MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKA CENTAR ZA …

MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKA

CENTAR ZA STRU^NO OBRAZOVANIE I OBUKA

NASTAVNA PROGRAMA PO

OSNOVI NA PRIVATNO PRAVO

za IV godina

EKONOMSKA, PRAVNA I TRGOVSKA STRUKA

praven tehni~ar

Skopje, maj 2002 godina

1

1. IDENTIFIKACIONI PODATOCI

1.1. Naziv na nastavniot predmet: OSNOVI NA PRIVATNO PRAVO

1.2. Obrazoven profil i grupa struki na koi im pripa|a nastavniot predmet 1.2.1. Obrazoven profil: praven tehni~ar 1.2.2. Grupa struki: ekonomska, pravna i trgovska struka

1.3. Diferencijacija na nastavniot predmet 1.3.1. Predmet karakteristi~en za obrazovniot profil 1.4. Godina na izu~uvawe na nastavniot predmet 1.4.1. êtvrta godina

1.5. Broj na ~asovi na nastavniot predmet 1.5.1. Broj na ~asovi nedelno: 4 ~asa 1.5.2. Broj na ~asovi godi{no: 132 ~asa

1.6. Status na nastavniot predmet

2

1.6.1. Zadolìtelen 2. CELI NA NASTAVNIOT PREDMET Celta na nastavata po nastavniot predmet osnovi na privatno pravo e u~enikot da stekne znaewa, stru~no teoretski ume{nosti i sposobnosti od oblasta na privatnoto pravo vo vrska gra|ansko sudskite postapki. Od op{tata cel na nastavata po predmetot osnovi na privatno pravo proizleguvaat slednite posredni celi:

- u~enikot da se zapoznae so op{tite u~ewa za gra|ansko sudskite postapki; - da gi usvoi na~elata na gra|ansko sudskite postapki i nivnata primena; - da gi identifikuva organite koj ja vodat i u~estvuvaat vo sudskite postapki i nivnata nadle`nost; - da gi razlikuva subjektite i u~esnicite vo gragansko sudskite postapki; - da ja razbere ulogata na zastapnicite i polnomo{nicite na strankite; - da gi razlikuva procesnite dejstvija na sudot i strankite vo sudskata postapka; - da ja poznava sodrìnata i formata na podnesocite i zapisnicite vo postapkata; - da go razbere dokaùvaweto, poveduvaweto na postapka i vodeweto na glavnata rasprava; - da ja sfati strukturata na sudskite odluki; - da gi otkriva sostojbite na nastanatost na pravosilnost i izvr{nost na sudskite odluki; - da gi klasificira pravnite lekovi; - da go razbere na~inot na koristewe na pravnite lekovi i rokovite vo koi moè da se upotrebat pravnite lekovi; - da razviva ~uvstvo i svest za pravi~nost, pravda i profesionalno i odgovorno izvr{uvawe na rabotata od strukata; - da razvivaat naviki za pravilna interpretacija i primena na na~elata na sudskite postapki.

3. POTREBNI PRETHODNI ZNAEWA

Za uspe{no sledewe i sovladuvawe na programskite sodrìni na nastavniot predmet osnovi na privatno pravo, odnosno za postignuvawe na postavenite celi, potrebni se prethodni znaewa od oblasta na nastavnite predmeti osnovi na

3

javno pravo od vtora i treta godina, osnovi na pravoto od prva i vtora godina, konstituciono ureduvawe od prva godina i osnovi na privatnoto pravo od treta godina. 4. OBRAZOVEN PROCES 4.1. Struktuirawe na sodrìnite za u~ewe Tematski celini

Br. na ~asovi

Konkretni celi U~enikot:

Didakti~ki nasoki

Korelacija me|u tematskite celini i me|u predmetite

1. VOVED VO GRA\ANSKO SUDSKATA POSTAPKA (GRA\ANSKO PROCESNO PRAVO)

12 - da go definira poimot gra|ansko sudski postapki;

- da gi razlikuva gra|anskite od kaznenite postapki i od upravnata postapka;

- da gi klasificira vidovite gra|anski sudski postapki: parni~na (procesna), vonparni~na (vonprocesna) i izvr{na postapka;

- da go identifikuva odnosot me|u parni~na, vonparni~na i izvr{na postapka;

- da ja sfati vrskata pome|u gra|ansko sudskata postapka i materijalnoto pravo;

- da gi identifikuva izvorite na gra|ansko sudskite postapki;

- da go objasni vaèweto na

Voveduvaweto vo nastavniot predmet se vr{i preku diskusija so u~enicite za karakterot na pravata koi se za{tituvaat pred sudot. Se prezentira {ema na vidovite sudki postapki. Se vodi naso~ena diskusija za sogleduvaweto na me|usebniot odnos na sudskite postapki. Se ~itaat delovi od Zakonot za parni~na postapka, Zakonot za vonparni~na postapka i

1. Osnovi na pravoto za I godina

Tematska celina: - Pravni odnosi. 2. Osnovi na javno pravo za II godina

Tematska celina: - Poim za javno i

privatno pravo. 3. Osnovi na javno pravo za III godina (za matura)

Tematska celina:

4

zakonite vo gra|ansko sudskata postapka (vremensko, teritorijalno i personalno).

Zakonot za izvr{na postapka. Se organizira grupna rabota za vaèweto na zakonite: edna grupa go istraùva vremenskoto, druga prostornoto, a treta grupa personalnoto vaèwe na zakonite. Se vodi diskusija za dobienite rezultati od sprovedenoto istraùvawe.

- Kazneno - procesno pravo. 4. Osnovi na privatno pravo za III godina

Tematski celini: - Voved vo

privatnoto pravo; - Op{t del na

gra|ansko pravo.

2. ORGANI KOI VODAT I KOI UÊSTVUVAAT VO GRA\ANSKO SUDSKATA POSTAPKA

13 - Da go definira poimot sud i sudska funkcija;

- da go razlikuva pravosudstvoto od sudstvo vo potesna smisla na zborot;

- da gi klasificira vidovite sudovi (osnovni, apelacioni i Vrhoven sud);

- da ja identifikuva nadle`nosta na sudovite (stvarna i mesna);

- da go sfati situaciite na sudir na nadle`nost i negovoto razre{avawe kako biten uslov za donesuvawe zakoniti sudski odluki;

Se povtoruva za sudstvoto. Se vr{i videoprezentacija so sodrìni od oblasta na sudstvoto. Se prezentira {ema na piramidata na sudskiot sistem. Se vodi diskusija za razlikite me|u sudska i pravosudna funkcija. Se prezentira na

1. Konstituciono ureduvawe za I godina

Tematska celina: - Ustavnost i

zakonitost; - Podelba i

organizacija na dràvnta vlast vo R. Makedonija.

5

- da gi identifikuva organite koi u~estvuvaat vo gra|ansko sudskata postapka;

- da ja objasni ulogata na Javnoto obvinitelstvo vo gra|ansko sudskata postapka;

- da ja identifikuva ulogata na Javnoto pravobranitelstvo vo gra|ansko sudskata postapka;

- da ja sfati potrebata od advokat vo postapkata i slu`bite za pravna pomo{;

- da ja identifikuva ulogata na notarijatot osobeno vo vonparni~nite postapki.

grafofolija nadle`nosta na sudovite vo nivnata vnatre{na organizacija po oddelenija. Se vr{i poseta na sud ili Javno obvinitelstvo. Se zadolùvaat u~enicite da soberat ise~oci od spisanijata so napisi za sudovite. Se pokanuva vo u~ili{teto advokat, sudija, pravobranitel, notar ili drugo stru~no lice.

3. NAÊLA NA RABOTA NA ORGANITE KOI VODAT SUDSKI POSTAPKI

10 - Da ja razbere su{tinata na na~eloto na ustavnost i zakonitost vo gra|ansko sudskata postapka;

- da go sfati na~eloto na nezavisnost na sudovite;

- da go objasni na~eloto na javnost vo raspravaweto i situaciite koga e isklu~ena javnosta;

- da go sfati na~eloto na u~estvo na gra|anite vo sudeweto (lai~ki element);

Se ~itaat izvadoci od Ustavot i zakonite. Se vodi diskusija za ustavnosta, zakonitosta i nezavisnosta na sudovite so prezentirawe na {ema za podelbata na vlasta. Se zadolùvaat u~enicite vo nekolku grupi da ja istraàt zastapenosta na

1. Konstituciono ureduvawe za I godina

Tematska celina: - Osnovi slobodi i

prava na gra|aninot

6

- da go objasni na~eloto na sudewe vo sovet i situacii koga zakonot dopu{ta sudeweto da go vr{i sudija poedinec;

- da go opi{e na~eloto na izbornost na sudiite, kako i postapkata na nivniot izbor;

- da go objasni na~eloto na upotreba na svojot jazik i pismo vo postapkite pred sudot;

- da go razbere izzemaweto kako institut vo parni~nata postapka.

na~eloto na javnost i pri~inite za nejzino otstranuvawe od raspravata. Se vr{i videoprezentacija za sodrìni od oblasta na sudstvoto. Se prezentira {ema za vidovite sudski soveti i nivnata nadle`nost. Se ~itaat delovi od ustavnite izmeni koi se odnesuvaat na upotrebata na jazikot i pismoto vo postapkite. Se zadolùvaat u~enicite da izvr{at mini- istraùvawe za toa kako se sproveduva na~eloto na upotreba na jazikot vo drugite zemji (sosednite i zemjite na EU). Se vodi naso~ena diskusija za upotrebata na jazicite.

4. NAÊLA NA 12 - da se zapoznae so osnovnite na~ela Se vodi diskusija za 1. Konstitucion

7

GRA\ANSKO SUDSKITE POSTAPKI

na gra|ansko-sudskite postapki; - da go objasni obemot na primena

(manifestacija) na na~elata vo oddelni postapki;

- da go sporeduva na~eloto na oficijalnost so dispozicijata;

- da razgrani~i vo koi delovi od postapkata prete`no se primenuva na~eloto na usnost, a koga na~eloto na pismenost;

- da go razlikuva na~eloto na neposrednost od na~eloto na posrednost vo gra|ansko sudskata postapka;

- da go elaborira na~eloto na kontradiktornost vo gra|ansko sudskata postapka;

- da go sfati zna~eweto na na~eloto na javnost vo postapkata;

- da go identifikuva na~eloto na pravoto na odbrana i zastapuvawe vo gra|ansko sudskata postapka;

- da go opi{e na~eloto na slobodnata ocenka na dokazite;

- da go istakne zna~eweto na na~eloto na materijalna vistina vo gra|ansko sudskata postapka;

- da go razbere na~eloto na posebnata grià za licata koi ne

na~elata na gra|anskite postapki. Se organizira grupna rabota na u~enicite pri {to se analizira koi procesni dejstva se usni, a koi pismeni, koj del od postapkata e prete`no usten, a koj pismen. Se ~itaat delovi od zakonot. Se delat ulogi i prakti~no se primenuva kontradiktornost vo raspravaweto. Se zadolùvaat u~enicite da sobiraat statii od spisanija so tematika od rabotata na sudovite. Se vodi diskusija za na~eloto na materijalna vistina i slobodna ocena na dokazite.

o ureduvawe za I godina

Tematska celina: - Osnovi slobodi i

prava na gra|aninot.

2. Osnovi na privatno pravo za IV godina

So prethodnata tematska celina.

8

se vo sostojba sami da se griàt za svoite prava vo vonprocesnata postapka;

- da go objasni na~eloto na socijalno postapuvawe vo izvr{nata postapka.

5. SUBJEKTI VO GRA\ANSKITE SUDSKI POSTAPKI

8 - Da go definira poimot stranka i u~esnik vo parni~nata, vonparni~nata i izvr{nata postapka;

- da ja identifikuva sposobnosta da se bide stranka, odnosno u~esnik;

- da ja razbere procesnata, postulacionata sposobnost;

- da gi razlikuva strankite i drugite subjekti koi u~estvuvaat vo gra|ansko sudskata postapka;

- da gi identifikuva strankite vo parni~nata postapka (tuìtel i tuèn) i nivniot poseben status;

- da gi identifikuva soparni~arite vo parni~nata postapka;

- da gi opredeli strankite vo izvr{nata postapka.

Se prezentira {ema na subjektite vo gra|ansko sudskata postapka. Se prezentira {ema na grafofolija za sposobnostite na strankite (strane~ka, procesna i legitimacija). Se vodi diskusija za strankite. Se ~itaat delovi od zakonite. Se vodi diskusija so sporeduvawe na strankite vo parni~na, vonparni~na i izvr{na postapka.

1. Osnovi na privatno pravo za III godina

Tematska celina: - Subjekti na

gra|anskoto pravo; - Gra|ansko praven

odnos. 2. Osnovi na javno pravo za II godina

Tematska celina: - Pravosuden sistem

na RM. 3. Osnovi na pravoto za I godina

Tematska celina: - Subjekti na pravoto.

6. ZASTAPNICI I 6 - Da go opredeli poimot i vidovite Se prezentira {ema za 1. Osnovi na

9

POLNOMO[NICI NA STRANKITE

zastapuvawe na strankite; - da gi identifikuva zakonskite

zastapnici na strankite; - da go opi{e zastapuvaweto so

polnomo{nik; - da gi opredeli pravata i

obvrskite na polnomo{nikot vo postapkata;

- da go razgrani~i zastapuvaweto na polnomo{nik koj ne e advokat od zastapuvaweto na polnomo{nik koj e advokat;

- da go objasni zna~eweto na pravilnoto zastapuvawe i pravnite posledici od nepravilnoto zastapuvawe.

vidovite zastapuvawe. Se organizira grupna rabota na u~enicite za sostavuvawe na polnomo{no. Se vodi diskusija za zna~eweto na pravilnoto zastapuvawe. Se prezentiraat primeri od praktikata.

pravoto za II godina

Tematska celina: - Zastapuvawe na trgovskite dru{tva. 2. Osnovi na pravoto za I godina

Tematska celina: - Subjekti na pravoto. 3. Osnovi na javno pravo za III godina

Tematska celina: - Stranki vo

upravnata postapka.

7. PROCESNI DEJSTVA I INSTITUTI

8 - Da go definira poimot i vidovite procesni dejstvija;

- da gi razgrani~i procesnite dejstvija na strankite od procesnite dejstvija na sudot;

- da ja opredeli formata i sodrìnata na podnesocite i postapkata vo vrska so podnesocite;

- da gi razlikuva vidovite

Se vodi naso~ena diskusija za poimot na procesno dejstvo. Se prosleduvaat primeri na podnesoci. od praktikata. Se prezentira {ematski prikaz na formata na

1. Osnovi na javno pravo za III godina

Tematska celina: - Tek na upravnata postapka.

10

podnesoci; - da se zapoznae so poimot,

sodrìnata i sostavuvaweto na zapisnikot;

- da go opi{e na~iniot na dostavuvawe vo postapkata i negovoto zna~ewe;

- da ja opredeli va`nosta na rokovite i ro~i{tata;

- da go istakne pravoto na strankite i drugite u~esnici da gi razgleduvaat spisite vo postapkata;

- da gi sfati tro{ocite na postapkata.

podnesocite. Se organizira prakti~na ve`ba sostavuvawe na zapisnik. Se simulira igra na ulogi za dostavuvawe vo postapkata. Se vodi diskusija za zna~eweto na rokovite. Se organizira grupna rabota na u~enicite za presmetuvawe na rokovi. Se diskutira za zastarenosta kako posledica na vremenskoto vaèwe na sudskite akti. Se prezentiraat primeri od praktikata. Se organizira poseta na sudska pisarnica.

8. DOKA@UVAWE VO GRA\ANSKO

12 - Da gi opredeli poimot dokaz i dokaùvawe;

Se vr{i povtoruvawe za dokazi.

1. Osnovi na javno pravo za

11

SUDSKATA POSTAPKA

- da gi klasificira vidovite dokazi;

- da go sfati zna~eweto na priznanieto;

- da ja sfati ulogata na svedokot vo dokaùvaweto;

- da go identifikuva ve{takot kako dokazno sredstvo;

- da go objasni uvidot kako va`no dokazno sredstvo;

- da gi identifikuva ispravite kako dokazi;

- da gi karakterizira materijalnite dokazi i nivnoto zna~ewe;

- da ja objasni potrebata od obezbeduvawe na dokazi i merki koi sudot moè da gi prezeme za nivnoto obezbeduvawe;

- da ja istakne va`nosta od soslu{uvaweto na strankite.

Se prezentira {ema na vidovite dokazi. Se vr{i video prezentacija za dokaùvawe. Se organizira mini proekt: anketa so gra|ani od razni sredini za toa dali nekoga{ u~estvuvale kako svedoci vo nekoja postapka. Se vodi diskusija za rezultatite od anketata. Se vodi diskusija za merkite za obezbeduvawe na dokazi.

III godina Tematska celina: - Tek na upravnata postapka. 2. Osnovi na privatno pravo za IV godina

Se prethodnata tematska celina.

9. POVEDUVAWE NA PARNI^NA POSTAPKA

9 - Da go objasni poveduvaweto na parni~nata postapka;

- da vr{i sporedba so poveduvawe na postapkata vo drugite gra|anski sudki postapki (vonparni~na i izvr{na);

- da go opredli poimot na tu`ba; - da gi klasificira vidovite

tu`ba;

Se objasnuva za na~inot na poveduvawe na parni~nata postapka. Se prezentira {ematski prikaz na elementite na tu`bata. Se prosleduvaat primeri od


Tematska celina: - Tek na upravnata postapka. 2. Osnovi na privatno

12

- da gi opredeli elementite na sodrìnata na tu`bata (zadolìtelni i fakultativni);

- da ja istakne mo`nosta za povlekuvawe i odrekuvawe na tu`bata;

- da ja objasni kumulacijata na tu`benite barawa i preina~uvawe na tu`bata.

praktikata. Se organizira prakti~na rabota - sostavuvawe na tu`ba. Se prezentira {ematski prikaz na vidovite tu`bi. Se ~itaat delovi od Zakonot.

pravo za IV godina


10. PODGOTVUVAWE NA GLAVNA RASPRAVA

10 - Da gi opredeli zadolìtelnite i nezadolìtelni fazi na podgotvuvaweto na glavnata rasprava;

- da go elaborira ispituvaweto na tu`bata od strana na sudot i odlukite koi gi donesuva vo vrska so ispituvaweto na tu`bata;

- da go opi{e dostavuvaweto na tu`bata na odgovor na tuèniot;

- da go objasni povikuvaweto; - da go istakne odrùvaweto na

podgotvitelnoto ro~i{te i odlukite koi moàt da se donesat;

- da go sfati zakaùvaweto na glavnata rasprava kako faza na podgotvuvawe na ustnata rasprava.

Se prezentira grafi~ki prikaz na stadiumite i fazite na parni~nata postapka so istaknuvawe na zadolìtelnite fazi na podgotovkata na glavnata rasprava. Se organizira grupna rabota so cel da se pokaàt site mo`ni situacii pri ispituvaweto na tu`bata. Se simulira odreduvawe na podgotvitelno ro~i{te so podelba na ulogi.


Tematska celina: - Tek na upravnata postapka.

13

Se prosleduvaat primeri od praktikata.

11. GLAVNA RASPRAVA

10 - Da go objasni otvoraweto na glavnata rasprava i mo`nite odluki koi se donesuvaat vo glavnata rasprava;

- da ja opi{e dokaznata postapka; - da go razbere pravoto na sudot da

go opredeluva redosledot na nivnoto izveduvawe;

- da go objasni odrùvaweto na redot na glavnata rasprava i merki koi pretsedatelot na sovetot (sudija poedinec) moè da gi donese vo slu~aj na negovo naru{uvawe;

- da ja sfati mo`nosta od prekinuvawe, miruvawe, odloùvawe i prodolùvawe na postapkata;

- da go istakne zna~eweto na zaklu~uvaweto na glavnata rasprava.

Se organizira simulacija preku igra na ulogi za otvorawe na glavnata rasprava: objavuvawe na predmetot, strankite pome|u koi se vodi postapkata, proveruvawe dali uredno se povikani potrebnite lica, dali ima otsutni i dali go opravdale otsustvoto, donesuvawe na odluki poradi izostanok, odloùvawe na ro~i{teto za glavna rasprava poradi izostanok, poradi priznanie i poradi otkaùvawe. Se vr{i videoprezentacija. Se objasnuva i se vodi diskusija za mo`nosta i nu`nosta od prekinuvawe, miruvawe na postapkata. Se objasnuva ulogata na

1. Osnovi na privatno pravo za IV godina


14

pretsedatelot na sudskiot sovet i se diskutira za mo`nite merki koi tmoè da gi prezeme vo so zakon propi{ani slu~ai. Se ~itaat delovi od zakonot. Se oragnizira poseta na sud na glavna rasprava. Se diskutira za vpe~atocite od posetata. Se diskutira za zna~eweto na zaklu~uvaweto na glavnata rasprava i sostojbata na pravata na u~esnicite vo postapkata. Se zadolùva edna grupa na u~enici da vodi zapisnik za site (simulacii) i poseti na sud.

12. SUDSKI ODLUKI

10 - Da go definira poimot sudska odluka;

- da gi klasificira vidovite sudski odluki, presudi i re{enija;

- da ja elaborira postapkata na

Se prosleduvaat primeri od praktikata i preku diskusija se opredeluva poimot na sudskata odluka.


Tematska celina: - Odlu~uvawe vo

15

donesuvawe sudska odluka; - da go objasni na~inot na

izgotvuvawe na sudska odluka; - da go objasni soop{tuvaweto i

dostavuvaweto na odlukite.

Se prezentira {ema za vidovite odluki i sostavnite elementi na odlukite. Se organizira grupna rabota na u~enicite pri {to im se dava zada~a so podatoci da sostavat presuda, re{enie, zaklu~ok, bele{ka na spis, zapisnik. Se zadolùvaat u~enicite preku istraùvawe da soberat podatoci i da go elaboriraat na~inot na donesuvawe, izgotvuvawe, soop{tuvawe i dostavuvawe na presuda. Se prosleduvaat primeri od praktika.

upravnata postapka. 2. Kancelarisko rabotewe za IV godina

Tematska celina: - Sudska korespondencija.

13. PRAVNI LEKOVI

12 - Da go sfati poimot i zna~eweto na pravnite lekovi;

- da gi klasificira pravnite lekovi (redovni i vonredni);

- da gi opi{e instancite vo postapkata;

- da go opredeli poimot, dejstvoto,

Se povtoruvaat i pro{iruvaat znaewata za pravnite lekovi.

Se prezentira {ema za vidovite pravni lekovi.

1. Osnovi na javno pravo za III godina (za matura)

Tematska celina: - Pravni lekovi.

16

sodrìnata i pri~inite za àlba kako redoven praven lek;

- da ja elaborira postapkata po àlba i odlukite pred provostepeniot sud;

- da ja elaborira postapkata po àlba i odlukite pred vtorostepeniot sud;

- da go definira poimot vonreden praven lek (revizija, barawe za{tita na zakonitosta i povtoruvawe na postapkata);

- da gi navede osnovite za nivna dopu{tenost;

- da gi navede pri~inite za nivno izjavuvawe i odlukite po niv;

- da ja opi{e postapkata od tret stepan (postapka po revizija);

- da gi objasni poimite pravosilnost i izvr{nost na sudskite odluki.

Se prosleduvaat primeri od praktikata. Se zadolùvaat u~enicite da priberat statisti~ki podatici za toa kolku gra|anski predmeti vo poslednite deset godini se zavr{eni so prvostepena postapka, protiv kolku se vloèni àlbi, kolku se re{eni pozitivno po àlba. Se diskutira za dobienite rezultatati od istraùvaweto. Se prosleduvaat primeri za àlba. Se organizira prakti~na ve`ba za sostavuvawe na àlba. Se ~itaat delovi od zakon se zadolùvaat u~enicite da soberat ise~oci od spisanija za odredeni sudski odluki.

2. Osnovi na javno pravo za III godina (zadolìtelna)

Tematska celina: - Pravni lekovi vo upravnata postapka.

17

4.2. Nastavni metodi i aktivnosti na u~ewe

Za realizacija na nastavata po nastavniot predmet osnovi na privatno pravo, soglasno postavenite celi na nastavniot predmet, kako osnovni nastavni metodi }e se koristat: naso~eno vodena diskusija, re{avawe na problemi i simulacija na realni situacii, u~ewe preku sopstveno otkrivawe, slobodni zada~i, timska nastava i sl.

Aktivnosti na u~enikot: da diskutira, da primenuva pravila i zakonitosti, da nabquduva, da slu{a, da pribeleùva, da povtoruva, da objasnuva, da ~ita, da tolkuva pozitivni zakonski propisi, da prezentira, da otkriva vo grupa i nezavisno, da razmisluva kriti~ki, da dava svoj sud, da raboti doma{ni zada~i.

Aktivnosti na nastavnikot se: organizirawe, planirawe i podgotovka na nastavata, davawe instrukciii za rabota, pottiknuvawe na diskusii, objasnuvawe, postavuvawe pra{awa, ocenuvawe i pottiknuvawe na samoocenuvawe i kreativnost od strana na u~enicite, simulirawe na procesi i realni situacii, prezentirawe, pravewe zabele{ki. 4.3. Organizacija i realizacija na nastavata po predmetot

Procesot na u~ewe vo nastavata po nastavniot predmet osnovi na privatno pravo se izveduva preku teoretska i prakti~na nastava vo u~ilnica, organizirani poseti na trgovski dru{tva i institucii, organizirani informativni sredbi, razgovori i diskusii so pretstavnici – stru~ni lica od praktikata, vo u~ili{teto ili vo instituciite i dru{tvata, so cel da se integriraat znaewata i stavovite so prakti~nite umeewa na u~enicite. Nastavata po ovoj nastaven predmet se realizira i preku individualni doma{ni zada~i, koi moè da se izveduvaat doma i vo u~ili{teto. Obrazovnite aktivnosti po predmetot osnovi na privatno pravo se organizirani vo dve polugodija, ~etiri trimese~ja i nedelen raspored na ~asovite.

4.4. Nastavni sredstva i pomagala

Za pouspe{na realizacija na celite na nastavniot predmet osnovi na privatno pravo, potrebno e da se koristi: grafoskop, grafofolii, TV, videorikorder, videolenti, kompjuterska oprema, LCD proektor, publikacii, obrasci, {emi i

18

sl. soglasno Normativot. Literatura potrebna za realizacija na nastavata, kako za nastavnicite taka i za u~enicite e u~ebnik za ovoj nastaven predmet, nastavni pomo{ni materijali, stru~ni spisanija, zakoni i praktikumi od soodvetni oblasti, komentari na zakonite. 5. OCENUVAWE NA POSTIGNUVAWATA NA UÊNICITE

Ocenuvaweto na postignuvawata na u~enicite se vr{i preku kontinuirano sledewe vo tekot na u~ebnata godina, usno i pismeno - preku testovi na znaewa, pismenite izve{tai za realizirani aktivnosti na u~enicite, kreativnosta, postigawata i rezultatite od timskata rabota, individualnite doma{ni zada~i, pokaàn interes i aktivno u~estvo na u~enicite na ~asovite.

Vo tekot na u~ebnata godina u~enicite se ocenuvaat so najmalku dve ocenki za sekoe polugodie, a se utvrduvaat polugodi{ni i godi{ni oceni. Dokolku u~enikot ne pokaè rezultati vo realiziraweto na konkretnite celi na nastavnata programa, se postapuva spored zakonskata regulativa. 6. KADROVSKI I MATERIJALNI PREDUSLOVI ZA REALIZACIJA NA NASTAVNATA PROGRAMA 6.1. Osnovni karakteristiki na nastavnicite

Pokraj uslovite propi{ani so Zakonot za sredno obrazovanie, nastavnikot treba da gi poseduva slednite personalni, profesionalni i pedago{ki karakteristiki: da go motivira i da vlijae pozitivno na u~enikot so svojot na~in na izrazuvawe, ugled, pojava, podgotvenost za dopolnitelna rabota, obrazovanie, sistem na vrednosti i ideali; da sorabotuva so drugite nastavnici, stru~ni rabotnici, socijalni partneri, stru~ni institucii; da poseduva sposobnost za izveduvawe na nastava i komunikacija so u~enicite; da poseduva sposobnost za primena na sovremena obrazovna tehnologija; da poseduva sposobnost za planirawe, organizirawe, voveduvawe novini vo nastavniot proces, kako i sposobnost za profesionalno i pedago{ko samoobrazuvawe; da e komunikativen i kreativen.

19

6.2. Standard za nastaven kadar Zavr{eni studii po pravo, so zdobiena pedago{ko - psiholo{ka i metodska podgotovka i poloèn stru~en ispit. 6.3. Standard na prostor za nastavniot predmet

Za realizacija na nastavnata programa po osnovi na privatno pravo }e se koristi u~ilinica ili kabinet opremen so nastavni sredstva, pomagala i oprema soglasno Normativot.

7. DATUM NA IZRABOTKA I NOSITELI NA IZRABOTKATA NA NASTAVNATA PROGRAMA

7.1. Datum na izrabotka: maj 2002 godina 7.2. Datum na prevzemawe: maj 2008 godina

7.3. Sostav na rabotnata grupa:

1. Sneàna Dimovska, sovetnik, rakovoditel, Biro za razvoj na obrazovanieto, Skopje 2. D - r Arsen Janevski, profesor, Praven fakultet, Skopje 3. Len~e Kuzmanovska, nastavnik, DSEPU “Vasil Antevski - Dren”, Skopje 4. Makedon Slavkoski, nastavnik, DSEPU “Vasil Antevski - Dren”, Skopje 5. D- r Trendafil Ivanovski, sovetnik, Ustaven sud na R. Makedonija, Skopje

8. POÊTOK NA PRIMENA NA NASTAVNATA PROGRAMA

Datum na zapo~nuvawe: 1.9.2002 godina

20

9. ODOBRUVAWE NA NASTAVNATA PROGRAMA Nastavnata programa po osnovi na privatno pravo ja odobri (donese) министерот за образование и наука со решение број 11-3368/1 од 24.06.2002 година.

Documents

MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKA CENTAR ZA …