MİL GÖBEK BAĞLANTILARI - DEUkisi.deu.edu.tr/cicek.ozes/Milgobektekstil2.pdfMil Mil MİL GÖBEK BAĞLANTILARI Mil üzerine yerleştirilen dişli çark, kasnak, volan gibi disk şeklindeki

Mil Mil

MİL GÖBEK BAĞLANTILARI

Mil üzerine yerleştirilen dişli çark, kasnak, volan gibi disk şeklindeki

elemanlara genel anlamda GÖBEK denir. Mil ve göbek tek bir sistem

meydana getirecek şekilde birbirlerine şekildeki gibi bağlanırlar. Mil veya

göbek üzerine bir moment uygulandığında, bu moment hiç kayma olmadan

milden göbeğe veya göbekten mile iletilebilmelidir. DEÜ Mühendislik Fakültesi Makine

Müh.Bölümü Çiçek ÖZES

Bu sunudaki bilgiler değişik

kaynaklardan derlemedir.

][)/(

),(7162

][)/(

)(9550

NmdDn

PSBGPM

NmdDn

kWPM

b

b

Sisteme iletilen güç P, devir sayısı n ise iletilen moment aşağıdaki

şekildedir.

DEÜ Mühendislik Fakültesi Makine Müh.Bölümü Çiçek ÖZES

MİL GÖBEK BAĞLANTILARI

Mil ile göbek arasında moment iletimi ile iki şekilde

olabilir.

Şekle bağlı olarak (uygu kamaları "federler”, kamalı

"oluklu" miller,....)

Sürtünme yolu ile (kamalar, konik geçmeler, sıkma

geçmeler, sıkı geçmeler....)


UYGU KAMALARI

Yüzeyleri paralel olan prizmatik elemanlardır. Hiç

bir Öngerilme söz konusu olmadığından tam bir şekil

bağlantısı meydana getirirler. St42,St50 ve St 60

malzemeden yapılabilirler.

Uygu (Paralel) Kamaları DEÜ Mühendislik Fakültesi Makine


• Uygu kamaları yüzey basıncı ve makaslamaya çalışır.

A tipi yuvarlak uçlu L1 =L-b

B tipi federlerde L1=L

em

1

b

bttb

pd.L.h

M4p

d

2MF

2

dFM

em

1

b

1

t

d.L.b

M.2

L.b

F 2

em mm/daN45



YARIM AY KAMA (WOODRUFF) FEDERİ

Küçük döndürme momentlerinin iletilmesinde Özellikle

takım tezgahlan ve taşıt sanayinde kullanılırlar.

em

11

b pL)th.(d

M2p


KAMALI MİLLER

Mile yuva açıp feder yerleştirmek yerine milin kendisi

bir çok uygu kamasının profilini üzerinde taşıyan bir formda

üretilir. Üzerinde taşıdığı elemanların eksenel yöndeki

hareketine çok elverişlidir. Vites kutularında çok kullanılır.

Profiller yüzey basıncına zorlanmaktadır. Momentin profiller

arasında eşit olarak dağıtıldığı düşünülürse;


2

ddhp

d.h.d.z

M2

L.h

Fp

2

ddd

d.z

M2

z

FF

12em

0

b1t

210

0

bt1t




KAMA BAĞLANTILARI

Kamalar üst yüzeyleri eğik olan prizmatik elemanlardır. Şekil

bakımından burunsuz, burunlu; montaj sırasındaki duruma göre

yuvalı (gömme), düz (yassı) ve oyuk tipleri vardır.


Kama Bağlantıları

a) Yuvalı (gömme) kama bağlantısı b) Düz (yassı) kama bağlantısı c) Oyuk kama bağlantısı


Kamalar eksenel yönde çakılarak monte edilir. Montajdan sonra kama ; mil ve

göbek ile alt ve üst yüzeyi ile temasta bulunur, yan yüzeylerde bir boşluk

vardır. Kamanın çakılması ile kamanın alt ve üst yüzeyleri ile mil ve göbek

yüzeyleri arasında basınç meydana gelir. Mile uygulanan moment kamanın alt

ve üst yüzeylerinde oluşan sürtünmenin yardımı ile mile iletilir. Momentin

iletilmesi için oluşan sürtünme momenti Ms, döndürme momenti Mb den daha

büyük veya eşit olmalıdır. Bu koşul sağlanmadığında kayma olur, yan yüzey

boşluğu kaybolur ve kama momenti yan yüzeyleri de iletmeye başlar.

İstenmeyen bir durumdur. Çakmadan dolayı göbek deliği ovalleşir.


Fn=pbL

• Çakma kuvveti Fç=Fntan(α+2ρ)

• Çözülme Kuvveti Fçöz=Fntan(α-2ρ)

• Otoblokaj Şartı Fçöz<0 olmalı yani α≤2ρ

Fç

Fn


YUVALI KAMA

Kayış kasnakları, dişli çarklar, volanlar, kavramalar,

kollar, manivelalar gibi dönen veya salınım hareketi

yapan parçaların millere bağlanmasında kullanılır.

emb

yanakbtopb

b

n

pdbbL

Mp

MMM

dbpbLM

pbLF

)(

12

)(12

1

2

1


OYUK KAMA

emob

n

nb

pbLd

kMp

pbLF

dFM

k0 kaymaya karşı emniyet katsayısı


KONİK GEÇMELER

İçi konik olarak işlenmiş göbek çok defa bir civata

yardımı ile sağlanan eksenel kuvvet etkisi ile aynı koniklikte

işlenmiş mil üzerine sürülerek bağlantı sağlanır. Temas

yüzeyleri dönel ve sürekli olduğundan basıncın eşit

yayılmış olduğu kabul edilir. Çok sık veya seyrek sökülüp

takılan bağlantılarda, gemi pervanelerinin şafta tespitinde,

matkap, takım tezgahlarında kullanılır.



2

2

5,1....25,1

22tan

2tan2

1

102

0

0

0

1

1

dddp

Ld

Mkp

LpdFkuvvetnormalçaptakiOrtalama

kMkMveyaMM

L

dd

L

dd

K

emb

on

bosbs

Gereken sıkma kuvveti Fön=Fn tan(α/2+ρ)

Gereken çözme kuvveti Fçöz=Fn tan(α/2-ρ)

Otoblokaj şartı Fçöz ≤0 α/2-ρ

DEÜ Mühendislik Fakültesi Makine


SIKMA GEÇMELER

Yüzeyler arasındaki basınç civataların sıkılması ile

sağlanmaktadır.Bu tür bağlantılar göbeğin mil üzerine

istenilen yere takılmasına veya montaj sırasında gerekli

ayarlamaların yapılmasına imkan verir.

em

o

n

PLd

MbkP

pdlF

≤=

=

2μ


BİLEZİK KAMALAR (Urdinger halkaları)

Eksenel yönde sıkınca radyal yönde büyüyen

elemanlardır. Bu işlem sırasında bilezik ile mil ve bilezik ile

gövde arasında bir basınç oluşur. İletilecek moment

uygulandığı anda basınçtan dolayı bir sürtünme momenti

meydana gelir. Bağlantının gerçekleşebilmesi için

Ms ≥ Mb olmalıdır. Bazen bir kaç eleman çifti birlikte

kullanılır. Ancak bu durumda çiftler eşit olarak moment

taşımazlar.


Ayrıca göbekte düzgün bir basınç dağılışı meydana

getirmeleri sebebiyle ovalleşme ortadan kalkmaktadır. Kötü

yönü ise çok karmaşık olmaları ve tam emniyetli

olmamalarıdır. Son zamanlarda rondela, spiral, burç-spiral

şeklinde yaylar kullanılmaktadır.


Bilezik Kamalar (Urdinger halkaları)


pa

npaxaxB

pnbbB

fFFF

kuvvetekseneltoplamiçinGergi

ffFFc

kuvveteksenelMaksimum

ffMMc

momentecekiletilebilileelemann

)100(0

)100(

)100(

+=

==

=


SIKI GEÇMELER

Bu tip bağlantılarda mil ve göbek arasındaki moment

ve hareket iletimi geçme yüzeyleri arasında çap farklılığı

sayesinde oluşturulan basınç ile sağlanmaktadır. Bu

nedenle başlangıçta milin dış çapı (dM) göbeğin delik

çapından (dG) büyük yapılır. Moment uygulandığında,

geçme yüzeyleri arasında sürtünme kuvveti meydana gelir.

Bağlantının sağlanabilmesi için Ms≥Mb olmalıdır.


Sıkı geçmeleri montaj şekillerine göre Eksenel sıkı (pres) geçmeler

Radyal sıkı geçmeler


EKSENEL SIKI (PRES) GEÇMELER

Parçalar oda sıcaklığında eksenel bir kuvvetin

yardımıyla monte edilirler. Eksenel yönde itme hızının 2

mm/s'yi geçmemesi gerekir. Montaj sırasında mil ucunun

kazıma yapıp malzeme kaldırmaması, ayrıca merkezlemeyi

kolaylaştırmak amacıyla uç kısımda yaklaşık 5°' lik bir

açıyla 2 ... 5 mm. kadar pah kırılmalıdır.


RADYAL SIKI GEÇMELER

Bu geçmelerde genellikle göbek ısıtılır. Sıcaklık

parçaların birbiri üzerine rahatlıkla geçirilmesine olanak

verecek dereceye kadar yükseltilir. Soğuma sırasında delik

çapı büzülür ve istenilen sıkılık sağlanır. Isıtma işlemi,

100°C'a kadar sıcak plakalar üzerinde, 350°C'ta kadar yağ

banyosunda, 700 °C'ta kadar ise fırında veya alevle

yapılabilir. Bazen de mil soğutularak çapın küçülmesi

sağlanır. Soğutma işlemi, -70°C'ta kadar kuru buz

(karbondioksit kan) -190 °C'ta kadar ise sıvı hava ile yapılır.










KAYNAKLAR

• Makine Tasarımı II Ders Notları, Melih Belevi

• Makine Bilgisi, Prof.Dr.Mustafa Akkurt

Documents

MİL GÖBEK BAĞLANTILARI - DEUkisi.deu.edu.tr/cicek.ozes/Milgobektekstil2.pdfMil Mil MİL GÖBEK BAĞLANTILARI Mil üzerine yerleştirilen dişli çark, kasnak, volan gibi disk şeklindeki