Metody regulacji poczęć

• naturalne metody planowania rodziny• metody mechaniczne (wkładki domaciczne, membrany,

prezerwatywy)• metody chemiczne (środki plemnikobójcze)• metody farmakologiczne (tabletki, zastrzyki, implanty)• metody biochemicznego monitorowania cyklu (system

Persona - spektrofotometr)• sterylizacja

Skuteczność (Pearl index)

• IUD 0,1 (0 –1) • OC 0,2 (0 –3) • Progestin injection 0,1 (0 –1)• Morning after pill 3 (2 – 5)• Condom 4 (1 – 7)• Periodic abstinence 10 (3 – 15)

Metody okresowej wstrzemięźliwości płciowej

• kalendarzyk małżeński

• metoda Billingsów

• metoda objawowa

• metoda termiczna

• metoda objawowo- termiczna

Fizjologiczne podstawy obliczania okresu płodnego w 28- dniowym cyklu

pierwszy dzień prawdopodobnej owulacji 14 – 2 = 12 dzień

ostatni dzień prawdopodobnej owulacji 14 + 2 = 16 dzień

przeżywalność plemników w drogach rodnych

(48 godzin) 12 – 2 = 10 dzień

zdolność do zapłodnienia komórki jajowej

(24 godziny) 16 + 1 = 17 dzień

możliwy okres płodny 10- 17 dzień

Okresowa wstrzemięźliwość płciowa- wady i zalety

• bezpieczna• nie wymaga dodatkowych środków• akceptowana przez Kościół Katolicki

• nieużyteczna dla kobiet o nieregularnych cyklach• wysoki wskaźnik niepowodzeń

Metody mechaniczne

Stosowane przez mężczyzn:• Stosunek przerywany• Prezerwatywa

Stosowane przez kobiety:• Błona pochwowa• Kapturek naszyjkowy• Gąbki pochwowe• Środki plemnikobójcze

Zalety prezerwatywy

• ochrona przed chorobami przenoszonymi drogą płciową (łącznie z AIDS)

• łatwa w użyciu

• tania

• brak objawów ubocznych

Wady prezerwatywy

• ograniczenie doznań

• ingerencja w akt płciowy

• dyskomfort

• możliwość reakcji alergicznych na lateks lub substancje dodatkowe

Zalety i wady błony pochwowej

• ochrona przed chorobami przenoszonymi drogą płciową

• brak objawów ubocznych

• trudności w zakładaniu i wyjmowaniu

• konieczność utrzymywania w czystości

Przciwskazania do błony pochwowej

• wypadanie macicy

• duże cystocele lub rectocele

• tyłozgięcie macicy

• powtarzające się infekcje dróg moczowych

• alergia na lateks lub środki plemnikobójcze

Możliwe działania uboczne błon pochwowych

• Uczulenie na lateks lub środki plemnikobójcze

• Zwiększona częstość występowania infekcji dróg moczowych

Środki plemnikobójcze

• kremy

• żele

• pianki

• globulki

• tabletki

Wady i zalety środków plemnikobójczych

• Bezpieczne• Łatwe w użyciu• Łatwo dostępne• Korzystne w sporadycznych kontaktach płciowych• Częściowa ochrona przed chorobami

przenoszonymi droga płciową

• Niski komfort współżycia• Wysoki wskaźnik niepowodzeń• Podrażnienie dróg rodnych

Fizjologiczne okresy niepłodności

• krótko po pierwszej miesiączce

• po porodzie i podczas laktacji

• krótko przed menopauzą

Czynniki modyfikujące hamujący wpływ karmienia piersią na płodność

• okres karmienia piersią• częstotliwość• długość ssania• wprowadzanie uzupełniającej żywności• czas od porodu• stopień odżywienia matki• geografia, czynniki socjoekonomiczne i kulturowe

Skład tabletki antykoncepcyjnej

Etynyloestradiol + gestagen

I generacji II generacji III generacji

noretysteron norgestrel norgestymat

noretyndron lewonorgestrel gestoden

etynodiol norgestyrianon dezogestrel

Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne

Jednofazowe (cykliczne)• Gravistat 50μg EE + 0,25 mg lewonorgestrelu

• Cilest 35μg EE + 0,25 mg norgestymatu

• Marvelon 30μg EE + 0,15 mg dezogestrelu

• Minisiston 30μg EE + 0,125 mg lewonorgestrelu

• Femoden, Minulet 30μg EE + 0,075 mg gestodenu

• Celimona 30μg EE + 2,0 dienogestu

• Mercilon 20μg EE + 0,150 dezogestrelu

• Harmonet 20μg EE + 0,075 mg gestodenu

Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne- cd

SekwencyjneDwufazowe• Anteovin 50μg EE + 11 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu

50μg EE + 10 tabl. 0,125 mg lewonorgestrelu

Trójfazowe• Triquilar , Tri- Regol, Trisiston

30μg EE + 6 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu

40μg EE + 5 tabl. 0,075 mg lewonorgestrelu

30μg EE + 10 tabl. 0,05 mg lewonorgestrelu

Mechanizm antykoncepcyjnego działania leków hormonalnych

• blokada wydzielania gonadotropin

• hamowanie owulacji

• zaburzanie czynności skurczowej jajowodów, utrata rzęsek przez nabłonek migawkowy, zmiana składu płynu jajowodowego- hamowanie transportu jaja i kapacytacji plemników

• przerost rzekomodoczesnowy endometrium- tzw „skorupa doczesnowa” – utrudnienie zagnieżdżenia jaja

• zmiana składu śluzu szyjkowego- nieprzepuszczalność dla plemników

Wpływ antykoncepcji hormonalnej na:

• czynność wątroby

• metabolizm węglowodanów

• metabolizm lipidów

• witaminy

• układ krzepnięcia

• tarczycę

• nadnercza

Leki zmniejszające skuteczność doustnej tabletki antykoncepcyjnej

• przeciwpadaczkowe : barbiturany, fenytoina, karbamazepina, prymidon

• ryfampicyna

• tetracykliny, penicyliny, cefalosporyny

• gryzeofulwina

Bezwzględne przeciwwskazania do doustnej antykoncepcji hormonalnej

• choroba niedokrwienna serca

• choroba mózgowo- naczyniowa

• rak narządu rodnego

• choroby wątroby

• ciąża lub jej podejrzenie

• porfiria

Względne przeciwwskazania do doustnej antykoncepcji hormonalnej

• silne bóle głowy, szczególnie naczyniowe lub migrenowe• nadciśnienie tętnicze• cukrzyca, obciążony wywiad rodzinny• kamica dróg żółciowych• zaburzenia funkcji wątroby• palenie papierosów powyżej 30 rż (powyżej 15 dziennie)• żylaki kończyn dolnych• niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych• planowany zabieg operacyjny w ciągu najbliższych 4 tyg.• wiek > 40 rż

Przerwać OC natychmiast w przypadku:

• Ból łydek

• Ból w klatce piersiowej

• Bóle migrenowe

• Kamica pęcherzyka żółciowego

• Długie unieruchomienie (np. przy złamaniach kości)

Najczęstsze objawy uboczne doustnej antykoncepcji hormonalnej

• krwawienia międzymiesiączkowe

• skąpe krwawienia miesiączkowe

• zatrzymanie miesiączki

• nudności, wymioty

• przyrost wagi ciała

Korzyści stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej

częstości występowania niezłośliwych guzów piersi

częstości występowania niezłośliwych torbieli jajników

niedokrwistości

RZS

ciąży pozamacicznej

chorób zapalnych miednicy mniejszej

raka jajnika

raka endometrium

OC jako czynnik leczniczy:

• Krwawienia funkcjonalne– Nieregularne cykle, nadmiernie obfite

miesiączki – PMS

• Hyperandrogenizm jajnikowy– Trądzik– Hirsutyzm

Antykoncepcja postkoitalna

• Do 1 godziny: Postinor- lewonorgestrel 0,75 mg p.o.• Do 12 godzin: Lewonorgestrel 0,6 mg i.m.• Do 48 godzin: estrogeny skoniugowane końskie 30

mg p.o. przez 5 dni, etynyloestradiol 5 mg p.o. przez 5 dni

• Metoda YUZPE’a- E + A do 72 godzin – LNG 1,0 mg + EE 0,1 mg p.o. 2 x /12 godzin ze środkami przeciwwymiotnymi

• IUD

Sposoby antykoncepcji hormonalnej długo działającej

• iniekcje gestagenów

• implanty podskórne

• krążki dopochwowe

• IUD

Przeciwwskazania do iniekcji gestagenów

• rak piersi i niezdiagnozowane guzy piersi• rak narządu rodnego• niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych• podejrzenie ciąży• zakrzepowe zapalenie żył i inne zakrzepice• choroby naczyń wieńcowych i mózgowych• żółtaczka

Przeciwskazania do implantów

• ciąża lub podejrzenie• rak piersi i niezdiagnozowane guzy piersi• rak narządu rodnego• niezdiagnozowane krwawienia z dróg rodnych• podejrzenie ciąży• zakrzepowe zapalenie żył i inne zakrzepice• choroby naczyń wieńcowych i mózgowych• żółtaczka

Implanty- efekty uboczne i powikłania

• zaburzenia cyklu miesiączkowego

• zaburzenia metaboliczne

• miejscowy stan zapalny

Zalety IUD

• nie zaburza naturalnego cyklu

• małe ryzyko ciąży

• wymagana regularna kontrola

Czas założenia IUD

• po porodzie

• po połogu

• po poronieniu

• po stosunku płciowym

• w trakcie miesiączki

Przeciwwskazania do IUD

• stan zapalny w miednicy mniejszej

• ciąża lub jej podejrzenie

• mięśniaki macicy

• zwężenie szyjki

• narażenie na choroby przenoszone drogą płciową

Powikłania IUD

• krwawienie

• ból

• upławy

• wypadnięcie wkładki

• ciąża

• stan zapalny miednicy

• perforacja macicy

Kandydatka do IUD

• 34 lata i więcej

• Pali papierosy

• 2 dzieci i nie planuje więcej

Kandydatka do OC

• Mniej niż 30 lat

• Bez dzieci

• Jeden partner seksualny

• Planuje ciążę w przyszłości

• Funkcjonalne krwawienia z dróg rodnych

Kandydatka do prezerwatywy i spermicydów

• Mniej niż 20 lat

• Bez dzieci

• Nieregularne kontakty sexualne

Progestageny

• Karmienie piersią

• Planuje ciążę w przyszłości