiyona uğrayarak bası Vertebra korpusunun çökmesi veya ekspansiyona uğrayarak bası yapmasıyapması

Doğrudan invazyon (akciğer kanserleri) Doğrudan invazyon (akciğer kanserleri)

Anatomik dağılım Anatomik dağılım %70 torakal%70 torakal

%20 lumbosakral %20 lumbosakral

%10 servikal medulla %10 servikal medulla

Medulla spinalis basısı Medulla spinalis basısı

Page 28: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Sırt ağrısı (%90) Sırt ağrısı (%90)

Medullada hassasiyetMedullada hassasiyet

Motor güç kaybıMotor güç kaybı

Duyu kaybıDuyu kaybı

Otonom sinir disfonksiyonuOtonom sinir disfonksiyonu

Semptomlar Semptomlar

Page 29: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

TanıTanı

MRGMRGDuyarlılık ve Duyarlılık ve özgüllük >%95 özgüllük >%95

Sıklıkla birden Sıklıkla birden fazla düzeyin fazla düzeyin tutulumututulumu

Page 30: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Hızlı değerlendirme ve hemen tedavi Hızlı değerlendirme ve hemen tedavi

Palyasyonu belirleyen en önemli faktör tedavi öncesi Palyasyonu belirleyen en önemli faktör tedavi öncesi nörolojik durumdur. nörolojik durumdur.

Erken tanı ve tedaviyle %40-60 olgu ambulatuar kalırErken tanı ve tedaviyle %40-60 olgu ambulatuar kalır

Multidisipliner yaklaşımMultidisipliner yaklaşım

Öncelikle steroid tedavisi (tanı anında 16-20 mg Öncelikle steroid tedavisi (tanı anında 16-20 mg dekzametazon IV)dekzametazon IV)

Tedavi Tedavi

Page 31: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Cerrahi Cerrahi Patolojik vertebra kırığı* Patolojik vertebra kırığı*

Akut gelişen parapleji Akut gelişen parapleji

Histolojik tanısı olmayan olgular Histolojik tanısı olmayan olgular

Steroid tedavisine yanıt vermeyen olgular Steroid tedavisine yanıt vermeyen olgular

Spinal instabilite*Spinal instabilite*

Kanal içindeki kemik fragmanlarının yol açtığı omurilik basıları*Kanal içindeki kemik fragmanlarının yol açtığı omurilik basıları*

Primeri radyorezistan olan veya RT’ye rağmen progresyon Primeri radyorezistan olan veya RT’ye rağmen progresyon gösteren olgulargösteren olgular

Tedavi Tedavi

Page 32: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

RT’ye yanıtı belirleyen en önemli faktör hastanın tedavi RT’ye yanıtı belirleyen en önemli faktör hastanın tedavi öncesi nörolojik durumuöncesi nörolojik durumu

Parapleji geliştikten sonra uygulanan RT ile olguların Parapleji geliştikten sonra uygulanan RT ile olguların %10’undan azında yürüme ve hareket fonksiyonları %10’undan azında yürüme ve hareket fonksiyonları tekrar kazanılabilir. tekrar kazanılabilir.

Parapleji=Medulla infarktı=irreversiblParapleji=Medulla infarktı=irreversibl

Paraplejik olguda steroide yanıt varsa medulla infarktı Paraplejik olguda steroide yanıt varsa medulla infarktı dışlanır. dışlanır.

Tedavi Tedavi

Page 33: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

En çok tercih edilen doz fraksiyon şeması En çok tercih edilen doz fraksiyon şeması 10 x 3 Gy’dir.10 x 3 Gy’dir.

5 x 4 Gy5 x 4 Gy

1 x 8 Gy (birer hafta ara ile 2 kez)1 x 8 Gy (birer hafta ara ile 2 kez)

Prognozları zaten kötü olan bu olgularda hem Prognozları zaten kötü olan bu olgularda hem maliyet hem de zaman tasarrufu açısından kısa maliyet hem de zaman tasarrufu açısından kısa kür RT şemaları uygundurkür RT şemaları uygundur

Tedavi Tedavi

Page 34: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Rades ve ark.Rades ve ark. (retrospektif çalışma) (Eur J Cancer 2006) (retrospektif çalışma) (Eur J Cancer 2006)Medulla spinalis basısı gelişen KHDAK’li 252 olguMedulla spinalis basısı gelişen KHDAK’li 252 olguKısa kür RT (1 x 8 Gy, 5 x 4 Gy) ile uzun kür RT (10 x Kısa kür RT (1 x 8 Gy, 5 x 4 Gy) ile uzun kür RT (10 x 3 Gy, 15 x 2,5 Gy, 20 x 2 Gy) 3 Gy, 15 x 2,5 Gy, 20 x 2 Gy) Olguların %14’ünde motor fonksiyonlarda iyileşme, Olguların %14’ünde motor fonksiyonlarda iyileşme, %54’ünde stabil kalma, %32’sinde progresyon %54’ünde stabil kalma, %32’sinde progresyon Nonambulatuar olguların %15’i ambulatuar hale Nonambulatuar olguların %15’i ambulatuar hale gelmişgelmişUzun kür RT uygulananlarda nüks oranı daha düşük Uzun kür RT uygulananlarda nüks oranı daha düşük (%8 vs %1; p=0,013)(%8 vs %1; p=0,013)Medyan sağkalım tüm grupta 4 ay. Medyan sağkalım tüm grupta 4 ay.

Page 35: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

MEDULLA SPİNALİS BASISI

Akut gelişen parapleji/2 haftalık sırt ağrısı

Kronik gelişen parapleji/aylardır sırt ağrısı

Steroid uygulaması

Steroid uygulaması

Nonambulatuar Ambulatuar

Cerrahi

Ambulatuar

Postop RT

RT

Ambulatuar Nonambulatuar

RT

Başka sistemik metastaz yok

Cerrahi

Ambulatuar

Postop RT

Multipl sistemik metastaz

Evde bakım

Ayaklarını yerçekimine karşı kaldırabiliyor

Page 36: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Kemik metastazları Kemik metastazları

Akciğer kanserli olguların %20-40’ındaAkciğer kanserli olguların %20-40’ında

Yayılım hematojen yollaYayılım hematojen yolla

İskelet sisteminde zengin damar ağı ve İskelet sisteminde zengin damar ağı ve

vertebral venöz pleksusun valv vertebral venöz pleksusun valv

içermemesi nedeniyle retrograd akışın içermemesi nedeniyle retrograd akışın

olabilmesi olabilmesi

Aksiyal iskelet (vertebra, pelvis, Aksiyal iskelet (vertebra, pelvis,

kafatası) ve uzun kemiklerin (femur, kafatası) ve uzun kemiklerin (femur,

humerus) proksimal kısımlarıdır. humerus) proksimal kısımlarıdır.

El ve ayak kemiklerine, diz ve dirseklere El ve ayak kemiklerine, diz ve dirseklere

metastaz nadirdir. Ancak akciğer ve metastaz nadirdir. Ancak akciğer ve

meme kanserlerinde bu kemiklere de meme kanserlerinde bu kemiklere de

metastaz görülebilir.metastaz görülebilir.

Page 37: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Ağrı (%65-75)Ağrı (%65-75)Hareket kısıtlılığıHareket kısıtlılığıPatolojik fraktürPatolojik fraktürMedulla spinalis basısıMedulla spinalis basısıHiperkalsemi Hiperkalsemi

Kemik metastazları Kemik metastazları

Multidisipliner yaklaşım

Page 38: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Tanı Tanı

Kemik sintigrafisiKemik sintigrafisi

Direkt grafilerden 3-6 ay önce Direkt grafilerden 3-6 ay önce

Özgül değil (kırık, travma, Özgül değil (kırık, travma, inflamasyon, dejeneratif inflamasyon, dejeneratif değişiklikler)değişiklikler)

Saf litik olayları Saf litik olayları görüntüleyemez, blastik görüntüleyemez, blastik olmayan lezyonlarda olmayan lezyonlarda kullanışsız olabilir. kullanışsız olabilir.

Page 39: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Tanı Tanı

Direkt grafiDirekt grafi %50’den fazla kemik %50’den fazla kemik yıkımının olması gerekiryıkımının olması gerekir

Kemik sintigrafisinde Kemik sintigrafisinde saptanan lezyonların saptanan lezyonların %30’u direkt grafide %30’u direkt grafide görülmez görülmez

Direkt grafide saptanan Direkt grafide saptanan lezyonların %2’si lezyonların %2’si sintigrafide atlanabilir sintigrafide atlanabilir

Page 40: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Tanı Tanı BTBT

Kemikten biyopsi alınacaksaKemikten biyopsi alınacaksa

Direkt grafi ve sintigrafi ile Direkt grafi ve sintigrafi ile açıklığa kavuşturulamayan açıklığa kavuşturulamayan lezyonlardalezyonlarda

Medulla spinalis basısı Medulla spinalis basısı kuşkusu varsakuşkusu varsa

Dejeneratif değişikliklerle Dejeneratif değişikliklerle metastazların ayrımında, yassı metastazların ayrımında, yassı kemiklerin incelenmesinde, kemiklerin incelenmesinde, korteks bütünlüğü ve kemiğin korteks bütünlüğü ve kemiğin mineral içeriğini göstermede mineral içeriğini göstermede MRG’den daha yararlıdır MRG’den daha yararlıdır

Page 41: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Tanı Tanı

MRMRVertebralarda erken Vertebralarda erken metastazları saptamada, metastazları saptamada, Kemik iliğini Kemik iliğini değerlendirmede değerlendirmede sintigrafiden daha sintigrafiden daha duyarlıdır. duyarlıdır. Yumuşak doku yayılımı Yumuşak doku yayılımı yapan, epidural kord ve yapan, epidural kord ve sinir kökü basısı yapan sinir kökü basısı yapan kitlelerin saptanmasındakitlelerin saptanmasında

Page 42: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Tanı Tanı

PETPETGlikoz metabolizması Glikoz metabolizması ile ilgili ile ilgili

Glikozun kanserli Glikozun kanserli dokuda normal dokuya dokuda normal dokuya oranla daha fazla oranla daha fazla tutulması prensibine tutulması prensibine dayalı görüntü dayalı görüntü

Kemik sintigrafisinden Kemik sintigrafisinden daha duyarlıdırdaha duyarlıdır

Page 43: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Akciğer kanserinde daha çok osteolitik Akciğer kanserinde daha çok osteolitik metastazmetastaz

İlk tercih edilen palyasyon yöntemi RT İlk tercih edilen palyasyon yöntemi RT

Tedavi Tedavi

Page 44: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

RRadyoterapiadyoterapi

AAmamaçç

Ağrıyı ortadan kaldırmakAğrıyı ortadan kaldırmak

Lokal tümör büyümesini önlemekLokal tümör büyümesini önlemek

Patolojik kırık gelişimine engelPatolojik kırık gelişimine engel olmaktır.olmaktır.

Multipl metastazlarda öncelikMultipl metastazlarda öncelik

Ağırlık taşıyanAğırlık taşıyan

Kırık tehlikesi taşıyanKırık tehlikesi taşıyan

Çok ağrı veren kemiklerÇok ağrı veren kemikler

Page 45: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Kemik metastazlarında neden ağrı olur?Kemik metastazlarında neden ağrı olur?

Harap olan kemik dokusundan salınan kimyasal Harap olan kemik dokusundan salınan kimyasal maddelerin (PG, bradikinin, substans P, maddelerin (PG, bradikinin, substans P, histamin) endosteumdaki sinir uçlarını uyarmasıhistamin) endosteumdaki sinir uçlarını uyarması

Tümörün büyüyerek periostu germesiTümörün büyüyerek periostu germesi

Tümörün çevre dokulara ve sinirlere doğru Tümörün çevre dokulara ve sinirlere doğru büyüyeyerek bası yapmasıbüyüyeyerek bası yapması

Kırıklara yol açmasıKırıklara yol açması

Page 46: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

RT’nin analjezik etkisiRT’nin analjezik etkisi

Analjezik etki 48 saat içinde başlar, 4 hafta Analjezik etki 48 saat içinde başlar, 4 hafta içinde belirgin hale gelir. içinde belirgin hale gelir. Hızlı etki:Hızlı etki: Ağrıya yol açan kimyasal maddelerin Ağrıya yol açan kimyasal maddelerin salınımını inhibe etmesisalınımını inhibe etmesiGeç etki:Geç etki: Tümör hücrelerinin ölümü Tümör hücrelerinin ölümüOsteoblastik aktivite,Osteoblastik aktivite, kemik trabekülasyonukemik trabekülasyonunu nu çoğaltırçoğaltırKalsifikasyon, mineralizasyonKalsifikasyon, mineralizasyon meydana gelir meydana gelirRekalsifikasyon 3-4 hafta, remodelizasyon 6 ay Rekalsifikasyon 3-4 hafta, remodelizasyon 6 ay sonra gelişebilirsonra gelişebilir

Page 47: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Eksternal RadyoterapiEksternal Radyoterapi

Lokal sahaLokal saha Geniş sahaGeniş saha

Tam vücutTam vücut Yarım Yarım vücutvücut

Optimal saha, doz ve fraksiyonasyon şeması????Optimal saha, doz ve fraksiyonasyon şeması????

1010 x x 33 Gy:Gy: 30 Gy30 Gy 55 x x 44 Gy:Gy: 2020 Gy Gy 11 x x 88 Gy:Gy: 88 GyGy

Page 48: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ
Page 49: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Tam yanıt oranları %50-60, toplam yanıt Tam yanıt oranları %50-60, toplam yanıt oranları ise %70-90oranları ise %70-90

Farklı akciğer kanseri tiplerinin farklı Farklı akciğer kanseri tiplerinin farklı yanıtlar verdiği öne sürülmekteyanıtlar verdiği öne sürülmekte

Adenokarsinomlarda yanıt oranı %72, Adenokarsinomlarda yanıt oranı %72, skuamöz hücrelide %40 skuamöz hücrelide %40

Page 50: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Lokal RT Sonuçları Lokal RT Sonuçları

RTOG 74-02 çalışmasıRTOG 74-02 çalışması (Tong ve ark.: Cancer 1982; 50: 893-99) (Tong ve ark.: Cancer 1982; 50: 893-99)1016 olgu; 266’sı soliter, 750’si multipl metastazlı1016 olgu; 266’sı soliter, 750’si multipl metastazlıSoliter metastazlı olgular: 5x4 Gy, 15x2.7 GySoliter metastazlı olgular: 5x4 Gy, 15x2.7 GyMultipl metastzlı olgular: 10x3 Gy, 5x3 Gy, 5x4 Gy, 5x5 GyMultipl metastzlı olgular: 10x3 Gy, 5x3 Gy, 5x4 Gy, 5x5 GyGenel ağrı palyasyon oranı %89Genel ağrı palyasyon oranı %89Yanıt ile fraksiyonasyon arasında ilişki yokYanıt ile fraksiyonasyon arasında ilişki yok

Dutch Bone Metastasis StudyDutch Bone Metastasis Study (Radiother Oncol 1999; 52: 101-109)(Radiother Oncol 1999; 52: 101-109)1171 olgu1171 olgu8 Gy’lik tek fraksiyon metastatik kemik ağrısının palyasyonunda multifraksiyone 8 Gy’lik tek fraksiyon metastatik kemik ağrısının palyasyonunda multifraksiyone rejimlerle eşdeğer sonuç sağlar.rejimlerle eşdeğer sonuç sağlar.Tek doz uygulanan olgularda daha sonraki dönemde yeniden RT gereksinimi Tek doz uygulanan olgularda daha sonraki dönemde yeniden RT gereksinimi daha fazladırdaha fazladır

The Bone Trial Working PartyThe Bone Trial Working Party (Radiother Oncol 1999; 52: 111-21) (Radiother Oncol 1999; 52: 111-21)765 olgu765 olgu8 Gy’lik tek fraksiyon metastatik kemik ağrısının palyasyonunda multifraksiyone 8 Gy’lik tek fraksiyon metastatik kemik ağrısının palyasyonunda multifraksiyone rejimlerle eşdeğer sonuç sağlar.rejimlerle eşdeğer sonuç sağlar.Tek doz uygulanan olgularda daha sonraki dönemde yeniden RT gereksinimi Tek doz uygulanan olgularda daha sonraki dönemde yeniden RT gereksinimi daha fazladır daha fazladır

Page 51: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

CerrahiCerrahiPatolojik fraktür gelişen veya fraktür gelişme riski bulunan Patolojik fraktür gelişen veya fraktür gelişme riski bulunan olgularolgularFiksasyon ağrıyı azaltır, iyileşmeyi hızlandırır, profilaktik Fiksasyon ağrıyı azaltır, iyileşmeyi hızlandırır, profilaktik fiksasyon fraktürü önler, fonksiyon kaybını ve fraktürün fiksasyon fraktürü önler, fonksiyon kaybını ve fraktürün kaynamama riskini azaltır.kaynamama riskini azaltır.

Hayat beklentisi 6 haftadan uzunsaHayat beklentisi 6 haftadan uzunsaHasta medikal olarak cerrahiyi tolere edebilecekseHasta medikal olarak cerrahiyi tolere edebileceksePlanlanan işlemin mobilizasyonu kolaylaştıracağı bekleniyorsaPlanlanan işlemin mobilizasyonu kolaylaştıracağı bekleniyorsaLezyonun proksimal ve distalindeki kemiğin kalitesi fiksasyon Lezyonun proksimal ve distalindeki kemiğin kalitesi fiksasyon cihazını destekleyebileceksecihazını destekleyebilecekseKortikal kemiğin %50’sinden fazlası hasar gördüyse*Kortikal kemiğin %50’sinden fazlası hasar gördüyse*Proksimal femurda lokalize 2.5 cm veya daha büyük lezyon varsa*Proksimal femurda lokalize 2.5 cm veya daha büyük lezyon varsa*Ağırlık taşıyan diğer kemiklerdeki litik lezyonlarda*Ağırlık taşıyan diğer kemiklerdeki litik lezyonlarda*Küçük trokanterin patolojik ayrılma kırığı*Küçük trokanterin patolojik ayrılma kırığı*Yeterli dozda RT’ye rağmen ağrı devam ediyorsaYeterli dozda RT’ye rağmen ağrı devam ediyorsa

Page 52: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

BifosfonatlarBifosfonatlar

Osteoklastik kemik rezorbsiyonunu engelleyen Osteoklastik kemik rezorbsiyonunu engelleyen spesifik inhibitör ajanlardır. spesifik inhibitör ajanlardır.

Kemik ağrısını, hiperkalsemiyi ve kırık riskini Kemik ağrısını, hiperkalsemiyi ve kırık riskini azaltarak yaşam kalitesinde iyileşme sağlar.azaltarak yaşam kalitesinde iyileşme sağlar.

Zoledronik asit 4 mg/IV/3-4 haftada birZoledronik asit 4 mg/IV/3-4 haftada bir

Kemik metastazlarına bağlı ağrıda Kemik metastazlarına bağlı ağrıda analjeziklerin ve radyoterapinin yerini tutmaz. analjeziklerin ve radyoterapinin yerini tutmaz. Adjuvan tedavi yöntemidir.Adjuvan tedavi yöntemidir.

Güncel uygulama tek bir kemik metastazı Güncel uygulama tek bir kemik metastazı ortaya çıktığında başlanıp, hasta tolere ederse ortaya çıktığında başlanıp, hasta tolere ederse progresyon olana kadar devam edilmesidir. progresyon olana kadar devam edilmesidir.

Kemik sintigrafisinde aktivite artışı olan Kemik sintigrafisinde aktivite artışı olan olgularda radyolojik görüntüleme yöntemleriyle olgularda radyolojik görüntüleme yöntemleriyle kemik metastazı gösterilmediği sürece kemik metastazı gösterilmediği sürece bifosfonat uygulanmamalıdır. bifosfonat uygulanmamalıdır.

Page 53: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

KEMİK METASTAZI(Bifosfonat mutlaka başlanmalıdır)

Patolojik kırık Kırık yok

Cerrahi + RT Ağrı var Ağrı yok

Kırık riski (+)

Cerrahi + RT

Kırık riski (-)

RT

Kırık riski (-)

İzlem

Page 54: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

%80 akciğer kanseri%80 akciğer kanseri%10-18 lenfoma%10-18 lenfoma%2-3 kanser dışı nedenler%2-3 kanser dışı nedenler %40’ı küçük hücreli, %25’i skuamöz hücreli %40’ı küçük hücreli, %25’i skuamöz hücreli

akciğer kanseri akciğer kanseri

““Vena cava superior” sendromuVena cava superior” sendromu

Page 55: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Ortopne, takipneOrtopne, takipneYüzde ödem/pletora Yüzde ödem/pletora Öksürük Öksürük Göğüste dolgunluk hissi Göğüste dolgunluk hissi Boyunda ve göğüs duvarında venöz Boyunda ve göğüs duvarında venöz genişleme genişleme

SemptomlarSemptomlar

Page 56: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

TanıTanı

Histolojik tanısı Histolojik tanısı olmayan bir olguda olmayan bir olguda semptomların yeni semptomların yeni başladığı dönemde ve başladığı dönemde ve solunum sıkıntısı solunum sıkıntısı yoksa direkt akciğer yoksa direkt akciğer grafisi, toraks BT, grafisi, toraks BT, bronkoskopi ve bronkoskopi ve biyopsi ile tanı biyopsi ile tanı konmaya çalışılır konmaya çalışılır

Page 57: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Erken dönemde diüretik ve steroid uygulaması Erken dönemde diüretik ve steroid uygulaması

Semptomların ani ve şiddetle başladığı Semptomların ani ve şiddetle başladığı olgularda ve aşırı solunum sıkıntısı varsa olgularda ve aşırı solunum sıkıntısı varsa histolojik tanı konmadan acilen tedaviye histolojik tanı konmadan acilen tedaviye başlanmalıdır. başlanmalıdır.

Olguların %10-20’si iki yıldan uzun yaşar, bu Olguların %10-20’si iki yıldan uzun yaşar, bu nedenle uzak metastazı olmayan olgularda nedenle uzak metastazı olmayan olgularda agresif tedavi ve destek bakım gerekir agresif tedavi ve destek bakım gerekir

TedaviTedavi

Page 58: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Lenfoma ve germ hücreli tümörler de VCSS’na yol Lenfoma ve germ hücreli tümörler de VCSS’na yol açabilir. açabilir.

KHAK de dahil olmak üzere bu tümörler primer KHAK de dahil olmak üzere bu tümörler primer olarak kemoterapi ile tedavi edilmelidir. olarak kemoterapi ile tedavi edilmelidir.

KHAK’inde tedaviye KT ile başlanması hem sistemik KHAK’inde tedaviye KT ile başlanması hem sistemik hastalığı kontrol etme açısından hem de geniş saha hastalığı kontrol etme açısından hem de geniş saha RT’sini önlemesi bakımından avantajlıdır. RT’sini önlemesi bakımından avantajlıdır.

TedaviTedavi

Page 59: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Hastanın semptomlarında düzelme sağlandıktan Hastanın semptomlarında düzelme sağlandıktan sonra histolojik tanıya gidilip daha sonraki sonra histolojik tanıya gidilip daha sonraki tedaviler düzenlenebilir. tedaviler düzenlenebilir.

Olguların %43-100’ünde 7-10 gün içinde düzelme Olguların %43-100’ünde 7-10 gün içinde düzelme görülür.görülür.

KHAK’li olgularda KT ve RT eşit etkinlikte (yanıt KHAK’li olgularda KT ve RT eşit etkinlikte (yanıt oranı %94)oranı %94)

RT daha çok KHDAK’li olgularda uygulanır. RT daha çok KHDAK’li olgularda uygulanır.

TedaviTedavi

Page 60: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Palyatif RT (Doz)Palyatif RT (Doz)

10 x 3 Gy10 x 3 Gy

13 x 3 Gy13 x 3 Gy

5 x 4 Gy5 x 4 Gy

2 x 8,5 Gy2 x 8,5 Gy

1 x 10 Gy1 x 10 Gy

Page 61: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

RTRT

Akciğer kanseri Akciğer kanseri LenfomaLenfoma

Tam YanıtTam Yanıt % 20% 20 % 75% 75

İyi Yanıtİyi Yanıt % 50% 50 % 20% 20

Minimal YanıtMinimal Yanıt % 15% 15 % 5% 5

YanıtsızYanıtsız % 15% 15 --

Page 62: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Semptomlarda 3-4 gün içinde düzelmeSemptomlarda 3-4 gün içinde düzelme

%15 olguda hiç düzelme olmaz %15 olguda hiç düzelme olmaz

Tedaviye yanıtı olmayan veya daha önce RT Tedaviye yanıtı olmayan veya daha önce RT uygulanan olgularda diğer tedavi seçenekleri uygulanan olgularda diğer tedavi seçenekleri

Page 63: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Primer tümöre bağlı semptomlarda Primer tümöre bağlı semptomlarda palyatif RTpalyatif RT

HemoptiziHemoptizi % 80% 80

AğrıAğrı % 80% 80

ÖksürükÖksürük % 65% 65

DispneDispne % 65% 65

AtelektaziAtelektazi % 23% 23

Vokal Kord P.Vokal Kord P. % 6% 6

Page 64: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

““Medical Research Council” çalışmalarıMedical Research Council” çalışmaları

I. Çalışma:I. Çalışma: Lokal İleri Evre KHDAK, kötü Lokal İleri Evre KHDAK, kötü performanslı olgularda:performanslı olgularda:

2 x 8.5 Gy (F2 rejimi) vs 10 x 3 Gy – 6 x 4.5 Gy (FM 2 x 8.5 Gy (F2 rejimi) vs 10 x 3 Gy – 6 x 4.5 Gy (FM rejimi)rejimi)

II. Çalışma:II. Çalışma: Lokal İleri Evre KHDAK, kötü Lokal İleri Evre KHDAK, kötü performanslı olgularda: performanslı olgularda:

2 x 8.5 (F2 rejimi) vs 1 x 10 Gy (F1 rejimi)2 x 8.5 (F2 rejimi) vs 1 x 10 Gy (F1 rejimi)

III. Çalışma:III. Çalışma: Lokal İleri Evre KHDAK, iyi Lokal İleri Evre KHDAK, iyi performanslı olgularda: performanslı olgularda:

2 x 8.5 Gy (F2 rejimi) vs 13 x 3 Gy (F13 rejimi)2 x 8.5 Gy (F2 rejimi) vs 13 x 3 Gy (F13 rejimi)

Page 65: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

I. ÇalışmaI. Çalışma

65 yaş üstü65 yaş üstü % 71% 71Epidermoid HistolojiEpidermoid Histoloji % 80% 80Uzak MetastazUzak Metastaz % 32% 32Kötü Performans*Kötü Performans* % 59% 59Fiziksel Aktivitede AzalmaFiziksel Aktivitede Azalma % 49% 49Dispne (Grade 3 ve üzeri)Dispne (Grade 3 ve üzeri) % 69% 69

Medical Research Council Lung Cancer Working Party. Br J Cancer 1991: 63: 265-270.Medical Research Council Lung Cancer Working Party. Br J Cancer 1991: 63: 265-270.

Page 66: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

I. Çalışma:I. Çalışma: 2 x 8.5 Gy (F2 rejimi) vs 10 x 3 Gy – 6 x 4.5 Gy (FM rejimi)2 x 8.5 Gy (F2 rejimi) vs 10 x 3 Gy – 6 x 4.5 Gy (FM rejimi)

((Inoperable non-small-cell-lung cancer (NSCLC): a Medical Research Council randomised trial of Inoperable non-small-cell-lung cancer (NSCLC): a Medical Research Council randomised trial of palliative radiotherapy with two fractions or ten fractions)palliative radiotherapy with two fractions or ten fractions)

SemptomSemptom G.O. (%)G.O. (%) F2(%)F2(%) FM(%)FM(%)

ÖksürükÖksürük 9393 6565 5656HemoptiziHemoptizi 4747 8181 8686Göğüs ağrısıGöğüs ağrısı 5757 7575 8080AnoreksiAnoreksi 5858 6868 6464Medyan Skl.Medyan Skl. 179 gün179 gün 177 gün177 günTam yanıtTam yanıt % 7% 7 % 5% 5Kısmi yanıtKısmi yanıt % 22% 22 % 25% 25

Medical Research Council Lung Cancer Working Party. Br J Cancer 1991: 63: 265-270. Medical Research Council Lung Cancer Working Party. Br J Cancer 1991: 63: 265-270.

Page 67: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

II. ÇalışmaII. Çalışma

ErkekErkek %79%79

65 yaş üstü65 yaş üstü %73%73

Epidermoid histolojiEpidermoid histoloji %70%70

Uzak MetastazUzak Metastaz %29%29

PS (WHO) 2, 3, 4PS (WHO) 2, 3, 4 %67, 29, 5%67, 29, 5

Klinisyen tarafından olguların % 85’i kötü Klinisyen tarafından olguların % 85’i kötü performanslı olarak değerlendirilmiş.performanslı olarak değerlendirilmiş.

Medical Research Council Lung Cancer Working Party. Br J Cancer 1992; 65: 934-941.Medical Research Council Lung Cancer Working Party. Br J Cancer 1992; 65: 934-941.

Page 68: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

II. Çalışma:II. Çalışma: 2 x 8.5 (F2 rejimi) vs 1 x 10 Gy (F1 rejimi)2 x 8.5 (F2 rejimi) vs 1 x 10 Gy (F1 rejimi)

((Inoperable non-small-cell lung cancer (NSCLC): a Medical Research Council randomised trial Inoperable non-small-cell lung cancer (NSCLC): a Medical Research Council randomised trial of palliative radiotherapy with two fractions or ten fractions.)of palliative radiotherapy with two fractions or ten fractions.)

SemptomSemptom G.O.(%)G.O.(%) F2(%)F2(%) F1(%)F1(%)

ÖksürükÖksürük 9595 4848 5656HemoptiziHemoptizi 4747 7575 7272Göğüs AğrısıGöğüs Ağrısı 5050 5959 7272AnoreksiAnoreksi 6464 4949 5555DisfajiDisfaji 1616 6161 6565Yan Etki (disfaji)Yan Etki (disfaji) 5252 2323PS(WHO)PS(WHO) 4545 4444Medyan SKMedyan SK 100 gün100 gün 122 gün122 gün

Medical Research Council Lung Cancer Working Party. Br J Cancer 1991: 63: 265-270.Medical Research Council Lung Cancer Working Party. Br J Cancer 1991: 63: 265-270.

Page 69: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

III. ÇalışmaIII. Çalışma

ECOG 0-1ECOG 0-1 % 76% 76

ECOG 2ECOG 2 % 24% 24

74 yaş altı74 yaş altı % 84% 84

Epidermoid HistolojiEpidermoid Histoloji % 79% 79

Medical Research Council Lung Cancer Working Party. Br J Cancer Medical Research Council Lung Cancer Working Party. Br J Cancer 1992; 65: 934-941.1992; 65: 934-941.

Page 70: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

III. Çalışma:III. Çalışma: 2 x 8.5 (F2 rejimi) vs 13 x 3 Gy (F13 rejimi)2 x 8.5 (F2 rejimi) vs 13 x 3 Gy (F13 rejimi)

((Randomized trial of palliative two-fraction versus more intensive 13-fraction radiotherapy for Randomized trial of palliative two-fraction versus more intensive 13-fraction radiotherapy for patients with inoperable non-small cell lung cancer and good performance status. Medical patients with inoperable non-small cell lung cancer and good performance status. Medical

Research Council Lung Cancer Working ParttyResearch Council Lung Cancer Working Partty..))

F2F2 F13F13

Medyan SklMedyan Skl 7 ay7 ay 9 ay9 ay

DisfajiDisfaji % 76% 76 % 81% 81

Disfaji düzelmesiDisfaji düzelmesi 6.5 gün6.5 gün 14 gün14 gün

MyelopatiMyelopati 1 olgu1 olgu 3 olgu3 olgu

Medical Research Council Lung Cancer Working Partty. Clinical Oncology 8: 167-175: 1996.Medical Research Council Lung Cancer Working Partty. Clinical Oncology 8: 167-175: 1996.

Page 71: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

III. Çalışma:III. Çalışma: 2 x 8.5 (F2 rejimi) vs 13 x 3 Gy (F13 rejimi)2 x 8.5 (F2 rejimi) vs 13 x 3 Gy (F13 rejimi)

((Randomized trial of palliative two-fraction versus more intensive 13-fraction radiotherapy for patients with Randomized trial of palliative two-fraction versus more intensive 13-fraction radiotherapy for patients with inoperable non-small cell lung cancer and good performance status. Medical Research Council Lung Cancer inoperable non-small cell lung cancer and good performance status. Medical Research Council Lung Cancer

Working ParttyWorking Partty..))

SonuçSonuç Tercih Tercih

SağkalımSağkalım F13F13Lokal kontrolLokal kontrol --Metastaz gecikmesiMetastaz gecikmesi F13F13Yaşam kalitesi, semptom palyasyonuYaşam kalitesi, semptom palyasyonu F2 F2 Günlük yaşam aktiviteleriGünlük yaşam aktiviteleri F13F13Psikolojik düzelmePsikolojik düzelme F13F13Tedavi ile ilgili yan etkiTedavi ile ilgili yan etki F2F2Hastanede kalma süresiHastanede kalma süresi F2F2

Medical Research Council Lung Cancer Working Partty. Clinical Oncology 8: 167-175: 1996.Medical Research Council Lung Cancer Working Partty. Clinical Oncology 8: 167-175: 1996.

Page 72: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

AtelektaziAtelektazi

Retrospektiftir ve sınırlı sayıda veriRetrospektiftir ve sınırlı sayıda veri

Olguların 2/3’sinde RT sonrası obstrüksiyonun Olguların 2/3’sinde RT sonrası obstrüksiyonun açıldığı, kollabe akciğerde tam veya kısmi açıldığı, kollabe akciğerde tam veya kısmi ekspansiyon sağlandığı bildirilmekteekspansiyon sağlandığı bildirilmekte

RT atelektazi geliştikten sonra iki hafta içinde RT atelektazi geliştikten sonra iki hafta içinde uygulanırsa tam reekspansiyon oranı %71, iki uygulanırsa tam reekspansiyon oranı %71, iki haftadan sonra uygulanırsa %23haftadan sonra uygulanırsa %23

10 x 3 Gy10 x 3 Gy

Tam ekspansiyon sağlanırsa ve hastalık lokal Tam ekspansiyon sağlanırsa ve hastalık lokal ise küratif dozlara çıkılabilir. ise küratif dozlara çıkılabilir.

Page 73: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Palyatif Tedavide BrakiterapiPalyatif Tedavide Brakiterapi

Ekzofitik endobronşial Ekzofitik endobronşial tümörütümörü olan olgularda olan olgularda palyatif tedavide iyi bir palyatif tedavide iyi bir seçenekseçenek

Hızlı ve etkili palyasyonHızlı ve etkili palyasyon

Uygulama kolaylığıUygulama kolaylığı

Eksternal RT ile kombine Eksternal RT ile kombine edilebiliredilebilir

TekrarlanabilirTekrarlanabilir

Page 74: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ

Palyatif EBTPalyatif EBT

Ung ve ark. Ung ve ark. (Brachytherapy 2006(Brachytherapy 2006 ) )

KHDAK’lerinde brakiterapinin semptom KHDAK’lerinde brakiterapinin semptom palyasyonundaki rolünü değerlendirmek için palyasyonundaki rolünü değerlendirmek için toplam 29 çalışmayı dahil ettikleri sistematik toplam 29 çalışmayı dahil ettikleri sistematik derlemederleme

EBBT ile hemoptizide %69-100EBBT ile hemoptizide %69-100

Dispnede %24-89Dispnede %24-89

Öksürükte %24-88Öksürükte %24-88

Atelektazide %28-43Atelektazide %28-43

Bronkoskopik olarak %74-100 iyileşme saptanmıştırBronkoskopik olarak %74-100 iyileşme saptanmıştır

Dikkat !!!Dikkat !!! Masif hemoptizi ve fistül Masif hemoptizi ve fistül

Page 75: METASTAZA VE LOKAL BASIYA BAĞLI PROBLEMLERDE RADYOTERAPİ