“А” хувилбар

Сорилын даалгавар гүйцэтгэхэд ашиглах эх

Гэрт ордог ишиг /өгүүллэг/

Нэг . Сонгох хариулттай даалгавар.зөв сонгосон болгон 2 оноо

Янгирын ишиг бол тэгэхгүй дээ.

Хар хүйтнээр гарч осгосон нэг муу нударга шиг халтар ишгийг халуун тогоон дотор

хөмөрч байж мал болгосноос хойш тэр гэр амьтай болсон юм. Халтар ишиг сав л хийвэл

илүү гэрт орчихсон цагааны шар шүүс залгилж байна. Сахал нь хуурай явах цаг цөөн.

Тэр сүүлдээ хэтрээд их гэрт орчихсон авдрын арсланг “мөргөх “ байрын зогсдог

боллоо. Бид ч багаас нь эрхлүүлчихсэн юм болохоор нэг их нүд үзүүрлэн хөөж туудаггүй

байв. Тэгтэл харин “мань эр” нэг өдөр бүр давран тахилын цөгцтэй сүүг маань татаж

асгачхаад , бас болоогүй алтан хойморт хэд гурван хоргол унагачхаад гарсан байв.

Тэр ингэж “тахилаа буруу өргөсөн “ болой.

1. Эхийн сэдвийг олоорой.

А. Осгосон ишигний тухай

Б. Малчдын амьдралын тухай

В. Монгол ѐс заншлын тухай

Г. Амьтны ааш араншингийн тухай

Д. Төл малын тухай

2. Эхийн зохиомжийн хэв маягийг олоорой.

А. Тоочимж Б. Хүүрнэмж В. Тайлбарламж

Г. Эргэцүүлэмж Д. Төрөгдөл

3. Дараах хэсгүүдийн алинд нь эхийн гол санааг илэрхийлсэн зохиогчийн үнэлэмж байна вэ?

А. гарч осгосон, мал болгосон , тэгэхгүй дээ.

Б. гэр амьтай болсон юм , гэрт орчихсон, шүүс залгилж байна.

В. сав л хийвэл , сүүлдээ хэтрээд , бүр давран

Г. багаас нь эрхлүүлчихсэн , хөөж туудаггүй байв.

Д. тогоон дотор хөмөрч байж, нэг их нүд үзүүрлэн

4. Эхийн гол санааг илэрхийлсэн хэлцийг олоорой.

А. Сайн санааны үзүүрт тос, муу санааны үзүүрт цус

Б. Гар бариад бугуй барих

В. Өөрийн хийсэн юм өөртөө зөв

Г. Даравч далдайна, булавч бултайна.

Д. Сурсан юмыг сураар боож болохгүй.

5. Эхийн агуулгын бүтцийг бүгдийг зөв харгалзуулсан хэсгийг олоорой.

1. Хар хүйтнээр…………гэр амьтай болсон юм А. Гол хэсэг

2. Халтар ишиг…………хөөж туудаггүй байв. Б. Төгсгөл

3. Тэгтэл харин ………..гарсан байв. В. Эхлэл

А. 1а, 2б, 3в Б. 1б, 2в, 3а В. 1в, 2б, 3а

Г. 1в, 2а, 3б Д. 1б, 2а, 3в

6. Эхийн тулгуур үгсийн хамгийн зөв бүлэглэсэн хэсгийг олоорой.

А. янгир, хар хүйтэн, нударга, тогоо, мал, нэг өдөр,

Б. халтар ишиг, илүү гэр, шар шүүс, их гэр , авдрын арслан, цөгцтэй сүү, алтан

хоймор, хоргол,

В. нударга, авдар, тахил, ишиг, бид, тэр

Г. хар хүйтэн, халуун тогоо, сахал, арслан, цөгц, хоймор, мань эр

Д. хоргол, янгир, бид, сүү, гэр, цагаа, илүү гэр

7. Дараах өгүүлбэрийн бүтцийг ажиглаад ямар өгүүлбэр болохыг ол.

Ирмэг нь эмтэрч, иржгэр торгон хээ дээгүүр нь элдэв зураас хигээс гарсан зузаан пянз

эргэлдэж хэсэгхэн хугацаанд хий шуугиснаа “эр бор харцага”-ын ая уянгалж, эгшний

дараахан эрэгтэй хүний баргил дуу хоолой хүнгэнэлээ.

А. Энгийн дэлгэрэнгүй Б. Зэрэгцсэн нийлмэл

В. Угсарсан нийлмэл Г. Холимог нийлмэл

Д. Харилцсан зэрэгцсэн /угсарсан/ нийлмэл

8.Дараах үйл үгсийн аль нь 3 гишүүнт цөм өгүүлбэр үүсгэх вэ?

А. эмтрэх Б. гарах В. эргэлдэх

Г. шуугих Д. зурах

9. Дараах үгсийн утга, үүрэг, хэлбэрийг ажиглаад цэгийн оронд тохирох үгийг ол

Ирмэг , зураас хигээс , пянз , “эр бор харцага”-ын ая, ………………..

А. баргил Б. хий В. эгшний дараа Г.эрэгтэй хүн Д. дуу хоолой

10.Дараах холбоо үгсийн бүгдэд нь тохирох шинжийг ол

Зузаан пянз, хий шуугих, эрэгтэй хүн, баргил дуу хоолой, хэсэгхэн хугацаа

А.хамжиж угсарсан

Б. нэрийн

В. чөлөөт

Г. тодотгогч тодотгуулагч

Д. цөм үг нь бүгд өгүүлэхүүнд холбогдсон

11. Дээрх (7-р сорилд байгаа) өгүүлбэрт ямар гишүүн өгүүлбэр байна вэ?

А Байц ГӨ Б. Тусагдахуун ГӨ В. Тодотгол ГӨ

Г. Тодотгол ба байц ГӨ Д Тусагдахуун ба тодотгол ГӨ

12. Дараах холбоо үгсийн дотроос хэлзүйжсэн холбоо үгийг ол

А. хэсэгхэн хугацаа Б. “эр бор харцага”-ын ая.

В.хээ дээгүүр Г.ирмэг нь эмтрэх Д. дуу хоолой

13.Дараах холбоо үгсээс зэрэгцсэн чөлөөт бус холбоо үгийг ол

А Ирмэг эмтрэх Б эргэлдэж шуугих В. дуу хоолой

Г иржгэр торгон Д. эгшний дараа

14. 7-р сорилд байгаа өгүүлбэрий

15. Дараах үгсээс бүтцээр буруу задалсан үгийг ол

А. ир-мэг-0-0 нь

Б. хүн-гэнэ-0-0-лээ

В. хүн-0 ий

Г. хээ-0-0/ий/

Д. элд-0-0-в

16.Доорх үгсийн аль нь төрөл үгс вэ?

А. ирмэг, иржгэр

Б. эргэлд, эрэгтэй

В. эгшин, эгшиг

Г. эмтэр, элтэр

Д. зураас, зурам

17. Аль холбоо үгэнд хамтрахын тийн ялгал байна вэ?

А. хөгтэй явдал

Б. амттай яриа

В. түнжин муутай

Г. сайнтай нөхөрлөх

Д. хүүтэй хүн

18. . Дээрх (7-р сорилд байгаа) өгүүлбэрт Жинхэнэ нэр хэд байна вэ?

А. 9 Б. 10 В. 11 Г. 12 Д. 8

19. Дараах үгсээс аль нь үгзүйн шинжээрээ өвөрмөц вэ?

А. иржгэр Б. элдэв В. торгон

Г. эрэгтэй Д.баргил

20.Бүгд зэрэгцүүлэн холбох үгс орсон хэсгийг ол

А.өөрөөр хэлбэл, бөгөөтөл, улмаас, ѐстой

Б. боловч, иймд, байтугай, мөн түүнчлэн

В ялдамд, талаар, хэрд, сацуу

Г.бололтой, юм, заавал, бас

Д. байлгүй, бүрийд, үл барам, цаашилбал

21. . Дээрх (7-р сорилд байгаа) өгүүлбэрт орсон үгсийн аймгийг ол

А. Чимэх үг Б. Орон цагийн нэр В. Тооны нэр

Г. Төлөөний үг Д. Холбох үг

22. “булаалд, эргэлд, барилд, зөрөлд, ……………..эдгээр үгсийн утга , бүтцийг ажиглаад

цэгийн оронд тохирох үгийг ол

А. тохойлд Б. ноцолд В хулд Г. тольд Д. бодолд

23. Дээрх (7-р сорилд байгаа) өгүүлбэрт нэрийн холбох нөхцөлтэй үг хэд байна вэ?

А. 7 Б. 8 В. 9 Г. 10 Д. 11

24. “хайя” гэсэн үгийн авианы тоотой тэнцүү авиатай үгийг ол

А. хааяа Б. хоѐр В. бяр Г ууя Д.уя

25. “б, м , п, в ,…..” эдгээр гийгүүлэгч авианы жагсаалтад тохирох авиаг ол

А. “о” Б.”л” В. “д” Г “н” Д.”ф”

26. Заахын тийн ялгал залгавал аль үг нь бусдаасаа өвөрмөц бичигдэх вэ?

А. дүн Б. байшин В орчин Г. тайлан Д орчлон

27. Дараах ойлголтуудаас бурууг ол

А. Оноосон нэрийн балархай эгшгийг гээхгүй.

Б. Ирээдүй цагаар тодотгон холбох нөхцөлтэй үйл үгийн балархай эгшгийг

гээхгүй.

В Үгийн дунд орсон ялгах эгшгийг гээхгүй.

Г. Гийгүүлэгчээр төгссөн үгэнд урт эгшгээр эхэлсэн залгавар залгахад эцсийн

гийгүүлэгчийн өмнөх балархай эгшиг шаардлагагүй бол гээнэ,

Д. Эгшгээр төгссөн үгэнд гийгүүлэгчээр эхэлсэн залгавар залгахад балархай

эгшгийг гээхгүй.

28. Дараах үгсээс буруу бичсэн үгийг ол

А алдчихаад Б. алдчихыг В алчхаад Г. алчихыг

Д. үзчхээд

29. “ач тус” –ын тус аль нь вэ?

А. тусу Б. тус В. туса Г. туша Д. тусун

30. Заахын тийн ялгалын “йи”-хувилбар бүх үгэнд нь тохирох хэсгийг ол

А. ширэгэ, таулай, бодул

Б. хэрэм, орчиланг, эзэн

В. арад, төб, улус

Г. насу, багши, цэнгмэ

Д. абдар-а, эрил, цөгцэ

31. Монгол бичгээр бичихэд бүх үг нь хатуу дэвсгэр үсгээр төгсөх хэсгийг олоорой.

А. Шонхор, хагас

Б. Эрдэм, шорвог

В. Шоргоолж, цөн

Г. Бичиг, цалин

Д. Багш. Сурагч

32. Дараах галиг доторх зөв бичих дүрмийн алдаатай бичсэн үгийг олоорой.

А. Захиругад, талбимагца

Б. Багши-йин, үнэн-ү

В. Шонгхор-й, малчид

Г. тэмэгэ, монггол –ун /жич: монгол бичгийн даалгавруудыг монгол бичгийн фонд

ашиглах нь зүйтэй/

33. Дараах зохиолуудын төрлийг ажиглаад цэгийн оронд тохирох нэрийг олоорой.

Хан харангуй, Жангар, Дань Хүрэл........................

А. Убаши хун тайж

Б. Бум Эрдэнэ

В. Эр хоѐр загал

Г. Хув Нагварал

Д. Гэсэр

34. Дараах зохиолуудаас аль нь Д. Равжаагийн зохиол вэ?

А. Гүнж

Б. Сэтгэлийг амраагч

В. Чойжид дагинын тууж

Г. Гүехэн утгын толь

Д. Хос морин сайвар

35. Дараах ишлэлийг яиар зохиолоос хэсглэн авсан бэ?

“Ачит эхээ арван сар зовоосны эцэст

Алаг үр нь болж баярлуулах гэсэн юм би...” А. Алаг дэлхийд төрсөн минь учиртай

Б. Би хаана төрөө вэ?

В. Хүлэг минь шүлэг минь

Г. Мөнгөн хазаарын чимээ

Д. Эх

36. “МНТ” –оос ишилсэн дараах үгийг хэн хэлдэг вэ? “Болжмор шувуу харцаганаас дутааж

бутны ѐроолд хоргодвол бут түүнийг хамгаалж авна.Одоо бидэнд хүн хоргодгож ирэхэд тэгж

хэлж яаж болно.”/85-р зүйл/

А. Сорхон шар

Б. Боорчи

В. Таргудай Хирултуг

Г. Чимбай, Чулуун

Д. Өэлүн эх

37. Дараах зүйр үгсээс ойролцоо утгатай үгс орсон зүйр үгийг олоорой.

А. Магтсан хүний малгай хазгай

Б. Олны хүч эвдээ

Олсны хүч эрчдээ

В. Номын хүн номхон даруу

Төрийн хүн төлөв төвшин

Г. Олон ирвэл цайгүй

Орой ирвэл оргүй

Д. Хүний сайныг ханилж мэднэ

Хүлгийн сайныг унаж мэднэ

38. “Юм үзэж нүд тайлах “ хэлцтэй ойролцоо утгат хэлцийг олоорой

А. Хүн болох багасаа, Хүлэг болох унаганаасаа

Б. Хошуу нэмэхээр хуруу нэм

В. Гар нь ганзаганд хөл нь дөрөөнд хүрэх

Г. Дэрээ элэхээр дэвсээ элээ

Д. Нэг хуруу хазвал бүх бие өвдөх

39. Дараах жишээнүүдийг уншаад төсөө утгат /төсөөт/ үгс орсон хэсгийг ол.

А. Гатлах-гэтлэх, давших-дэвших, цагаан цэгээн, уэдгэр-годгор, цандайх-цэндийх,

хашгирах-хошгирох

Б. Төрөх –үхэх, дулаан-сэрүүн, жаргах-зовох, баяр-гуниг, дээр-доор, хурдан-удаан

В. Бие-цогцос, сонсох-чагнах, үзэл-бодол, нялх-балчир, ядуу –хоосон, айх-эмээх

Г. Гол/мөрөн/-гол/үйл үг/, шил/шил шаазан/-шил/шилэх голох/, шар/үхэр/-шар/өнгө/

40. Дараах үгсийг ажиглаад цэгийн оронд аль үг тохирохыг ол.

Даага, борлон, төлөг, тором, .........

А. Үрээ Б. Бяруу В. Тайлаг Г. Соѐолон Д. Зусаг

Хоёрдугаар хэсэг . зөв харгалзуулаарай . Зөв харгалзуулсан болгон 1 оноо

41. Ш. Сүрэнжавын “Багш” найраглалын мөрүүдийг зөв харгалзуулаарай.

1. Гэрэлт эрдмийн.................. А. Замч

2. Гэгээн оюуны ..................... Б. Хөтөч

3. Гэрээс дуудсан................... В. Тэнгэр

4. Гараас хөтөлсөн................. Г. Тэнгис

42. Дараах утгын ангилалд жишээнүүдийг зөв харгалзуулаарай

1. эсрэг утгатай язгуур............... А. Хургачин, тугалчин

2. Ойролцоо утгатай язгуур.................... Б. Сөртгөр, сэртгэр

3. төсөөт утатай язгуур........................... В. Орц, гарц

4. Зүйлчилсэн утгатай язгуур................. Г. Ядуу, зүдүү

43. Дараах хэвшмэл хэлцүүдийн утгыг зөв харгалзуулаарай

1. Эв эеийн тухай А. Алдыг аваад дэлэм дээр нь

2. Ажил хөдөлмөрийг дээдэлсэн Б. Цувж явсан барсаас

Цуглаж суусан шаазгай дээр

3. Үнэнч шударга үйлийн тухай В. Үнэнээр явсан хүн

Үхэр тэргээр туулай гүйцнэ

4. Хичээмж болгоомжтой байхыг Г. Ажил хийвэл дуустал

сургасан. Давс хийвэл уустал

5. Эхийн сэтгэлийн тухай Д. Дуслыг хураавал далай

Дуулсныг хураавал эрдэм

6. Эрдэм мэдлэгийн тухай Е. Эхийн санаа үрд

Үрийн санаа ууланд

44. “Гэрт ордог ишиг” өгүүллэгийн санааны харьцааг зөв харгалзуулаарай.

1. Гол санаа А.

2. Төрмөл санаа Б. Тэжээсэн бяруу тэрэг эвдэх

3. Зорьсон санаа В. Хар хүйтнээр ишиг төрсөн

4. Шинэ санаа Г. Давруу зантай хүнийг халтар

ишигтэй зүйрлэн үзүүлсэн