Moliere Hastalık Hastası

8/14/2019 Moliere Hastalk Hastas

1/35

Moliere - Hastalk Hastas

KLERARGAN, hastalk hastas.BLINE, Argan'n ikinci kars.ANGLIQUE, Argan'n byk kz, Clante'n sevgilisi.

LOUISON, Argan'n kk kz; Anglique'in kz kardei.BRALDE, Argan'n erkek kardei.CLANTE, Anglique'i seven delikanl.MSY DIAFOIRUS, hekim.THOMAS DIAFOIRUS, olu; Anglique'le evlendirilmekisteniyor.MSY PURGON, Argan'a bakan hekim.MSY FLEURANT, eczac.MSY BONNEFOI, noter.TOINETTE, hizmeti kz.

BRNC PERDE

SAHNE I

ARGAN.

Odasnda, yalnz bana bir masann nne oturmu, bir takm markalarla saysayarak eczacnn hesap pusulalarn incelemekte (1), bir yandan da kendi kendinekonumaktadr.

ARGAN - iki daha be eder; be daha on eder; on daha yirmi eder; iki daha beeder. "Keza ehr-i hlin yirmi drdnde ah ve em'a-y llerini telyin, tartib ve tefrihiin messir, mstahzr ve mleyyin bir tenkyecik." (2) u bizim eczac MsyFleurant'n holandm bir yn varsa, o da hesap pusulalarn hep byle pek inceliklibir dille yazmasdr. "Ah ve em'a-y lleri, bir buuk frank." Evet ama MsyFleurant, yalnzca incelikle i bitmez, biraz da insafl olmal, derilerini yzer gibihastalar soymamal. Bir tenkye bir buuk frank. Ben bu ie gelemem, size bunudaha nce de sylemitim. Siz zaten teki pusulanzda bir frank yazmtnz; eczacksmnn bir frank dedii de, aslnda elli santimdir; ite elli santim. "Keza yevm-imezkrda batn- esfel-i llerini tanzif ve gasl tathir zmnnda reete mucibincekatmerli mcun- yekta, rvenr, asel-i verdi vesaireden mrekkep iddetli bir tenkye-imessire, bir buuk frank." (3) zin verirseniz, elli santim. "Keza yevm-i mezkrakam zt- llerini uyutabilmek zere tertip edilen muhaddir ve mnevvim birglb- kebedi, bir frank yetmi be santim." (4) te buna diyecek yok, bu ila beni iyiuyuttu. Elli santim, elli santim daha bir frank, seksen yedi buuk santim. (5) "Keza,mh- crnin yirmi beinci gn safra-y llerini tahliye ve ihra iin Msy Purgon'unreetesi mcibince taze hint hyar, sinmeki ve sireden mrekkep mshil vemukavv bir dev-y f, drt frank." (6) Aman Msy Fleurant, alay m ediyorsunuz

Tanr akna! Hastalar soyup ldrmemeli; hem yaatmal, hem sayelerindeyaamal. Msy Purgon reetesine drt frang da yazmad ya! Haydi bunu da sayalmsayalm da, cabadan frank sayalm. Onun da yars tam bir buuk frank eder. "Kezayevm-i mezkrda istirahat-i llerini temin iin msekkin ve kbz bir menku, birbuuk frank." (7) l... Bu da yetmi be santim. "Keza, ehr-i hlin yirmi altnc gngazt- llerinin def ihrac zmnnda df-r-rh bir hokne, bir buuk frank." (8) Hayr,elli santim, Msy Fleurant. "Keza yevm-i mezkr akam berveh-i bl ihtikan-llerinin tekrar, bir frank." (9) Elli santim, Msy Fleurant! "Keza mh- crnin yirmiyedinci gn zt- llerini bir an evvel helya sevk ile ahlt- fasdelerini def tarda


2/35

mahsus bir devy- messir, frank." (10) Pek iyi, bir buuk frank; sizi byle insaflgrdke iim alyor. "Keza ehr-i hlin yirmi sekizinci gn mbarek kannz taltif,tasfiye, tdil ve tefrih iin bir iim musaff ekerli urutka, bir frank." (11) Ona daeyvallah, ama elli santim. "Keza reetesi mcibince on iki habbe panzehir ta ile,kebbat, nar vesaire uruplarndan mml edviye-i vkyeden bir porson kordiyal, befrank." (12) Aman Msy Fleurant, rica ederim, yle yksekten atp tutmayn! Siz

byle davranrsanz, artk kimse hasta olmak istemez; gelin drt frankla yetinin; onunda yars, tam iki frank. iki daha be eder; be daha on eder; on daha yirmi eder.Toplam altm frank yirmi iki buuk santim. Bu duruma gre bu ay iinde ben bir,iki, , drt, be, alt, yedi ve toplam sekiz ila alm ve bir, iki, , drt, be, alt,yedi, sekiz, dokuz, on, on bir ve toplam on iki tenkye yaptrmm; oysa geen ay, oniki ilala yirmi tenkye tutmutu. Onun iin bu ay kendimi geen ayki kadar iyibulmayma amam. Bu durumu Msy Purgon'a anlataym da, artk bu ie birdzen versin. Haydi, unlar kaldrn. Ne o, kimse yok mu? Ne kadar sylesemyararsz, beni hep byle yalnz brakrlar; bunlar burada tutmann yolu yok.(Adamlarn armak iin ngrak alar.) itmiyorlar; benim ngran da sesi iyikmyor ki! ngr, ngr, ngr, iin yoksa al. ngr, ngr, ngr... Hepsi sar...Toinette! ngr ngr, ngr... Ha almm, ha almamm. Hay kpein kz, haykaltak! ngr, ngr, ngr, ldracam geliyor. (Artk ngrak almaz, haykrr.)ngr da ngr, ngr da ngr, ngr. Hay lein ksn da cehennemin dibine git! Hibyle zavall bir hasta yapayalnz braklr m? ngr da ngr, ngr da ngr, ngr,ngr... Ne acnacak hal! ngr, ngr, ngr da ngr, ngr da ngr. Aman Tanrm,leceim de kimsenin haberi olmayacak. ngr da ngr, ngr da ngr, ngr dangr!

SAHNE II

TOINETTE, ARGAN.

TOINETTE - (Odaya girerken.) Geliyorum.ARGAN - Hay rezil, hay kaltak!TOINETTE - (Ban bir yere arpm gibi yaparak.) Hay aceleniz de ksn! Ortal

yle grltye bouyorsunuz ki yetieyim derken bam pencere kepenginin

kesine arptm!..ARGAN - (fkeyle.) Seni hain, seni...TOINETTE - (Szn kesip barmasna engel olmak iin yeniden szlanarak.) Ah!ARGAN - Tam bir...TOINETTE - Of!ARGAN - Tam bir saattir...TOINETTE - Ay!ARGAN - ...beni yapayalnz...TOINETTE - Vay!ARGAN - Kes sesini de seni azarlayaym, kaltak!TOINETTE - yledir dorusu, ya, ben kafam patlataym da siz de stelik beni

azarlayn!ARGAN - Senin yznden boazm yrtld, geberesi!

TOINETTE - Sizin yznzden de benim kafam yarld; fit olduk, yani detik.ARGAN - Ne dedin aifte?..TOINETTE - Azarlarsanz, alarm.ARGAN - Sen beni brakp savuursun, ha, hain?..TOINETTE - (Yine szn kesmek iin.) Ooof!ARGAN - Rezil! stelik bir de...TOINETTE - Ah!ARGAN - Olurey deil! Demek azarlayp hncm da almamalym, ha?TOINETTE - stediiniz kadar azarlayn, vz gelir.


3/35


4/35

kar, ben ta gibi duygusuz mu kalaym?TOINETTE - Tanr esirgesin!ANGLIQUE - Syle bakaym, u bizim tanmamza yol aan o umulmaz serveni sen

de benim gibi Tanr'nn bir armaan, yazgnn bir cilvesi saymaz msn?TOINETTE - yle, evet.ANGLIQUE - Onun beni hi tanmadan savunmaya kalkmasn, kibar beylere

yakacak ok ince bir davran bulmaz msn?TOINETTE - yle, evet.ANGLIQUE - Bundan daha incelikli bir davran olamayacan kabul etmez misin?TOINETTE - Etmez olur muyum!ANGLIQUE - stelik de btn bunlar son derece incelikle yaptn da aka sylemez

misin?TOINETTE - Sylemez olur muyum!ANGLIQUE - ok yakkl adam, deil mi Toinette?TOINETTE - Elbette.ANGLIQUE - Duruu davran ne iyi, deil mi?TOINETTE - Bundan kuku mu duyuyorsunuz?ANGLIQUE - Her davrannda olduu gibi, her sznde de bir incelik var, deil mi?TOINETTE - Kesinlikle.ANGLIQUE - Dnyada onun bana syledii szlerden daha ateli sz olamaz, deil mi?TOINETTE - Sanrm olamaz.ANGLIQUE - Tanr'nn esinledii bu karlkl ak tayan yreklerimizin birbirlerine

duyduu tatl cokunluklara engel olan u bask altndaki yaam ne korkun, deil mi?(13)

TOINETTE - Haklsnz, korkun.ANGLIQUE - yle ama, Toinetteciim, acaba o beni gerekten, syledii gibi ok

seviyor mu dersin?TOINETTE - Vallahi, byle eyler bana biraz kark gelir. Akn yapmac iten olanna

yle benzer ki,birbirinden ayrt edilemez; ben bu gnl oyununda ne byk oyunculargrdm!

ANGLIQUE - Aman ne diyorsun, Toinette? Ah, akn yle bir anlat var ki, banadoruyu sylememi olamaz.

TOINETTE - Sanrm, bunu yaknda anlarsnz; dnk notunda sizi resmen istemeyekarar verdiini yazmas, szlerinin doru olup olmadn gsteren kestirme yoldemektir. Bundan iyi kant olamaz.

ANGLIQUE - Ah, Toinette, eer o da beni aldatrsa, artk mrmde hibir erkeeinanmam.

TOINETTE - Aman, babanz geliyor.

SAHNE V

ARGAN, ANGLIQUE, TOINETTE.

ARGAN - (skemlesine oturarak.) yle gel bakaym kzm! Sana, sanrm hibeklemediin bir haber vereceim. Seni birisine istiyorlar. Ne o? Glyor musun?yledir ya, evlenmenin sz bile hotur; hele kzlar iin bundan tuhaf ey olamaz. Ah!

Doa, doa! Belki de, yle gryorum ki, sana evlenmek isteyip istemediini sormayabile gerek yok, kzm.

ANGLIQUE - Her ne buyurursanz uymay grev bilirim, babacm.ARGAN - Byle sz dinleyen bir kzm olduuna dorusu ok honutum. yleyse sorun

zmlendi... ben sz verdim.ANGLIQUE - Her buyruunuza kr krne uymak boynumun borcudur, babacm.ARGAN - vey analk bu ya, karm benden, hem senin, hem de kk kardein

Louison'un rahibe olmanz salamam istiyordu; teden beri akl buna taklmkalmt.


5/35

TOINETTE - (Yavaa.) Hnzr karnn kim bilir ne hesaplar vardr.ARGAN - O bir trl bu evlenmeye raz olmak istemiyordu; ama ben ona sz geirdim,

hem br tarafa da sz verdim.ANGLIQUE - Ah, babacm bana yaptnz iyiliklere yle minnet duyuyorum ki!TOINETTE - Dorusu buna ben de sevindim; sizin btn mrnzde yaptnz en

doru i, bu i.

ARGAN - Adam daha grmedim; ama grnce hem benim honut olacam, hemsenin holanacan sylediler.ANGLIQUE - Elbette honut olursunuz, babacm.ARGAN. - Nasl! Sen grdn m?ANGLIQUE - Bu ii onaylamanzdan yreklenerek size iimi aabileceim iin, artk

ne saklayaym: Dorusunu isterseniz, biz bundan tam alt gn nce, bir raslantylatanmtk; size yaplan bavuru, bizim ite bu ilk raslamamzdan sonra birbirimizekar duyduumuz ilginin sonucudur.

ARGAN - Onlar bana bundan sz etmediler; ama ben imdi daha honut oldum; sanrm buiin byle oluu daha iyi; yakkl, aslan gibi bir delikanl olduunu sylyorlar.

ANGLIQUE - Evet, babacm.ARGAN - Boyu bosu yerindeymi.ANGLIQUE - Elbette.

ARGAN - Yakkl adamm.ANGLIQUE - Kukusuz.ARGAN - Gzel bir yz varm.ANGLIQUE - ok gzel.ARGAN - Uslu ve soylu bir aile ocuuymu.ANGLIQUE - Tmyle.ARGAN - ok kibar adamm.ANGLIQUE - En kibar adam.ARGAN - Latince ve Yunanca'y gzel konuurmu.ANGLIQUE - O mu, babacm?ARGAN - Evet. Sana sylemedi mi?ANGLIQUE - Dorusu sylemedi. Peki, size kim syledil?ARGAN - Msy Purgon.ANGLIQUE - Msy Purgon onu tanyor mu?ARGAN - Amma da soru ha! Elbette tanmas gerek; yeeni olur da tanmaz m?ANGLIQUE - Clante Msy Purgon'un yeeni mi?ARGAN - Hangi Clante? Ben seni isteyen adamdan sz ediyorum.ANGLIQUE - Haa, evet!ARGAN - yle ya! Msy Purgon'un yeeni, yani enitesi doktor Diafoirus'n olu;

ocuun ad da Clante deil, Thomas Diafoirus; biz bu evlenmeye bu sabah MsyPurgon bir, Msy Fleurant iki, bir de ben , mz karar verdik; yarn dagelecekteki damadm babas getirip bana tantracak. Ne o? Birdenbire appkaldn?

ANGLIQUE - yle gryorum ki babacm, siz birinden sz etmisiniz, ben bakasnanlamm.

TOINETTE - Aman efendim, siz bunca servet sahibi olduunuz halde, nasl olur da kznzbir doktora vermek istersiniz?

ARGAN - Vereceim ite. Sen ne karyorsun, aifte, edepsiz kar?TOINETTE - Aman Tanr akna, birdenbire parlamayn! Anlamadan, dinlemeden

azarlamaya balyorsunuz. fkemize kaplmadan, hep birlikte u iin enini boyunu birhesap etsek olmaz m? Ha yle, soukkanllkla konualm. Bir kez, siz ne amalabyle bir karar veriyorsunuz, ltfen syler misiniz?

ARGAN - Benim amacm u: Ben hasta, sakat bir adam olduum iin kendime birdoktor damat bulup hekimlerle hsm akraba olarak, hastalma kar biliminyardmn salamak; vcuduma gereken ilalarn kaynaklarn evimin iindebulundurmak; bylece de istediim kadar muayene olup reete yazdrabilmek


6/35

istiyorum.TOINETTE - Ha yle, ite siz, kendinizce bir neden sylemi oldunuz; bakn, byle

tatl tatl konuup danmak ne ho oluyor. Ama efendim, imdi biraz da elinizivicdannza koyun da yle syleyin; siz gerekten hasta msnz?

ARGAN - Ne dedin srtk, gerekten hasta mym, ha? Demek ben gerekten hastadeilmiim, yle mi edepsiz?

TOINETTE - yleyse, pek iyi efendim, evet, siz hastas nz; bunun iin kavga etmeyelim.Evet, siz ok hastasnz; ite artk bir diyeceiniz kalmad. Ama kznz sizin iin deil,kendisi iin kocaya varacak. Kendi de hasta olmad iin bir doktorla evlenmesinehibir gerek yok...

ARGAN - Ben kendim iin onu doktora veriyorum; helal st emmi bir kz, babasnnsalna yarayacak bir kocaya sevine sevine varr.

TOINETTE - Vallahi efendim, izin verirseniz size dosta bir tte bulunaym m?ARGAN. - Syle bakalm, neymi?TOINETTE - Siz bu sevdadan vazgein.ARGAN - Niin, neden?TOINETTE - te nedeni: Kznz bu ie kesinlikle raz olmayacak.ARGAN - Kesinlikle raz olmayacak m?TOINETTE - Hayr, olmayacak.ARGAN - Benim kzm m?TOINETTE - Evet, sizin kznz. Msy Diafoirus de, dnyann btn Diafoirusleri de ona

vz gelir!ARGAN - Ama onlar bana gerekli; hem bu ocuk sanldndan ok daha yal bir kuyruk;

Msy Diafoirus'n bu olundan baka varisi yok; fazla olarak Msy Purgon'un daoluk ocuu olmad iin, o da btn servetini yeenine dn armaan olarakveriyor; unutmamal ki Msy Purgon demek, tam tamna sekiz bin frank geliri olanbir adam demek.

TOINETTE - ylesine zengin olabilmek iin, sanrm ok adam ldrm olmal.ARGAN - Babasnn mal yle dursun, yalnzca bu sekiz bin frank gelir bile nemlidir.TOINETTE - Vallahi efendim, bunlarn hepsi de iyi, gzel, ama ben yine dner dolar

kendi dediime gelirim. Sz aramzda kalsn ama, ben size kznz iin baka bir kocasemenizi salk veririm: Sizin kznz yle "Madam Diafoirus" olacak kzlardan deil.

ARGAN - Ama ben yle olmasn istiyorum.TOINETTE - Yapmayn canm, yle sylemeyin!ARGAN - Ne demek! yle sylemeyim mi?TOINETTE - Hayr, sylemeyin.ARGAN - Neden sylemeyecekmiim sanki?TOINETTE - Sonra size syledii szn anlamn bilmiyor derler.ARGAN - Kim ne derse desin; ben sana benim verdiim sz yerine gelmeli diyorum

vesselm!TOINETTE - Hayr, sizin kznz o adamla evlenmez.ARGAN - Ama ben zorla evlendiririm.TOINETTE - Evlenmez diyorum.ARGAN - Ya evlenir ya da bir manastra kapatrm.TOINETTE - Siz mi?ARGAN - Ben.TOINETTE - Tamam!ARGAN - Nasl tamam!TOINETTE - Manastra falan kapatamazsnz.ARGAN - Manastra falan kapatamaz mym?TOINETTE - Hayr.ARGAN - Hayr m?TOINETTE - Hayr.ARGAN - Al sana! te buna bayldm dorusu! Demek kzm bir manastra kapatmak

istesem kapatamam, yle mi?


7/35

TOINETTE - Hayr, diyorum size.ARGAN - Kim engel olabilir?TOINETTE - Siz, kendiniz!ARGAN - Ben mi?TOINETTE - Evet, siz; yreiniz dayanmaz.ARGAN - Dayanr.

TOINETTE - Lf onlar, lf!ARGAN - Lf deil, iin dorusu.TOINETTE - Baba sevecenlii elinizi ayanz balar.ARGAN - Ne balar, ne bir ey.TOINETTE - Bir iki damlack gz ya, iki sarma bir dola, stelik tatl bir sesle de "Ah

benim cici babacam!" dedi mi, sizde hemen yelkenler suya iner.ARGAN - yle eyler bana vz gelir.TOINETTE - O biraz zor!ARGAN - Ben bildiimden dnmem diyorum sana!TOINETTE - Lf!ARGAN - Byk syleme; "Lf" deil.TOINETTE - Vallahi ben sizi bilmez deilim; sizin yreiniz iyidir.ARGAN - (fkeyle.) Ben iyi yrekli deilim, istediim zaman kt yrekli olmasn da

bilirim.TOINETTE - Aman, yava efendim, hasta olduunuzu unutuyor musunuz?ARGAN - te kendisine kesin olarak buyuruyorum, benim sylediim kocaya hemen

varacak... Hazr olsun!TOINETTE - Ben de yle birey yapmasn kesin olarak yasaklyorum.ARGAN - Biz neredeyiz, kuzum? Bu ne cesaret byle? Bir hizmeti paras efendisine neler

sylyor?TOINETTE - Efendi yaptn bilmezse, ona doru yolu gstermek akl banda bir

hizmetinin hakkdr.ARGAN - (Toinette'in peinden koarak.) Vay edepsiz! imdi beynini patlatrm.TOINETTE - (Argan'dan kaarak.) Sizin onurunuza dokunacak eylere kar kmak benim

grevimdir.ARGAN - (Sopasn alp iskemlesinin evresinde onu fkeyle kovalayarak.) Gel buraya,

gel buraya da ben sana ene almasn reteyim.TOINETTE - (skemlenin evresinde Argan'n tersi ynde koup kaarak.) lgnca

eyler yapmanza engel olmaya alyorum.ARGAN - Rezil!TOINETTE - Hayr, ben yle bir evlenmeye kesinlikle raz olamam.ARGAN - Kaltak!TOINETTE - Sizin o Thomas Diafoirusnze varmayacak: Ben istemiyorum.ARGAN - Pis kar!TOINETTE - O sizi dinlemeyecek, beni dinleyecek.ARGAN - Anglique, sen bana u kahpeyi tutmayacak msn?ANGLIQUE - Aman babacm! Hastalanacaksn.ARGAN. - Tutmazsan, sana ilenirim.TOINETTE - Tutarsa, ben de onu mirasmdan karrm!ARGAN - (Kovalamaktan yorularak iskemlesine ylr.) Of! Of! ldm... bittim... Bunlar beni

ldrecekler.

SAHNE VI

BLINE, ANGLIQUE, TOINETTE, ARGAN.

ARGAN - Aman, gel karcm, gel.BLINE - Ne oldun, kocacm?ARGAN - Aman gel, yanma, bana yardma ko!


8/35

BLINE - Ne var, ne oluyor, ah benim mini mini yavrucuum?ARGAN - Cicim!BLINE - ekerim!ARGAN - Beni fkelendirdiler.BLINE - Vah benim minimini kocacm! Ne yaptlar sana, canmn ii?ARGAN - te u Toinette aiftesi yok mu, yle gemi azya ald, yle edepsizlendi ki!..

BLINE - fkelenme canm.ARGAN - Beni kudurttu o, cierimin kesi!BLINE - fkelenme, yavrucuum.ARGAN - Benim yapmak istediim eylere tam bir saat kar geldi.BLINE - Vah vah, zlme, canm!ARGAN - Edepsizlii yle ileri gtrd ki, bana sen hasta falan deilsin dediBLINE - Vay terbiyesiz, vay!ARGAN - Ama sen iin dorusunu bilirsin, deil mi canmn can?BLINE - Tabii ekerim, o halt etmi.ARGAN - Canmn ii, bu frnt beni ldrecek.BLINE - Tanr korusun, cierim, Tanr korusun!ARGAN - Safram kabartan hep o.BLINE - O kadar cann skma ekerim.

ARGAN - Ne zamandr sana hep kov unu diye syleyip duruyorum.BLINE - Vallahi yavrucuum, dnyada kusursuz hizmeti, uak olmaz. nsan kimizaman iyi yanlarna bakp kt yanlarna gz yummaktan baka are bulamyor. Bukadn igzar, dikkatli, alkan; zellikle doruluu da var; sen de bilirsin, buzamanda insan olur olmaz adam evine alamyor. Hu! Bana bak, Toinette!

TOINETTE - Efendim?BLINE - Sen benim kocacm niin fkelendiriyorsun?TOINETTE - (Alttan alarak.) Ben mi, madam? stme iyilik sa lk! Ne demek istediinizi

anlamyorum; ben elimden geldii kadar msyy honut etmeye alyorum.ARGAN - Vay hain, vay!TOINETTE - Kendisi kzn Msy Diafoirus'n oluna vereceini syledi; ben de

matmazel iin ok hayrl bulduumu, ama bir manastra kapatacak olursa daha iyiedeceini syledim.

BLINE - Bu kadarsa, bence de bir sakncas yok; kzn hakk var.ARGAN - Aman canmn ii, inanyor musun? Bilmezsin, bu uursuz bana neler

yumurtlad!BLINE - Hi ben senin szne inanmaz mym, ekerim? Haydi senin dediin gibi olsun,

zme kendini. Bana bak, Toinette; bundan sonra kocacm kzdracak olursan,hemen seni kap dar ederim. imdi gel krkn ver, yastklarn getir de canmniini iskemlesinde rahat ettireyim. Bak ne durumlara gelmisin! Takkeni kulaklarnaek bakaym; kulaktan giren souun nezlesi pek ktdr.

ARGAN - Ah, benim canmn ii, bana yle iyi bakyorsun ki, mrm olduka senin buhaklarn deyemem!

BLINE - (Argan'n evresine yastklar dizerek.) Biraz yerinden oyna da unu altnasokaym. una dayanrsn, u da te yannda durur. Bunu arkana koyalm, una daban dayarsn.

TOINETTE - (Argan'n tepesine hzla bir yastk koyup kaarak.) Bu da sizi ayazdan korusun!ARGAN - (fkeyle kalkp btn yastklar Toinette'in bana atarak.) Vay kaltak! Demek

sen beni boacaksn!BLINE - Ne o? Ne o? Yine ne oluyor?ARGAN - (Soluk solua iskemlesine atlarak.) Of! Of! Of! ldm, bittim.BLINE - Niin fkene kaplyorsun, ekerim? yi bir ey yapyorum sanmtr.ARGAN - Sen o kahpenin ne kt yrekli olduunu bilmezsin, elmasm. Aman Tanrm,

aklm bamdan gidiyordu; imdi artk kendime gelebilmek iin en aa sekiz ilalaon iki tenkye gerek.

BLINE - Vah meleim, vah gzelim, vah; kendine gel biraz.


9/35

ARGAN - Ah benim biricik karcm! Sen benim tek avuntumsun!BLINE - Ah benim minimini yavrucuum.ARGAN - Senin bana gsterdiin bu sevginin, bu sevdann altnda kalmamak iin,

geende de sylediim gibi, artk vasiyetimi yapmak istiyorum meleim.BLINE - Aman canmn ii, Tanr akna yle eyden sz etmeyelim; dayanamyorum,

zorla deil ya; "vasiyet"in daha adn iitir iitmez tepeden trnaa zangr zangr

titriyorum.ARGAN - Ben sana bu konu iin noterinle gr demitim.BLINE - erde bekliyor, onu da yanmda getirdim.ARGAN - yleyse buraya al, canmn ii.BLINE - Ah ekerim. nsan kocasn byle candan, gnlden sevince yle eyleri

aklna getiremiyor ki!...

SAHNE VII

NOTER, BLINE, ARGAN.

ARGAN. - Yaklan yle, Msy d Bonnefoi, yaklan! Ltfen bir iskemle aln. Karmbana sizin pek kibar bir kimse olduunuzu, zellikle kendisine kar gerek bir dostlukgsterdiinizi syledi... Onun iin ben de kendisine bir vasiyetname yapmakistediimden sz etmesini syledim.

BLINE. - Ah bama gelenler! Ben yle eylerden nasl sz edebilirim?NOTER - Efendim, madam bana zt- linizin bu dncenizi ve zellikle kendisi

hakkndaki tasarlarnz olduu gibi anlatt; ama izninizle unu arz edeyim ki, sizkarnza vasiyetnameyle hibir ey veremezsiniz.

ARGAN - Nasl olur, niin veremem?NOTER - lkenin grenek hukukuna aykr olduu iin. Gelenek ve grenekler yerine

yazl yasalarla ynetilen bir lkede olsaydnz, o zaman verebilirdiniz; (14) ama Pariskentiyle grenee uymas gereken teki kentlerin hemen hepsinde, byle vasiyetlerinhibir geerlilii yoktur, burada yle ey olmaz. Kar koca arasnda yaplabilecek tekmal edinme yolu, her iki taraf da saken karlkl balama biimidir. Ama o da ikitaraftan birinin lmnde, her iki tarafn da birbirinden ya da baka birinden ocuklarolmama kouluna baldr.

ARGAN - Dorusu pek sama bir grenek! Kocasn candan, gnlden seven, cangibi bakan bir kadncaza, kocac hibir eycik brakamasn... olur ey deil! Bariavukatma danaym da bir kulpunu, kolayn bulmaya alaym.

NOTER - Bunun iin avukata gitmek doru olmaz; nk byle eylerde avukatlargenellikle ok ciddi davranr, ii kitaba uydurmay byk bir cinayet sayarlar. Onlarglkler uzmandr; vicdann girintileriyle kntlarn bilmezler. Asl danlacak birtakm adamlar vardr ki onlar hem daha uysal olur, hem yasann stnden ustalklaap geerek yasal olmayan yasal yapmann yolunu yordamn bilirler, hem de bir iinbtn przlerini ayklayp, dolaysyla karlar karlnda gelenei, grenei saf detmenin yolunu kolayca bulabilirler. Byle olmasa, bizim halimiz neye varr? dedinizmi, bir kolayna bakmal; yoksa dnyada bize i kalmaz; yle uraa da ben metelikvermem.

ARGAN - Karm bana sizin ok becerikli ve pek namuslu bir kimse olduunuzu dahance sylemiti efendim. imdi siz bana ltfen bir akl retin; ben btn malmkarma verip ocuklarm mirasmdan yoksun brakmak iin ne yapabilirim?

NOTER - Ne mi yapabilirsiniz? Karnzn yakn dostlarndan uygun birini bulup malnznuygun miktarn yasal koullara uygun bir vasiyetnameyle ona balarsnz; sonra dao gvenilir kii o mal olduu gibi einize verir, ksacas. Bir de yasa kurallarerevesinde bir takm borlulara kar bir sr bor senedi imzalarsnz; ama bunlaraslnda karnzn adna davranp kendisine bir bildirgeyle, hatr iin byle yaptklarnbildirirler. Bir baka yol da, daha kendiniz yaarken karnzn eline nakit para ya dahamiline yazlm senet vermenizdir.


10/35

BLINE - Aman Tanr akna, sen byle eyler iin kendini zme. Sen benden ncelrsen...

ARGAN - Ah, canm!BLINE - ...artk yaamn bence hibir deeri kalmaz.ARGAN - Ah benim canm karcm!BLINE - Sana kar olan akmn derinliini gstermek iin, ben de senin peinden

gelirim.ARGAN - Aman elmasm, yreimi paralyorsun. Biraz kendini avut, Tanr akna!NOTER - imdilik bu gz yalar pek mevsimsiz, daha alayacak sra gelmedi.BLINE - Ah efendim, siz insann candan, gnlden sevdii bir kocann ne demek

olduunu bilmezsiniz.ARGAN - Senden bir ocuum olmadan lrsem, gzm arkamda kalr ekerim. Ama

Msy Purgon bana bir ocuk da yaptracana sz verdi.NOTER - Elbette, daha zamannz var.ARGAN - Vasiyetnamemi msynn dedii gibi yapmal, elmasm; ama ben karyolamn

kaplama tahtasnn altna sakladm yirmi bin altn frankla, birini Msy Damon'dan,birini de Msy Geronte'dan alacama karlk aldm hamiline yazl iki senedigvence olarak imdiden senin eline teslim edeceim.

BLINE - Hayr, hayr, ben yle eyler istemem. Ah, bama gelenler! Karyolann

kaplamasnda ka para var diyordun?ARGAN - Yirmi bin frank, iki gzm.BLINE - Tanr akna, bana paradan sz etme. Ah bama gelenler! O iki senet ka

franklk?ARGAN - Biri drt bin, biri de alt bin franklk ekerim!..BLINE - Benim gzmde sana oranla dnyan btn serveti hi kalr, canmn can!NOTER - Dilerseniz vasiyetnameyi hazrlamaya balayalm.ARGAN - Evet efendim, ama yaz odama geersek daha rahat ederiz. Haydi canmn ii,

ne olur beni gtrver.BLINE - Gel gidelim, bebeciim, gel!

SAHNE VIII

ANGLIQUE, TOINETTE.

TOINETTE. - te, sonunda noteri de getirdiler, benim kulama da bir "vasiyetname"sz alnd. Sanrm vey anneniz uyumuyor, babanza size kar birtakm dolaplarevirteceinden artk hi kuku kalmad.

ANGLIQUE - Tek benim yreime buyurmaya kalkmasn da, servetini ne yaparsayapsn, razym. Gryorsun ya, Toinette, yreimi nasl bask altnda tutuyorlar. Sanayalvarrm, Tanr rzas iin beni bu korkun durumda yalnz brakma.

TOINETTE - Ben mi sizi yalnz brakacam? lrm de brakmam. vey annenizistedii kadar beni kendisine srda yapp kendi yanna ekmek istesin, ben bugnedek yreimde ona kar en kk bir sevgi duymadm, onun iin hep sizi tuttum. Sizbu ii bana brakn, ben sizi mutlu etmek iin her yola bavuracam; amakestirmeden gitmi olmak iin imdilik yolumu deitireceim; size olan sevgimi hibelli etmeyerek babanzla vey annenizin suyuna gider gibi grneceim.

ANGLIQUE - Aman Tanr akna, babamn verdii karar Clantes'a hemen bildir.TOINETTE - Benim Polichinelle adnda, tefecilik yapan, yal bir m var. Bu ite

kullanacak ondan baka kimsem yok; onu harekete getirmek iin biraz gler yzletatl sz de esirgemem. Ama bugn artk ge oldu; yarn sabah erkenden onuartrm, sevine sevine gelip...

BLINE - Toinette!TOINETTE - Bakn beni aryorlar. imdilik hoakaln. Siz ii bana brakn, hi

merak etmeyin.


11/35

KNC PERDE

I. SAHNE

TOINETTE, CLANTE.

TOINETTE - Ne istiyorsunuz efendim?CLANTE - Ne istiyorsunuz mu?TOINETTE - Vay! Vay! Siz misiniz? Birdenbire nereden ktnz? Sizin burada ne iiniz var,

ne diye geldiniz?CLANTE - Alnmn yazsn anlamaya, sevgilimle biraz konumaya, duygularn

yoklamaya, zellikle bugn haber verilen nikah belasna kar neye karar verdiinirenmeye geldim.

TOINETTE - yi ama, Anglique'le yle damdan der gibi grlr m? lk nce biryolunu bulmal; nasl sk bir gzaltnda olduunu, ne sokaa kabildiini, ne dekimseyle grtn; dahas, sizin yreinizde bu akn domasna yol aantiyatroya bile yal bir teyzesinin hatr iin izin verildiini sanrm bilirsiniz; aslnda,biz bu servenden hi kimseye sz etmedik.

CLANTE - te onun iin ben de buraya Clante adyla ve Anglique'in olarakdeil, mzik retmeninin dostu olarak geliyorum; adamdan izin aldm, kendisininyerine beni gnderdiini syleyeceim.

TOINETTE - te babas. Siz biraz yle ekilin de burada olduunuzu kendisine bensyleyim.

SAHNE II

ARGAN, TOINETTE, CLANTE.

ARGAN - Msy Purgon bana her sabah odamda on iki kez yukar, on iki kez aa gidipgelmemi syledi; syledi ama, enine mi, yoksa boyuna m gidip geleceim, ite onusormasn unuttum.

TOINETTE - Efendim, ey geldi...ARGAN - Yava syle, kaltak! Beynimi yerinden oynattn; hastalara yle bararak bir

ey sylenmeyeceini hi dnmyorsun.TOINETTE - Yani efendim, demek istiyordum ki...ARGAN - Yava syle diyorum.TOINETTE - Efendim... (Birey syler gibi yapar.)ARGAN - Ne diyorsun?TOINETTE - Diyorum ki... (Gene bireyler syler gibi yapar.)ARGAN - Kz, ne diyorsun?TOINETTE - (Yksek sesle.) Biri geldi, sizi grmek istiyor, diyorum.ARGAN - Gelsin.(Toinette, Clant'a ilerlemesini iaret eder.)CLANTE - Efendim...TOINETTE - (Alay ederek.) yle yksek sesle konumayn, efendimin beynini sarsarsnz.CLANTE - Efendim, zt- lilerini ayakta ve salkl grdm iin cidden mutluyum.

TOINETTE - (fkelenmi gibi yaparak.) Ne demek, salkl m grdnz? Yalansylyorsunuz. Benim efendim hep hastadr.

CLANTE - Ben kendilerinin iyiletiklerini iitmitim, yzlerinden de yle anlyorum.TOINETTE - Yz mz diye ne demek istiyorsunuz? Bakn yz, surat birbirine karm; size

iyilemi diye kim sylediyse halt etmi. Eskisinden bin beter hasta.ARGAN - Evet, hakk var.TOINETTE - Herkes gibi yryor, uyuyor, yiyor, iiyor; ama, yine son derece hasta.ARGAN - Doru, ok doru.CLANTE - Vah vah efendim, ok zldm. Bendeniz, matmazelin mzik retmeni


12/35

tarafndan geliyorum. Kendisi birka gn iin kye gitti; kulunuz kendisinin pek yaknbir dostu olduum iin, matmazel imdiye dek rendiklerini bu srada belki unuturdiye, dersleri srdrmek zere kendi yerine bendenizi gnderdi.

ARGAN - Pek iyi, Anglique'i arn.TOINETTE - Bana kalrsa, msyy matmazelin odasna gtrsek daha iyi olur

efendim.

ARGAN - Hayr, olmaz, onu buraya ar.TOINETTE - Ama efendim, kendi balarna olmazlarsa, msy iyi ders veremez.ARGAN - Verir, verir.TOINETTE - Verir ama, sizin de banz ier efendim; bu hasta durumunuzda sizi

herhangi bir eyle heyecanlandrmak, kesinlikle doru olmaz; sonra beyniniz sarslr.ARGAN - Yok, yok, ben algy severim; belki neem yerine gelir de... Hah, ite kzm

geldi. Haydi, sen git bak, karm stn giymi mi?

SAHNE III

ARGAN, ANGLIQUE, CLANTE.

ARGAN - Gel kzm; mzik retmenin kye gitmi; sana ders gstermek iin kendiyerine ite u beyi gndermi.

ANGLIQUE - Aman Tanrm!ARGAN - Ne o? Niye birdenbire aaladn?ANGLIQUE - eey...ARGAN - Ne? Niin byle heyecanlandn?ANGLIQUE - Eee, babacm, dorusu bu raslant alacak ey, babacm!ARGAN - Nasl?ANGLIQUE - Bu gece dmde kendimi byk bir sknt iinde grdm; tpk bu

msyye benzeyen bir adam karma kt; ben kendisinden yardm istedim; o dageldi, beni o skntdan kurtard; imdi buraya gelip btn gece uratm dmdekiadam birdenbire karmda grnce, doal olarak akna dndm.

CLANTE - Sanrm, ister uyurken, ister uyankken, sizin zihninizde yer tutmaktalihsizlik saylmaz; bir skntda bulunuyor da sizi o durumdan kurtarmak onurunabeni uygun gryorsanz, kendimi dnyann en mutlu insan sayarm; bu uurda gzealamayacam hibir ey...

SAHNE IV

TOINETTE, CLANTE, ANGLIQUE, ARGAN.

TOINETTE - (Alay ederek.) Vallahi efendim, ben artk sizden yana dndm, dnsylediim btn szleri geri alyorum. imdi Msy Diafoirus'le olu sizi ziyarete

geldiler. Aman ne iyi bir damadnz olacak! Greceksiniz bakn, karnza dnyann enyakkl, en nkteli genci kacak. Azndan yalnzca iki sz kt, ama dorusu onabayldm; belki de kznzn akl bandan gidecek.

ARGAN - (Gitmek ister gibi yapan Clante'a.) Gitmeyin efendim. Ben k zm evlendiriyorumda; imdi kocas olacak kimseyi getirmiler; kzm onu daha hi grmedi.

CLANTE - Bana byle uurlu bir karlamaya tank olma onurunu baladnz iin,zellikle teekkr ederim efendim.

ARGAN - ok yetenekli bir doktorun olu; dn de drt gne kadar olacak.CLANTE - Ne gzel!


13/35

ARGAN - Sizin de onur vermenizi rica ederim.CLANTE - Bendenize onur veriyorsunuz efendim.TONETTE - Haydi, yle bir yana ekilin; ite geliyorlar.

SAHNE V

MSY DIAFOIRUS, THOMAS DIAFOIRUS,ARGAN, ANGLIQUE, CLANTE, TOINETTE.

ARGAN - (Elini takkesine gtrrse de bandan karmakszn.) Msy Purgon bamamam yasaklad efendim. Siz de ayn meslekten olduunuz iin, doallkladurumumu anlarsnz.

MSY DIAFOIRUS - Bizim btn ziyaretlerimiz hastalara ifa gtrmek iindir, rahatszetmek iin deildir efendim.

ARGAN - Efendim bu gzel davrannzla...(kisi birden syleyip birbirlerinin szlerini keserler, szleri birbirine karr.)MSY DIAFOIRUS. - ... efendim, zt- lilerini...ARGAN - ... beni minnettar ediyorsunuz...MSY DIAFOIRUS - ... olum Thomas'la birlikte...ARGAN - ... ok isterim ki...MSY DIAFOIRUS - ... byle buyurduunuzdan dolay...ARGAN - ... zt- linizi evinizde rahatsz ederek...MSY DIAFOIRUS - ... duyduumuz byk mutluluu...ARGAN - ... kranlarm sunabileyim...MSY DIAFOIRUS - ... belirtmek iin...ARGAN. - ... fakat efendim...MSY DIAFOIRUS - ... rahatsz etmeye...ARGAN - ... zavall bir hastann ne demek olduunu bildiiniz iin...MSY DIAFOIRUS - ... cesaret ediyoruz...ARGAN - ... o hususta bendenizi balayacanzdan emin olarak...MSY DIAFOIRUS - ... bu vesileyle...ARGAN - ... yce izninize snarak...MSY DIAFOIRUS - ... gerek kendi mesleimiz alannda...ARGAN - ...her zaman buyruklarnza hazr bir kulunuz olduumu...MSY DIAFOIRUS - ... ve gerekse baka konularda elimizden gelen...ARGAN - ... kantlamak iin hi bir frsat karmamaya aba gstereceimi...MSY DIAFOIRUS - ... hibir hizmette kusur etmemeye...ARGAN - ... burada arz edeyim...MSY DIAFOIRUS - ... alacamzdan emin olmanz da zellikle rica ederiz.

(Oluna dnp ona syleyerek) Haydi, Thomas, yle gel de sayglarn sun bakaym.THOMAS DIAFOIRUS - (Okuldan yeni km, srk gibi bir kakavandr; ne yapsa

acemice, mnasebetsizce yapar.) nce babasndan balamal, deil mi?MSY DIAFOIRUS - yle ya.THOMAS DIAFOIRUS - Efendim, zt- lilerini ikinci bir baba ve zellikle birincisinden

daha fazla minnet duyduumu belirtmeye cesaret edebileceim ikinci bir baba olarakselamlayp sayg gstermeye geldim. lk babam yalnzca dnyaya gelmemin nedeni

olmutu. Oysa siz, beni oullua kabul ettiniz. Ona beni Tanr verdi, fakat siz kendinizltfen alp kabul ettiniz. Ben onun yalnzca vcudunun rnym, oysa siz benikendiniz seiyorsunuz; insann maneviyat maddiyatndan ne kadar stnse, ben desize ite o kadar borluyum ve ite o sfatmla zt- alilerine sayglarm imdidensunmaya geldim. (15)

TOINETTE - Bu kadar yetenekli insanlar yetitiren okullar var olsun, yaasn okullar!THOMAS DIAFOIRUS - Nasl, iyi oldu mu baba?MSY DIAFORUS - Ne demezsin!ARGAN - (Anglique'e.) Haydi kzm, msyy selamla bakaym.


14/35

THOMAS DIAFOIRUS - Elini pecek miyim?MSY DIAFOIRUS - yle ya, yle ya.THOMAS DIAFOIRUS - (Anglique'e.) Madam, yce Tanr'nn zt- lilerine kaynanalk

sann layk grm olmas pek isabetlidir, nk...ARGAN - O szleri sylediiniz benim karm deil, kzm!THOMAS DIAFOIRUS - yleyse kaynanam nerede?

ARGAN - imdi gelir.THOMAS DIAFOIRUS - Gelmesini bekleyeyim mi baba?MSY DIAFOIRUS - Sen durma, imdilik matmazele sayglarn sun.THOMAS DIAFOIRUS - Matmazel, Msr- kadimin Memnon nm heykeli, uat- ems ile

tenevvr ettike nasl ahenkli sesler karrsa, ibu k- rde-dilleri de tpk onungibi fitb- hsnnzn tulu karsnda tatl bir heyecanla coup vecde geldiimihissediyorum. Ulum-u tabiiye mtehassslarnn kayd-i vehile "ayiei" denennebat- ltif gzel yzn nasl o memba- nurdan bir lhza ayrmazsa, kalb-iciznem de firmabid suret-i dimede emn- ltfinizin ncm-u zhiresinetevecchle kevakb-i mezkreyi kutup ittihaz eyleyecektir. Binaen al-zalik matmazel,bugn mihrab- letfetiniz engeline ibu kalb-i kemternemin talk hussunamsade buyurmalarn ve kalb-i mezkr iin mr olduka bir bende-i sadk ve birzevc-i lyk olmaktan baka bir gaye-i ml olamayacana itimad- zerfetpenhleriyan buyurulmak bbnda emr fermn hazret-i men-leh-l-emrinizdir. (16)

TOINETTE - (Alay ederek.) renim ite byledir, ne gzel eyler retir.ARGAN - Eeee, buna ne dersiniz bakalm?CLANTE - Ne denir efendim, dorusu Msy ayet gibi szler sylyor! Hekimlikteki

yetenei de sylevcilikteki gibiyse, sanrm hastalar arasnda olmak byk bir zevkolur!

TOINETTE - Elbette. Saaltmlar da sylevleri gibi gzelse, artk hastala doyumolmaz!

ARGAN - Haydi, abuk, benim koltuumu verin, herkese de iskemle getirin. Sen yleotur, kzm. Gryorsunuz ya efendim, mahdum-u linize (17) herkes hayran oldu;byle bir olunuz olduundan dolay, gerekten mutlu olmalsnz.

MSY DIAFOIRUS - Babas olduum iin sylemiyorum efendim; belki de olumdanne kadar honut olsam, yine de azdr diyebilirim; kim grdyse iyi ocuk olduunatanklk ediyor. Dorusu imdiye kadar yle parlak bir yetenek ya da kimileri gibiateli bir zek belirtisi gstermi deildir; deildir ama, ben de bizim meslekte gerekliolan saduyusunu ite bu durumundan kardm. ocukluunda da hibir zamanakgz, uyank bir ey deildi. Hep uslu akll, halim selim, sessiz grnr, azndantek sz kmaz; yle her ocuun oynad oyunlar mrnde oynamazd. Okumaretinceye kadar akla karay setik; dokuz yana girdii zaman hl elifi direksanrd. Ama ben kendi kendime, "Zarar yok," derdim, "Ge yetien aalar, en iyiyemi verenlerdir. Mermere kazmak, kuma yazmaktan daha gtr, ama mermerdekiyaz daha ok dayanr; sanrm bu ocuun kavrayndaki yavalkla zihnindekiarlk, ilerde dnce gcnn byk olacana kanttr..." der dururdum. Okulaverdiim zaman, epey sknt ekti; ama gl grdke gs gerdi; hocalar onundireniini, almasn bana ver dururlard. Ksacas, demir dver gibi ala alasonunda renimini onuruyla bitirip diplomasn ald; vnmek iin sylemiyorum,ama son iki yldr sren staj yaamnda, yle grltye yol amtr ki okulumuz

tartma tarihinde bir benzeri grlmemitir diyebilirim. Bu ocuk herkesin gznyldrmtr: Hangi konu tartlsa, kesinlikle taban tabana tersini kantlamaya kalkr. Tartmada ok yeteneklidir. lkelerini savunmada Trk gibi gldr; dnyadadncesinden dnmez; bak asn akln mantn son snrna kadar savunur. Amabenim en ok houma giden yn, zellikle beni rnek alarak eski dncelere krkrne bal kalmas ve ite bundan dolay yzylmzn "kan dolam" ve benzeri gibisama sapan bulularyla ilgili kantlarla deneyleri hi bir zaman anlamak, dinlemekistememi olmasdr. (18)

THOMAS DIAFOIRUS - (Cebinden tomar halinde byk bir tez karp Anglique'e


15/35

uzatarak.) Dolamclara kar yazdm bir tezi yce babamn izniyle dnceleriminen yeni rn olarak kznz saygdeer hanmefendiye sunmaya cesaret ediyorum,efendim.

ANGLIQUE - Efendim, bu benim iin kilitli kasa, a lmaz kese demektir; ben byleeylerden anlamam.

TOINETTE. - Verin, verin, sslemesi, resimleri ie yarar; hi olmazsa bizim odann

duvarlarna yaptrrz.THOMAS DIAFOIRUS - Ayrca yce babamn izinleriyle, hoa bir vakit geiripelenmek zere sizi bir kadn otopsisi seyretmeye davet ederim; Kadavra zerindebendeniz aklama yapacam.

TOINETTE - Aman ne ho elence! Kimileri nianllarna gldr seyrettirirler. Amaotopsi ameliyat seyrettirmek dorusu daha knedir.

MSY DIAFOIRUS - uras da var ki, evlenme ve ocuk sahibi olma bakmndangereken nitelikler dolaysyla da, emin olunuz ki u acizin olu yce tp biliminin tespitettii ilkelere gre, istenene tmyle uygun bir durumdadr. ocuk sahibi olmannerdemlerine tmyle sahip olduu gibi salam ocuk yetitirmek iin gereken zelnitelikleri de, hakkyla vardr. (19)

ARGAN - Saygdeer olunuzu saraya sokup orada kendilerine bir tp grevisalamak dnlmyor mu efendim?

MSY DIAFOIRUS - Dorusunu isterseniz sarayllar iin hekimlik yapma istei,benacizlerince hibir zaman duyulmamtr. Bendeniz, kendimi halka adamay, her zamantercih etmiimdir. Halk tedavi etmek, daha rahat bir itir. Yaptklarnzdan kimseyehesap vermek zorunda kalmazsnz. Bilimin ilkelerine uymak kouluyla, her ne olursaolsun, insann umurunda bile olmaz. Ama byk adam doktorluunun sakncal biryan vardr; byk adamlar hasta olunca doktordan kendilerini kesinlikle iy i etmesiniisterler.

TOINETTE - Olur ey deil! Onlarn sizlerden byle uluorta saaltm beklemeleridorusu pek kstahlk, efendim! Siz onlar iyi etmek iin yanlarnda bulunmuyorsunuzya! Sizin asl greviniz maalarnz alp reeteciklerinizi yazmak... Ellerinden gelirseiyi olmak kendilerine der. Hem, onlar yle babayiitseler, kendi kendilerini iyietsinler.

MSY DIAFOIRUS - Doru, ok doru. Bizim grevimiz hastaya tp kurallar iindebakmaktan ibaret.

ARGAN - (Clante'a.) Msy, ltfen burda bulunan saygdeer insanlarn nnde kzma birark syletir misiniz?

CLANTE - Bendeniz de buyruunuzu bekliyordum efendim; izninizle efendilerimielendirmi olmak iin matmazelle birlikte yeni bir operann bir sahnesini okumaydnyorum. (Anglique'e bir kt vererek.) Buyurun efendim, ite sizinokuyacanz para.

ANGLIQUE - Benim mi?CLANTE - (Yava sesle Anglique'e.) Tanr akna kar kmayn; syleyeceimiz

blmn ne olduunu ben size anlatrm. Siz merak etmeyin. (Yksek sesle.) Sesim iyideil ama iittirecek kadar karsa bana yeter; matmazeli syletmek zorundaolduum iin, artk ltfen kusuruma bakmazsnz.

ARGAN - Gftesi gzel mi?CLANTE - Okuyacamz ey doalama bir operack... Bir tr serbest iir ya da

iirsel nesir biiminde bir ey... Akn ve gereksinmenin iki gnlden birdenbirekoparp syletecei doal szler gibi bir ey.

ARGAN - Pek iyi. Dinleyelim.CLANTE - (Sevgilisine bir obann azndan kendi akn bandan sonuna dek anlatr;

ondan sonra da, ikisi karlkl arklarla birbirlerine duygularn sylerler.)Okuyacamz blmn konusu u: obann biri henz belirmeye balayan birgrnmn gzelliine dald srada, birdenbire yanbanda bir grlt iitipkendine gelir. Ban evirip hayvan gibi bir herifin bir oban kzna kt szlersylediini grr. Her eyden nce bir kez btn erkeklerin sayg gstermekle


16/35

ykml olduklar "latif cins"in savunmasn stlenir; o hdk herife terbiyesizliinincezasn verdikten sonra da oban kznn yanna gidip dnyann en gzel gzlerindenen gzel yalar aktan bir gen kz grr. inden kendi kendine, "Aman Tanrm!Bylesine gzel bir kza, nasl yle irkin davranlr? Dnyada u gzyalarndanetkilenmeyecek bir insan, dahas, bir yabanl var mdr?" der. Kzn o elmas gibiyalarn dindirmeye alr. O gzel oban kz da, yapt kk hizmetten dolay o

obana teekkr eder; ama yle sevimli, yle tatl, yle candan teekkr eder ki,oban artk dayanamaz; kzn her sz, her bak alevden bir ok gibi yreine iler.oban yle sylenir: "Dnyada byle sevimli bir teekkr szne deecek bir eyolabilir mi? Byle iten bir yrein u etkileyici scaklna bir an bile kavuabilmekiin insan neler yapmaz, ne hizmetleri gze almaz, ne tehlikelere seve seve atlmaz?"der. Biraz nceki gzel grnm geip bittii halde oban bunun ayrmnda bileolmaz; ama ok az srdnden de yaknr; nk o grnmn bitmesi kendisini ogzel oban kzndan ayrr; ite bu ilk raslantdan, bu ilk andan sonra, gen obanevine, yreinde yllarca srm bir akn en yein ateleriyle dner. O andan sonra,artk ayrln btn aclarn ekmeye, grmeye doyamad sevgilisini bir dahagremedii iin yanmaya balar. Sevgilisinin dlemi, gece gndz gzlerindengitmez; o dilberi bir daha grmek iin elinden ne gelirse yapar; ama oban kznn skbir ember iinde geen yaamndan dolay hibir kar yol bulamaz. Aknn yeinliikarsnda, sonunda onsuz yaayamayacan anlayp ayn on drdne benzeyen ogzel kz ailesinden istemeye karar verir; bir kolayn bulup kza da bir notgndererek onun da iznini alr. Ne var ki, ayn zamanda, babasnn gzel kza birbakasyla sz kestiini, dn hazrlklarna bile balandn renir. Artk o zavallobann yreinde ne derin yaralar aldn, elbette anlarsnz! Zavall, artkderdinden lecek duruma gelir. Sevgilisini bakasnn kollarnda grmeye dlemindebile dayanamadndan, akn verdii zntyle, sonunda oban kznn evine giripondan duygularn renmeye, alnnn yazs neyse anlamaya bir yol bulur. Kznevinde o korktuu hazrlklarn hepsini grr; kendi tatl akna kar baba keyfininortaya kard yakksz rakibi de orada grr. Rakibinin, o gln rakibinin, o gnlekici obanla yan yana, zafer kazanm bir edayla dikilip avn artk eline geirmigibi durduuna tank olur; grdkleri onu yle kzdrr ki sonunda fkesini g tutacakduruma gelir. Tapar gibi sevdii gzele ac ac bakp durur; ne var ki, ona olan saygsve babasnn orada olmas, onu duygularn yalnzca gzleriyle anlatmak zorundabrakr. Ama sonunda, btn bu basklar zorlayp aknn taknlna kaplaraksevgilisine yle syler: (ark gibi syleyerek.)

Gzel Filis, yetiir ektiim znt byle;Brak susmay da, dncen nedir, ak syle!Bir yargya var: Ya kurtarp da yaat.Ya ldr de, bastn yere at!

ANGLIQUE - (Ezgiyle yant vererek.)

Grmyor musun Tirsis ne zldm benim?Dn hazrl srdke titriyor yreim!Sylemiyor mu baklarm dileim nedir?

Gnldeki duygular bu kadar sylenebilir.

ARGAN - Vay canna! Ben bizim kzn notay eline alp byle kitap okur gibi atr atrark syleyebildiini bilmiyordum!

CLANTE -

Olur mu yle Filis?Senin aknla ldran Tirsis


17/35

Yalnzca yreinde bir yer almaklaNasl yetinir hapsolup da kalmakla?

ANGLIQUE -

Yeter bunca duraksama u umarsz ite.

Seni lgnca seviyorum ite!CLANTE -

Nasl da tatl ey bu sylediin!Bana d m gsterdin yoksa?Gzel Filis ne diyordun, ne syledindi demin?

ANGLIQUE -

Seni lgnca seviyorum, Tirsis!

CLANTE -

Yine iyi yrekli ol, brakma, syle Filis!

ANGLIQUE -

Seviyorum Tirsis.

CLANTE -

Durma, hi durma, syle, syle Filis.

ANGLIQUE -

Seviyorum, seviyorum oban seni ben,

Seni Tirsis nasl seviyorum bilsen!

CLANTE -

Krallar, imparatorlar, byk komutanlar;Benim mutluluumun ei benzeri yok sizde.Ama sknt da hi eksik olmuyor bizde:Duyduum nee, sevin, cokunluk

u rakibin yznden silindi gitti.

ANGLIQUE -

Yere batsn o smsk adam dilerim;

Ona baktka ben de di bilerim.ekilirey mi byle ikence.

CLANTE -

Ama, baban seni zorla verirse; dncen ne?

ANGLIQUE -


18/35

Beni ldrse bile istemem onu;lrm, istemem, inan bana sen;lrm kesinlikle, hemen lrm.

ARGAN - Peki ama kzn babas bu ie ne demi?

CLANTE - Hibirey dememi.

ARGAN - Amma ahmak babaym o baba da ha! Bunca rezillik oluyor da herif hi seskarmyor!

CLANTE - (arky srdrerek.)

Aman, gzel meleim...

ARGAN - Yok, yok, artk yeter. Dorusu bu oyun kt rnek olacak bir oyun. Bundakioban Tirsis edepsizin biri; babasnn yzne kar yle eyler syleyen oban kzFilis de utan perdesini kaldrm! u kd bana verin bakaym. Vay vaay! Hani sizinsylediiniz szler bunun neresinde? Bunda notalardan baka bir ey yok!

CLANTE - Aman efendim, bilmiyor musunuz? Son zamanlarda ark szlerini de beste gibinota iaretleriyle yazma yntemini buldular!

ARGAN - Pek iyi, artk zt- llerine uurlar olsun, gle gle efendim, gle gle. Yinegrrz dilerim. Belki de, u operanz hi okumasaydnz daha iyi ederdiniz!

CLANTE - Efendimizi elendiririm dncesiyle okudum.ARGAN - Samalamann elencelisini de iitmemitim. Hah! te karm.

SAHNE VI

BLINE, ARGAN, TOINETTE, ANGLIQUE,MSY DIAFOIRUS, THOMAS DIAFOIRUS.

ARGAN - Canmn ii... te Msy Diafoirus'n olu.THOMAS DIAFOIRUS - (Yine ezberden bir sayg sunma paragraf okumaya kalkrsa da,

alt tarafn unuttuundan yar yolda kalr.) Hanmefendi, Yce Tanr'nn zat- llerinekaynanalk san tevcih buyurmu olmas ayn-i isabettir; nk sima-y llerinde

beliren...BLINE - Tam zamannda buraya gelip zt- lnizle tanabildiim iin cidden

mutluyum efendim.THOMAS DIAFOIRUS - nk sima-y llerinde beliren... nk sima-y llerinde

beliren... Madam, sylevimin tam ortasnda szm kestiniz, belleim altst oldu.MSY DIAFOIRUS - Baka bir sefer sylersin, Thomas.ARGAN - Ah, biraz nce burada olsaydn ne iyi olurdu, canmn ii!TOINETTE - Aman madam, ikinci baba konusuyla Memnon yontusunun, bir de ayiei adnda

bir bitkinin sz geerken bulunamadnza ne denli yansanz haklsnz dorusu!ARGAN - Haydi kzm, msynn elini tut da kocan olarak kendisine lnceye dek

ballk gsterip onun szn dinleyeceine sz ver bakaym.ANGLIQUE - Aman, babacm!ARGAN - Ne o? "Aman, babacm!" da ne demek oluyor?

ANGLIQUE - Tanr akna byle acele etmeyin. Biraz zaman brakn da hi olmazsatanp anlaalm; mutlu bir aile kurabilmek iin her eyden nce birbirimize snmayaalalm.

THOMAS DIAFORIUS - Bendeniz kendi adma zt- lnize pek sndm matmazel, benceartk beklemeye gerek yok.

ANGLIQUE - Belki sizin huyunuz suyunuz yledir de, byle birdenbire parlayverirsinizefendim, ben yle deilim; izin verin de aklayaym ki o yksek artamlarnz henzyreime ilemi deildir efendim.

ARGAN - Yaaa! Pek iyi, pek iyi! yleyse evlendiinizde birbirinizle tanp sevimek iin


19/35

istediiniz kadar zaman bulursunuz.ANGLIQUE - Aman rica ederim, bana bir sre verin babacam! Evlilik yle bir zincirdir ki,

ona hibir zaman bir yrei zorla balamamaldr; aslnda, msy kendini bilen biradamsa, kendisine zorla varm bir kz kesinlikle kabul etmemesi gerekir.

THOMAS DIAFORIUS - Feh smme h smme kell, matmazel! Ben kendimibilmekle birlikte, sizi pederinizden yedbeyed tesellm edebilirim, efendim. (20)

ANGLIQUE - Zorla gzellik olmaz, efendim.THOMAS DIAFOIRUS - Eslf- zmn muteber eserlerinde grdmze gre, evvelzaman iinde bent- Havvann baba evinden cebren karlmak suretiyle tezevvcedilmesi ve bylece kzlarn kendi rzalar hilfna u-u ayra atlm gibigsterilmemeleri db- mstahsene-i kudemdan imi, matmazel. (21)

ANGLIQUE - Eskiler eski zaman adamlarym efendim, biz yeniler de yeni zamanadamlaryz. Bizim zamanmzda yapmaca gerek yoktur; biz bir kimseyi kendimizeuygun bulursak, zorla srklenmeden de gitmesini biliriz. Siz biraz sabrediniz, beniseviyorsanz, benim her istediimi siz de istemelisiniz.

THOMAS DIAFOIRUS - u artla ki ibu l arzular kalbi haklarmla teruz tekiledecek mahiyette olmaya. (22)

ANGLIQUE - Ama efendim, sevginin en byk kant, sevilenin her isteine boyunemektir.

THOMAS DIAFOIRUS - nne mela'ml binniyat, matmazel: hatun kiinin mut'nataallk etmemek artyla "menn"; aksi takdirde "ve ill fel." (23)

TOINETTE - Ne denli kafa yorsanz bouna. Grmyor musunuz, msy daha scascana okuldan km, ne syleseniz hemen yantnza yant dayyor. Hem bylesinedirenip de tp fakltesiyle onurlu bir akrabalk kurmay geri evirmenin anlam var mya?

BLINE - Belki de gnlnde bir aslan yatyor, kim bilir?ANGLIQUE - yle birey varsa, sanrm akl ve namus erevesinde bir ey olmas

gerekir, madam.ARGAN - Artk bu kadar yetti dorusu! Beni burada bostan korkuluu yaptnz!BLINE - Ben sizin yerinizde olsaydm, yavrucuum ille evlen diye stelemezdim, ama

ondan sonra da ne yapacam bilirdim!ANGLIQUE - Ne demek istediinizi anlyorum, madam; aslnda bana kar nasl da

iyicil olduunuzu bilmez deilim; verdiiniz t ne derece uygulanabilir, ite onubilmem!

BLINE - Elbette bilmezsiniz; sizin gibi pek uslu, son derece namuslu kzlar, ancakbabalarnn szlerini kulak arkasna atvermesini bilirler. yle sz dinleme, sayg gibieylerin artk modas geti!

ANGLIQUE - Bir kzn babasnn szn dinlemesinin de bir snr vardr madam; aklda, yasa da her sz dinlemeyi gerektirmez.

BLINE - Sanrm bu, siz evlenmeyi aslnda ho gryorsunuz, ama kendi keyfinizegre bir koca semek istiyorsunuz demek oluyor.

ANGLIQUE - Babam beni istediim gibi bir adama vermeyecekse, barisevemeyeceim bir adama da vermesin, ite kendisinden yalnzca bunu dilerim.

ARGAN - Efendim, bu durumdan pek utandm, beni balamanz dilerim.ANGLIQUE - Evlenmekte herkesin bir hesab vardr. Ben kendi hesabma gerek bir

sevgiyle sevebileceim bir kocadan baka bir ey istemem; yle bir kocaya mrmolduka balanp kalmak isterim; onun iin ok saknmal davranmak zorundaym.Kimi kzlar vardr ki, srf analaryla babalarnn basksndan kurtulup her istedikleriniyapabilmek iin kocaya varrlar. Kimileri de evlenmeyi salt bir kar ve ticaret ilemibiimine sokarlar, madam! Bu gibileri, srf miras almak, kocalar lnce zengin olmaksevdasyla byle davranrlar ve mirastan mirasa konmak iin kocadan kocayakomakta duraksamazlar bile. Doallkla, byle yapanlar, yle ince eleyip skdokumaz, kocalarnn nasl ey olduuna pek nem vermezler.

BLINE - Bugn sizin kafanz pek ilek gryorum; acaba ne demek istediinizianlayabilir miyim?


20/35

ANGLIQUE - Ben diyeceimi dedim; baka ne diyeyim, madam?BLINE - Siz yle ne dediini bilmez olmusunuz ki, artk bundan sonra bir dakika bile

ekilmezsiniz.ANGLIQUE - Siz bana zorla bir terbiyesizlik ettirmek istiyorsunuz ama bu isteinize

eremeyeceksiniz, madam; hi zlmeyin.BLINE - Edepsizlik olursa byle olur dorusu!

ANGLIQUE - Ne deseniz bouna, madam.BLINE - yle gln bir kurumunuz, yle terbiyesizce bir kendinizi beenmiliiniz var kiartk herkes yaka silkiyor.

ANGLIQUE - stediiniz gibi sylenin;,yarar yok madam; siz ne denli urasanz daben gene terbiyemi bozmayacam; isteime ularm diye bo yere umudakaplmamanz iin, ite gznzn nnde gidiyorum.

ARGAN - Bana bak, sen imdi iki kkn birini seeceksin, bu iin ortas yok: Ya drtgne dek msyyle evlenecek ya da bir manastra kapanacaksn. (Bline'e.) Senkendini zme, ben onu yola getiririm.

BLINE - Kusuruma bakma, seni biraz yalnz brakacam, yavrum; kantte ok acele biriim var. Biraz sonra gelirim.

ARGAN - Git ekerim, git; hem notere ura da, syle o ii bitiriversin.BLINE - imdilik hoakaln minimini kocacm.

ARGAN - Gle gle canmn can. Bu kadncaz beni nasl seviyor, bilemezsiniz...lyor, baylyor bana!MSY DIAFOIRUS - Biz de artk izninizi rica edelim efendim.ARGAN - Aman efendim, Tanr akna, beni nasl buluyorsunuz, dorusunu syler

misiniz?MSY DIAFOURUS - (Nabzna bakarak.) Haydi Thomas, sen msynn teki elini al,

bakalm nabzndan durumunu doru anlayabilecek misin? bu nabz yirmi yedi ksmtab-yi nabzn kangsndandr? (24)

THOMAS DIAFOIRUS - Kavlimce nabz, marz envndan olup hayra almet olmasagerektir. (25)

MSY DIAFOIRUS - l.THOMAS DIAFOIRUS - Sulb olmasa dahi ibh-sulbdr. (26)MSY DIAFOIRUS. - Aliyyll! (27)THOMAS DIAFOIRUS - Hareket-i dfidir. (28)MSY DIAFOIRUS - Mkemmel.THOMAS DIAFOIRUS - Bir nebze mtekatt ve gayr-i muntazamdr. (28)MSY DIAFOIRUS. - Ne l!THOMAS DIAFOIRUS. - Bu ise parankima-y tahalide, yani dalakta bir fesada delalet

etse (29) gerektir.MSY DIAFOIRUS - ok mkemmel!ARGAN - Hayr; Msy Purgon, tersine, karacierimin rahatsz olduunu sylyor.MSY DIAFOIRUS - yi ya! Doru ite, zaten parankima demek hem karacier, hem

dalak demektir; nk bunlar "via-i kasir", "bevvb- mide" ve alelekser "kanat safra"vastasyla ok sk bir mnasebette bulunurlar. Her halde Msy Purgon size bol bolklbast tavsiye etmitir.

ARGAN - Hayr, halamadan baka bir ey yemeyeceksin dedi.MSY DIAFOIRUS. - yi ya. Doru ite; halama olmu, klbast olmu, hepsi ayn

ey, ondan daha iyi bir hekim bulamazsnz.ARGAN - Msy, bir yumurtaya ka tuz tanesi koymal?MSY DIAFOIRUS - Ya alt, ya sekiz, ya on; kesinlikle ift adet olacak; ama ilalarda

hep tek adet olmal! (30)ARGAN - Gle gle... Devletle efendim.

SAHNE VII

BLINE, ARGAN


21/35

BLINE - Bireye dikkat etmen iin, sokaa kmadan sana bir kez daha urayaym

dedim, yavrucuum. imdi Anglique'in odasnn nnden geiyordum, ierde genbir erkek grdm; adam beni grr grmez kat.

ARGAN - Kzmn yannda gen bir erkek ha!BLINE - Evet. Kk kzn Louison da yanlarndayd; haberin en iyisini ondan alrsn.

ARGAN - abuk Louison'u bana gnder, ekerim, abuk gnder. Vay, ahlaksz vay!Tevekkeli deil, doktorun olunu istemem de istemem diye tutturdu!

SAHNE VIII

LOUISON, ARGAN

LOUISON - Ne istiyorsunuz babacm. Annem beni ardnz syledi.ARGAN - Evet, ardm. yle gel bakaym. Daha yakla, beri gel. Yzn bana dn.

Gzlerini kaldr, bakaym. Yzme bak. Eee?LOUISON - Ne var, babacm?ARGAN - Eeee?LOUISON - Ne var?ARGAN - Senin bana hibir diyecein yok mu?LOUISON - Eer cannz sklyorsa size yeni rendiim "Eek Derisi" ya da "Karga ile

Tilki" masallarndan birini syleyeyim.ARGAN - Ben senden masal istemiyorum.LOUISON - Ya ne istiyorsunuz?ARGAN - Seni kurnaz seni! Sen benim ne demek istediimi bilmiyor musun sanki?LOUISON - Vallahi bilmiyorum, babacm.ARGAN - Sen benim szm bu kadar m tutuyorsun?LOUISON - Ben ne yaptm ki?ARGAN - Ben sana, her ne grrsen hemen gel bana haber ver dememi miydim?LOUISON - Evet, demitiniz, babacm.ARGAN - Peki, szn tuttun mu?LOUISON - Evet, babacm. Her ne grdysem geldim, haber verdim.ARGAN - yle ama, bugn hibirey grmedin mi?LOUISON - Hayr, babacm.ARGAN - Hi mi?LOUISON - Hi, babacm.ARGAN - Emin misin?LOUISON - Eminim.ARGAN - Ya! Ablann odasnda bir erkek grdn bana niin sylemiyorsun,

utanmaz yalanc.LOUISON - Babacm!ARGAN - Ya! Dur, yleyse ben sana birey gstereyim! (Gidip bir tutam ubuk alr.)LOUISON - Aman! Babacm!ARGAN - Seni oyuncu yumurcak seni! Ablann odasnda bir erkek grrsn de

sylemezsin, ha?LOUISON - Aman babacm!

ARGAN - Ben sana yalan sylemesini reteyim de, sen de gr!LOUISON - (Dizlerine kapanarak.) Aman, babacm! Tvbeler tvbesi, bir dahaki sefere

sylerim. Ablam bana syleme dedi de, onun iin sylemedim; ama imdi hepsinisyleyeyim.

ARGAN - Yalan sylediin iin sopay yiyeceksin. Artk tesini ondan sonra dnrz.LOUSION - Balayn babacm, bir daha yapmam!ARGAN - Olmaz, olmaz!LOUISON - Aman canm babacm, dvmeyin beni babacm!ARGAN - Dvmeyeceim!


22/35

LOUISON - Tanr rzas iin kymayn bana babacm!ARGAN - (Yakalayp pataklayarak.) Al sana, al sana!LOUISON - Aman babacm! Beni yaraladnz. Durun, ite ldm. (lm gibi yapar.)ARGAN - Ayol. Ne var, ne oldun? Louison, Louison! Aman Tanrm! Louison! Vah kzm, vah!

Vay bama gelenler; kzcazm ld! Ah, ben ne yaptm! Elim krlayd da yapamazolsaydm! Tanr kahretsin o ubuklar! Vah kzm, vah yavrum, vah Louisoncuum,

vah!LOUISON - Yok yok babacm, yle alamayn; bsbtn de lmedim.ARGAN - Vay dzenbaz pi kurusu vay! Haydi, neyse, gene bu seferlik balyorum, ama ne

biliyorsan hepsini syleyeceksin.LOUISON - Aman, peki babacm.ARGAN - Ama dikkat et ha! Gene yalan syleyecek olursan, bak ite u kk parmam

yok mu, o hepsini biliyor, yalan sylersen bana haber verir.LOUISON - Ama babacm, sakn size benim sylediimi ablama sylemeyin ha!ARGAN - Yok, yok, sylemem.LOUISON - yleyse... ey, babacm, ben ablamn odasndayken oraya bir adam geldi

babacm.ARGAN - Peki, sonra?LOUISON - Ben o adama dedim ki, sen burada ne aryorsun, dedim; o da ben senin

ablann alg hocasym, dedi.ARGAN - Ay, ay, ay! anlald. E, sonra?LOUISON - Sonra da ablam geldi.ARGAN - Ondan sonra?LOUISON - Ondan sonracma babacm, ablam ona dedi ki: kn, ama kn, kn!

Tanr akna kn! Siz beni mahvedeceksiniz! dedi.ARGON - E, sonra?LOUISON - Sonra o adam da kmak istemedi.ARGAN - Peki, o adam ablana ne diyordu?LOUISON - Birok ey diyordu.ARGAN - Daha ne diyordu?LOUISON - Neler diyordu, neler! Ben seni seviyorum diyordu, sen dnyann en gzel kzsn

diyordu.ARGAN - Ondan sonra?LOUISON - Ondan sonra ablamn nnde yere diz kt.ARGAN - Peki, sonra?LOUISON - Ondan sonra da ablamn ellerini pt.ARGAN - Ondan sonra?LOUISON - Ondan sonra da vey annem kapya gelince adam kaverdi.ARGAN - Baka bir ey olmad m?LOUISON - Hayr, babacm.ARGAN - Ama bak kk parmam bir eycikler fsldyor. (Parman kulana tutar.)

Dur bakaym. Ya! Vay, vay! yle miii? Ooo! Ooo! Bak kk parmam bana senin birey daha grdn ama benden sakladn sylyor.

LOUISON - yleyse babacm, sizin parmanz yalanc.ARGAN - Ama sonra sen bilirsin ha!LOUISON - Yok babacm, siz ona inanmayn; o size yalan sylyor, iki gzm kr

olsun ki yalan sylyor!ARGAN - Eh, peki, peki; ben onu sonra anlarm. Haydi sen imdi git, evreye gz kulak ol;

haydi bakaym. (Kendi kendine.) Aman dnyada ocuk kalmam! Benim de bamane pskll belalar, neler geliyor! Kendi hastalm bile dnmeye zaman yok. Artkdayanamyorum, illllah! (skemlesine oturur.)

SAHNE IX

BRALDE, ARGAN.


23/35

BRALDE - Eee, ne var ne yok aabey? Naslsn, iyisin umarm?ARGAN - Aman kardeim, ok ktym.BRALDE - Neden ok ktsn canm? Neyin var?ARGAN - ok ktym, ok! yle gszm ki sylesem kimse inanmaz.BRALDE - Vah vah! ok canm skld.

ARGAN - Konumaya bile zamanm yok.BRALDE - Aabey; ben de sana yeenim Anglique hakknda hayrl bir ksmettensz etmeye gelmitim.

ARGAN - (Birdenbire kprp iskemlesinden frlayarak.) Aman kardeim, bir daha benimyanmda o kaltan adn anma! O dzenbaz, edepsiz, ahlaksz kz, iki gne kalmaz,bir manastra kapatacam.

BRALDE - Oh! Ha yle! Biraz canlandn da iim ald; demek ben sana ifagetirmiim! Neyse, dnya ilerinden biraz sonra konuuruz. Ben imdi yolda gelirkenrasladm da, sana ho bir elence getirdim: Hi olmazsa biraz derdini unutursun daiin alr, biraz sonra ciddi eylerden konuurken ban din olur. Elence dediimey, Arap klnda Msrl algclarla rakkaseler; ne olursa olsun, honut kalacandaneminim. Msy Purgon'un reetesinden daha iyi gelmezse, o zaman syle! Haydikalkalm.

(Franszca metinde, bu perdeyle nc perde arasnda, yaptn konusuyla hibirilgisi olmayan bir bale vardr: Moliere XIV. Louis'yi elendirmek iin bu baleyi arayasokuturmu ve Argan'n kardei Bralde'a yukarki szleri, ite o nedenlesyletmitir; yapt Trk sahnesinde oynanrken, ikinci perde bittii srada bu baleninyerine orkestra uygun bir "ark havas" almaldr.)

NC PERDE

SAHNE I

BRALDE, ARGAN, TOINETTE.

BRALDE. - E, ne dersin aabey? Bizim alg senin Hinthyarndan daha ifal deil mi?TOINETTE. - Hi yle ey mi olur. Hinthyarnn iyisini kullanmak yararldr.BRALDE - Neyse.. Artk biraz konualm, ne dersin?ARGAN - Bana bir dakika izin, kardeim, imdi gelirim!TOINETTE - Aln unu, efendim, bastonsuz yryemeyeceinizi bilmiyor musunuz?ARGAN - yle ya, hakkn var.

SAHNE II

BRALDE, TOINETTE.

TOINETTE - Aman, Tanr akna yeeninizin mutluluunu savsaklamayn, efendim.BRALDE - Ben onu isteini ulatrmak iin elimden geleni yapacam.

TOINETTE - Sanrm, bizim msynn kafasna koyduu zrva sevdadan onuvazgeirmeye bakmal; bunun iin ben buraya iimize yarayacak bir hekim sokupMsy Purgon'dan soutmaya, onun uygulad saaltm yanl gsterip gzndendrmeye almaktan baka yol grmyorum. Ama, el altnda o ii becerebilecekuygun bir kimse de yok. Neyse, benim aklma bir oyun geliyor.

BRALDE - Ne gibi?TOINETTE - Akla sacak ey deil ama sonucu ok iyi olabilir. Siz iin orasn bana

brakn da kendi paynza deni yapmaya bakn. te, bizimki de geliyor.


24/35

SAHNE III

ARGAN, BRALDE.

BRALDE - imdi aabey, seninle biraz konuacam, ama her eyden nce, bir kezfkene kaplarak esip grlemeyeceine kesinlikle sz vereceksin.

ARGAN - Peki, haydi yle olsun.BRALDE - Sana syleyeceim eylere ac ac yantlar vermeyeceksin.ARGAN - Ona da peki.BRALDE - Konuacamz konular el birliiyle yoluna koymak iin soukkanllkla

dneceksin.ARGAN - Pek iyi dedik ya ite. Amma uzun giri yapyorsun yahu!BRALDE - A benim canm kardeim, senin bunca servetin olduktan sonra, u

dnyada biricik kzn varken, -nk teki daha kk, onu hesaba katmyorum- naslolur da onu manastra kapatmaktan sz etmeye dilin varr?

ARGAN - A benim canm kardeim, ben kendi ailemin biricik reisi olduktan sonra, naslolur da, keyfimin istediini yapamam?

BRALDE - Karn seni durmadan, dinlenmeden kzlarn bandan atmaya kkrtyor;sanki pek dindar da, ikisini de bir an nce rahibe yaptrp mutlu olmak istiyor.

ARGAN - Hah, ite baladk! Daha sze girer girmez kadncaz ie kartrdn; btnktlklerin ba o, dnya ona dman.

BRALDE - Hayr aabey; onu bir yana brakalm; o zverili kadncazn bu aileyekar byk bir iyi niyet besledii, kendi karn hi dnmedii, seni ldrasyasevdii, ocuklarna kar inanlmaz bir sevecenlik ve sevgi gsterdii kesin. Onun iinbiz imdi onu bir yana brakalm da, gene kzna gelelim. Sen, Tanr akna ne amalao kzcaz bir hekimin oluna vermek istiyorsun?

ARGAN - Bana, benim iime yarayacak bir damat gerek; ite o amala kardeim.BRALDE - Senin iine yarayacak damat kznn iine yaramaz aabey; hem, imdi

ona daha iyi bir ksmet kt.ARGAN - yle ama, teki benim hakkmda daha hayrldr, kardeim.BRALDE - yi de aabey, bu kz senin iin mi kocaya varacak, yoksa kendisi iin mi?ARGAN - Hem kendisi iin, hem benim iin varacak kardeim; ben aile ocama, iime

yaryacak kimseleri sokmak isterim.BRALDE - O zaman, bu hesaba gre kk kzn da evlenecek ada olsayd, onu da bir

eczacya verecektin demek.ARGAN - Olabilir, niin vermeyeyim?BRALDE - Peki ama, sen sonsuza dek byle doktorsuz, eczacsz yaayamayacak msn?

evrendeki insanlarla doann yasalarna karn mrnn sonuna dek hep bylehasta olarak m yaamak istiyorsun? Hi yle ey mi olur?

ARGAN - Ne demek istiyorsun, kardeim?BRALDE - Valla aabey, unu demek istiyorum ki, grdm adamlarn iinde en az

hasta olan sensin; sendeki salk bende olsayd, baka bir ey istemezdim. Salnnyerinde olduuna, bedeninin demir gibi salamlna kant istersen, onu da syleyim:Sen imdiye dek yaptrdn bunca gereksiz saaltmlara karn hl saln bozmaybaaramadn gibi, hl atlamadn. Dnyada saln bundan iyi kant m olur?

ARGAN - Ama bilmem farknda msn, ben ite o ilalarla yayorum, kardeim...Dahas, Msy Purgon, "Ben sana gn bakmasam, sen hemen lrsn," diyor!

BRALDE - Onu bilmem, ama sen akln bana toplamayacak olursan, o herifin bugidile sana teki dnyay boylatmakta kusur etmeyeceini ok iyi biliyorum!

ARGAN - Bu konuyu biraz grelim, kardeim. Sen fenn-i cell-i tbba (31) inanmyormusun?

BRALDE - Hayr aabey, inanmyorum; inanmamakla da inancmn bozulacansanmyorum.

ARGAN - Ne demek! Herkesin kabul edip onaylad , yzyllardr insanlarn saygylakarlad bir fenn-i celli sen doru bulmuyor musun?


25/35

BRALDE - Sz aramzda ama, doru bulmak yle dursun, tersine insanlarn aklnelmi en korkun lgnlklardan biri gibi gryorum; yle filozof gzyle baknca,bundan daha tuhaf bir maskaralk, bir insan iyi etmeye kalkm bir insan kadargln bir yaratk olamaz.

ARGAN - Bir insann baka bir insan iyi edemeyecei yargsna nasl varyorsun,kardeim?

BRALDE - Ben yle dnyorum aabey: nsan makinesini oluturan elerinnitelii bugne dek anlalamam, doann bir gizi olarak kalmtr; insan bilgisihenz bu makinenin nasl ilediini hi mi hi kavrayamamtr; doa gzlerimize ylekaln perdeler ekmi ki, insan denen alemin iyzn grme olana bile yok.

ARGAN - yleyse, sana gre hekimler hibirey bilmiyorlar demek?BRALDE - Birey bilmiyorlar diyemem, bilirler aabey. ounlukla ok iyi edebiyat

bilirler, Latincenin kibarcasn konuurlar, btn hastalklarn Yunanca adlarn bilirler,tanmlarn, snflandrlmalarn bilirler; ama saaltma gelince, ite onu hi bilmezler.

ARGAN - yle ama, sanrm salk konusunda, doktorlarn doktor olmayanlardan dahaok ey bildiklerini olsun kabul etmek zorundayz.

BRALDE - Onlar yalnzca, ite o sylediim eyleri bilirler aabey; o kadarck ey de,sanrm ila olamaz; hekimlerin btn uzmanlklar, tumturakl samalar savurmakta,gz boyayan laf salatalar yumurtlamaktadr: Bunlar da, hastaln nedeni yerinetahmin sylemekten, saaltm yerine sz vermekten baka bir ey deil.

ARGAN - yle ama, bu sendeki kadar akl, sendeki kadar yetenek bakalarnda da var,kardeim; bir kez hasta oldu mu, herkes hekime kouyor.

BRALDE - Onun nedenini hekimlerin becerisinde deil, insanlarn zayflnda aramal.ARGAN - Ama, sanrm doktorlar kendi sanatlarna inanyorlar ki kendilerine de onu

uyguluyorlar.BRALDE - Onun da nedeni, halkn saflndan yararlanan kimi hekimlerin kendi

yalanlarna kendilerini de kaptrm olmalardr; ama yle eye kaplmayanlar davardr. rnein sizin Msy Purgon, iin inceliklerini pek kavrayamam; herif tepedentrnaa doktor! Sanatnn ilkelerine matematiksel gereklerden daha ok gvenen veo ilkelerin doru olup olmadn incelemeyi bile byk cinayet sayan bir adam! Tptahibir bilinmeyen nokta, hibir kukulu konu, hibir etin durum kabul etmez; krkrne kurulmu bir inan tutuculuuyla, sarslmaz bir gvenin verdii iddetle,yalnzca akl ve manta bel balayan bir katlkla, btn saaltm kan almakla iyumuatcda grr, yararn, sakncalarn hesap etmez. Bu durumda bulunan birkimse, doal olarak ktl ktlk diye yapmaz; adamcaz insan iyi niyetle brdnyaya gnderir; dahas, seni ldrrken yapt eyi, karsyla ocuklarna,gerekirse kendine de yapar.

ARGAN - Belki de, senin adamcaza korkun bir hncn var, kardeim. Neyse, konuyagelelim. Bu durumda, insan hasta olunca ne yapmal?

BRALDE - Hibirey yapmamal, aabey.ARGAN - Hibirey yapmamal m?BRALDE - Hi mi hi. Yalnzca dinlenmeli. Vcudunu kendi haline brakrsan, o

dt hastalktan yava yava kendini kurtarr. i ktye gtren, bizim kendikaygmz, kendi telamzdr; hemen hi kimse hastalktan lmez, birok kimse kendielleriyle itikleri ilalara kurban gider.

ARGAN - Ama, sanrm aralarla doaya yardm etmek olanan da kabul etmelikardeim.

BRALDE - Vallahi aabey, bunlar, insann iine geldii iin houna giden bir takmbo grler; dnyann her dneminde insanlarn holarna gittiini kabul ettikleribyle bir takm dlemler vardr: Bunlarn gerek olmas, ciddi olarak istenecek bireydir. rnein, bir hekim doaya yardmdan, hastala kar savamaykolaylatrmaya almak gereinden, ona zarar veren nedenleri kaldrp gereklieyleri salayarak grevini yapabilecek iyi bir duruma getirmek zorunluundan szedecek, kan temizleme gereinden, beyinle barsaklarn dinlendirilmesinden, dalarahat ettirmekten, gsn yumuatlmasndan, karacierin temizlenmesinden,


26/35

yrein glendirilmesinden, doal ate derecesinin salanmasndan vesrdrlmesinden ve kendisinde mr uzatacak bir takm gizler bulunduundan demvuracak olursa, hekimliin masal ynnden sz ettiinden artk hi kukuduymamalsn. Aslnda, deneyin ve gerein alanna girdiin zaman, o safsatalardanortada iz bile kalmadn anlar, gzel bir dten uyanp birdenbire gereklekarlatnda duyduun zntye benzer bir ey duyumsarsn.

ARGAN - Demek dnyann btn bilimi, hep senin kafanda toplanm: Sen hekimlii,yzyln en byk hekimlerinden daha iyi biliyormusun da bizim haberimiz yokmu!BRALDE - Senin o byk hekim dediklerin iki kiilikli adamlardr! Szlerine bakarsan,

dnyann en uzman adamlardr; ama i banda grsen, insanlarn en bilgisizleri deonlardr.

ARGAN - Olur ey deil dorusu! Meer sen byk bir bilginmisin de bizbilmiyormuuz yahu! imdi urada bir tp bilgini olmalyd da, senin u safsatalarnyere vurup burnunu biraz indirmeliydi!

BRALDE - Ben tbba kar savamak iin ortaya atlm deilim, aabey; insanlar,kendilerinde kalmak kouluyla, iyi kany da kt kany da istedii gibi tamaktazgrdr. Aslnda, ben de bunlar aramzda kalmak zere sylyorum. Amacm sizi uyanl yoldan evirmek ve biraz da elendirmi olmak iin, Molire'in hekimlerden szeden gldrlerinden birine gtrmek.

ARGAN - O senin Molire dediin herif, edepsizin biri; yerin dibine batsn gldrleri!Dnyada alay edecek adam bulmam bulmam da, hekimler gibi kutsal insanlarbulmu... Edepsiz herif!

BRALDE - Ama Molire hekimlerle deil hekimliin gln ynleriyle alay ediyor.ARGAN - Fenn-i cell-i tbba burnunu sokup denetime kalkmak ona kalmt sanki!

Amma kakavan, amma edepsiz ey... Kalkm da muayeneyle alay eder, reeteylealay eder, heyet-i etibbaya saldrr, etibba-yi kirm hazert gibi muhteremahsiyetleri sahneye karr. (32)

BRALDE - Sahnesinde insanln trl mesleklerini gstermesin de ne gstersin?Btn tiyatrolarda her gn krallar, imparatorlar sergilenip duruyor, sanrm, onlarn dahekimler kadar nemi vardr!

ARGAN - Hay Tanr cezasn versin o ilenli herifin! Ben hekimlerin yerinde olsaydm,Tanr bilir ya, bu edepsizlikleri onun yanna brakmazdm. Hasta olunca semtine bileuramaz, kendi haline brakr, gebertirdim! (33) Ne kadar yalvarp yakarrsa yakarsn,kan almay, tenkyeyi ben ona dnde bile gstermez, hem de karsna geer,"atla da patla, kvran da geber! Nasl, bir daha tp fakltesini tefe koyar msn?"derdim.

BRALDE - Adamcaza nasl da fken varm!ARGAN - Olmaz olur mu? Zevzek herifin biri! Hem, doktorlarda ak l varsa, ona benim

dediimi yaparlar.BRALDE - Ama, belki de Molire senin doktorlardan daha akll kar; o, dnyada onlardan

yardm istemez.ARGAN - stemezse kendi bilir, ilaszlktan geberir.BRALDE - Onun da kendine gre bir takm dnceleri var da onun iin ila istemiyor.

Onun ileri srdne gre hastalktan baka bir de ilaca dayanabilmek, ancak glkuvvetli ko yiitlerin iiymi; olur olmaz adamn harc deilmi! Kendi gc de ancakkendi hastalna yetermi. (34)

ARGAN - Ne aptalca nedenler bunlar! Aman kardeim, artk u herifin konusunu kapat.Vallahi safram oynatyor; sen beni hasta edeceksin!

BRALDE - Peki aabey, zme kendini. Konuyu deitirmi olmak iin bari unusyleyeyim. Kzn biraz kalbini krd diye zavally bir manastra kapatmak gibi arkararlar vermen doru olmaz; hem sen ona koca seerken kr krne fkene dekaplmamalsn; byle eylerde kzlarn dncelerini de biraz hesaba katmaldr. Bu,yaamla ilgili bir konudur; evlilikte mutluluk da buna baldr.


27/35

SAHNE IV

MSY FLEURANT, ARGAN, BRALDE.

(Msy Fleurant'n elinde bir rnga vardr.)

ARGAN - Aman! Bir dakika izin ver birader.BRALDE - Ne oldu? Ne yapacaksn?ARGAN - Bir tenkyecik yaptracam; imdi biter.BRALDE - Alay m ediyorsun Tanr akna? Sen tenkyesiz, ilasz bir dakika duramaz

msn? Brak imdi, baka sefer yaparsn; biraz dinlen.ARGAN - yleyse, siz ya bu akam ya da yarn sabah gelirsiniz, Msy Fleurant.MSY FLEURANT - (Bralde'a.) Siz ne karyorsunuz? Niin doktorun sylediklerine

kar gelip bana tenkyeyi yaptrmyorsunuz? Cesaretin bu derecesine diyecek yokdorusu!

BRALDE - Haydi iinize gidin efendi, anlalan siz adam gibi sz sylemeyealmamsnz.

MSY FLEURANT - lala alay olmaz; bana da zaman yitirtiyorsunuz. Ben doktordanaldm bir reete zerine buraya geliyorum; imdi gidip Msy Purgon'asylediklerini yapmamn engellendiini, onun iin grevimi yapamadm habervereceim. Siz grrsnz... Grrsnz siz!

ARGAN - Aman kardeim, sen bir ykma yol aacaksn.BRALDE - Evet, Msy Purgon'un salk verdii tenkyeyi yaptrmamak gibi byk bir

ykma yol aacam! Bak, bir kez daha soruyorum aabey, sen bu doktor alkanlhastalndan artk vazgemeyecek misin? mrn olduka byle ilalar iinde gmlm yaayacaksn?

ARGAN - Aman kardeim, sen de sanki salam adama sz syler gibi konuuyorsun;sen benim yerimde olsaydn, belki de bu dilleri deitirirdin. nsan sapasalam olursa,tbba kar sz sylemek kolaydr.

BRALDE - Haydi yle olsun, ama senin hastaln ne?ARGAN - Sen beni ldrtacaksn! Ah, u benim hastalm senin bana gelse de bir

grsen, bakalm byle blbl gibi ter misin! Hah, ite Msy Purgon da geldi.

SAHNE V

MSY PURGON, ARGAN, BRALDE, TONETTE.

MSY PURGON - Aada, kapnn nnde ok parlak eyler iittim: Burada benimreetelerimle alay ediliyormu, salk verdiim ila alnmam!

ARGAN - Aman efendim, ilac almak istemeyen...MSY PURGON - Dorusu bir hastann doktoruna kar byle garip bir biimde

bakaldrmas, bu denli byk bir cesaret gstermesi grlm, iitilmi ey deil!TOINETTE - Mthi ey!MSY PURGON - Benim kendi elceizlerimle hazrladm bir tenkyeyi siz kabul

etmeyesiniz ha!ARGAN - Aman efendim, kabul etmeyen...MSY PURGON - Fenn-i cell-i tbbn bilcmle kavaid ve esst- lyesine tevfikan

keif ve tertip olunmu bir tenkyeyi reddediyorsunuz, ha! (35)TOINETTE - Ne byk su!MSY PURGAN - Em'ada fevkalde bir tesir icra edecekti. (36)ARGAN - Aman, kardeim...MSY PURGON - stihfafla reddediyorsunuz, ha! (37)ARGAN - O, o reddetti...MSY PURGON - Usle, dba mugyir bir hareket. (38)ARGAN - Doru, ok doru.


28/35

MSY PURGON - Fenn-i cell-i tbba kar mthi bir suikast.ARGAN - Bunun nedeni...MSY PURGON - Fakltenin otoritesine kar irtikap olunan (39) byle bir cinayet

cezasz kalmayacaktr.TOINETTE - Hakknz var.MSY PURGON - Bu andan itibaren sizinle mnasebetimi kesiyorum.

ARGAN - Vallahi su bende deil, kardeim bunu...MSY PURGON - Artk sizinle shriyet tesis etmek (40) istemiyorum.TOINETTE - ok iyi edersiniz.MSY PURGON - Sizinle her trl mnasebatmzn munkat olduuna (41) delil olmak

zere de yeenine dn hediyesi olarak baladm parann hccetini (42) itegznzn nnde yrtyorum! (Msy Purgon belgeyi yrtp paralarn fkeylefrlatr.)

ARGAN - Ama ktln ba, u benim kardeim!MSY PURGON - Siz benim tenkyemi hor grrsnz, ha!ARGAN - Syleyin getirsinler, hemen imdi yapvereyim!MSY PURGON - Byle yapmasaydnz, pek yaknda sizi bu dertten kurtaracaktm.TOINETTE - Kurtarlmay hak etmiyor!MSY PURGON - Vcudunuzu temizleyecek, tekmil ahlat asidenizi tard ve ihra

edecektim. (43)ARGAN - Ah kardeim!MSY PURGON - Kse-i ahltiyyenizi (44) on on iki ilata dibine kadar boaltacaktm.TOINETTE - O sizin bu zeninizi hak etmiyor!MSY PURGON - Amma... Madem ki siz benim elimde iyi olmak istemediniz...ARGAN - Su bende deil!MSY PURGON - Madem ki hastann hekime kar mkellef olduu itaatten inhiraf

ettiniz... (45)TOINETTE - ! ! !MSY PURGON - Madem ki siz benim emrettiim ilalara isyan ettiniz...ARGAN - Yooo, asla yle deil!MSY PURGON - Ben de ite sizi bu mariz bnyenize, barsaklarnzdaki fesada,

kannzn tegayyrne, safranzn meraretine ve ahlatnzn teksfne terk ediyorum.(46)

TOINETTE - ok iyi ettiniz.ARGAN - Aman Tanrm!MSY PURGON - Grrsnz bakn, drt gn gemeden tedavi edilemez bir

duruma gelmezseniz...ARGAN - Aman! Acyn bana!MSY PURGON - Batat-i hazme urayasnz. (47)ARGAN - Aman Msy Purgon!MSY PURGON - Batat-i hazmdan su-i hazme (48) desiniz.ARGAN - Aman Msy Purgon!MSY PURGON - Su-i hazmdan adem-i hazma... (49)ARGAN - Aman Msy Purgon!MSY PURGON - Adem-i hazmdan zelek-ul-em'aya.ARGAN - Aman Msy Purgon!MSY PURGON - Zelekul-em'adan dizanteriye.ARGAN - Aman Msy Purgon!MSY PURGON - Dizanteriden suilknyeye.ARGAN - Aman Msy Purgon!MSY PURGON - Ve nihayet cretinizin cezasna uram olacaksnz; dizanteriden

cretinizin sizi gtrecei zya- hayata. (50)

SAHNE VI


29/35

ARGAN, BRALDE.

ARGAN - Aman Tanrm, ldm, sen beni mahvettin, kardeim!BRALDE - Ne var, ne olmu?ARGAN - Aman artk dayanamyorum! Fenn-i cell-i tbbn cn imdiden duyar gibi

oluyorum.

BRALDE - Vallahi sen delisin aabey! Bana dnyay balayacaklarn bilsem, seni budurumda grmek istemezdim. Tanr akna biraz toparlan; kendine gel; o kadarkuruntuya kaplma!

ARGAN - Grmedin mi, kardeim, herif beni ne acayip hastalklarla korkuttu.BRALDE - Aman canm, sen de amma saf adamsn!ARGAN - Ne diyorsun? Herif drt gn gemeden artk saaltlamaz bir duruma

geleceimi sylyor.BRALDE - Onun sylemesinden ne kar! Gaipten ses mi geldi? Hem senin u szlerine

bakyorum da, sanki yaamn herifin elindeymi de istedii gibi uzatp ksaltabilirmisanacam geliyor! Akln bana topla; mrn ne kadarsa o kadar yaarsn! MsyPurgon'un ne ilalar seni yaatabilir, ne de fkesi ldrr. Bu olaydan olsun artk dersal da u hekimlerden yakan syrmaya bak; ama, alnnn yazs yle de mrnolduka bu heriflerle urap duracaksan, dnyada hekim bir tane deil ya, birbakasn bulur, belki de yaamn bunun elinde olduu gibi tehlikede brakmamolursun.

ARGAN - Aman ne diyorsun, kardeim? Bu herif benim huyumu suyumu, beni nasliyiletirmek gerektiini biliyordu.

BRALDE - Vallahi senin kr krne saplanp kaldn bir takm dnceler var; sen, hereyi bir acayip gryorsun.

SAHNE VII

TOINETTE, ARGAN, BRALDE.

TOINETTE - Efendim, bir hekim geldi, sizi grmek istiyor.ARGAN - Hangi hekim?TOINETTE - Bir hekimlik hekimi.ARGAN - Kim olduunu soruyorum sana.TOINETTE - Ben tanmyorum, ama bir elmann bir yars ben, bir yars o! yle

benziyor ki, anamn namusundan emin olmasaydm, babacm ldkten sonraTanr'nn verdii bir kk karde derdim!

ARGAN - Getirunu.BRALDE - Gene talihiniz varm, tam zamannda isteiniz oldu. Bir hekim gitti, bir

hekim geldi.ARGAN - Vallahi sen bir ykma yol aacaksn diye korkuyorum.BRALDE - Gene mi baladn? Dnp dolap hep ayn noktaya geliyorsun.ARGAN - Bak, demin herifin sayp dkt hastalklar hl aklmdan kmyor, hi

bilmediim hastalklar bunlar...

SAHNE VIII

TOINETTE (hekim klnda), ARGAN, BRALDE.

TOINETTE - Efendim, gerekirse hacamat, tenkye gibi konularda emr-i linize amadebulunduumu arz (51) iin msaadenizle ziyaretinize geldim.

ARGAN. - Taltif buyurdunuz, minnettar ettiniz efendim. (Kendi kendine.) Olur ey deil, tpkbizim Toinette.

TOINETTE - Kusura bakmayn efendim, uama bir ey sylemeyi unutmuum; imdigelirim.


30/35

ARGAN - Aman kardeim, ne dersin, sanki p demi Toinette'in burnundan dm,deil mi?

BRALDE - Benzeyi olursa bu kadar olur dorusu; byle eylere ok raslanyor; tarihkitaplar hep doann bu gariplikleriyle dolu.

ARGAN - Vallahi, ben kendi hesabma atm kaldm, hem de...

SAHNE IXTOINETTE, ARGAN, BRALDE.

TOINETTE - (Hekim kln karp kendi giysilerini yle abuk giyer ki, ikisi bir kii

sanlr.) Buyurun efendim.ARGAN - Ne var?TOINETTE - Beni armadnz m?ARGAN - Ben mi? Yooo.TOINETTE - Demek kulaklarm nlam.ARGAN - Biraz burada dur da bak, doktor sana nasl da benziyor!TOINETTE - (Odadan karak.) Aman canm, benim aada iim var; hem ben onu

greceim kadar grdm.ARGAN - kisini de grm olmasam, dorusu ayn insan sanrdm!BRALDE - Ben byle olaanst benzeyiler konusunda akllara durgunluk verecek

birok ey okudum; bu zamanda bile, herkesi aldatan baz olaylar grlyor.ARGAN - Belki de, ben kendi hesabma bunlar birbirine kartrr; ikisinin ayn kii

olduuna ant bile ierim.

SAHNE X

TOINETTE (hekim klnda), ARGAN, BRALDE.

TOINETTE - Affnz istirham ederim efendim, kusura bakmayn.ARGAN - alacak ey dorusu!TOINETTE - Zt- lleri gibi nl bir hastay grmek merakna dtm iin

bendenizi her halde balarsnz zannederim; her tarafa yaylm olan nnz,cesaretimi balatabilir.

ARGAN - Aman efendim, ho gelip safalar getirdiniz.TOINETTE - Yzme ok dikkatli baktnz gryorum efendim. Acaba kulunuzun ka

yanda olduunu tahmin buyurursunuz?ARGAN - Eh, olsun olsun da, pek pek yirmi alt, yirmi yedi... daha ok deil.TOINETTE - Hah hah haay! Tam doksan yamdaym.ARGAN - Doksan m?TOINETTE - Evet. Byle taze, grbz kalmama gelince, o benim sanatmn bir srr.ARGAN - Doksan yana gre gzel bir gen yal bu dorusu.TOINETTE - Bendeniz gezgin hekimim, ehirden ehire, ilden ile, lkeden lkeye dolap

hazakatimle mtenasip (52) mhim hastalklar, alkama lyk ar hastalar arar,ylesini bulunca hemen sanatmn o parlak ve muazzam esrarn (53) tatbikediveririm. yle harc- lem olmu d (54) hastalklara, romatizma, nezle, stma, yel,baars gibi ocuk oyunlarna tenezzl bile etmem. Bendeniz vahim ve mhimhastalklar, beyne vuran nefis dim hummalar, mkemmel humm-yi frfrler, alatunlar (55), gzel vebalar, olgun ve dolgun istiskalar (56), en iyi cinsinden sdriltihb yapm zatlcenpler (57) isterim. yle eylere baylrm; anl zaferlerimi hepo sahalarda kazanrm; bina-en-alazlik (58) efendim, zt- llerinde ite bu saydmhastalklarn hepsi birden bulunmal, btn hekimler sizi yzst brakm olmal, sonnefesiniz aznza gelmeli ki ben size ilalarmn keskinliini, iimdeki sizi tedavietmek arzusunu gstereyim.

ARGAN. - yiliinizle bendenizi minnettar ediyorsunuz efendim.


31/35

TOINETTE - Verin bana nabznz. Hadi! Doru at bakaym! Ben seni yoluna koymannyolunu bilirim ha! Vay canna! Ne edepsiz nabzm bu! Anlalan, sen daha benitanmyorsun! Sizin hekiminiz kim?

ARGAN - Msy Purgon.TOINETTE - Benim defterimdeki byk hekimler listesinde yle bir ad anmsamyorum. O

adamcaz sizde hangi hastalk olduunu syledi?

ARGAN - O karacier dedi, ama bakalar da dalak diyor.TOINETTE - Onlarn hepsi bilgisiz. Siz akcierinizden hastasnz.ARGAN - Akcierimden mi?TOINETTE - Evet, akcierinizden. Yaknmalarnz nedir?ARGAN - Ara sra baarlar geliyor.TOINETTE - Hah! Tam ite! Akcier...ARGAN - Kimi zaman da gzlerimin nne sanki bir perde ekilir gibi oluyor.TOINETTE - Akcier.ARGAN - Kimi zaman da midem bulanyor.TOINETTE. - Akcier.ARGAN - Kimi gnler de karnmda kulunca benzer arlar olur.TOINETTE - Akcier. Yemeklerinizi itahla m yersiniz?ARGAN - Evet efendim.

TOINETTE - Akcier. Cannz biraz arap ister mi?

ARGAN - Evet efendim.TOINETTE - Akcier. Yemeklerden sonra hafif bir uyku gelir, uyumaktan holanrsnz,

deil mi?ARGAN. - Evet, efendim.TOINETTE - Akcier canm, akcier diyorum size. Hekiminiz size ne gibi ilalar verdi?ARGAN - orba verdi.TOINETTE - Vay bilgisiz!ARGAN - Tavuk verdi!TOINETTE - Vay bilgisiz!ARGAN - Dana verdi.TOINETTE - Vay bilgisiz!ARGAN - Et ve sebze suyu verdi.TOINETTE - Vay bilgisiz!ARGAN - Taze yumurta verdi.TOINETTE - Vay bilgisiz!ARGAN - Bir de akamlar barsaklarm yumuatmak iin erik hoaf verdi.TOINETTE - Vay bilgisiz!ARGAN - zellikle arabma ok su katmam syledi.TOINETTE - Vay bilgisiz, vay bilgisiz olu bilgisiz, vay bilgisizlerin en bilgisizi vay!

arabnza kesinlikle su katmayacaksnz; ok sulu olan kannz biraz glendiripkvamna getirmek iin ok sr eti, ok domuz eti, ok hollanda peyniri, ok bulgur,ok pirin, ok kestane, ok kthelvas yiyeceksiniz; kannz ancak bunlarlakoyulap kvamna gelebilir. Sizin doktorunuz hayvann biriymi. Size, ben kendim birdoktor seip gndereceim; Paris'e uradka ara sra ben de gelip yoklarm.

ARGAN - Minnettar edersiniz.TOINETTE - Hem Tanr akna, siz bu kolunuzu ne yapyorsunuz?

ARGAN - Ne gibi?TOINETTE - Ben sizin yerinizde olsaydm, byle bir kolu hemen kestirip atardm.ARGAN - Aman etmeyin! Niin?TOINETTE - A canm, grmyor musunuz? Sizin btn yediinizi o ekiyor,

bedeninizin baka yanlarn besinsiz brakyor!ARGAN - yle ama, kolum bana gerekli.TOINETTE - Sizin yerinizde olsaydm, u sa gzm de kartrdm.ARGAN - Gzm m karaym?TOINETTE - Bakn sa gznz, sol gznzn btn besinini arp onu a brakyor,


32/35

grmyor musunuz? Siz beni dinleyin de, unu bir an nce aldrverin; ondan sonrasol gznzle daha iyi grrsnz.

ARGAN - imdilik pek acelesi yok.TOINETTE - Hoakaln. Byle abuk kalkmak istemezdim ama, dn lm bir adama

bakmak iin nemli bir muayeneye gitmek zorundaym.ARGAN - Dn lm bir adama bakmak iin mi?

TOINETTE - Evet, sa olsayd saaltm iin ne yapmak gerekirdi, ite onu belirlemek.imdilik hoakaln.ARGAN - Kuraldr, hastalar konuk uurlamaz.BRALDE - Bu hekim ok anlaylya benziyor.ARGAN - yle ama, biraz kestirmeden gidiyor! Can pek tez!BRALDE - Btn byk hekimler yledir.ARGAN - Bir kolumu kesecek, bir gzm karacak, teki kolumla br gzm rahat

ettirecek! Varsn teki kolumla br gzm o denli rahat olmayversin! Herif beni tekkollu, tek gzl brakacak, amma da ameliyat ha!

SAHNE XI

TOINETTE, ARGAN, BRALDE.

TOINETTE - Haydi, haydi, eksik olmayn! Hi glecek halim yok dorusu.ARGAN - Ne var! Ne oluyor?TOINETTE - Sizin doktor benim de nabzma bakmak istiyor da...ARGAN - Baknd bir, doksan yanda bu!BRALDE - Aman aabey, beni dinleyin; u Msy Purgon'la aran aldna gre,

yeenime baka bir ksmet var, biraz da ondan sz etsek olmaz m?ARGAN - Yok, kardeim yok; o bana kar geldi, ben onu bir manastra kapatacam.

Hem bu iin iinde bir gnl oyunu var; benden gizli birisiyle grm; ben iianladm ama o farknda deil.

BRALDE - Ne olur aabey, birisine biraz eilimi filan varsa cinayet deil ya bu!Sonuta namusuyla evlendikten sonra, senin onurun mu eksilir?

ARGAN - Ne olursa olsun kardeim... rahibe olacak, o kadar. Bu i kararlat.BRALDE - Sen birini sevindirmek istiyorsun.ARGAN - Ben senin dilinin altnda ne olduunu anlamyor deilim. Dnp dolap hep o

noktaya geliyorsun; bizim kar senin iine dert oldu gitti.BRALDE - yleyse evet aabey; yle istiyorsan, ite aka sylyorum; ben de

karndan sz etmek istemitim; senin u hekim merakna ne kadar tutuluyorsam, onakar olan dknlnle onun sana kurduu her tuzaa krkrne kendinikaptrmana da yle kzyorum.

TOINETTE - Aman efendim, rica ederim, madama dil uzatmayn; bizim madamn kl kadarkusuru yok, ii d bir; madam efendimi sever, efendim de onu sever... Byle eynasl sylenir?

ARGAN - te una sor da bak, nasl da nazlandryor beni!TOINETTE - Dorusu yle.ARGAN - Hastalma nasl da zlyor.TOINETTE - Elbette.ARGAN - Nasl da candan bakyor; nasl da emek veriyor.TOINETTE - Ona kuku yok! (Bralde'a.) Madamn msyy nasl sevdiini imdi size

kendi gzlerinizle gstereyim, sizi de inandraym isterseniz! (Argan'a.) Efendim, banaizin buyurun da kardeinize nasl yanldn gsterip biraz gzn aaym.

ARGAN - Nasl?TOINETTE - Madam imdi gelecek. Siz u iskemleye upuzun yatp lm gibi yapn.

Ondan sonra bakn, ben ona kocasnn ldn haber verince ne kadar acnacak.ARGAN - Pek iyi, ben razym.TOINETTE - yle ama, sakn kadncaza ok uzun bir yas ektirmeyin, sonra belki


33/35

lverir.ARGAN - Sen orasn bana brak.TOINETTE- (Brald'a.) Siz de ltfen u keye saklann.ARGAN - lm gibi yatmakta hibir tehlike yok ya?TOINETTE - Hayr, hayr. Ne tehlikesi olur! Siz yalnzca boylu boyuna yatn. (Yava

sesle.) Kardeinizi utandrmak bakn ne alayl bir i olacak. te, madam geldi. Siz

kmldamayn.SAHNE XII

BLINE, TOINETTE, ARGAN, BRALDE.

TOINETTE - (Bararak.) Aman Tanrm! Bamza gelenler! Kimin aklma gelirdi bufelaket!

BLINE - Ne var, Toinette?TOINETTE - Ah, madam!BLINE - Ne var? Ne oluyor?TOINETTE - Ne olacak, kocacnz ld.BLINE - Ne, kocam m ld?TOINETTE - Aah ah, ld ya! Rahmetli, merhum oldu!BLINE - ld kesin mi?TOINETTE - Kesin. Daha kimse duymad; ben burada yalnzdm. Kollarmn arasnda can

verdi. Bakn, ite iskemlesinde upuzun yatyor.BLINE - Aman Tanrm, ok kr, bin kr! stmden byk bir yk kalkt. Sen ne

ahmak eysin Toinette, byle lme de acnr m?TOINETTE - Ben ne bileyim madam? Belki alamak gerekir dedim.BLINE - Hadi canm sen de... Gz yana yazk! Sanki ld de bir ey eksildi!

Dnyada ne ie yaryordu ki? Herkesin babelas, pis, iren herifin biriydi! Gecegndz karnnda ya ila, ya tenkye! Durmadan burnunu siler, ksrr, tkrr;aklsz, hdk, huysuz; kimseye rahat yz gstermez; gece gndz uaklarylahizmetilerini paylar!

TOINETTE - ly "iyi biliriz" demek de byle olur ite!BLINE - imdi ben tasarladm eyleri gerekletirirken, sen de bana yardm

edeceksin, Toinette; szmden kmazsan, artk senin iin var var, yok yok. ldnkimse bilmediine gre, biz seninle herifi yatana gtrelim; ben iimi becerinceyekadar ldn kimseye sylemeyelim. Benim elime geirmek istediim bir takmsenetlerle paralar var; genliimin en tatl gnlerini o bunak herifin yannda bedavageirmi olacak deilim ya! Haydi gel Toinette, ilk i olarak btn anahtarlarn alalm.

ARGAN - (Birdenbire kalkarak.) Acele etme, yava!BLINE - (aalayp korkarak.) Aaay!ARGAN - Maallaah sevecen karcm, demek sen beni byle seviyorsun, ha!TOINETTE - Vay! Vay! Rahmetli lmemi!ARGAN - (Dar kan Bline'e.) Senin bana nasl dost olduunu anladma, benim

iin vgn dinlediime ok sevindim dorusu. Sen bana ok byk bir ders vermioldun. Bundan sonra aklm bama toplar, ona gre davranrm.

BRALDE - (Sakland yerden karak.) Nasl aabey, grdn ya!TOINETTE - Vallahi, bu derecesini dnyada ummazdm. Aman, durun... Matmazelin sesi

geliyor; siz yine uzann, deminki gibi yapn. Bakalm ldnz duyunca o neyapacak? Sanrm bir kez denemek iyi olur; bir kez baladktan sonra btn ailenizinduygularn renmi olursunuz.

SAHNE XIII

ANGLIQUE, ARGAN, TOINETTE, BRALDE.


34/35

TOINETTE - (Bararak.) Aman Tanrm! Vay bamza gelenler! Ah, bu ne karagnm!

ANGLIQUE - Ne oluyorsun, Toinette, ne alyorsun?TOINETTE - Alamaz da ne yaparm! Size ne kara haber vereceim.ANGLIQUE - Ne var, ne oldu?TOINETTE - Babanz ld!

ANGLIQUE - Babam m ld, Toinette?TOINETTE - ld ite, grmyor musunuz? Biraz nce stne bir fenalk geldi, lpgitti.

ANGLIQUE - Aman Tanrm! Ne ykm! Bama gelenler! Eyvahlar olsun! Benimdnyada bir babacm kalmt, o da gitti; stelik kalbi bana krgn gitti! Ben onu dayitirdikten sonra, artk dnyada ne yapacam, nasl avunacam!

SAHNE XIV

CLANTE, ANGLIQUE, ARGAN,TOINETTE, BRALDE.

CLANTE - Ne oluyorsunuz, Anglique? Birey mi oldu, neye alyorsunuz?ANGLIQUE - Ben alamayaym da kim alasn! Yaammn en deerli, en kutsal

hazinesini yitiririm de alamaz mym? Babam lr de alamaz olur muyum?CLANTE - Tanrm! Ne ykm! Ne beklenmedik bir ac! Vah vah! Ben de amcanzdan,

sizi benim iin istemesini rica ettiimden, imdi elini pp gnln yaparm, yalvarryakarr da sizi bana vermeye belki raz ederim diye gelmitim.

ANGLIQUE - Aman Clante, artk yle eylerden sz etmeyelim. Bundan sonraevlenmeyi kim dnr? Ben babacm yitirdikten sonra bir daha insanlarn iin

Documents

Moliere Hastalık Hastası