MONITORIMI I STRATEGJISË NDËRSEKTORIALE TË DREJTËSISË · zbatimin e tyre, duke shfrytëzuar të gjitha burimet e informacionit, ka rezultuar si masë e pazbatuar. Në ato raste

MONITORIMI I STRATEGJISË NDËRSEKTORIALETË DREJTËSISË

Fondacioni Shoqëria e hapur për Shqipërinë

MONITORIMI I STRATEGJISË NDËRSEKTORIALE TË DREJTËSISË

adreSa

Rr. Qemal Stafa, Pallati 120/2, Tirana, Albania

Tel: +355 4 22 34 621/ 22 34 223/ 22 35 856

Fax: +355 4 22 35 855

E-mail: [email protected]

Web-page: www.soros.al

deSign & layout

Henrik Lezi

grupi i punespërgatitur nga:Ersida sEfa – Menaxhere e programit të Shtetit të së drejtës dhe të drejtavetë njeriut, Fondacioni Shoqëria e hapur për Shqipërinë, SorosGEnt ibrahimi – Kryetar i grupit të ekspertëve eKSpertët

objektivi strategjik nr.1 - denar Biba

objektivi strategjik nr.2 - dajena Kumbaro

objektivi strategjik nr.3 - Julian haxhiu

objektivi strategjik nr.4 – rezarta abdiu

objektivi strategjik nr.5 – elona Bano

objektivi strategjik nr.6 – etilda Saliu gjonaj

objektivi strategjik nr.7 dhe 8 – artur Metani

MONITORIMI I STRATEGJISË NDËRSEKTORIALE

TË DREJTËSISË

akronimet

parathënie

Metodologjia

rekomandime

Vlerësim i përgjithshëm i Strategjisë

Vizioni, prioritetet, qëllimet strategjike dhe politikat

rrjedhojat për burimet, llogaridhënia, monitorimi dhe analiza vlerësuese

Zbatimi i Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë

Zbatimi sipas objektivave strategjik

8

10

10

12

16

18

20

20

30

MONITORIMI I STRATEGJISË NDËRSEKTORIALE TË DREJTËSISË

të dhëna për respektimin e të drejtës së informimit për dokumentat zyrtar

objektivi strategjik nr. 1








46

48

84

106

146

178

198

252

272

MONITORIMI I STRATEGJISË NDËRSEKTORIALE TË DREJTËSISË8

Akronimet

Cpt Komisionit për parandalimin e torturës të KieÇip qendra per Çështje të informimit publikDAp departamenti i administratës publikeDpB drejtoria e përgjithshme e BurgjeveDpsHp drejtoria e përgjithshme e Shërbimit të provësFZ Fletore ZyrtaregjeDnj gjykata europiane e të drejtave të njeriutiet instituti europian i tiranësieVp instituti i ekzekutimit të Vendimeve penaleJust projekti i uSad-it “për forcimin e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”kgjk Konferenca gjyqësore KombëtarekLD Këshilli i lartë i drejtësisëkshB Komiteti Shqiptar i BirësimevekshH Komiteti Shqiptar i helsinkitmD Ministria e drejtësisëoJF Organizatë jofitimprurëseQpZ qendra e publikimeve ZyrtareQshpLi qendra Shqiptare e praktikave ligjore të integruarashm Shkolla e MagjistraturëstVsh tatim mbi Vlerën e ShtuarVkm Vendime të Këshillit të MinistraveZABgj Zyra e administrimit të Buxhetit gjyqësor

pËrmbledhjeekzekutive

eXeCutiveSummArY

osFA monitoring report onimpLementAtion oF tHe JustiCe

reForm strAtegY


pArAtHËnie Reforma në sistemin e drejtësisë përbën sfidën kryesor për zhvillimin e demokracisë dhe mirëfunksionimin e shtetit të së drejtës. Kjo reformë ka vlerën e një guri themeli në procesin e integrimit europian të vendit duke qenë një përgjigje e drejtpërdrejtë ndaj rekomandimeve të Komisionit Europian, në kuadër të përpjekjeve të Shqipërisë për t’u anëtarësuar në familjen europiane.

Miratimi i Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë vlerësohet si një arritje pozitive, një hap i rëndësishëm nga ku mund të projektohet në mënyrë vizionare përmirësimi i sistemit të drejtësisë.

Suksesi në reformën në sistemin e drejtësisë nuk mund të jetë përgjegjësi dhe detyrë vetëm e një pjese të zinxhirit të aparatit shtetëror. Zbatimi me prioritet i kësaj Strategjie kërkon angazhimin serioz, trysninë dhe kontributin e drejtpërdrejtë në rradhë të vetë pushtetit gjyqësor, por jo vetëm. Ai kërkon përkushtimin dhe përkujdesjen e veçantë të pushtetit ekzekutiv dhe atij legjislativ, ashtu si dhe të gjithë institucioneve të tjera shtetërore përgjegjëse për këtë reformë.

Disa nga sfidat kryesore që kërkohen të përmbushen në kuadër të Strategjisë së drejtësisë janë:• forcimi i pavarësisë së sistemit gjyqësor, • rritja e transparencës dhe paanëshmërisë së këtij pushteti në raport me pushtetet e tjera, • përmirësimi i profesionalizimit dhe rritja e besimit të qytetarëve ndaj këtij sistemi, • forcimi i luftës ndaj korrupsionit si dhe statusit të gjyqtarëve dhe prokurorëve bazuar në një

sistem të vertetë meritokracie.

Këto sfida janë të mëdha, komplekse dhe kërkojnë ndërhyrje vizionare, të qëndrueshme dhe afatgjata.

Nisur nga këto aspirata, raporti i monitorimit i hartuar nga Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë, Soros ka për synim monitorimin dhe analizimin e kujdesshëm, profesional dhe objektiv të progresit aktual të arritur në lidhje me zbatimin në praktikë të Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë. Gjithashtu, për të ofruar një kontribut konkret në këtë proces kaq të qenësishëm, Fondacioni i ka kushtuar një vëmendje të spikatur hartimit dhe formulimit të rekomandimeve konkrete e të matshme për çdo element specifik të planit të veprimit. Kjo me qëllim për të nxitur përmirësimin cilësor të reformës në sistemin e drejtësisë si një kusht garant për konsolidimin e shtetit të së drejtës si dhe rivitalizimin e dialogut publik dhe atë profesional mbi sfidat kryesore të sistemit të drejtësisë duke i shndërruar këto procese të rëndësishme reformuese në procese transparente dhe të hapura për kontributin profesional të të gjithë aktorëve të shoqërisë shqiptare e sidomos profesionistëve dhe ekspertëve të fushës.

metoDoLogJiA Harku kohor i monitorimit përfshin periudhën korrik 2011 (kohë kur Strategjia e drejtësisë është miratuar nga Këshilli i Ministrave) deri në nëntor 2012, pothuajse gjysmën e kohës së veprimit të kësaj Strategjie.

Objekt i monitorimit ka qenë Strategjia e Drejtësisë (pjesa narrative) dhe plani i saj i veprimit duke mbuluar të gjithë objektivat strategjikë, specifik dhe masat e planifikuara për adresimin e tyre. Në fokus të monitorimit të Fondacionit ka qenë analizimi dhe shqyrtimi në mënyrë të kujdesshme i secilit objektiv strategjik dhe specifik, nëse ato arrinin të përmbushin problematikën për të cilën janë

introDuCtion Reform in the justice system is the main challenge for the development of democracy and the good functioning of the rule of law. This reform is a foundation stone in the process of the country’s European integration, being a direct answer to the recommendations of the European Commission in the framework of the attempts of Albania to join the European family.

The approval of the Cross-Cutting Justice Strategy is evaluated as a positive achievement, an important step from which the improvement of the justice system can be projected in a visionary manner.

Success in the reform of the justice system cannot be a responsibility and duty only of one part of the chain of the state apparatus. The priority implementation of this Strategy requires serious commitment, pressure and direct contributions, in order, of the judicial power itself, but not only that. It requires dedication and special care from the executive power and the legislative power, as well as all the other state institutions responsible for this reform.

Several of the main challenges required to be fulfilled in the framework of the Justice Strategy are:• strengthening the independence of the judicial system;• increasing the transparency and impartiality of this power in relation to the other powers;• improving professionalism and increasing the trust of citizens in this system;• strengthening the fight against corruption as well as the status of judges and prosecutors

based on a real merit system.

Those challenges are great and complex ones, requiring sustained, long-term and visionary interventions.

Considering those aspirations, the monitoring report prepared by the Open Society Foundation for Albania (Soros) has the aim of a careful, professional and objective monitoring and analysis of the current progress achieved in connection with the implementation in practice of the Cross-Cutting Justice Strategy. In addition, in order to make a concrete contribution to this process, which is so vital, the Foundation has devoted outstanding attention to the drafting and formulation of concrete and measurable recommendations for every specific element of the action plan.The purpose is to encourage a qualitative improvement of reform in the justice system as a condition guaranteeing the consolidation of the rule of law, as well as a re-vitalisation of the public and professional dialogue about the main challenges of the justice system, converting those important reform processes into transparent and open processes for the professional contribution of all the actors of Albanian society, and especially professionals and experts of the field.

metHoDoLogY The time span of the monitoring covers the period July 2011 (when the Justice Strategy was approved by the Council of Ministers) up to November 2012, almost half of the time of action of this Strategy.

The object of monitoring was the Justice Strategy (narrative part) and its action plan, covering all the strategic objectives, specific objectives and measures planned for addressing them.

It has been in the focus of the Foundation’s monitoring to analyse and examine, in a careful manner, each strategic and specific objective, whether they have managed to meet the problem area for which they were prepared and also to evaluate the organic link between them. Further on, the nature of the


hartuar si dhe vlerësimi i lidhjes organike midis tyre. Më tej, janë analizuar natyra e veprimeve të parashikuara për të adresuar secilin objektiv specifik, konkretësia, përshtatshmërinë e tyre në raport me objektivin specifik dhe strategjik. Gjithashtu është kryer evidentimi i tipologjisë së veprimeve nisur nga natyra e tyre rregullatore, ngritje kapacitetesh dhe përmirësime cilësore. Një vëmendje e veçantë i është kushtuar vlerësimit sasior dhe cilësor për secilën masë të parashikuar në këtë plan veprimi. Ky raport nuk është mjaftuar vetëm në evidentimin e statusit përkatës të masës, por i ka kushtuar vëmendje analizës së thelluar dhe interpretimit përkatës profesional të masës së realizuar nisur nga problematikat përkatëse për të cilën ajo është hartuar. Në këtë aspekt, janë vlerësuar gjithashtu përshtatshmëria e afateve, përgjegjësisë institucionale, burimeve financiare dhe indikatorëve të parashikuar, sa këto elementë janë realistë, konkretë, të plotë dhe të përshtatshëm për të garantuar përmbushjen efektive të masave përkatëse.

Burimet kryesore të informacionit për mbledhjen e të dhënave zyrtare për angazhimet e marra nga institucionet përgjegjëse për secilën nga masat e planifikuara përmblidhen në: përgjigjet e dërguara nga institucionet shtetërore bazuar në kërkesat për informacion të adresuara nga Fondacioni, intervistat dhe takimet e drejtpërdrejta me përfaqësues të institucioneve shtetërore dhe aktorë të tjerë joshtetërorë si dhe konsultimi i faqeve të internetit dhe materialeve publike.

Për të matur zbatimin e çdo mase të dhënë është përdorur një shkallë vlerësimi prej tre vlerash kryesore: E zbatuar: në këtë kategori janë përfshirë 2 nëngrupe masash, masa të cilat janë zbatuar brenda afatit të parashikuar në plan dhe masat e realizuara përtej këtij afati.

E pazbatuar: në këtë kategori janë përfshirë 2 nëngrupe masash: masa të cilat nuk janë zbatuar për të cilat mund të jenë marrë ose jo angazhime konkrete për zbatimin e tyre, angazhime këto që nuk sigurojnë zbatimin e masës përkatëse. Së dyti, në këtë kategori janë përfshirë gjithashtu masat për të cilat ka munguar informacioni zyrtar dhe me gjithë përpjeket e bëra për të siguruar informacion për zbatimin e tyre, duke shfrytëzuar të gjitha burimet e informacionit, ka rezultuar si masë e pazbatuar. Në ato raste kur pavarësisht mungesës së informacionit nga institucionet përgjegjëse, janë identifikuar të dhëna të mjaftueshme nga burime të tjera (projekte ndërkombëtare, organizatat vendase, raporte të publikuara) të cilat vertetojnë zbatueshmërinë e masës, statusi i saj është konsideruar i zbatuar.

E zbatuar pjEsërisht: janë vlerësuar ato masa, afati për zbatimin e të cilave ka kaluar, por pavarësisht zbatimit të pjesshëm të tyre, këto masa ende nuk kanë përfunduar.

rekomAnDimeDisa nga rekomandimet kryesore për përmirësimin e Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë dhe të planit të saj të veprimit janë:

i. Nisur nga impakti që reforma në sistemin e drejtësisë ka në zhvillimin e demokracisë, konsolidimin e shtetit të së drejtës dhe në tërësi në rrugëtimin e Shqipërisë drejt integrimit në Bashkimin Europian, zbatimi i Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë kërkon një vëmendje më të madhe dhe angazhim më serioz si nga pushteti gjyqësor, ekzekutiv dhe ai legjislativ ashtu edhe nga të gjithë institucionet shtetërore përgjegjëse për këtë reformë.

ii. Për të siguruar një reformë të qëndrueshme, vizionare, tërësisht të thelluar dhe profesionale në

actions foreseen to address each specific objective has been analysed, their concreteness and suitability in relation to the specific and strategic objective. In addition, the typology of the actions has been shown, considering their regulatory, capacity-building or qualitative improvement nature.Special attention has been devoted to a quantitative and qualitative evaluation for each measure foreseen in this action plan. This report has not satisfied itself only in showing the respective status of the measure, but has devoted attention to a deeper analysis and the respective professional interpretation of the measure realised, starting from the respective problem areas for which it was drawn up. In this aspect, the appropriateness of the time period, institutional responsibility, financial resources and indicators has been evaluated, how realistic, concrete, full and appropriate those elements are to guarantee the effective fulfilment of the respective measures.

The main sources of information for the collection of official data about the commitments undertaken by the institutions responsible for each of the planned measures can be summarised as: answers sent from the state institutions based on requests for information addressed by the Foundation; direct meetings and interviews with the representatives of the state institutions and other non-state actors, as well as consultation of Internet pages and public materials.

In order to measure the implementation of any given measure, an evaluation scale of three main levels has been used:implEmEntEd: in this category, two subgroups of measures have been included, measures that have been implemented within the time period foreseen in the plan and measures realised beyond that time period;

not implEmEntEd: in this category, two sub-groups of measures have been included: measures that have not been implemented as to which concrete commitments for their implementation may or may not have been undertaken, engagements that do not assure the implementation of the respective measure. Secondly, also included in this category are measures as to which official information is missing and despite all attempts made to secure information about their implementation, utilising all sources of information, they have turned out as not implemented. In those cases when, notwithstanding the absence of information from the responsible institutions, sufficient data have been identified from other sources (international projects, local organisations, published reports) that show the measure has been implemented, its status has been considered “implemented”.

partially implEmEntEd: those measures have been evaluated in this way whose time period for implementation have passed, but despite partial implementation, those measures still have not finished.

reCommenDAtions Some of the main recommendations for improving the Cross-Cutting Justice Strategy and its action plan are:

i. Considering the impact that reform in the justice system has on the development of democracy, the consolidation of the rule of law and in its entirety on Albania’s road toward integration with the European Union, the implementation of the Cross-Cutting Justice Strategy requires great attention and a more serious commitment, both by the judicial power, the executive and the legislative power, as well as all the state institutions responsible for this reform;

ii. In order to assure sustainable, visionary reform in the justice system, completely in depth and


sistemin e drejtësisë shihet e nevojshme riorganizmi i përgjithshëm i objektivave strategjikë dhe atyre specifikë. Ky riorganizim duhet të synojë ofrimin e formulimeve sa më të sakta, koncize dhe sintetike të objektikave strategjikë dhe atyre specifikë si dhe shmangien e mbivendosjeve ndërmjet tyre.

iii. Plani i veprimit duhet të orientohet më së shumti drejt masave që synojnë përmirësime cilësore sesa ato me natyrë rregullatore, së paku për sfida që janë të kahershme për sistemin e drejtësisë dhe që mund të marrnin një zgjidhje më të shpejtë përmes masave të tilla.

iv. Është e rekomandueshme një përfaqësim më i mirë dhe prezencë më e lartë e disa institucioneve të sistemit të drejtësisë në planin e veprimit, të cilat në dokumentin ekzistues janë të nënpërfaqësuara, siç është rasti i institucionit të prokuorisë.

v. Pjesa narrative e Strategjisë së Drejtësisë (analiza e sfidave dhe e çështjeve problematike, përshkrimi i politikave, qëllimeve dhe prioriteteve) duhet riformuluar më qartazi dhe në mënyrë më strategjike që t’i korrespondojë zbërthimit logjik të planit të veprimit në objektiva strategjikë dhe specifikë. Gjithashtu, në këtë drejtim përshkrimi i kuadrit kushtetues dhe ligjor brenda të cilit ushtrojnë veprimtarinë institucionet e sistemit të drejtësisë mund të hiqet.

vi. Masat me karakter rutinë, aktivitete të zakonshme, pjesë e detyrave funksionale dhe kompentecave ligjore të institucioneve përgjegjëse shtetërore nuk përbëjnë ndërhyrje vizionare në kuadër të reformës në sistemin e drejtësisë dhe si të tilla nuk duhet të jenë pjesë e këtij plani veprimi. Gjithashtu, zbatimi i strategjive të tjera sektoriale apo ndërsektoriale (si Strateg jia për Luftën ndaj Korrupsionit, strateg jia e arsimit, e të tjera si këto) nuk duhet të planifikohen si objektiva apo masa të këtij plani veprimi.

vii. Mekanizmi ndërinstitucional i ngritur për monitorimin dhe vlerësimin e Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë duhet të bëjë publik raporte periodike për zbatimin e kësaj Strategjie si dhe rregulla të hollësishme procedurale për funksionimin e tij.

viii. Shihet e nevojshme një përkushtim më i madh në përmbushjen në kohë të angazhimeve të marra përsipër në planin e veprimit. Prioritizimi i objektivave strategjikë nga ana e hartuesve të këtij plani veprimi nisur nga pesha që ato kanë në tërësi në këtë reformë, duhet të orientojë gjithashtu vëmendjen e institucioneve zbatuese.

ix. Së fundmi, do të rekomandonim planifikime më realiste, të sakta dhe konkrete si përsa i takon afateve, përgjegjësisë institucionale, burimeve financiare të parashikuar për realizimin e masave. Ky rekomandim merr një vlerë të shtuar në raport me formulimet e mekanzimave monitorues dhe vlerësues, të cilët kanë nevojë të rishikohen për të qenë sa më plotë dhe lehtësisht të monitorueshëm.

professional, it is necessary to make a general re-organisation of the strategic and specific objectives. This re-organisation should aim at providing formulations of the strategic and specific objectives that are as accurate, concise and synthetic as possible and should avoid overlapping between them.

iii. The action plan should be oriented more in the direction of measures that aim at qualitative improvement than those of a regulatory nature, at least for the challenges that are long-standing in the justice system and which might find a faster solution through such measures.

iv. Several institutions of the justice system, it is recommended, should have a better representation and a higher presence in the action plan; in the existing document, they are underrepresented, such as in the case of the prosecutor’s office.

v. The narrative part of the Justice Strategy (analysis of the challenges and problematic issues, description of the policies, purposes and priorities) should be reformulated clearly and in a more strategic manner, in order to correspond to the logical unfolding of the action plan into strategic and specific objectives. In addition, in this connection, the description of the constitutional and legal framework within which the institutions of the justice system conduct their activity could be taken out.

vi. Measures of a routine nature, ordinary activities that are a part of the functional duties and legal competences of the responsible state institutions, are not visionary interventions in the framework of reform in the justice system, and as such, they should not be part of this action plan. In addition, the implementation of the other sector or cross-cutting strategies (such as the Strategy for the Fight against Corruption, the education strategy and other like them) should not be planned as objectives or measures of this action plan.

vii. The inter-institutional mechanism created to monitor and evaluate the Cross-Cutting Justice Strategy should make periodic public reports about the implementation of this strategy and detailed procedural rules for its functioning.

viii. Great dedication to meeting the commitments that have been undertaken on time in the action plan is essential. Prioritising the strategic objective by the drafters of this action plan, considering the weight they have in the entirety in this reform, should also orient the attention of the implementing institutions.

ix. Finally, we would recommend more realistic, precise and concrete planning, so far as concerns the time periods, institutional responsibility and financial resources foreseen for the accomplishment of the measures. This recommendation takes on added value in relation to the formulations of the monitoring and evaluative mechanisms, which need to be reviewed in order to be as complete and easy to monitor as possible.


i. Vlerësim i përgjithshëm i StrategjisëStrategjia ndërsektoriale e drejtësisë (më poshtë Strateg jia) dhe plani i saj i veprimit u miratuan me Vendimin e Këshillit të Ministrave, nr. 519, datë 20.7.2011. Procesi i zbatimit të masave dhe politikave të parashikuara në këtë dokument ka një kohëzgjajtje 3-vjeçare që përfshin vitet 2011-2013. rezultatet e këtij monitorimi mbulojnë periudhën korrik 2011-nëntor 2012, pothuajse gjysmën e kohës së veprimit të Strategjisë.

Në vija të përgjithshme, mund të thuhet se strategjia inkuadrohet mirë në kornizën e sistemit të Integruar të Planifikimit, duke qenë se përputhet me orientimet afatmesme dhe afatgjata të qeverisjes, të përcaktuara në Strategjinë Kombëtare për Zhvillim dhe Integrim 2007 – 2013, në zhvillimet e procesit të integrimit europian, në kërkesat e Programit Buxhetor Afatmesëm, në programin e Qeverisë, në programin e investimeve publike dhe atë të ndihmës së huaj.

Po kështu, në tërësi mund të nënvizojmë se Strategjia reflekton parimet bazë të planifikimit strategjik në nivel ndërsektorial ,të specifikuara në Manualin “Për përgatitjen e strategjive kombëtare, sektoriale dhe ndërsektoriale”. Sigurisht, këtu u referohemi parimeve, të cilat kanë të bëjnë me strukturën e një dokumenti strategjik ndërsektorial, organizimin e strukturës përgjegjëse për bashkërendimin e procesit të zbatimit dhe bashkërendimin e saj me strategjitë e tjera të sektorëve përbërës.

Në pjesën hyrëse të Strategjisë jepen synimet1 themelore të saj, lista e institucioneve përbërëse të sistemit të drejtësisë si dhe tregohet vizioni i Qeverisë për sistemin e drejtësisë. Më tej, Strategjia merr në analizë sfidat apo çështjet kryesore të sistemit të drejtësisë, nisur jo nga fushat problemore, por nga institucionet përbërëse të këtij sistemi. Duhet theksuar se analiza e sfidave dhe e çështjeve me të cilat ballafaqohet sistemi i drejtësisë është e një rëndësie themelore për ndërtimin e planit të veprimit dhe koherencën e dokumentit strategjik në përgjithësi. Midis këtyre dy pjesëve të dokumentit strategjik duhet të ketë një lidhje dhe vazhdimësi të qartë, pasi, në thelb, plani i veprimit nuk është gjë tjetër veçse instrumenti për të adresuar atë problematikë që identifikohet në pjesën e parë të Strategjisë. Nga monitorimi i kryer evidentohen 3 (tri) probleme të cilat, sipas gjykimit tonë, dobësojnë lidhjen e domosdoshme midis këtyre dy pjesëve të dokumentit strategjik duke vështirësuar procesin e zbatimit dhe të monitorimit të Strategjisë.

Së pari, jemi të mendimit se përshkrimi i kuadrit kushtetues dhe ligjor brenda të cilit ushtrojnë veprimtarinë e tyre institucionet e sistemit të drejtësisë, nuk është i nevojshëm. Kjo për faktin se përdoruesit e Strategjisë, qoftë ata që e zbatojnë, qoftë ata që e monitorojnë zbatimin, pjesë e pushtetit ekzekutiv apo gjyqësor janë njerëz të fushës me njohuri të mjaftueshme për sektorin. Mendojmë se kjo pjesë e rëndon së tepërmi dokumentin dhe vështirëson përdorimin e tij. Manuali “Për përgatitjen e strategjive kombëtare, sektoriale dhe ndërsektoriale” nuk e kërkon një paraqitje të këtij lloji në formulimin e strategjive ndërsektoriale.

Së dyti, duhet theksuar se pjesa e parë e dokumentit (analiza e sfidave dhe e çështjeve) është hartuar me një stil të paqartë. Teksti duhet studiuar me shumë kujdes (dhe ndonjëherë duhet lexuar midis rreshtave) në mënyrë që të mund të evidentosh çështjet dhe t’i paraqesësh ato në mënyrë konçize e sistematike, ashtu siç janë paraqitur në shtojcën e këtij raporti. Ky konfuzion në pjesën e parë të dokumentit

1. Synimet përfshijnë përsosjen e sistemit të drejtësisë, rritjen e aksesit në drejtësi, rritjen e besimit te drejtësia, forcimin e kontributit të sistemit të drejtësisë në zhvillimin shoqëror dhe integrimin europian.

i. overall evaluation of the StrategyThe Cross-Cutting Justice Strategy (below, the Strategy) and its action plan were approved by Council of Ministers Decision no. 519, dated 20.07.2011. The process of implementation of the measures and policies provided in this document has a three-year time extent, covering the years 2011-2013. the results of this monitoring cover the period july 2011 – november 2012, almost half of the time of action of the Strategy.

In general, it can be said that the strategy is well incorporated into the framework of the integrated planning system, since it fits closely with the medium-term and long-term orientations of governance defined in the National Strategy for Development and Integration 2007 – 2013, the developments of the process of European integration, the requirements of the Medium-Term Budget Programme, the programme of public investments and that of foreign assistance.

We can also emphasise that the Strategy reflects the basic principles of strategic planning at the level across sectors specified in the Manual “On the preparation of the national, sector and cross-cutting strategies”. Of course, here we are referring to the principles that have to do with the structure of a cross-cutting strategy document, the organisation of the structures responsible for coordinating the process of its implementation and coordination with other strategies of the constituent sectors.

In the introductory part of the Strategy, its fundamental aims are given1, a list of the institutions making up the justice system and the vision of the Government for the justice system. The Strategy then analyses the challenges or main issues of the justice system, starting not from the problem areas but from the constituent institutions of the system. It should be emphasised that the analysis of the challenges and issues facing the justice system is of fundamental importance for drafting the action plan and for the coherence of the strategic document in general. There should be a link and a clear continuity between those two parts of the strategic document, because in essence, the action plan is nothing more than the instrument for addressing the problem areas identified in the first part of the Strategy. From the monitoring performed, three problems show up which, in our judgment, weaken the essential link between those two parts of the strategic document, making the process of implementation of the Strategy, and monitoring it, difficult.

First, we are of the opinion that the description of the constitutional and legal framework within which the institutions of the justice system exercise their activity is not necessary. This is because the users of the Strategy, both those who implement it and those who monitor implementation, part of the executive or judicial power, are persons of the field, with a sufficient knowledge about the sector. We think that this part weighs down the document excessively and makes its use difficult. The Manual “On the preparation of national, sector and cross-cutting strategies” does not require a presentation of this kind in the formulation of cross-cutting strategies.

Secondly, it is to be emphasised that the first part of the document (analysis of the challenges and issues) has been drawn up confusingly. The text has to be studied carefully (and sometimes it is necessary to read between the lines) so as to be able to bring out the issues and to present them in a concise and systematic manner as they have been presented in the Annex of the report. This confusion in the first

1. The aims include perfecting the justice system, increasing access to justice, increasing trust in justice and strengthening the contribution of the justice system to social development and European integration.


vështirëson disa procese të rëndësishme, duke filluar nga hartimi e deri te zbatimi dhe monitorimi i këtij plani veprimi.

Së treti, nga pikëpamja e organizimit të lëndës, analiza e sfidave dhe e problematikës, që bëhet në pjesën narrative të Strategjisë, është organizuar përreth institucioneve të veçanta të sistemit të drejtësisë, si: gjykatat, Këshilli i Lartë i Drejtësisë (KLD), Zyra e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor, Shkolla e Magjistraturës, Ministria e Drejtësisë, Prokuroria etj. Nga ana tjetër, plani i veprimit është ndërtuar mbi bazë fushash ose çështjesh (p.sh.: përg jeg jshmëria e sistemit, çështje të aksesit në drejtësi, çështje të infrastrukturës etj). Përsëri këtu dallojmë një mungesë sinkronizimi që ka sjellë si pasojë mbivendosje masash të planifikuara në objektiva të ndryshëm strategjikë, krijon konfuzion të panevojshëm në zbatimin dhe monitorimin e Strategjisë si dhe cenon koherencën e dokumentit strategjik në përgjithësi.

1.2 ViZioni, prioritetet, QËLLimet strAtegJike DHe poLitikAtPërkundrejt sfidave dhe problemeve të evidentuara në kreun I të Strategjisë (si dhe të faktorëve apo shkaqeve që g jykohet se qëndrojnë në themel të kësaj problematike), kreu II vijon duke përcaktuar Vizionin2, Prioritetet dhe Qëllimet Strateg jike të dokumentit si dhe Politikat që do të ndiqen për t’i adresuar ato.

Në përgjithësi, kjo pjesë e dokumentit paraqitet komplekse dhe e vështirë për t’u ndjekur. Ajo karakterizohet nga një inflacion termash dhe nuk del tërësisht qartë dallimi midis koncepteve, të cilave u referohen këta terma. Kështu, në këtë pjesë të dokumentit përdoren termat “Prioritet“ dhe “Qëllim Strateg jik“ të cilët, me sa duket, përfaqësojnë orientimet kryesore të reformave në drejtësi. Më tej përdoret termi “Politika“, i cili tregon qasjet kryesore që do të ndërmerren për arritjen e Prioriteteve. Nga ana e tij, ky i fundit nuk gjen më reflektim në planin e veprimit. Nga një lexim i kujdesshëm na rezulton se termat “Politika“ dhe “Objektiva Strateg jikë“ i referohen pothuajse të njëjtit koncept, si qasje apo fusha kryesore veprimi.

Sikur të mos mjaftonte konfuzioni me terminologjinë, në këtë pjesë të dokumentit bëhet edhe një grupim disi konfuz i Prioriteteve në Politika dhe më tej në Objektiva Strateg jikë. Kështu, në këtë kre të dytë numërohen 13 (trembëdhjetë) Prioritete, të cilat më pas grupohen në 7 (shtatë) Politika. Këto të fundit, më tej, duket sikur rimerren pjesërisht për t‘u emërtuar tashmë “Objektiva Strateg jikë“ (të adresuar në 8 të tilla).

Kjo kakofoni termash dhe konceptesh reflekton një mungesë koherence në logjikën e dokumentit dhe krijon probleme përmbajtësore, pasi bëhet e vështirë të kuptohet nëse Prioritetet adresohen siç duhet nga Politikat dhe plani i veprimit. Kështu p.sh., “Konsolidimi i dialogut ndërinstitucional .....” i cili konsiderohet Prioritet në pjesën narrative të Strategjisë në planin e veprimit, figuron vetëm si një nëntemë e objektivit strategjik nr.1. Nga ana tjetër, “Fuqizimi i bashkëpunimit g jyqësor ndërkombëtar...”, i cili përsëri konsiderohet Prioritet, adresohet vetëm në nivelin e një objektivi specifik (3.6) në planin e veprimit. Një pasojë e mundshme e këtij çakordimi është që vizioni i reformave në drejtësi të mos zbërthehet plotësisht dhe në mënyrë të efektshme nga plani i veprimit ose të paktën mund të vështirësohet procesi i zbatimit dhe i monitorimit të tij.

Së fundmi, duhet evidentuar edhe një mungesë rakordimi në numërtimin e Prioriteteve dhe Politikave

2. Vizioni është përsëritje e tekstit të dhënë në hyrje të dokumentit.

part of the document makes several important processes difficult, starting from the drafting and up to the implementation of the action plan.

Third, from the organisational viewpoint of the subject matter, the analysis of the challenges and problem areas made in the narrative part of the Strategy has been organised around the particular institutions of the justice system, such as the courts, the High Council of Justice (HCJ), Office of Administration of the Judicial Budget (OAJB), Magistrates’ School, Ministry of Justice, Prosecutor’s Office and so forth. On the other hand, the action plan has been constructed on the basis of fields or issues (for example, responsibility of the system, issues of access to justice, infrastructure issues and so forth). Again we see an absence of synchronisation which has brought a consequent overlapping of the measures planned for the various strategic objectives, creating unnecessary confusion in the implementation and monitoring of the Strategy as well as infringing on the consistency of the strategic document in general.

1.2 Vision, priorities, strAtegiC goALs AnD poLiCiesAgainst the challenges and problems shown in Chapter I of the Strategy (as well as the factors or reasons that are judged to be at the core of those problem areas), Chapter II continues by defining the Vision2, the Priorities and the Strategic Purposes of the document, as well as the Policies that will be followed to address them.

In general, this part of the document appears complex and difficult to follow. It is characterised by an inflation of terms, and the distinction between the concepts to which those terms refer is not entirely clear. Thus, in this part of the document, the terms “Priority” and “Strategic purpose” are used, which seem to represent the main orientations of reforms in justice. Further on, the term “Policies” is used, which seems to indicate the main approaches that will be undertaken to reach the Priorities. On their part, the latter are not reflected in the action plan. From a careful reading, it turns out that the terms “Policies” and “Strategic Objectives” refer to almost the same concept as ‘approach’ or ‘main field of action’.

If the confusion with terminology were not enough, in this part of the document, a somewhat confused grouping is also made of Priorities into Policies, and further on, into Strategic Objectives. Thus, in this second chapter, thirteen priorities are listed, which are later grouped into seven policies. The latter are then, it seems, partially taken up again, now called “Strategic objectives” (addressed in eight such objectives). This cacophony of terms and concepts reflects an absence of consistency in the logic of the document and creates problems of content, because it becomes difficult to understand whether the Priorities are addressed as they should be by the Policies and the action plan. For example, “Consolidation of inter-institutional dialogue...”, which is considered a Priority in the narrative part of the Strategy, figures in the action plan only as a sub-theme of strategic objective no. 1. On the other hand, “Strengthening international judicial cooperation...”, which again is considered a Priority, is addressed only at the level of a specific objective (3.6) in the action plan. One consequence of this lack of correspondence is that the vision of reforms in justice is not elaborated completely and in an effective manner by the action plan or at least it may make the process of implementing and monitoring it more difficult.

2. The vision is a repetition of the text in the introduction of the document.


në pjesën narrative të Strategjisë me numërtimin e Objektivave Strateg jikë në planin e veprimit3. Është e vërtetë se hartuesit e Strategjisë e kanë pasur si qëllim të shprehur grupimin e Prioriteteve në disa Politika dhe Objektiva Strateg jikë, megjithatë ky proces ka rezultuar në një konfuzion të konsiderueshëm që vështirëson punën e zbatuesve dhe të monitoruesve të Strategjisë. Këto paqartësi mund të jenë krijuar si rezultat i vështirësive të hasura në bashkërendimin e 14 institucioneve të pavarura ose në varësi të Ministrisë së Drejtësisë, të cilat kanë marrë pjesë në hartimin e Strategjisë së drejtësisë dhe nevojës që testi final i saj të reflektonte kontributin e gjithë këtyre institucioneve dhe pajtimin e interesave të tyre.

1.3 rrJeDHoJAt pËr Burimet, LLogAriDHËniA, monitorimi DHe AnALiZA VLerËsueseZbatimi i Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë mbështetet nga burime financiare, të cilat janë përllogaritur duke iu referuar buxhetit afatmesëm të shtetit, të alokuar në PBA 2011-2013, për secilin nga institucionet e sistemit të drejtësisë. Gjithashtu, në përllogaritjen e nevojave financiare janë marrë në konsideratë edhe projektet me financim të huaj (në vijim ose të planifikuara) në fushën e drejtësisë.

Në përputhje me standardin e kërkuar nga Manuali “Për përgatitjen e strategjive kombëtare, sektoriale dhe ndërsektoriale”, Strategjia ngre mekanizmin institucional për monitorimin e zbatimit të saj dhe përcakton Ministrinë e Drejtësisë si institucion përgjegjës për bashkërendimin e punës. Pavarësisht se funksionimi i mekanizmit monitorues nuk ka qenë objekt i monitorimit të kryer nga Fondacionit Soros, konstatojmë se deri më sot nuk ekzistojnë, të paktën publikisht, rregullore të brendshme për organizimin e punës dhe funksionimin e këtij mekanizmi. Në faqen e internetit të Ministrisë së Drejtësisë janë publikuar vetëm dy njoftime të shkurtra për median për dy takime që janë kryer në kuadër të mekanizmit monitorues dhe vlerësues të Strategjisë së drejtësisë, por mungojnë tërësisht raporte informuese apo vendime të kësaj strukture për progresin e Strategjisë. theksojmë se rregulla më të hollësishme procedurale dhe raportimi periodik publik për veprimtarinë e mekanizmit monitorues dhe vlerësues janë të një rëndësie thelbësore për rritjen e transparencës, mirëfunksionimin e llogaridhënies dhe monitorimin e zbatimit të strategjisë së drejtësisë.

1.4 ZBAtimi i strAtegJisË nDËrsektoriALe tË DreJtËsisËPër të adresuar 8 objektivat strategjikë të planifikuar në këtë plan veprimi janë parashikuar 238 masa. Ndër to vetëm 14 masa (6% e numrit të përgjithshëm) nuk janë monitoruar dhe vlerësuar nga Fondacioni Soros për shkak se shumica prej tyre (12 masa) startojnë në vitin 2013 dhe disa të tjera (2 masa) janë të papërshtatshme për t’u vlerësuar (shih objektivin strateg jik nr.8, masa 8.2.3 dhe 8.3.1).

Nga 224 masa të monitoruara, të cilat kanë një afat zbatimi 2011-2013, konstatohet se: • 31 % e masave janë vlerësuar të zbatuara (përkatësisht 69 masa); • 24 % e masave janë vlerësuar të zbatuara pjesërisht (përkatësisht 54 masa), ndër të cilat 61 % (33 masa) kanë ende afat për t’u realizuar, pra janë masa afatgjatë deri në 2013-n; • 45 % e masave janë vlerësuar të pazbatuara (përkatësisht 101 masa). Ndër to 54% ose 54 masa

3. Kështu p.sh., Konsolidimi i përgjegjshmërisë së sistemit të drejtësisë ....është numërtuar me 3 në listën e Prioriteteve dhe me numrin 2 në listën e Objektivave Strategjikë në planin e veprimit. Kjo mungesë rakordimi në numërtim vlen pothuajse për të gjitha prioritetet dhe objektivat strategjikë. Konkretisht, prioriteti 4 i korrespondon objektivit strategjik 3, prioriteti 6 i korrespondon objektivit strategjik 4, prioriteti 12 i korrespondon objektivit strategjik 7, prioriteti 13 i korrespondon objektivit strategjik 8, prioritetet 7 dhe 8 i korrespondojnë objektivit strategjik 5 dhe prioritetet 9, 10 dhe 11 i korrespondojnë objektivit strategjik 6.

Finally, an absence of correspondence in the numbering of the Priorities and the Policies in the narrative part of the Strategy compared to the numbering of the Strategic objectives in the action plan should be pointed out3. It is true that the drafters of the Strategy had the express purpose of grouping the Priorities into several Policies and Strategic objectives, but this process has resulted in considerable confusion, making the work of the implementers and monitors of the Strategy quite difficult. Those unclear matters might have been caused by the difficulties met in coordinating the 14 institutions that are independent or under the Ministry of Justice which took part in preparing the Justice Strategy and by the need for its final test to reflect the contribution of all those institutions and to harmonise their interests.

1.3 ConseQuenCes For resourCes, ACCountABiLitY,monitoring AnD eVALuAtiVe AnALYsisThe implementation of the Cross-Cutting Justice Strategy relies on financial resources that have been calculated by referring to the medium-term budget of the state allocated in the years 2011-2013 for each of the institutions of the justice system. In addition, projects with foreign financing (ongoing or planed) in the field of justice have also been taken into consideration in the calculation of financial needs.

In conformity with the standard required by the Manual “On the preparation of national, sector and cross-cutting strategies”, the Strategy creates an institutional mechanism for monitoring its implementation and defines the Ministry of Justice as the institution responsible for coordination of the work. Although the functioning of the monitoring mechanism was not the object of the monitoring done by the Soros Foundation, we observe that so far, internal rules do not exist, at least publicly, for the organisation of the work and the functioning of this mechanism. Only two short notifications for the media have been published on the official website of the Ministry of Justice about meetings held in the framework of the monitoring and evaluative mechanism of the Justice Strategy; informational reports or decisions of this structure in connection with the progress of the Strategy are entirely lacking.We stress that more detailed procedural rules and periodic public reporting about the action of the monitoring and evaluative mechanisms are of fundamental importance for increasing transparency and the good functioning of accountability and monitoring implementation of the justice strategy.

1.4 impLementAtion oF tHe Cross-Cutting JustiCe strAtegYIn order to address the eight strategic objectives foreseen in the action plan, 238 measures have been provided. Among them, only 14 measures (6% of the total number) were not monitored by the Soros Foundation, because most (12 measures) start in 2013, and some others (2 measures) are inappropriate for evaluation (see strategic objective no. 8, measures 8.2.3 and 8.3.1).

Of the 224 measures monitored, which have a time period of implementation of from 2011-2013, it is found that: • 31% of the measures were evaluated as implemented (respectively, 69 measures); • 24% of the measures were evaluated as implemented in part (respectively, 54 measures), among

which 61% (33 measures) still have time for being realized, that is, they are long-term measures going up to 2013;

3. Thus, for example, Consolidation of the responsibility of the justice system is numbered 3 in the list of Priorities and 2 in the list of Strategic objectives in the action plan. This absence of correspondence in the numbering applies to almost all the priorities and strategic objectives. Con-cretely, priority 4 corresponds to strategic objective 3, priority 6 corresponds to strategic objective 4, priority 12 corresponds to strategic objective 7, priority 13 corresponds to strategic objective 8, priorities 7 and 8 correspond to strategic objective 5 and priorities 9, 10 and 11 correspond to strategic objective 6.


kanë afat realizimi më të gjatë, përtej kohës së monitorimit, gjë që tregon se ende kanë afat për t’u realizuar.

Nga një vlerësim krahasimor i zbatueshmërisë së 8 objektivave strategjikë rezulton se progres më i lartë vihet re në objektivin strategjik nr. 6 përkatësisht me 44% të masave të zbatuara, objektiv i cilësuar i rëndësishëm, i përqendruar kryesisht në respektimin e të drejtave të njeriut, si të drejtat e të burgosurve dhe të fëmijëve. Ai pasohet nga objektivi strategjik nr. 2 me 43 % të masave të zbatuara dhe objektivi strategjik nr. 5 me 38 % të masave të zbatuara. Të dy këta objektiva të fundit janë vlerësuar nga hartuesit si shumë të rëndësishëm, nisur nga sfida që ata synojnë të adresojnë përkatësisht në konsolidimin e qeverisjes së mirë përmes luftës kundër korrupsionit dhe konsolidimin e përgjegjshmërisë së sistemit të drejtësisë. Vlen të theksohet se ecuria e mirë në zbatimin e objektivit strategjik nr. 5 i atribuohet progresit në zbatimin e strategjisë “Për parandalimin e luftës kundër korrupsionit dhe për një qeverisje më transparente”. Përfitojmë nga rasti për të vënë në dukje një anomali të theksuar në këtë plan veprimi. Zbatimi i strategjive të tjera sektoriale apo ndërsektoriale (siç është rasti i mësipërm) janë parashikuar në mënyrë të paarsyeshme si objektiva specifikë apo si masa në këtë plan veprimi. Ndër objektivat me progresin më të ulët evidentohen objektivi strategjik nr. 1 me 7 % të masave të zbatuara, objektivi strategjik nr. 4 me 15% të masave të zbatuara dhe objektivi strategjik nr. 3 me 30% të masave të zbatuara. Të tre objektivat strategjikë janë vlerësuar si shumë të rëndësishëm nisur nga prioriteti që ata përfaqësojnë përkatësisht në: konsolidimin e pavarësisë së sistemit të drejtësisë, konsolidimin e aksesit në organet e drejtësisë si dhe forcimin e efektivitetit të pushtetit gjyqësor.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

MASA TË ZBATUARA MASA TË ZBATUARA PJESËRISHT

MASA TË PAZBATUARAMASA AFATGJATË DERI NË 2013

31% 24%

45%

61%

54%

ZBATIMI I STRATEGJISË SË DREJTËSISËGRAFIKU 1

MASA TË ZBATUARA MASA TË ZBATUARA PJESËRISHT MASA TË PAZBATUARA MASA AFATGJATË DERI NË 2013

21%18%

28%

13%

35%

75%

31%

54%

40%

29%

57%

50%

25%

44%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

7%

38%

15%

30% 30%

43%

30%

25%

KRAHASIM I ZBATUESHMERISË SIPAS OBJEKTIVAVE STRATEGJIKGRAFIKU 2

31% 31%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

MEASURESIMPLEMENTED

MEASURES NOT IMPLEMENTEDLONG-TERM MEASURES UP TO 2013

31% 24%

45%

61%

54%

IMPLEMENTATION OF THE JUSTICE STRATEGYGRAPHIC 1

MEASURES PARTIALLYIMPLEMENTED

MEASURESIMPLEMENTED

MEASURES PARTIALLYIMPLEMENTED

MEASURESNOT IMPLEMENTED

LONG-TERM MEASURESUP TO 2013

21%18%

28%

13%

35%

75%

31%

54%

40%

29%

57%

50%

25%

44%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

7%

38%

15%

30% 30%

43%

30%

25%

COMPARISON OF THE IMPLEMENTATION ACCORDING TO STRATEGIC OBJECTIVESGRAPHIC 2

31% 31%

• 45% of the measures were evaluated as not implemented (respectively, 101 measures). Among those, 54% or 54 measures have a longer time period of realization, beyond the time of monitoring, which indicates that time still remains for their accomplishment.

From a comparative view of the ability of the strategic objectives to be implemented, it turns out that the highest progress is seen for strategic objective no. 6 with 44% of the measures implemented. This is an objective classed as important, concentrated principally on respecting human rights, such as the rights of prisoners and the rights of children. It is followed by strategic objective no. 2, with 43% of the measures implemented and strategic objective no. 5, with 38% of the measures implemented. Those latter two objectives were evaluated by the drafters as very important, considering the challenge that they attempt to address, respectively in the consolidation of good governance through the fight against corruption and the consolidation of the responsibility of the justice system. It bears emphasising that good progress in the implementation of strategic objective no. 5 can be attributed to progress in the implementation of the Strategy “On the prevention of and fight against corruption and for a more transparent government”. We take the opportunity to point out a pronounced anomaly in this action plan. The implementation of other sector strategies (as in the case above) has unreasonably been provided as specific objectives or measures in it. Among the objectives with the lowest progress there can be singled out strategic objective no. 1, with 7% of the measures implemented, strategic objective no. 4 with 15% of the measures implemented and strategic objective no. 3, with 30% of the measures implemented. These three strategic objectives have been evaluated as very important, considering the priority that they represent, respectively, the consolidation of the independence of the justice system, the consolidation of access to the justice institutions and strengthening the effectiveness of the judicial power.


Nga 224 masa vetëm 105 janë planifikuar për t’u realizuar deri në fund të vitit 2012. Pra, rreth 47% e numrit të përgjithshëm të masave. Duke pasur parasysh se plani i veprimit është tre-vjeçar, rezulton se pak më shumë se gjysma e tij (53% e masave) janë parashikuar për t’u zbatuar në vitin e fundit të këtij plani, në vitin 2013. Megjithatë, duhet të theksojmë se kjo vlerë përmbledh, gjithashtu, një numër të konsiderueshëm masash me karakter të vazhdueshëm, të cilat përfaqësojnë më së shumti masa me karakter rutinë, aktivitete të zakonshme, pjesë e detyrave funksionale të institucioneve përgjegjëse shtetërore. Jemi të mendimit se këto masa nuk janë pjesë e reformës në sistemin e drejtësisë dhe, si të tilla, nuk duhet të parashikohen në këtë plan veprimi. Niveli i zbatueshmërisë së 105 masave të planifikuara deri në fund të vitit 2012 është:

• 35% e angazhimeve të parashikuara janë zbatuar

• 22% e masave janë pjesërisht të zbatuara

• 43% e masave të parashikuara për t’u realizuar brenda këtij viti mbeten ende të pazbatuara.

Pjesa dërrmuese e masave të parashikuara në planin e veprimit të Strategjisë së drejtësisë janë masa me karakter ngritje kapacitetesh (56% e numrit total të masave ose 134 masa), përkundrejt 26% të masave me natyrë rregullatore (61 masa) dhe 18% e masave synojnë përmirësime cilësore (43 masa).

Mekanizmat monitorues dhe vlerësues janë klasifikuar në indikatorë sasiorë që përbëjnë 68% të rasteve (161 tregues) dhe në inidikatorë cilësorë që përbëjnë 32% të masave ose 76 tregues.

37 MASA TE PAZBATUARA

23 MASA TE ZBATUARA

45 MASA TE ZBATUARA PJESERISHT

35%

22%

43%

ZBATUESHMERIA E STRATEGJISË SË DREJTËSISË MASAT E PARASHIKUARA DERI NË 2012GRAFIKU 3

61 MASA RREGULLATORE

134 MASA RRITJE KAPACITETESH

43 PERMIRESIME CILESORE

KLASIFIKIMI I MASAVE SIPAS NATYRËS SË TYRE

18%

56%

26%

GRAFIKU 4

76 TREGUES CILESORE

161 TREGUES SASIORE

KLASIFIKIMI I MEKANIZMAVE MONITORUES DHE VLERËSUES

68%

32%

GRAFIKU 5

37 MEASURES NOT IMPLEMENTED

23 MEASURES IMPLEMENTED

45 MEASURES PARTIALLY IMPLEMENTED

35%

22%

43%

IMPLEMENTATION OF JUSTICE STRATEGY MEASURES PLANNED UP TO 2012GRAPHIC 3

61 REGULATORY MEASURES

134 CAPACITY-BUILDING MEASURES

43 QUALITATIVE IMPROVEMENTS

CLASSIFICATION OF THE MEASURES ACCORDING TO THEIR NATURE

18%

56%

26%

GRAPHIC 4

76 QUALITATIVE INDICATORS

161 QUANTITATIVE INDICATORS

CLASSIFICATION OF THE MONITORING AND EVALUATIVE MECHANISMS

68%

32%

GRAPHIC 5

Of the 224 measures, only 105 have been planned to be realised by the end of 2012, about 47% of the total number of measures. Since the action plan has a three year term, it turns out that a little more than half (53% of the measures) has been provided for implementation in the last year of the plan, that is, 2013. However, it should be stressed that this amount also includes a considerable number of continuing measures, which represent to a great extent measures of a routine nature, ordinary activities that are a part of the functional duties of the responsible state institutions. We are of the opinion that those measures are not part of a reform in the justice system and as such should not have been provided in the action plan.The level of implementation of the 105 measures planned up to the end of 2012 is: • 35% of the commitments foreseen were implemented; • 22% of the measures are implemented in part and • 43% of the measures foreseen to be realised within this year still remain unimplemented.

The large majority of the measures provided in the action plan of the Justice Strategy are measures of a capacity-building nature (56% of the total number or 134 measures) against 26% of measures of a regulatory nature (61 measures) and 18% that aim at qualitative improvements (43 measures).

The monitoring and evaluative mechanisms have been classified as quantitative and qualitative indicators. Quantitative indicators make up 68% of the indicators (161 indicators) and qualitative indicators make up 32% of the measures (76 indicators).


Për sa i takon vlerësimit të përshtatshmërisë së afateve të parashikuara për zbatimin e masave, konstatohet se në 59% të rasteve (në 133 nga 224 masa) afatet janë parashikuar në mënyrë realiste, të qartë dhe të mjaftueshme. Ndërsa në 41% të rasteve (91 masa) afatet nuk janë realiste. Ndër objektivat më problematikë në këtë drejtim janë: objektivi strategjik nr.3 me 70%, objektivi nr.2 me 64% dhe objektivi nr.7 me 57% të afateve të parashikuara jorealiste. Kjo situatë është kryesisht rezultat i parashikimit të masave rregullatore, hartim aktesh ligjore dhe nënligjore të rëndësishme të planifikuara brenda një kohe shumë të shkurtër, në shumicën e rasteve brenda 2011-s. Të tilla janë, p.sh., masat e planifikuara në objektivin strategjik nr.2 dhe 3, të cilat, pavarësisht se një pjesë e këtyre akteve kërkojnë shumicë të cilësuar në Kuvend, pengesa më e madhe ndaj miratimit të tyre nuk ka qenë mungesa e konsensusit politik, por planifikimi i dobët, fillimi i vonuar i procesit të hartimit ose nevoja për afate më të gjata për hartimin dhe konsultimin e tyre. Në raste të caktuara, vihet re edhe një mungesë koordinimi mes agjencive publike4. Karakteristikë për objektivin strategjik nr.7 është planifikimi i afateve të vështira për t’u matur. Kjo ndodh pasi caktohet vetëm afati fundor kur duhet të zbatohet masa, duke lënë evaziv afatin fillestar kur duhet të fillojë zbatimi i saj apo, aty ku është e nevojshme, mungesa e afateve të ndërmjetme që u korrespondojnë fazave të ndryshme të zbatimit të masës. Objektivat strategjikë nr.5, 6 dhe 8 kanë përqindjet më të larta të afateve realiste përkatësisht sipas radhës: 77%, 85% dhe 100%.

Lidhur me vlerësimin e përshtatshmërisë së përgjegjësisë institucionale rezulton se në 76 % të rasteve (ose në 170 masa) ajo është përcaktuar në mënyrë adekuate dhe të saktë, ndërsa në 24 % të rasteve (ose në 54 masa) përgjegjësia institucionale nuk është përcaktuar siç duhet dhe është e pamjaftueshme. Një tipar mbizotërues në të gjithë planin e veprimit është mungesa e ndarjes së qartë ndërmjet institucioneve përgjegjëse dhe atyre partnere. Ky përcaktim është i domosdoshëm, si për të krijuar detyrimet përkatëse për këto institucione, ashtu edhe për të mundësuar monitorimin e saktë të zbatimit të këtyre masave. Kjo është veçanërisht e vërtetë për masat me karakter rregullator. Në disa prej tyre u është ngarkuar përgjegjësi për hartimin e legjislacionit edhe agjencive që zakonisht kanë vetëm kontribut dytësor në këtë drejtim, siç janë: Prokuroria e Përgjithshme, Gjykata e Lartë,

4. Rastet e ndryshimit në ligjin “Për profesionin e avokatit në Republikën e Shqipërisë” apo ndryshimet në ligjin “Për Gjykatën e Lartë”.

41%

59%133 MASA ME AFATE REALISTE

91 MASA ME AFATE JO-REALISTE

PËRSHTATSHMERIA E AFATEVEGRAFIKU 6

24%

76%54 MASA PERGJEGJESIA INSTITUCIONALE JO E SAKTE

170 MASA PERGJEGJESIA INSTITUCIONALE E SAKTE

PËRSHTATSHMËRIA E PËRGJEGJËSISË INSTITUCIONALEGRAFIKU 7

41%

59%

APPROPRIATENESS OF THE TIME PERIODSGRAPHIC 6

133 REALISTIC TIMEPERIODS MEASURES

91 NON REALISTIC TIMEPERIODS MEASURES

24%

76%

APPROPRIATENESS OF THE INSTITUTIONAL RESPONSIBILITYGRAPHIC 7

54 MEASURES INSUFFICIENT INSTITUTIONAL RESPONSIBILITY

170 MEASURES ADEQUATE INSTITUTIONAL RESPONSIBILITY

So far as concerns the evaluation of the appropriates of the time periods provided implementing the measures, it is found that in 59% of the instances (133 out of 224 measures) the time periods have been provided in a realistic, clear and sufficient manner. On the other hand, in 41% of the instances (91 measures), the time periods are not realistic. Amongst the most problematic objectives in this connection are strategic objective no. 7, with 70%, objective no. 2 with 64%, and objective no. 7 with 57% of the time periods provided not realistic. This situation is primarily the result of the fact that regulatory measures are foreseen, calling for the drafting of important legal and subordinate legal acts in a very short time, in the majority of cases, within 2011. Such, for example, are the measures planned in strategic objectives no. 2 and 3, where although some of the acts require a qualified majority in the Assembly, the biggest obstacle to their approval has not been the absence of political consensus but rather poor planning, delayed starting of the drafting process or the need for longer time periods for drafting and consultation about the drafts. In particular cases, an absence of coordination between public agencies is also seen4. A characteristic of strategic objective no. 7 is the planning of time periods that are difficult to measure. This happens because only the deadline is set, when the measure is to have been implemented, leaving the initial time when implementation should start unclear; or where necessary, intermediate time periods are lacking that would correspond to the different phases of implementation of the measure. Strategic objectives no. 5, 6 and 8 have the highest percentages of realistic time periods, respectively, in order, 77%, 85% and 100%.

In connection with an evaluation of the appropriateness of institutional responsibility, it turns out that in 76% of the cases (or 170 measures), it has been defined in an adequate and precise manner, whereas in 24% of the cases (or 54 measures), the institutional responsibility has not been defined as it should or is insufficient. A dominant feature in the entire action plan is the absence of a clear division between the responsible institutions and the partner institutions. This determination is essential, both to create the respective obligations for those institutions as well as to enable precise monitoring of the implementation of those measures. This is especially true for measures of a regulatory nature. In several of them, responsibility has been assigned for law drafting to agencies that ordinarily have only a secondary

4. E.g., the cases of amending the law “On the profession of advocacy in the Republic of Albania” or the amendments to the law “On organisation and functioning of the High Court”.


Këshilli i Lartë i Drejtësisë etj. Në disa masa, përgjegjësia u është ngarkuar organizatave apo projekteve ndërkombëtare, të cilat asistojnë institucionet shtetërore, si UNIFEM-it, EURALIUS-it. Në disa raste të tjera, përgjegjësia është planifikuar ngushtë duke caktuar vetëm institucionin drejtpërdrejt përgjegjës, i cili nuk mund të realizojë zbatimin e masës, pa mbështetjen/supervizimin e Ministrisë së Drejtësisë, apo është përcaktuar përgjegjësia në nivelin më të lartë institucional, pa parashikuar strukturat që përfitojnë drejtpërdrejt nga këto masa, siç janë institucionet partnere, si p.sh.: gjykatat, Dhoma Kombëtare e Noterisë, e Avokatisë, e Ndërmjetësve etj. Pothuajse të gjithë objektivat strategjikë kanë një vlerësim pozitiv pothuajse të njëjtë të përgjegjësisë institucionale në vlerat 70-80%, me përjashtim të objektivit strategjik nr. 4 me vlerësimin më të ulët, 38% dhe objektivit nr. 7 me vlerësimin më të lartë, 91%, të përgjegjësisë institucionale të saktë.

Burimet financiare të nevojshme për realizimin e masave të planifikuara për adresimin e objektivave strategjikë përgjithësisht janë vlerësuar pozitivisht, si buxhete të përcaktura qartë, në mënyrë të për-shtatshme dhe konkrete, në 83% të rasteve ose në 186 përkundrejt 224 masave të monitoruara. Vetëm në 17% të rasteve (38 masa) burimet financiare janë evazive, të papërshtatshme dhe jokonkrete. Këtu përfshihen dhe ato masa që nuk kanë asnjë përcaktim për burimet financiare ose kur burimet janë të pamjaftueshme, p.sh., në rastet kur parashikohen veprime të cilat planifikohen të mbulohen me shpenzime operative të institucionit. Parashikimi i burimeve financiare për masa që synojnë rritje ka-pacitetesh profesionale apo përmirësime infrastrukturore, është i domosdoshëm, pasi nga ky element varet realizimi i pjesshëm apo i plotë i masës konkrete.

Një tjetër problem i përgjith-shëm është parashikimi vetëm i shpenzimeve operative për masa të natyrës rregullatore të një rëndësie të veçantë. Kjo tregon për planifikim jo të mirë dhe jorealist, pasi për projek-tligje veçanërisht të rëndësishme nevojitet ekspertizë e kualifikuar dhe një proces i gjerë konsultimi dhe diskutimi me institucionet shtetërore dhe aktorët e tjerë joshtetërorë. Shpeshherë ndodh që aktivitete të tilla mbështeten financiarisht nga projektet ndërkombëtare, pasi institucionet për-katëse shtetërore nuk kanë parashikuar fonde për këtë pjesë të rëndësishme të procesit të hartimit të ligjeve. Janë evidentuar raste kur masat nuk janë zbatuar për shkak të mungesës së burimeve financi-are, edhe pse këto ishin përcaktuar në Strategji (masat e parashikuara nën objektivat specifikë 7.1 dhe 7.2 që lidhen me përmirësime infrastrukturore në g jykata dhe prokurori). Në rastin e burimeve të donatorëve të tjerë duhet të ketë të dhëna më të sakta dhe konkrete në mënyrë që masat të jenë lehtësisht të menax-hueshme.

17%

83%38 MASA SHPENZIMEJO TE PERSHTATSHME

186 MASA SHPENZIMETE PERSHTATSHME

PËRSHTATSHMËRIA E BURIMEVE FINANCIAREGRAFIKU 8

17%

83%

APPROPRIATENESS OF FINANCIAL RESOURCESGRAPHIC 8

38 MEASURES INADEQUATE AND EVASIVE BUDGET

186 MEASURES ADEQUATE AND CONCRETE BUDGET

contribution in this connection, such as the General Prosecutor’s Office, the High Court, the High Council of Justice and others. In several measures, the responsibility has been assigned to international organisations or projects that assist state institutions, such as UNIFEM or EURALIUS III.

In several other cases, the responsibility has been planned narrowly, designating only the directly responsible institution, which cannot implement the measure without the support/supervision of the Ministry of Justice, or responsibility has been defined at a higher institutional level, without providing the structures that benefit directly from these measures, such as the partner institutions like the courts, the National Chambers of Notaries, Advocacy or Mediators and so forth. Almost all the strategic objectives have a positive evaluation for institutional responsibility, almost the same, in the range 70-80%, with the exception of strategic objective no. 4, which has a lower evaluation of 38%, and objective no. 7, with a higher evaluation of 91% for accurate institutional responsibility.

The financial resources necessary for accomplishment of the measures planned to address the strategic objectives have, in general, been evaluated positively as budgets defined clearly, appropriately and concretely in 83% of the cases or 186 out of the 224 measures monitored. Only in 17% of the cases (38 measures) are the financial resources evasive, inappropriate and not concrete. Here several measures are included as to which there has been no determination about financial resources or when the resources are insufficient, for example, in cases when actions provided are planned to be covered with operating expenses of the institution.

It is essential to provide financial resources for measures that aim at professional capacity-building or infrastructure improvements, because the partial or full accomplishment of the current measure depends on this element. Another general problem is the provision of only operating expenses for measures of a regulatory nature of special importance. This shows poor and unrealistic planning, because for especially important laws, qualified expertise, a broad consultation process and discussions with state institutions and other non-state actors are all needed. It often happens that such activities are supported financially by international projects, because the respective state institutions have not provided funds for this important part of the law drafting process. Cases have come to light where measures were not implemented because of the absence of financial resources even thought they were defined in the Strategy (see the measures provided under specific objectives 7.1 and 7.2, related to infrastructure improvements in the courts and prosecutors’ offices). In cases when the resources of other donors are relied on, there should be more accurate and concrete data, in order for the measures to be manageable.


Përcaktimi i mekanizmave moni-torues dhe vlerësues (treguesit) është një ndër elementet e for-muluara më dobët në Strategjinë e drejtësisë. Mekanizmat moni-torues kanë nevojë për më tepër qartësime, më tepër tregues të ev-identueshëm dhe më tepër garan-ci për kontrollin dhe menaxhimin e realizimit të masës. Në 61 % të rasteve (ose në 136 masa) treg-uesit janë formuluar në mënyrë të përgjithshme, sipërfaqësore, të paplotë dhe të vështirë për t’u matur. Në shumë raste janë konstatuar mekanizma vlerësues të njëjtë ose të ngjashëm për masa të ndryshme. Gjithashtu, në disa masa ku duhet të vendoseshin tregues sasiorë, janë caktuar tregues cilësorë. Për më tepër, një pjesë e treguesve janë shprehur si objektiva ose si masa. Vetëm në 39% (88) të masave indikatorët janë konkretë, të matshëm dhe të plotë.

ii. Zbatimi sipas objektivave strategjikëObjeKTiVi STraTegjiK 1: Konsolidimi i pavarësisë së pushtetit g jyqësor dhe i organeve të sistemit të drejtësisë në drejtimin strukturor, funksional dhe financiar, si dhe konsolidimi i dialogut ndërinstitucional dhe bashkëpunimit.

7 % i zbatuar 18 % i zbatuar pjesërisht 75 % i pazbatuar

Objektivi strateg jik përbën një orientim themelor dhe afatgjatë të reformave në sistemin e drejtësisë. Natyrshëm, sfidat në këtë aspekt (pavarësia e sistemit të drejtësisë) marrin forma të ndryshme në kohë të ndryshme. Në harkun kohor 2011-2013 Strategjia është fokusuar në disa drejtime kryesore, si: forcimi i vetëqeverisjes së gjyqësorit, forcimi i rolit të Gjykatës së Lartë, rritja e efektivitetit të Gjykatës Kushtetuese etj.

Forcimi i vetëqeverisjes, me të drejtë, është synuar të arrihet përmes forcimit të rolit të Konferencës Gjyqësore Kombëtare (KGJK-së) dhe atij të KLD-së si dhe përmes administrimit të pavarur e efikas të buxhetit gjyqësor. Arritjen më të rëndësishme në këtë drejtim e shënon miratimi i ligjit për Konferencën Gjyqësore Kombëtare i cili, midis të tjerash, rregullon formulën dhe procedurën e përzgjedhjes së anëtarëve të KLD-së në një mënyrë të tillë që garanton premisat për një përfaqësim të përshtatshëm të interesave të gjyqtarëve të të gjitha shkallëve të sistemit gjyqësor dhe vendos standardet e transparencës dhe parimin e konkurrimit. Sfidë mbetet ngritja dhe funksionimi i komisioneve të përhershme dhe të posaçme sipas këtij ligji si dhe vërtetimi në praktikë i avantazheve të pritshme të tij.

Duhet theksuar se masat që synojnë studimin e mundësisë së qëndrimit me kohë të plotë në detyrë të anëtarëve të KLD-së, përmbajnë elemente antikushtetutshmërie. Shërbimi me kohë të plotë i anëtarëve të KLD-së ka qenë objekt i kontrollit kushtetues të Gjykatës Kushtetuese, e cila është shprehur se anëtarët gjyqtarë të KLD-së nuk mund të jenë të përhershëm. Në këto kushte, parashikimi i një mase të tillë është i pakuptueshëm.

61%

39%

136 MASA TREGUESTE PERGJITHSHEM DHE FORMAL

88 MASA TREGUESTE PERSHTATSHEM

PËRSHTATSHMËRIA E MEKANIZMAVE MONITORUES DHE VLERËSUESGRAFIKU 9

61%

39%

APPROPRIATENESS OF MONITORING AND EVALUATIVE MECHANISMSGRAPHIC 9

136 MEASURES SUPERFICIAL AND FORMAL INDICATORS

88 MEASURES MEASURABLE AND CONCRETE INDICATORS

The determination of the monitoring and evaluative mechanisms (indicators) is one of the elements formulated most weakly in the Justice Strategy. The monitoring mechanisms need more clarity, more demonstrable indicators and more guarantees for the checking and management of the accomplishment of the measures. In 61% of the cases (or 136 measures), the indicators have been formulated in a general, superficial and incomplete way, difficult to measure. In many cases, there are evaluative mechanisms that are the same or similar for different measures. In addition, for several measures where quantitative measures should have been established, qualitative indicators have been designated instead. Furthermore, some of the indicators have been expressed as objectives or measures. Only in 39% (88) of the measures are the indicators concrete, measurable and complete.

ii. implementation according to the Strategic objectivesSTraTegiC ObjeCTiVe 1: Consolidation of the independence of the judicial power and the justice system institutions in the structural, functional and financial direction, as well as consolidation of inter-institutional dialogue and cooperation (very important).

7% implemented 18% partially implemented 75% not implemented

This strategic objective constitutes a fundamental and long-term orientation of reforms in the justice system. Of course, the challenges in this aspect (the independence of the justice system) take on various forms at different times. In the span of 2011-2013, the Strategy has been focused in several main directions, such as strengthening the self-governance of the judiciary, strengthening the role of the High Court, increasing the effectiveness of the Constitutional Court and others.

Achieving the strengthening self-governance through strengthening the role of the National Judicial Conference (NJC) and the High Council of Justice (HJC) has rightly been aimed at, as well as through the independent and efficient administration of the judicial budget. The most important achievement in this connection is marked by approval of the law on the National Judicial Conference, which, among other things, regulates the formula and procedure of electing members of the HCJ in such a manner as to guarantee the premises for an appropriate representation of the interests of the judges of all levels of the judicial system and establishes standards of transparency and the principle of competition. The establishment and functioning of the permanent and special commissions of the NJC according to this law remain a challenge, as does the verification in practice of its expected advantages.

It should be stressed that the measure aiming at studying the possibility of members of the HCJ staying in office full-time has elements of unconstitutionality. The full-time service of the members of the HCJ has been the object of constitutional control by the Constitutional Court, which said that the judge members of the HCJ cannot be permanent. Under those conditions, it is hard to understand


Rishikimi i ligjit “Për Zyrën e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor” është rimenduar i panevojshëm. E njëjta qasje është ndjekur dhe për ligjin organik të Gjykatës Kushtetuese dhe të Shkollës së Magjistraturës. Ndërsa rishikimi i vazhdueshëm i planit të veprimit është më se i domosdoshëm, vlen të theksohet, sidoqoftë, që masa të tilla të rëndësishme për reformën në sistemin e drejtësisë që parashikohen dhe më pas vlerësohen të panevojshme për t’u kryer, dëshmojnë për dobësi në procesin e planfikimit të masave.

Rritja e ndikimit dhe e autoritetit të Gjykatës së Lartë me të drejtë është konceptuar si një ndër rrugët për të siguruar realizimin e objektivit të konsolidimit të pavarësisë së pushtetit gjyqësor. Realizimi i masave nën këtë kre karakterizohet nga një zhvillim kryesor që është hartimi i ndryshimeve të ligjit “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë”. Nga ana tjetër, duhet nënvizuar se këto ndyshime adresojnë vetëm pjesërisht problematikën e identifikuar për Gjykatën e Lartë në pjesën narrative të Strategjisë (rregullohet çështja e qëndrimit në detyrë të g jyqtarëve deri në zëvendësimin e tyre dhe, deri në një farë mase, çështja e mbingarkesës përmes shtimit të numrit të g jyqtarëve)5. Sfidë mbetet rishikimi i mënyrës aktuale të emërimit dhe përzgjedhjes së anëtarëve të Gjykatës së Lartë dhe, eventualisht, shndërrimi i Gjykatës së Lartë në gjykatë karriere, të cilat mund të adresohen vetëm me ndryshime kushtetuese.

Së fundmi, vlen të nënvizohet se objektivi i profilizimit të gjykatave është realizuar pjesërisht me miratimin e ligjit për gjykatat administrative. Themi pjesërisht nëse mbajmë parasysh që ende ky ligj nuk është funksional dhe fakti që mungon progresi për vënien në funksionim të Gjykatës Tregtare.

ObjeKTiVi STraTegjiK 2: Konsolidimi i përg jeg jshmërisë së sistemit të drejtësisë për të qenë i pandikuar, i paanshëm dhe konsistent në sigurimin e mbrojtjes lig jore të barabartë për të g jitha palët, si dhe për të qenë i gatshëm për të reaguar ndaj nevojave në ndryshim të komunitetit në kohë dhe në cilësi (shumë i rëndësishëm)


Objektivi strateg jik 2 zbërthehet në 3 (tre) objektiva specifikë, të cilët synohen të realizohen përmes përmirësimit të statusit të gjyqtarëve e prokurorëve, qartësimit të kompetencave të inspektimit si dhe forcimit të rolit dhe pavarësisë së prokurorit në procesin e hetimit.

Në këtë objektiv, progresi i konstatuar lidhet kryesisht me miratimin e ndryshimeve kushtetuese për heqjen dhe kufizimin e regjimit të imuniteteve, ndryshime këto që u përgjigjen standardeve ndërkombëtare dhe nevojave reale të luftës kundër korrupsionit. Gjithsesi, ky mbetet një parashikim ligjor që pritet të sjellë rezultatet e tij vetëm pas zbatimit në praktikë. Zhvillime pozitive lidhen edhe me rishikimin e vendimit të KLD-së për procedimin disiplinor të gjyqtarëve, i cili përmban një sërë garancish për proces të rregullt ligjor. Pavarësisht nga këto arritje, ende sfida madhore paraqiten në drejtim të forcimit të statusit të gjyqtarëve dhe prokurorëve si dhe vendosjes së garancive reale për zhvillimin e karrierës së tyre, bazuar në një sistem të vërtetë meritokracie. Gjithashtu, nevojitet aplikimi i procedurave transparente dhe tërësisht profesionale për emërimet, transferimet dhe promovimet e gjyqtarëve dhe të prokurorëve, bazuar kryekëput nga një sistem vlerësimi i mbështetur në kritere profesionale. E fundit, por jo për nga rëndësia, promovimi financiar i gjyqtarëve dhe i prokurorëve mbetet ende një çështje e pazgjidhur që ndikon në përpjekjet për përmirësimin e statusit të tyre.

5. Çështja e mbingarkesës zgjidhet në mënyrë përfundimtare vetëm përmes ndryshimeve përkatëse në Kodet e Procedurës Penale dhe Civile.

why such a measure has been provided.

A review of the law “On the Office of Administration of the Judicial Budget” has been reconceived as unnecessary. The same approach has also been followed for the organic law of the Constitutional Court and the Magistrates’ School. On the other hand, whilst it is more than necessary to perform a continuing review of the action plan, it is worth emphasising, however, that such important measures for reform in the justice system which are foreseen and later evaluated as unnecessary show a weakness in the process of planning the measures.

The increase of the influence and authority of the High Court has been rightly conceived of as one of the ways to assure that the objective of the consolidation of the independence of the judicial power is accomplished. The accomplishment of the measures under this chapter has as a primary element the drafting of amendments to the law on the High Court. On the other hand, it should be underlined that those amendments only partially address the problem areas identified for the High Court in the narrative part of the Strategy (is regulated the issue of staying in office until their replacement and, to a certain extent, the issue of the overload, by increasing the number of judges)5. It remains a challenge to review the current method of appointment and selection of the members of the High Court and, eventually, the conversion of the High Court into a career court, which can be addressed only through constitutional changes.

Finally, it bears underlining that the objective of giving profiles to the courts has been partially realised with the approval of the law on administrative courts. We say ‘partially’, taking into account that this law is still not functional and the fact that progress is lacking for putting a commercial court into function.

Strategic objective 2: Consolidation of the responsibility of the justice system to be uninfluenced, impartial and consistent in ensuring equal legal protection for all parties, as well as being ready to react to the different needs of the community in time and quality (very important)


Strategic objective 2 is elaborated in three specific objectives, which have the intent of being realised through improving the status of judges and prosecutors, clarifying the competences of inspection and also strengthening the role and independence of the prosecutor in the investigation process.In this objective, the progress found is primarily related to the approval of constitutional changes for removing and restricting the immunity regime, amendments that respond to international standards and the real needs of the fight against corruption. However, it remains a legal provision that is expected to bring its results only after implementation in practice. Positive developments are also related to a revision of the decision of the HCJ on disciplinary proceedings against judges, which contains a series of due process guarantees. Notwithstanding these achievements, major challenges still remain in the aspect of strengthening the status of judges and prosecutors as well as in establishing real guarantees for their career development based on a true merit system. In addition, the application of transparent, entirely professional procedures is necessary for the appointment, transfer and promotion of judges and prosecutors based squarely on an evaluation system relying on professional criteria. Finally, but not last in importance, the financial promotion of judges and prosecutors still remains an unsolved issue, which affects attempts to improve their status.

5. The issue of case overload will be resolved in a final manner only through the respective amendments to the Codes of Criminal and Civil Pro-cedure.


Një tjetër zhvillim pozitiv është nënshkrimi i memorandumit të mirëkuptimit midis Ministrisë së Drejtësisë dhe Këshillit të Lartë të Drejtësisë për qartësimin e kompetencave ndërmjet dy inspektorateve në varësi të tyre. Gjithsesi, mbetet për t’u parë zbatimi në praktikë i këtij memorandumi të nënshkruar vetëm pak muaj më parë, si dhe masat që do të merren në bashkëpunim midis këtyre dy institucioneve për zgjidhjen e një sërë problemeve që lidhen me sistemin gjyqësor.

Për forcimin e rolit dhe pavarësisë së prokurorit në procesin e hetimit është realizuar vetëm plotësimi i kuadrit ligjor “Për policinë gjyqësore”, që sërish mbetet një masë me karakter ligjor e cila pritet të sjellë efektet e saj pas zbatimit në praktikë. Në raport me masat e tjera të parashikuara në këtë objektiv, pak është bërë për forcimin e rolit dhe pavarësisë së prokurorisë në sistemin e drejtësisë e, rrjedhimisht, edhe në konsolidimin e përgjegjshmërisë së organit të akuzës për të qenë i pandikuar, i paanshëm dhe konsistent në sigurimin e mbrojtjes ligjore të barabartë për të gjitha palët.

Nga 14 masa që janë parashikuar në këtë objektiv strategjik, vërehet një mbitheksim i ndërhyrjeve me natyrë rregullatore (10 g jithsej). Meqë 3 objektivat specifikë përbëhen nga nënçështje të tilla, si përmirësime në vlerësimin profesional të gjyqtarëve, në procedimin disiplinor, në promovimin e tyre etj., na duket se mëshimi në masat me natyrë rregullatore është shpërpjesëtimor duke qenë se shumëçka mund të arrihet në këto drejtime me përpjekje të natyrës organizative dhe cilësore.

ObjeKTiVi STraTegjiK 3: Konsolidimi i efektivitetit të pushtetit g jyqësor për të qenë efektiv, eficient dhe i hapur, si dhe i gatshëm për të vepruar në përputhje me Kushtetutën, aktet ndërkombëtare dhe leg jislacionin e brendshëm, duke u udhëhequr nga parimi i shtetit të së drejtës, si dhe fuqizimi i bashkëpunimit g jyqësor ndërkombëtar (shumë i rëndësishëm).


Objektivi strateg jik 3 zbërthehet në 8 (tetë) objektiva specifikë. Më të rëndësishmit ndër ta janë: reduktimi i mbingarkesës së gjykatave, rritja e performancës së gjyqtarëve dhe prokurorëve, rritja e shpejtësisë së bashkëpunimit gjyqësor ndërkombëtar, implementimi i sistemit ICMIS dhe përmirësimi i infrastrukturës elektronike të gjykatave.

Natyra e masave ndryshon në varësi të objektivit specifik. Kështu, masat e parashikuara për të arritur reduktimin e ngarkesës së gjyqtarëve janë ekskluzivisht rregullatore dhe treguesit e zbatimit të tyre ekskluzivisht sasiorë. Kjo duket e arsyeshme përderisa problemet kryesore në këtë fushë duket se vijnë nga çështje të ligjit procedural dhe vonesat e shkaktuara nga avokatët. Sidoqoftë, mund të ishin parashikuar më shumë masa organizative për reduktimin e zvarritjeve të procesve gjyqësore, veçanërisht të karakterit të aftësimit të gjyqtarëve e stafit administrativ në lidhje me planifikimin e seancave dhe menaxhimin e çështjeve.

Arritja më e rëndësishme në këtë drejtim është miratimi i ndryshimeve në ligjin “Për profesionin e avokatit”. Ndryshimet orientohen në tri drejtime kryesore që janë: trajnimi fillestar i kandidatëve për avokatë dhe trajnimi i vazhduar i avokatëve, procesi disiplinor dhe sigurimi i përgjegjësisë së avokatëve ndaj klientëve të tyre. Sfidë serioze mbetet miratimi i ndryshimeve në Kodin e Procedurës Civile, Kodin e Procedurës Penale, Kodin e Procedurës Administrative dhe ligjet e tjera të parashikuara në planin e veprimit, të cilat kërkojnë ende shumë punë dhe një shumicë të cilësuar në Kuvend.

Another positive development is the signing of a memorandum of understanding between the Ministry of Justice and the High Council of Justice for clarification of the competences between the two inspectorates under them. However, it remains to be seen whether this memorandum, signed only a few months ago, will be implemented in practice, as well as what measures will be taken cooperatively between these two institutions for the resolution of a series of problems related to the judicial system.

In connection with strengthening the role and independence of the prosecutor in the process of investigation, only the completion of the legal framework “On the judicial police” has been realised, which again remains a measure of a legal nature that can only be expected to bring effects after implementation in practice. In relation to the other measures provided in the objective, little has been done to strengthen the role and independence of the prosecutor’s office in the justice system, and consequently also the consolidation of the responsibility of that institution to be uninfluenced, impartial and consistent in assuring equal legal defence for all parties.

Of the 14 measures provided in this strategic objective, an overemphasis on interventions of a regulatory nature can be seen (10 in all). Since the three specific objectives consist of such sub-issues as improvements in the professional evaluation of judges, disciplinary proceedings, promoting them and so forth, it seems to us that the emphasis on measures of a regulatory nature is disproportionate, since much can be achieved in those aspects with efforts of an organisational and qualitative nature.

STraTegiC ObjeCTiVe 3: Consolidation of the effectiveness of the judicial power to be effective, efficient and open, as well as ready to act in conformity with the Constitution, international acts and the internal legislation, guided by the principle of the rule of law, as well as the strengthening of international judicial cooperation (very important).


Strategic object 3 is elaborated into eight specific objectives. The most important among them are reducing the overload of the courts, increasing the performance of judges and prosecutors, increasing the speed of international judicial cooperation, implementation of the ICMIS system and improvement of the electronic infrastructure of the courts.

The nature of the measures varies, depending on the specific objective. Thus, the measures foreseen to achieve a reduction of the caseload of the judges are exclusively regulatory, and the indicators of implementation of them are exclusively quantitative. This seems reasonable, since the main problems in this area appear to come from issues of procedural law and delays caused by advocates. However, more organisational measures could have been provided for the reduction of protracted delays in judicial proceedings, especially of the nature of increasing the ability of judges and administrative staff in connection with planning sessions and managing cases.

The most important achievement in this connection is the approval of amendments to the law “On the profession of advocacy”. The amendments are in three main aspects, which are the initial training of candidates for advocate and continuous training, the disciplinary process and insuring the liability of advocates to their clients. The approval of amendments to the Codes of Civil and Criminal Procedure, and other laws provided in the action plan, which still require much work and a qualified majority in the Assembly, remains a serious challenge.


Sa u takon masave që synojnë rritjen e performancës së gjyqtarëve dhe të prokurorëve vihet re një mbitheksim i aktiviteteve trajnuese të Shkollës së Magjistraturës. Me gjithë shifrat e konsiderueshme të trajnimeve të Shkollës së Magjistraturës, vlen të përmendet se një numër i vogël i tyre është realizuar me fonde të buxhetit të shtetit. Shumica e trajnimeve vazhdojnë të realizohen me fonde të donatorëve në përputhje me programin tematik të trajnimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve të miratuar çdo tre vjet nga Këshilli Teknik i Shkollës. Nga ana tjetër, mendojmë se ky objektiv i rëndësishëm mund të adresohet me një mori masash të tjera me natyrë organizative, infrastrukturore dhe etike të cilat mungojnë në këtë pjesë të planit të veprimit. Për më tepër, një pjesë e masave që lidhen me Shkollën e Magjistraturës bëjnë fjalë për aktivitete rutinore të Shkollës (si zbatimi i rregullave të seleksionimit, vlerësimit të magjistratëve apo procesit mësimor) ose janë jorelevante për të qenë në një dokument të tillë (siç është realizimi i procedurave të prokurimit publik për pajisje elektronike etj.).

Në lidhje me objektivin për rritjen e shpejtësisë së bashkëpunimit gjyqësor ndërkombëtar planifikimi i masave i përgjigjet problematikës së fushës, por është bërë në mungesë të informacionit për gjendjen aktuale në këtë fushë. Në fakt, pjesa narrative e Strategjisë nuk evidenton problematikën që lidhet me këtë objektiv dhe një vlerësim të bashkëpunimit gjyqësor aktual. Pra, nëse objektivi synon rritjen e shpejtësisë, cilësisë dhe efektivitetit të bashkëpunimit, duhej evidentuar se: cila është kohëzgjatja aktuale e një procedure që lidhet me aspekte të bashkëpunimit gjyqësor, cila është problematika që lidhet me përkthimet, cilat janë shtetet me të cilat bashkëpunimi çalon etj. Sfidë thelbësore në këtë drejtim mbetet përfundimi i marrëveshjes së bashkëpunimit me EUROJUST-in.

Progres i mirë është arritur në fushën e investimeve në teknologji në gjykata e prokurori, por veçanërisht në gjykata. Investimet në pajisje elektronike kanë qenë të konsiderueshme e të përsëritura; po kështu edhe investimet në instalimin e sistemit ICMIS, zhvillimin e tij të mëtejshëm dhe bërjen e informacionit të disponueshëm për publikun e gjerë.

ObjeKTiVi STraTegjiK 4:“Konsolidimi i aksesit në organet e drejtësisë për të qenë i hapur për çdo person dhe për të qenë aktivisht i angazhuar në inkurajimin e formave alternative të zg jidhjes së mosmarrëveshjeve (i rëndësishëm)”


Objektivi strateg jik 4 zbërthehet në 5 (pesë) objektiva specifikë, më të rëndësishmit ndër të cilët janë rritja e efektivitetit të ndihmës juridike dhe përmirësimi i marrëdhënies së institucioneve të drejtësisë me publikun.

Në përgjithësi, zbatimi i masave në kuadër të përpjekjeve për të rritur efektivitetin e ndihmës juridike është karakterizuar nga vonesa të konsiderueshme. Arritja kryesore në këtë drejtim konsiston në miratimin e 5 akteve nënligjore në zbatim të ligjit “Për ndihmën juridike”. Për t’u shënuar është edhe nënshkrimi i disa memorandumeve të mirëkuptimit ndërmjet Komisionit Shtetëror të Ndihmës Juridike (KShNJ) me institucione të tjera të ngjashme6. Megjithatë, vihet re se të gjitha këto memorandume nuk përcaktojnë aktivitete konkrete që do të ndërmerren nga palët, por janë hartuar si angazhime të përgjithshme të tyre.

6. Me Komisionerin për Mbrojtjen nga Diskriminimi, Avokatin e Popullit, Agjencinë për Ndihmë Juridike Falas në Kosovë.

So far as concerns measures that aim at increasing the performance of judges and prosecutors, an overemphasis is seen on training activities at the Magistrates’ School. Despite the considerable number of training activities of the School, it is worth mentioning that only a small number have been realised with funds of the state budget. A majority of the trainings continue to be realised with donor funds, in conformity with the thematic programme of training judges and prosecutors approved every three years by the School’s Technical Council. On the other hand, we think that this important objective could be addressed with a large number of other measures of an organisational nature or involving infrastructure and ethics, which are lacking in this part of the action plan. Furthermore, some of the measures related to the Magistrates’ School deal with routine activities of the School (such as the implementation of the rules for selecting candidates, the evaluation of magistrates or the teaching process) or are not relevant to such a document (such as the accomplishment of the procedures of public procurement for electronic equipment, and some others).

In connection with the objective of increasing the speed of international judicial cooperation, the planning of the measures responds to the problem area but has been done without having information about the current situation in this field. In fact, the narrative part of the Strategy does not show the problem areas related to this objective nor does it evaluate current judicial cooperation. That is, if the objective aims at increasing the speed, quality and effectiveness of this cooperation, it should have been shown what the current time is for a procedure related to aspects of judicial cooperation, what the problem is as to translations, what are the states with which this cooperation is going poorly and so forth. Concluding a cooperation agreement with EUROJUST remains a fundamental challenge in this connection.

Good progress has been achieved in the area of investments in technology in the courts and prosecutors’ offices, but especially in the courts. Investments for electronic equipment have been considerable and have been repeated; this is also true of investments in the installation of the ICMIS system, its further development and the making of information available to the broader public.

STraTegiC ObjeCTiVe 4: Consolidation of access to the justice institutions so that they are open for everyone and actively engaged in encouraging alternative forms of dispute resolution (important)


Strategic objective 4 is elaborated into five specific objectives, the most important among which are increasing the effectiveness of legal aid and improving the public relations of the justice institutions.

In general, the implementation of the measures in the framework of efforts to increase the effectiveness of legal aid has been characterised by considerable delay. The main achievement in this direction consists of the approval of five subordinate legal acts in implementation of the law “On legal aid”. Also to be noted is the signature of several memoranda of understanding between the State Commission of Legal Aid (SCLA) and other similar institutions6. However, it can be seen that none of these memoranda define concrete activities that will be undertaken by the parties, but have been drawn up as general commitments by them.

6. With the Commissioner for Protection from Discrimination, the People’s Advocate and the Agency for Free Legal Aid in Kosovo.


Sfida serioze mbeten në lidhje me zbatimin praktik të sistemit të ndihmës juridike. Pas 4 vitesh të miratimit të ligjit, KShNJ-ja ka nënshkruar kontrata me 8 (tetë) avokatë dhe 4 (katër) organizata jofitimprurëse për ofrimin e ndihmës juridike. Përgjatë vitit 2011, KShNJ-ja nuk ka miratuar ofrimin e ndihmës juridike për asnjë rast. Në vitin 2012, KShNJ-ja ka miratuar dhënien e ndihmës juridike për 5 raste individuale (2 raste penale dhe 3 civile), si dhe 33 kërkesa të sjella përmes TLAS (për reg jistrimin dhe fillimin e procedurave për vendosjen në kujdestari të fëmijëve të pareg jistruar). Këto shifra tregojnë se sistemi i ndihmës juridike është larg të të qenit efektiv. Po kështu, konstatohet se mungon informacioni më i domosdoshëm për ekzistencën / vendndodhjen e KShNJ-së, për kategoritë përfituese të ndihmës juridike, për procedurën e aplikimit dhe plotësimit të dokumentacionit, të cilat realisht e kufizojnë aksesin në ndihmën juridike. KShNJ-ja nuk ka ngritur ende një website ku të publikojë këto informacione të domosdoshme.

Plotësimi i formularit dhe i dokumentacionit përkatës nga qytetarët që kërkojnë ndihmë juridike, rezulton të jetë i vështirë, për shkak të një numri të madh dokumentesh (7 vërtetime) që duhet të dërgohen pranë KShNJ-së. Kjo procedurë rezulton të jetë tepër e ndërlikuar për kategoritë e grupeve vulnerabël, si shtresa shumë të varfra të popullsisë dhe me nivel të ulët arsimor, anëtarët e minoritetit rom, apo edhe të tjerë, të cilëve duhet t’u jepet asistenca e nevojshme për plotësimin e kërkesës/dokumentacionit përkatës.

Një pengesë ekonomike, e cila kufizon aksesin efektiv të individëve në nevojë në shërbimet gjyqësore apo në ndihmën juridike, janë taksat e larta gjyqësore. Kufizimi i aksesit të personave në vështirësi ekonomike për shkak të pamundësisë për të paguar “taksën gjyqësore” është aktualisht objekti i shqyrtimit nga Gjykata Kushtetuese.

Një tjetër problem shqetësues është ekzistenca e sistemit paralel të avokatëve kryesisht për çështjet penale. Procesi i përzgjedhjes së tyre prej gjyqtarëve/prokurorëve nga lista e dërguar nga DHKA-ja i vendos këta të fundit në një konflikt të hapur interesi, gjë që ndikon në cilësinë e ulët të ofrimit të shërbimit.

Sa i takon përmirësimit të marrëdhënies së gjykatave me publikun, masat kryesore konsistojnë në përshtatjen e strukturës/organikave të gjykatës si dhe trajnimin e stafit të gjykatave për rregulloren “Për marrëdhënien e gjykatës me publikun”. Kjo rregullore përcakton detyrimin e kryetarëve të gjykatave të krijojnë zyrën e marrëdhënieve me publikun me qëllim përmirësimin e marrëdhënieve të gjykatës me publikun dhe median, për kapërcimin e rolit pasiv të gjykatës në respektimin e detyrimeve për rritjen e transparencës. Urdhri i Ministrit të Drejtësisë, “Për caktimin e strukturave të administratës gjyqësore”, përcakton se specialisti i IT-së në çdo gjykatë do të jetë përfaqësuesi zyrtar i gjykatës në marrëdhënien me publikun dhe median. Ky rregullim është krejtësisht i papërshtatshëm. Gjithashtu, në urdhrat e brendshëm të nxjerrë deri tani nga gjykatat për zbatimin e kësaj rregulloreje vërehet një zbatim jouniform i saj.

Iniciativa e ngritjes së portalit të gjykatave nga Ministria e Drejtësisë, i inaguruar në korrik 2012, përbën një hap të rëndësishëm në rritjen e transparencës së sistemit gjyqësor, i cili vlen për t’u përshëndetur. Megjithatë, informacioni ekskluzivisht vetëm on-line për çështjet/vendimet gjyqësore apo informacione të tjera me interes për publikun, nuk garanton akses në drejtësi për shumë individë, të cilët, për arsye të ndryshme, nuk mund ta përdorin dot atë. Vëmendje më e madhe i duhet kushtuar respektimit dhe mbrojtjes së të dhënave personale.

Serious challenges remain in connection with the implementation in practice of the system of legal aid. Four years after the law was approved, the SCLA has signed contracts with eight advocates and four not-for-profit organisations for providing legal aid. During 2011, the SCLA did not approve the provision of legal aid in any instance.

In 2012, the SCLA approved the granting of legal aid for five individual instances (two criminal cases and three civil ones), as well as 33 requests brought through the Tirana Legal Aid Society (TLAS) (for registering unregistered children and starting guardianship procedures). Those numbers show that the system of legal aid is far from being effective. We also found that the most essential information is lacking about the existence/location of the SCLA, the categories who are beneficiaries of legal aid and the procedure for applying and for filling out documentation, which have a real effect on limiting access to legal aid. The SCLA still has not started a website where this essential information is published.

Filling out the forms and the respective documentation by citizens who seek legal aid turns out to be difficult, because of the large number of documents (seven certificates) that have to be delivered to the SCLA. This procedure is extremely complicated for the vulnerable groups who are legal aid categories, such as the extremely poor sectors of society with a low educational level, members of the Roma minority or others, who should be given the necessary assistance to fill out the respective documentation or request.

Another economic barrier that restricts the effective access of needy individuals to judicial services or legal aid is high judicial fees. The limitation of access of persons in economic difficulties because of inability to pay judicial fees is currently the object of examination at the Constitutional Court.

An additional disturbing problem is the existence of the parallel system of advocates primarily for criminal cases. The process of their selection by judges/prosecutors from a list sent by the National Chamber of Advocacy puts the latter in an open conflict of interest, which has an effect on low quality in provision of the service.

For improving the relations of the courts with the public, the main measures consist of adapting the structure/personnel charts of the courts as well as training the staff of the courts about the decision “On the relations of the court with the public”. Those rules define the obligation of the chairmen of the courts to establish an Office of Public Relations for the purpose of improving the relations of the courts with the public and the media and overcoming the court’s passive role in respecting obligations for increasing transparency. The order of the Minister of Justice “On designating the structures of the judicial administration” defines the IT specialist in each court as the official representative of the court in relations with the public and the media. This is quite inappropriate. In addition, the internal orders issued so far by the courts for the implementation of the rules show a lack of uniform implementation.

The initiative of establishing an Internet portal for the courts by the Ministry of Justice, inaugurated in July 2012, constitutes an important step in increasing transparency of the judicial system, and it is to be welcomed. However, exclusively on-line information about cases/judicial decisions or other information of interest to the public does not guarantee access to justice for many individuals who cannot use it for various reasons. Greater attention should be paid to respect for and protection of personal data.


ObjeKTiVi STraTegjiK 5: Konsolidimi i besimit të publikut te sistemi i drejtësisë paralelisht me konsolidimin e qeverisjes së mirë përmes luftës kundër korrupsionit dhe fenomeneve të tjera negative që pengojnë zhvillimin e integrimin e vendit, si dhe garantimi i funksionimit të shtetit të së drejtës (shumë i rëndësishëm)


Objektivi strateg jik 5 zbërthehet në 4 (katër) objektiva specifikë, më të rëndësishmit ndër të cilët janë rritja e efektivitetit të bashkërendimit mes institucioneve të sistemit të drejtësisë dhe krijimi i sistemeve regjistruese solide për krimin e organizuar dhe korrupsionin.

Si paratenzë, vlen të theksojmë se, në një nivel formal, objektivi strategjik 5 paraqet mangësi të theksuara në formulim, teksa përmbledh në një 3 çështje të mëdha të sistemit të drejtësisë, siç janë: besimi i publikut te sistemi, mirëqeverisja e sistemit dhe funksionimi i shtetit të së drejtës. Pashmangësisht, ky objektiv strategjik mbivendoset pjesërisht me tre objektivat e parë strategjikë. Po kështu, si rezultat i fushës tepër të gjerë të veprimit, objektivi strategjik nuk zbërthehet logjikisht nga objektivat specifikë të planifikuar dhe, për pasojë, vlerësimi sasior i zbatimit të masave të parashikuara nuk arrin të tregojë realisht përmbushjen e këtij objektivi strategjik.

Lidhur me përpjekjet për rritjen e efektivitetit të bashkërendimit mes institucioneve të sistemit të drejtësisë vërehen hapa pozitivë përmes nënshkrimit të disa memorandumeve të bashkëpunimit. I tillë është memorandumi ndërmjet Ministrit të Drejtësisë dhe Zëvendëskryetarit të KLD-së për çështjen e inspektimeve, si dhe ai midis Ministrit të Drejtësisë dhe Ministrit të Shëndetësisë për ngritjen e një instituti mjekësor për personat me probleme mendore që kanë kryer vepra penale. Ndërkohë ende nuk është finalizuar hartimi i memorandumit të bashkëpunimit mes Ministrisë së Drejtësisë dhe Prokurorisë së Përgjithshme, i cili do të qartësojë kriteret e inspektimit ndaj prokurorisë dhe do të shërbejë si bazë për planifikimin e politikave të përbashkëta në luftën kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit. Gjykohet i nevojshëm nënshkrimi i memorandumeve konkrete dhe sa më të detajuara bashkëpunimi midis Ministrisë së Drejtësisë dhe Konferencës Gjyqësore Kombëtare, mes Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe Konferencës Gjyqësore Kombëtare si dhe midis Ministrisë së Drejtësisë dhe Dhomës Kombëtare të Avokatisë. Këto masa adresojnë pjesërisht njërën nga tri çështjet e këtij objektivi strategjik, ndaj dhe impakti i tyre në realizimin e objektivit strategjik si një të tërë nuk është thelbësor.

Masat e tjera nën këtë kre që lidhen me rritjen e kapaciteteve dhe përmirësimin e performancës së Ministrisë së Drejtësisë, përbëjnë vetëm një premisë të largët për rritjen e efektivitetit dhe bashkërendimit me organet e pushteteve të tjera, por, në vetvete, nuk janë relevante për të adresuar objektivin.

Sa i takon objektivit të krijimit të sistemeve regjistruese solide për krimin e organizuar dhe korrupsionin, hapat e parë për realizimin e tij janë hedhur që në muajin prill 2012 me urdhrin e përbashkët mes Ministrisë së Drejtësisë, Ministrisë së Brendshme dhe Prokurorisë së Përgjithshme “Për ngritjen e grupit të punës për krijimin e formatit të standardizuar për sistemin e konsoliduar të të dhënave për veprat penale të korrupsionit dhe krimit të organizuar”.

STraTegiC ObjeCTiVe 5: Consolidation of the trust of the public in the justice system, in parallel with the consolidation of good governance through the fight against corruption and other negative phenomena that impede the country’s development and integration, as well as guaranteeing the functioning of the rule of law (very important)


Strategic objective 5 is elaborated in four specific objectives of which the most important are increasing the effectiveness of coordination between the justice system institutions and building solid registration systems about organised crime and corruption.

As a parenthesis, we consider it worth pointing out that at a formal level, strategic objective 5 has pronounced deficiencies in formulation, combining into one three major issues of the justice system: the trust of the public in the system, its good governance and the functioning of the rule of law. Inevitably, this strategic objective overlaps in part with the first three strategic objectives. In addition, as a result of having a very broad scope of action, the strategic objective is not elaborated logically by the specific objectives planned, and consequently the quantitative evaluation of the implementation of the measures foreseen does not succeed in actually showing the fulfilment of this strategic objective.

In connection with attempts to increase the effectiveness of coordination between the institutions of the justice system, positive steps are seen in the signing of several memoranda of cooperation. One such is the memorandum between the Minister of Justice and the Deputy Chairman of the High Council of Justice on the issue of inspections, as well as that between the Minister of Justice and the Minister of Health to establish a medical institute for persons with mental problems who have committed criminal offences. On the other hand, the drafting of a memorandum of cooperation between the Ministry of Justice and the General Prosecutor’s Office still has not been finalised, which will clarify the inspection criteria toward the prosecutor’s office and serve as a basis for planning joint policies in the fight against organised crime and corruption.

It is judged necessary for concrete memoranda of cooperation, as detailed as possible, to be signed between the Ministry of Justice and the National Judicial Conference, between the High Council of Justice and the National Judicial Conference and between the Ministry of Justice and the National Chamber of Advocacy. Those measures only partially address one of the three issues of this strategic objective, and therefore they do not have a fundamental impact on realising the strategic objective as a whole.

The other measures in this chapter, which are related to capacity-building and improving the performance of the Ministry of Justice, constitute only a distant premise for increasing effectiveness and coordination with the other powers’ institutions, they are not relevant in themselves to address the objective.

So far as concerns the objective of building solid regulatory systems for organised crime and corruption, the first steps were taken in April 2012 by a joint order among the Ministry of Justice, the Interior Ministry and the General Prosecutor’s Office on “Establishing a work group to create standardised forms for a consolidated system of data about the criminal offences of corruption and organised crime”.


ObjeKTiVi STraTegjiK 6: Konsolidimi i shtetit demokratik bazuar në liritë dhe të drejtat themelore të individëve, duke përmirësuar ekzekutimin e vendimeve g jyqësore, të drejtat e të burgosurve dhe të paraburgosurve si dhe të drejtat e fëmijëve


Objektivi strategjik nr. 6 është një objektiv gjithëpërfshirës, mbulon një sërë fushash dhe adreson një sërë problematikash që lidhen me disa të drejta themelore të njeriut. Ai zbërthehet në 6 (gjashtë) objektiva specifikë, ndër të cilët më të rëndësishmit janë: përmirësimi i ekzekutimit të vendimeve gjyqësore dhe përmirësimi i të drejtave të të izoluarve.

Shumica e masave të parashikuara në këtë objektiv strategjik kanë për synim ngritjen e kapaciteteve përmes kryerjes së investimeve për rikonstruksionin apo ndërtimin e institucioneve të reja si dhe trajnimeve të administratës së institucioneve shtetërore. Një numër i vogël masash janë me natyrë rregullatore ose si përmirësime të cilësisë së shërbimeve.

Ndër arritjet kryesore në zbatimin e këtij objektivi strategjik janë funksionimi me një efikasitet në rritje i sistemit përmbarimor privat, krijimi dhe shtrirja e përdorimit të sistemit të menaxhimit elektronik të çështjeve të përmbarimit gjyqësor (ALBIS), si dhe ecuria e mirë në përmirësimet infrastruktore në sistemin e burgjeve dhe të paraburgimit. Gjithashtu, vlen të përmendet përmirësimi i veprimtarisë së shërbimit të provës, shtrirja e tij në disa rrethe të vendit, gjë e cila ka ndikuar drejtpërdrejt në rritjen e numrit të të dënuarve ndaj të cilëve aplikohen masat alternative të dënimit.

Ndër sfidat më të rëndësishme për këtë objektiv mund të theksojmë: konsolidimin dhe mirëfunksionimin e Dhomës Kombëtare të Përmbaruesve Privatë, gjenerimin dhe raportimin publik të të dhënave të mbledhura nga sistemi ALBIS për progresin e ekzekutimit të vendimeve gjyqësore të formës së prerë si dhe ekzekutimin brenda një kohe të arsyeshme të vendimeve gjyqësore kur palë debitore janë institucionet shtetërore. Për sa i takon respektimit të të drejtave të dënuarve, do të veçonim trajtimin human dhe dinjitoz të tyre, sidomos në raport me sigurimin e një shërbimi shëndetësor të përshtatshëm, shtimin e aktiviteteve që synojnë rehabilitimin dhe riintegrimin e tyre në shoqëri. Në këtë drejtim do të ndihmojë, gjithashtu, konsolidimi i shërbimit të provës dhe shfrytëzimi më efektiv i sistemit të masave alternative të dënimit.

ObjeKTiVi STraTegjiK 7: Mirëfunksionimi i sistemit përmes investimeve në infrastrukturën e g jykatave dhe të prokurorisë, si dhe kushtet e punës (normal)

30 % i zbatuar 13 % i zbatuar pjesërisht 57 % i pazbatuar p

Veprimtaria e parashikuar nga plani i veprimit për përmbushjen e objektivit strategjik 7 konsiston në planifikim dhe investime thelbësore për përmirësimin e infastrukturës në sistemin e drejtësisë. Nuk ka dyshim se realizimi i këtyre masave ndikon në mënyrë të drejtpërdrejtë në cilësinë e dhënies së drejtësisë, solemnitetin dhe paanshmërinë e këtij procesi dhe në rritjen e besimit të publikut te sistemi.

Është për tù evidentuar dhe për t’u vlerësuar fakti që pjesa më e madhe e planifikimeve dhe e investimeve fokusohet në ndërtimin e godinave të reja të gjykatave dhe të prokurorisë dhe më

STraTegiC ObjeCTiVe 6: Consolidation of the democratic state based on the fundamental rights and freedoms of individuals, improving the enforcement of judicial decisions, the rights of prisoners and pre-trial detainees as well as the rights of children (important).


Strategic objective no. 6 is an all-inclusive objective, covering a number of fields and addressing a series of problem areas related to several fundamental human rights. This objective is elaborated in six specific objectives, among which the most important are improving the execution of judicial decisions and improving the rights of those who are isolated.

A majority of the measures provided in this strategic objective have the aim of capacity-building through making investments for reconstruction or building new institutions, as well as training the administration of the state institutions. A small number of measures are of a regulatory nature or for qualitative service improvements.

Among the main achievements in implementation of this strategic objective are the better functioning of the system of private bailiffs, the establishment and extension of use of a system of electronic case management for the cases of judicial bailiffs (ALBIS), as well as good progress in infrastructure improvements in the prison and remand system. In addition, the improvement of activity of the probation service and its extension into several districts is to be mentioned, which has had a direct effect on increasing the number of convicted persons who are subject to alternative punishment measures instead of imprisonment.

We may emphasise the following as among the most important challenges for this objective: the consolidation and good functioning of the National Chamber of Private Bailiffs, the generation and public reporting of data collected by the ALBIS system about the progress of execution of final judicial decisions as well as the execution of judicial decisions within a reasonable time when the debtor parties are state institutions.

Concerning respect for the rights of convicted persons, we would single out their humane and dignified treatment, especially the provision of appropriate health care, and an increase of the number of activities that aim at their rehabilitation and reintegration into society. In this connection, the consolidation of the probation system and the more effective utilisation of alternatives to imprisonment will also be of assistance.

STraTegiC ObjeCTiVe 7: good functioning of the system through investments in the infrastructure of the courts and the prosecutor’s offices, as well as working conditions (normal)


The activities foreseen by the action plan to fulfil strategic objective 7 consist of planning and making fundamental investments to improve infrastructure in the justice system. There is no doubt that the fulfilment of these measures directly affects the quality of the rendering of justice, the solemnity and impartiality of the justice process and an increase of the trust of the public in the system.

The fact is to be brought out and appreciated that the largest part of the planning and investments is focused on the construction of new courthouses and prosecutors’ offices and less on adapting or re-


pak në përshtatjen apo në rikonstruksionin e godinave ekzistuese. Sfida të rëndësishme në këtë drejtim mbeten niveli i alokimeve buxhetore dhe problemet teknike që kanë të bëjnë kryesisht me gjetjen e trojeve të ndërtimit.

Megjithatë, realizimi i këtij objektivi strategjik komprometohet nga vonesa në parashikimet buxhetore dhe në zbatimin e projekteve (gati gjysma e masave të planifikuara për t’u ndërmarrë janë në tejkalim të afateve të vendosura apo të pazbatuara).Veçanërisht shqetësuese shfaqet situata e investimeve të ardhshme në sistemin e prokurorisë, pasi për vitet 2013-2015 nuk është parashikuar buxhet për financimin e ndërtimit apo të rikonstruksionit të disa godinave, ndonëse janë parashikuar në planin e veprimit. Është e qartë se këto vonesa dhe kufizime në financim nuk prekin thjesht dhe vetëm objektivat dhe afatet e planit të veprimit, por edhe suksesin e objektivit strategjik 7 dhe, më tej, reformën në drejtësi.

ObjeKTiVi STraTegjiK 8:Përmirësimi i procesit të hartimit të leg jislacionit duke përfshirë rritjen e kapaciteteve dhe konsolidimin profesional të tyre, rritjen e vëmendjes ndaj acquis communautaire me qëllim përshpejtimin e procesit të përafrimit të leg jislacionit (normal).


Në thelb, masat e parashikuara në planin e veprimit për realizimin e këtij objektivi strategjik grupohen në përpjekje për të siguruar qëndrueshmërinë e stafit të specializuar në hartimin e legjislacionit dhe për të forcuar dialogun dhe bashkëpunimin ndërinstitucional në procesin e hartimit të ligjeve.

Masat që synojnë qëndrueshmërinë e stafit nuk i përgjigjen plotësisht këtij qëllimi duke qenë se ato kanë të bëjnë me rritjen e kapaciteteve përmes trajnimit, por jo me shqyrtimin dhe, në qoftë se është e nevojshme, me rishikimin e rregullave ligjore që garantojnë qëndrueshmërinë e këtij stafi të specializuar.

Për sa i takon synimit për të rritur bashkëpunimin dhe dialogun ndërinstitucional në procesin e hartimit të ligjeve duhet theksuar se vlerësimi i ecurisë në këtë drejtim është i vështirë për shkak të mungesës së informacionit për gjendjen në pikënisje (baseline data). Sidoqoftë, si hap pozitiv duhet evidentuar fakti se Ministria e Drejtësisë ka nisur të publikojë në faqen e saj të internetit në mënyrë më të shpeshtë, krahasuar me periudhat e mëparshme, projektligje të caktuara, duke i mundësuar kështu publikut të njihet me këto projektligje dhe, eventualisht, të japë edhe mendime për to. Sfidë mbetet vazhdimësia e këtij procesi konsultimi dhe, çka është më e rëndësishmja, rregullimi i detajuar dhe i standardizuar i mënyrës, i procedurave apo i afateve konkrete për thithjen e mendimit të publikut apo shoqërisë civile.

Në tre objektivat specifikë ka nevojë për konkretizime të mëtejshme në varësi të synimeve specifike që ata kanë vendosur. Por, në një vlerësim të përbashkët të tyre, vihet re se nuk është e qartë nëse do të realizohet rritja e vëmendjes ndaj acquis communautaire, si do të realizohet kjo rritje dhe kontakti i vazhdueshëm me zhvillimet e acquis communautaire. Vëmendja ndaj acquis communautaire duhet të jetë shumë e madhe, pasi sfidat e përfshirjes së Shqipërisë në zhvillimet europiane e bëjnë më se të domosdoshme njohjen e thellë dhe përdorimin me kompetencë dhe profesionalizëm të trendit europian. Në formën e paraqitur në këtë plan veprimi, vëmendja ndaj acquis communautaire dhe e procesit të përafrimit të legjislacionit nuk është e zbërthyer në objektivat specifikë dhe nuk ka përputhshmëri ndërmjet objektivit strategjik dhe atyre specifikë.

constructing the existing buildings. The level of budgetary allocations and technical problems, which mainly have to do with finding building sites, remain important challenges in this connection.

However, the achievement of this strategic objective is compromised by lateness in provision of budgets and in implementation of the projects (almost half of the measures planned to be undertaken have exceeded the time periods provided or have not been implemented). Especially disturbing is the situation of future investments in the system of the prosecutors’ offices, because for the years 2013-2015, no budget has been foreseen for financing the construction or reconstruction of several buildings, whilst the buildings themselves have been foreseen in the action plan. It is clear that these delays and limitations of financing do not simply and only affect the objectives and time periods in the action plan, but also the success of strategic objective 7 as a whole and beyond that, reform in justice.

STraTegiC ObjeCTiVe 8: improvement of the law drafting process, including increasing capacities and their professional consolidation, and increasing attention to the acquis communautaire for the purpose of speeding up the process of approximation of legislation (normal).


In essence, the measures provided in the action plan for the fulfilment of strategic objective 8 are grouped into efforts to assure sustainability of specialised staff in law drafting and to strengthen dialogue and inter-institutional cooperation in the law drafting process.The measures that aim at staff sustainability do not respond completely to this purpose, since they have to do with increasing capacities through training but not with an examination and, if necessary, a revision of the legal rules that guarantee that this specialised staff will remain.

So far as the aim of increasing inter-institutional dialogue and cooperation in the law drafting process is concerned, it should be emphasised it is difficult to evaluate progress in this respect because of the absence of information about the situation at the starting point (baseline data). However, the fact that the Ministry of Justice has started to publish particular draft laws on its webpage more frequently compared to prior periods, thus making it possible for the public to become aware of and, eventually, also to give opinions about those draft laws, should be brought out as a positive step. The continuation of this process of consultation, and what is more important, a detailed and standardised regulation of the manner, procedures and concrete time periods for obtaining the opinions of the public or civil society, remains a challenge.

Three specific objectives need further concretisation based on their specific aims. Jointly evaluating them, it can be seen that it is not clear whether increased attention will be paid to the acquis communautaire or how this increase will be realised and how the continuing contact with developments of the acquis communautaire is to take place. Indeed, great attention should be paid to the acquis communautaire, because the challenges of including Albania in European developments make it more than essential to have a deep knowledge of European trends and to use this knowledge with competence and professionalism. In the form presented in this action plan, attention to the acquis communautaire and the process of approximation of legislation has not been elaborated in specific objectives, and there is a lack of compatibility between the strategic objective and the specific ones.


2.2 tË DHËnA pËr respektimin e sË DreJtËs sË inFormimit pËr Dokumentet ZYrtAreDuke qenë se burimi parësor për verifikimin e zbatueshmërisë së kësaj Strategjie kanë qenë informacionet zyrtare, Fondacioni ka dërguar 31 kërkesa për informacion, drejtuar të gjitha institucioneve përgjegjëse shtetërore, të identifikuara si të tilla në planin e veprimit. Afërsisht 74 % e institucioneve (23) i janë përgjigjur kërkesave të Fondacionit, edhe pse në shumicën e rasteve pas rikujtesave të herëpashershme ose vendosjes së takimeve të drejtpërdrejta me ekspertët e grupit të monitorimit. 26% e institucioneve (8) nuk kanë kthyer përgjigje dhe nuk kanë ofruar informacione për angazhimet e ndërmarra në kuadër të zbatimit të këtij plani veprimi.

Koha mesatare e kthimit të përgjigjeve është afërsisht 33 ditë. Vetëm 26% e institucioneve (6) kanë arritur të kthejnë përgjigje brenda 15 ditëve, ndërsa 61% e institucioneve (14) kanë dërguar përgjigje pas afatit ligjor 40-ditor. Ndër institucionet që janë përgjigjur, informacioni i ofruar në 56% të rasteve ka qenë i plotë, në 35% të rasteve ka qenë i pjesshëm dhe vetëm në 9% të rasteve ai ka qenë i papërshtatshëm.

Si konkluzion, nënvizojmë se respektimi i së drejtës së informimit për dokumentet zyrtare dhe, në përgjithësi, aksesi i shoqërisë civile ndaj veprimtarisë shtetërore vazhdon të përballet ende me vështirësi, vonesa dhe neglizhenca të panevojshme.

Më poshtë, lista e institucioneve që janë përgjigjur dhe e atyre që nuk janë përgjigjur kërkesave për informacion.

institucionet që nuk janë përgjigjur7 institucionet që janë përgjigjur8

Ministria e Drejtësisë9 Shkolla e Magjistraturës

7. Renditja e këtyre institucioneve është bërë nisur nga rëndësia dhe pesha që ato mbajnë në zbatimin e planit të veprimit. 8. Renditja e këtyre institucioneve është sipas shpejtësisë së kthimit të përgjigjeve duke nisur nga institucionet që janë përgjigjur më shpejt tek ato që janë përgjigjur më me vonesë. 9. Ministria e Drejtësisë pas prezantimit të këtij raporti në 20 dhjetor 2012, ka dërguar shkresën me nr. prot. 136, datë 10.1.2013 ku siguron informacion të vlefshëm për disa nga masat e parashikuara në këtë Strategji.

IV. Të dhëna për respektimin e së drejtës së informimit për dokumentet zyrtare

-tare, Fondacioni ka dërguar 31 kërkesa për informacion, drejtuar të gjitha institucioneve përgjegjëse shtetërore,

74 % e institucioneve (23) i janë përgjigjur kërkesave të Fondacionit, edhe pse në shumicën e rasteve pas rikujtesave të herëpashershme ose vendosjes së takimeve të drejt-përdrejta me ekspertët e grupit të monitorimit. 26% e institucioneve (8) nuk kanë kthyer përgjigje dhe nuk kanë ofruar informacione për angazhimet e ndërmarra në kuadër të zbatimit të këtij plani veprimi.

Koha mesatare e kthimit të përgjigjeve është afërsisht 33 ditë. Vetëm 26% e institucioneve (6) kanë arritur të kthe-jnë përgjigje brenda 15 ditëve, ndërsa 61% e institucioneve (14) kanë dërguar përgjigje pas afatit ligjor 40-ditor. Ndër institucionet që janë përgjigjur, informacioni i ofruar në 56% të rasteve ka qenë i plotë, në 35% të rasteve ka qenë i pjesshëm dhe vetëm në 9% të rasteve ai ka qenë i papërshtatshëm.

Si konkluzion, nënvizojmë se respektimi i së drejtës së informimit për dokumentet zyrtare dhe, në përgjithësi, aksesi i shoqërisë civile ndaj veprimtarisë shtetërore vazhdon të përballet ende me vështirësi, vonesa dhe negliz-henca të panevojshme.

Më poshtë, lista e institucioneve që janë përgjigjur dhe e atyre që nuk janë përgjigjur kërkesave për informacion.

Institucionet që nuk janë përgjigjur7 Institucionet që janë përgjigjur8

Ministria e Drejtësisë Shkolla e MagjistraturësMinistria e Financave Kontrolli i Lartë i ShtetitKëshilli i Ministrave Zyra e Administrimit të Buxhetit GjyqësorKuvendi i Shqipërisë Gjykata e rrethit gjyqësor DurrësAvokatura e Shtetit Gjykata e rrethit gjyqësor KorçëZyra e Regjistrimit të Pasurive të Paluajtshme Drejtoria e Shërbimit të Kontrollit tëQendra e Publikimeve Zyrtare Brendshëm të BurgjeveInstituti i Mjekësisë i Ligjore Departamenti i Administratës Publike DECOBAN Dhoma Kombëtare e Avokatisë

Ministria e Brendshme Drejtoria e Shërbimit të Provës

Komisioni Shtetëror i Ndihmës Juridike Gjykata e rrethit gjyqësor Tiranë

Gjykata e LartëProkuroria e Përgjithshme Gjykata KushtetueseMinistria e Punëve të JashtmeDrejtoria e Përgjithshme e Burgjeve Drejtoria e Shërbimit Përmbarimor

Dhoma Kombëtare e Përmbaruesve PrivatëKëshilli i Lartë i Drejtësisë

7 Renditja e këtyre institucioneve është bërë nisur nga rëndësia dhe pesha që ato mbajnë në zbatimin e planit të veprimit. 8 Renditja e këtyre institucioneve është sipas shpejtësisë së kthimit të përgjigjeve duke nisur nga institucionet që janë përgjigjur më shpejt tek ato që janë përgjigjur më me vonesë.

Institucionet që nuk janë përgjigjur7 Institucionet që janë përgjigjur8

2.2 DAtA on respeCt For tHe rigHt to inFormAtion ABout oFFiCiAL DoCumentsSince the primary source for verifying the implementation of this Strategy was official information, the Foundation sent 31 requests for information to all the responsible institutions identified as such in the action plan. Approximately 74% of the institutions (23) answered the Foundation’s request although in the majority of cases, only after repeated reminders or the holding of direct meetings by the experts of the monitoring group. 26% of the institutions (eight) did not return an answer and did not supply information about the commitments undertaken in the framework of implementation of this action plan.

The average time for a response was approximately 33 days. only 26% of the institutions (6) managed to answer within 15 days, whereas 61% of the institutions (14) sent an answer after the legal time period of 40 days. Amongst the institutions that answered, in 56% of the cases, the information was complete; in 35% of the cases, the information supplied was partial and in only 9% of the cases was it inappropriate.

In conclusion, we underline that respect for the right to information about official documents, and in general, the access of civil society to state activity, still continues to meet with difficulties, procrastination and unreasonable negligence.

The following is a list of the institutions that answered and did not answer the requests for information.

institutions that have not answered7 institutions that answered8

Ministry of Justice9

7. The order of listing of these institutions has been done considering the importance and weight that they have in the implementation of the action plan. 8. The order of listing of these institutions has been done according to the speed of response, starting with the institutions that responded most quickly to those that response with more delay. 9. After the presentation of the report in December 2012, the Ministry of Justice sent a letter with protocol no. 136, dated on 10 January 2013, supplying valuable information about several of the measures foreseen in the Strategy.

IV. Data about respecting the right to information

-mately 74% of the institutions (23) answered the Foundation’s request although in the majority of cases, only after repeated reminders or holding direct meetings with the experts of the monitoring group. 26% of the institutions (eight) did not return an answer and did not supply information about the commitments undertaken in the frame-work of implementation of this action plan.

The average time for a response was approximately 33 days. Only 26% of the institutions (six) managed to answer within 15 days, whereas 61% of the institutions (14) sent an answer after the legal time period of 40 days. Amongst the institutions that answered, in 56% of the cases, the information was completed, in 35% of the cases, the infor-mation supplied was partial and in only 9% of the cases was it inappropriate.

negligence.

The following is a list of the institutions that answered and did not answer the requests for information.

Institutions that have not answered7 Institutions that answered8

7 The order of listing of these institutions has been done considering the importance and weight that they have in the implementation of the action plan. 8 The order of listing of these institutions has been done according to the speed of response, starting with the institutions that responded most quickly to those that response with more delay.

Ministry of Justice 9

Ministry of Finance

Council of Ministers

of Immovable Properties

Institute of Legal Medicine

Magistrates’ School

High State Control

Office of Administration of the Judicial Assembly of Albania Budget

Court of the Durrës judicial district

Court of the Korça judicial district

Directorate of the Internal Control Service of the Prisons

Department of Public Administration

Department of Internal Administration and

Anti-Corruption Control (DIAAC)

National Chamber of Advocacy

Interior Ministry

General Directorate of the Probation Service

State Commission of Legal Aid

Court of the Tirana judicial district

High Court

Constitutional Court

General Directorate of Prisons

High Council of Justice

State Committee of Adoptions

National Chamber of Notaries

MONITORIMI I STRATEGJISË NDËRSEKTORIALE TË DREJTËSISË4801ObjektiviStrAtegjik

nr.1

1

oBJeKtiVi StrategJiK nr.1 Konsolidimi i pavarësisë së pushtetit g jyqësor dhe i organeve të sistemit të drejtësisë në drejtimin strukturor, funksional dhe financiar, si dhe konsolidimi i dialogut ndërinstitucional dhe bashkëpunimit

1. AnALiZË e oBJektiVit strAtegJik Strategjia ndërsektoriale e drejtësisë që në “Hyrjen” e saj shpalos si synim parësor “përsosjen më tej të sistemit të drejtësisë”. Plani i veprimit të Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë parashikon si objektiv strategjik nr.1 “konsolidimin e pavarësisë së pushtetit g jyqësor dhe të organeve të sistemit të drejtësisë”, duke e parë këtë në tri drejtime: strukturor, funksional dhe financiar.

Normativa ndërkombëtare10 për pavarësinë e institucioneve që administrojnë dhënien e drejtësisë në një vend dhe jurisprudenca kushtetuese11 e pasur kanë detajuar se pavarësia e gjyqësorit kuptohet si:

• pavarësi substanciale, që do të thotë liri e gjykatave për të dhënë vendime, të cilat nuk bazohen në interesat e ndonjë dege tjetër të pushtetit;

• pavarësi strukturore, që lidhet me parashikimin në Kushtetutë apo në ligj të ekzistencës së institucionit, të mënyrës së formimit të përbërjes së tij;

• pavarësi organizative, që përfshin strukturimin e brendshëm administrativ të gjykatave; • pavarësi financiare, që nënkupton autonomi në hartimin e buxhetit nga vetë institucioni

dhe miratimin nga legjislativi, si një zë i veçantë i buxhetit të shtetit, fonde të përshtatshme e të mjaftueshme për të realizuar qëllimin dhe detyrat e institucionit e sovranitet në lidhje me administrimin e fondeve të akorduara si dhe

• pavarësi personale, që kërkon emërim, lëvizje në karrierë dhe një sistem disiplinor në bazë të kritereve objektive, garanci ekonomike e personale.

Nga një analizë literale e formulimit të objektivit strategjik nr.1 duket sikur ai është fokusuar vetëm tek elementet e pavarësisë strukturore (që përfshin edhe atë organizative, funksionale e financiare12) – të rëndësishme për ekzistencën e institucioneve të drejtësisë, si të tilla thjesht e vetëm, por që nuk garantojnë plotësisht pavarësinë e pushtetit gjyqësor, për sa kohë nuk shoqërohen me masa për sigurimin dhe forcimin e pavarësisë substanciale. Sidoqoftë, nga analiza e objektivave specifikë në vijim, mund të thuhet se, megjithëse një quasi klishe, objektivi strategjik nr.1 është një formulim karakteristik, gjithëpërfshirës për sfidën që ndërmerr, të cilit është e vështirë t’i shpëtosh. Nga ana tjetër, vlerësohet se objektivi strategjik do të duhej të ishte më sintetik në formulim, p.sh.,

10. Karta europiane “Për statusin e gjyqtarëve” (DAJ/DOC (98) 23); Rekomandimi nr.R(94)12 i Komitetit të Ministrave të KE-së “Për pa-varësinë, efikasitetin dhe rolin e gjyqtarëve” (13 tetor 1994); Parimet bazë për pavarësinë e gjyqësorit (Rezolutat 40/32, datë 29 nëntor 1985 dhe 40/146, datë 13 dhjetor 1985 të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së); Deklarata Universale “Për pavarësinë e gjyqtarëve”, e adoptuar në Konferencën Botërore të Gjyqtarëve, Montreal (Kanada) 5-10 qershor 1983 etj.11. Vendimet e Gjykatës Kushtetuese numër 11/2004, 14/2006, 19/2007, 11/2008, 25/2008, 31/2009, 11/2010 etj.12. Shiko vendimi 25/2008 i Gjykatës Kushtetuese, përmes të cilit është vendosur shfuqizimi si i papajtueshëm me Kushtetutën i ligjit nr.9399, datë 12.5.2005, “Për organizimin dhe funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”.


“Konsolidimi i pavarësisë së pushtetit g jyqësor dhe i bashkëpunimit ndërinstitucional”. Gjithçka që vjen më pas, do të duhej të ishte objektiv specifik, sepse, në thelb, është një detajim i rrugëve/mënyrave sesi arrihet tek objektivi strategjik, që është konsolidimi i pavarësisë.

2. AnALiZË e oBJektiVAVe speCiFikË Objektivi strategjik nr.1, në planin e veprimit është parashikuar të realizohet përmes ndërtimit praktik të 7 objektivave specifikë, 5 prej të cilëve janë cilësuar si “shumë të rëndësishëm” dhe 2 “të rëndësishëm”.

Për sa u përket vetë objektivave specifikë të identifikuar, në tërësi ata vlerësohen se kanë lidhje dhe ndikim të drejtpërdrejtë me objektivin strategjik nr.1, por nga analiza e detajuar e tyre (në vijim) arrihet në konkluzionin që, rast pas rasti, disa nga objektivat specifikë janë sipërfaqësorë, madje edhe pjesërisht jokonkretë. Ajo që vihet re lehtësisht, është fokusimi vetëm tek objektiva që synojnë strukturat elitare, si: Këshilli i Lartë i Drejtësisë (KLD), Gjykata e Lartë dhe Gjykata Kushtetuese, ndërkohë që nuk parashikohet asnjë objektiv specifik me ndikim në përmirësimin strukturor edhe të statusit të gjykatave/gjyqtarëve të rretheve dhe apeleve.

1.1 Lehtësimi i vetëqeverisjes së pushtetit gjyqësor dhe rritja e aftësisë së tij për të ndikuar te dy pushtetet e tjera (shumë i rëndësishëm). Ky objektiv specifik është strukturuar në dy komponentë pa ndonjë lidhje të drejtpërdrejtë mes tyre (“lehtësimi i vetëqeverisjes” + “rritja e aftësisë për të ndikuar mbi dy pushtetet e tjera”). “Modeli i vetëqeverisjes gjyqësore” i adoptuar nga legjislacioni shqiptar (përkundrejt modelit të qeverisjes së tij nga ekzekutivi) nënkupton një gamë shumë më të gjerë masash nga sa parashikohen për objektivin specifik 1.1, që e lidh vetëqeverisjen vetëm me Konferencën Gjyqësore Kombëtare (KGjK) dhe funksionet e saj. Në fakt, vetëqeverisja, në kuptimin e doktrinës perëndimore13, shkon shumë përtej kësaj strukture dhe, me gjasë, do të duhej të përfshinte edhe objektivat strategjikë 1.2 e 1.6.

Për sa i takon “aftësisë për të ndikuar te dy pushtetet e tjera”, vlerësohet se ky është një dimension i paqartë i objektivit specifik 1.1. I evidentuar që herët nga Alexis de Tocqueville14, nuk ka asnjë dyshim që drejtësia ka ndikim te dy pushtetet e tjera, por kjo posaçërisht si pasojë (reaktive) e jo si qëllim, në mënyrë proaktive, pasi vullnetin e saj drejtësia e shpreh vetëm me vendime, kur vihet në lëvizje nga subjekte të tjera. Formuluar kështu, këtij elementi i mungon konkretësia.

1.2. Forcimi i kontributit të KLD-së në funksionimin e pushtetit gjyqësor, për një drejtësi të pavarur, transparente, efikase e me besim te publiku, si dhe për të garantuar ushtrimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të tij (shumë i rëndësishëm). Në thelb, objektivi është i dëshirueshëm dhe i nevojshëm, duke pasur parasysh rolin dhe pozitën e KLD-së në lidhje me menaxhimin e drejtësisë në vend. Por, duke qenë se ky rol e kjo pozitë konsistojnë posaçërisht e vetëm në lidhje me (vet)organizimin e gjyqësorit, nuk kuptohet përse ky

13. B. C. Smith, “Models of judicial administration and the independence of the judiciary: a comparison of Romanian self-management and the Czech executive mode”, at Public Administration and Development, Volume 28, Issue 2, May 2008.14. Alexis de Tocqueville, Demokracia në Amerikë, Botimet Soros, 2002.

1

objektiv specifik (1.2) është parashikuar më vete, ndërkohë që vetëqeverisja e pushtetit gjyqësor është parashikuar në objektivin specifik 1.1. Gjykata Kushtetuese shprehet se “... Këshilli i Lartë i Drejtësisë (si një organizëm me rëndësi kushtetuese, i përbërë në shumicën e tij nga gjyqtarë, të cilët, në ushtrimin e funksionit të tyre si të tillë, realizojnë lidhjen e këtij organi me korpusin gjyqësor) është ngritur për të garantuar funksionin vetëqeverisës të gjyqësorit”15.

Ky objektiv specifik do të ishte plotësisht i mjaftueshëm nëse do të formulohej “Forcimi i kontributit të KLD-së në funksionimin e pushtetit g jyqësor”, duke qenë se, nëse ky pushtet funksionon si duhet, atëherë, afërmendsh, ai do të japë një drejtësi të pavarur, transparente, efikase e me besim te publiku, si dhe për të garantuar ushtrimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të tij.

1.3 Përmirësimi strukturor i Gjykatës së Lartë për rritjen e ndikimit, autoritetit dhe integritetit të saj (shumë i rëndësishëm).Ky është një objektiv i cili vlerësohet me lidhje specifike me objektivin strategjik, pasi Gjykata e Lartë është shkalla më e lartë e drejtësisë së zakonshme në vend. Si e tillë, ajo është filtri i fundit i kësaj drejtësie, me mision kushtetues kontrollin e zbatimit të ligjshmërisë dhe unifikimin e praktikës gjyqësore. Nga ana tjetër, të paktën formalisht, është e paqartë përse ky objektiv specifik është vendosur në këtë pjesë të planit të veprimit, kur do të ishte më e përshtatshme vendosja e tij si objektiv specifik i objektivit strategjik nr.3 (Konsolidimi i efektivitetit të pushtetit g jyqësor).

1.4 Profilizimi i mëtejshëm i gjykatave në dhënien e drejtësisë (i rëndësishëm).Objektivi është i qartë dhe konkret e me një lidhje të fortë, ndonëse jo të drejtpërdrejtë, me objektivin strategjik nr.1 (ndoshta do të ishte më e përshtatshme vendosja e tij pranë objektivit strategjik nr.3 “Konsolidimi i efektivitetit të pushtetit g jyqësor për të qenë efektiv, eficient dhe i hapur, si dhe i gatshëm për të vepruar në përputhje me Kushtetutën, aktet ndërkombëtare dhe leg jislacionin e brendshëm, duke u udhëhequr nga parimi i shtetit të së drejtës, si dhe fuqizimi i bashkëpunimit g jyqësor ndërkombëtar”). Praktika perëndimore ka provuar tashmë prej vitesh se profilizimi i gjykatave pasohet me vendime të dhëna në kohë të arsyeshme dhe të arsyetuara më me profesionalizëm. Të dyja këto rrjedhime në vijimësi pasohen me ngritjen e besimit të qytetarëve te drejtësia, që është një element sine qua non për pavarësinë e këtij pushteti.

1.5 Rritja e kapaciteteve menaxhuese të sistemit të drejtësisë (i rëndësishëm).Me këtë është nënkuptuar (sipas planit të veprimit) trajnimi i administratës dhe drejtuesve të saj si dhe përfshirja e administratës gjyqësore në shërbimin civil. Gjykata Kushtetuese ka theksuar se “Gjykata, duke pasur parasysh frymën dhe përmbajtjen e neneve 7, 42, 144 dhe 145 të Kushtetutës, çmon se roli dhe funksionimi i administratës gjyqësore nuk mund të ndahet nga funksioni i dhënies së drejtësisë dhe përbën një element të rëndësishëm të pavarësisë organizative të pushtetit gjyqësor. [...]. [Sh]ërbimet ndihmëse në gjykatë kryhen nga sekretaria gjyqësore, degët dhe sektorët e administratës, të ekonomisë, financës, informatizimit, regjistrimit dhe ruajtjes së dokumenteve ... . Disa nga këto shërbime të administratës gjyqësore kryejnë edhe veprimtari të natyrës procedurale penale, civile ose administrative, të cilat janë pjesë e pandarë e një procesi të rregullt ligjor”16.

15. Vendimi 25/2008 i Gjykatës Kushtetuese.16. Vendimi 20/2009 i Gjykatës Kushtetuese.


Në dritën e kësaj jurisprudence, vlerësohet se objektivi specifik nr.1.5 është i qartë, i nevojshëm dhe me lidhje konkrete me objektivin strategjik nr.1, por nuk është i arsyeshëm parashikimi i tij posaçërisht më vete, për sa kohë është parashikuar si objektiv specifik lehtësimi i vetëqeverisjes së gjyqësorit. Duket se ky parashikim ka ardhur si pasojë e kuptimit të përciptë të termit “vetëqeverisje e gjyqësorit”, i evidentuar më lart. Fare mirë ky objektiv mund të përthithet nga objektivi specifik 1.1.

1.6 Administrimi i pavarur i buxhetit gjyqësor duke përmirësuar bashkëpunimin ndërinstitucional dhe siguruar skemë funksionale (shumë i rëndësishëm) Sa më sipër është një objektiv i qartë, i cili ka lidhje të drejtpërdrejtë me forcimin e pavarësisë së pushtetit gjyqësor. Sipas Gjykatës Kushtetuese, “Pavarësisht se Kushtetuta, miratimin e buxhetit të gjyqësorit e ka lënë në pushtetin e ekzekutivit dhe të legjislativit, mënyrën e administrimit të këtij buxheti e ka ngritur në një standard kushtetues, duke ia njohur vetë gjyqësorit. Gjykata thekson se nuk mund të ndërtohen g jykata të pavarura, pa pajisur g jyqësorin me të g jitha garancitë kushtetuese që mund t’i shërbejnë atij për të pasur një pavarësi të qartë financiare”17.

1.7 Garantimi i standardeve kushtetuese përmes rritjes së efektivitetit të Gjykatës Kushtetuese (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv paraqitet si dy objektiva të trupëzuar në një. Nuk identifikohen standardet kushtetuese, pasi (besojmë se) konsiderohen të vetëkuptueshme. Nuk është e thjeshtë të kuptohet as se çfarë kanë dashur të thonë hartuesit e planit të veprimit me “rritje të efektivitetit të Gjykatës Kushtetuese”. Sidoqoftë, ky i fundit, logjikisht, rezulton të jetë objektivi kryesor, pasi vetëm përmes (a)rritjes së tij do të sigurohet garantimi i standardeve kushtetuese. Afërmendsh, garantimi i tyre do të ketë ndikimin e vet edhe te objektivi strategjik nr.1.

3. VLerËsimi i VeprimeVe tË pArAsHikuArA pËr tË ADresuAr oBJektiVAt speCiFikË Masat e planifikuara nën këtë objektiv strategjik klasifikohen në 13 masa me natyrë rregullatore, 9 masa rritje kapacitetesh dhe 6 masa përmirësime cilësore. Mekanizmat monitorues dhe vlerësues ndahen në sasiorë (14 të tillë) dhe cilësorë (13 të tillë).

Objektivat specifikë të synuar për konsolidimin e pavarësisë së pushtetit gjyqësor dhe organeve të sistemit të drejtësisë në drejtimin strukturor, funksional dhe financiar, si dhe konsolidimin e dialogut ndërinstitucional dhe bashkëpunimit në planin e veprimit janë menduar të arrihen përmes zbatimit të një serie masash/veprimesh të shpalosura aty.

Në përgjithësi, masat e identifikuara kanë të bëjnë me përmirësimin e funksioneve ekzistuese të institucioneve me ndikim në çështje, ristrukturimin e tyre apo ngritjen e strukturave të reja më efektive, ndryshime në kuadrin ligjor që rregullojnë marrëdhëniet përkatëse, apo iniciativa të reja legjislative dhe zbatim më të përgjegjshëm të legjislacionit aktual.

17. Vendimi 11/2010 i Gjykatës Kushtetuese.

1

Natyra e këtyre masave varion, por numrin më të madh e zënë masat me karakter rregullator, duke qenë se një pjesë e mirë e objektivave specifikë prezumohet të adresohen ekskluzivisht përmes hartimit të akteve ligjore. Nuk mbeten prapa edhe masat me karakter rritje kapacitetesh, realizimi i të cilave synon ngritjen e strukturave të tjera, të reja, brenda organeve të drejtësisë, apo përmirësimin e nivelit cilësor të punës së strukturave ekzistuese.

1.1 Lehtësimi i vetëqeverisjes së pushtetit gjyqësor dhe rritja e aftësisë së tij për të ndikuar te dy pushtetet e tjera (shumë i rëndësishëm). Ky objektiv specifik është parashikuar të realizohet përmes dy masave me karakter përmirësimi cilësor që konsistojnë në “zbatimin efektiv të funksioneve të KGJK-së dhe të komisioneve të saj, sidomos për zgjedhjen e anëtarëve të KLD-së” dhe “përmirësimin e dialogut ndërinstitucional dhe bashkëpunimit nëpërmjet kontributit të KGJK-së”. Masat e planifikuara nuk janë të mjaftueshme për të siguruar zbatimin e objektivit specifik, i cili është shumë më i gjerë. Këto dy masa ndikojnë vetëm pjesërisht te ky objektiv, të paktën nisur nga formulimimi i tij. Masa 1.1.2 paraqitet më shumë si një objektiv specifik më vete, i cili duhet të ishte zbërthyer në veprime konkrete, sesa si masë.

1.2. Forcimi i kontributit të KLD-së në funksionimin e pushtetit gjyqësor, për një drejtësi të pavarur, transparente, efikase e me besim te publiku, si dhe për të garantuar ushtrimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të tij (shumë i rëndësishëm). Ky objektiv specifik është parashikuar të realizohet përmes pesë masave, nga të cilat dy me karakter rregullator (“Integrimi i mekanizmave ligjorë për implementimin e kuotës 30% për përfshirjen gjinore” dhe “Përmirësimi i rregullores së inspektoratit sipas standardeve europiane”) dhe tre me natyrë ngritje kapacitetesh (“Analizë për anëtarësim me kohë të plotë të anëtarëve të KLD-së”, “Rekrutimi i punonjësve cilësorë profesionalisht dhe me integritet të lartë në stafin e KLD-së” dhe “Zgjerimi i Qendrës së Dokumentimit për Praktikën e GJEDNJ-së”). Këto masa, sikundër do të argumentohet në vijim, kanë në total pak apo aspak ndikim në ndërtimin në realitet të objektivit specifik të sipërcituar. Praktikisht, masa 1.2.1, në kuptim e respekt të formulave kushtetuese në fuqi, është e parealizueshme (për këtë ka edhe jurisprudencë kushtetuese); masa 1.2.3 është në kufijtë e hipotezës; masat 1.2.4 dhe 1.2.5 janë sipërfaqësore në lidhje me atë që synohet, ndërsa masa 1.2.2 konsiderohet si masë me ndikim në parim, por e formuluar me një dozë të lartë subjektiviteti. Rrjedhimisht, i mungon konkretësia në kuptim të matshmërisë së saj.

1.3 Përmirësimi strukturor i Gjykatës së Lartë për rritjen e ndikimit, autoritetit dhe integritetit të saj (shumë i rëndësishëm).Ky objektiv specifik është parashikuar të realizohet përmes tetë masave, nga të cilat katër me karakter rregullator (“Reflektimi i gjykatave të specializuara në Kolegjet e Gjykatës së Lartë”, “Përmirësimi i kritereve dhe procedurave për emërimin e anëtarëve dhe të kryetarit të Gjykatës së Lartë”, “Përmirësimi i statusit të gjyqtarëve të lartë” dhe “Integrimi i mekanizmave ligjorë për implementimin e kuotës 30% për përfshirjen gjinore”), dy me karakter ngritje kapacitetesh (“Analizë për vazhdimin e detyrës së gjyqtarëve të lartë deri në zëvendësimin e tyre” dhe “Thellimi i studimeve dhe i botimeve në Gjykatën e Lartë që ndihmojnë veprimtarinë unifikuese”) dhe dy me karakter përmirësim cilësor (“Shndërrimi i Gjykatës së Lartë në gjykatë karriere” dhe “Përmirësimi i procedurave të gjykimit në Gjykatën e Lartë, sidomos i procedurave të shqyrtimit


paraprak dhe shmangia e konfliktit të interesit sipas GJEDNJ-së”).

Masat e mësipërme janë përgjithësisht konkrete dhe me lidhje të drejtpërdrejtë me objektivin specifik që marrin përsipër të realizojnë. Meriton të veçohet, sidoqoftë, masa 1.3.7, e cila (në përgjithësi) duket si e prezantuar në mënyrë të sforcuar, pasi është e vështirë të kuptohet përse implementimi i kuotës 30% për përfshirjen gjinore do të pasohet me rritjen e autoritetit dhe të integritetit të Gjykatës së Lartë(?!).

1.4 Profilizimi i mëtejshëm i gjykatave në dhënien e drejtësisë (i rëndësishëm).Ky objektiv specifik është parashikuar të realizohet përmes dy masave me karakter ngritje kapacitetesh që konsistojnë në “vënien në funksionim të gjykatës administrative” dhe “vënien në funksionim të gjykatës tregtare”.

Praktika e shteteve perëndimore në lidhje me organizimin e drejtësisë njeh disa sisteme, si p.sh.: sistemin piramidal – me disa gjykata të specializuara, por që kulmojnë me një gjykatë të lartë në vend dhe sistemin multipiramidal – me disa gjykata të specializuara, të strukturuara, pa lidhje me njëra-tjetrën, ku brenda fushës kemi gjykatën/gjykatat e shkallës së parë, të apelit dhe një gjykatë të lartë për çdo fushë/specializim. Sigurisht, varianti i dytë është më efektiv, por ka një kosto shumë të lartë. Në këtë kuptim, në kushtet e vendit tonë, masat e mësipërme konsiderohen konkrete, të arsyeshme dhe në lidhje të plotë me objektivin specifik.

1.5 Rritja e kapaciteteve menaxhuese të sistemit të drejtësisë (i rëndësishëm).Ky objektiv specifik është parashikuar të realizohet përmes dy masave me karakter rregullator (“Hartimi dhe miratimi i projektligjit “Për administratën gjyqësore” për përfshirjen progresive të administratës në shërbimin civil” dhe “Hartimi dhe miratimi i akteve nënligjore të ligjit “Për administratën gjyqësore””) dhe një mase me karakter ngritje kapacitetesh (“Trajnimi i kryetarëve të gjykatave dhe i kancelarëve të shkallës së parë dhe të apelit, si dhe i administratës gjyqësore”).Masat prima facie mund të konsiderohen që janë ideuar në lidhje të logjikshme me objektivin dhe me ndikim mbi të. Masa 1.5.2 meriton të riformulohet, pasi është e vështirë të kuptohet se cili është qëllimi i vërtetë i saj; duket sikur ligji “Për administratën gjyqësore” bëhet vetëm për përfshirjen e administratës gjyqësore në shërbimin civil, ndërkohë që ai duhet të shkojë shumë përtej kësaj.

1.6 Administrimi i pavarur i buxhetit gjyqësor duke përmirësuar bashkëpunimin ndërinstitucional dhe siguruar skemë funksionale (shumë i rëndësishëm) Ky objektiv specifik është parashikuar të realizohet përmes një mase me karakter rregullator (“Hartimi dhe miratimi i ligjit të ri të ZABGJ-së”), një mase me karakter ngritje kapacitetesh (“Hartimi i projektbuxheteve vjetore në bashkëpunim me aktorët e tjerë të drejtësisë”) dhe një mase me karakter përmirësim cilësor (“Zbatimi efektiv i legjislacionit për administrimin e pavarur të fondeve të gjykatave, si dhe për auditimin e fondeve publike”).

Përveç masës 1.6.1, e cila është një masë konkrete dhe e nevojshme për arritjen e objektivit specifik 1.6, dy masat e tjera janë detyra të vazhdueshme dhe pjesë e rutinës së punës së institucioneve përkatëse që administrojnë buxhetin gjyqësor. Masa 1.6.3 është më tepër një objektiv sesa një masë.

1

1.7 Garantimi i standardeve kushtetuese përmes rritjes së efektivitetit të Gjykatës Kushtetuese (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv specifik është parashikuar të realizohet përmes pesë masave, nga të cilat katër me karakter rregullator (“Hartimi dhe miratimi i ligjit ndryshues “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese””, “Përmirësimi i kritereve dhe procedurave për emërimin e anëtarëve dhe të kryetarit të Gjykatës Kushtetuese”, “Përmirësimi i statusit të gjyqtarëve kushtetues”, “Integrimi i mekanizmave ligjorë për implementimi e kuotës 30% për përfshirjen gjinore”) dhe një me karakter përmirësim cilësor (“Përmirësimi i procedurave të gjykimit kushtetues, sidomos të shqyrtimit paraprak”).

Masat e mësipërme (përjashto atë me nr.1.7.5) janë përgjithësisht konkrete dhe me ndikim të pranueshëm mbi objektivin specifik 1.7.

4. VLerËsimi sAsior DHe CiLËsor pËr ZBAtimin e ÇDo Veprimi/mAse

oBJeKtiVi SpeciFiK 1: lehtësimi i vetëqeverisjes së pushtetit gjyqësor dhe rritja e aftësisë së tij për të ndikuar te dy pushtetet e tjera.

1.1.1 Zbatimi efektiv i funksioneve të Konferencës Gjyqësore Kombëtare (KGJK-së) dhe i komisioneve të saj, sidomos për zg jedhjen e anëtarëve të KLD-së18.institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, Shoqata e Gjyqtarëve.Koha e realizimit: 2011–2013Statusi: e zbatuar pjesërisht

Nga viti 2008, kur me vendimin 25/2008 Gjykata Kushtetuese vendosi shfuqizimin si të papajtueshëm me Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë të ligjit nr.9399, datë 12.5.2005, “Për organizimin dhe funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”, kjo strukturë e rëndësishme e pushtetit gjyqësor ka funksionuar në kuadrin e vakuumit ligjor, me pasojat përkatëse. Vetëm përpara pak kohësh ky institucion i parashikuar nga Kushtetuta më së fundi u kornizua edhe nga aspekti legjislativ, përmes ligjit nr.77/2012, “Për organizimin dhe funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”19, i miratuar me një konsensus të gjerë në Parlament20. Ndonëse pa një rregullim të posaçëm e të përshtatshëm ligjor, edhe përpara hyrjes në fuqi të ligjit organik, KGjK-ja e ka ushtruar funksionin e saj parësor të zgjedhjes së përfaqësuesve të gjyqësorit në Këshillin e Lartë të Drejtësisë. Sidoqoftë, duke qenë se KGjK-ja ka edhe funksione të tjera, kjo masë konsiderohet vetëm pjesërisht e zbatuar.

Ligji nr.77/2012, “Për organizimin dhe funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”, ka hyrë në fuqi fare pak kohë përpara hartimit të këtij raporti. Formula e përzgjedhjes së

18. Shenja asterike e vendosur nënkupton që masa është afatgjatë përtej periudhës së monitorimit. 19. Data e aktit:26.7.2012, data e miratimit:26.7.2012, Fletore zyrtare nr.106, f.5920.20. Ligji “Për organizimin dhe funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare” u miratua me 128 vota pro dhe asnjë votë kundër.


anëtarëve të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, që zgjidhen nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare21, garanton premisat për një përfaqësim të interesave të gjyqtarëve të të gjitha shkallëve të sistemit gjyqësor, duke siguruar mbrojtjen e tyre nga çdo ndikim i papërshtatshëm. Nga ana tjetër, ligji i ri parashikon një procedurë të hollësishme të përzgjedhjes së anëtarëve të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, procedurë kjo që synon të vendosë standardet e transparencës, parimin e konkurrimit, një përbërje cilësore të këtij institucioni, si dhe funksionimin me anëtarësi të plotë të tij në çdo kohë. Nuk ka asnjë informacion zyrtar22 për ngritjen e komisioneve të përhershme dhe të posaçme sipas këtij ligji, për hartimin dhe miratimin e rregullores brendshme të KGjK-së apo për ndonjë deklaratë a rekomandim të çfarëdollojshëm në emër të këtij institucioni.

Në vetvete, masa është e përshtatshme dhe relevante për objektivin e synuar. Mbetet për t’u parë si do të progresohet me realizimin e saj deri në afatin përfundimtar 2013.

Përgjegjësia institucionale për realizimin e kësaj mase, në parim, është identifikuar drejt, por, në terma realë, duke qenë se deri në ditët që ky raport është hartuar nuk kemi një “kontribut specifik” (treguesi vlerësues) nga KGjK-ja, nuk mund t’i vishet Gjykatës së Lartë, KLD-së apo Shoqatës së Gjyqtarëve, struktura që, objektivisht, nuk mund të bënin asgjë për sa kohë që mungonte një ligj për organizimin dhe funksionimin e saj. Po për këtë arsye, kjo përgjegjësi nuk do të ishte e drejtë t’i faturohej plotësisht edhe një strukture të ekzekutivit, si Ministria e Drejtësisë. Për sa i përket afatit, ai rezulton i përshtatshëm, pasi është 2011-2013, kështu që mbetet të shpresohet se KGjK-ja do të hyjë së shpejti në rolin që asaj i ka njohur Kushtetuta dhe ligji.

1.1.2. Përmirësimi i dialogut ndërinstitucional dhe bashkëpunimi nëpërmjet kontributit të KGJK-sëinstitucioni përg jeg jës: Konferenca Gjyqësore KombëtareKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E pazbatuar

Duke qenë se, për shkak të rrethanave të përmendura më sipër, KGjK-ja ende nuk i ka konstituuar organet e saj funksionale të parashikuara nga ligji organik, nuk mund të bëhet fjalë deri më sot për ekzistencën e një dialogu mes KGjK-së dhe institucioneve të tjera.

Masa konsiderohet e përshtatshme dhe relevante me objektivin e synuar.

Në lidhje me identifikimin e institucionit përgjegjës për mosrealizimin, ju lutemi referojuni vlerësimit pararendës. Afati (2011-2013 i vazhdueshëm) është i përshtatshëm, po kështu edhe burimet dhe mekanizmi monitorues.

oBJeKtiVi SpeciFiK 2: Forcimi i kontributit të Kld-së në funksionimin e pushtetit gjyqësor, për një drejtësi të pavarur, transparente, ef ikase e me besim te publiku, si dhe për të garantuar ushtrimin dhe mbrojtjen e të drejtave themelore të tij.

21. Formula e re e vendosur nga ligji nr.77/2012 është: 5 gjyqtarë të gjykatave të shkallës së parë, 3 gjyqtarë të gjykatave të apelit dhe 1 gjyqtar i Gjykatës së Lartë.22. Miran Kopani, Gjykata e Lartë, drejtor i Drejtorisë së Studimeve, Publikimeve dhe IT. Material i dërguar me postë elektronike, datë 17.9.2012.Valbona Vata, KLD, kryeinspektore, letër, nr.protokolli 1218/1, datë 26.9.2012. Valbona Vata, KLD, kryeinspektore, intervistë, 10.9.2012.

1

1.2.1 Analizë për anëtarësim me kohë të plotë të anëtarëve të KLD-së institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, Këshilli i Lartë i DrejtësisëKoha e realizimit: 6-mujori i parë i 2012-sStatusi: E pazbatuar

Nisur nga informacionet e marra në rrugë zyrtare23, nuk rezulton deri më sot të jetë përgatitur e bërë publik ndonjë material, raport analitik apo studimor për efektet e anëtarësimit me kohë të plotë të anëtarëve të KLD-së24.

Anëtarësimi me kohë të plotë i anëtarëve të KLD-së ka qenë objekt i kontrollit kushtetues të Gjykatës Kushtetuese, e cila, me vendimin nr. 14/2006, është shprehur se “Ligji objekt shqyrtimi konfondon institucionin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, që sipas Kushtetutës është permanent në funksionin e tij, me anëtarësinë që nuk vepron në mënyrë të vazhdueshme dhe me kohë të plotë. Neni 147/1 i Kushtetutës, duke rregulluar funksionimin dhe përbërjen e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, përcakton qartë se ky Këshill përbëhet (në shumicën e tij) nga gjyqtarë që zgjidhen nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare. Për këta të fundit, ajo saktëson jo vetëm numrin, por edhe cilësinë e tyre si gjyqtarë, ashtu siç vepron edhe kur përcakton pjesëmarrjen për shkak të funksionit (“ex of f icio”) të Presidentit të Republikës, të Kryetarit të Gjykatës së Lartë dhe të Ministrit të Drejtësisë, të cilët nuk janë dhe nuk mund të jenë permanentë. Në rastin kur shumica e anëtarëve të Këshillit të Lartë të Drejtësisë mund të mos ishin gjyqtarë, Kushtetuta do t’i emërtonte thjesht anëtarë si në rastin e anëtarëve të zgjedhur nga Kuvendi. [...].Ky rregullim ligjor vjen në kundërshtim me përmbajtjen e nenit 147 të Kushtetutës dhe me frymën e saj, sipas të cilës nëntë anëtarët e Këshillit të Lartë të Drejtësisë të zgjedhur nga Konferenca Gjyqësore Kombëtare janë, jo vetëm formalisht, por edhe realisht, gjyqtarë në detyrë (veprim). Në këtë drejtim praktika shqiptare, mbështetur edhe nga përmbajtja e disa normave të tjera kushtetuese, gjyqtarët i ka konsideruar si funksionarë shtetërorë të ngarkuar me detyrën e dhënies së drejtësisë”. Rrjedhimisht, edhe në hipotezën që anëtarësimi me kohë të plotë do të prevalonte në elemente pozitive ndaj modelit aktual, kjo do të kërkonte ndryshimin e nenit 147 të Kushtetutës.

Arsyetimi i vendimit në fjalë të Gjykatës Kushtetuese përbën në vetvete edhe një analizë në lidhje me këtë çështje, në përfundim të së cilës Gjykata ka arritur në konkluzionin se, sipas nenit 143 të Kushtetutës, “Qenia gjyqtar nuk pajtohet me asnjë veprimtari tjetër shtetërore, politike ose private”. Nga përmbajtja e kësaj norme del që detyra e parë dhe kryesore është qenia gjyqtar në kuptimin që gjyqtarët japin vendime e bëjnë drejtësi në mënyrë të vazhdueshme. Lidhur me këtë detyrë, Kushtetuta ka bërë përjashtim për sa i përket veprimtarisë jo permanente të tyre në Këshillin e Lartë të Drejtësisë, në të cilin ata përfaqësojnë trupin gjyqësor që i ka zgjedhur në këtë organ kushtetues”.

Analiza në fjalë, si veprim/masë, mund të ishte bërë nga secili prej institucioneve të identifikuara përgjegjëse, duke konsideruar, sidoqoftë më me rezervë, Gjykatën e Lartë, përkundrejt dy institucioneve të tjera më të interesuara për çështjen. Afati është i përshtatshëm dhe burimet, si njerëzore, ashtu edhe financiare, janë të mjaftueshme për të realizuar një masë të tillë. Mekanizmi

23. Miran Kopani, Gjykata e Lartë, drejtor i Drejtorisë së Studimeve, Publikimeve dhe IT. Material i dërguar me postë elektronike datë 17.9.2012.Valbona Vata, KLD, kryeinspektore, letër, nr.protokolli 1218/1, datë 26.9.2012. Valbona Vata, KLD, kryeinspektore, intervistë, 10.9.2012.24. Nisur nga informacionet e marra nga Ministria e Drejtësisë, shkresë zyrtare drejtuar Fondacionit Soros nr. prot. 136, datë 10.1.2013 re-zulton që Drejtoria e Përgjithshme e Kodifikimit pranë kësaj Ministrie ka përgatitur një analizë të hollësishme për mundësinë e anëtarësim-it me kohë të plotë të anëtarëve te KLD-së. Duke qenë se masa kërkon që kjo analizë duhet të ishte produkt i përbashkët i pranuar nga të gjithë institucionet përgjegjëse, statusi i saj mbetet i pazbatuar.


monitorues është i qartë dhe lë të kuptohet qasjen e hartuesve të planit të veprimit për një iniciativë të ardhshme ligjore në anëtarësimin me kohë të plotë të anëtarëve të KLD-së.

1.2.2 Rekrutimi i punonjësve cilësorë profesionalisht dhe me integritet të lartë në stafin e KLD-sëinstitucioni përg jeg jës: Këshilli i Lartë i DrejtësisëKoha e realizimit: 2011 – 2013 (i vazhdueshëm)Statusi:e zbatuar pjesërisht

Për shkak të mënyrës si është formuluar masa, nuk mund të konkludohet saktësisht për zbatimin e saj. Ndonëse u kërkuan përshkrimet e punës së punonjësve të stafit të KLD-së, ky informacion nuk përfshihet në materialet e dërguara. Pranohet se anëtarët aktualë të stafit janë individë profesionistë dhe me integritet25.

Masa në analizë ka karakter ngritje kapacitetesh dhe a priori ka lidhje me objektivin specifik. Nga ana tjetër, në mënyrën si është formuluar, ajo afron më shumë me një objektiv në vetvete, sesa me një masë konkrete. “Integriteti i lartë” është një term me qasje të fortë subjektive dhe vështirë i matshëm. Përcaktimi i një afati 2-vjeçar ngjason me një aksion, ndërkohë që nuk kuptohet përse nuk do të vijohet me këtë tendencë edhe pas vitit 2013.

Institucioni përgjegjës në rastin konkret është KLD-ja, ndërkohë që mekanizmi vlerësues është “Përmirësimi i performancës së procesit administrativ”. Ky indikator është vështirë të përkthehet në produkte të prekshme, pasi është produkt i një përpjekjeje të vazhdueshme. Perceptimi qytetar dhe kritikat e vazhdueshme për gjyqësorin shqiptar edhe nga partnerët ndërkombëtarë, në një mënyrë a një tjetër, tregojnë se edhe performanca e KLD-së gjatë këtyre viteve ka lënë për të dëshiruar.

Vlen të qëndrohet në mënyrë të posaçme te buxheti për realizimin e kësaj mase. Në planin e veprimit parashikohen “shpenzime operative” dhe, në parim, cilësimi me gjasë është i drejtë, por, nga ana tjetër, vlerësohet se rekrutimi i punonjësve cilësorë profesionalisht dhe ruajtja e forcimi i integritetit të tyre do të vijojnë edhe në të ardhmen të jenë më shumë objektiv e më pak realitet i institucioneve publike, përderisa pagat në këto institucione të jenë në nivelet aktuale.

1.2.3 Integrimi i mekanizmave lig jorë për implementimin e kuotës 30% për përfshirjen g jinoreinstitucioni përg jeg jës: Këshilli i Lartë i Drejtësisë; UNIFEMKoha e realizimit: 2011Statusi: E pazbatuar

Ligji nr.9970, datë 24.7.2008, “Për barazinë gjinore në shoqëri”, në nenin 4 (“Përkufizime”) shpjegon se “përfaqësimi i barabartë gjinor” është përfaqësimi i secilës prej gjinive me jo më pak se 30 për qind në një institucion, në nivel drejtues, organ të emëruar, parti politike.

Nuk ka asnjë informacion për nxjerrje të mekanizmave ligjorë për implementimin e kësaj kuote26

25. Valbona Vata, KLD, kryeinspektore, letër, nr.protokolli 1218/1, datë 26.9.2012. Valbona Vata, KLD, kryeinspektore, intervistë, 10.9.2012.26. Si më lart .

1

apo për gjendjen faktike të stafit administrativ të KLD-së27. Koncepti nuk gjendet as në Rregulloren e brendshme të administratës së KLD-së, as në Rregulloren “Për organizimin dhe funksionimin e inspektoratit të KLD-së”. Për sa i përket vetë KLD-së, në terma formalë, matematikisht femrat janë të përfaqësuara në përqindjen minimale prej 30%, ato zënë 20% të numrit të anëtarëve të KLD-së (3 nga 15). Sidoqoftë, kjo nuk është qasje reale, pasi znj.Shpresa Beçaj është në atë funksion ex officio si Kryetare e Gjykatës së Lartë dhe jo për shkak të zgjedhjes.

Kjo masë e rëndësishme në vetvete me karakter rregullator nuk rezulton e formuluar qartë. Nuk kuptohet se çfarë është dashur të thuhet saktësisht me “integrim i mekanizmave ligjorë”: a) përfshirje e mekanizmave ligjorë ekzistues apo b) mekanizma të rinj ligjorë. Akoma më tej, kjo masë nuk rezulton të ketë një lidhje të drejtpërdrejtë me objektivin specifik “Forcimi i kontributit të KLD-së në funksionimin e pushtetit g jyqësor...”. Nuk kuptohet përse implementimi i një kuote të tillë do të ndikojë në forcimin e këtij kontributi.

Institucioni përgjegjës për realizimin e kësaj mase është Ministria e Drejtësisë, pasi, siç shprehen përfaqësuesit e UNWOMEN-it (ish-UNIFEM)28, ky i fundit është thjesht “një ndër organizmat që do të ndihmojë dhe do të bashkëpunojë me institucionet përgjegjëse shtetërore për zbatimin e një sërë masash që kanë të bëjnë me integrimin e mekanizmave ligjorë për implementimin e kuotës 30% për përfshirjen gjinore”. Pra, përgjegjësia institucionale nuk është përcaktuar saktë. Aq më tepër që UNIFEM-i është një organizëm ndërkombëtar që nuk mund të jetë përgjegjës për zbatimin e këtij dokumenti strategjik. Afati statik (2011) konsiderohet i papërshtatshëm për një masë të këtij karakteri, ndërkohë që mekanizmi vlerësues është shumë i qartë, ndonëse i parealizuar. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, është i përshtatshëm.

1.2.4 Përmirësimi i rregullores së inspektoratit sipas standardeve europianeinstitucioni përg jeg jës: Këshilli i Lartë i Drejtësisë; EURALIUS IIIKoha e realizimit: 6-mujori i parë i 2012-sStatusi: E pazbatuar

Rregullorja “Për organizimin dhe funksionimin e inspektoratit të KLD-së” është miratuar me vendimin e KLD, nr.195/5/2, datë 5.7.2006 dhe është ndryshuar me vendimin e KLD, nr.207/1, datë 7.2.2007. Sipas përfaqësuesve të KLD-së29, “Rregullorja aktuale është konform standardeve më të mira europiane”.

Masa është me karakter rregullator. Teorikisht, pranohet lidhja e saj me objektivin specifik.Institucioni përgjegjës është vetë KLD-ja, afati është i përshtatshëm dhe masa nuk kërkon ndonjë shpenzim financiar, pasi mund të realizohet nga strukturat e brendshme të institucionit; indikatori është i qartë dhe i përshtatshëm.

27. Hartuesit e këtij raporti vlerësuan se nuk mund të mos përfshinin në të, qoftë edhe përmes një shënimi të fundmë se, gjatë periudhës kur raporti po përpunohej përfundimisht, nga z.Rezart Xhelo, UNWOMEN (ish-UNIFEM), specialist i politikave, me komunikim elektronik, 31.10.2012, jemi njoftuar se “... aktualisht, Ministria e Drejtësisë është në proces rishikimi të projektligjit “Për organizimin dhe funksionimin e KLD”, i cili do të adresojë në mënyrë gjithëpërfshirëse zbatimin e një sëre masash që kanë të bëjnë me integrimin e mekanizmave ligjorë për imple-mentimin e kuotës 30% për përfshirjen gjinore”.28. Rezart Xhelo, UNWOMEN (ish-UNIFEM), specialist i politikave, me komunikim elektronik, 31.10.201229. Si më lart nr.15.


1.2.5 Zg jerimi i Qendrës së Dokumentimit për Praktikën e GJEDNJ-së*institucioni përg jeg jës: Këshilli i Lartë i DrejtësisëKoha e realizimit: 2013Statusi: E pazbatuar

Me vendimin nr. 252, datë 22.9.2009, të KLD-së është miratuar “Rregullorja e organizmit dhe funksionimit të Qendrës së Dokumentacionit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë”, e cila parashikon ngritjen e Qendrës së Dokumentacionit, si një sektor teknik i KLD-së nën drejtimin e në varësi të Drejtorisë Juridike, Burimeve Njerëzore dhe Kërkimit Shkencor. Rezulton se do të jetë po kjo strukturë aktuale që do të dokumentojë edhe praktikën e GjEDNj-së30. Pra, në terma realë, veprimtaria do të kryhet, por pa ndodhur një zgjerim i posaçëm i Qendrës së Dokumentacionit. Në mungesë të një informacioni specifik për zbatimin e kësaj mase si dhe nga monitorimi i faqes së internetit të Qendrës së Dokumentimit Gjyqësor, nuk vërejmë që kjo masë të jetë realizuar, praktika e GJEDNJ-së ende nuk është bërë pjesë e kësaj Qendre.

Masa ka karakter organizativ. Ajo është e qartë dhe teorikisht mund të ketë ndikim pozitiv në realizimin e objektivit specifik, pasi ky fond i jurisprudencës së Gjykatës së Strasburgut, në shqip, mund t’u shërbejë gjyqtarëve për ngritjen e tyre profesionale dhe për vendime të arsyetuara cilësisht.

Institucioni përgjegjës është vetë KLD-ja, afati është i përshtatshëm, masa nuk kërkon ndonjë shpenzim financiar, pasi mund të realizohet nga strukturat e brendshme të institucionit dhe indikatori nuk është i përshtatshëm, pasi nuk është e lehtë të identifikohet “aksesi më i mirë në jurisprudencë”.

oBJeKtiVi SpeciFiK 3: përmirësimi strukturor i gjykatës së lartë për rritjen e ndikimit, autoritetit dhe integritetit të saj.

1.3.1 Analizë për vazhdimin e detyrës së g jyqtarëve të lartë deri në zëvendësimin e tyre institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, EURALIUS III, UNIFEM dhe subjekte të tjera të interesuara Koha e realizimit: 6-mujori i parë i 2012-sStatusi: E zbatuar

Gjykata e Lartë ka realizuar një relacion për ndryshimet që duhet të bëhen në ligjin aktual organik të këtij institucioni, drejtuar Ministrisë së Drejtësisë, në të cilin, ndër të tjera, merret në shqyrtim edhe nevoja për vazhdimin e detyrës së gjyqtarëve të lartë deri në zëvendësimin e tyre. Nuk ka një analizë të plotë e të thelluar, të realizuar posaçërisht për këtë qëllim.

Ndonëse institucionet përgjegjëse nuk ofruan asnjë dokument apo informacion për çështjen, në projektligjin “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr.8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”, të dërguar nga Këshilli i Ministrave në Kuvend31, është parashikuar që “Gjyqtari, të cilit i ka përfunduar mandati apo i ka

30. Po aty.31. http://www.parlament.al/web/PROJEKTLIGJ_P_R_DISA_NDRYSHIME_DHE_SHTESA_N_LIGJIN_NR_8588_DAT_15_03_2000_P_R_OR-GANIZI_14510_1.php

1

mbaruar mandati sipas shkronjës “c”, të nenit 139 të Kushtetutës, vazhdon të ushtrojë detyrën deri në emërimin e gjyqtarit pasardhës”. Në këtë kontekst, supozohet se, në një mënyrë a një tjetër, është bërë një analizë për vazhdimin e detyrës nga ana e gjyqtarëve të lartë deri në zëvendësimin e tyre, ndaj edhe masa, a priori, duhet konsideruar e zbatuar.

Masa ka karakter organizativ dhe konsiderohet e rëndësishme dhe relevante për objektivin specifik. Në përvojën e Gjykatës së Lartë, shpeshherë është verifikuar situata ku nga momenti i mbarimit të mandatit të gjyqtarit të Gjykatës së Lartë deri në zëvendësimin e tij ka kaluar një kohë e gjatë, duke sjellë si pasojë moskrijimin e trupave gjyqësorë me numrin e nevojshëm prej 5 gjyqtarësh dhe, në këtë kuadër, kjo gjë ka shkaktuar vonesa në shqyrtimin e çështjeve.

Institucioni përgjegjës në këtë rast është përcaktuar disi gjerë, pasi e ndan përgjegjësinë në mënyrë të papërcaktuar ndërmjet institucioneve/subjekteve, sidoqoftë të interesuara. EURALIUS III dhe UNIFEM-i nuk mund të konsiderohen si institucione përgjegjëse, por ato janë projekte ndërkombëtare asistence në dobi të institucioneve shtetërore. Kjo vlen edhe për Gjykatën Kushtetuese dhe Gjykatën e Lartë të cilat do të duhet të konsideroheshin si institucione partnere për zbatimin e atyre masave që kanë të bëjnë me rishikimet e ligjeve të tyre bazë. Ky koment për përgjegjësinë institucionale vlen për të gjitha masat e parashikuara nën objektivin specifik 1.3. Afati është i përshtatshëm dhe rekomandimet janë sintetizuar në një projektligj që pret miratimin e Kuvendit. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

1.3.2 Reflektimi i g jykatave të specializuara në Koleg jet e Gjykatës së Lartë* institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, EURALIUS III, UNIFEM dhe subjekte të tjera të interesuaraKoha e realizimit: 2013Statusi: E pazbatuar

Kjo masë është realizuar pjesërisht de jure me ligjin nr.49/2012, “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”32, por, duke qenë se neni 70 i këtij ligji parashikon që “Funksionimi i gjykatave administrative fillon pas hyrjes në fuqi të rregullimeve ligjore në ligjin nr.8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë” për krijimin e kolegjit administrativ të kësaj gjykate” dhe se, megjithëse ka një projektligj “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr.8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”, i dërguar nga Këshilli i Ministrave në Kuvend33, praktikisht ky ndryshim, për arsye politike, nuk është shndërruar ende në ligj dhe, rrjedhimisht, masa nuk mund të konsiderohet e zbatuar de facto.

Kjo masë me karakter organizativ është e rëndësishme dhe me lidhje të drejtpërdrejtë me objektivin specifik që synon të realizojë. Krijimi i trupave të specializuar (specifikisht: krijimi i kolegjit administrativ) vlerësohet se do të ketë ndikim në dhënien e drejtësisë brenda një kohe të arsyeshme. Ajo është parashikuar në projektligjin “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr.8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”. Projektligji i ri parashikon dhe shtimin e numrit të anëtarëve të Gjykatës së Lartë nga 17 në 19 anëtarë pikërisht për shkak të krijimit të kolegjit administrativ, gjë e cila mund të

32. Ligj, nr.49/2012, data e aktit 3.5.2012, data e miratimit 3.5.2012, Fletore.zyrtare nr.53, faqe 2701. 33. Si më lart nr.19.


ndihmojë në uljen e kohëzgjatjes së gjykimit të çështjeve në këtë gjykatë.

Gjykata e Lartë nuk mund të jetë institucion përgjegjës për një masë e cila drejton posaçërisht te një institucion që ka mundësinë kushtetuese për iniciativë legjislative – në këtë rast Ministria e Drejtësisë (ekzekutivi). Afati është i përshtatshëm dhe vlerësohet se brenda tij masa mund dhe duhet të realizohet. Indikatori është i përshtatshëm, por mbetet për t’u vlerësuar konkretisht në të ardhmen. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

1.3.3 Shndërrimi i Gjykatës së Lartë në g jykatë karriere* institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, EURALIUS III, UNIFEM dhe subjekte të tjera të interesuaraKoha e realizimit: 2013Statusi: E pazbatuar

Masa, e cila mund të realizohet vetëm përmes ndryshimeve kushtetuese e ligjore, rezulton e pazbatuar. Projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr.8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”, i depozituar në Kuvend, nuk sjell asgjë të re në këtë drejtim.

Masa me karakter rregullator konsiderohet e një rëndësie të madhe në fazën në të cilën po kalon vendi dhe sistemi i drejtësisë në veçanti. Rregullimi aktual i mënyrës së emërimit dhe zgjedhjes së anëtarëve të Gjykatës së Lartë është vënë nën kritikën e opinionit publik dhe atij ndërkombëtar, me arsyetimin se prodhon një drejtësi të politizuar. EURALIUS, në “Raport paraprak për nevojën për ndryshime në ligjin “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë”, shprehet se ligji ndryshues “duhet të mbështesë shndërrimin e Gjykatës së Lartë në gjykatë karriere nëpërmjet përcaktimit të kritereve transparente për emërimin e gjyqtarëve me përvojë, duke i dhënë përparësi përvojës në gjyqësor dhe nëpërmjet konkretizimit të kërkesave të parashikuara në Kushtetutë”34.

Institucioni realisht përgjegjës për masën është Ministria e Drejtësisë, duke qenë se Gjykata e Lartë nuk ka iniciativë legjislative dhe masa është ekskluzivisht dhe para së gjithash e këtij karakteri. Afati, në të ardhmen, do të ishte mirë të përcaktohej në periudha të ndërmjetme, pasi edhe masa kërkon një seri veprimesh për t’u realizuar. Vërejmë se në planin e veprimit kjo masë nuk është shoqëruar me asnjë mekanizëm monitorues dhe vlerësues. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

34. http://www.euralius.eu/images/downloads/recommendations/comments/komente%20mbi%20reformen%20ne%20ligjiin%20per%20organizimin%20dhe%20funksionimin%20e%20gjykates%20se%20larte%20albanian%20version%20.pdf

1

1.3.4 Përmirësimi i kritereve dhe procedurave për emërimin e anëtarëve dhe të kryetarit të Gjykatës së Lartë*institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, EURALIUS III, UNIFEM dhe subjekte të tjera të interesuaraKoha e realizimit: 2013 Statusi: E pazbatuar

Masa, e cila mund të realizohet vetëm përmes ndryshimeve ligjore (e potencialisht edhe kushtetuese), rezulton e pazbatuar.

Projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr.8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”, i depozituar në Kuvend, parashikon ndryshime vetëm në lidhje me kriteret dhe procedurat e emërimit të anëtarëve, por jo të kryetarit të Gjykatës.

Gjykata e Lartë ka paraqitur në Ministrinë e Drejtësisë një projektligj alternativ “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”35. Nga krahasimi i dy projekteve të sipërpërmendura vërehet se ai i ekzekutivit është më i detajuar për sa u përket kritereve dhe procedurave për emërimin e anëtarëve të kësaj Gjykate dhe rregullon edhe në drejtim të transparencës së procesit të emërimit (gjë që nuk gjendet te varianti i propozuar nga vetë Gjykata). EURALIUS-i, në “Raport paraprak për nevojën për ndryshime në ligjin “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë”36, sugjeron në lidhje me gjithë sa më sipër, por në mënyrë të përgjithshme dhe deri diku sipërfaqësore.

Masa me karakter organizativ konsiderohet me ndikim të rëndësishëm e të drejtpërdrejtë në lidhje me objektivin specifik. Vlerësohet se kriteri aktual “jurist i shquar”, i parashikuar në ligjin nr.8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”, ka lënë hapësira të tepruara diskrecionale për zgjedhjen e kandidaturave për në Gjykatën e Lartë. Përcaktimi i kritereve të reja, të tjera, do të rritë mundësitë për prurje edhe më cilësore e profesionale dhe do të shtonte transparencën e procesit.

Pas njohjes me projektligjin “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr.8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”, i dërguar nga Këshilli i Ministrave në Kuvend, projektligji adreson vetëm për probleme që lidhen me cilësinë profesionale dhe numrin e anëtarëve të kësaj gjykate, ndonëse zgjidhjet e ofruara janë problematike dhe disi të paqarta. Kështu, në bazë të projektligjit, kandidatët për anëtarë të Gjykatës së Lartë që vijnë nga gjyqësori, duhet të kenë patjetër përvojë 5-vjeçare si gjyqtarë apeli, pra pamundëson për kandidim gjyqtarin e shkallës së parë, sado vite punë të ketë ai, ndërkohë që lejon hipotetikisht hapësira për një specialist të administratës së një ministrie me 15 vjet përvojë si jurist.

Sidoqoftë, për herë të parë, projektligji parashikon një sërë kushtesh e kriteresh që duhet të plotësojë një individ që të zgjidhet anëtar i Gjykatës së Lartë. Projektligji nuk parashikon përqindjet përkatëse për prurjet nga brenda sistemit gjyqësor dhe ato nga jashtë sistemit (avokatia, bota akademike etj.) dhe as kuota në kuadër të nxitjes së barazisë gjinore.

35. Miran Kopani, Gjykata e Lartë, drejtor i Drejtorisë së Studimeve, Publikimeve dhe IT. Material i dërguar me postë elektronike datë 17.9.2012.36. Valbona Vata, KLD, kryeinspektore, letër, nr.protokolli 1218/1, datë 26.9.2012. Valbona Vata, KLD, kryeinspektore, intervistë, 10.9.2012.


Ndonëse aty parashikohet se “Gjyqtari, të cilit i ka përfunduar mandati apo i ka mbaruar mandati sipas shkronjës “c”, të nenit 139 të Kushtetutës, vazhdon të ushtrojë detyrën deri në emërimin e gjyqtarit pasardhës”, duke u nisur nga ajo çfarë po ndodh me disa anëtarë të Gjykatës Kushtetuese që u ka mbaruar mandati, vlerësohet se do të ishte mirë të përcaktohej një afat maksimal ekstrem qëndrimi në detyrë.

Ndonëse në dukje përgjegjësia rezulton e shpërndarë, institucioni real përgjegjës është Ministria e Drejtësisë, meqë masa është e karakterit rregullator (legjislativ). Duke qenë se masa është formuluar më shumë si një objektiv specifik sesa si një veprim konkret, afati është i papërshtatshëm. Ai lidhet më shumë me përmirësimin e një gjendjeje të caktuar, sesa me ndërmarrjen e hapave konkretë. Mekanizmin vlerësues nuk është plotësisht i saktë, pasi efekti i vërtetë i pritshëm i kësaj mase është gjyqtarë më profesionistë e më me integritet, efekt që do të pasohet me cilësi më të lartë shërbimi ndaj qytetarit. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

1.3.5 Përmirësimi i statusit të g jyqtarëve të lartë*institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, EURALIUS III, UNIFEM dhe subjekte të tjera të interesuaraKoha e realizimit: 2013 Statusi: E pazbatuar

Elementet e statusit të gjyqtarit parimisht parashikohen nga akte të një hierarkie të lartë normuese, më së paku në ligje37. Praktikisht, nuk ka asnjë ligj të miratuar deri në kohën kur ky raport monitorimi është hartuar që të ketë prezantuar ndryshime në legjislacionin përkatës për gjyqësorin. Sidoqoftë, meriton të theksohet afati i papërfunduar i masës.

Projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr.8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”, i depozituar në Kuvend, nuk prezanton ndonjë ndryshim/përmirësim në lidhje me statusin e anëtarëve të Gjykatës së Lartë. Nga ana tjetër, projektligji alternativ “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”, i propozuar nga kjo e fundit në grupin e punës për ndryshimin në ligjin në fjalë, parashikon rregullime cilësore për sa i përket emërimit të anëtarit të Gjykatës së Lartë si gjyqtar apeli në përfundim të mandatit dhe pagës së tij.

Sipas Kartës Europiane për Statusin e Gjyqtarëve (DAJ/DOC (98) 23), elementë të statusit të gjyqësorit identifikohen me nivelin e aktit normativ që rregullon marrëdhënien në hierarkinë e akteve, ekzistencën e një trupi të përbërë në shumicë nga gjyqtarë që vendos për emërimin, transferimin, qëndrueshmërinë, lëvizjet në detyrë e masat disiplinore ndaj tyre, pagën dhe mjetet e tjera të nevojshme për përmbushjen e detyrave të tyre. Në këtë kontekst, kjo masë konsiderohet shumë e rëndësishme dhe me ndikim të drejtpërdrejtë te objektivi specifik i synuar.

Ndonëse në dukje përgjegjësia rezulton e shpërndarë, institucioni real përgjegjës është Ministria e Drejtësisë, meqë masa është e karakterit rregullator (legjislativ). Afati është i përshtatshëm, por mungon mekanizmi vlerësues. Përmirësimi i statusit të gjyqtarëve të lartë, në lidhje me buxhetin e nevojshëm për zbatimin

37. Si më lart nr.1.

1

e masës, meriton të specifikohet më tej. Aktualisht, për sa u përket elementëve honorifikë e përfaqësimit të tyre, ky status paraqitet në nivele të kënaqshme, ndërkohë që nga këndvështrimi i rritjes së cilësive profesionale (aktivitete ndërkombëtare, botime etj.) dhe integritetit personal, vlerësohet se duhet të shkojë përtej pagës dhe disa privilegjeve të karakterit “shpenzime operative”.

1.3.6 Përmirësimi i procedurave të g jykimit në Gjykatën e Lartë, sidomos të shqyrtimit paraprak dhe shmangia e konfliktit të interesit sipas GjEDNj-së institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, EURALIUS III, UNIFEM dhe subjekte të tjera të interesuaraKoha e realizimit: 6-mujori i parë i 2012-s Statusi: E pazbatuar

Procedurat e gjykimit në Gjykatën e Lartë parashikohen nga ligji organik i saj dhe nga Kodi Procedural Penal e ai Civil. Nga informacioni i marrë nga Gjykata e Lartë nuk rezulton të ketë asnjë nismë legjislative për ndryshime në lidhje me sa më sipër. Nuk ka asnjë informacion nga Ministria e Drejtësisë38. Sipas projektraportit vjetor të Ministrisë së Integrimit (të datës 1.9.2012), në lidhje me ndryshimet e Kodit Procedural Civil dhe Penal në mënyrë që të zvogëlohet volumi i çështjeve në Gjykatën e Lartë, ndryshimet janë gati dhe do të kalojnë bashkë me ndryshimet e tjera përkatëse të kodeve të përmendura”39.

Për sa i përket “shmangies së konfliktit të interesit”, projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesa në ligjin nr.8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë të Republikës së Shqipërisë”, i depozituar në Kuvend, parashikon si kriter shtesë për zgjedhjen e një individi që plotëson kushtet ligjore, edhe detyrimin “Të mos ketë konflikt interesi apo lidhje nepotike me gjyqtarë të gjykatave të juridiksionit të zakonshëm”. Masa referon te jurisprudenca e GjEDNj-së, por, si në pjesën narrative të Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë e aq më pak te plani i veprimit, nuk jepen shembuj për kriteret apo nuk përmenden vendime specifike të kësaj gjykate. Nga praktika njihen raste kur GjEDNj-ja ka gjetur shkelje të nenit 6 të Konventës Europiane për të Drejtat e Njeriut nga gjykatat shqiptare në lidhje me gjyqtarë që nuk kanë arritur të jenë dhe të duken të paanshëm, por kjo ka ardhur më shumë për shkak të zbatimit të gabuar të legjislacionit ekzistues dhe jo si pasojë e mungesës së rregullimeve ligjore. Në këtë kontekst, ky rregullim i posaçëm vlerësohet i paqartë. Akoma më tej, evidentimi i konfliktit të interesit vetëm në kuptim të lidhjes nepotike me gjyqtarë të gjykatave të juridiksionit të zakonshëm, me pasojë pamundësinë e zgjedhjes anëtar i Gjykatës së Lartë, është jo proporcional, pasi ai mund të shmanget rast pas rasti nga i zgjedhuri.

Në “Raport paraprak për nevojën për ndryshime në ligjin “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë” EURALIUS40 shprehet se: “Gjykata e lartë ka një ngarkesë të konsiderueshme

38. Sipas informacionit të siguruar nga Ministria e Drejtësisë pas lançimit të këtij raporti në dhjetor të vitit 2012, përmes shkresës së dërguar me nr.prot. 136, datë 10.1.2013, rezulton se përmirësimi i procedurave të gjykimit në Gjykatën e Lartë do të sigurohet përmes ndryshimeve përkatëse në Kodin e Procedurës Civile dhe Penale. Duke qenë se këto ndryshime nuk kanë përfunduar ende nga Min-istria e Drejtësisë e aq më tepër nuk janë miratuar nga Këshilli i Ministrave dhe Kuvendi, nuk mund të kosniderohet që këto për-mirësime janë kryer. Gjithashtu, lidhur me “shmangien e konfliktit të interest” Ministria e Drejtësisë informon se kjo gjë do të realizohet përmes ndryshimeve në ligjin organik të Gjykatës së Lartë, i cili është ende pezull në Kuvend. Duke qenë se këto ndryshime nuk kanë marrë fuqi ligjore, masa konsiderohet e pazbatuar. 39. www.mie.gov.al 40. Si më lart nr.22.


pune. [...]. Sipas përvojës europiane, zgjidhja kryesore për reduktimin e ngarkesës në punë të Gjykatës së Lartë bazohet në pakësimin e numrit të çështjeve që pranon kjo gjykatë. [Z]gjidhja e vetme reale do të ishte ndryshimi i kodeve të procedurës për të shndërruar Gjykatën e Lartë në një gjykatë të jashtëzakonshme me juridiksion të kufizuar për çështje të rëndësishme”.

Në këtë kontekst, masa në fjalë me karakter rregullator konsiderohet shumë e rëndësishme dhe me ndikim të drejtpërdrejtë te objektivi specifik i synuar.

Institucioni real përgjegjës është Ministria e Drejtësisë, meqë masa është e karakterit rregullator (legjislativ), por njëkohësisht dhe Gjykata e Lartë, si një ndër subjektet që duhen përfshirë në procesin e zbatimit të kësaj mase. Afati është i përshtatshëm dhe, po kështu, edhe mekanizmin vlerësues. Mosrealizimi i masës ka ardhur për faktorë të pavarur nga institucioni përgjegjës. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

1.3.7 Integrimi i mekanizmave lig jorë për implementimin e kuotës 30% për përfshirjen g jinoreinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, EURALIUS III, UNIFEM dhe subjekte të tjera të interesuara Koha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar pjesërisht

Ligji nr.9970, datë 24.7.2008, “Për barazinë gjinore në shoqëri”, në nenin 4 (“Përkufizime”) shpjegon se “Përfaqësim i barabartë gjinor” është përfaqësimi i secilës prej gjinive me jo më pak se 30 për qind në një institucion, në nivel drejtues, organ të emëruar, parti politike.

Nuk ka asnjë informacion për nxjerrje të mekanizmave ligjorë për implementimin e kësaj kuote (ai nuk parashikohet në ligjin organik të Gjykatës së Lartë apo në rregulloren e institucionit).

Megjithatë, masa konsiderohet e zbatuar pjesërisht de facto, pasi, sipas informacionit të dërguar nga përfaqësuesi i këtij institucioni, kuota minimale prej 30% të përfshirjes së femrave rezulton se është respektuar në total për institucionin, por jo për sa i përket vetë trupës së gjyqtarëve të Gjykatës së Lartë.

Sipas UNWOMEN, “Ministria e Drejtësisë për implementimin e këtyre objektivave ka ndërmarrë iniciativën ligjore për hartimin dhe miratimin e projektligjit “Për Gjykatën e Lartë”. Kjo iniciativë që adreson objektivin 1.3, aktualisht është në proces diskutimi dhe miratimi në seancë plenare në Kuvend. Nga përmbajtja e kësaj iniciative rezulton që Ministria e Drejtësisë nuk ka marrë në konsideratë integrimin e kuotës gjinore prej 30%, edhe pse ishte e parashikuar në planin e veprimeve të strategjisë së drejtësisë për këtë objektiv”41.

Kjo masë e rëndësishme në vetvete, me karakter ngritje kapacitetesh, nuk rezulton e formuluar qartë. Nuk kuptohet se çfarë është dashur të thuhet saktësisht me “integrim i mekanizmave ligjorë”: a) përfshirje e mekanizmave ligjorë ekzistues apo b) mekanizma të rinj ligjorë.


1

Akoma më tej, kjo masë nuk rezulton të ketë një lidhje të drejtpërdrejtë me objektivin specifik për rritjen e ndikimit, autoritetit dhe integritetit të saj. Nuk kuptohet përse implementimi i një kuote të tillë do të ndikojë në rritjen e këtyre elementëve.

Në këtë rast, institucionet përgjegjëse janë identifikuar drejt, pasi masa ka sa karakter rregullator, aq edhe përmirësim cilësor. Afati është i papërshtatshëm, por edhe i pakuptimtë, pasi kjo është masë e vazhdueshme. Mekanizmi monitorues është i qartë. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

1.3.8 Thellimi i studimeve dhe i botimeve në Gjykatën e Lartë që ndihmojnë veprimtarinë unifikuese*institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, EURALIUS III, UNIFEM dhe subjekte të tjera të interesuaraKoha e realizimit: 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Masa rezulton e zbatuar pjesërisht. Gjykata e Lartë nuk ka të parashikuar në buxhetin e saj botime të çfarëdolloj karakteri. Nuk ka asnjë studim publik e të njohur në lidhje me kompetencën e unifikimit të vendimeve nga ana e Gjykatës së Lartë42. Sigurisht, ka analiza, opinione apo materiale krahasimore të përgatitura në vijimësi nga struktura studimore pranë kësaj Gjykate në kuadër të punës rutinë43.

Masa me karakter ngritje kapacitetesh në fakt ngjason më shumë me një objektiv, sesa me një veprim konkret të identifikueshëm. Në teori është një masë së cilës nuk mund t’i vendosësh afat, pasi thellimi i studimeve është një shprehje klishe, e cila duhet të ketë vijimësi të pakufizuar kohore. Nëse zbatohet, mund të ketë ndikim të rëndësishëm te rritja e cilësisë së arsyetimit të vendimeve dhe, si pasojë, edhe te objektivi specifik për rritjen e ndikimit, autoritetit dhe integritetit të Gjykatës.

Institucioni përgjegjës është identifikuar në mënyrë të përgjithshme, ndërkohë që, objektivisht, duhet të ishte vetëm Gjykata e Lartë, sigurisht e ndihmuar nga organizma ndërkombëtarë partnerë, si EURALIUS III (apo në ndonjë rast edhe UNIFEM-i – për specifika të caktuara). Afati është krejtësisht i papërshtatshëm, ndërkohë që mekanizmi monitorues “nxjerrja e publikimeve të reja” drejton te burimet financiare të pamjaftueshme të institucionit.

Objektivi specifik 4: Profilizimi i mëtejshëm i gjykatave në dhënien e drejtësisë

1.4.1 Vënia në funksionim e g jykatës administrative institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, Zyra e Administrimit të Buxhetit GjyqësorKoha e realizimit: Varet nga miratimi i ligjitStatusi: E pazbatuar

Megjithëse ligji nr. 49/2012, “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe

42. Miran Kopani, Gjykata e Lartë, drejtor i Drejtorisë së Studimeve, Publikimeve dhe IT, intervistë, 26.09.2012.43. Si më lart nr.25.


gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative” 44, është miratuar nga Kuvendi i Shqipërisë që në datën 3.5.2012, ai nuk ka hyrë ende në fuqi, pasi në nenin 70, pika 3, të tij parashikohet se: “Funksionimi i gjykatave administrative fillon pas:

a. hyrjes në fuqi të rregullimeve ligjore në ligjin nr. 8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë” për krijimin e kolegjit administrativ të kësaj gjykate dhe

b. krijimit të infrastrukturës së nevojshme për ushtrimin normal të veprimtarisë së tyre”.

Ndërsa pika “a” ka mbetur e bllokuar për arsye politike, në lidhje me pikën “b” më lart, në faqen zyrtare on-line të Ministrisë së Drejtësisë, sipas Ministrit Halimi, “punimet për ndërtimin e gjykatës administrative po ecin shumë mirë dhe se kompania që po ndërton, do ta mbarojë atë përpara afatit të vendosur në kontratë, pra në fund të muajit nëntor, ndërkohë që ishte parashikuar të përfundonte në fund të dhjetorit të vitit 2012”45.

Nga materialet e dërguara nga Zyra e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor (ZABGj) nuk ka informacion në lidhje me sa më sipër46.

Nga informacionet e siguruara nga Ministria e Drejtësisë47, rezulton se me propozim të Ministrit të Drejtësisë është miratuar Dekreti i Presidentit nr. 7818/2012, i cili ka përcaktuar numrin e gjyqtarëve për çdo gjykatë administrative. Në vijim, KLD-ja ka miratuar rregullat për organizimin e testimit me shkrim, duke caktuar datat e testimit për përzgjedhjen e gjyqtarëve që do të punojnë në këto gjykata48. Ministria e Drejtësisë ka krijuar infrastrukturën e nevojshme për ushtrimin e veprimtarisë së këtyre gjykatave. Megjithatë pavarësisht të gjithë masave të ndërmarra vënia në funksionim e gjykatës administrative mbetet peng i miratimit të ligjit të Gjykatës së Lartë ndaj dhe statusi i kësaj mase konsiderohet i pazbatuar.

Është fakt i njohur botërisht që, për arsye politike të mosgjetjes së gjuhës së përbashkët maxhorancë-opozitë në Kuvend, amendamentet e paraqitura në Kuvend nga Këshilli i Ministrave për ligjin organik të Gjykatës së Lartë janë bllokuar në Komisionin e Ligjeve.

Vënia në funksionim e gjykatës administrative është një masë me karakter ngritje kapacitetesh me ndikim të plotë e të drejtpërdrejtë te objektivi specifik përkatës.

Në këtë rast institucionet përgjegjëse janë identifikuar drejt, ndonëse mosrealizimi i masës nuk ka ardhur për mangësi të punës së tyre. Afati, ndonëse mungon, është realist. Indikatori është i saktë. Buxheti i parashikuar nga plani i veprimit është “shpenzime operative”. Vërehet se ky përcaktim do të ishte i pranueshëm thjesht e vetëm për hartimin e ligjit “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”, por një masë e kësaj natyre meritonte një specifikim krejt tjetër, të plotë e të detajuar të buxhetit të nevojshëm për vënien në funksionim rishtas të një institucioni me këto karakteristika e këtë rëndësi.

44. Data e aktit:3.5.2012, data e miratimit:3.5.2012, Fletore zyrtare nr.53, f.:2701. 45. http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=8002 46. Luljeta Laze, ZABGj, drejtore, letër “Informacion mbi zbatimin e Planit të Veprimit të Rekomandimit 7 të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë”, nr.protokolli 924/1, 31.07.2012.47. Letër e Ministrisë së drejtësisë nr.prot. 136, datë 10.1.2013 dërguar pas prezantimit të këtij raporti në dhjetor të vitit 2012.48. Vendim nr.299/1, datë 30.11.2012 “Për procedurat e përzgjedhjes së kandidatëve për gjyqtarë në gjykatën administrative të shkallës së parë dhe të apelit”.

1

1.4.2 Vënia në funksionim e g jykatës tregtareinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, Zyra e Administrimit të Buxhetit GjyqësorKoha e realizimit: Varet nga miratimi i ligjitStatusi: E pazbatuar

Nuk ka asnjë informacion për zbatimin e kësaj mase nga institucionet përgjegjëse. Përpara se të bëhet kompetencë e KLD-së apo e ZABGj-së, një masë e tillë kërkon hartimin e kornizës legjislative, e cila mungon, qoftë edhe si draft.

Vënia në funksionim e gjykatës tregtare është një masë me karakter ngritje kapacitetesh, me ndikim të plotë e të drejtpërdrejtë te objektivi specifik përkatës.

Institucionet përgjegjëse, sipas planit të veprimit, janë Ministria e Drejtësisë, KLD-ja dhe ZABGj-ja, por, duke qenë se masa është me karakter legjislativ, përgjegjësia reale është te Ministria e Drejtësisë. Afati është realist, duke qenë se zbatimi i kësaj mase varet nga një masë tjetër, që është hartimi i kuadrit ligjor përkatës. Indikatori është i saktë. Buxheti i parashikuar nga plani i veprimit është “shpenzime operative”. Siç është vërejtur edhe për masën 1.4.1, ky përcaktim do të ishte i pranueshëm thjesht e vetëm për hartimin e ligjit “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatës tregtare”, por një masë e kësaj natyre meritonte një specifikim krejt tjetër, të plotë e të detajuar të buxhetit të nevojshëm për vënien në funksionim rishtas të një institucioni me këto karakteristika e këtë rëndësi.

Objektivi specifik 5: Rritja e kapaciteteve menaxhuese të sistemit të drejtësisë

1.5.1 Trajnimi i kryetarëve të g jykatave dhe kancelarëve të shkallës së parë dhe të apelit, si dhe i administratës g jyqësore* institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Shkolla e Magjistraturës, USAID-i, EURALIUS III Koha e realizimit: 2011 – 2013Statusi: E pazbatuar

Nga informacioni i dërguar zyrtarisht nga Shkolla e Magjistraturës49, deri në momentin që ky raport monitorimi është hartuar, nuk rezulton të jetë bërë asnjë trajnim/seminar me tematikë administrimin e gjykatave (apo të ngjashme). Në trajnimet e shumta e të vazhdueshme, të organizuara nga Shkolla e Magjistraturës, nuk rezulton, gjithashtu, të kenë marrë pjesë kancelarë apo punonjës të stafit administrativ të gjykatave.

Sipas Projektraportit vjetor të Ministrisë së Integrimit (të datës 1.9.2012)50, për trajnimin e administratës gjyqësore, Ministri i Drejtësisë, me urdhrin nr.9024, datë 30.12.2011, ka miratuar një program trajnimi për periudhën 2012-2014 51. Bazuar në informacionet e Ministrisë së Drejtësisë ka përfunduar vetëm faza e trajnimit të trajnerëve që nënkupton që trajnimi i kryetarëve dhe kancelarëve të gjykatave të shkallës së parë dhe të apelit dhe i administratës gjyqësore nuk ka

49. Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresë përcjellëse nr. protokolli 875, datë 10.9.2012. 50. Si më lart nr.24.51. Projekti nuk është njohur me një dokument të tillë për shkak të mungesës së një informacioni nga Ministria e Drejtësisë dhe e botimit të këtij programi në faqen zyrtare të internetit të Ministrisë.


nisur ende, ndaj masa është vlerësuar si e pazbatuar.

Kjo masë me karakter organizativ (ngritje kapacitetesh) konsiderohet e rëndësishme dhe me lidhje të drejtpërdrejtë me objektivin e synuar.

Institucionet përgjegjëse e ndihmëse janë përcaktuar drejt, afati (2011-2013 e vazhdues), gjithashtu. Indikatori është i qartë. Buxheti, prima facie, si “shpenzime të planifikuara nga USAID-i dhe EURALIUS III” duket i përshtatshëm.

1.5.2 Hartimi dhe miratimi i projektlig jit “Për administratën g jyqësore” për përfshirjen progresive të administratës në shërbimin civil institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, EURALIUS III Koha e realizimit: 6-mujori i dytë i 2011-sStatusi: E pazbatuar

Në faqen on-line të Këshillit të Ministrave gjendet një projektligj “Për administratën gjyqësore”, me datë 16.07.200852. Sipas relacionit për projektligjin “Për administratën gjyqësore”, që gjendet në faqen on-line të Ministrisë së Drejtësisë53, ai plotëson kërkesën e partneritetit europian lidhur me statusin e administratës duke i ofruar asaj të njëjtat garanci që u ofron statusi i shërbimit civil punonjësve të administratës publike. Konkretisht, përcaktohen procedura të njëjta dhe të unifikuara për emërimin, zhvillimin e karrierës, largimin nga puna, masat disiplinore, vlerësimin e rezultateve në punë të cilat do të ndikojnë në rritjen e performancës së administratës dhe shmangien e arbitraritetit në largimin nga puna, duke krijuar dhe një mekanizëm ankimi te Ministri i Drejtësisë, të punonjësve të administratës. Dhe ajo çka është më e rëndësishme në përmirësimin e statusit të administratës, është ofrimi i një trajtimi financiar të njëjtë me atë të nëpunësve të shërbimit civil.

Sipas Raport progresit vjetor të Ministrisë së Integrimit, “Kontributi i Shqipërisë maj-gusht 2012” (i datës 1.9.2012)54, grupi i punës i ngarkuar me hartimin e projektligjit “Për administratën gjyqësore” ka prodhuar një analizë paraprake dhe është duke punuar mbi ndryshimet, duke marrë në konsideratë çështjet e identifikuara nga EURALIUS III si dhe nga progresi me ligjin “Për shërbimin civil”. Grupi i punës arriti konkluzionin paraprak që statusi i administratës gjyqësore duhet të hartohet, gjithashtu, në sfondin e ligjit “Për shërbimin civil”. Ditët e fundit të hartimit të këtij raporti jemi informuar nga media dhe, më pas, përmes njoftimeve të publikuara në faqen e internetit të Ministrisë së Drejtësisë55 për një konferencë të organizuar ndërmjet kësaj të fundit dhe EURALIUS III për lançimin e projektligjit të hartuar “Për administratën gjyqësore”56.

Masa, e dëshiruar në vetvete, është formuluar në mënyrë të vështirë për t’u kuptuar, pasi nuk kuptohet kush është veprimi kryesor: hartimi i projektligjit “Për administratën gjyqësore” (i cili do të realizojë edhe përfshirjen progresive të administratës gjyqësore në shërbimin civil) apo përfshirja progresive e administratës gjyqësore në shërbimin civil (që do të realizohet përmes

52. http://www.km.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=8853 53. http://www.justice.gov.al/UserFiles/File/relacion%20administrata.pdf .54. Si më lart nr.2455. http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=neës&lid=8039&gj=gj1 56. Vlerësimi i këtij projektligji nuk është i mundur për shkak të mungesës së publikimit të tij në faqen e internetit të Ministrisë së Drejtë-sisë apo Misionit EURALIUS.

1

projektligjit të mësipërm). Nga ana tjetër, sipas projektraportit vjetor të Ministrisë së Integrimit (të sipërcituar), rezulton që përfshirja e administratës gjyqësore në shërbimin civil nuk do të bëhet me ligjin “Për administratën gjyqësore”, po përmes ligjit “Për shërbimin civil”57.

Vlen të përmendet se Departamenti i Administratës Publike (DAP) nuk është përfshirë në procesin e hartimit të këtij ligji58, pavarësisht se është organi kryesor përgjegjës për administratën publike.

Institucioni përgjegjës në këtë rast është përcaktuar drejt (Ministria e Drejtësisë). Afati është jorealist. Mekanizmi monitorues është logjik. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

1.5.3 Hartimi dhe miratimi i akteve nënlig jore të lig jit “Për administratën g jyqësore”institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, EURALIUS III Koha e realizimit: 6-mujori i parë pas miratimit të ligjitStatusi: E pazbatuar

Masë e pazbatuar, e varur nga një tjetër masë, gjithashtu e pazbatuar. Masë me karakter rregullativ, e presupozuar a priori e nevojshme për zbatimin sa më të mirë të ligjit që do të detajojë.

Institucioni përgjegjës në këtë rast është përcaktuar drejt (Ministria e Drejtësisë). Afati është realist. Mekanizmi monitorues është logjik. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

Objektivi specifik 6: Administrimi i pavarur i buxhetit gjyqësor duke përmirësuar bashkëpunimin ndërinstitucional dhe siguruar skemë funksionale

1.6.1 Hartimi dhe miratimi i lig jit të ri të ZABGJ-së institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë Koha e realizimit: 2011Statusi: E pazbatuar

Masa nuk është zbatuar, megjithëse ka kaluar prej kohësh afati i përcaktuar në planin e veprimit.

Sipas Raportit “Për zbatimin e planit të veprimit në lidhje me Rekomandimet e Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë” (qershor – korrik 2012)59, mësohet se është ngritur një grup pune për draftimin e ligjit “Për krijimin e Zyrës së Administrimit të Buxhetit Gjyqësor”, puna e të cilit ka përfunduar. Ky grup pune ka konkluduar se çështjet problematike të identifikuara mund të adresohen përmes legjislacionit financiar dhe auditues që është aktualisht në fuqi60.

57. Bazuar në informacionet e mëvonshme të dërguara nga Ministria e Drejtësisë, drafti i këtij projektligji është miratuar nga Këshilli i Ministrave në datën 4.12.2012, periudhë që nuk mbulohet nga ky raport. Megjithatë projektligji duke qenë i pamiratuar ende në Kuvend nuk ka fuqi juridike, ndaj dhe masa vlerësohet e pazbatuar. 58. Denada Kakeli, DAP, kordinatore për projektet, komunikim elektronik, 10.10.2012.59. http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=204260. Raport përi implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shq-ipërinë, tetor 2012, aksesuar në faqen e internetit të Ministrisë së Integrimit Europian http://www.mie.gov.al/


Zyra e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor, në kuadër të vetëqeverisjes së pushtetit gjyqësor si i barabartë me dy pushtetet e tjera historike, ka një rol të jashtëzakonshëm për shkak të rolit që kanë në thelb financat për mënyrën e ushtrimit të pushtetit në vetvete. Për më tepër, kësaj zyre, me ligjin e ri “Për organizimin dhe funksionimin e Konferencës Kombëtare Gjyqësore”, i është ngarkuar edhe detyra e kryerjes së shërbimeve të nevojshme administrative dhe teknike për funksionimin e kësaj të fundit.

Bazuar në sa më sipër, masa konsiderohet e rëndësishme, e qartë dhe nevojshme për arritjen e objektivit specifik.

Institucioni përgjegjës në këtë rast është përcaktuar drejt (Ministria e Drejtësisë). Afati është jorealist. Mekanizmi monitorues është logjik.

1.6.2 Hartimi i projekt-buxheteve vjetore në bashkëpunim me aktorët e tjerë të drejtësisë*institucioni përg jeg jës: Zyra e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor dhe subjektet e interesuaraKoha e realizimit: 2011 - 2013Statusi: E zbatuar

Kjo është një masë rutinë, e përvitshme, e cila zbatohet dhe është thelbi i ekzistencës së vetë ZABGj-së në kuadër të zbatimit të ligjit të saj organik nr.8363, datë 1.7.1998, “Për krijimin e zyrës së administrimit të buxhetit g jyqësor”. Për këtë arsye, kjo masë nuk duhej të ishte përfshirë në planin e veprimit.

Nga informacioni i siguruar në rrugë zyrtare nga Zabgj-ja61, kjo masë rezulton e zbatuar. Në lidhje me togf jalëshin “në bashkëpunim me aktorët e tjerë të drejtësisë”, sipas ligjit ekzistues, këta identifikohen si përfaqësues të gjyqësorit dhe përfaqësues të Ministrisë së Drejtësisë (ekzekutivit). Sigurisht, hartimi dhe zbatimi i buxhetit të gjykatave u nënshtrohet rregullave dhe procedurave ligjore për hartimin dhe zbatimin e buxhetit të shtetit në Republikën e Shqipërisë.

Masa konsiderohet e rëndësishme, konkrete dhe relevante me objektivin e synuar.

Institucioni përgjegjës në këtë rast është përcaktuar drejt (ZABGj). Afati është krejtësisht i pakuptimtë, duke qenë se masa është veprimtari rutinë. Mekanizmi monitorues është i saktë. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

1.6.3 Zbatimi efektiv i leg jislacionit për administrimin e pavarur të fondeve të g jykatave, si dhe për auditimin e fondeve publike *institucioni përg jeg jës: I papërcaktuar në planin e veprimitKoha e realizimit: 2011 – 2013 (i vazhdueshëm)Statusi:E zbatuar pjesërishtPër shkak të specifikës së saj, kjo është një masë tejet e vështirë për t’u monitoruar. Hartuesit e këtij raporti ikërkuan Kontrollit të Lartë të Shtetit (KLSh) Raportin “Për auditimin e ushtruar në Zyrën e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor Tiranë”. Ky Raport mbulon periudhën e veprimtarisë së ushtruar nga subjekti i audituar ZABGj nga data 1.4.2008 deri më datën 31.12.2010.

61. Luljeta Laze, ZABGJ, drejtore, shkresanNr. 924/1 protokolli, datë 31.7.2012.

1

Sipas raportit është identifikuar një shkelje e VKM nr.1, datë 10.1.2007, “Për miratimin e rregullave të prokurimit publik” si dhe mungesa në dosjen e një tenderi. Sidoqoftë, hartuesit e këtij raporti vlerësojnë se nuk është serioze të shprehen për statusin e kësaj mase bazuar vetëm në sa më sipër.

Masa është formuluar në mënyrë të tillë që i përngjan më shumë një objektivi, brenda objektivit specifik. E pakuptimtë është edhe vendosja e një afati specifik (2011-2013) për realizimin e saj. Mendojmë se duhet të vërehet mospërcaktimi në planin e veprimit të institucioneve përgjegjëse për zbatimin e masës (ndoshta sepse të gjitha institucionet që janë të përfshira në administrimin e fondeve të gjykatave, duhet ta zbatojnë me efektivitet legjislacionin e interesuar).

Mekanizmi vlerësues i masës është i arsyeshëm, ndonëse problematik në matje. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm, ndonëse, për shkak të formulimit të masës, është disi e vështirë të kuptohet logjika e tij.

Objektivi specifik 7: Garantimi i standardeve kushtetuese përmes rritjes së efektivitetit të gjykatës Kushtetuese

1.7.1 Hartimi dhe miratimi i lig jit ndryshues “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese” institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata Kushtetuese, EURALIUS IIIKoha e realizimit: 6-mujori i parë i 2011-s Statusi: E pazbatuar

Kjo masë është e pazbatuar. Sipas informacionit të marrë nga Gjykata Kushtetuese62, “Ministria e Drejtësisë ka nisur një proces për ndryshimet e ligjit nr. 8577, datë 10.2.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese”, por nuk ka informacion mbi ecurinë e tij”.

Në pamundësi për të njohur arsyetimin e propozuesve të ndryshimeve në ligjin ekzistues organik të Gjykatës Kushtetuese, vlerësohet se ndoshta prurjet e reja ndryshuese të ligjit të mësipërm do të mund të adresonin ndonjë dobësi të procesit të gjykimit, vendimmarrjes dhe zbatimit të vendimeve të Gjykatës Kushtetuese, të evidentuara nga vendime të Gjykatës Europiane të të Drejtave të Njeriut (GjEDNj) në Strasburg.

Megjithatë, nga Raporti “Për zbatimin e planit të veprimit në lidhje me 12 Rekomandimet e Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë” (qershor - korrik dhe tetor 2012)63, mësohet se është ngritur një grup pune për të analizuar ligjin nr. 8577, datë 10.2.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese”. Sipas Raportit, “ndryshimet për këtë ligj nuk arritën të adresojnë problemet kryesore të funksionimit të kësaj gjykate. Ky grup pune ka pushuar së ekzistuari.” Në këto kushte, kjo masë duhet të hiqet nga plani i veprimit. Institucioni përgjegjës në këtë rast është përcaktuar drejt (Ministria e Drejtësisë). Afati është jorealist. Mekanizmi monitorues është logjik. Formalisht, buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

62. Noela Ruco, Gjykata Kushtetuese, drejtoreshë e Drejtorisë së Kërkimit, Studimeve dhe Botimeve, komunikim elektronik, 19.09.2012.63. http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042


1.7.2 Përmirësimi i kritereve dhe procedurave për emërimin e anëtarëve dhe të kryetarit të Gjykatës Kushtetuese*institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata Kushtetuese, EURALIUS IIIKoha e realizimit: 2013Statusi: E pazbatuar

Masa, e cila mund të realizohet vetëm përmes ndryshimeve ligjore (e potencialisht edhe kushtetuese), rezulton e pazbatuar.

Gjykata Kushtetuese e rregullon veprimtarinë e saj bazuar te Kushtetuta (nenet 124-13464), te ligji organik nr.8577, datë 10.2.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese” si dhe te Rregullorja e brendshme. Në këto akte normative parashikohen edhe procedurat për emërimin e anëtarëve dhe të kryetarit të Gjykatës Kushtetuese. Këto procedura janë bërë së fundi edhe pjesë e analizave të vendimmarrjes kushtetuese, por edhe më tej. Është fakt i njohur se, për shkak të mangësisë në rregullim që ofrojnë sot dispozitat që rregullojnë këto procedura, disa prej anëtarëve të kësaj Gjykate të cilëve u ka mbaruar mandati, po vijojnë të qëndrojnë në detyrë. Akoma më tej, kriteri i vetëm i përzgjedhjes: “jurist me kualifikim të lartë dhe përvojë pune jo më pak se 15 vjet në profesion”, nuk është treguar një filtër i mirë për përzgjedhjen e anëtarëve të kësaj Gjykate.

Bazuar në këtë mikroanalizë, vlerësohet se kjo masë me karakter rregullator është e domosdoshme dhe me lidhje të drejtpërdrejtë me objektivin specifik. Por, nisur nga fakti që ndryshimi i ligjit organik të Gjykatës Kushtetuese nuk vlerësohet më si i nevojshëm për t’u realizuar, kjo masë mund të realizohet vetëm përmes ndryshimeve në rregulloren e brendshme të institucionit, ndryshime këto që në asnjë rast nuk duhet te tejkalojnë parashikimet e ligjit organik dhe, si të tilla, do të kenë një efekt shumë të kufizuar që vështirë se mund të adresojë dhe të arrijë qëllimin e kësaj mase.

Institucioni real përgjegjës është Ministria e Drejtësisë, meqë masa është e karakterit rregullator (legjislativ). Afati është i përshtatshëm; mekanizmi monitorues racional. Buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

1.7.3 Përmirësimi i statusit të g jyqtarëve kushtetues*institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata Kushtetuese, EURALIUS IIIKoha e realizimit: 2013Statusi: E pazbatuar

Elementet e statusit të gjyqtarit kushtetues parashikohen nga Kushtetuta dhe ligji organik i Gjykatës Kushtetuese. Praktikisht nuk ka asnjë amendament kushtetues apo ligj të miratuar deri në kohën kur ky raport monitorimi është hartuar që të ketë prezantuar ndryshime në lidhje me statusin e këtyre gjyqtarëve. Sidoqoftë, meriton të vërehet afati i papërfunduar i masës. Ndryshe nga statusi i gjyqtarit të juridiksionit të zakonshëm, statusi i gjyqtarit kushtetues parashikohet drejtpërdrejt nga Kushtetuta, për shkak të natyrës sui generis të këtij institucioni kushtetues. Edhe për këtë masë vlen argumentimi i mësipërm që lidhet me vendimin e marrë

64. Me disa kompetenca të parashikuara edhe nga dispozita të tjera të Kushtetutës.

1

për mosndryshimin e ligjit organik të Gjykatës Kushtetuese. Rrjedhimisht, kjo masë nuk mund të realizohet dhe, si e tillë, duhet të hiqet nga plani i veprimit të Strategjisë.

Çdolloj mase (me karakter rregullator) që synon përmirësimin e statusit të këtyre gjyqtarëve konsiderohet e dëshirueshme dhe relevante me objektivin specifik.

Institucioni real përgjegjës është Ministria e Drejtësisë, meqë masa është e karakterit rregullator (legjislativ). Afati është i përshtatshëm. Mekanizmi vlerësues është i paqartë. Sikundër edhe në rastin e statusit të gjyqtarëve të lartë (masa 1.3.5), buxheti i nevojshëm për zbatimin e masës në analizë duhet të specifikohet më tej. Aktualisht, për sa u përket elementëve honorifikë e të përfaqësimit të tyre, ky status paraqitet në nivele të kënaqshme, ndërkohë që nga këndvështrimi i rritjes së cilësive profesionale (aktivitete ndërkombëtare, botime etj.) dhe integritetit personal, vlerësohet se duhet të shkojë përtej pagës dhe disa privilegjeve të karakterit “shpenzime operative”.

1.7.4 Përmirësimi i procedurave të g jykimit kushtetues, sidomos i procedurave të shqyrtimit paraprakinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata Kushtetuese, EURALIUS IIIKoha e realizimit: 6-mujori i parë i 2012-sStatusi: E pazbatuar

Në aktet normative, të cilat rregullojnë veprimtarinë e Gjykatës Kushtetuese, parashikohen edhe procedurat e gjykimit kushtetues. Nga informacionet e marra nga Gjykata Kushtetuese 65 rezulton se nuk ka asnjë ndryshim në kuadrin normativ ekzistues.

Në pamundësi për të njohur arsyetimin e propozuesve të ndryshimeve në ligjin ekzistues organik të Gjykatës Kushtetuese, mbetet të hamendësojmë se prurjet e reja ndryshuese të ligjit të mësipërm do të mund të pasqyronin ndonjë dobësi të procesit të gjykimit, vendimmarrjes dhe zbatimit të vendimeve të Gjykatës Kushtetuese të evidentuara nga vendime të GjEDNj-së në Strasburg. Në kushtet kur ndryshimet në këtë ligj nuk konsiderohen më të nevojshme, mbetet që përmirësimet e procedurave të gjykimit kushtetues të bëhen vetëm përmes ndryshimeve në Rregulloren e brendshme të Gjykatës Kushteutese. Ndryshime këto të cilat, gjithsesi, nuk duhet të tejkalojnë parashikimet e ligjit përkatës dhe, si të tilla, do të ishin mjaft të kufizuara në impaktin që mund të sillnin.

Institucioni real përgjegjës është Ministria e Drejtësisë, meqë masa është e karakterit rregullator (legjislativ). Afati është i përshtatshëm. Mekanizmi vlerësues është i pasaktë. Formalisht, buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

1.7.5 Integrimi i mekanizmave lig jorë për implementimin e kuotës 30% për përfshirjen g jinoreinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata Kushtetuese, EURALIUS IIIKoha e realizimit: 2011Statusi: i pazbatuar



Ligji nr.9970, datë 24.7.2008, “Për barazinë gjinore në shoqëri”, në nenin 4 (“Përkufizime”) shpjegon se “Përfaqësim i barabartë gjinor” është përfaqësimi i secilës prej gjinive me jo më pak se 30 për qind në një institucion, në nivel drejtues, organ të emëruar, parti politike.

Nuk ka asnjë informacion66 për nxjerrje apo zbatim të mekanizmave ligjorë për implementimin e kësaj kuote nga Gjykata Kushtetuese (ai nuk parashikohet në ligjin organik të Gjykatës Kushtetuese apo në Rregulloren e institucionit).

Kjo masë e rëndësishme në vetvete, me karakter ngritje kapacitetesh, nuk rezulton e formuluar qartë. Nuk kuptohet se çfarë është dashur të thuhet saktësisht me “integrim i mekanizmave ligjorë”:

• përfshirje në mekanizmat ligjorë ekzistues apo • mekanizma të rinj ligjorë.

Akoma më tej, kjo masë nuk rezulton të ketë një lidhje të drejtpërdrejtë me objektivin specifik për rritjen e efektivitetit të gjykatës Kushtetuese. Nuk kuptohet përse dhe si implementimi i një kuote të tillë do të ndikojë në rritjen e efektivitetit.

Institucioni real përgjegjës është Ministria e Drejtësisë, meqë masa është e karakterit rregullator (legjislativ). Afati është joreal. Mekanizmi vlerësues është rrjedhim logjik i masës. Formalisht, buxheti, në zërin “shpenzime operative”, konsiderohet i përshtatshëm.

66. Po aty.

1

5. konkLuZione pËr progresin e Arritur Sipas planit të veprimit, objektivi strategjik nr.1 adresohet përmes 7 objektivave më specifikë, të cilët, nga ana e tyre, do të realizohen në praktikë përmes 28 veprimeve/masave. Është pritshmëri e Strategjisë që arritja e këtij objektivi strategjik të ndikojë në përmirësimin e cilësisë së shërbimeve të sistemit të drejtësisë, për të përmbushur me cilësi, shpejtësi dhe efektivitet nevojat e përdoruesve dhe të komunitetit.

Praktikisht, për sa i takon statusit të veprimeve/masave nga 28 masa të përcaktuara:• Vetëm 2 masa janë vlerësuar të zbatuara (7%), ndër të cilat 1 masë ka karakter rutinë.• 5 masa janë vlerësuar të zbatuara pjesërisht (18%), ndër të cilat 4 masa janë afatgjata deri në

2013-n67.• 21 masa janë vlerësuar të pazbatuara (75%), ndër të cilat 9 masa kanë afat zbatimi më të

gjatë, përtej kohës së monitorimit, gjë që tregon se ende kanë afat për t’u realizuar. Ndër masat e pazbatuara 6 prej tyre kanë nisur nga zbatimi.

• Vetëm 2 masa janë vlerësuar të zbatuara (7%), ndër të cilat 1 masë ka karakter rutinë.

• 5 masa janë vlerësuar të zbatuara pjesërisht (18%), ndër të cilat 4 masa janë afatgjata deri në 2013-n67.

Çfarë i bashkon masat e pazbatuara (në shumicën absolute të rasteve) është karakteri i tyre si masa rregullatore, pra të tilla që kuptojnë hartimin/realizimin e një akti ligjor, nënligjor apo të një studimi. Realizimi i masave të kësaj natyre është çështje fakti. Për to nuk mund të debatohet në lidhje me thellësinë e arritjes, ato ose realizohen (materializohen në praktikë në formën e një dokumenti të shkruar), ose jo.

Nga masat e kësaj natyre, vetëm ajo që parashikon “Zbatimin efektiv të funksioneve të KGJK-së dhe të komisioneve të saj, sidomos për zgjedhjen e anëtarëve të KLD-së” është vlerësuar si pjesërisht e zbatuar, për faktin se ligji nr.77/2012, “Për organizimin dhe funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”, rezulton të jetë miratuar, ndonëse ende nuk është funksional. Sidoqoftë, KGjK-ja e ka ushtruar funksionin e saj të zgjedhjes së gjyqtarëve në KLD.Të tjera masa të ngjashme, si:

• vënia në funksionim e gjykatës administrative; • vënia në funksionim e gjykatës tregtare;• hartimi dhe miratimi i projektligjit “Për administratën gjyqësore” për përfshirjen

67. Masa 6.1.3 me gjasë duhet të konsiderohet e zbatuar pjesërisht, por, për shkak të formulimit të saj specifik, është vlerësuar si e pamun-dur të monitorohet nga hartuesit e raportit.

MASA TE ZBATUARA

MASA TE ZBATUARA PJESERISHT

MASA TE PAZBATUARA

7%

18%

75%

ZBATUESHMERIA E OBJEKTIVIT STRATEGJIK NR. 1GRAFIKU 1


progresive të administratës në shërbimin civil;• hartimi dhe miratimi i akteve nënligjore të ligjit “Për administratën gjyqësore”;• hartimi dhe miratimi i ligjit të ri të ZABGJ-së;• hartimi dhe miratimi i ligjit ndryshues “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës

Kushtetuese”,

thjesht nuk janë zbatuar, pasi ligjet dhe aktet nënligjore të parashikuara ose janë miratuar, por nuk kanë hyrë në fuqi, si për arsye subjektive, ashtu edhe objektive68, ose nuk janë miratuar ende. Për ndonjë prej tyre69 nuk arrihet të identifikohet madje as edhe një format projekti, pra janë vetëm ide të paraqitura në planin e veprimit.

Një pjesë e mirë e masave - praktikisht të gjitha ato që lidhen me Gjykatën e Lartë dhe Gjykatën Kushtetuese, janë inkoherente dhe do të mund të zëvendësoheshin nga një (përkatësisht dy) masë e vetme: Hartimi i ligjit për funksionimin dhe organizimin e Gjykatës së Lartë ose Kushtetuese (apo ndryshimi i ligjit ekzistues), pasi të gjitha masat në fakt nuk janë gjë tjetër veçse koncepte/ide që do të formalizoheshin ligjërisht nga aktet normativë në fjalë.

Një shkak tjetër i mosrealizimit të ndonjë mase është ndërvarësia e saj nga një masë tjetër, e pazbatuar gjithashtu (p.sh., rasti i masës së hartimit të akteve nënligjore të ligjit “Për administratën gjyqësore”, ndërkohë që vetë ligji nuk është miratuar), apo nga ngjarje të tjera.

Në disa raste, masat janë formuluar si objektiva, si p.sh. “Zbatimi efektiv i legjislacionit për administrimin e pavarur të fondeve të gjykatave, si dhe për auditimin e fondeve publike”. Në fakt ato janë objektiva.

Në rastin e masës “Analizë për anëtarësim me kohë të plotë të anëtarëve të KLD-së” vërehen edhe elemente antikushtetuese. Realizimi i kësaj mase, jo thjesht formalisht, por edhe me synimin për të gjetur argumente pro kësaj forme anëtarësimi, është me shumë gjasa i pamundur, pa një ndryshim radikal të një numri dispozitash kushtetuese. Radikalitet që do të vinte në pikëpyetje edhe vetë parimet shtetformuese të Republikës.

Edhe në 2 rastet e vetme kur masa konsiderohet e zbatuar, kjo nuk ka lidhje me thelbin e saj. Sjellim për ilustrim masën 1.6.2 “Hartimi i projektbuxheteve vjetore në bashkëpunim me aktorët e tjerë të drejtësisë”, e cila është një masë rutinë, e përvitshme, që është thelbi i ekzistencës së vetë ZABGj-së në kuadër të zbatimit të ligjit të saj organik. Normalisht, kjo masë nuk duhej të ishte përfshirë në planin e veprimit.

Në planin e veprimit janë parashikuar edhe masa që më shumë ngjasojnë me slogane e që, të analizuara në kontekstin e objektivit strategjik nr.1 dhe atyre specifikë përkatëse që janë të paqartë në efektin që ato do të prodhonin. Të tilla janë ato me nr.1.2.3, 1.3.7 dhe 1.7.5 që synojnë integrimin e mekanizmave ligjorë për implementimin e kuotës 30% për përfshirjen gjinore. Nuk kuptohet përse integrimi i këtij mekanizmi në KLD, Gjykatën e Lartë dhe Gjykatën Kushtetuese do të rritë pavarësinë dhe transparencën e drejtësisë apo integritetin dhe (edhe më çuditshëm) efektivitetin e

68. P.sh., ligji nr. 49/2012, “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”, ndonëse është i miratuar që në datën 3.5.2012, vazhdon të mos ketë hyrë në fuqi, pasi është peng i betejës politike në Kuvend (faktor subjektiv) dhe nuk është përfunduar infrastruktura përkatëse (faktor objektiv).69. Si në rastin e masës “Vënia në funksionim e gjykatës tregtare”.

1

këtyre dy gjykatave.

Një pjesë e mirë e masave (9 nga 21 masa), ndonëse janë cilësuar si të pazbatuara, duhet vërejtur se janë ende brenda afatit të parashikuar në planin e veprimit.

Për sa i takon përgjegjësisë institucionale, nuk evidentohet qartësisht se cili është institucioni (institucionet) përgjegjës dhe cili është ai (ata) partner. Në rastin e masave 1.2.1, 1.2.3, 1.4.2 dhe të gjitha masave nën objektivin 1.3, institucioni përgjegjës meriton të rivlerësohet, pasi është përcaktuar në mënyrë të paqartë. Në total, në 20 raste përg jeg jësia është caktuar në mënyrë të përshtatshme, ndërsa në 8 masa ka nevojë për t’u përmirësuar.

Për sa u takon afateve, në disa raste (p.sh., masat 1.3.1 e 1.6.2) janë të papërshtatshme, në kuptim të panevojshmërisë së tyre, pasi masat përkatëse janë veprimtari vijuese, rutinë e institucioneve përkatëse. Afatet për realizimin e masave brenda objektivave specifikë 1.3 dhe 1.7, ndonëse në terma realë varen në realizimin e tyre nga një akt normativ i vetëm (përkatësisht ligji për ndryshime e shtesa në ligjin organik të Gjykatës së Lartë dhe atë për Gjykatën Kushtetuese), në planin e veprimit, janë të ndryshme nga një masë në tjetrën. Në total, rezulton që, në 11 raste, afatet nuk janë reale për realizimin e masës në funksion të objektivit përkundrejt 17 rasteve kur ato janë përcaktuar saktë.

Mekanizmat vlerësues (treguesit) përg jithësisht janë identifikuar saktë në 19 masa, si rrjedhime logjike e objektive të realizimit të masave. Sidoqoftë, në disa raste (saktësisht në 9 masa), treguesi është në vetvete tregues i mosnjohjes së procedurave që synohen të përmirësohen (masa 1.7.4) apo janë të vështira për t’u matur (masa 1.6.3). Masat 1.2.2, 1.3.3, 1.3.4 e 1.7.3 kanë tregues të pasaktë ndërsa në masën 1.3.8 ato mungojnë krejtësisht.

burimet, në shumicën dërrmuese të masave (27 nga 28) në zbatim të objektivave specifikë, janë “shpenzime operative”. Përgjithësisht, formalisht, “shpenzimet operative” vlerësohen si të përcaktuara drejt për realizimin e masave përkatëse, përveçse në rastet e:

a. vënies në funksionim të gjykatës administrative dhe asaj tregtare dhe b. rekrutimit të punonjësve cilësorë profesionalisht e me integritet në KLD dhe përmirësimit të statusit të anëtarit të Gjykatës së Lartë e Gjykatës Kushtetuese, për të cilët duhen bërë specifikime dhe përllogaritje të mëtejshme.

Në lidhje me masën 1.3.8 “Thellimi i studimeve dhe i botimeve në gjykatën e Lartë që ndihmojnë veprimtarinë unifikuese”, burimi drejton te buxheti i brendshëm i institucionit, i cili është i pamjaftueshëm. Si konkluzion, në 22 masa burimet janë caktuar drejtë, ndërsa në 6 masa ato janë të pamjaftueshëm.

6. rekomAnDime pËr ZHViLLimet e ArDHsHme Objektivi strategjik do të duhej të ishte më sintetik nëse do të formulohej: “Konsolidimi i pavarësisë së pushtetit gjyqësor dhe i bashkëpunimit ndërinstitucional”. Gjithçka që vjen më pas, do të duhej të ishte objektiv specifik, sepse, në thelb, është një detajim i rrugëve/mënyrave sesi arrihet tek objektivi strategjik, që është konsolidimi i pavarësisë.Plani i veprimit meriton të rishikohet, në mënyrë që të zhvishet nga terminologjia klishe, që në


vetvete materializohet në objektiva specifikë vështirë të zbatueshëm, si “Lehtësimi i vetëqeverisjes së pushtetit g jyqësor dhe rritja e aftësisë së tij për të ndikuar te dy pushtetet e tjera”, të dyshimtë nga këndvështrimi i parimeve kushtetuese70.

Por, në lidhje me sa më lart, do të ishte më e arsyeshme që objektivat specifikë 1.1 dhe 1.2 të unifikohen, sepse objektivi i parë e përthith krejtësisht të dytin. Nuk mund të ketë vetëqeverisje të gjyqësorit (në kornizën tonë legjislative), pa përfshirë aty KLD-në.

Objektivi 1.1 meriton të riformulohet, pasi nuk kuptohet si do të pasohet “lehtësimi i vetëqeverisjes së gjyqësorit” nga “rritja e aftësisë së tij për të ndikuar te dy pushtetet e tjera” dhe, për më tepër, çfarë është pasur parasysh me “ndikim te dy pushtetet e tjera”.

Objektivi specifik 1.2 është i tejzgjatur në formulim; do të mjaftonte “Forcimi i kontributit të KLD-së në funksionimin e pushtetit g jyqësor, për një drejtësi të pavarur, transparente, efikase dhe me besim te publiku”.

Objektivat specifikë 1.3 “Përmirësimi strukturor i Gjykatës së Lartë për rritjen e ndikimit, autoritetit dhe integritetit të saj” dhe 1.4 “Profilizimi i mëtejshëm i gjykatave në dhënien e drejtësisë” është më e përshtatshme të vendosen në objektivin strategjik nr.3 “Konsolidimi i efektivitetit të pushtetit gjyqësor për të qenë efektiv, eficient dhe i hapur, si dhe i gatshëm për të vepruar në përputhje me Kushtetutën, aktet ndërkombëtare dhe legjislacionin e brendshëm, duke u udhëhequr nga parimi i shtetit të së drejtës, si dhe fuqizimi i bashkëpunimit gjyqësor ndërkombëtar”.

Duhet të rishikohen afatet, pasi objektivat specifikë 1.3 dhe 1.7, ndonëse në terma realë varen në realizimin e tyre nga një akt normativ i vetëm, përkatësisht ligji për ndryshime e shtesa në ligjin organik të Gjykatës së Lartë dhe atë për Gjykatën Kushtetuese, në planin e veprimit masat variojnë në afate.

Masa 2.1.1 “Analizë për anëtarësim me kohë të plotë të anëtarëve të KLD-së” duket se është rudiment i një ideje të vjetër, e cila është rrëzuar përmes vendimmarrjes së Gjykatës Kushtetuese. Vendosja e kësaj mase në planin e veprimit tregon mosmarrje në konsideratë të jurisprudencës kushtetuese. Përndryshe, realizimi i kësaj mase kërkon një formulim të ri (amendim) të nenit 147 të Kushtetutës, i cili parashikon përbërjen e KLD-së. Në këtë rast do të duhet të shtohej në planin e veprimit edhe një masë e tillë (“amendimi i nenit 147 të Kushtetutës”).

Masat me nr.2.1.3, 3.1.7 dhe 7.1.5 që synojnë integrimin e mekanizmave ligjorë për implementimin e kuotës 30% për përfshirjen gjinore, janë të panevojshme (dhe të paqarta ashtu sikundër vendosen në lidhje me objektivat specifikë përkatës). Për ndërtimin real të kësaj kuote mjafton zbatimi me korrektesë i ligjit nr.9970, datë 24.7.2008, “Për barazinë gjinore në shoqëri”.

Duhet të vlerësohet një shkrirje e objektivit strategjik nr.1 dhe objektivit strategjik nr.3.

Vlerësohet se një përcaktim i saktë i institucionit (institucioneve) përgjegjës dhe dallimi i tij nga institucioni (institucionet) partner(ë) do të ishte një qasje më racionale dhe efikase.

70. Si mund të ndikojë te pavarësia e pushtetit gjyqësor rritja e aftësisë së tij për të ndikuar te dy pushtetet e tjera. Mënyra e shprehjes këtu duhej të ishte më e kujdesshme, për të shmangur keqkuptimet.

1

Tashmë që po afrohet fundi i vitit 2012, në kuadër të rishikimit të planit të veprimit, duhet të bëhet një përllogaritje e re e afateve të masave, duke qenë se një pjesë e tyre ka përfunduar ndërkohë që masat përkatëse nuk janë zbatuar.

Përtej këtyre konstatimeve teknike, vlerësohet se do të kishte një ndikim pozitiv në thithjen e mendimit të specializuar, qoftë edhe në frymë kritike, publikimi i projektligjeve dhe relacioneve të tyre shpjeguese në faqen on line të Ministrisë së Drejtësisë, si institucioni promotor i këtyre zhvillimeve me karakter legjislativ.


BiBLiogrAFiA

LiGje Dhe AKte nënLiGjoRe:Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë.

Ligji nr.77/2012, “Për organizimin dhe funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare”.

Ligji nr.9970, datë 24.7.2008, “Për barazinë gjinore në shoqëri”.

Ligji nr. 49/2012, “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”.

Ligji nr. 8588, datë 15.3.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë”.

Ligji nr.8577, datë 10.2.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese”.

Rregullorja e brendshme e Gjykatës Kushtetuese.

AKte nDëRKombëtARe:Karta Europiane për Statusin e Gjyqtarëve (DAJ/DOC (98) 23).

Rekomandimi nr.R(94)12 i Komitetit të Ministrave të KE-së “Për pavarësinë, efikasitetin dhe

rolin e gjyqtarëve” (13 tetor 1994).

Parimet bazë për pavarësinë e gjyqësorit (Rezolutat 40/32, datë 29 nëntor 1985 dhe 40/146, datë 13 dhjetor 1985 të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së).

Deklarata Universale “Për pavarësinë e gjyqtarëve”, e adoptuar në Konferencën Botërore të

Gjyqtarëve, Monreal (Kanada) 5-10 qershor 1983 etj.

LibRA:B. C. Smith, “Models of judicial administration and the independence of the judiciary: a comparison of Romanian self-management and the Czech executive mode”, at Public Administration and Development, Volume 28, Issue 2, May 2008.

Alexis de Tocqueville, Demokracia në Amerikë, Botime SOROS, 2002.

DoKumente/shKResA zyRtARe nGA institucionet PëRGjeGjëse:Valbona Vata, KLD, kryeinspektore, letër, nr.protokolli 1218/1, datë 26.9.2012.

Luljeta Laze, ZABGj, drejtore, letër “Informacion mbi zbatimin e planit të veprimit të rekomandimit 7 të opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë”, nr.protokolli 924/1, 31.7.2012.

Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresë përcjellëse, nr. protokolli 875, datë 10.9.2012.

1tAKime/KomuniKime eLeKtRoniK:Miran Kopani, Gjykata e Lartë, drejtor i Drejtorisë së Studimeve, Publikimeve dhe IT. Material i dërguar me postë elektronike, datë 17.9.2012, intervistë, 269.2012.

Valbona Vata, KLD, kryeinspektore, intervistë, 10.09.2012.

Rezart Xhelo, UNWOMEN (ish-UNIFEM), specialist i politikave, komunikim elektronik, 31.10.2012.

Denada Kakeli, DAP, koordinatore për projektet, komunikim elektronik, 10.10.2012.

Noela Ruco, Gjykata Kushtetuese, drejtoreshë e Drejtorisë së Kërkimit, Studimeve dhe Botimeve, komunikim elektronik, 19.9.2012.

FAqe on-Line:http://www.parlament.al/web/PROJEKTLIGJ_P_R_DISA_NDRYSHIME_DHE_SHTESA_N_LIGJIN_NR_8588_DAT_15_03_2000_P_R_ORGANIZI_14510_1.php http://www.euralius.eu/images/downloads/recommendations/comments/komente%20mbi%20reformen%20ne%20ligjiin%20per%20organizimin%20dhe%20funksionimin%20e%20gjykates%20se%20larte%20albanian%20version%20.pdf.http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=8002.http://www.km.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=8853.http://www.justice.gov.al/UserFiles/File/relacion%20administrata.pdf .http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042


nr.2

2

oBJeKtiVi StrategJiK nr.2Konsolidimi i përg jeg jshmërisë së sistemit të drejtësisë për të qenë i pandikuar, i paanshëm dhe konsistent në sigurimin e mbrojtjes lig jore të barabartë për të g jitha palët, si dhe për të qenë i gatshëm për të reaguar ndaj nevojave në ndryshim të komunitetit në kohë dhe në cilësi (shumë i rëndësishëm)

1. AnALiZË e oBJektiVit strAtegJikNga pjesa narrative e Strategjisë nuk evidentohet qartë se cila është problematika e detajuar që lidhet në mënyrë të drejtpërdrejtë me gjendjen aktuale të “përgjegjshmërisë” së sistemit të drejtësisë. Më konkretisht, është e paqartë se cilat të meta/boshllëqe adresohen prej këtij objektivi. Rezulton se kryesisht problematikat janë trajtuar në kuadër institucional, p.sh., kur analizohet Këshilli i Lartë i Drejtësisë, gjykatat apo prokuroria etj. Kështu, nëse objektivi strategjik është “konsolidimi i përgjegjshmërisë....”, këtij objektivi duhej t’i kishte paraprirë një analizë sintetike, por mjaftueshmërisht e hollësishme e gjendjes aktuale të “përgjegjshmërisë së sistemit”, e shoqëruar me indikatorë cilësorë dhe sasiorë, në mënyrë që të mund të matej e të vlerësohej vit pas viti nëse është konsoliduar përgjegjshmëria e sistemit.

Ky objektiv nuk është formuluar me qartësinë e duhur dhe veçanërisht pjesa “si dhe për të qenë i gatshëm për të reaguar ndaj nevojave në ndryshim të komunitetit në kohë dhe në cilësi” e ngarkon në mënyrë të panevojshme qëllimin parësor të tij, që është konsolidimi i përgjegjshmërisë së sistemit të drejtësisë. Është e paqartë, gjithashtu. nëse termi “përgjegjshmëri” përfshin konceptin e “përgjegjësisë” apo të “llogaridhënies71”. Nëse kuptimi përfshin edhe përgjegjësinë, atëherë ky objektiv do të duhej të mbulonte edhe mënyrën si ushtrojnë funksionet e tyre kushtetuese dhe ligjore gjyqtarët e prokurorët. Nëse kuptimi kufizohet te llogaridhënia, mund të jetë e përshtatshme qasja që konsolidimi i saj të adresohet nga masa që sigurojnë që një gjyqtar/e të përgjigjet e të kontrollohet për veprimet dhe vendimet e tij/saj para një organi ose individi të caktuar qartësisht duke respektuar parimet e pavarësisë së pushtetit gjyqësor. Në këtë këndvështrim, nuk është shumë e përshtatshme që në këtë objektiv strategjik të përfshihet një objektiv specifik, si ai i “përmirësimit të statusit të gjyqtarëve dhe prokurorëve ....”. Statusi i gjyqtarëve dhe i prokurorëve do të kishte qenë një objektiv i përshtatshëm specifik për të arritur objektivin strategjik të pavarësisë ose të efektivitetit të gjyqësorit, por jo përgjegjshmërinë e tij.

Në hartimin e objektivit strategjik 2, hartuesit duhej të ishin mjaftuar me shprehjen “Konsolidimi i përgjegjshmërisë së sistemit të drejtësisë” duke i mëshuar kështu njërës prej tri shtyllave të sistemit (duke qenë dy të tjerat pavarësia dhe efektiviteti).

71. Në thelb, përgjegjshmëri do të thotë që një person ose grup personash përgjigjet për veprimet dhe vendimet e tij/saj para një organi ose individi të caktuar qartësisht. Shih G. Griffith, Judicial Accountability, Background Paper No 1/98 NSW Parliamentary Reseach Service, f. 14; P. Day and R. Klein, Accountabilities: Five Public Services, Tavistock 1987, f. 5.


2. AnALiZË e oBJektiVAVe speCiFikË Duke qenë se objektivi strategjik nuk është qartësisht i formuluar dhe mungon një analizë e qartë të metash/boshllëqesh me indikatorë të përcaktuar cilësorë e sasiorë, paraprakisht të përcaktuar, është e vështirë të konstatohet nëse objektivat specifikë adresojnë në mënyrë të saktë objektivin strategjik për të sjellë ndryshime të matshme. Duke pasur parasysh se përgjegjshmëria nuk arrihet vetëm me masa disiplinore dhe vlerësim profesional, por edhe me etikë, këtij objektivi strategjik i mungon të paktën një objektiv specifik (bashkë me masat përkatëse), që do të ishte “konsolidimi i sistemeve etike për prokurorët dhe gjyqtarët”.

Në vijim analizohet në mënyrë të hollësishme secili objektiv specifik:

2.1. Përmirësimi i statusit të gjyqtarëve dhe prokurorëve dhe zbatimi efikas i legjislacionit lidhur me: pagën, imunitetin, emërimin, promovimin, procedimin disiplinor, vlerësimin profesional, barazinë gjinore (shumë i rëndësishëm). Objektivi specifik 2.1 është cilësuar si shumë i rëndësishëm dhe synon të adresojë një ndër sfidat më kryesore të sistemit drejtësisë: forcimin e statusit të gjyqtarëve dhe prokurorëve i cili përbën një parakusht thelbësor për konsolidimin e përgjegjshmërisë dhe pavarësisë së sistemit të drejtësisë. Ky objektiv përbëhet nga 2 pjesë kryesore: përmirësimi i statusit të gjyqtarëve e prokurorëve dhe zbatimi efikas i legjislacionit lidhur me disa elemente që janë pjesë thelbësore e statusit të tyre, siç janë: imuniteti, emërimi, promovimi, procedimi disiplinor, vlerësimi profesional dhe paga. Ky segment i dytë është formuluar më shumë si një veprim konkret sesa si një objektiv specifik. Ky objektiv ka lidhje logjike dhe impakt të drejtpërdrejtë në përmbushjen e objektivin strategjik.

2.2 Qartësimi i kompetencave të inspektorateve të Ministrisë së Drejtësisë dhe Këshillit të Lartë të Drejtësisë (shumë i rëndësishëm).Objektivi specifik 2.2. është formuluar qartë. Ai synon zgjidhjen e një prej problematikave kryesore të përmendura pothuajse në çdo Raport Progresi të Komisionit Europian për Shqipërinë të viteve të fundit, qartësimin e kompetencave ndërmjet dy inspektorateve në ushtrim të funksioneve të tyre ligjore, duke u angazhuar për shmangien e mbivendosjeve dhe unifikimin sa më shumë që të jetë e mundur të praktikave të inspektimit. Lidhja ndërmjet këtij objektivi specifik me atë strategjik nuk është shumë e dukshme; një lidhje më e drejtpërdrejtë duket me objektivin strategjik nr.1. Megjithatë supozohet që çdo qartësim kompetencash që lidhet me inspektimin si pjesë të mekanizmit të llogaridhënies dhe kontrollit të sistemit gjyqësor, ka rëndësi për konsolidimin e përgjegjshmërisë së sistemit.

2.3 Forcimi i rolit dhe pavarësisë së prokurorit në procesin e hetimit (i rëndësishëm)Objektivi specifik 2.3 ka lidhje me objektivin strategjik, pasi forcimi i pavarësisë kontribuon, gjithashtu, edhe në konsolidimin e përgjegjshmërisë. Ai është formuluar qartësisht, në mënyrë konçize dhe të saktë.

2

3. VLerËsimi i VeprimeVe tË pArAsHikuArA pËr tË ADresuAr oBJektiVAt speCiFikËNumri total i masave në zbatim të këtij objektivi strategjik është 14, 10 prej të cilave janë rregullatore, 3 ngritje kapacitetesh dhe 1 përmirësim cilësor. Ai përmban 12 tregues sasiorë dhe 2 tregues cilësorë.

Konfuzioni dhe paqartësia që karakterizojnë mënyrën e formulimit të këtij objektivi strategjik, vërehen edhe në masat që janë parashikuar për të adresuar objektivat specifikë përkatës. Këto masa nuk janë mjaftueshmërisht konkrete për të kuptuar lidhjen e tyre me objektivin specifik përkatës. Ky objektiv strategjik lidh çështje të përgjegjshmërisë me ato të pavarësisë së gjyqësorit dhe të efektivitetit të tij, ndonëse ato janë pa dyshim anë të kundërta të së njëjtës medalje dhe komplementare. Ka raste kur brenda së njëjtës masë përfshihen çështje të ndryshme, siç vërehet, p.sh., masa 2.1.1, e trajtuar në vijim, ose e njëjta problematikë trajtohet nga masa të ngjashme të ndara nga njëra-tjetra, si p.sh., një pjesë e masës 2.1.1 dhe 2.1.2 për motivimin financiar dhe rishikimin e pagave apo masa 2.1.5 dhe 2.1.8, të cilat janë të lidhura me aspekte rregullatore të integrimit të kuotës 30 për qind në legjislacionin për sistemin e drejtësisë.

2.1. Përmirësimi i statusit të gjyqtarëve dhe prokurorëve dhe zbatimi efikas i legjislacionit lidhur me: pagën, imunitetin, emërimin, promovimin, procedimin disiplinor, vlerësimin profesional, barazinë gjinore (shumë i rëndësishëm). Ky objektiv specifik synohet të realizohet përmes 5 masave rregullatore, 2 masave ngritje kapacitetesh dhe 1 mase përmirësim cilësor. Për të qartësuar lidhjen e objektivit me masat konkrete që e adresojnë, ai (objektivi) duhej të ishte ndarë në dy pjesë ose në dy nënobjektiva të veçantë: njëri që lidhet me zbatimin e legjislacionit dhe përmirësimet ligjore për statusin e gjyqtarit e prokurorit dhe tjetri që lidhet me aspekte që kanë të bëjnë me llogaridhënien ose përgjegjshmërinë, si procedimi disiplinor dhe vlerësimi profesional. Vihet re, gjithashtu, se masat rregullatore që lidhen me rishikimin apo plotësimin e kuadrit ligjor për imunitetin trajtohen në të njëjtën masë me motivimin financiar të gjyqtarëve. Këto janë çështje të ndryshme, prandaj secila duhet të përbënte një masë më vete. Gjithashtu, një masë si përgatitja e paketës për standardet e barazisë gjinore dhe dhunës në familje dhe trajnimi i strukturave përkatëse nuk duket të ketë lidhje me objektivin specifik 2.1.

2.2 Qartësimi i kompetencave të inspektorateve të Ministrisë së Drejtësisë dhe Këshillit të Lartë të Drejtësisë (shumë i rëndësishëm).Ky objektiv specifik synohet të realizohet përmes 2 masave rregullatore, njëra prej të cilave është një memorandum për bashkëpunimin ndërinstitucional dhe tjetra një ndryshim në ligjin “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”. Dy masat rregullatore të parashikuara për të realizuar këtë objektiv specifik adresojnë në mënyrë të përshtatshme qartësimin e kompetencave ndërmjet inspektorateve. Ajo që është e paqartë, kryesisht për shkak të mungesës së informacionit, është se çfarë ndryshimi do të bëhet në ligjin “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”, i cili do të qartësojë më tej çështjen e kompetencave ndërinstitucionale, që nuk mund të zgjidhet nga memorandumi i bashkëpunimit ndërmjet Ministrisë së Drejtësisë dhe Këshillit të Lartë të Drejtësisë.


2.3 Forcimi i rolit dhe pavarësisë së prokurorit në procesin e hetimit (i rëndësishëm)Objektivi specifik 2.3 synohet të realizohet përmes 3 masave rregullatore dhe 1 mase ngritje kapacitetesh. Memorandumi i bashkëpunimit planifikohet të përmirësojë procedurat e bashkërendimit të inspektorateve të Ministrisë së Drejtësisë dhe Prokurorisë së Përgjithshme, si një parakusht i vlefshëm për zbatimin e rekomandimeve të ekzekutivit ndaj Prokurorisë së Përgjithshme për luftën ndaj kriminalitetit. Edhe aktet nënligjore në zbatim të ligjit “Për policinë gjyqësore” synojnë të plotësojnë kuadrin ligjor në zbatim të risive të tij në drejtim të rritjes së autonomisë së prokurorisë në procesin e hetimit paraprak dhe në kryerjen e hetimeve proaktive.

4. VLerËsimi sAsior DHe CiLËsor pËr ZBAtimin e ÇDo Veprimi/mAse tË pArAsHikuArObjektivi specifik 1: Përmirësimi i statusit të gjyqtarëve dhe prokurorëve dhe zbatimi efikas i legjislacionit për: pagën, imunitetin, emërimin, promovimin, procedimin disiplinor, vlerësimin profesional, barazinë gjinore

2.1.1. Rishikimi/plotësimi i kuadrit lig jor për imunitetin dhe motivimin financiar të g jyqtarëve të rretheve g jyqësore dhe të apelit institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, Prokuroria e Përgjithshme, Ministria e FinancaveKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar pjesërisht

Kjo masë ka karakter rregullator. Ajo duhej të ishte ndarë në dy masa të veçanta: njëra për imunitetet dhe tjetra për motivimin financiar.

Regjimi i imuniteteve në formën aktuale u përgjigjet rekomandimeve të partnerëve ndërkombëtarë të Shqipërisë dhe nevojave reale të luftës kundër korrupsionit përderisa mundësohet kryerja e çdo hetimi paraprak në fshehtësi dhe pa qenë nevoja të kërkohet më parë heqja e imunitetit.

Ndryshimet kushtetuese72 u miratuan në datën 18.9.2012, ndërkohë, në planin e veprimit të strategjisë synohej që ky objektiv të realizohej brenda vitit 2011. Propozimet për kufizimin e imuniteteve të gjyqtarëve, prokurorëve e funksionarëve të tjerë publikë me imunitet datojnë që në vitin 2008, kur Partia Demokratike dhe Partia Socialiste paraqitën një projektligj për ndryshime në Kushtetutë në lidhje me regjimin e imuniteteve. Ndryshimet e propozuara nuk iu paraqitën asnjëherë Kuvendit formalisht, sepse të dyja partitë ranë dakord të rifillojnë bisedimet për projektin pas zgjedhjeve të përgjithshme të vitit 2009. Megjithatë, klima e trazuar politike që pasoi zgjedhjet e vitit 2009, pengoi çdo përparim në drejtim të kësaj çështjeje.

Mbi këtë bazë, Projekti kundër Korrupsionit në Shqipëri (PACA) dhe EURALIUS-i zhvilluan dy tryeza me aktorët, përkatësisht në 18 tetor 2010 dhe 5 prill 2011. Në përfundim të tryezave, PACA dhe EURALIUS-i

72. Ligji nr. 88/2012, datë 18.9.2012, “Për disa ndryshime në ligjin nr.8417, datë 21.10.1998, “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”, të ndryshuar”, bëri këto ndryshime: neni 137/2 i Kushtetutës parashikon se “Gjyqtarët gëzojnë imunitet për mendimet e shprehura dhe vendimet e marra në ushtrim të funksioneve të tyre gjyqësore. Gjyqtari nuk mund të arrestohet ose t’i hiqet liria në çfarëdo forme apo ndaj tij të ushtrohet kontroll personal ose i banesës, pa autorizimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, përveçse nëse kapet gjatë kryerjes ose menjëherë pas kryerjes së një krimi. Në këtë rast, Prokurori i Përgjithshëm vë menjëherë në dijeni Këshillin e Lartë të Drejtësisë, i cili mund të vendosë për heqjen e masës”.

2

propozuan bërjen e ndryshimeve në Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë të cilat, në thelb:

• do të zvogëlonin pacenueshmërinë e deputetëve (dhe, kësisoj, të anëtarëve të qeverisë) nga ndjekja penale duke e kufizuar mbrojtjen vetëm ndaj arrestimit dhe kontrollit (me klauzolën e kapjes në flagrancë në rastin e kryerjes se çdo krimi);

• do të shfuqizonin imunitetet për Avokatin e Popullit, Kryetarin e Kontrollit të Lartë të Shtetit dhe anëtarët e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve;

• do të zvogëlonin pacenueshmërinë e gjyqtarëve nga ndjekja penale duke e kufizuar mbrojtjen vetëm ndaj arrestimit dhe kontrollit (me klauzolën e kapjes në flagrancë në rastin e kryerjes së çdo krimi).

Në shtator 2012, Kuvendi zhvilloi një dëgjesë me aktorët e interesuar ku u diskutuan dy versionet e propozuara nga 2 partitë kryesore. Palët gjetën konsensus dhe në datën 18.9.2012 amendamentet kushtetuese u miratuan. Për sa i takon motivimit financiar, Ministria e Drejtësisë po analizon kuadrin ligjor në fuqi, me qëllim ndryshimin e nivelit të pagave të gjyqtarëve të shkallës së parë dhe apelit në përputhje me një nga modelet e vendeve të BE-së. Por ende nuk ka një propozim konkret ligjor. E rëndësishme është që pagat e gjyqtarëve të ngrihen në një nivel të përshtatshëm, që të përmbushë nevojat e gjyqtarëve për një standard të përshtatshëm jetese dhe të pasqyrojë në mënyrë të përshtatshme përgjegjësinë që kryejnë këta profesionistë73. Sipas një informacioni nga Prokuroria e Përgjithshme74 lidhur me propozimet e saj për buxhetin afatmesëm të prokurorisë për vitet 2013-2020, parashikohet se, në mbështetje të orientimeve të projektit EURALIUS, ku minimumi i pagës për një prokuror të prokurorisë së rrethit gjyqësor duhet të jetë në nivelin e 1522 euro në muaj, është kërkuar një rritje mesatare e pagave për prokurorët e të gjitha niveleve dhe oficerëve të policisë gjyqësore për vitin 2013 në masën 25 % dhe për vitin 2013-2020 në masën 20 %. Aktualisht, paga mujore e prokurorit luhatet në shumën 650-750 euro. Sipas Prokurorisë së Përgjithshme, nuk ka një vendim nga Ministria e Financave për këtë propozim.

Për pagat e gjyqtarëve janë parashtruar propozime që në vitin 2006, kryesisht nga ekspertët e Misionit EURALIUS. Dokumenti teknik i Misionit EURALIUS I për “Krijimin e një programi afatmesëm për rritjen e pagës së gjyqtarëve me synim uljen e shkallës së korrupsionit”75 parashikon se paga minimale e nevojshme për t’u arritur në Shqipëri për gjyqtarët e shkallës së parë, në varësi të qëllimeve të politikës gjyqësore, të vëna nga Qeveria në një të ardhme të afërt, duhet zgjedhur ndërmjet disa niveleve që zbatohen në vende të ndryshme europiane, si p.sh.: 818 €/muaj (rasti i Letonisë, paga e gjyqtarëve në vitin 2005), 836 €/ muaj (rasti i Sllovakisë, paga e gjyqtarëve në vitin 2003), 1060 €/ muaj (rasti i Lituanisë, paga e gjyqtarëve në vitin 2003), 1436 €/muaj (Hungari) dhe 2400 – 2779 €/ muaj (Greqi dhe Itali). Projekti EURALIUS ka rekomanduar krijimin e një programi afatmesëm/afatgjatë për rritjen e pagës së gjyqtarëve afër një vlere mesatare me pagat e gjyqtarëve në vendet europiane.

Institucionet përgjegjëse janë parashikuar në mënyrën e duhur, megjithatë mund të ishin

73. Shih Rekomandimet e Kievit për pavarësinë e Gjyqësorit në Europën Lindore, Kaukazin Jugor dhe Azinë Qendrore te http://www.osce.org/odihr/71178 74. Edlira Jorgaqi, Prokuroria e Përgjithshme, drejtore e marrëdhënieve me jashtë, komunkim elektronik, datë 22 tetor 2012, “ Relacion për hartimin e projektbuxhetit afatmesëm të Prokurorisë së Përgjithshme për vitet 2013-2020”.75. Rekomandim i Misionit EURALIUS I “Krijimi i një programi afatmesëm për rritjen e pagës së gjyqtarëve me synim uljen e shkallës së korrupsionit”, drejtuar ministrit të Drejtësisë të asaj kohe, z. Aldo Bumçi, datë 5 prill 2006.


planifikuar edhe institucionet partnere, si Projekti PACA dhe EURALIUS-i. Afati i realizimit brenda vitit 2011 nuk është parashikuar në mënyrë të saktë. Burimet financiare të parashikuara janë vetëm ato operative, ndërkohë që çdo rishikim ligjor që lidhet me motivimin financiar të gjyqtarëve, duhej të ishte shoqëruar me një shumë të caktuar që do t’i korrespondonte ndryshimit të pagave. Te seksioni mekanizmat monitorues dhe vlerësues ose treguesit parashikohet “hyrja në fuqi e ligjit dhe akteve nënligjore”. Ky tregues është i pamjaftueshëm, pasi për motivimin financiar duhej të ishin përcaktuar elemente të motivimit financiar, si p.sh., shpërblime apo përqindje e rritjes së pagës në mënyrë progresive, apo bazuar në ngarkesën e punës së gjyqtarëve të gjykatave të veçanta.

2.1.2 Rishikimi i kuadrit lig jor për çështjen e strukturave organike dhe sistemit të pagave të institucioneve buxhetore institucioni përg jeg jës: Ministria e Financave, Ministria e Drejtësisë, Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit:2011Statusi: E zbatuar

Kjo është një masë me karakter rregullator. Ajo është formuluar në mënyrë të përgjithshme për të gjitha institucionet buxhetore, duke e bërë të paqartë lidhjen e saj të dukshme me objektivin specifik. Kjo masë është e paqartë, pasi në të përfshihet një referencë te të gjitha institucionet buxhetore. Ndërkohë që kjo masë duket e lidhur me masën e mësipërme për motivimin financiar. Rishikimi i pagës së gjyqtarit dhe motivimi financiar janë çështje të lidhura dhe është e pakuptueshme përse në Strategji ato trajtohen në mënyrë të veçuar. Bazuar në informacionet e dërguara nga Ministria e Drejtësisë, masa është realizuar përmes miratimit të VKM nr. 545, datë 11.8.201176.

Për sa i takon parashikimit të përgjegjësisë institucionale, afateve, burimeve financiare dhe treguesit, komenti është i njëjtë si në masën e mësipërme për pagën e gjyqtarëve dhe të prokurorëve.

2.1.3 Rishikimi i vendimit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë “Për procedimin disiplinor” institucioni përg jeg jës: Këshilli i Lartë i Drejtësisë, Misioni EURALIUS, shoqatat e gjyqtarëveKoha e realizimit: Shtator 2011Statusi: E zbatuar (përtej afatit të përcaktuar)

Kjo masë ka natyrë rregullatore dhe është e lidhur në mënyrë të drejtpërdrejtë me objektivin specifik, i cili, ndër të tjera, shprehet për zbatimin efikas të legjislacionit për procedimin disiplinor. Ndryshimi i rregullores “Për procedimin disiplinor të gjyqtarëve” është bërë me vendimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, nr. 282.9, datë 16.12.2011. Ndryshimi ka të bëjë me shtesën e nenit 2/a që lidhet me një sërë garancish për proces të rregullt ligjor. Më konkretisht, gjyqtari ndaj të cilit ka filluar procedimi disiplinor, prezumohet i pafajshëm;

76. VKM nr. 545, datë 11.8.2011. “Për miratimin e strukturës dhe të niveleve të pagave të nëpunësve civilë/nëpunësve, zëvendësministrit dhe nëpunësve të kabineteve, në Kryeministri, aparatet e ministrive të linjës, administratës së Presidentit, Kuvendit, Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, Prokurorinë e Përgjithshme, disa institutione të pavarura, insitutionet në varësi të Këshillit të Ministrave/Kryeministrit, instituticonet në varwsi të ministrave të linjës dhe administratën e prefektit”.

2

ai/ajo informohet në mënyrë të qartë dhe të detajuar për faktet e akuzuara, shkeljet dhe sanksionet dhe për inspektorin që i caktohet. Ai/ajo ka të drejtë të formulojë pretendime dhe kërkesa, të njihet me gjithë dokumentacionin e procedimit disiplinor dhe të ketë asistencën e një avokati. Gjithashtu, ndalohet aplikimi i rregullave të reja më rënduese në një procedim që ka nisur më parë.

Institucionet përgjegjëse dhe treguesit janë të përshtatshëm. Burimet që shoqërojnë masën, janë adekuate. Masa është realizuar me vonesë nga afati i parashikuar.

2.1.4 Zbatimi i rregullores “Për sistemin e vlerësimit të punës dhe të af tësive profesionale e morale të prokurorëve” institucioni përg jeg jës:Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2011Statusi: E pazbatuar

Bazuar në informacionet e mbledhura77, rezulton se nuk ekziston një rregullore specifike për sistemin e vlerësimit të punës dhe të aftësive profesionale e morale të prokurorëve. Kjo masë lidhet me objektivin specifik, pasi, ndër të tjera, ai shprehet për zbatimin efikas të legjislacionit për vlerësimin profesional të prokurorëve. Prokuroria e Përgjithshme ka miratuar urdhrin nr. 135, datë 2.7.2012, “Për vlerësimin e prokurorit”, i cili është miratuar në parim edhe nga Këshilli i Prokurorisë. Janë kryer tri projekte pilot në prokuroritë e Krujës, Fierit dhe Pogradecit për vlerësimin e prokurorëve dhe më pas ky proces do të shtrihet në të gjitha prokuroritë e rretheve. Pilotimi ka përfunduar në muajin shtator 2012. Vlerësimi i prokurorëve bëhet sipas projektaktit të vlerësimit paraprak të prokurorit78. Ky projektakt përgatitet nga drejtuesi i prokurorisë dhe i propozohet Prokurorit të Përgjithshëm, duke vlerësuar prokurorin për çdo kriter vlerësimi profesional dhe moral. Më tej, hartohet projektakti i vlerësimit përfundimtar të prokurorit79, i cili plotësohet nga prokurori i Drejtorisë së Inspektimit dhe Burimeve Njerëzore të Prokurorisë së Përgjithshme dhe shqyrtohet nga Këshilli i Prokurorisë.

Masa duhet të riformulohet në përputhje me aktin ligjor të zbatueshëm që është urdhri nr. 135, datë 2.7.2012, i Prokurores së Përgjithshme.

Institucioni përgjegjës i parashikuar për zbatimin e urdhrit është i saktë, ndërsa treguesi nuk është përcaktuar fare. Burimet e evidentuara janë ato operative dhe janë parashikuar drejt. Afati është jorealist, pasi zbatimi i aktit ligjor për vlerësimin e të gjithë prokurorëve nuk mund të përfundonte brenda vitit 2011, në një kohë kur vetë akti është miratuar pas 1 viti vonesë.

2.1.5 Integrimi i mekanizmave lig jorë për implementimin e kuotës 30% për përfshirjen g jinore në procedurat e rekrutimit, zhvillimit të karrierës dhe transferimit, si dhe zbatimi i kuotës 30% të barazisë g jinore në nivelet vendimmarrëse

institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, Prokuroria e Përgjithshme,

77. Informacion i marrë gjatë takimit me Edlira Jorgaqin, drejtore e marrëdhënieve me jashtë, Prokuroria e Përgjithshme, datë 21.9.2012.78. Modeli bashkëngjitur urdhrit nr. 135, datë 2.7.2012, të Prokurores së Përgjithshme.79. Modeli bashkëngjitur urdhrit nr. 135, datë 2.7.2012, të Prokurores së Përgjithshme.


UNIFEMKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar pjesërisht

Kjo është një masë me natyrë rregullatore, sa i përket pjesës së integrimit të mekanizmave ligjorë për zbatimin e kuotës 30 për qind. Gjendja e shpjeguar me poshtë është faktike, por nuk mbështetet në ndonjë bazë ligjore të posaçme.

Gjykatat: Për zbatimin në praktikë të kësaj kuote, bazuar në informacionin e dërguar nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë80, listat e gjyqtarëve për gjykatat e rretheve, të apelit dhe të krimeve të rënda, përditësuar në gusht 2012, tregojnë këtë ndarje në meshkuj dhe femra:

• kryetarë gjykatash: 8 femra dhe 22 meshkuj;• gjykata rrethi: 118 femra dhe 149 meshkuj;• gjykatat e krimeve të rënda: 6 femra dhe 9 meshkuj;• gjykatat e apelit: 19 femra dhe 47 meshkuj.

Nga këto të dhëna, numri i gjyqtareve femra është më i lartë se kuota prej 30% që parashikon kjo masë.

Prokuroria. Gjatë vitit 2010, raporti ndërmjet prokurorëve femra dhe meshkuj është 88 femra dhe 226 meshkuj; për vitin 2011, 90 femra dhe 226 meshkuj dhe për vitin 2012, 90 femra dhe 234 meshkuj81.

Edhe në këtë rast numri i prokuroreve femra është më i lartë se kuota 30 për qind.

Këshilli i Lartë i Drejtësisë: Bazuar në informacionin e dërguar nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë, 3 anëtare janë femra dhe 10 janë meshkuj. I vetmi rast kur raporti është i njëjtë me kuotën prej 30% të parashikuar nga kjo masë.

Nuk kemi informacion për transferimet e gjyqtarëve femra kundrejt atyre meshkuj gjatë periudhës së monitorimit.

Lidhur me masën rregullatore, Ministria e Punës, e Çështjeve Sociale dhe e Shanseve të Barabarta, në bashkëpunim me PNUD-in82, ka ndërmarrë një përpjekje për të rishikuar legjislacionin shqiptar nga këndvështrimi gjinor, me qëllim që të sigurohet përputhje me Konventën CEDAW, legjislacionin e BE-së si dhe harmonizimi i këtij legjislacioni me ligjin për barazinë gjinore. Përpara se amendamentet e propozuara të nisin rrugën e konsultimeve zyrtare mes ministrive, Ministria e Punës dhe grupi i ekspertëve hartues, realizuan katër takime këshillimore83, në qershor 2012. Pjesëmarrës ishin edhe përfaqësues të Ministrisë së Drejtësisë. Paketa i është dorëzuar zyrtarisht Ministrisë së Punës, asaj të Drejtësisë dhe të Integrimit, në vitin 2010.Ndonëse në praktikë vihet re se pjesëmarrja e grave në gjyqësor dhe prokurori shpesh e tejkalon

80. Elvis Cefa, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, nënkryetar, letër “Kthim përgjigje ndaj kërkesës së Fondacionit Soros për zbatimin e planit të veprimit të Strategjisë së drejtësisë” nr. prot.. 1218/1, datë 26.9.2012.81. Drejtoria e Burimeve Njerëzore në Prokurorinë e Përgjithshme, shkresë datë. 21.9.2012.82. Ermira Shkurti, UNDP-PNUD, komunikim elektronik, datë 23.10.2012, lidhur me statusin e paketës gjinore në gjyqësor.83. Ermira Shkurti, UNDP-PNUD, komunikim elektronik, datë 23.10.2012. Konsultimet u zhvilluan me përfaqësues të Kuvendit, të Minis-trisë së Drejtësisë, Gjykatës së Lartë, Ministrisë së Jashtme, OJF-ve që merren me çështje të barazisë gjinore dhe ekspertë të fushës.

2

kuotën 30 për qind, kjo kuotë ende nuk është e integruar në ligjet specifike për prokurorinë, organizimin dhe funksionimin e pushtetit gjyqësor, ligjin “Për Këshillin e Lartë të Drejtësisë” dhe ligjin “Për Gjykatën e Lartë”.

Treguesit e kësaj mase, sipas Strategjisë, janë nxjerrja e rekomandimeve dhe e rezultateve konkrete, si dhe zbatimi i tyre në procesin hartues të ndryshimeve ligjore përkatëse. Si tregues duhej të ishte parashikuar edhe kuota 30 për qind e pjesëmarrjes së grave në gjyqësor, prokurori e nivele vendimmarrëse. Burimet e parashikuara janë të mjaftueshme dhe një pjesë janë fonde nga donatorët. Institucionet përgjegjëse duhej të përfshinin edhe Ministrinë e Punës, të Çështjeve Sociale dhe të Shanseve të Barabarta, si ministri e linjës që merret me çështjet gjinore. Afati nuk është planifikuar në mënyrë realiste.

2.1.6 Inspektime tematike të përg jithshme dhe të veçanta, në bazë të kuadrit lig jor në fuqi nga inspektorët në g jykatat dhe prokuroritë e rretheve g jyqësore dhe të apeleve institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë dhe Këshilli i Lartë i DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 i vazhdueshëmStatusi: E zbatuar

Kjo masë është në fakt një aktivitet rutinë dhe, si e tillë, nuk duhej të ishte parashikuar në planin e veprimit. Sidoqoftë, për hir të plotësisë së monitorimit, po japim vlerësimet e mëposhtme:Kjo masë është me natyrë ngritje kapacitetesh. Gjatë vitit 2011 janë zhvilluar tri inspektime tematike, të përbashkëta nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë dhe Ministria e Drejtësisë, përkatësisht për:

a. evidentimin e shkaqeve të shuarjes së masave të sigurimit “arrest në burg”për të pandehurit në çështjen penale për ngjarjen e ndodhur në Gërdec84;

b. për inspektimin në lidhje me gjykimin e çështjeve civile me objekt ndryshimin e kombësisë në gjykatat e shkallës së parë dhe gjykatat e apelit85 si edhe

c. për inspektimin e disiplinës në punë të gjyqtarëve86.

Për inspektimin e parë u arrit në përfundimin se shkaqet kryesore të shtyrjeve të seancave gjyqësore ishin: a) mosparaqitja e avokatit, në 40.47 për qind të rasteve; b) mosparaqitja e dëshmitarit apo kur kërkohen dëshmitarë të tjerë, në 28.57 për qind të rasteve; c) mosparaqitja e gjyqtarit, në 10.31 për qind të rasteve; d) largim nga seanca i avokatit apo për shkak të kërkesave të tij, në 8.73 për qind të rasteve; e) shtyrje për shkak të mbarimit të orarit zyrtar, si dhe për shpallje të vendimit të ndërmjetëm, në 5.55 për qind të rasteve; f ) për shkak të ekspertimeve apo ekspertëve, në 3.96 për qind të rasteve; g) mosparaqitje e prokurorit, në 0.79 për qind e rasteve dhe gj) mosrealizim i letërporosisë, në 0.79 për qind e rasteve87. Në raportin e inspektimit paraqiten edhe një sërë rekomandimesh për ndryshime ligjore në Kodin e Procedurës Penale me qëllim që gjykata të ketë të drejtën për të disponuar me masa konkrete për palët që bëhen shkak për zvarritjen e gjykimeve; marrjen e masave për mirorganizimin e procesit gjyqësor nga trupi gjykues dhe organizimin e

84. Elvis Cefa, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, nënkryetar, letër “Kthim përgjigje ndaj kërkesës së fondacionit Soros për zbatimin e planit të veprimit të Strategjisë së drejtësisë”, nr. prot.. 1218/1, datë 26.9.2012. Raporti për inspektimin tematik, bazuar në vendimin nr.274.12, datë 16.2.2011, të KLD-së.85. Njëlloj si më lart.86. Njëlloj si footnote nr. 15. Raporti për inspektimin tematik, bazuar në vendimin nr.276/7, datë 6.5.2011, të KLD-së.87. Njëlloj si footnote nr. 15. Raporti për inspektimin tematik, bazuar në vendimin nr.274.12, datë 16.2.2011, të KLD-së, faqe 75.


brendshëm të punës në gjykatë nga kryetari i gjykatës88.

Për inspektimin e dytë u konstatua se gjatë periudhës 2006-2010, në gjykatat e shkallës së parë janë regjistruar në total 2759 çështje me objekt “ndryshimin e kombësisë”. Në raport janë evidentuar vendimet e gjykatave të cenuara në gjykatat e shkallëve më të larta dhe është konstatuar pasivitet i punonjësve të zyrave të gjendjes civile në gjykimin e konflikteve të kësaj natyre. Janë paraqitur disa rekomandime lidhur me evidentimin për efekt të vlerësimit të aftësive profesionale të gjyqtarëve, vendimet e të cilëve janë cenuar në gjykatat e shkallëve më të larta; marrjen e masave nga kryetarët e gjykatave të shkallëve të para për respektimin në mënyrë rigoroze të vendimit nr. 238/1/a , datë 24.12.2008, të Këshillit të Lartë të Drejtësisë ”Për procedurën e ndarjes me short të çështjeve gjyqësore”; nevoja për unifikimin e praktikave gjyqësore nga Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë.

Për inspektimin e tretë, pasi u konstatua mungesa në detyrë e disa gjyqtarëve, pa justifikim, u rekomandua ngritja e një grupi pune për uniformizimin e praktikës së dhënies së lejeve dhe përmirësimin e infrastrukturës së gjykatave duke mundësuar regjistrimin audio-viziv.

Institucionet përgjegjëse, burimet dhe treguesit janë parashikuar në mënyrë të përshtatshme. Afati, gjithashtu, është përcaktuar në mënyrë të saktë, i vazhdueshëm, pasi kjo masë përbën një aktivitet rutinë të KLD-së.

2.1.7. Përfundimi i vlerësimit të g jyqtarëve dhe prokurorëve të shkallës së parë dhe të apelit institucioni përg jeg jës: Këshilli i Lartë i DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 i vazhdueshëmStatusi: E zbatuar pjesërisht

Masë e formuluar qartë dhe me natyrë ngritje kapacitetesh. Kjo masë lidhet me objektivin specifik, pasi, ndër të tjera, ai shprehet për zbatimin efikas të legjislacionit për vlerësimin profesional dhe promovimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve.

Nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë u informuam se procesi i vlerësimit89 të gjyqtarëve kalon në tri faza:

• përpilimi i të dhënave statistikore nga gjykatat; • grumbullimi i dokumentacionit dhe përpilimi i projektaktit paraprak të vlerësimit nga inspektorët dhe • miratimi i projektaktit përfundimtar të vlerësimit në mbledhje plenare të Këshillit të Lartë të Drejtësisë.

Për të gjithë gjyqtarët që kanë kandiduar për vendet vakante në gjykatat e apeleve, ato të krimeve të rënda apo për funksionet drejtuese në gjykata, kanë përfunduar dy fazat e para të vlerësimit dhe brenda këtij viti do të përfundojë faza e tretë e vlerësimit. Vlerësimi është proces i vazhdueshëm, i cili, në bazë të rregullimeve të ligjit 9877/2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në

88. Njëlloj si footnote nr. 15. Raporti për inspektimin tematik, bazuar në vendimin nr.274.12, datë 16.2.2011, të KLD-së, faqe 85-86.89. Procesi i vlerësimit të gjyqtarëve rregullohet nga ligji nr. 9877, datë 18.2.2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”. Parashikimet e nenit 13 të ligjit janë se KLD-ja, të paktën një herë në tre vjet, bën vlerësimin e aftësive profesionale të gjyqtarit në përputhje me vendimin e miratuar prej tij për kriteret e vlerësimit.

2

Republikën e Shqipërisë”, do të realizohet të paktën çdo 3 vjet. Aktualisht, kanë kaluar 4 vjet nga data e miratimit të ligjit të mësipërm dhe Këshilli i Lartë i Drejtësisë nuk ka arritur ta përfundojë këtë proces në tërësi për të gjithë trupin gjyqësor. Nga informacionet e mbledhura në rrugë zyrtare, kemi konstatuar se nuk ekziston ende një listë e përhershme e renditjes së gjyqtarëve.

Për sa i takon vlerësimit të prokurorëve, ky proces nuk ka përfunduar. ËEshtë pilotuar dhe ka përfunduar në tri prokurori rrethesh, përkatësisht në prokuroritë e Krujës, Pogradecit dhe Fierit. Ligji “Për Prokurorinë”, në nenin 27/ç, parashikon dispozita për regjistrin e prokurorëve90. Sipas këtij neni, në Drejtorinë e Inspektimit dhe të Burimeve Njerëzore në Prokurorinë e Përgjithshme krijohet regjistri i prokurorëve të prokurorive pranë gjykatës së shkallës së parë, të prokurorive pranë gjykatave të apelit dhe të Prokurorisë së Përgjithshme, i cili përmban të paktën: a) gjeneralitetet e çdo prokurori; b) të dhënat e edukimit të tij akademik; c) datën e emërimit; ç) pjesëmarrjen në kualifikime dhe trajnime; d) masat disiplinore, nëse ka; dh) vlerësimin e tij si prokuror; e) të dhëna për karrierën; ë) të dhëna në fushën e publikimeve.

Si institucion përgjegjës, krahas KLD-së duhej të ishte parashikuar edhe Prokuroria e Përgjithshme për sa i takon vlerësimit të prokurorëve. Burimet janë parashikuar drejt. Ndërsa treguesi për gjyqtarët duhej të ishte formuluar, si: përgatitja, publikimi dhe përditësimi i vazhdueshëm i listës së përhershme të vlerësimit të gjyqtarëve dhe, për prokurorët: përgatitja, publikimi dhe përditësimi i regjistrit të prokurorëve. Sa i takon afatit, të paktën për vlerësimin e gjyqtarëve, duhet thënë se ai nuk është i saktë, sepse, sipas ligjit, vlerësimi i tyre duhej të kishte përfunduar në vitin 2012.

2.1.8. Përgatitja e paketës për standardet e barazisë g jinore dhe dhunës në familje dhe trajnimin e strukturave përkatëse institucioni përg jeg jës:Ministria e Drejtësisë, UNIFEMKoha e realizimit: 2012-2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Shih më lart seksionin për masën 2.1.5 për statusin e masës rregullatore. Ndërkohë është krejt e pakuptimtë përfshirja e paketës për dhunën në familje dhe trajnimin përkatës nën këtë objektiv specifik.

Objektivi specifik: 2.2 Qartësimi i kompetencave të inspektorateve të Ministrisë së drejtësisë dhe Këshillit të lartë të drejtësisë

2.2.1. Rishikimi i projektlig jit “Për disa shtesa dhe ndryshime në lig jin nr.8811, datë 17.5.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë dhe Këshilli i Lartë i DrejtësisëKoha e realizimit: 6- mujori i dytë i 2011-sStatusi: E pazbatuar

90. Ligj nr.8737, datë 12.2.2001 (ndryshuar me vendim të Gjykatës Kushtetuese, nr. 25, datë 13.02.2002 ) (ndryshuar me ligjin nr. 9102, datë 10.7.2003) (ndryshuar me ligjin nr. 10051, datë 29.12.2008, http://www.justice.gov.al/UserFiles/File/Legjislacioni_Brendshem_Web/LIGJ_Per_organizimin_dhe_funksionimin_e_prokurorise.pdf


Masë me natyrë rregullatore. Projekti EURALIUS ka përgatitur një raport paraprak91 “Për nevojën për amendamente në ligjin nr. 8811, 17 maj 2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”, i ndryshuar”. Për këtë qëllim, është ngritur një grup pune me përfaqësues të Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe Ministrisë së Drejtësisë për hartimin e ndryshimeve në ligjin e lartpërmendur. Raporti paraprak i Misionit EURALIUS përfshin disa mundësi për ndryshime në strukturën organizative të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Përfaqësuesit e KLD-së në këtë grup pune kanë rënë dakord me propozimet e EURALIUS-it me qëllim që të rritet eficienca dhe transparenca e tij. Gjithashtu, ata kanë konsideruar propozimin e EURALIUS-it për krijimin e komiteteve të brendshme dhe pozicionit të ri të Sekretarit të Përgjithshëm të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, i cili do të lehtësojë veprimtarinë që lidhet me organizimin dhe funksionimin e vetë Këshillit. Priten të merren opinionet e të gjithë anëtarëve të këtij grupi pune.

Ky projektligj pritet të jetë gati brenda vitit 201392. Në raportet e hartuara nga Ministria e Integrimit për zbatimin e 12 prioriteteve të Komisionit Europian nënvizohet se grupi i punës do të shpërndajë së shpejti një version-draft të ndryshimeve të propozuara për këtë ligj. Gjithashtu, theksohet se disa aspekte që do të trajtohen nga projektligji në fjalë, tashmë janë adresuar përmes akteve të tjera ligjore të miratuara, siç janë:

• ligji “Për organizimin dhe funksionimin e Konferencës Gjyqësore Kombëtare’ që zgjidh çështjen e konfliktit të interesit të anëtarëve të KLD-së, ndalimin e promovimit të tyre gjatë ushtrimit të detyrës së anëtarit të KLD-së;

• kriteret e reja për transferimet e gjyqtarëve, të miratuara nga KLD-ja si dhe• memorandumi i bashkëpunimit ndërmjet KLD-së dhe Ministrisë së Drejtësisë,

në shtator 2012, i cili bashkërendon veprimtarinë e këtyre dy institucioneve dhe shmang mbivendosjet në inspektimet gjyqësore.

Institucionet përgjegjëse, burimet dhe treguesi janë parashikuar drejt, por afati nuk është realist. Hartimi më i përshtatshëm i masës duhet të kishte qenë miratimi dhe jo rishikimi i projektligjit përkatës.

2.2.2. Nënshkrimi i memorandumit të mirëkuptimit midis Ministrisë së Drejtësisë dhe Këshillit të Lartë të Drejtësisë për ndarjen e kompetencave të inspektimeve institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë dhe Këshilli i Lartë i DrejtësisëKoha e realizimit: 6- mujori i parë i 2011-sStatusi: E zbatuar (përtej afatit të përcaktuar)

Kjo është një masë me natyrë rregullatore. Memorandumi i bashkëpunimit ndërmjet Drejtorisë së Përgjithshme të Çështjeve të Drejtësisë në Ministrinë e Drejtësisë dhe inspektoratit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë “Për harmonizimin e procedurave të inspektimit gjyqësor dhe shmangien e mbivendosjes së kompetencave”, është nënshkruar në datën 5.12.2011. Ky memorandum kishte si qëllim harmonizimin e procedurave dhe praktikës së inspektimit gjyqësor në të dyja institucionet93. Memorandumi kishte nje afat zbatimi 6-mujor, pasi ishte lidhur në nivel teknik dhe tashmë është zëvendësuar me një memorandum pa afat, të datës 13.9.2012, ndërmjet ministrit të Drejtësisë dhe

91. Raporte të projektit Euralius për aktivitetet e kryera për periudhën 15 dhjetor 2011 - 15 qershor 2012, f 30.92. Progresraporti 2012, Kontributi i Shqipërisë - INPUT II, maj-gusht, tetor 2012, aksesuar në faqen www.mie.gov.al93. Neni 1 i memorandumit

2

zv. kryetarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, “Për shmangien e mbivendosjes së kompetencave në inspektimin gjyqësor”. Memorandumi ka të njëjtin qëllim me të mëparshmin: përcakton format e bashkëpunimit ndërinstitucional, që kryesisht kanë të bëjnë me bashkërendimin në dhënien e informacionit, standardizimin e proceseve të regjistrimit të ankesave, të verifikimit/inspektimit të ankesave, të inspektimeve të përgjithshme e tematike si dhe të inspektimit të përbashkët94. Në fillim të vitit, palët i dorëzojnë njëra-tjetrës programin vjetor të inspektimit me qëllim shmangien e mbivendosjeve të mundshme95.

Në 29 gusht 2012 u hartua edhe raporti përfundimtar96 i memorandumit të përkohshëm përgatitur bashkërisht nga Ministria e Drejtësisë dhe inspektorati i Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Në përfundim të periudhës së zbatimit të dispozitave të memorandumit 6-mujor u rekomandua:

1. Nënshkrimi i një memorandumi përfundimtar midis titullarëve të Ministrisë së Drejtësisë dhe Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Ky rekomandim është realizuar. 2. Botimi dhe shpërndarja e manualit të inspektimeve. Ky manual i përbashkët për rregullat dhe metodikën e punës që synon standardizimin e procedurave97 të inspektimit dhe verifikimit të ankesave98, është hartuar tashmë. 3. Marrja e masave në drejtim të strukturës formale të raporteve të inspektimit për rritjen e cilësisë së inspektimeve, efektivitetit dhe përgjegjshmërisë së pushtetit gjyqësor. . Për këtë qëllim duhen miratuar struktura të raporteve të unifikuara të inspektimit nga titullarët e dy institucioneve. Aktualisht, strukturat nuk janë miratuar ende nga titullarët, por struktura e raportit, si e tillë, është e përfshirë në manual. 4. Përmirësimi i formatit të strukturës së regjistrimit të informacionit statistikor mbi baza të përhershme. Sistemi i ankesave online është aktiv në faqet përkatëse të internetit të dy institucioneve.

Memorandumi i bashkëpunimit në fuqi dhe pararendësi i tij - Memorandumi teknik - kanë adresuar më së miri objektivin e qartësimit të kompetencave duke arritur efektivisht shmangien e mbivendosjeve dhe standardizimin e praktikave të punës së dy inspektorateve.

Institucionet përgjegjëse, burimet dhe treguesi janë parashikuar drejt, por afati nuk është planifikuar në mënyrë realiste.

objektivi specif ik 2.3: Forcimi i rolit dhe pavarësisë së prokurorit në procesin e hetimit (i rëndësishëm).

2.3.1 Nënshkrimi i memorandumit të bashkëpunimit Ministria e Drejtësisë/Prokuroria e Përg jithshme institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë /Prokuroria e Përgjithshme

94. Shih nenin 2 të memorandumit të bashkëpunimit, http://www.kld.al/sites/all/documents/pdf/memorandum-kld-md.pdf95. Shih nenin 3 të memorandumit.96. Elvis Cefa, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, nënkryetar, letër “Kthim përgjigje ndaj kërkesës së Fondacionit Soros për zbatimin e planit të veprimit të Strategjisë së drejtësisë”, nr. prot.. 1218/1, datë 26.9.2012. Raporti përfundimtar për zbatimin e memorandumit të mirëkuptimit “Për harmonizimin e procedurave të inspektimit gjyqësor dhe shmangien e mbivendosjes së kompetencave”, datë 29.8.2012. Raporti përfshin këto seksione: manuali i inspektimit, struktura e raporteve të inspektimit, shkëmbimi i statistikave periodike mbi ankesat dhe në fund paraqiten disa rekomandime.97. Njëlloj si më lart, f. 3. 98. Manual për procedurat e verifikimit të ankesave dhe të inspektimit të gjykatave të shkallës së parë dhe të gjykatave të apelit, hartuar nga Ministria e Drejtësisë, KLD dhe Misioni Euralius III, Tiranë, dhjetor 2011-qershor 2012.


Koha e realizimit: 2011-2013 ( i vazhdueshëm)Statusi: E pazbatuar99

Masë me natyrë rregullatore. Është përgatitur një projektmemorandum100 i cili është diskutuar disa herë ndërmjet dy institucioneve, por ende nuk është përfunduar. Megjithatë vlen të përmendet se masa ka ende afat për t’u realizuar.

Institucionet përgjegjëse, burimet dhe treguesi janë parashikuar drejt, por afati nuk është planifikuar në mënyrë realiste.

2.3.2 Aktet nënlig jore të lig jit “Për policinë g jyqësore” institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë /Prokuroria e Përgjithshme, Ministria e BrendshmeKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar

Masë me natyrë rregullatore. Gjatë periudhës së monitorimit janë miratuar këto akte: - Urdhri i Prokurores së Përgjithshme, nr. 165, datë 19.9.2011, “Për përcaktimin e kritereve

për dhënien e shtesës së pagës për vështirësi pune për oficerët e policisë gjyqësore. Ky urdhër saktëson kriteret për shtesa page kur oficeri është caktuar ose është transferuar përkohësisht në një seksion me kushte të vështira për shkak të logjistikës ose rrezikut që lidhet me veprimtarinë, ose kur veprimtaria kërkon kompetenca të specializuara dhe të jashtëzakonshme, volumi i punës është jashtëzakonisht i madh dhe çështjet janë veçanërisht komplekse për shkak të numrit dhe rëndësisë së krimeve, numrit të të pandehurve, implikimeve ndërkombëtare dhe volumit të provave. - Udhëzim i Prokurores së Përgjithshme, nr.1, datë 19.9.2011, “Për përcaktimin e kritereve

për shpërblimin për merita profesionale të oficerëve të policisë gjyqësore”. Ky akt udhëzon drejtuesit e prokurorive për të vlerësuar meritat profesionale të oficerëve të policisë gjyqësore, bazuar në disa kritere të përcaktuara, siç janë: njohuri dhe zotërim të kompetencave të specializuara në lidhje me teknologjitë speciale dhe disiplinat teknike, prodhimtari më të lartë se mesatarja ose angazhim për të punuar jashtë orarit, menaxhim të mirë të rasteve komplekse, rezultatet e arritura në koordinimin e grupeve të mëdha hetimore e bashkëpunim me grupe në nivel kombëtar e ndërkombëtar, cilësia e akteve procedurale të nxjerra. - Udhëzim i përbashkët i Prokurores së Përgjithshme dhe ministrit të Brendshëm nr. 2, datë

7.11.2011, “Për kryerjen dhe përfundimin e hetimeve të kallëzuara drejtpërdrejt në prokurori apo të filluara kryesisht”. Ky udhëzim përcakton disa rregulla lidhur me rastet kur përfundon hetimi nga seksionet e policisë gjyqësore, delegimin e hetimit shërbimit të Policisë Gjyqësore, krijimin e grupeve të përbashkëta hetimore, njohjen e prokurorit me organizimin e shërbimit të policisë gjyqësore etj. - Udhëzim i përbashkët i Prokurores së Përgjithshme, ministrit të Brendshëm, ministrit

të Financave, ministrit të Mbrojtjes si dhe ministrit të Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave, “Për procedurat e konkurrimit për caktimin në seksion të punonjësve të policisë

99. Realizimi i kësaj mase është në progres, pasi koha e realizimit parashikohet deri në vitin 2013.100. Bazuar në takimin e datës 21.9.2012 me drejtoren e Drejtorisë së Studimeve në Prokurorinë e Përgjithshme..

2

gjyqësore”101. Ky udhëzim ka rëndësi, pasi saktëson në mënyrë të detajuar rregullat për rishikimin e organikës dhe të vendeve të lira, dokumentacionin që duhet të dorëzohet nga kandidatët, procedurat e konkurrimit dhe të vlerësimit të punonjësve të policisë gjyqësore. - Udhëzim i përbashkët i Prokurores së Përgjithshme dhe ministrit të Brendshëm, nr. 3,

datë 15.12.2011, “Për procedimin disiplinor të punonjësve të policisë gjyqësore”. Udhëzimi parashikon rregullat që zbatohen gjatë procedimit disiplinor duke përfshirë ndër të tjera parimet e ligjshmërisë, objektivitetit, gjykimit me gojë dhe kontradiktoritetit në përputhje me procesin e rregullt ligjor. Gjithashtu, sqaron rastet e konkurrimit të shkeljeve disiplinore dhe kriteret që mbahen parasysh për zgjedhjen e masës disiplinore. Me rëndësi është parashikimi për regjistrin e procedimit disiplinor dhe saktësimi i gjithë hapave proceduralë që lidhen me procesin disiplinor duke filluar nga organet që nisin procedimin, urdhrin për fillimin e tij, njohjen me dokumentacionin e procedimit dhe shqyrtimin e procedimit disiplinor nga komisioni disiplinor dhe marrjen e vendimit nga ky komision. - Marrëveshje “Për trajnimin vazhdues të agjentëve dhe oficerëve të policisë gjyqësore”

ndërmjet Prokurorisë së Përgjithshme, Ministrisë së Brendshme dhe Shkollës së Magjistraturës102. Kjo marrëveshje është e rëndësishme, pasi në thelb të saj qëndron vlerësimi i ngritjes së vazhdueshme profesionale të oficerëve dhe agjentëve të policisë gjyqësore, si nevojë në luftën kundër kriminalitetit dhe në përmirësimin e procesit hetimor të veprave penale. Kështu, oficerët dhe agjentët e policisë gjyqësore i nënshtrohen trajnimit vazhdues nga Shkolla e Magjistraturës dhe Qendra e Formimit Policor dhe pjesëmarrja e tyre në këto trajnime është e detyrueshme. - Të gjitha aktet e mësipërme luajnë rol të rëndësishëm në forcimin e kontributit dhe

mënyrën si i ushtrojnë funksionet e tyre hetimore oficerët e policisë gjyqësore. Këto udhëzime synojnë përmirësimin e kapaciteve profesionale të organeve të hetimit dhe ndjekjes penale, duke ndihmuar në këtë mënyrë në rritjen e autonomisë dhe konsolidimin e përgjegjshmërisë së tyre. Udhëzimi i tretë ka lidhje më të drejtpërdrejtë me objektivin specifik, pasi qartëson rastet kur policia gjyqësore përfundon veprimet procedurale, të cilat i kalojnë dhe njihen prej prokurorit. Aktet e tjera kanë rëndësi, pasi forcojnë veprimtarinë hetimore të oficerëve të policisë gjyqësore, duke nisur nga rekrutimi, shpërblimet e shtesat në pagë e duke vijuar me llogaridhënien përmes parashikimeve të procedimit disiplinor. Pesë nga gjashtë aktet ligjore janë nënshkruar brenda vitit 2011.

Institucionet përgjegjëse dhe burimet e treguesit janë parashikuar drejt.

2.3.3. Akte nënlig jore të brendshme të Prokurorisë së Përg jithshme institucioni përg jeg jës:Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2011-2013 ( i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar

Kjo është një masë me natyrë rregullatore. Aktet ligjore të miratuara në periudhën që monitorohet janë ato të përmendura më lart, në masën 2.3.2. Kjo mënyrë e formulimit të masës e bën të vështirë vlerësimin nëse është arritur objektivi specifik, pasi aktet e brendshme

101. Udhëzim i përbashkët i Prokurores së Përgjithshme, nr. 2, datë 14.5. 2012, ministrit të Brendshëm, nr. 58/7 datë 13.6.2012, minis-trit të Financave, nr. 121/9, datë 10.9.2012, ministrit të Mbrojtjes, nr. 6, datë 25.6.2012, ministrit të Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave, nr. 5247, datë 27.6.2012, ”Për procedurat e konkurrimit për caktimin në seksion të punonjësve të policisë gjyqësore”.102. Marrëveshje “Për trajnimin vazhdues të agjentëve dhe oficerëve të policisë gjyqësore” ndërmjet Prokurorisë së Përgjithshme, nr. 2303/7, datë 15.12.2011, Ministrisë së Brendshme, nr. 3197/6, datë 20.2.2011 dhe Shkollës së Magjistraturës, nr. 330/1, datë 13.3.2011.


janë krejtësisht të papërcaktuara dhe, përveç një numri të parashikuar në pjesën narrative të strategjisë (7 akte nënligjore), nuk ka asnjë të dhënë për objektin e këtyre akteve. Pra, nëse i referohemi thjesht numrit të akteve të miratuara, 3 nga aktet e mësipërme janë të Prokurores së Përgjithshme, por ato lidhen kryesisht me veprimtarinë e oficerëve të policisë gjyqësore. I vetmi akt që ka lidhje më të drejtpërdrejtë me objektivin specifik, është urdhri i Prokurores, nr. 135, datë 2.7.2012, “Për vlerësimin e prokurorit”, i cili synon të krijojë një procedurë të vlerësimit të prokurorëve, të ngjashme me atë të vlerësimit të gjyqtarëve.

Institucionet, burimet janë parashikuar drejt. Ndërsa treguesi është pjesërisht i saktë, pasi duhej të kishte më shumë indikatorë vlerësues cilësorë të masës përkatëse. Afatet e parashikuara janë realiste.

2.3.4 Forcimi i Këshillit të Prokurorëve institucioni përg jeg jës: Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2011-2013 ( i vazhdueshëm)Statusi: E pazbatuar Kjo është një masë me natyrë ngritje kapacitetesh, e formuluar si objektiv specifik. Gjatë takimit në Prokurori u konfirmua se Këshilli i Prokurorëve funksionon normalisht dhe mblidhet vazhdimisht për të vendosur për çështje sipas kompetencës së vet, duke nënkuptuar panevojshmërinë e planifikimit të kësaj mase. U konfirmua, gjithashtu, që kjo masë nuk është propozuar nga Prokuroria e Përgjithshme.

Institucionet përgjegjëse, burimet dhe afatet janë parashikuar në mënyrën e duhur. Treguesi i vendosur për këtë masë është formuluar si “kontributi më i mirë i Këshillit” dhe është shumë i përgjithshëm. Duke e parë këtë masë të lidhur me objektivin specifik për të cilin është planifikuar, qëllimi i saj është të garantojë një rol më të qenësishëm të Këshillit të Prokurorëve, si organ këshillimor për Prokurorin e Përgjithshëm, por njëkohësisht edhe një pavarësi më të madhe të prokurorisë në procesin e hetimit të çështjeve penale.

2

5. konkLuZione pËr progresin e Arritur Nga monitorimi i ecurisë së zbatimit të 14 masave të përcaktuara për realizimin e objektivit strategjik nr. 2 të planit të veprimit rezultojnë:

• 6 masa janë vlerësuar të zbatuara (43%), ndër të cilat 1 është zbatuar përtej afatit të parashikuar;

• 4 masa janë vlerësuar të pazbatuara (29%), ndër të cilat 2 kanë një afat zbatimi më të gjatë, përtej kohës së monitorimit, gjë që tregon se kanë ende afat për t’u realizuar.

• 4 masa janë vlerësuar të zbatuara pjesërisht (28%), 2 prej të cilave kanë ende afat për t’u realizuar deri në 2013-n.

Për sa u takon afateve të realizimit, në 9 raste ato nuk janë planifikuar në mënyrë të saktë dhe realiste, ndërsa në 5 masa të tjera afatet janë përcaktuar në mënyrë të drejtë.

Përcaktimi i përgjegjësisë institucionale është bërë përgjithësisht në mënyrën e duhur dhe të saktë. Kështu, në 14 masa, në 11 prejt tyre institucionet përg jeg jëse janë përcaktuar drejt dhe vetëm në 3 masa nevojitet përfshirja e institucioneve të tjera. Gjithashtu, në këtë objektiv mungon përfshirja e institucioneve të tjera partnere që duhet të marrin pjesë dhe të asistojnë në procesin e realizimit të këtyre masave, siç është Shkolla e Magjistraturës, projekti PACA, EURALIUS-i etj.

Përcaktimi i burimeve/shpenzimeve: Në përgjithësi, burimet e parashikuara për zbatimin e masave janë operative. Në 12 raste burimet janë planifikuar në mënyrë adekuate dhe të qartë. Ndërsa në 2 raste parashikohen edhe fonde nga donatorë e, më konkretisht, fonde nga UNIFEM-i për masat që lidhen me kuotën gjinore. Për 2 masat që kanë të bëjnë me motivimin financiar dhe pagat e gjyqtarëve, burimet financiare të parashikuara janë vetëm ato operative, ndërkohë që çdo rishikim ligjor që lidhet me motivimin financiar të gjyqtarëve, duhej të ishte shoqëruar me një shumë të caktuar që do t’i korrespondonte ndryshimit të sistemit të pagave. Është detyrim kushtetues që çdo ligj i ri duhet të bashkëshoqërohet me faturën financiare, ndaj do të ishte e rekomandueshme që kjo shumë të parashikohej në planin e veprimit të Strategjisë.

Përcaktimi i mekanizmave monitorues dhe vlerësues: Në 7 masa mekanizmat monitorues janë hartuar në mënyrë të përg jithshme dhe formaliste. Mungesa e treguesve specifikë dhe konkretë

MASA TE ZBATUARA


MASA TE PAZBATUARA

43%

28%

29%



pengon monitorimin dhe vlerësimin adekuat të zbatimit të masave konkrete. Në disa raste treguesi formulohet si hyrja në fuqi e ligjit dhe e akteve nënligjore. Ndonëse në vetvete ky është një tregues i rëndësishëm, është e domosdoshme që disa tregues të ishin më specifikë. P.sh., kur masa shprehet për motivim financiar, treguesi duhet të jetë konkret dhe i detajuar, si p.sh., përqindja X e rritjes së pagës. Në një rast, treguesi nuk ka lidhje fare me masën (p.sh., masa 2.1.4) e, në një rast tjetër të kuotës gjinore, ai nuk shprehet me përqindjen e synuar, por formulimi mbetet i përgjithshëm. Në 7 masa të tjera, treguesit janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme.

Si përfundim, bazuar në të dhënat e mësipërme dhe nga niveli i ulët i zbatueshmërisë së masave të parashikuara në këtë objektiv strategjik rezulton se për përmbushjen e tij mbetet ende shumë punë për të bërë. Një tjetër faktor që na bind në këtë konkluzion, ka të bëjë me analizën e afateve të parashikuara për realizimin e këtyre masave, ku vetëm 6 masa nga 14 të planifikuara kanë ende afat për t’u realizuar deri në 2013-n dhe shumica e tyre do të duhet të ishin realizuar brenda këtij viti. Në mënyrë më të detajuar, për objektivin specifik 2.1. vihet re një progres i lehtë, i cili lidhet kryesisht me miratimin e ndryshimeve kushtetuese për sa i takon heqjes dhe kufizimit të regjimit të imuniteteve, i cili u përgjigjet standardeve ndërkombëtare dhe nevojave reale të luftës kundër korrupsionit. Gjithsesi, ky mbetet një parashikim ligjor që pritet të sjellë rezultatet e tij vetëm pas zbatimit në praktikë. Zhvillime pozitive lidhen edhe me rishikimin e vendimit të KLD-s për procedimin disiplinor të gjyqtarëve, i cili përmban një sërë garancish për proces të rregullt ligjor. Pavarësisht nga këto arritje, ende paraqiten sfida madhore në forcimin e statusit të gjyqtarëve dhe prokurorëve si dhe në vendosjen e garancive reale për zhvillimin e karrierës së tyre, bazuar në një sistem të vërtetë meritokracie. Gjithashtu, nevojitet aplikimi i procedurave transparente dhe tërësisht profesionale për emërimet, transferimet dhe promovimet e gjyqtarëve dhe prokurorëve, bazuar kryekëput nga një sistem vlerësimi i mbështetur në kritere të pavarura dhe të paanshme profesionale. E fundit, por jo për nga rëndësia, promovimi financiar i gjyqtarëve dhe prokurorëve mbetet ende një çështje e pazgjidhur që ndikon në përpjekjet për përmirësimin e statutit të tyre.

Për objektivin specifik 2.2, zhvillim pozitiv është nënshkrimi i memorandumit të mirëkuptimit midis Ministrisë së Drejtësisë dhe Këshillit të Lartë të Drejtësisë për ndarjen e kompetencave ndërmjet dy inspektorateve në varësi të tyre. Gjithsesi, mbetet për t’u parë zbatimi në praktikë i këtij memorandumi të nënshkruar vetëm pak muaj më parë si dhe masat që do të merren në bashkëpunim midis këtyre dy institucioneve për zgjidhjen e një sërë problemeve që lidhen me sistemin gjyqësor. Për sa i takon ojektivit specifik 2.3 për forcimin e rolit dhe të pavarësisë së prokurorit në procesin e hetimit, është realizuar vetëm plotësimi i kuadrit ligjor “Për policinë gjyqësore”, që sërish mbetet një masë me karakter ligjor që pritet të sjellë efektet e saj pas zbatimit në praktikë. Në raport me masat e tjera të parashikuara në këtë objektiv, pak është bërë për forcimin e rolit dhe pavarësisë së prokurorisë në sistemin e drejtësisë e, rrjedhimisht, edhe në konsolidimin e përgjegjshmërisë së organit të akuzës për të qenë i pandikuar, i paanshëm dhe konsistent në sigurimin e mbrojtjes ligjore të barabartë për të gjitha palët.

2

6. rekomAnDime pËr ZHViLLimet e ArDHsHmeFormulimi i objektivit strategjik 2 duhet të thjeshtohet duke u formuluar në mënyrë të drejtpërdrejtë “Konsolidimi i përgjegjshmërisë së sistemit të drejtësisë”.Objektivi specifik 2.1 duhet të ndahet në dy pjesë ose në dy objektiva të veçantë: njëri duhet të fokusohet në përmirësimet ligjore për forcimin dhe respektimin e statusit të gjyqtarit dhe prokurorit dhe tjetri duhet t’i mëshojë rritjes së llogaridhënies ose përgjegjshmërisë së gjyqtarëve dhe prokurorëve, si procedimi disiplinor dhe vlerësimi profesional.

Në objektivin specifik 2.1 duhet të përcaktohen indikatorë sasiorë të shprehur në përqindje se sa do të rriten pagat e gjyqtarëve dhe prokurorëve gjatë periudhës së veprimit të Strategjisë. Gjithashtu, masat për motivimin financiar dhe rishikimin e legjislacionit për pagat duhet të shkrihen në një të vetme.

Në këtë objektiv duhet të shtohen disa masa të rëndësishme, si:• Hartimi i një studimi i cili do të analizojë të gjitha privilegjet që gëzojnë gjyqtarët për shkak të detyrës. • Përgatitja e një analize/studimi për zbatimin në praktikë të garancive për promovimin në karrierë të gjyqtarëve dhe për procedimin disiplinor të tyre. • Duke qenë se është e rëndësishme që procesi i rregullt ligjor ndaj procedimit disiplinor të një gjyqtari duhet të jetë garanci që realizohet në praktikë, kjo masë duhej të ishte shoqëruar me tregues cilësorë, secili prej të cilëve mund të ishte njëri prej elementeve të procesit të rregullt, të parashikuar në nenin 2/a. Kjo masë duhej të përmbante edhe elementin e zbatimit, formuluar si “Rishikimi dhe zbatimi....” dhe si afat kohor të parashikohej “në vazhdimësi”.

Siç është përmendur edhe më lart, një objektiv specifik i veçantë që i duhet shtuar këtij objektivi strategjik dhe që ka një impakt domethënës në përmirësimin e përgjegjshmërisë së sistemit të drejtësisë, është konsolidimi i sistemeve etike për gjyqtarët dhe prokurorët.


BiBLiogrAFiA

LiGje Dhe AKte nënLiGjoRe:Ligji nr 9877, datë 18 .2.2008, “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”.

Ligj nr.8737, datë 12.2.2001 (ndryshuar me vendim të Gjykatës Kushtetuese, nr. 25, datë 13.2.2002 ) (ndryshuar me ligjin nr. 9102, datë 10.07.2003) ndryshuar me ligjin nr. 10051, datë 29.12.2008 “Për organizimin dhe funksionimin e Prokurorisë”.

Nr. 8811, datë 17.5.2001 (ndryshuar me ligjin nr. 9448, datë 5.12.2005, “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë).

Memorandumi i Bashkëpunimit ndërmjet Drejtorisë së Përgjithshme të Çështjeve të Drejtësisë në Ministrinë e Drejtësisë dhe inspektoratit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë “Për harmonizimin e procedurave të inspektimit gjyqësor dhe shmangien e mbivendosjes së kompetencave”, datë 5.12.2011.

Memorandum i bashkëpunimit ndërmjet ministrit të Drejtësisë dhe zv. kryetarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë “Për shmangien e mbivendosjes së kompetencave në inspektimin gjyqësor”, datë 13.9.2012.

Urdhri nr. 135, datë 2.7.2012, i Prokurores së Përgjithshme, “Mbi vlerësimin e prokurorit”.

Urdhri i Prokurores së Përgjithshme, nr. 165, datë 19.9.2011, “Për përcaktimin e kritereve për dhënien e shtesës së pagës për vështirësi pune për oficerët e policisë gjyqësore”.

Udhëzim i Prokurores së Përgjithshme, nr.1, datë 19.9.2011, “Për përcaktimin e kritereve për shpërblimin për merita profesionale të oficerëve të policisë gjyqësore”.

Udhëzim i përbashkët i Prokurores së Përgjithshme dhe ministrit të Brendshëm, nr. 2, datë 7.11.2011, “Për kryerjen dhe përfundimin e hetimeve të kallëzuara drejtpërdrejt në prokurori apo të filluara kryesisht”.

Udhëzim i përbashkët i Prokurores së Përgjithshme, nr. 2, datë 14.5. 2012, ministrit të Brendshëm, nr. 58/7, datë 13.6.2012, ministrit të Financave, nr. 121/9, datë 10.9.2012, ministrit të Mbrojtjes, nr. 6, datë 25.6.2012, ministrit të Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit të Ujërave, nr. 5247, datë 27.6.2012, ”Për procedurat e konkurrimit për caktimin në seksion të punonjësve të policisë gjyqësore”.

Udhëzim i përbashkët i Prokurores së Përgjithshme dhe ministrit të Brendshëm, nr. 3, datë 15.12.2011, “Për procedimin disiplinor të punonjësve të policisë gjyqësore”.

Marrëveshje “Për trajnimin vazhdues të agjentëve dhe oficerëve të policisë gjyqësore” ndërmjet Prokurorisë së Përgjithshme nr. 2303/7, datë 15.12.2011, Ministrisë së Brendshme, nr. 3197/6, datë 20.2.2011 dhe Shkollës së Magjistraturës, nr. 330/1, datë 13.3.2011.Vendim i KLD-së, nr. 274/2, datë 16.2.2011, “Për organizimin dhe funksionimin e komisionit të shqyrtimit të kandidatëve për gjyqtarë”.

2

DoKumente/shKResA zyRtARe nGA institucionet PëRGjeGjëse:Manual për procedurat e verifikimit të ankesave dhe të inspektimit të gjykatave të shkallës së parë dhe të gjykatave të apelit, hartuar nga Ministria e Drejtësisë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë dhe Misioni Euralius III, Tiranë, dhjetor 2011- qershor 2012.

Mariana Semini, Shkolla e Magjistraturës, drejtore, shkresa nr. prot. 827, datë 2.8.2012, “Përgjigje shkresës nr. 282/2012, 13.7.2012.

Elvis Cefa, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, nënkryetar, letër “Kthim përgjigje ndaj kërkesës së Fondacionit Soros për zbatimin e planit të veprimit të Strategjisë së drejtësisë”, nr. prot. 1218/1, datë 26.9.2012.Takime/komunikime elektronike:Edlira Jorgaqi, Prokuroria e Përgjithshme, drejtore e marrëdhënieve me jashtë, komunikim elektronik, datë 22 tetor 2012 “ Relacion për hartimin e projektbuxhetit afatmesëm të Prokurorisë së Përgjithshme për vitet 2013-2020”.

Drejtoria e Inspektimit dhe e Burimeve njerëzore, Prokuroria e Përgjithshme, komunikim elektronik, datë 21 shtator 2012.

Valbona Vata, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, kryeinspektore, komunikime elektronike: 30 shtator 2012 dhe 3 tetor 2012.

Ermira Shkurti, UNDP-PNUD, oficere programi, komunikim elektronik, datë 23.10.2012.

Takim në Prokurorinë e Përgjithshme, datë 21.9.2012, me drejtoren e marrëdhënieve me jashtë dhe një punonjëse të Drejtorisë së Inspektimit dhe të Burimeve Njerëzore.

RAPoRte:Raporte Misioni EURALIUS

Raporti për inspektimin tematik, bazuar në vendimin nr. 274.12, datë 16.2.2011 të KLD-së.

Raporti për inspektimin tematik, bazuar në vendimin nr. 274.1, datë 16.2.2011 të KLD-së.

Raporti për inspektimin tmatik, bazuar në vendimin nr. 276/7, datë 6.5.2011.

Progresraporti 2012, Kontributi i Shqipërisë - INPUT II, maj-gusht 2012, www.mie.gov.al

Raporti përfundimtar për zbatimin e memorandumit të mirëkuptimit “Për harmonizimin e procedurave të inspektimit gjyqësor dhe shmangien e mbivendosjes së kompetencave”, datë 29.8.2012.

G. Griffith, Judicial Accountability, Background Paper No 1/98 NSW Parliamentary Reseach Service.

AKte nDëRKombëtAReRekomandimet e Kievit për pavarësinë e gjyqësorit në Europën Lindore, Kaukazin Jugor dhe Azinë Qendrore, aksesuar në http://www.osce.org/odihr/71178


nr.3

3

oBJeKtiVi StrategJiK nr. 3Konsolidimi i efektivitetit të pushtetit g jyqësor për të qenë efektiv, eficient dhe i hapur, si dhe i gatshëm për të vepruar në përputhje me Kushtetutën, aktet ndërkombëtare dhe leg jislacionin e brendshëm, duke u udhëhequr nga parimi i shtetit të së drejtës, si dhe fuqizimi i bashkëpunimit g jyqësor ndërkombëtar (shumë i rëndësishëm).

1. AnALiZA e oBJektiVit strAtegJikKy objektiv nuk është formuluar qartë për të pasqyruar problematikën për të cilën është hartuar. Ai është plotësues i dy objektivave të parë strategjikë: objektivave për konsolidimin e pavarësisë (objektivi strategjik 1) dhe objektivave për konsolidimin e përgjegjshmërisë së sistemit të drejtësisë (objektivi strategjik 2). Të tre objektivat së bashku do të duhej të pasqyronin veprimet që do të kryhen për të konsoliduar pavarësinë, përgjegjshmërinë dhe efektivitetin e pushtetit gjyqësor, si shtyllat e reformës së drejtësi. Në këtë kuptim, nuk është bërë e qartë ndarja e efektivitetit nga pavarësia dhe përgjegjshmëria dhe nuk është sqaruar çfarë nënkuptohet me efektivitet apo çfarë do të synohet të realizohet, si pjesë e efektivitetit të sistemit gjyqësor. Këto mangësi në konceptimin e objektivit strategjik vijnë si pasojë e mangësive në hartimin e pjesës hyrëse të Strategjisë dhe bëjnë që edhe objektivat specifikë e masat konkrete të parashikuara për realizimin e tij të mos jenë konceptuar në mënyrën e duhur. Kjo ka shkaktuar që ky objektiv të ketë mbivendosje, si me objektivin strategjik 1 (pavarësia e pushtetit gjyqësor), ashtu edhe me objektivat strategjikë 4 (aksesi në drejtësi) dhe 7 (përmirësimi i infrastrukturës dhe kushteve të punës). Si rrjedhojë e mbivendosjeve mes objektivave strategjikë, nuk është arritur të pasqyrohen në mënyrën më të mirë të mundshme të gjitha parimet e strategjisë103 dhe të parashikohen masat e duhura për të realizuar secilin prej tyre. Gjithashtu, mendojmë se një formulim më i mirë i objektivit strategjik 3 do të kishte mënjanuar shprehje, si “i gatshëm për të vepruar në përputhje me Kushtetutën...”, që mendojmë se nuk i takon një dokumenti të tillë.

2. AnALiZË e oBJektiVAVe speCiFikË Për realizimin e objektivit të tretë strategjik janë parashikuar 8 objektiva specifikë. Siç u theksua më lart, ndarja jo e qartë ndërmjet objektivave strategjikë bën që edhe objektivat specifikë të parashikuar për objektivin strategjik 3 të mos jenë të përshtatshëm dhe të mjaftueshëm për të realizuar përmbajtjen e këtij objektivi. Objektivat specifikë të parashikuar për objektivin strategjik 3 janë kryesisht të një natyre të përgjithshme.

103. Parimet e Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë janë: pavarësia, paanësia, përgjegjshmëria ndaj Kushtetutës dhe ligjit, aksesi në drejtësi, transparenca dhe cilësia e shërbimit përkundrejt kostos efektive.


3.1. Reduktimi i mbingarkesës së gjykatave dhe i zvarritjeve të çështjeve gjyqësore (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv specifik është i natyrshëm dhe i pritshëm për këtë objektiv strategjik. Reduktimi i mbingarkesës së gjykatave dhe i zvarritjeve të proceseve gjyqësore ka ndikim të padiskutueshëm te konsolidimi i efektivitetit të pushtetit gjyqësor. Megjithatë, nga pjesa hyrëse e Strategjisë nuk del e qartë nëse problemi i sistemit gjyqësor është mbingarkesa e gjyqtarëve si numër i madh çështjesh të shpërndara për gjyqtar apo mbingarkesa e gjykatave si numër i madh çështjesh të pashpërndara (backlogs), apo të dyja. Një formulim më i mirë i pjesës hyrëse do të sillte edhe një formulim më të mirë të këtij objektivi, në mënyrë që të krijohej shtrati për masat/veprimet e duhura.

3.2. Rritja e performancës së gjyqtarëve dhe prokurorëve, si dhe orientimi i sistemit gjyqësor drejt praktikave më të mira europiane për ofrimin e shërbimeve cilësore për qytetarët (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv ka lidhje organike me objektivin strategjik dhe ndikon në realizimin e tij. Objektivi ka natyrë të përgjithshme dhe lejon parashikimin e masave të natyrave të ndryshme për realizimin e tij.

3.3. Përmirësimi i procesit të seleksionimit të kandidatëve për magjistratë, i formimit dhe i vlerësimit të tyre (i rëndësishëm)Objektivi specifik i përmirësimit të procesit të seleksionimit të kandidatëve për magjistratë, duke qenë një nga elementet e emërimit të gjyqtarëve, duhet të parashikohej si objektiv specifik për realizimin e pavarësisë së sistemit gjyqësor (objektivi strategjik 1). Nga ana tjetër, dy masa nën këtë objektiv (masat 3.2.2. dhe 3.3.4.) janë parashikuar edhe për realizmin e objektivit specifik 3.2.

3.4. Përfshirja e gjyqtarëve dhe e prokurorëve në fushën e publikimeve dhe forcimi i punës kërkimore shkencore (i rëndësishëm)Ky objektiv lidhet natyrshëm me objektivin strategjik, por është formuluar si një veprim konkret. Kjo gjë shkakton mospërputhje mes objektivit specifik dhe masave të parashikuara për realizimin e tij, pasi masat e përcaktuara për këtë objektiv kanë përmbajtje shumë më të ndryshme se objektivi, duke mos arritur të realizojnë përmbajtjen e tij. Objektivi 3.4. nuk përmban asnjë masë që do të sigurojë përfshirjen e gjyqtarëve dhe të prokurorëve në publikimet shkencore.

3.5. Përmirësimi i ekspertizës së specializuar në proceset gjyqësore (i rëndësishëm)Ky objektiv lidhet natyrshëm me objektivin strategjik, është formuluar mjaftueshëm qartë dhe krijon bazën për formulimin e masave të përshtatshme.

3.6. Rritja e shpejtësisë, cilësisë dhe efektivitetit të bashkëpunimit gjyqësor ndërkombëtar (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv lidhet natyrshëm me objektivin strategjik, është formuluar mjaftueshëm qartë dhe krijon bazën për formulimin e masave të përshtatshme.

3

3.7. Implementimi në kuadrin ligjor të sistemit ICMIS (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv është formuluar si veprim konkret, por formulimi nuk është i qartë. “Implementimi” është një term që zakonisht përdoret për një institut, proces apo detyrim që është rregulluar tashmë me ligj apo akt nënligjor dhe duhet të vihet në zbatim. Këto mangësi në formulim shkaktojnë mangësi edhe në masat e parashikuara për realizimin e këtij objektivi specifik. Masat e përcaktuara për të kanë përmbajtje shumë më të ndryshme se objektivi, duke e tejkaluar përmbajtjen e tij. Objektivi 3.7 përmban masa që nuk kanë të bëjnë vetëm me kuadrin ligjor, por edhe me ngritjen e kapaciteteve të sistemit ICMIS.

3.8. Përmirësimi i infrastrukturës elektronike të gjykatave dhe prokurorive (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv specifik, i cili është i formuluar mirë. Një pjesë e masave të tij që kanë të bëjnë me përmirësime të infrastrukturës fizike të gjykatave dhe prokurorive duhet të ishte pjesë e objektivit strategjik të përmirësimit të infrastrukturës dhe kushteve të punës (objektivi strategjik 7). Ndërsa disa masa të tjera që kanë të bëjnë me sistemin e menaxhimit të çështjeve janë të rëndësishme për këtë objektiv strategjik, por duhet të ishin përmbledhur nën një objektiv specifik që do të kishte për qëllim rritjen e efektivitetit në sistemin e prokurorisë.

3. VLerËsimi i VeprimeVe tË pArAsHikuArA pËr tË ADresuAr oBJektiVAt speCiFikË Për realizimin e objektivit strategjik 3 janë planifikuar gjithsej 50 masa konkrete. Shumica e këtyre masave kanë për synim rritjen e kapaciteteve (31 masa të tilla), ndërsa 13 masa janë me natyrë rregullatore dhe vetëm 6 masa synojnë përmirësimin cilësor të praktikave ekzistuese. Mekanizmat monitorues dhe vlerësues orientohen kryesisht drejt indikatorëve sasiorë, të cilët janë 32, përkundrejt 18 indikatorëve cilësorë.

Siç është theksuar më lart, formulimi jo i saktë i objektivave specifikë shkakton edhe mbivendosje mes këtyre objektivave dhe masave të përcaktuara për realizimin e tyre. Gjithashtu, veçori e objektivit strategjik 3 është se ka masa që përsëriten disa herë, si edhe shumë nga masat e parashikuara kanë formulime shumë të shkurtra që jo vetëm nuk tregojnë se çfarë synohet të arrihet me anë të masës, por bëjnë të vështirë edhe të kuptuarit e veprimit konkret që do të kryhet (“menaxhimi i rasteve” apo “vlerësimi” apo “sisteme vëzhgimi”).

3.1. Reduktimi i mbingarkesës së gjykatave dhe i zvarritjeve të çështjeve gjyqësore (shumë i rëndësishëm)Për realizimin e këtij objektivi specifik janë parashikuar 7 masa konkrete. Këto masa janë të gjitha me natyrë rregullatore dhe variojnë nga hartimi i akteve të reja nënligjore te ndryshimi i kodeve bazë. Të gjitha masat e parashikuara lidhen me objektivin specifik dhe synojnë realizimin e tij. Megjithatë, objektivit i mungojnë masa të natyrave të tjera, p.sh., rritje kapacitetesh apo përmirësim cilësor i praktikave ekzistuese, të cilat janë të domosdoshme për realizimin e këtij objektivi. Të tilla mund të ishin masat që lidhen me përmirësimin e sistemit të njoftimeve, me regjistrimin e seancave gjyqësore, pajisjen e gjykatave me sisteme të planifikimit të seancave gjyqësore (dhe përdorimit të sallave të gjyqeve), trajnimin e gjyqtarëve për përdorimin e sistemeve të tilla etj.


3.2. Rritja e performancës së gjyqtarëve dhe prokurorëve, si dhe orientimi i sistemit gjyqësor drejt praktikave më të mira europiane për ofrimin e shërbimeve cilësore për qytetarët (shumë i rëndësishëm)Për arritjen e objektivit 3.2. janë parashikuar 9 masa: 6 masa për rritje kapacitetesh (trajnime të llojeve të ndryshme), 2 masa për përmirësime cilësore (përmirësimi i kurrikulave) dhe 1 masë rregullatore (rishikim ligji). Një nga masat e parashikuara për këtë objektiv (zbatimi i rregullave të seleksionimit të kandidatëve për magjistratë, të formimit dhe të vlerësimit të tyre) është formuluar njëlloj me objektivin specifik 3.3.

6 nga masat e parashikuara për këtë objektiv specifik lidhen me veprimtarinë e Shkollës së Magjistraturës dhe, po ashtu, të gjitha masat e parashikuara për objektivin pasardhës. Është e vërtetë se aktiviteti i Shkollës së Magjistraturës (SHM), si institucion përgjegjës për trajnimin fillestar dhe, mbi të gjitha, për trajnimin e vazhduar të gjyqtarëve, është thelbësor për rritjen e performancës së gjyqtarëve. Megjithatë, disa prej masave të parashikuara nuk gjejnë vend natyrshëm në Strategji, pasi bëjnë fjalë për aktivitete rutinore të SHM-së (zbatimi i rregullave të seleksionimit) ose janë jorelevante për të qenë në një dokument të tillë (realizimi i procedurave të prokurimit publik për pajisje elektronike etj). Gjithashtu, mendojmë se masat e tjera që janë të domosdoshme për Strategjinë, duhet të ishin grupuar ndryshe, duke veçuar, nga njëra anë, masat që kanë të bëjnë me rritjen e performancës së gjyqtarëve (dhe që i takojnë jo vetëm SHM-së, por disa aktorëve të sistemit) dhe, nga ana tjetër, masat që lidhen me ngritjen e kapaciteteve të vetë Shkollës së Magjistraturës.

3.3. Përmirësimi i procesit të seleksionimit të kandidatëve për magjistratë, të formimit dhe të vlerësimit të tyre (i rëndësishëm)Masat e parashikuara për realizimin e objektivit specfik 3.3. karakterizohen nga synimi për të sjellë përmirësime cilësore (3 masa të tilla, të cilat u referohen aktiviteteve me natyrë rutinore) dhe vetëm 1 masë synon rritjen e kapaciteteteve. Masat e parashikuara për këtë objektiv karakterizohen nga paqartësia në formulim. Tri prej tyre janë formuluar shumë shkurt (seleksionimi i kandidatëve, procesi mësimor, vlerësimi) dhe duket se u referohen aktiviteteve të përditshme e rutinë të Shkollës së Magjistraturës. Masa e katërt, megjithëse e formuluar jo shumë qartë, synon ngritjen e kapaciteve në drejtim të respektimit të kuotave gjinore në seleksionimin e magjistratëve104.

3.4. Përfshirja e gjyqtarëve dhe e prokurorëve në fushën e publikimeve dhe forcimi i punës kërkimore shkencore (i rëndësishëm)Ky objektiv përmbledh 3 masa me natyrë ngritje kapacitetesh. Masa të tilla, si botimi i revistës “Jeta juridike”, e cila është revistë shkencore, apo i revistës “Magjistrati”, nxitin përfshirjen e gjyqtarëve dhe të prokurorëve apo të kandidatëve për magjistratë në fushën e publikimeve, pasi ato janë forume ku gjyqtarët mund të publikojnë punimet e tyre shkencore. Pjesa e objektivit specifik që lidhet me forcimin e punës kërkimore shkencore, nuk adresohet nga masat e përmendura në Strategji. Nga një vlerësim i përgjithshëm, masat nuk janë mjaftueshmërisht konkrete, përveç masës “Botimi i 4 numrave të revistës “Jeta jridike”.

104. Gjithashtu, shih edhe shënimet për objektivin specifik 3.2.

3

3.5. Përmirësimi i ekspertizës së specializuar në proceset gjyqësore (i rëndësishëm)Ky objektiv përmbledh 1 masë me natyrë rregullatore dhe 1 masë për përmirësim cilësor. Ky objektiv adresohet vetëm nga dy masa që lidhen, njëra me përmirësimin e shërbimit mjekoligjor përmes automatizimit të disa proceseve, si digjitalizimin e sallës së autopsisë dhe të arkivit, dhe tjetra me hartimin e një projektvendimi për tarifat e ekspertëve dhe të përkthyesve. Mendoj se masat e mësipërme e adresojnë vetëm në mënyrë të pjesshme objektivin specifik. Ekspertizat në procesin gjyqësor janë të llojeve të ndryshme dhe, pa u evidentuar problematika aktuale dhe pa u caktuar një vijë bazë (baseline) e statusit të tyre aktual, çdo objektiv specifik dhe masë është në realitet e pamatshme.

3.6. Rritja e shpejtësisë, e cilësisë dhe e efektivitetit të bashkëpunimit gjyqësor ndërkombëtar (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv adresohet nga 6 masa, të cilat mendoj se adresojnë aspekte që lidhen me objektivin specifik. Pjesa dërrmuese e masave të planifikuara për këtë objektiv janë ngritje kapacitetesh, përkatësisht 4 masa, përkundrejt 2 masave me natyrë rregullatore. Kështu, në Strategji janë evidentuar masa, si: përfundimi i disa marrëveshjeve ndërkombëtare në fushën e bashkëpunimit gjyqësor ndërkombëtar; përmirësimi i përkthimeve; trajnime për unifikimin e letërkërkesave të ndihmës juridike penale e civile dhe krijimi i bazës elektronike të të dhënave për bashkëpunimin gjyqësor. Megjithatë, pjesa narrative e strategjisë duhej të përmbante një paragraf, i cili të evidentonte problematikën që lidhet me këtë objektiv dhe një vlerësim të bashkëpunimit gjyqësor aktual. Pra, nëse objektivi synon rritjen e shpejtësisë, të cilësisë dhe të efektivitetit të bashkëpunimit, në Strategji duhej evidentuar: cila është kohëzgjatja aktuale e një procedure që lidhet me aspekte të bashkëpunimit gjyqësor; cila është problematika që lidhet me përkthimet; cilat janë shtetet me të cilat Shqipëria ka marrëveshje aktualisht dhe me cilat nuk ka; një përshkrim i bashkëpunimit gjyqësor dhe nevojat nga praktika; si mbahen dhe përpunohen aktualisht të dhënat etj. Nëse procesi është i ngadalshëm dhe joeficient, atëherë duhen evidentuar arsyet e vonesave, të cilat mund të vijnë për shkak të mungesës së kuadrit ligjor apo të burimeve njerëzore të pamjaftueshme etj.

3.7. Implementimi në kuadrin ligjor të sistemit ICMIS (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv, megjithëse është formuluar si një veprim konkret me karakter rregullator, përmban tri masa të ndryshme, nga të cilat një ka për synim përmirësimin cilësor të sistemit ICMIS. Në këtë drejtim, duhet vënë re se zhvillimi dhe përmirësimi i sistemit ICMIS është parashikuar si masë për objektivat 3.7 dhe 3.8, duke u dhënë dy formulime që dallojnë shumë pak nga njëri-tjetri.

3.8. Përmirësimi i infrastrukturës elektronike të gjykatave dhe prokurorive (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv i cili, siç kemi theksuar më lart, do të gjente më mirë vend në objektivin strategjik të përmirësimit të infrastrukturës dhe të kushteve të punës (objektivi strategjik 7), përmban 12 masa, të cilat synojnë ngritjen e kapaciteteve. Do të kishte qenë më e përshtatshme që masat të cilat kanë të bëjnë me sistemin e menaxhimit të rasteve në sistemin e prokurorisë, të ishin parashikuar nën një objektiv të posaçëm, në mënyrë të ngjashme me objektivin 3.7. për sistemin ICMIS, si edhe të ishin ndarë edhe trajnimet përkatëse për stafin administrativ dhe IT-të e gjykatave e prokurorive mes këtyre dy objektivave. Kjo do të sillte edhe një përcaktim më të mirë


të përgjegjësive institucionale. Kurse vetë objektivi, me pjesën e mbetur të masave, që kanë të bëjë me përmirësime thjesht infrastrukturore, duhet të ishte parashikuar tek objektivi strategjik 7.

Disa nga masat e parashikuara karakterizohen nga formulime të shkurtra e të paqarta që e bëjnë të vështirë monitorimin e zbatimit të tyre, duke qenë se nuk del i qartë synimi i masës apo veprimi konkret që duhet të kryhet. Të tilla masa janë, p.sh.: menaxhimi i rasteve- faza I, sisteme vëzhgimi etj. Gjithashtu, disa nga masat janë parashikuar nga dy herë brenda këtij objektivi. P.sh., sistemi i menaxhimit të rasteve të prokurorisë është parashikuar si masa 3.8.1.a. dhe si masa 3.8.9. Po ashtu, trajnimi i ekspertëve të IT-së në gjykata dhe trajnimi i administratës gjyqësore janë parashikuar si masa nga dy herë. Të njëjtat mbivendosje vërehen edhe për afatet. Si shembull mund të përdoret instalimi i sistemit telefonik VoIP në prokurori, i cili është parashikuar dy herë si masë, një herë me afat vitin 2011 dhe një herë me afat vitin 2013, pa u qartësuar nëse bëhet fjalë për dy faza të ndryshme të të njëjtit proces dhe se çfarë do të realizohet në secilin afat.

4. VLerËsimi sAsior DHe CiLËsor pËr ZBAtimin e ÇDo Vep-rimi/mAse tË pArAsHikuArObjektivi specifik 3.1: Reduktimi i mbingarkesës së gjykatave dhe i zvarritjeve të çështjeve gjyqësore

3.1.1. Ndryshimi i lig jit “Për profesionin e avokatit në Republikën e Shqipërisë”institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, EURALIUSKoha e realizimit: 6-mujori i dytë i 2011-ësStatusi: E zbatuar (përtej afatit të parashikuar)

Kjo është një masë me karakter rregullator. Puna për ndryshimet në ligjin nr. 9109, datë 17.7.2003, “Për profesionin e avokatit në Republikën e Shqipërisë”, filloi në maj 2011105, në bashkëpunim mes Ministrisë së Drejtësisë, Dhomës Kombëtare të Avokatisë dhe EURALIUS-it106. Në këtë kuadër, janë zhvilluar tri tryeza, nga të cilat dy janë organizuar nga Ministria e Drejtësisë dhe Misioni EURALIUS dhe një nga Dhoma Kombëtare e Avokatisë107. Projektligji u miratua nga Këshilli i Ministrave, më 29.8.2012108, kurse më 20.9.2012 u miratua nga Komisioni për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut të Kuvendit të Shqipërisë109. Më datë 27.9.2012, projektligji u miratua në seancë plenare110.

105. Brikena Kasmi, zëvendës ministre e Drejtësisë, tryezë e rrumbullakët “Mbi ligjin për profesionin e avokatit”, organizuar nga Ministria e Drejtësisë dhe EURALIUS-i, më 18.7.2012, Ministria e Drejtësisë, Tiranë, Shqipëri.106. Procesverbal i mbledhjes së datës 20.9.2012 të Komisioni për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut të Kuvendit të Shqipërisë http://www.parlament.al/web/Per_Ceshtjet_Ligjore_Administraten_Publike_dhe_te_Drejtat_e_Njeriut_143_1.php 107. Po aty.108. Projektligji “Për disa shtesa e ndryshime në ligjin nr. 9109, datë 17.07.2003 “Për profesionin e avokatit në Republikën e Shqipërisë”, miratuar nga Këshilli i Ministrave http://www.km.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=16903 109. Procesverbal i mbledhjes së datës 20.9.2012 të Komisioni për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut të Kuvendit të Shqipërisë http://www.parlament.al/web/Per_Ceshtjet_Ligjore_Administraten_Publike_dhe_te_Drejtat_e_Njeriut_143_1.php110. Lajme nga Kuvendi i Shqipërisë http://www.parlament.al/web/Kuvendi_mblidhet_ne_seance_plenare_dhe_diskuton_gjeresisht_pro-jektligjin_Per_disa_ndryshime_14743_1.php

3

Ky projektligj bën ndryshime në tri drejtime kryesore:

1. trajnimin fillestar të kandidatëve për avokatë dhe trajnimin e vazhduar të avokatëve, 2. procesin disiplinor dhe 3. sigurimin e avokatëve për përgjegjësinë ndaj klientëve.

Nga këto çështje, vetëm procesi disiplinor është i lidhur drejtpërdrejt me objektivin specifik, kurse dy drejtimet e tjera sjellin pasoja të një natyre më të përgjithshme dhe, indirekt, ndikojnë edhe në reduktimin e zvarritjeve. Dispozitat e reja përcaktojnë llojet e shkeljeve disiplinore, si dhe vendosin afate për procesin disiplinor, megjithatë, procesi disiplinor mbetet shumë i gjatë, kalon nëpër disa hallka dhe vendos një barrë të paarsyeshme mbi ankuesin. Kjo do të thotë se, në rastet kur shkelja disiplinore vihet në dukje nga gjykata, do të jetë shumë e lehtë që ankesa të lihet në heshtje, siç ndodh aktualisht. Kjo ishte edhe kritika kryesore që iu bë këtij ligji nga gjyqtarët dhe profesionistë të tjerë të ligjit111.

Për këtë masë institucionet përgjegjëse nuk janë të mjaftueshme, krahas Ministrisë së Drejtësisë dhe Misioni EURALIUS, duhet të ishte përcaktuar si institucion partner dhe Dhoma Kombëtare e Avokatëve. Për zbatimin e kësaj mase nuk janë parashikuar fonde të posaçme, ndërkohë që mekanizmi vlerësues është vetëm ndjekja e procesit legjislativ, të cilit mund të ishte shtuar dhe hyrja në fuqi e ligjit, si një tregues i matshëm. Afati i përcaktuar për realizimin e masës (6-mujori i dytë i vitit 2011) ka qenë realist, duke qenë se puna kishte filluar në momentin e miratimit të Strategjisë, prandaj mosrespektimi i tij tregon për aftësi të dobëta në koordinimin e punës.

3.1.2. Hartimi dhe miratimi në Kuvend i akteve nënlig jore në zbatim të lig jit “Për organizimin dhe funksionimin e g jykatave administrative” institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 6-mujori i parë pas miratimit të ligjitStatusi: E pazbatuar

Kjo është një masë me karakter rregullator. Ligji nr. 49/2012, “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”, u miratua nga Kuvendi më datë 3.5.2012112. Megjithëse neni 73 i ligjit parashikon, si për çdo ligj tjetër, hyrjen e tij në fuqi 15 ditë pas botimit në Fletoren zyrtare113, ai ende nuk është vënë në zbatim, pasi neni 70 parashikon se funksionimi i gjykatave administrative do të fillojë pas hyrjes në fuqi të ndryshimeve në ligjin nr. 8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë” për krijimin e Kolegjit Administrativ të kësaj gjykate dhe krijimit të infrastrukturës së nevojshme për ushtrimin normal të këtyre gjykatave.

Ligji autorizon nxjerrjen e këtyre akteve nënligjore:1. Akte të Këshillit të Ministrave, të nevojshme për krjimin e infrastrukturës së gjykatave

administrative114. Nuk ka informacion nëse kanë qenë të nevojshme akte të tilla dhe nëse janë

111. Diskutime në tryezën e rrumbullakët “Mbi ligjin për profesionin e avokatit”, organizuar nga Ministria e Drejtësisë dhe EURALIUS-i, më 18.7.2012, Ministria e Drejtësisë, Tiranë, Shqipëri.112. Teksti i ligjit te Libraria ligjore http://80.78.70.231/pls/kuv/f?p=201:Ligj:49/2012:03.05.2012 113. Ky ligj u shpall nga presidenti i Republikës, më datë 11.5.2012 dhe u botua në Fletoren zyrtare nr. 53/2012.114. Neni 70, paragrafi 4, i ligjit.


miratuar apo jo. 2. Dekret i Presidentit të Republikës për datën e fillimit të funksionimit të gjykatave

administrative115. Ky akt nuk është miratuar, pasi duhet të pritet propozimi i Ministrit të Drejtësisë, i cili duhet të bëhet pasi të jenë plotësuar dy kushtet për fillimin e veprimtarisë së gjykatave.

3. Akt nënligjor i Këshillit të Lartë të Drejtësisë në zbatim të nenit 5, pika 4, të ligjit116. Ky parashikim duhet të jetë një lapsus, pasi neni 5 nuk përcakton nevojën për ndonjë akt nënligjor të KLD-së, ndërkohë që çështjet e parashikuara në këtë nen janë zgjidhur me një shtojcë të ligjit.

4. Dekret i Presidentit të Republikës për kompetencat tokësore, selinë qendrore të gjykatave administrative si dhe numrin e gjyqtarëve për çdo gjykatë administrative të shkallës së parë dhe të apelit Tiranë117. Kjo masë është plotësuar me dekretin nr. 7818/2012.

Kjo masë gjendet e përsëritur në 3 objektiva strategjikë njëkohësisht: objektivi strategjik 1 (përkatësisht objektivi specifik 1.4.), objektivi strategjik 3 dhe objektivi strategjik 7 (objektivi specifik 7.3.). Kjo tregon mungesë të kapaciteteve për planifikime të sakta, duke krijuar në këtë mënyrë mbingarkesë të panevojshme dhe konfuzion.

Për këtë masë është parashikuar, me të drejtë, që institucion përgjegjës të jetë Ministria e Drejtësisë. Megjithatë, formulimi i objektivit është i gabuar, pasi asnjë nga aktet nënligjore të parashikuara nga ligji nuk do të miratohen në Kuvend, por nga një numër institucionesh të tjera. Për zbatimin e kësaj mase nuk janë parashikuar fonde të posaçme, ndërkohë që mekanizmi vlerësues është ndjekja e procesit legjislativ, i cili është i paplotë. Krahas tij mund të ishte parashikuar dhe hyrja në fuqi e akteve nënligjore, si një tregues i matshëm. Afati për realizimin e kësaj mase përfundonte në shtator 2012 dhe ky afat ka qenë realist, duke pasur parasysh afatin e parashikuar për masën 3.1.3. (shih më poshtë).

3.1.3. Ndryshimi i lig jit “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë” në funksion të procesit të rregulltinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë, EURALIUSKoha e realizimit: 6-mujori i dytë i 2011-ës Statusi: E pazbatuar

Kjo është një masë me karakter rregullator. Ky projektligj u hartua nga Ministria e Drejtësisë gjatë vitit 2012. Më datë 4.7.2012, projektligji u miratua nga Këshilli i Ministrave118. Projektligji u diskutua në Komisionin për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut të Kuvendit të Shqipërisë dhe, pas 5 mbledhjesh, u miratua prej tij119. U vendos në rendin e ditës të seancës plenare të datës 27.9.2012, por nuk u kalua për votim120.

Ky projektligj iu nënshtrua një procesi të gjerë diskutimesh, përfshirë një konferencë

115. Neni 70, paragrafi 5, i ligjit.116. Neni 71 i ligjit.117. Neni 5, paragrafi 4, i ligjit.118. Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, qershor- korrik 2012 http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042 119. Procesverbalet e mbledhjeve të datave 17.7.2012, 24.7.2012, 10.9.2012, 20.9.2012 dhe 24.9.2012 të Komisionit për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe Të Drejtat e Njeriut të Kuvendit të Shqipërisëhttp://www.parlament.al/web/Per_Ceshtjet_Ligjore_Administraten_Publike_dhe_te_Drejtat_e_Njeriut_143_1.php 120. Lajme nga Kuvendi i Shqipërisë http://www.parlament.al/web/Kuvendi_mblidhet_ne_seance_plenare_dhe_diskuton_gjeresisht_pro-jektligjin_Per_disa_ndryshime_14743_1.php

3

ndërkombëtare të organizuar nga EURALIUS-i, Delegacioni i Komisionit Europian në Shqipëri, Ministria e Drejtësisë dhe Gjykata e Lartë121.

Projektligji në fjalë bën ndryshime në tri drejtime kryesore:1. krijon Kolegjin Administrativ;2. rrit numrin e anëtarëve të Gjykatës nga 17 në 19;3. vendos kritere për përzgjedhjen e anëtarëve dhe përcakton procedurën e emërimit të tyre122.

Nga këto ndryshime, rritja e numrit të gjyqtarëve ka ndikim të drejtpërdrejtë në realizimin e synimeve të objektivit specifik në fjalë. Ndërkohë, megjithëse është deklaruar se projektligji lejon Gjykatën e Lartë të gjykojë në kolegje me tre gjyqtarë123, çka do të ndikonte edhe më shumë në përmbushjen e këtij objektivi, në të vërtetë, projekt-ligji përmban një formulim të përgjithshëm që referon te Kodi i Procedurës Penale dhe Kodi i Procedurës Civile. Në mënyrë që Gjykata e Lartë të gjykojë me trupa gjykues me më pak se pesë gjyqtarë, nevojiten ndryshime në këto Kode, hartimi dhe miratimi i të cilave do të kërkonte një kohë shumë më të gjatë.

Për këtë masë është parashikuar, me të drejtë, që institucion përgjegjës të jetë Ministria e Drejtësisë dhe Gjykata e Lartë, si një intitucion drejtpërdrejt i interesuar. Ndërkohë, Misioni EURALIUS nuk mund të vendoset si institucion përgjegjës, por si partner, megjithëse kjo ndarje nuk është e qartë në Strategji. Për zbatimin e kësaj mase nuk janë parashikuar fonde të posaçme, ndërkohë që mekanizmi vlerësues, është i paplotë. Njëlloj si në masat e mësipërme, krahas ndjekjes së procesit legjislativ mund të ishte parashikuar si tregues dhe hyrja në fuqi e ligjit përkatës. Afati për realizimin e kësaj mase ishte parashikuar të përfundonte në 6-mujorin e dytë të vitit 2011. Ky afat nuk ka qenë realist, duke pasur parasysh se në momentin e miratimit të Strategjisë nuk kishte filluar ende puna për këtë projektligj124. Ky është një nga shembujt e shumtë të parashikimit të afateve të shkurtra për hartimin e projektligjeve, pa mbajtur parasysh kapacitetet teknike dhe kohën e nevojshme që duhet të marrë diskutimi dhe konsultimi i projektligjeve të tilla me rëndësi për sistemin e drejtësisë .

121. Lajme nga Misioni EURALIUS http://www.euralius.eu/sq/news/45-conference-on-the-high-court-reform-in-albania 122. Teksti i projektligjit në http://www.parlament.al/web/PROJEKTLIGJ_P_R_DISA_NDRYSHIME_DHE_SHTESA_N_LIGJIN_NR_8588_DAT_15_03_2000_P_R_ORGANIZI_14510_1.php 123. Procesverbalet e mbledhjeve të datave 17.7.2012, 24.7.2012, 10.9.2012, 20.9.2012 dhe 24.9.2012 të Komisionit për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut të Kuvendit të Shqipërisëhttp://www.parlament.al/web/Per_Ceshtjet_Ligjore_Administraten_Publike_dhe_te_Drejtat_e_Njeriut_143_1.php124. Grupi i Punës u krijua me urdhrin nr. 7846, datë 11.11.2011, të ministrit të Drejtësisë dhe EURALIUS-i paraqiti një raport paraprak për reformën në Gjykatën e Lartë, më 6.12.2011. Shih Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprim-it për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, 20 prill 2012 http://www.mie.gov.al/pre-viewdoc.php?file_id=1965 dhe dokumente të EURALIUS-it http://www.euralius.eu/images/downloads/recommendations/comments/komente%20mbi%20reformen%20ne%20ligjiin%20per%20organizimin%20dhe%20funksionimin%20e%20gjykates%20se%20larte%20albanian%20version%20.pdf


3.1.4. Ndryshimi i Kodit të Procedurës Civile sidomos për përshpejtimin e procesit të g jykimit në të tria nivelet institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Këshilli i Lartë i DrejtësisëKoha e realizimit: 6-mujori i dytë i 2011-sStatusi: E pazbatuar

Kjo është një masë me karakter rregullator. Kjo masë nuk është zbatuar, pasi Kodi i Procedurës Civile nuk ka pësuar ndryshime që nga miratimi i Strategjisë. Ministria e Drejtësisë ka krijuar një grup pune për hartimin e ndryshimeve në Kodin e Procedurës Civile125, i cili duhet të përfundonte hartimin e projektligjit brenda 3-mujorit të tretë të 2012-s (30 shtator 2012)126, por ende këto ndryshime nuk janë finalizuar dhe nuk kanë kaluar për miratim në Këshill të Ministrave. Ndërkohë nuk kemi informacion për përmbajtjen e ndryshimeve të propozuara. Duhet theksuar se vetë masa nuk ka formulim të përshtatshëm, pasi nuk detajon se në çfarë drejtimesh do të ndryshohet Kodi, në mënyrë që të realizohen synimet e objektivit.

Për këtë masë u vendosen detyrime Ministrisë së Drejtësisë dhe Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Nuk është e qartë nëse Këshilli i Lartë i Drejtësisë është në rolin e institucionit përgjegjës apo të atij partner. Për zbatimin e kësaj mase nuk janë parashikuar fonde të posaçme, ndërkohë që mekanizmi vlerësues është jo i plotë. Parashikimi vetëm i shpenzimeve operative për masa të kësaj natyre tregon për planifikim jo të mirë dhe nuk është realist, pasi për projektligje të tilla nevojitet ekspertizë e kualifikuar dhe një proces i gjerë konsultimi dhe diskutimi me institucionet shtetërore dhe aktorët e tjerë joshtetërorë. Shpeshherë ndodh që aktivitete të tilla mbështeten financiarisht nga projektet ndërkombëtare, pasi institucionet përkatëse shtetërore nuk kanë parashikuar fonde për këtë pjesë të rëndësishme të procesit të hartimit të ligjeve.

Afati për realizimin e kësaj mase ishte parashikuar të përfundonte në 6-mujorin e dytë të vitin 2011 dhe ky afat nuk ka qenë realist, duke pasur parasysh rëndësinë dhe shtrirjen e Kodit. Fakti që deri më sot këto ndryshime nuk janë finalizuar ende dhe nuk i janë nënshtruar një procesi konsultimi dhe diskutimi më të gjerë ndërmjet aktorëve të interesuar shtetërorë dhe joshtetërorë, evidenton edhe njëherë faktin që hartimi dhe miratimi i projektligjeve të tilla kërkon afate më të gjata kohore.

3.1.5. Ndryshimi i Kodit Civil për transpozimin e direktivave të BE-së, duke përfshirë edhe procedurat e thjeshtuara të detyrimeve institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 6-mujori i dytë i 2011-sStatusi: E pazbatuar

Edhe kjo masë ka karakter rregullator. Kodi Civil është ndryshuar me ligjin 17/2012, të miratuar më datë 16.2.2012. Këto ndryshime kanë të bëjnë me kuptimin e dëmit jopasuror dhe mënyrën e llogaritjes së tij127 dhe kanë shoqëruar ndryshimet e bëra në dispozitat e Kodit penal për veprat penale të shpifjes dhe fyerjes. Ndryshimet e bëra nuk kanë lidhje me ndonjë direktive të BE-së.

125. Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, tetor 2012. http://www.mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2109 126. Po aty.127. Teksti i ligjit në Librarinë Ligjore http://80.78.70.231/pls/kuv/f?p=201:Ligj:17/2012:16.02.2012

3

Gjithashtu, ndryshimet nuk përfshijnë procedurat e thjeshtuara të detyrimeve.

Për këtë masë është parashikuar, me të drejtë, që institucion përgjegjës të jetë Ministria e Drejtësisë. Për zbatimin e kësaj mase nuk janë parashikuar fonde të posaçme, ndërkohë që mekanizmi i përshtatshëm është jo i mjaftueshëm. Si tregues më i plotë mund të ishte parashikuar hyrja në fuqi e Kodit. Afati për realizimin e kësaj mase ishte parashikuar të përfundonte në 6-mujorin e dytë të vitit 2011 dhe ky afat nuk ka qenë realist, duke pasur parasysh rëndësinë dhe shtrirjen e Kodit.

3.1.6. Ndryshimi i Kodit të Procedurës Penale sidomos për përshpejtimin e procesit të g jykimit në të tria nivelet institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, Prokurori i PërgjithshëmKoha e realizimit: 6-mujori i dytë i 2011-sStatusi: E pazbatuar

Edhe kjo masë ka karakter rregullator. Grupi i Punës për Reformën e Kodit të Procedurës Penale u krijua në tetor të vitit 2011, me një pjesëmarrje rreth 70 anëtarë që përfaqësojnë të gjitha agjencitë publike dhe misionet ndërkombëtare të interesuara. Ajo çka vlen të theksohet është se Ministria e Drejtësisë në këtë rast ka ndjekur një politikë të hapur dhe transparente konsultimi me të gjithë aktorët shtetërorë dhe joshtetërorë të interesuar. Të gjitha këto agjenci dhe misione i paraqitën Ministrisë së Drejtësisë propozime në lidhje me çështjet që duhet të prekë reforma. Pas mungesës së progresit në punën e grupit, në mars të vitit 2012, u krijua një task forcë me 9 anëtarë, e cila u ngarkua të hartojë një dokument analitik me parimet e reformës së K.Pr.Penaleë dhe çështjet kryesore që duhet të trajtojë Grupi i Punës. Raporti i task forcës u dorëzua më 1 tetor 2012. Grupi i Punës u mblodh në datat 9 dhe 10 tetor 2012 dhe miratoi raportin e task forcës128. Afati i ri për përfundimin e projektligjit është shkurt 2013129. Megjithatë, për të orientuar në mënyrë më të dobishme këtë proces të qenësishëm, Ministria e Drejtësisë, si institucioni përgjegjës, do të duhej të përcaktonte më qartësisht vizionin dhe qëllimet kryesore që duhet të ndjekë procesi i reformimit të Kodit të Procedurës Penale. Duhet theksuar, gjithashtu, se vetë masa nuk ka formulim të përshtatshëm, pasi nuk detajon se në çfarë drejtimesh do të ndryshohet Kodi, në mënyrë që të realizohen synimet e objektivit.

Për këtë masë vendosen detyrime për Ministrinë e Drejtësisë, Këshillin e Lartë të Drejtësisë dhe Prokurorin e Përgjithshëm. Nuk është e qartë nëse Këshilli i Lartë i Drejtësisë dhe Prokurori i Përgjithshëm janë në rolin e institucionit përgjegjës apo të atij partner. Për zbatimin e kësaj mase nuk janë parashikuar fonde të posaçme, ndërkohë që mekanizmi vlerësues është është jo i mjaftueshëm. Si tregues më i plotë mund të ishte parashikuar hyrja në fuqi e Kodit. Afati për realizimin e kësaj mase ishte parashikuar të përfundonte në 6-mujorin e dytë të vitit 2011 dhe ky afat nuk ka qenë realist, duke pasur parasysh rëndësinë dhe shtrirjen e Kodit, si edhe faktin që në momentin e miratimit të Strategjisë nuk kishte filluar ende puna.

128. Të gjitha informacionet nga faqja në internet e Grupit të Punës për Reformën në KPP https://sites.google.com/a/procedurapenale.info/reforma-e-kpp-see-reform-of-the-cpc/ 129. Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, tetor 2012. http://www.mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2109


3.1.7. Rishikimi i Kodit të Procedurave Administrative institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, SIGMAKoha e realizimit: 6-mujori i dytë i 2011-sStatusi: E pazbatuar

Kjo masë ka gjithashtu karakter rregullator, megjithatë nuk është e qartë si lidhet ajo me objektivin strategjik 3, pasi Kodi i Procedurave Administrative rregullon veprimtarinë e administratës shtetërore. Ministria e Drejtësisë ka krijuar një grup pune dhe, në bashkëpunim me Misionin EURALIUS, po shqyrton ligjin nr. 49/2012, “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”, Kodin aktual të Procedurave Administrative dhe propozimet e paraqitura nga ekspertët e projektit SIGMA130. Grupi i Punës ka hartuar një projektligj fillestar. Nuk ka informacion se në ç’fazë të konsultimeve gjendet drafti në fjalë, por pritet që projektligji të jetë gati në fund të vitit 2012131.

Për këtë masë është parashikuar, me të drejtë, që institucion përgjegjës të jetë Ministria e Drejtësisë, me asistencën e projektit SIGMA. Për zbatimin e kësaj mase nuk janë parashikuar fonde të posaçme, as burimet financiare të projekti SIGMA. Mekanizmi është jo i plotë, hyrja në fuqi e Kodit duhet të ishte tregues final i matshëm. Afati për realizimin e kësaj mase ishte parashikuar të përfundonte në 6-mujorin e dytë të vitit 2011 dhe ky afat nuk ka qenë realist, duke pasur parasysh rëndësinë e Kodit.

Objektivi specifik 3.2: Rritja e performancës së gjyqtarëve dhe prokurorëve, si dhe orientimi i sistemit gjyqësor drejt praktikave më të mira europiane për ofrimin e shërbimeve cilësore për qytetarët

3.2.1. Rishikimi i lig jit për Shkollën e Mag jistraturës dhe i akteve nënlig jore institucioni përg jeg jës: Shkolla e Magjistraturës, Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011Statusi: E pazbatuar

Kjo është një masë me karakter rregullator. Ministria e Drejtësisë ka krijuar një grup pune për rishikimin e këtij ligji. Grupi i punës ka arritur në përfundimin se nuk janë të nevojshme ndryshime në këtë ligj dhe se çështjet e identifikuara nga grupi i punës mund të zgjidhen me rregullore të bordit drejtues të Shkollës132. Shkolla e Magjistraturës nuk ka ndërmarrë ndonjë iniciativë për rishikimin e ligjit, por vetëm ka caktuar përfaqësuesit e saj në grupin e punës të krijuar nga Ministria e Drejtësisë133.

Fakti që grupi i punës ka arritur në konkluzionin se nuk ka pasur nevojë për ndryshime në ligj

130. Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, shtator 2012. 131. Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, tetor 2012. http://www.mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2109 132. Po aty.133. Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresa nr. 827, datë 2.8.2012 në përgjigje të shkresës nr. 282/2012, datë 13.7.2012 të Fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë (Soros).

3

tregon për mangësitë në hartimin e Strategjisë, veçanërisht në evidentimin e problematikave. Në të vërtetë, as pjesa hyrëse e Strategjisë dhe as vetë teksti i masës nuk tregojnë se në ç’drejtime do të ndryshohet ligji apo çfarë problematike duhet të adresohet.

Për këtë masë janë caktuar si institucione përgjegjëse Shkolla e Magjistraturës dhe Ministria e Drejtësisë. Caktimi i institucioneve të ndryshme nga Ministria e Drejtësisë, si përgjegjëse për hartim legjislacioni është një nga problemet e Strategjisë, pasi përgjegjësia fundore kryesore duhet t’i takojë vetëm Ministrisë së Drejtësisë. Ndërkohë që institucione të tjera drejtpërdrejt të interesuara me masën përkatëse duhet të evidentohen si institucione partnere. Është parashikuar të bëhen vetëm shpenzime operative, kurse afati i caktuar është 2011-a. Duke e marrë të mirëqenë që bëhet fjalë për fundin e vitit 2011, duhet theksuar se ky afat nuk është realist, pasi, në momentin e miratimit të Strategjisë nuk ishte krijuar ende grupi i punës134. Treguesi është caktuar drejtë.

3.2.2. Zbatimi efektiv i rregullave të seleksionimit të kandidatëve për mag jistratë, formimit dhe vlerësimit të tyre* institucioni përg jeg jës: Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: 2011- 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar135

Kjo masë që synon përmirësim cilësor është shumë e ngjashme (madje identike) me objektivin specifik 3.3. Nuk është e qartë se cili është ndryshimi mes tyre. Gjithashtu, për sa kohë masa nuk parashikon ndonjë përmirësim apo ndryshim në praktikën e punës së SHM-së për seleksionimin e kandidatëve, ajo mbetet një veprimtari tërësisht rutinë e saj dhe nuk duhej të figuronte si masë në planin e veprimit. Sidoqoftë, për hir të plotësisë së monitorimit, në këtë pjesë të raportit do të jepen informacione për zbatimin e rregullave të seleksionimit, formimit dhe vlerësimit të kandidatëve gjatë periudhës së monitorimit, kurse në pjesën e raportit që i takon objektivit specifik 3.3., do të jepet informacion për përmirësimin e këtyre rregullave.

Për vitin akademik 2011- 2012, Këshilli i Lartë i Drejtësisë ka përcaktuar se Shkolla e Magjistraturës do të pranojë 10 kandidatë për gjyqtarë136, kurse Prokurori i Përgjithshëm ka përcaktuar se do të pranohen 7 kandidatë për prokurorë137. Konkursi i pranimit është zhvilluar në shtator 2011 dhe, nga rreth 250 konkurrentë, janë përzgjedhur 17138.

Po në muajin shtator 2011, KLD-ja ka bërë caktimin e përkohshëm të kandidatëve për magjistratë për të kryer stazhin profesional si gjyqtarë139. Më 17 nëntor 2011, Presidenti i Republikës ka dekretuar emërimin përfundimtar të 4 prokurorëve të rinj, të sapodiplomuar nga Shkolla e Magjistraturës dhe emërimin e përkohshëm të kandidatëve për prokurorë që kishin përfunduar vitin e dytë të studimeve140. Në dhjetor 2011, KLD-ja ka propozuar dhe Presidenti i Republikës ka

134. Grupi i Punës u krijua më 11.11.2011. Shih Fondacioni Shoqëria e Hapur (Soros), Raporti qytetar i monitorimit të planit të veprimit për adresimin e 12 Prioriteteve të Komisionit Europian – 2012, Prioriteti 7 http://www.soros.al/2010/article.php?id=407 135. Kjo është një masë me karakter të vazhduar. Zbatimi ka filluar dhe është në proces sipas afateve.136. Vendimi nr. 277, datë 22.6.2011, i Këshillit të Lartë të Drejtësisë http://www.kld.al/node/343 137. Informacion i tërthortë nga lajmërimi për konkursin e pranimit në Shkollën e Magjistraturës www.magjistratura.edu.al 138. Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresa nr. 827, datë 2.8.2012, në përgjigje të shkresës nr. 282/2012, datë 13.7.2012 të Fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë (Soros).139. Vendim nr 279, datë 16.09.2011, i KLD-së http://www.kld.al/node/348, por mungon referenca për dekretin e Presidentit, pasi janë fshirë nga faqja zyrtare, ndërkohë që nuk botohen në Fletoren zyrtare.140. Po aty, në lidhje me dekretet e Presidentit.


dekretuar emërimin përfundimtar të 8 gjyqtarëve të sapodiplomuar nga Shkolla e Magjistraturës141.

Në prill 2012, KLD-ja vendosi të caktojë 8 vende vakante për kandidatë për magjistratë, profili gjyqtar, për vitin akademik 2012-2013142. Për këtë vit akademik, nuk do të ketë vende vakante për kandidatë për prokurorë143. Në shtator 2012, KLD-ja vendosi caktimin e përkohshëm të kandidatëve për magjistratë për të kryer stazhin profesional si gjyqtarë në gjykatën e rrethit gjyqësor Tiranë144.

Faza e parë e konkursit të pranimit në Shkollën e Magjistraturës për vitin akademik 2012- 2012 u zhvillua më datat 17 dhe 19.9.2012. Në përfundim të saj u përzgjodhën 59 konkurrentë të cilët do të kalojnë në fazën e dytë të konkurrimit145.

Institucioni përgjegjës për këtë masë është Shkolla e Magjistraturës, kurse shpenzimet e parashikuara janë vetëm operative. Strategjia parashikon që kjo masë zbatohet në mënyrë të vazhdueshme gjatë viteve 2011- 2013. Mekanizmat e përcaktuar monitorues janë të përgjithshëm: raportet periodike para bordit drejtues dhe zbatimi i rekomandimeve (mendohet se rekomandimet janë të bordit, pasi nuk përcaktohet në plan veprim). Këto elemente janë përcaktuar drejt.

3.2.3. Trajnimi i vazhdueshëm dhe i përshtatshëm i g jyqtarëve dhe prokurorëve për: të drejtat e njeriut dhe dhunën në familje, etikën, çështjet tregtare, MSA-në, të drejtën europiane, acquis communautaire, praktikën e GJEDNJ-së, praktikën e Gjykatës Europiane të Drejtësisë, zhvillime të reja të leg jislacionit*institucioni përg jeg jës: Shkolla e Magjistraturës, Ministria e Drejtësisë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, Prokuroria e Përgjithshme, UNIFEMKoha e realizimit: 2011- 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar146

Kjo është një masë që synon ngritjen e kapaciteteve. Gjatë periudhës korrik 2011- korrik 2012, Shkolla e Magjistraturës ka organizuar:

• 6 sesione trajnuese për të drejtat e njeriut, praktikën e GJEDNJ-së dhe dhunën në familje. Të gjitha këto sesione, në të cilat janë trajnuar 262 gjyqtarë e prokurorë, janë financuar kryesisht nga donatorë të ndryshëm.• 4 sesione trajnuese për etikën gjyqësore dhe sjelljen në sallën e gjyqit, në të cilat kanë marrë pjesë 56 gjyqtarë e prokurorë.• 4 sesione trajnuese për çështjet tregtare, në të cilat kanë marrë pjesë 59 gjyqtarë e prokurorë.• 8 sesione trajnuese për MSA-në, të drejtën europiane, acquis communautarire, praktikën e Gjykatës Europiane të Drejtësisë, në të cilat kanë marrë pjesë 208 gjyqtarë e prokurorë. • 12 sesione trajnuese për zhvillime të reja të legjislacionit (kontrata të reja, konfiskimi i aseteve, krimet kompjuterike, mbrojtja nga diskriminimi, shërbimi i provës, alternativat e dënimit), në të cilat kanë marrë pjesë 174 gjyqtarë e prokurorë147.

141. Vendim nr. 282, datë 16.12.2011, i KLD-së http://www.kld.al/node/350 142. Vendim nr. 288, datë 16.04.2012, i KLD-së http://www.kld.al/node/356 143. Informacion i tërthortë nga lajmërimi për konkursin e pranimit në Shkollën e Magjistraturës www.magjistratura.edu.al144. Vendim nr. 294, datë 14.09.2012, i KLD-së http://www.kld.al/node/373 145. www.magjistratura.al 146. Kjo është një masë me karakter të vazhduar. Zbatimi ka filluar dhe është në proces sipas afateve.147. Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresa nr. 827, datë 2.8.2012, në përgjigje të shkresës nr. 282/2012, datë 13.7.2012 të Fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë (Soros).

3

Për këtë masë janë përcaktuar si institucione përgjegjëse Shkolla e Magjistraturës, Ministria e Drejtësisë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, Prokuroria e Përgjithshme dhe UNIFEM-i. Do të ishtë më e drejtë që edhe KLD-ja, PP-ja dhe MD-ja të ishin institucione partnere, pasi ato nuk e kanë në misionin e tyre dhe as nuk kanë kapacitete për zhvillimin e trajnimeve. Po ashtu, UNIFEM-i duhet të ishte përcaktuar si institucion partner, pasi një organizatë ndërkombëtare nuk mund të jetë institucion përgjegjës në një strategji shtetërore. Afati dhe mekanizmat vlerësues janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Mekanizmat monitorues dhe vlerësues mund të ishin përcaktuar më të plotë duke parashikuar numrin e trajnimeve që do të kryhen për çdo vit dhe numrin e personave të trajnuar.

3.2.4. Rishikimi në vijimësi i kurrikulave të Shkollës së Mag jistraturës për t’iu përshtatur zhvillimeve dhe nevojave të reja të sistemit*institucioni përg jeg jës: Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: 2011- 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar pjesërisht148

Formulimi i vagët i kësaj mase, e cila synon përmirësim cilësor, nuk lejon të kuptohet se në ç’drejtim dhe për ç’qëllim duhen rishikuar kurrikulat e SHM-së dhe, për këtë arsye, e bën të vështirë vlerësimin e duhur të zbatimit të saj.

Në vitin akademik 2011-2012 Shkolla e Magjistraturës ka shtuar në planin mësimor të vitit të dytë të studimeve këto kurse: klinikën ligjore, anglishten ligjore, informatikën ligjore, të drejtën e mjedisit, funksionimin dhe organizimin e avokatisë149. Këto kurse, ndonëse të dobishme për formimin e përgjithshëm të gjyqtarëve e të prokurorëve të ardhshëm, nuk janë të mjaftueshme për ta konsideruar plotësisht të zbatuar këtë masë.

Institucioni përgjegjës për zbatimin e kësaj mase është Shkolla e Magjistraturës, kurse afati është parashikuar i vazhdueshëm gjatë viteve 2011- 2013. Për këtë masë nuk është parashikuar buxhet i veçantë. Mekanizmat e përcaktuar monitorues janë raportet periodike para bordit drejtues dhe zbatimi i rekomandimeve të tij. Këto elemente janë përcaktuar drejt.

3.2.5. Veprimtari trajnimi për g jyqtarët, stafin këshillues dhe administrativ të Gjykatës së Lartë*institucioni përg jeg jës: Gjykata e LartëKoha e realizimit: 2011- 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar pjesërisht150

Kjo është një masë që synon ngritje kapacitetesh. Gjatë vitit 2011 nuk është zhvilluar asnjë trajnim për gjyqtarët, stafin këshillues apo administrativ të Gjykatës së Lartë151. Gjatë vitit 2012, 8 punonjës të administratës së Gjykatës së Lartë janë trajnuar për “Standardet e qasjes së publikut në informacionin gjyqësor”, organizuar nga Qendra për Zhvillim dhe Demokratizim, ambasada

148. Kjo është një masë me karakter të vazhduar. Zbatimi ka filluar dhe është në proces sipas afateve.149. Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresa nr. 827, datë 2.8.2012, në përgjigje të shkresës nr. 282/2012, datë 13.7.2012, të Fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë (Soros).150. Zbatimi i pjesshëm është bërë i mundur nga institucione/misione të ndryshme nga ai i përcaktuar në Strategji.151. Miran Kopani, Gjykata e Lartë, drejtor i Studimeve, Publikimeve dhe IT-së, komunikim elektronik, 17.9.2012.


britanike dhe organizata NENI 19. Po gjatë vitit 2012, 22 ndihmës ligjorë të Gjykatës së Lartë kanë përfituar edhe një sesion trajnimi për administrimin e drejtë të procesit gjyqësor, të organizuar nga Shkolla e Magjistraturës dhe të financuar nga ambasada holandeze152.

Institucioni përgjegjës për zbatimin e kësaj mase është Gjykata e Lartë, kurse afati është parashikuar i vazhdueshëm gjatë viteve 2011- 2013. Për këtë masë nuk është parashikuar buxhet i veçantë dhe ndoshta kjo është një nga arsyet e moszbatimit të saj. Mekanizmat monitorues dhe vlerësues mund të ishin përcaktuar më të plotë duke parashikuar numrin e trajnimeve që do të kryhen për çdo vit dhe numrin e personave të trajnuar.

3.2.6. Trajnimi i trajnerëveinstitucioni përg jeg jës: Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar pjesërisht153

Kjo është, gjithashtu, një masë që synon ngritje kapacitetesh. Gjatë vitit 2011 është zhvilluar vetëm një trajnim për trajnerë në fushën e pastrimit të parave, hetimit të korrupsionit dhe konfiskimit të aseteve, financuar nga projekti PACA, me pjesëmarrjen e 3 gjyqtarëve dhe 11 prokurorëve154.

Gjatë vitit 2012, ambasada franceze ka financuar dy sesione trajnimi të trajnerëve për sistemin e rekrutimit të kandidatëve për magjistratë sipas modelit francez dhe përmirësimin e sistemit të trajnimit të trajnerëve155.

Duke pasur parasysh larminë e tematikave të trajnimit fillestar e vazhdues që ofron Shkolla e Magjistraturës, këto sesione trajnimi konsiderohen të pamjaftueshme për të plotësuar nevojat për cilësi në rritje të trajnimit të ofruar. Për më tepër, asnjë nga këto trajnime nuk është realizuar me fonde të buxhetit të shtetit, në një kohë që strategjia parashikon burime buxhetore. Edhe në këtë rast, ashtu si në rastin e masës 3.3.4, do kishte qenë e nevojshme që formulimi i masës të tregonte se në cilat fusha propozohet të bëhet trajnimi i trajnerëve në mënyrë që vlerësimi i statusit të masës të ishte më i saktë.

Për këtë masë është caktuar Shkolla e Magjistraturës si institucion përgjegjës, afati është viti 2011 dhe buxheti i përcaktuar është 3.265 milionë lekë. Ky buxhet është i mjaftueshëm për të organizuar disa sesione trajnimi, por nuk ka informacion nëse ky buxhet nuk është dhënë apo, nëse është dhënë, pse nuk është përdorur për këtë qëllim156. Mekanizmi vlerësues për këtë masë është nuk përcaktuar në mënyrë të mjaftueshme, numri i trajnimeve dhe i personave të trajnuar në çdo vit do të lehtësonte matjen e saj.

152. Si më lart nr. 48.153. Zbatimi i pjesshëm është bërë i mundur duke përdorur burime të institucioneve/misioneve të ndryshme nga ai i përcaktuar në Strategji.154. Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresa nr. 827, datë 2.8.2012 në përgjigje të shkresës nr. 282/2012, datë 13.7.2012, të Fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë (Soros) dhe progami i trajnimit të zhvilluar në Vlorë, në datat 23- 25 nëntor 2011.155. Po aty dhe kalendari i trajnimeve bashkëlidhur.156. Ka arsye të mendohet se Shkolla e Magjistraturës nuk ka marrë të gjithë buxhetin e parashikuar në këtë strategji. Shih European Commission, Albania, 2012, Progress Report, SWD(2012) 334, Brussels, 10.10.2012. http://www.mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2111

3

3.2.7. Shtimi i organikës së Shkollës së Mag jistraturës* institucioni përg jeg jës: Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: 2011- 2013Statusi: E pazbatuar157

Edhe kjo masë synon ngritje kapacitetesh. Ndryshimet e fundit në organikën dhe strukturën e Shkollës së Magjistraturës janë bërë në vitin 2010158. Gjatë viteve 2011- 2012 nuk janë bërë shtesa në organikën e saj. Megjithatë, mangësitë në pjesën hyrëse të Strategjisë dhe në formulimin e masës nuk lejojnë të kuptohet se cilat janë arsyet që diktojnë shtimin e organikës.

Për këtë masë është përcaktuar afat i vazhduar dhe buxheti përkatës për secilin vit. Në këto kushte, është e paqartë për çfarë arsye është parashikuar shtimi i organikës dhe me çfarë pozicionesh.

3.2.8. Përmirësimi i kushteve fizike të punës në Shkollën e Mag jistraturës*institucioni përg jeg jës: Nuk është identifikuar në plan veprimKoha e realizimit: 2011- 2013Statusi: E zbatuar159

Kjo masë është e njëjtë me atë pasardhëse dhe të dyja synojnë ngritje kapacitetesh. Nëse shihen me kujdes burimet financiare dhe buxheti i parashikuar në planin e veprimit të Strategjisë, vërehet se edhe kjo masë bën fjalë për realizimin e prokurimeve të parashikuara në buxhetin e shtetit, pasi shuma është 2 milionë lekë/vit për vitet 2011 dhe 2012. Ndryshimi është se, në masën pasardhëse, shumat e investimeve janë të ndara sipas zërave të ndryshëm.

Për vitin 2011, buxheti i parashikuar për investime në zërat pajisje kompjuterike, pajisje zyre, rikonstruksion, fond biblioteke etj., ka qenë 2 milionë lekë. Investimet janë realizuar në masën 100%160.

Për vitin 2012, buxheti i parashikuar për investime në zërat pajisje kompjuterike, pajisje zyre, rikonstruksion, fond biblioteke etj., është 2 milionë lekë. Deri në 30.4.2012, janë realizuar 347.000 lekë investime në zërat pajisje teknike dhe orendi zyre161.

Kësaj mase i mungon përcaktimi i institucionit përgjegjës, kurse buxheti dhe mekanizmi vlerësues janë përcaktuar drejt.

157. Kjo është një masë me karakter të vazhduar, por nuk ka filluar zbatimi i saj.158. Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresa nr. 827, datë 2.8.2012, në përgjigje të shkresës nr. 282/2012, datë 13.7.2012, të drejtorit të Fondacionit Shoqëria e Hapur (Soros) dhe vendimi nr. 1, datë 29.3.2010, i këshillit drejtues të Shkollës së Magjistraturës, bashkëlidhur.159. Kjo është një masë me karakter të vazhduar. Zbatimi ka filluar dhe është në proces sipas afateve.160. Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresa nr. 827, datë 2.8.2012, në përgjigje të shkresës nr. 282/2012, datë 13.7.2012, të Fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë (Soros). Bashkëlidhur shkresa nr. 57 prot, datë 20.1.2012, e drejtores së Shkollës së Magjis-traturës, drejtuar Agjencisë së Prokurimit Publik dhe regjistri i realizimit të prokurimeve publike.161. Njëlloj si më lart, nr. 59. Bashkëlidhur shkresa nr. 692 Prot, datë 18.5.2012, e kancelares së Shkollës së Magjistraturës, drejtuar Agjen-cisë së Prokurimit Publik dhe regjistri i realizimit të prokurimeve publike.


3.2.9. Realizimi i procedurave të prokurimit publik për: pajisje elektronike; pajisje orendi zyrash; fondin e bibliotekës dhe rikonstruksion* institucioni përg jeg jës: Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: 2011- 2013 (sipas shumave përkatëse për çdo vit)Statusi: E zbatuar162

Kjo masë është e njëjtë me atë paraardhëse. Shih më lart.

Objektivi specifik 3.3: Përmirësimi i procesit të seleksionimit të kandidatëve për magjistratë, formimit dhe vlerësimit të tyre

3.3.1. Seleksionimi i kandidatëve institucioni përg jeg jës: Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: Shtator çdo vitStatusi: E zbatuar163

Siç është theksuar më lart, kjo masë dhe dy masat pasardhëse janë formuluar në mënyrë krejt të papërshtatshme për një strategji. Nëse merren në kuptimin e tyre literal, këto masa tregojnë veprimtari rutinë të Shkollës së Magjistraturës dhe nuk duhet të kishin vend në këtë Strategji. Megjithatë, duke u nisur nga formulimi i objektivit specifik, kemi supozuar se ato synojnë përmirësimin e rregullave e praktikave ekzistuese, gjë që i bën ato të pranueshme për një plan veprimi. Megjithatë, për sa kohë nuk specifikohet se në ç’drejtim duhet bërë përmirësimi (p.sh.: futja e një sistemi paraseleksionimi, rritja e numrit të kandidatëve, shpejtimi i procesit të vlerësimit etj.), ky koncept (përmirësimi) mbetet krejt subjektiv dhe çdo veprim i ndërmarrë nga institucioni përgjegjës (qoftë edhe ndryshimi i afateve kohore për zhvillimin e procesit) do të mund të quhej si zbatim i masës.

Në përgatitje të konkursit të pranimit në Shkollën e Magjistraturës për vitin akademik 2012- 2013, këshilli drejtues i Shkollës miratoi disa ndryshime në rregulloren e brendshme, duke bërë këto përmirësime në procesin e pranimit164:

a. Studentët që regjistrohen në konkurs, do të paraqesin dëshmi të njohjes së gjuhës angleze apo franceze165.b. Çdo student mund të konkurrojë deri në tri herë për pranim në Shkollën e Magjistraturës.c. Provimi i pranimit do të zhvillohet i ndarë në dy faza: faza seleksionuese dhe faza e provimit profesional. Teza në provimin seleksionues është ndërtuar si një tezë e një niveli të përgjithshëm njohurish nga etika, psikologjia, historia, gjuha shqipe etj.166

162. Kjo është një masë me karakter të vazhduar. Zbatimi ka filluar dhe është në proces sipas afateve.163. Shih edhe shënimet për masën 2 të objektivit specifik 3.2. Kjo është një masë me karakter të vazhduar. Zbatimi ka filluar dhe është në proces sipas afateve.164. Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresa nr. 875, datë 2.8.2012, në përgjigje të shkresës nr. 282/2012, datë 13.7.2012, të drejtorit të Fondacionit Shoqëria e Hapur (Soros). Bashkëlidhur vendimi nr. 35, datë 25.5.2012, i këshillit drejtues.165. Njëlloj si më lart, nr. 63.. Bashkëlidhur modeli i tezës së skualifikimit.166. Po aty.

3

Institucioni përgjegjës, mekanizmat vlerësues dhe buxheti janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Masa nuk duhet të ishte me afat të vazhdueshëm, por duhet të kishte një afat të përcaktuar qartë për të realizuar përmirësimet që duhet të ishin përcaktuar, gjithashtu qartë, në pjesën hyrëse dhe në vetë masën konkrete.

3.3.2. Procesi mësimor institucioni përg jeg jës: Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: Janar- qershor, shtator- dhjetor, çdo vitStatusi: E zbatuar167

Në vitin akademik 2011-2012, Shkolla e Magjistraturës ka shtuar në planin mësimor të vitit të dytë të studimeve disa kurse168. Gjithashtu, për studentët që pranohen në vitin akademik 2012- 2013, është vendosur kusht për marrjen e diplomës mbrojtja e gjuhës angleze në një nga mënyrat e njohura nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencës169.


3.3.3. Vlerësimi institucioni përg jeg jës: Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: Korrik çdo vitStatusi: E zbatuar170

Në vitin akademik 2012- 2013 është vendosur për herë të parë vlerësimi me pikë për të tria vitet e shkollimit, sipas një formule të re të miratuar nga këshilli drejtues171.


3.3.4. Studimi dhe parashikimi i ekspertizës në përputhje me përvojat ndërkombëtare dhe praktikën e Shkollës së Mag jistraturës për integrimin lidhur me etikën, problemet sociale, diskriminimin g jinor, duke përfshirë kritere të tilla në zg jedhjen, trajnimin dhe vlerësimin e procesit* institucioni përg jeg jës: UNIFEMKoha e realizimit: 2012- 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht172

167. Shih edhe shënimet për masën 2 të objektivit specifik 3.2. Kjo është një masë me karakter të vazhduar. Zbatimi ka filluar dhe është në proces sipas afateve.168. Shih edhe shënimet për masën 4 të objektivit specifik 3.2. 169. Njëlloj si më lart, nr. 63. Bashkëlidhur vendimi nr. 35, datë 25.5.2012, i këshillit drejtues.170. Shih edhe shënimet për masën 2 të objektivit specifik 3.2. Kjo është një masë me karakter të vazhduar. Zbatimi ka filluar dhe është në proces sipas afateve.171. Njëlloj si më lart, nr. 63. 172. Kjo është një masë me karakter të vazhduar. Zbatimi ka filluar dhe është në proces sipas afateve.


Së pari, kjo masë është problematike, qoftë në formulim, qoftë në përcaktimin e institucionit përgjegjës. Masa është formuluar në mënyrë të vështirë për t’u kuptuar dhe mendojmë se ajo nënkupton kryerjen e studimeve dhe hartimin e rekomandimeve për balancimin e kuotave gjinore në seleksionimin e magjistratëve. Nga ana tjetër, zbatimi i kësaj mase i ngarkohet një organizate ndërkombëtare, çka mendojmë se është e gabuar dhe nuk ka vend në këtë Strategji.

Afati i përcaktuar për këtë masë është 2012- 2013 dhe zbatimi i saj ka filluar.

UNDP-ja, Ministria e Punës, e Çështjeve Sociale dhe e Shanseve të Barabarta dhe ambasada e Suedisë kanë organizuar në Tiranë, më datë 12 qershor 2012, një tryezë teknike diskutimi me temë: “Mjetet e nevojshme ligjore për rritjen e pjesëmarrjes së barabartë gjinore në vendimmarrje”173. Në përfundim të kësaj tryeze është dalë me rekomandime për ndryshime legjislative në këto drejtime, ndër shumë të tjera:

1. përcaktimin e një kuote minimale për anëtaret femra në Gjykatën e Lartë;2. barazimin e moshës për pension për gjyqtarët meshkuj dhe gjyqtaret femra;3. përcaktimin e një kuote minimale për promovimin e gjyqtareve femra në gjykatat e apelit;4. krijimin e komisionit të barazisë gjinore pranë këshillit të prokurorisë, për të mbikëqyrur përfaqësimin e barabartë gjinor në radhët e prokurorisë174.

Institucion përgjegjës nuk mund të jetë UNIFEM, një projekt ndërkombëtar, por Shkolla e Magjistraturës. Treguesi i përcaktuar për këtë masë është thjesht sasior (nxjerrja e rekomandimeve), gjë që është e përshtatshme dhe e mjaftueshme. Gjithashtu, mungojnë masat shtesë për zbatimin e këtyre rekomandimeve. Buxheti dhe afati janë përcaktuar drejt.

Objektivi specifik 3.4: Përfshirja e gjyqtarëve dhe e prokurorëve në fushën e publikimeve dhe forcimi i punës kërkimore shkencore

3.4.1. Botimi i revistës shkencore “Jeta juridike”, katër numra në vit.institucioni përg jeg jës”: Shkolla e Magjistraturës Koha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar

Kjo është një masë me natyrë cilësore175. Në radhët e autorëve të kësaj reviste renditen edhe shumë gjyqtarë dhe prokurorë: rreth 34% e autorëve176. Botimi i revistës “Jeta juridike” është një mundësi e shtuar për gjyqtarët dhe prokurorët që të marrin pjesë në jetën akademike-shkencore. Mundësia e botimeve në një revistë juridike me karakter shkencor kontribuon në forcimin e punës kërkimore dhe

173. Emira Shkurti, UNDP, komunikim elektronik, 23.10.2012.174. Po aty.175. Vera Rakipi, Shkolla e Magjistraturës, komunikim elektronik, datë 2 tetor 2012. Revista “Jeta juridike” është revistë shkencore me karakter juridik, organ i Shkollës së Magjistraturës që botohet nën drejtimin dhe kujdesin e këtij institucioni. Është revistë periodike tremu-jore, që botohet në gjuhën shqip, e shoqëruar edhe me një përmbledhje të artikujve në anglisht, ka filluar të botohet nga viti 2001 me 4 numra në vit. Gjatë këtyre viteve është përpjekur të botojë një revistë dinjitoze, e cila është sot në dorë të të gjithë komunitetit të juristëve shqiptarë dhe më gjerë. 176. Vera Rakipi, Shkolla e Magjistraturës, komunikim elektronik, datë 2 tetor 2012.

3

shkencore të gjyqtarit. Shifra prej 34% e artikujve të botuar është tregues për zbatimin e kësaj mase. Megjithatë, masa ka karakter të përgjithshëm dhe nuk identifikon qartësisht shkallën e përfshirjes së gjyqtarëve në këto botime, gjë e cila vështirëson monitorimin dhe vlerësimin e kësaj mase.

Revista “Jeta juridike” është botim i Shkollës së Magjistraturës dhe përgjegjësia institucionale është parashikuar në mënyrën e duhur. Burimet financiare të parashikuara i korrespondojnë shumës së nevojshme për botimin e saj. Afati është realist. Ndërsa treguesit, edhe pse lidhen me masën si të tillë, nuk kanë lidhje të drejtpërdrejtë me objektivin specifik. Treguesi duhej të shprehte më së paku një përqindje të caktuar të artikujve shkencorë të botuar nga gjyqtarë e prokurorë, e cila të rritej mundësisht mbi 34 për qind që është niveli aktual.

3.4.2. Botimi i katër librave profesionalë në fushën e drejtësisëinstitucioni përg jeg jës: Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: 2012Statusi: E zbatuar pjesërisht

Gjatë vitit 2011-2012 janë botuar 4 numra të revistës periodike “Magjistrati” me punime të kandidatëve për magjistratë, të cilët ndjekin programin trevjeçar të studimeve177. Masa shprehet për botimin e librave profesionalë. Kjo masë është shumë e përgjithshme dhe e vështirë për t’u identifikuar dhe për t’u monitoruar. Librat profesionalë në fushën e drejtësisë shtojnë mundësinë e gjyqtarëve për të përfituar nga literatura profesionale në gjuhën shqipe dhe mundësinë që ata t’i përdorin këto burime në çdo punim shkencor eventual. Kjo masë mund të interpretohet edhe si botim i librave të shkruar nga vetë gjyqtarët apo prokurorët.

Kështu si është e formuluar masa nuk kuptohet përse institucioni përgjegjës është vetëm Shkolla e Magjistraturës. Eshtë e kuptueshme që duhet të jetë Shkolla e Magjistraturës nëse katër botimet lidhen vetëm me revistën “Magjistrati”. Por është e paqartë përse janë zgjedhur katër libra, çfarë titujsh janë, nëse autorët duhet të jenë gjyqtarë e prokurorë, përse lidhen domosdoshmërisht me forcimin e punës kërkimore shkencore të gjyqtarit dhe kush i përzgjedh këto botime. Për rrjedhojë, është e pamundur të vlerësohet nëse burimet e parashikuara janë të përshtatshme, veçanërisht ato janë të pamjaftueshme nëse masa parashikon botimin e katër librave dhe jo katër numrave të një reviste. Për rrjedhojë, edhe treguesi është i përgjithshëm dhe jo specifik.

3.4.3. Botime*institucioni përg jeg jës: Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: 2013Statusi: E zbatuar

Masa është me natyrë cilësore dhe parashikohet të realizohet deri në vitin 2013. Gjatë periudhës së monitorimit janë publikuar disa botime nga autorë të ndryshëm, më së shumti nga magjistratë të rinj, por jo veteëm.

Lidhur me përgjegjësinë institucionale komenti është njëlloj si më lart në pikën 2.

177. Njëlloj si më lart, nr.75.


Burimet janë të parashikuara në mënyrë të barabartë me fondin për botimin e revistës “Jeta juridike” ose “Magjistrati”. Edhe për këtë masë treguesi është i përgjithshëm dhe jo specifik, kurse afati është mjaft i gjatë dhe i përshtatshëm për të realizuar qëllimet e saj.

Objektivi specifik 3.5: Përmirësimi i ekspertizës së specializuar në proceset gjyqësore

3.5.1. Përmirësimi i shërbimit mjekolig jor duke automatizuar disa prej proceseve dig jitalizimin e sallës së autopsisë dhe arkivës*institucioni përg jeg jës: Instituti i Mjekësisë LigjoreKoha e realizimit: 2013Statusi: E pazbatuar

Masa synon përmirësim cilësor të shërbimit mjekoligjor. Nuk ka informacion për statusin e realizimit të kësaj mase178. Instituti i Mjekësisë Ligjore179 kryen ekspertime mjekoligjore, me kërkesën e palëve në procesin civil, të subjekteve të procedimit penal dhe të personave të tjerë juridikë, kundrejt pagesës së shpenzimeve dhe tarifave përkatëse. Digjitalizimi i sallës së autopsisë dhe arkivit, si masë, në dukje, përmirëson një prej ekspertizave të specializuara të kërkuara në proceset gjyqësore penale apo civile. Në pamundësi për të marrë informacion për zbatimin e kësaj mase si dhe në mungesë të informacioneve të tjera që janë publike, vlerësojmë që kjo masë është e pazbatuar.

Insitucioni përgjegjës i treguar është i përshtatshëm. Po nga mungesa e informacionit është e vështirë të vlerësohet nëse burimet e vëna në dispozicion për të realizuar këtë proces janë të mjaftueshme. Treguesi i formuluar, si ruajtja dhe arkivimi i veprimtarisë mjekoligjore, është më shumë i shprehur në formën e një objektivi sesa një treguesi që lidhet me realizimin e masës. Pavarësisht nga digjitalizimi i sallës së autopsisë dhe arkivit, ruajtja dhe arkivimi i veprimtarisë mjekoligjore bëhet me forma të tjera, p.sh., dokumentacionit të shkruar/printuar. Afati është më se i mjaftueshëm për të realizuar këtë masë.

3.5.2. Hartimi i projektvendimit të Këshillit të Ministrave “Për përcaktimin e tarifave të ekspertëve dhe dëshmitarëve”institucioni përg jeg jës:Ministria e Drejtësisë dhe Ministria e FinancaveKoha e realizimit: 2011Statusi: E pazbatuar Masa është me natyrë rregullatore. Duke qenë se periudha e monitorimit që mbulon ky raport është korrik 2011-tetor 2012, masa nuk është realizuar brenda këtij afati. Bazuar në informacionet e Ministrisë së Drejtësisë masa është realizuar përmes miratimit të Udhëzimit të Këshillit të Ministrave nr. 4, datë 12.12.2012 “Për caktimin e masës së shpenzimeve dhe pagesave të ekspertëve

178. Fondacioni Soros i ka kërkuar informacion zyrtar Institutit të Mjekësisë Ligjore me shkresën nr. prot 276, datë 13 korrik 2012. Nuk është marrë asnjë përgjigje.179. Vendim i Këshillit të Ministrave nr.120, datë 27.2.2003 „Për krijimin e Institutit të Mjekësisë Ligjore“.

3

dhe dëshmitarëve gjatë procesit gjyqësor”180. Nuk ka informacion për fazën në të cilën ndodhet hartimi i këtij projektvendimi181.

Ndërkohë nuk ka asnjë akt ligjor të miratuar e të publikuar në Fletoren zyrtare që ta trajtojë këtë çështje. Ekspertët paraqesin faturat e tyre, ndonjëherë aplikohen tarifa të ndryshme nga vetë gjykatat me analogji182. Ndërsa tarifat për veprimet dhe shërbimet që ofron Instituti i Mjekësisë Ligjore, masa dhe mënyra e llogaritjes së këtyre shpenzimeve, caktohen me urdhër të përbashkët të Ministrit te Drejtësisë dhe të Ministrit të Financave183.

Përgjegjësia institucionale, burimet dhe treguesit janë të parashikuara drejt, kurse afati nuk është realist, duke u nisur nga fakti se masa rezulton ende e pazbatuar.

objektivi 3.6: rritja e shpejtësisë, e cilësisë dhe e efektivitetit të bashkëpunimit gjyqësor ndërkombëtar

3.6.1. Nënshkrimi i marrëveshjeve dypalëshe për ndihmën juridike në fushën penale me EUROJUST-in, Kosovën, Kuvajtin dhe Alg jerinëinstitucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2012Statusi: E zbatuar pjesërisht

Masa është me natyrë rregullatore. Sipas informacionit të dërguar nga Ministria e Punëve të Jashtme184, marrëveshjet me Kosovën (3 në këtë fushë) janë në proces negocimi nga ekspertët e ministrive përkatëse të drejtësisë185. Këto marrëveshje bashkëpunimi janë për ekstradimin, transferimin e personave të dënuar dhe për ndihmën e përbashkët ligjore në çështjet penale. Marrëveshja për ndihmën juridike në fushën penale me Kuvajtin është nënshkruar dhe është ratifikuar në 4.10.2012. Gjithashtu, është miratuar ligji nr.53/2012, datë 10.5.2012 “Për marrëdhëniet juridiksionale në çështjet penale me task forcën hetimore speciale të EULEX-it”. Lidhur me marrëveshjen për ndihmën juridike në fushën penale me Algjerinë, Ministria e Drejtësisë nuk i ka përfunduar negocimet. Për EUROJUST-in186, Ministria e Punëve të Jashtme nuk ka informacion. Sipas progresraportit të Komisionit Europian për Shqipërinë, të vitit 2012, përgatitjet për përfundimin e një marrëveshjeje bashkëpunimi me EUROJUST-in kanë përparuar187. Megjithatë, nuk ka informacion për fazën në të cilën ndodhet procesi i përfundimit të kësaj marrëveshjeje.

180. Shkresë e Ministrisë së Drejtësisë nr. prot. 136, datë 10.1.2013.181. Fondacioni i ka kërkuar informacion zyrtar Ministrisë së Drejtësisë me shkresën nr. prot 288/2012, datë 13 korrik 2012; dhe Minis-trisë së Financave me shkresën nr. prot 290/2012, datë 13 korrik 2012. Të dyja këto institucione nuk kanë kthyer përgjigje.182. Ervin Metalla, gjykata e Durrësit, kryetar, komunikim elektronik, datë 27 tetor 2012.183. Vendim nr.120, datë 27.2.2003, “Për krijimin e Institutit të Mjekësisë Ligjore”, pika 5.184. Gazmend Turdiu, Ministria e Jashtme, sekretar i përgjithshëm, letër “Kthim përgjigje”, nr. prot. 11563, datë 21 shtator 2012.185. Këto marrëveshje janë miratuar në janar 2013, përtej periudhës së monitorimit të këtij raporti.186. EUROJUSTt stimulon dhe përmirëson koordinimin e hetimeve dhe të procedimit penal ndërmjet autoriteteve kompetente në shtetet anëtare, veçanërisht duke lehtësuar ekzekutimin e ndihmës së ndërsjellë ligjore dhe zbatimin e kërkesave për ekstradim. Informacion i marrë nga faqja zyrtare e EUROJUST –it. http://www.eurojust.europa.eu/about/background/Pages/mission-tasks.aspx 187. Raportprogresi i Shqipërisë 2012, Komisioni Europian, Bruksel, 10.10.2012 SWD(2012) 334 final. http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2012/package/al_rapport_2012_en.pdf


Insitucionet përgjegjëse nuk janë parashikuar drejt, pasi në procesin e përfundimit të një marrëveshjeje ndërkombëtare përfshihen edhe institucione të tjera, si Ministria e Punëve të Jashtme apo Kuvendi. Burimet janë vlerësuar drejt. Ndërsa treguesi “zbatimi i marrëveshjeve” është i papërcaktuar dhe është hartuar në formën e një objektivi. Treguesi mund të ishte hyrja në fuqi e marrëveshjeve të sipërpërmendura. Afati nuk është realist, duke pasur parasysh numrin e marrëveshjeve të parashikuara dhe kohën e gjatë që marrin negociatat për këto çështje.

3.6.2. Nënshkrimi, ratifikimi, aderimi i akteve shumëpalëshe (konventa dhe protokolle), të Këshillit të Europës dhe të Konferencës së Hagës*institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E pazbatuar188

Masa është me natyrë rregullatore. Formulimi është me të meta, sepse nuk specifikohet se cilat konventa dhe protokolle konkrete propozohen të nënshkruhen e të ratifikohen.

Në pamundësi për të marrë informacion për zbatimin e kësaj mase si dhe në mungesë të informacioneve të tjera që janë publike, vlerësojmë që kjo masë është e pazbatuar.

Lidhur me institucionet përgjegjëse duhej të ishte parashikuar edhe Ministria e Punëve të Jashtme, edhe Kuvendi, pasi ato janë të përfshira në procesin e hyrjes në fuqi të traktateve ndërkombëtare.

Ndërsa treguesi “zbatimi i marrëveshjeve” është i papërcaktuar dhe është hartuar në formën e një objektivi. Burimet janë parashikuar drejt, kurse afati ka të njëjtën të metë të formulimit të vetë masës, pasi nuk parashikohet se në çfarë afati do të nënshkruhet secila konventë apo protokoll.

3.6.3. Përmirësimi i përkthimeve në fushën e bashkëpunimit g jyqësor ndërkombëtar*institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 Statusi: E zbatuar

Masa është me natyrë ngritje kapacitetesh dhe me karakter të vazhdueshëm. Në dhjetor të 2012 janë futur në listën e përkthyesve të jashtëm 108 fitues të rinj, që i shtohen listës së përkthyesve të autorizuar. Sipas informacioneve të Ministrisë së Drejtësisë stafi i këtij institucioni i nënshtrohet trajnimeve periodike, të cilat së bashku me kontraktimin e përkthyesve të jashtëm ndikon në përmirësimin e përkthimit në këtë fushë.

Insitucioni përgjegjës është parashikuar drejt. Burimet janë të përcaktuara nga buxheti i shtetit megjithatë është e vështirë të vlerësohet nëse shuma e përcaktuar aty përmirëson efektivisht përkthimet në këtë fushë. Duhej të kishim një informacion për burimet aktuale, që të mund të vlerësonim nëse fondet mjaftonin për përmirësimin e përkthimeve. Treguesi është shumë i përgjithshëm dhe nuk ka lidhje me masën, kurse afati është i gjatë dhe i mjaftueshëm.

188. Koha e realizimit është parashikuar 2011-2013. Ndaj kjo masë konsiderohet në proces.

3

3.6.4. Trajnime për unifikimin e letërkërkesave të ndihmës juridike penale dhe civile për g jyqtarët, prokurorët, stafin e Ministrisë së Drejtësisë, të tjerë të interesuar*institucioni përg jeg jës: Shkolla e Magjistraturës, Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 Statusi: E zbatuar

Masa është me natyrë rritje kapacitetesh. Sipas informacioneve nga Shkolla e Magjistraturës189, në kuadër të rritjes së shpejtësisë, cilësisë dhe efektivitetit të bashkëpunimit ndërkombëtar janë bërë trajnime për unifikimin e letërkërkesave për ndihmë juridike, civile e penale. Gjatë vitit 2012 janë zhvilluar pesë aktivitete trajnimesh për këto tema:

• “Letërporositë në gjykimin penal dhe aspekte të praktikës gjyqësore lidhur me vlerën e tyre provuese” ku janë trajnuar 42 gjyqtarë e prokurorë dhe • “Njohja dhe ekzekutimi i vendimeve penale të huaja, ndikimi i konventave ndërkombëtare dhe marrëveshjeve dypalëshe”, ku janë trajnuar 80 gjyqtarë e prokurorë.

Institucionet përgjegjëse dhe burimet janë parashikuar drejt. Kjo masë nuk ka mekanizëm monitorues ose tregues.

3.6.5. Krijimi i bazës elektronike të të dhënave për bashkëpunimin g jyqësor *institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 Statusi: E pazbatuar

Në pamundësi për të marrë informacion për zbatimin e kësaj mase si dhe në mungesë të informacioneve të tjera që janë publike, vlerësojmë që kjo masë është e pazbatuar.

Përgjegjësia institucionale është përcaktuar drejt. Burimet financiare nuk janë identifikuar. Treguesi është formuluar në mënyrë të përgjithshme, kurse afati është i përshtatshëm.

3.6.6. Trajnimi i stafit për përdorimin e bazës elektronike të të dhënave*institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 Statusi: E pazbatuar

Masa është me natyrë rritje kapacitetesh. Kjo masë është e lidhur me realizimin e masës së mësipërme për krijimin e bazës elektronike të të dhënave. Në pamundësi për të marrë informacion për zbatimin e kësaj mase si dhe në mungesë të informacioneve të tjera që janë publike, vlerësojmë që kjo masë është e pazbatuar.

Përgjegjësia institucionale është përcaktuar drejt. Burimet financiare nuk janë identifikuar. Treguesi është formuluar në mënyrë të përgjithshme. Një tregues konkret mund të ishte numri i personave që duhej të trajnoheshin. Duke qenë se kjo masë ndjek masën e mësipërme, afati i vendosur është përcaktuar drejt.

189. Mariana Semini, Shkolla e Magjistraturës, drejtore, shkresa nr. prot 827, me 2.8.2012, Lënda: përgjigje shkresës nr. 282/2012 prot, datë 13.7.2012.


Objektivi specifik 3.7: Implementimi në kuadrin ligjor të sistemit ICMIS

3.7.1. Zhvillimi dhe përmirësimi i sistemit ICMIS*institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011- 2013Statusi: E zbatuar190

Kjo është një masë që synon ngritjen e kapaciteteve të sistemit ICMIS. Gjatë periudhës 2011- 2012 Ministria e Drejtësisë vazhdoi punën me stafin administrativ të gjykatave për të zhvilluar e për të përmirësuar sistemin ICMIS, veçanërisht për të bërë kalimin e gjykatave që përdornin sistemin ARKIT në sistemin kombëtar ICMIS. Misioni EURALIUS ka asistuar gjithashtu në këtë proces191. Më 31.7.2012, Ministria e Drejtësisë hapi portalin www.gjykata.gov.al, në të cilin mund të merret informacion për çdo çështje gjyqësore në çdo gjykatë të vendit192. Moduli për gjenerimin e statistikave është krijuar dhe po zhvillohen negociata me kompaninë e kontraktuar për të garantuar vërtetësinë e mbledhjes dhe përpunimit të të dhënave nga të gjitha gjykatat, në mënyrë automatike dhe të menjëhershme193.

Portali www.gjykata.gov.al ka faqe të veçanta për të gjitha gjykatat e të tria niveleve. Në këto faqe mund të merret informacion i përgjithshëm për gjykatën, por edhe të dhëna të detajuara për çështjet e përfunduara dhe ato në proces gjykimi.

Aktualisht, sistemi ICMIS është instaluar dhe përdoret në të gjitha gjykatat194 dhe Ministria e Drejtësisë është në procesin e tenderimit për mirëmbajtjen dhe përditësimin e sistemit ICMIS për vitin 2012. Pritet që sistemi i njësuar i regjistrimit të çështjeve gjyqësore të përfundojë brenda vitit 2012195. Gjithashtu, vazhdon puna për shtimin e komponentit të regjistrimit audio të seancave gjyqësore në disa gjykata të vendit196.

Institucioni përgjegjës, buxheti dhe afati janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Indikatorët janë të përgjithshëm, cilësorë dhe të vështirë për t’u matur (rritja e transparencës dhe aksesit të publikut). Njëri nga indikatorët është i papërshtatshëm për këtë masë, pasi lidhet me vendimet e prokurorisë.

3.7.2. Hartimi, miratimi dhe zbatimi i vendimit të Këshillit të Ministrave për leg jitimimin e database elektronike në zbatim të lig jit shqiptar për database elektronike në vend

190. Kjo është një masë me karakter të vazhduar. Zbatimi ka filluar dhe është në proces sipas afateve.191. EURALIUS, Raport për përshtatshmërinë e aplikacionit sistem informatik i menaxhimit të çështjeve (ICMIS), shkurt 2012 http://www.euralius.eu/images/downloads/recommendations/comments/raport%20mbi%20pershtatshmerine%20e%20aplikacionit%20te%20icmis%20albanian%20version.pdf192. Lajme nga Ministria e Drejtësisë http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=7987, por edhe www.gjykata.gov.al. 193. Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, qershor- korrik 2012. http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042194. Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, tetor 2012 http://www.mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2109 195. Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, shtator 2012. 196. Po aty.

3

institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar pjesërisht

Për këtë masë, janë miratuar: • VKM nr. 443, datë 16.6.2011 “Për krjimin, rregjistrimin, mënyrën e funksionimit, të administrimit e të ndërveprimit dhe për sigurinë e Sistemit të Menaxhimit Elektronik të Çështjeve të Përmbarimit Gjyqësor (ALBIS)” si dhe • VKM nr. 375, datë 6.6.2012 “Për krijimin, rregjistrimin, mënyrën e funksionimit, të administrimit e të ndërveprimit dhe për sigurinë e Sistemit të Rregjistrimit të Pasurive të Paluajtshme (ALBSReP)”.

Gjithashtu, ka përfunduar konsultimi i projektvendimit për ICMIS me strukturat e IT-së dhe Ministria e Drejtësisë po finalizon nismën, e cila së shpejti pritet t’i përcillet për mendim AKSH-it197. Përgjegjësia, buxheti, afati dhe treguesit janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme.

3.7.3. Miratimi i rregullores së sistemit, e cila do të detyrojë hierarkinë e g jyqësorit për të punuar në sistem me rregulla dhe përg jeg jësi të paracaktuara, duke u nisur nga sekretari reg jistruese, kryesekretare, sekretar seance, kancelar, trupa g jyqësorë, kryetarë të g jykatave dhe përfundon me rolin e inspektorëve në Ministrinë e Drejtësisë, ashtu dhe në KLDinstitucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2012Statusi: E pazbatuar198

Projektligji “Për administratën gjyqësore” përcakton rregulla dhe përgjegjësi specifike për çdo pozicion të administratës gjyqësore si dhe për strukturat përkatëse të Ministrisë së Drejtësisë që kanë lidhje me administratën gjyqësore. Me miratimin e këtij projektligji, masa do të vlerësohet e zbatuar. Përgjegjësia, buxheti, afati dhe treguesit janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme.

Objektivi specifik 3.8: Përmirësimi i infrastrukturës elektronike të gjykatave dhe prokurorive

3.8.1. a) Menaxhimi i rasteve - faza Iinstitucioni përg jeg jës: Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar pjesërisht (përtej afatit të parashikuar)

Kjo është një masë që synon ngritjen e kapaciteteve të prokurorisë. Sistemi i menaxhimit të rasteve për Prokurorinë e Përgjithshme, i cili parashikon transformimin e dosjeve fizike në format elektronik, është pjesë e programit IPA 2010 të Komisionit Europian. Projekti është i ndarë në dy faza: Faza e parë përfshin krijimin e rrjetit fizik që do të shërbejë si platformë për krijimin dhe

197. Shkresë e Ministrisë së Drejtësisë nr. prot. 136, datë 10.1.2013.198. Kjo është një masë për të cilën nuk ka kaluar afati, por nuk ka informacion nëse ka filluar zbatimi i saj.


instalimin e software, i cili përbën pjesën e dytë të projektit199.

Për fazën e parë të projektit, me vlerë 1.2 milion euro, është zhvilluar me sukses tenderi dhe pritet shpallja e fituesit200. Për pjesën e dytë të projektit, me vlerë 1.8 milion euro, është shpallur tenderi201 dhe është bërë seleksionimi i parë i kandidatëve, më 3.9.2012. Pritet që, brenda këtij viti (2012), të shpallet fituesi202.

Përgjegjësia institucionale dhe buxheti për këtë masë janë përcaktuar drejt, por duhet të ishte vendosur edhe Komisioni Europian si institucion partner, duke saktësuar edhe shumën me të cilën ai do të kontribuojë për krijimin e këtij sistemi. Rezulton se Prokuroria e Përgjithshme i ka realizuar detyrimet e veta financiare nëpërmjet kontributit prej 75,000 lekë203. Afati i përcaktuar nuk është realist, duke pasur parasysh se bëhet fjalë për financim të huaj që u nënshtrohet rregullave dhe afateve të donatorit. Treguesit e përcaktuar janë shumë të përgjithshëm, aq më tepër që bëhet fjalë për fazën e parë të projektit. Indikatorët janë të njëjtë për këtë masë dhe tri masat pasardhëse.

3.8.1. b) Instalimi i sistemit telefonik VOIPinstitucioni përg jeg jës: Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2012Statusi: E pazbatuar204

Nuk ka informacion për zbatimin e kësaj mase. Nuk rezulton që Prokuroria e Përgjithshme të ketë bërë investime të kësaj natyre205.

Institucioni përgjegjës, buxheti dhe afati janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme.

3.8.1. c) Sisteme vëzhgimiinstitucioni përg jeg jës: Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2012Statusi: E zbatuar

Për shkak të formulimit të paqartë të masës, nuk është e kuptueshme se për çfarë sistemesh vëzhgimi bëhet fjalë. Nëse bëhet fjalë për ruajtjen me kamera të zyrave të prokurorisë, atëherë Prokuroria e Përgjithshme, në buxhetin e vitit 2012, ka parashikuar shumën prej 4 milionë lekësh për pajisjen me kamera të ndërtesës së Prokurorisë së Përgjithshme dhe, brenda 6-mujorit të parë

199. Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, qershor- korrik 2012. http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042200. Edlira Jorgaqi, Prokuroria e Përgjithshme, drejtore e Studimeve, takim, 21.9.2012.201. Njoftimi për shpalljen e tenderit në https://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-services/index.cfm?ADSSChck=1346878899352&do=publi.getDoc&documentId=123895&pubID=133071202. Edlira Jorgaqi, Prokuroria e Përgjithshme, drejtore e Studimeve, takim, 21.9.2012.203. Prokuroria e Përgjithshme, Raporti i shpenzimeve faktike të programit sipas artikujve 9-mujori i parë 2012 http://www.pp.gov.al/previewdoc.php?file_id=457204. Afati i kësaj mase nuk ka përfunduar ende, por nuk ka informacion nëse ka filluar zbatimi i saj.205. Prokuroria e Përgjithshme, Raporti i shpenzimeve faktike të programit sipas artikujve 9-mujori i parë 2012 http://www.pp.gov.al/previewdoc.php?file_id=457

3

të këtij viti, është përfunduar procesi i tenderimit206. Institucioni përgjegjës, buxheti dhe afati janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme.

3.8.1. ç) Instalimi i sistemit telefonik VOIP*institucioni përg jeg jës: Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2013Statusi: E pazbatuar207

Kjo masë është e njëjtë me masën 3.8.1/b. Nuk është e qartë se cili është ndryshimi ndërmjet tyre. Nuk ka informacion për zbatimin e kësaj mase. Nuk rezulton që Prokuroria e Përgjithshme të ketë bërë investime të kësaj natyre208.

Institucioni përgjegjës, buxheti dhe afati janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme.

3.8.1. d) Sistemi i hyrje-daljeve automatike me karta në prokurori* institucioni përg jeg jës: Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Zbatimi i kësaj mase me karakter ngritje kapacitetesh është parashikuar të përfundojë në vitin 2013. Në vitin 2011 Prokuroria e Përgjithshme ka marrë buxhet prej 372,000 lekë për instalimin e këtij sistemi209. Ky buxhet është shpenzuar plotësisht për të realizuar këtë qëllim. Për vitin 2012 në Planin e Buxhetit Afatmesëm është parashikuar një buxhet prej 5 milionë lekësh për këtë qëllim, por ky buxhet nuk është alokuar për Prokurorinë e Përgjithshme210.

Institucioni përgjegjës, buxheti dhe afati janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme, por ky është një rast kur planifikimi nuk bëhet në mënyrën e duhur, pasi mjetet financiare nuk ekzistojnë apo përdoren për një qëllim tjetër.

3.8.2. Ngritja e rrjetit të përbashkët të prokurorive të rretheve me Prokurorinë e Përg jithshme dhe instalimi–konfigurimi i sistemit telefonik VOIP*institucioni përg jeg jës: Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2011- 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht Kjo masë me karakter ngritje kapacitetesh përsërit edhe një herë fazën e parë të programit IPA për menaxhimin e rasteve, e cila është trajtuar në masën 3.8.1/a të këtij objektivi specifik, si dhe për

206. Po aty.207. Afati i kësaj mase nuk ka përfunduar ende, por nuk ka informacion nëse ka filluar zbatimi i saj.208. Prokuroria e Përgjithshme, Raporti i shpenzimeve faktike të programit sipas artikujve 9-mujori i parë 2012 http://www.pp.gov.al/previewdoc.php?file_id=457209. Prokuroria e Përgjithshme, Raporti i monitorimit për performancen e produkteve të buxhetit të shtetit për vitin 2011 http://www.pp.gov.al/previewdoc.php?file_id=325210. Prokuroria e Përgjithshme, Raporti i shpenzimeve faktike të programit sipas artikujve 9-mujori i parë 2012 http://www.pp.gov.al/previewdoc.php?file_id=457


instalimin e sistemit telefonik VoIP, që është trajtuar në masat 3.8.1/b dhe 3.8.1/ç. Përveç kësaj, janë kryer investime në shuma të konsiderueshme për lidhjen e prokurorive me fibër optike.

Për vitin 2011 janë zhvilluar tenderat dhe janë realizuar investimet për lidhjet me fibër optike në Prokurorinë e Përgjithshme dhe prokuroritë e rretheve Tiranë, Durrës, Berat, Dibër, Fier, Gjirokastër, Lezhë, Sarandë dhe Vlorë, në shumën totale prej rreth 5 milionë lekë211.

Për vitin 2012 janë parashikuar mbi 2 milionë lekë për lidhjen me fibër optike dhe ka filluar puna në prokuroritë e rretheve Korçë, Kurbin, Mat, Pogradec, Tropojë dhe prokurorinë e apelit Vlorë212.

Institucioni përgjegjës, buxheti dhe afati janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Indikatorët janë të përgjithshëm dhe të vështirë për t’u matur.

3.8.3. Trajnimi i ekspertëve të IT-së të g jyqtarëve dhe prokurorëve* institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, gjykatat, Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2011- 2013Statusi: E pazbatuar213

Kjo është një masë që synon ngritjen e kapaciteteve. Ajo përsëritet pjesërisht edhe më poshtë, si masa 3.8.6. Nuk është i qartë as dallimi mes tyre dhe as synimi i kësaj mase konkrete, pra fushat e trajnimit. Madje, nga formulimi i masës nuk është e qartë nëse do të trajnohen specialistët e IT-së, gjyqtarët dhe prokurorët apo specialistët e IT-së së gjykatave dhe prokurorive.

Nuk ka informacion për zbatimin e kësaj mase.Ministria e Drejtësisë dhe Prokuroria e Përgjithshme janë natyrshëm institucione përgjegjëse për të trajnuar specialistët e IT-së (dhe gjyqtarët e prokurorët, nëse është rasti), kurse “g jykatat” nuk duhet të ishin përcaktuar si institucion përgjegjës. Së pari, për shkak të mënyrës së organizimit të sistemit gjyqësor, ky term nuk përdoret për t’iu referuar të gjitha gjykatave ose disave prej tyre. Së dyti, gjykatat nuk kanë kapacitete për të zhvilluar trajnime, prandaj ato nuk duhet të ngarkohen me këtë përgjegjësi. Aq më shumë kur zbatimi i masës nuk shoqërohet me buxhet të veçantë. Afati është përcaktuar drejt, ndërsa indikatori është sipërfaqësor. Për të lehtësuar matjen e kësaj mase do të kishte qënë mirë të vendoseshin si mekanizma monitorues dhe tregues numri i trajnimeve dhe i personave të trajnuar që do të realizohej në çdo vit, tematika mbi të cilën do të realizoheshin këto trajnime etj.

3.8.4. Trajnimi i punonjësve të administratës g jyqësore* institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, gjykatat, Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2011- 2013Statusi: E pazbatuar214

211. Prokuroria e Përgjithshme, Raporti i monitorimit për performancën e produkteve të buxhetit të shtetit për vitin 2011 http://www.pp.gov.al/previewdoc.php?file_id=325 212. Prokuroria e Përgjithshme, Raporti i shpenzimeve faktike të programit sipas artikujve 9-mujori i parë 2012 http://www.pp.gov.al/previewdoc.php?file_id=457 213. Afati i kësaj mase nuk ka përfunduar ende, por nuk ka informacion nëse ka filluar zbatimi i saj.214. Afati i kësaj mase nuk ka përfunduar ende, por nuk ka informacion nëse ka filluar zbatimi i saj.

3

Ministria e Drejtësisë ka miratuar programin e trajnimit të administratës gjyqësore për 2012-2014215. Gjatë vitit 2012 janë trajnuar trajnerët që do të trajnojnë administratën gjyqësore, përfshirë këtu dhe ekspertët e IT-së, trajnime të cilat priten të fillojnë në vitin 2013. Raportohet se, me urdhrin nr. 9024, datë 30.12.2011, të Ministrit të Drejtësisë, është miratuar kalendari i trajnimit të administratës gjyqësore për periudhën 2012 – 2014216 dhe është alokuar edhe buxheti përkatës217. Megjithatë, projekti nuk siguroi një informacion zyrtar për realizimin e kësaj mase. Nuk rezulton që Shkolla e Magjistraturës të ketë zhvilluar trajnime të kësaj natyre218.

Shih shënimet në masën 3.8.3 në lidhje me përgjegjësinë institucionale dhe buxhetin.

3.8.5. Instalimi i sistemit elektronik në të g jithë arkivat e g jykatave institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar pjesërisht

Siç është sqaruar për masa të tjera më lart, gjykatat duhet të përdorin sistemin ICMIS dhe çështjet gjyqësore mund të gjenden në portalin www.gjykata.gov.al. Megjithatë ka disa gjykata si ajo e Tiranës, Durrësit e të tjera si këto që nuk përdorin sistemin ICMIS dhe për pasojë ky sistem elektronik nuk është shtrirë në arkivat e tyre.

Përgjegjësia institucionale është përcaktuar drejt dhe buxheti i caktuar është i konsiderueshëm, por afati nuk është realist, duke pasur parasysh se bëhet fjalë për një punë të voluminoze.

3.8.6. Zhvillimi i trajnimeve për IT-të e g jykatave dhe të administratësinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, gjykatat, Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: Nuk është vendosur në plan veprim Statusi: E pazbatuar

Kjo masë mbivendoset me masat 3.8.3 dhe 3.8.4. Nuk është i qartë as dallimi mes tyre dhe as synimi i kësaj mase konkrete, pra fushat e trajnimit.

Në datën 15 shtator 2011, EURALIUS-i organizoi në Ministrinë e Drejtësisë takimin e parë njëditor të të gjithë specialistëve IT në gjykatat shqiptare. Diskutimet u zhvilluan në dy seanca të përqendruara, përkatësisht në zhvillimet e ICMIS-it dhe mbrojtjen e të dhënave në sistem. Takimi kishte si qëllim t’u jepte specialistëve IT mundësinë për të përmirësuar efektshmërinë e njësive IT në gjykatat shqiptare, për të diskutuar problemet, për të ndarë përvojat dhe për të identifikuar

215. Udhër i Ministrit të Drejtësisë nr. 9024, datë 30.12.2011. 216. Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, qershor- korrik 2012. http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042217. European Commission, Albania 2012 Progress Report, SWD(2012) 334, Brussels, 10.10.2012 http://www.mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2111, por edhe Komunikojmë, Buletin tremujor për projektet për sistemin e drejtësisë në Shqipëri, numri 3, 2011, http://www.justforumalbania.org/site/arkiva dhe Euralius, Raport për trajnimin e kancelarëve në Shqipëri, maj 2011. http://www.euralius.eu/en/recommendations 218. Shkolla e Magjistraturës http://www.magjistratura.edu.al/#76


zgjidhjet për këto probleme219. Nuk ka informacion nëse janë ndërmarrë veprime të tjera për zbatimin e kësaj mase.

Shih shënimet në masën 3.8.3 për përgjegjësinë institucionale dhe buxhetin.

3.8.7. Sistemi elektronik i menaxhimit të çështjeve i vënë në përdorim të plotë në të g jitha rrethet g jyqësore*institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011- 2013Statusi: E zbatuar (para afatit)

Kjo masë mbivendoset me masat 3.7.1. dhe 3.8.5. Nuk është e qartë se cili është dallimi mes tyre, pasi ato duken si përsëritje të njëra- tjetrës.

Masa ka filluar të zbatohet, pasi të gjitha gjykatat e vendit po përdorin sistemin ICMIS të menaxhimit të çështjeve220. Nuk ka informacion në lidhje me shkallën e përdorimit të sistemit: të pjesshëm apo të plotë.

Institucioni përgjegjës, buxheti dhe afati janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Indikatorët janë të përgjithshëm dhe të vështirë për t’u matur (rritja e transparencës dhe aksesit të publikut). Njëri nga indikatorët është i papërshtatshëm për këtë masë, pasi lidhet me vendimet e prokurorisë.

3.8.8. Konvertimi i proceseve lig jore nëpërmjet konsolidimit të sistemit elektronik*institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011- 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht221

Kjo është një masë e vështirë për t’u kuptuar. Konsolidimi i sistemit elektronik mbivendoset me masat 3.7.1, 3.8.5. dhe 3.8.7. Nisma e ndërmarrë nga Ministria e Drejtësisë në kuadër të dixhitalizimit të sistemit të drejtësisë për instalimin e sistemit të rregjistrimit audio të seancave gjyqësore po realizohet me mbështetjen e projektit JUST të USAID-it. Tashmë ky sistem është instaluar në tri gjykata: në Korçë, Durrës dhe Lezhë dhe shumë gjykata të tjera priten të përfundohen në vijim.

Zbatimi i kësaj mase është parashikuar të përfundojë në vitin 2013, por nuk ka informacion nëse ka filluar zbatimi i saj.

Institucioni përgjegjës, buxheti dhe afati janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Indikatorët janë të përgjithshëm dhe të vështirë për t’u matur (rritja e transparencës dhe aksesit të publikut). Njëri nga indikatorët është i papërshtatshëm për këtë masë, pasi lidhet me vendimet e prokurorisë.

219. Komunikojmë, Buletin tremujor për projektet për sistemin e drejtësisë në Shqipëri, numri 3, 2011, http://www.justforumalbania.org/site/arkiva 220. Ministria e Integrimit Europian, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, tetor 2012 http://www.mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2109221. Afati i kësaj mase nuk ka përfunduar ende, por nuk ka informacion nëse ka filluar zbatimi i saj.

3

3.8.9. Zhvillimi i sistemit të automatizimit të menaxhimit të rasteve të prokurorisëinstitucioni përg jeg jës: EU, Prokuroria e PërgjithshmeKoha e realizimit: 2011- 2012Statusi: E zbatuar pjesërisht

Kjo masë është e njëjtë me masat 3.8.1/a dhe 3.8.2 të parashikuara për këtë objektiv specifik.

3.8.10. a) Plotësimi dhe zëvendësimi i pajisjeve elektronike për 27 g jykata dhe ZABGJ-nëinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykatatKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar

Gjatë vitit 2011, ZABGJ-ja ka prokuruar pajisje elektronike për zyrat e veta dhe 27 gjykata në një vlerë totale rreth 20 milionë lekë222.

Institucioni përgjegjës, buxheti dhe afati janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Indikatorët mungojnë, por mund të përdoren si të tillë numri dhe lloji i pajisjeve elektronike të prokuruara sipas gjykatave dhe buxheti i përcaktuar.

3.8.10. b) Plotësimi dhe zëvendësimi i pajisjeve elektronike për 25 g jykata dhe ZABGJ-nëinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykatatKoha e realizimit: 2012Statusi: E zbatuar pjesërisht

Gjatë 8 muajve të parë të vitit 2012, ZABGJ-ja ka prokuruar pajisje elektronike për zyrat e veta dhe 21 gjykata në një vlerë totale rreth 21 milionë lekë223.

Institucioni përgjegjës, buxheti dhe afati janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Indikatorët mungojnë, por mund të përdoren si të tillë numri dhe lloji i pajisjeve elektronike te prokuruara sipas gjykatave dhe buxheti i përcaktuar.

3.8.10. c) Plotësimi dhe zëvendësimi i pajisjeve elektronike për 26 g jykata dhe ZABGJ-në*institucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykatatKoha e realizimit: 2013Statusi: E pazbatuar

Kjo masë është parashikuar të zbatohet në vitin 2013.Institucioni përgjegjës, buxheti dhe afati janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Indikatorët mungojnë, por mund të përdoren si të tillë numri i gjykatave dhe buxheti i përcaktuar.

222. Zyra e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor, Regjistri i realizimit të prokurimeve publike për pushtetin gjyqësor, janar- dhjetor 2011 http://www.zabgj.gov.al/previewdoc.php?file_id=272 223. Zyra e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor, Regjistri i realizimit të prokurimeve publike për pushtetin gjyqësor, janar- gusht 2012 www.zabgj.gov.al


5. konkLuZione pËr progresin e Arritur Nga vlerësimi i mësipërm rezulton se, nga 50 masa të parashikuara për realizimin e objektivit strategjik 3, janë zbatuar plotësisht 15 masa, 15 të tjera janë zbatuar pjesërisht, kurse pjesa e mbetur prej 20 masash nuk janë zbatuar.

Nëse shohim më në detaje dinamikën e zbatimit ose jo të masave, vëmë re se:• 15 masa konsiderohen të zbatuara (30%), ndër të cilat 8 prej tyre kanë natyrë të vazhdueshme dhe zbatimi i tyre shtrihet deri në vitin 2013. Kjo tregon për aftësi planifikuese në zbatimin e këtyre masave. 1 masë është zbatuar jashtë afatit të parashikuar.

• 15 masa janë të zbatuara pjesërisht (30%), ndër të cilat 6 nga këto kanë ende afat për t’u plotësuar, por ky vlerësim është dhënë për shkak të pamjaftueshmërisë së veprimeve të ndërmarra për të adresuar objektivin.

• 20 masa janë vlerësuar të pazbatuara (40%), ndër të cilat 10 masa kanë ende afat për t’u zbatuar. Nga këto, për 6 masa nuk ka informacion nëse ka filluar zbatimi i tyre, për 1 masë nuk ka filluar zbatimi, kurse 1 masë tjetër duhet të fillojë të zbatohet në 2013-n. 4 masa të konsideruara të pazbatuara kanë filluar të zbatohen. Ato janë të gjitha me natyrë rregullatore dhe kanë të bëjnë me miratimin e disa ligjeve të rëndësishme.

Progres i mirë është arritur në fushën e investimeve në teknologji, në gjykata e prokurori, por veçanërisht në gjykata. Investimet në pajisje elektronike kanë qenë të konsiderueshme e të përsëritura; po kështu edhe investimet në instalimin e sistemit ICMIS, zhvillimin e tij të mëtejshëm dhe bërjen e informacionit të disponueshëm për publikun e gjerë.

Trajnimet janë një fushë ku nuk janë realizuar të gjitha pritshmëritë. Me gjithë shifrat e konsiderueshme të trajnimeve të Shkollës së Magjistraturës, duhet të përmendet se një numër shumë i vogël i këtyre trajnimeve është realizuar me fonde të buxhetit të shtetit. Shumica e trajnimeve vazhdojnë të realizohen me fonde të donatorëve në përputhje me programin tematik të trajnimit të gjyqëtarëve dhe prokurorëve të miratuar çdo tre vjet nga Këshilli Teknik i Shkollës. .

Po kështu, mangësi të theksuara vërehen në trajnimin e administratës gjyqësore, personelit të IT-së dhe gjyqtarëve e ndihmësve në Gjykatën e Lartë.


MASA TE ZBATUARA

MASA TE PAZBATUARA

30%

30%

40%


3

Në përfundim, mund të thuhet se, megjithëse janë marrë masa për krijimin e kushteve të mira teknike të punës së gjyqtarëve e prokurorëve dhe janë vënë e po vihen në zbatim metoda e sisteme moderne, ende nuk është plotësuar i gjithë kuadri ligjor që do të garantonte gjykime brenda një kohe të arsyeshme, akses, transparencë dhe shërbim cilësor ndaj publikut. Po ashtu, gjyqtarët, prokurorët dhe stafi që i asiston ata në punën e përditshme, duhet të trajnohen sipas programeve që u përshtaten nevojave të tyre dhe zhvillimeve në sistemin e drejtësisë.

Afatet e përcaktuara në Strategji janë në përgjithësi realiste. Për 15 masa afatet janë jorealiste, për 34 masa afatet janë përcaktuar në mënyrë realiste, kurse 1 masë është parashikuar pa afat. Në këtë numër përfshihen edhe disa masa, të cilat, megjithëse parashikojnë një afat të vazhdueshëm, nuk identifikojnë se cila pjesë e masës do të kryhet në secilën pjesë të afatit.

Në objektivin strategjik 3 vihen re raste të masave që synojnë ndryshimin e ligjeve shumë të rëndësishme në afate shumë të shkurtra dhe jorealiste (të shtatë masat rregullatore të objektivit specifik 3.1. e kanë afatin në 6-mujorin e dytë të vitit 2011). Në përgjithësi vërehen mangësi në zbatimin e masave me karakter rregullator, pra hartim aktesh ligjore dhe nënligjore. Vihet re se, megjithëse një pjesë e këtyre akteve kërkojnë shumicë të cilësuar në Kuvend, pengesa më e madhe ndaj miratimit të tyre nuk ka qenë mungesa e konsensusit politik, por planifikimi i dobët dhe fillimi i vonuar i procesit të hartimit. Në raste të caktuara, vihet re edhe një mungesë koordinimi mes agjencive publike (ndryshimet në ligjin “Për avokatinë” apo ndryshimet në ligjin “Për Gjykatën e Lartë”). Nuk mungojnë edhe rastet kur masa rregullatore nuk është zbatuar për shkak se është gjykuar e panevojshme (p.sh: ndryshimet e propozuara në ligjin “Për Shkollën e Magjistraturës”). Ky fakt flet për mangësi në procesin e hartimit të strategjisë ose për mungesë kapacitetesh në hartimin e legjislacionit.

Gjithashtu, për dy masa nuk janë identifikuar burimet, kështu që afati nuk mund të jetë realist. Nëse burimet identifikohen brenda vitit 2012 dhe përfshihen në buxhetin e shtetit për vitin 2013 ose gjenden fonde nga donatorë, atëherë 2013-a mund të jetë një afat realist.

Në lidhje me institucionet përgjegjëse, duhet theksuar se në asnjë rast nuk është bërë ndarja e qartë mes institucioneve përgjegjëse dhe atyre partnere. Ky përcaktim do të ishte i domosdoshëm si për të krijuar detyrimet përkatëse për këto institucione, ashtu edhe për të mundësuar monitorimin e saktë të zbatimit të masave përkatëse. Kjo është veçanërisht e vërtetë për masat me karakter rregullator. Në disa prej tyre u është ngarkuar përgjegjësi për hartimin e legjislacionit edhe agjencive që zakonisht kanë vetëm kontribut dytësor në këtë drejtim, si Prokuroria e Përgjithshme. Kjo ka ndodhur me 4 masa. Në një nga masat përgjegjësia i është ngarkuar vetëm një organizate ndërkombëtare (masa 3.3.4.). Kjo gjë nuk duhet të ndodhte në një strategji shtetërore. Në total, në 43 raste përg jeg jësia institucionale është përcaktuar siç duhet, ndërsa në 7 masa nuk është e mjaftueshme.Burimet financiare janë përcaktuar drejt për 41 masa, kurse për 9 të tjera burimet nuk janë identikuar saktë. Këto masa përfshijnë edhe ato që nuk kanë asnjë përcaktim për burimet, por edhe disa masa të tjera, të cilat nuk janë formuluar mjaftueshëm qartë për të kuptuar nëse burimet janë të mjaftueshme.

Në mënyrë të veçantë për masat që parashikojnë trajnime, nuk janë dhënë burime të mjaftueshme. Kjo është veçanërisht e vërtetë për masat që parashikojnë trajnime të organizuara nga institucione që nuk i kanë ato pjesë të funksionit të tyre bazë (Gjykata e Lartë, Prokuroria e Përgjithshme, gjykatat etj.). Këto institucione e kanë të pamundur të organizojnë trajnime vetëm me shpenzime operative. Për 21 masa është parashikuar të bëhen vetëm shpenzime operative, për 2 masa janë


parashikuar vetëm fonde të donatorëve (masa 3.3.4 dhe masa 3.8.2.), për 2 masa janë parashikuar fonde të përbashkëta të qeverisë shqiptare dhe donatorëve, kurse për 23 masat e mbetura janë parashikuar fonde nga buxheti i shtetit. Për 2 masa burimet nuk janë identifikuar. Nga monitorimi u vu re se kishte edhe raste kur masa nuk ishte zbatuar për shkak të mungesës së burimeve financiare, edhe pse këto ishin përcaktuar në Strategji (masa 3.8.1/d). Një tjetër problem i përgjithshëm është parashikimi vetëm i shpenzimeve operative për masa të natyrës rregullatore, gjë që tregon për planifikim jo të mirë dhe nuk është realist, pasi për projektligje veçanërisht të rëndësishme nevojitet ekspertizë e kualifikuar dhe një proces i gjerë konsultimi dhe diskutimi me institucionet shtetërore dhe aktorët e tjerë joshtetërorë. Shpeshherë ndodh që aktivitete të tilla mbështeten financiarisht nga projektet ndërkombëtare, pasi institucionet përkatëse shtetërore nuk kanë parashikuar fonde për këtë pjesë të rëndësishme të procesit të hartimit të ligjeve.

Përcaktimi i mekanizmave monitorues dhe vlerësues është një element me shumë mangësi i Strategjisë. Për masat me karakter rregullator, në përgjithësi, treguesi është vetëm miratimi i ndryshimeve. Në kushtet kur Strategjia nuk parashikon drejtimet e ndryshimeve në ligj, vendosja e këtij mekanizmi bën edhe më të vështirë monitorimin e ndikimit të masës në arritjen e objektivit. Disa nga mekanizmat e përcaktuar janë formuluar si objektiva ose masa (p.sh., ruajtja dhe arkivimi i veprimtarisë mjekoligjore). Për 35 masa, mekanizmat monitorues e vlerësues janë shumë të përg jithshëm (pra të vështirë për t’u monitoruar) ose të papërcaktuar, kurse për 15 masa të tjera mekanizmat monitorues janë të përshtatshëm.

6. rekomAnDime pËr ZHViLLimet e ArDHsHme Objektivi strategjik 3 duhet të ishte formuluar më qartë, duke përcaktuar më mirë elementet e efektivitetit të sistemit gjyqësor. Ky formulim më i mirë i objektivit strategjik do të kishte sjellë edhe identifikimin më të mirë të objektivave specifikë dhe masave përkatëse. P.sh., objektivi mund të ishte formuluar thjesht “Konsolidimi i efektivitetit të pushtetit gjyqësor” dhe objektivat specifikë do të zbërthenin kuptimin e këtij nocioni relativisht të gjerë.

Aty ku është e mundur, objektivat specifikë mund të ishin ndarë sipas institucioneve apo temave (fushave) dhe kjo mund të kishte shmangur mbivendosjen e objektivave apo të masave që vihet re në këtë objektiv strategjik. P.sh., masat që synojnë ngritjen e kapaciteteve të Shkollës së Magjistraturës, mund të ishin ndarë nga masat që synojnë rritjen e performancës së gjyqtarëve dhe që prekin edhe aktorë të tjerë. Në të njëjtën mënyrë, masat që vendosin përgjegjësi mbi Prokurorinë e Përgjithshme, mund të ishin grupuar veç, pasi kanë të bëjnë kryesisht me investimet në fushën e teknologjisë së informacionit. Apo masat që lidhen me sistemin ICMIS, mund të ishin grupuar nën një objektiv të vetëm specifik.

Gjithashtu, masat konkrete duhet të ishin formuluar më qartë, pasi formulimi aktual e bën shumë të vështirë monitorimin e zbatimit të tyre (“procesi mësimor”, “vlerësimi”, “sisteme vëzhgimi”, “konvertimi i proceseve lig jore nëpërmjet konsolidimit të sistemit elektronik” etj.).

Për këtë objektiv shumë të rëndësishëm duhet të ishin parashikuar më pak masa që kanë të bëjnë me ushtrimin e veprimtarisë së përditshme dhe më shumë masa për ngritje kapacitetesh e përmirësime cilësore.

3

Mund të ishin parashikuar më shumë masa për reduktimin e zvarritjeve të proceseve gjyqësore, veçanërisht të karakterit të aftësimit të gjyqtarëve e stafit administrativ në lidhje me planifikimin e seancave dhe menaxhimin e çështjeve. Të tilla mund të ishin masat që lidhen me përmirësimin e sistemit të njoftimeve, me regjistrimin e seancave gjyqësore, pajisjen e gjykatave me sisteme të planifikimit të seancave gjyqësore (dhe përdorimit të sallave të gjyqeve) dhe trajnimin e gjyqtarëve për përdorimin e sistemeve të tilla etj.

Për masat që përmbajnë zhvillimin e trajnimeve, duhet të ishte përcaktuar më mirë fusha e trajnimit, audienca, si dhe objektiva të qartë në lidhje me numrin e trajnimeve që duhet të zhvillohen dhe numrin e personave që duhet të trajnohen. Kjo do të lehtësonte zbatimin e masave, por edhe monitorimin e tyre. E njëjta gjë duhet bërë edhe me masa të tjera. P.sh.: masa “botim i revistës shkencore “jeta juridike”, katër numra në vit” do ishte më e përshtatshme të ishte formuluar në formën: “rritja e përqindjes së artikujve të botuar nga gjyqtarët nga X% në Y%”. Ky formulim duhej të ishte pasqyruar edhe te treguesit e masës.

Disa masa me karakter infrastrukturor mund të ishin kaluar në objektiva të tjerë strategjikë, si objektivi strategjik nr. 7, p.sh., masat që lidhen me blerje pajisjesh për gjykatat.

Masat e përsëritura duhet të hiqen. P.sh., “botime” duhet të hiqet, pasi është masë përsëritëse dhe mjafton që afati i masave të mësipërme që parashikojnë botime, të shkojë deri në vitin 2013.

Për masat “Nënshkrimi i marrëveshjeve dypalëshe për ndihmën juridike në fushën penale me eUrOjUST-in, Kosovën, Kuvajtin dhe alg jerinë” dhe “Nënshkrimi, ratifikimi, aderimi i akteve shumëpalëshe (konventa dhe protokolle), të Këshillit të europës dhe Konferencës së Hagës”, insitucionet përgjegjëse duhet të përfshijnë edhe institucione të tjera, si Ministria e Punëve të Jashtme dhe Kuvendi. Ndërsa treguesi “zbatimi i marrëveshjeve” mund të zëvendësohej me hyrjen në fuqi të marrëveshjeve të sipërpërmendura. Po kështu, do të ishte i nevojshëm specifikimi i konventave dhe protokolleve konkrete që synohen të nënshkruhen dhe të ratifikohen.

Për masën “Krijimi i bazës elektronike të të dhënave për bashkëpunimin g jyqësor” duhet të identifikohen burimet e nevojshme, të cilat mundësojnë realizimin e saj.


BiBLiogrAFiA

LiGje Dhe AKte nënLiGjoRe:Ligji nr. 9109, datë 17.7.2003, “Për profesionin e avokatit”, i ndryshuar.

Ligji 49/2012, “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”.

Ligji 17/2012, “Për disa shtesa e ndryshime në ligjin nr. 7850, datë 29.7.1994, “Kodi civil i Republikës së Shqipërisë”.

Vendimi nr. 277, datë 22.6.2011, i Këshillit të Lartë të Drejtësisë.

Vendimi nr 279, datë 16.9.2011, i Këshillit të Lartë të Drejtësisë.




Vendimi nr. 1, datë 29.3.2010, i këshillit drejtues të Shkollës së Magjistraturës.

Vendimi nr. 35, datë 25.5.2012, i këshillit drejtues të Shkollës së Magjistraturës.

Vendimi nr.120, datë 27.2.2003, “Për krijimin e Institutit të Mjekësisë Ligjore”.

PRojeKtLiGje:Projektligji “Për disa ndryshime e shtesa në ligjin nr. 8588, datë 15.3.2000, “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë”.

shKResA zyRtARe nGA institucionet PëRGjeGjëse:Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresa nr. 827, datë 2.8.2012, në përgjigje të shkresës nr. 282/2012, datë 13.7.2012, të drejtorit të Fondacionit Shoqëria e Hapur (Soros).

Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresa nr. 875, datë 2.8.2012, në përgjigje të shkresës nr. 282/2012, datë 13.7.2012, të drejtorit të Fondacionit Shoqëria e Hapur (Soros).

Gazmend Turdiu, Ministria e Jashtme, sekretar i përgjithshëm, letër “Kthim përgjigje”, nr. prot. 11563, datë 21 shtator 2012.

tAKime/KomuniKime eLeKtRoniKe:Miran Kopani, Gjykata e Lartë, drejtor i Studimeve, Publikimeve dhe IT-së, komunikim elektronik, 17.9.2012.

3

Emira Shkurti, UNDP, komunikim elektronik, 23.10.2012.

Vera Rakipi, Shkolla e Magjistraturës, komunikim elektronik, 2.10.2012

Ervin Metalla, gjykata e Durrësit, kryetar, komunikim elektronik, 27.10.2012.

Edlira Jorgaqi, Prokuroria e Përgjithshme, drejtore e Studimeve, takim, 21.9.2012.

RAPoRte:Ministria e Integrimit Europian, Raportet mujore për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, prill, qershor-korrik, shtator dhe tetor 2012.

Fondacioni Shoqëria e Hapur (Soros), Raporti qytetar i monitorimit të planit të veprimit për adresimin e 12 prioriteteve të Komisionit Europian – 2012, Prioriteti 7.

European Commission, Albania 2012 Progress Report, SËD(2012) 334, Brussels, 10.10.2012.

Shkresa nr. 57 prot, datë 20.1.2012, e drejtores së Shkollës së Magjistraturës drejtuar Agjencisë së

Prokurimit Publik dhe regjistri i realizimit të prokurimeve publike.

Shkresa nr. 692 prot, datë 18.5.2012, e kancelares së Shkollës së Magjistraturës drejtuar Agjencisë së Prokurimit Publik dhe regjistri i realizimit të prokurimeve publike.

EURALIUS, Raport për përshtatshmërinë e aplikacionit sistem informatik i menaxhimit të çështjeve (ICMIS), shkurt 2012.

Prokuroria e Përgjithshme, Raporti i shpenzimeve faktike të programit sipas artikujve 9-mujori i parë 2012.

Prokuroria e Përgjithshme, Raporti i monitorimit për performancën e produkteve të buxhetit të shtetit për vitin 2011.

Euralius, Raport për trajnimin e kancelarëve në Shqipëri, maj 2011.


nr.4

4

oBJeKtiVi StrategJiK nr. 4: “Konsolidimi i aksesit në organet e drejtësisë për të qenë i hapur për çdo person dhe për të qenë aktivisht i angazhuar në inkurajimin e formave alternative të zg jidhjes së mosmarrëveshjeve (i rëndësishëm)”

1. AnALiZË e oBJektiVit strAtegJikAksesi në drejtësi është pjesë themelore dhe instrument i të drejtave të njeriut, i përcaktuar dhe i mbrojtur nga Konventa Europiane e të Drejtave të Njeriut224 dhe instrumente të tjera ndërkombëtare. Përveçse përbën një të drejtë më vete, ai garanton dhe forcon zbatimin në praktikë të të drejtave themelore. Ai konsiderohet një nga shtyllat kryesore të shtetit të së drejtës dhe të dinjitetit njerëzor. është e rëndësishme të theksohet se aksesi në drejtësi nuk është një koncept i standardizuar dhe nuk përfshin vetëm “aksesin në gjykatë”, por të gjitha elementet që influencojnë në realizimin e aksesit të individëve në ndihmën juridike, masat alternative të zgjidhjes së mosmarrëveshjeve, dëmshpërblimin efektiv, informacionin për të drejtat dhe detyrimet në gjykatë, kohëzgjatjen e arsyeshme të procedurave ligjore dhe gjyqësore për realizimin e të drejtave etj. Një parakusht thelbësor, i cili siguron aksesin për të gjithë individët njësoj në drejtësi, është ndihma juridike, të cilën shteti është i detyruar ta garantojë, ta organizojë dhe ta financojë, me qëllim sigurimin e efikasitetit të saj225. Inkurajimi i formave alternative të zgjidhjes së mosmarrëveshjeve dhe aksesi në mekanizmat ekstra apo quasi-g jyqësorë përbën një nga elementet për nxitjen e aksesit në drejtësi. Në formulimin ekzistues, zbërthimi i objektivit strategjik realizohet me përcaktimin e objektivave specifikë dhe, për këtë arsye, sugjerojmë që ky objektiv strategjik të mos përfshijë apo të mos theksojë objektiva specifikë të veçantë në tekstin e tij226.

2. AnALiZË e oBJektiVAVe speCiFikËObjektivat specifikë të përcaktuar për përmbushjen e këtij objektivi strategjik reflektojnë elementet kryesore të konceptit të “aksesit në drejtësi”, si p.sh., e drejta e qytetarëve për t’i informuar për ligjet e miratuara, mundësia për t’i njohur dhe për t’i kuptuar ato, për t’i përdorur dhe për të përfituar mbrojtje prej tyre, në një kohë dhe kosto të arsyeshme etj. Disa nga objektivat specifikë janë hartuar në mënyrë të përgjithshme apo tepër të shkurtër, pa specifikuar impaktin konkret në realizimin e qëllimit të objektivit strategjik.

224. Neni 6 dhe 13 i i KEDNj-së, përkatësisht, “akses i lirë në drejtësi për çdo individ pavarësisht statusit social apo gjendjes ekonomike” dhe ‘ e drejta për mjete efektive ankimi” .225. Sipas praktikës së GJEDNj-së, një shtet mund të gjendet përgjegjës për mungesën e efikasitetit të aksesit në drejtësi.226. Nëse ky objektiv strategjik do të theksonte/veçonte ndërmjet objektivave specifikë, atëherë do të ishte më e udhës - bazuar në analizën e kushteve dhe problematikës së kryer në pjesën narrative të Strategjisë, veçanërisht pjesës së “aksesit në drejtësi” dhe prioriteteve të integrimit europian - të theksohej në tekstin e objektivit strategjik “rritja e efektivitetit të ndihmës juridike”, bazuar dhe në përcaktimin aktual si objektiv specifik “shumë i rëndësishëm” në planin e veprimit të Strategjisë.


4.1 Rritja e aksesit të publikut dhe profesionistëve për njohjen e legjislacionit (i rëndësishëm) Ky objektiv është relevant dhe parakusht për arritjen e qëllimit të objektivit strategjik - nëpërmjet garantimit të aksesit të profesionistëve, veçanërisht të qytetarëve, për t’u njohur me ligjin – dhe, më pas, për ta përdorur atë në realizimin e të drejtave të tyre. Përmbushja e këtij objektivi është kusht në realizimin e objektivave të tjerë specifikë, atë të përmirësimit të efektivitetit të ndihmës juridike, përdorimin më të gjerë të formave alternative të zgjidhjes së mosmarrëveshjeve, aksesit në gjykatë etj.

4.2 efektiviteti i ndihmës juridike (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv, i cilësuar “shumë i rëndësishëm” dhe kryesor në përmbushjen e objektivit strategjik, është formuluar në mënyrë të përgjithshme dhe të gjerë, njësoj si masat e hartuara për përmbushjen e tij. Ky objektiv nuk është formuluar si një objektiv specifik dhe nuk tregon qëllimin e tij - atë të informimit të qytetarëve për procedurat dhe kushtet e përfitimit të ndihmës juridike dhe rritjen e rasteve të ofrimit të kësaj ndihme, të cilat duhet të ishin reflektuar në këtë objektiv specifik.

4.3 Përmirësimi i marrëdhënies me publikun (shumë i rëndësishëm)Megjithëse objektivi është formuluar në mënyrë të paqartë dhe të përgjithshme, përmirësimi i aksesit të qytetarëve në informacion dhe shërbimet gjyqësore, të trajtuara këto në kuadër zbatimit të elementeve të procesit të rregullt ligjor, mund të konsiderohet shumë i rëndësishëm dhe relevant për përmbushjen e objektivit strategjik.

4.4 Efektiviteti i formave alternative (i rëndësishëm)Objektivi është formuluar në mënyrë të përgjithshme, njësoj si disa nga masat e hartuara për përmbushjen e tij. Është objektiv i rëndësishëm dhe përbën një element thelbësor të konceptit të konsolidimit të “aksesit në drejtësi”.

4.5 Përmirësimi dhe forcimi i rolit të aktorëve ndihmës të sistemit të drejtësisë – profesionet e lira (i rëndësishëm)Përmirësimi i cilësisë së shërbimeve të noterëve, avokatëve apo profesioneve të tjera të lira, si ndërmjetësve, arbitrave etj., nëpërmjet ngritjes së kapaciteteve profesionale dhe disiplinimit më të mirë të tyre, ndihmon në përmirësimin e aksesit në drejtësi. Ky objektiv është relevant për arritjen e qëllimit strategjik, megjithëse duhet të formulohej në mënyrë më të drejtpërdrejtë dhe konkrete.

3. VLerËsimi i VeprimeVe tË pArAsHikuArA pËr tË ADresuAr oBJektiVAt speCiFikË Shumica e masave/veprimeve të parashikuara për secilin objektiv specifik kanë për synim ngritjen e kapaciteteve të strukturave shtetërore, përkatësisht 13 masa: 7 masa janë me natyrë rregullatore dhe 6 masa të tjera synojnë përmirësime të cilësisë së shërbimeve.

4

4.1 Rritja e aksesit të publikut dhe profesionistëve për njohjen e legjislacionit (i rëndësishëm)Masat e këtij objektivi janë përgjithësisht me natyrë ngritje kapacitetesh - 3 nga 5 masat e parashikuara, 1 masë i referohet rritjes cilësore të shërbimit/aksesit dhe 1 masë është me natyrë rregullatore. Krahas zbatimit të detyrimit ligjor dhe kushtetues për publikimin në kohë të akteve të botueshme në Fletoren zyrtare nga ana e strukturave shtetërore dhe Qendrës së Publikimeve Zyrtare, masat e parashikuara synojnë modernizimin e sistemit të botimeve zyrtare, veçanërisht atë të publikimit dhe hyrjes në fuqi të akteve përmes Fletores zyrtare elektronike. Për sa i takon formulimit të tyre, masa 4.1.3 nuk është hartuar në mënyrë të qartë dhe nuk tregon qëllimin për të cilin është propozuar. Sa i takon analizës së përmbushjes së objektivit specifik me anë të masave të planifikuara, këto masa mund të konsiderohen si standardi minimal për përmirësimin e aksesit në legjislacion nga ana e gjyqtarëve, avokatëve, prokurorëve etj. dhe veçanërisht sa i takon aksesit të publikut në informacionin me interes për ta. Përmbushja e këtij objektivi do të kërkonte marrjen e veprimeve konkrete nga ana e strukturave shtetërore për të garantuar publikimin në kohë të akteve të botueshme si dhe monitorime periodike të pavarura për të matur zbatimin e këtyre detyrimeve apo impaktin e tyre te profesionistët e ligjit dhe publiku i gjerë.

4.2 efektiviteti i ndihmës juridike (shumë i rëndësishëm)Masat e parashikuara në këtë objektiv kategorizohen në: 2 masa me natyrë rregullatore, 1 masë për ngritje kapacitetesh dhe 2 masa për përmirësime cilësore nëpërmjet rritjes së numrit të rasteve të ofrimit të ndihmës juridike. Masat janë hartuar në mënyrë konkrete, përveç masës 4.2.4 (zbatimi efektiv i leg jislacionit për ndihmën juridike falas), e cila është formuluar në mënyrë jokonkrete dhe të vështirë për të matur progresin, duke qenë se zbatimi i saj varet jo vetëm nga masat e tjera të përcaktuara në këtë objektiv, por edhe nga veprime të tjera të paplanifikuara konkretisht, sa u takon aktiviteteve informuese të shoqërisë dhe grupeve vulnerabël për procedurat e përfitimit të ndihmës juridike apo eliminimit në praktikë të pengesave burokratike për të pasur akses real në ndihmën juridike. Në këto kushte, masat e planifikuara janë të pamjaftueshme për të siguruar rritjen e efikasitetit të sistemit të ndihmës juridike.

4.3 Përmirësimi i marrëdhënies me publikun (shumë i rëndësishëm)Masat janë hartuar në funksion të rritjes së transparencës dhe informimit të publikut për dokumentet zyrtare, mbi bazën e të cilave mund të përmirësohet dhe të konsolidohet marrëdhënia e gjykatës me publikun. Në këtë objektiv janë planifikuar: 1 masë rregullatore, 1 për ngritje kapacitetesh dhe 1 masë që synon përmirësim cilësor të shërbimit. Masa 4.3.2 (zbatimi efektiv i rregullores “Për marrëdhënien e g jykatës me publikun”) është veprimtari rutinë dhe e hartuar në mënyrë të përgjithshme, e cila nënkupton zbatimin e disa masave të tjera të paparashikuara për përmbushjen e saj. Matja e progresit të masave të përcaktuara në këtë objektiv dhe veçanërisht e masës 4.3.2 rezulton të jetë e vështirë për shkak edhe të mosplanifikimit të sondazheve apo të anketimeve për kënaqjen e kërkesave “ të përdoruesve të gjykatës” për aksesin e tyre në gjykatë dhe cilësinë e shërbimeve gjyqësore.

4.4 Efektiviteti i formave alternative (i rëndësishëm)Masat e planifikuara orientohen drejt përgatitjes së infrastrukturës ligjore dhe strukturave për administrimin e formave alternative të zgjidhjes së mosmarrëveshjeve. Masat kategorizohen: 2 nga 6 masat e parashikuara janë me natyrë rregullatore, 2 masa për ngritje kapacitetesh dhe


2 të tjera synojnë përmirësimin cilësor, megjithëse janë hartuar në mënyrë të përgjithshme, veçanërisht masa 4.4.3, duke vështirësuar në këtë mënyrë procesin e vlerësimit dhe të monitorimit të përmbushjes në mënyrë të drejtë të tyre.

4.5 Përmirësimi dhe forcimi i rolit të aktorëve ndihmës të sistemit të drejtësisë – profesionet e lira (i rëndësishëm)Masat e këtij objektivi kategorizohen: 6 nga 8 masat e përcaktuara janë për ngritje kapacitetesh, 1 masë me natyrë rregullatore dhe 1 masë që synon përmirësim cilësor. Disa nga masat e parashikuara, përkatësisht masat 4.5.3, 4.5.4, 4.5.5, fokusohen në zbatimin e detyrave funksionale dhe rutinë të Ministrisë së Drejtësisë mbi strukturat që ka në varësi, më shumë se drejt përmirësimeve cilësore të shërbimeve të tyre në favor të përmirësimit të aksesit në drejtësi të individëve.

4. VLerËsimi sAsior DHe CiLËsor pËr ZBAtimin e ÇDo Veprimi/mAse tË pArAsHikuAr

Objektivi specifik 4.1: Rritja e aksesit të publikut dhe profesionistëve për njohjen e legjislacionit

4.1.1 Botimi në kohën e duhur i akteve, lig jore dhe nënlig jore *227institucioni përg jeg jës: Qendra e Publikimeve Zyrtare Koha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar pjesërisht

Rritja e volumit të legjislacionit të ri apo e ndryshimeve në atë ekzistues ka sjellë një rritje të konsiderueshme të numrave të Fletoreve zyrtare të publikuara nga Qendra e Publikimeve Zyrtare (QPZ), duke u ndeshur me një sërë vështirësish në përmbushjen e detyrimit për ta publikuar në kohë - brenda afateve ligjore - legjislacionin përkatës228. Vetë QPZ-ja ka evidentuar në të kaluarën mospublikimin në Fletoren zyrtare të teksteve të një numri të madh marrëveshjesh ndërkombëtare të ratifikuara me ligj pa pasur mundësi për t’i verifikuar tekstet përkatëse229. Avokati i Popullit, prej vitit 2008, ka informuar Kuvendin e Shqipërisë për të gjitha marrëveshjet ndërkombëtare të pabotuara në Fletore zyrtare, të cilat ende rezultojnë të papublikuara230.

227. Statusi i këtyre masave është përcaktuar në bazë të monitorimit të progresit gjatë periudhës korrik 2011-tetor 2012.228. Ilir Kondi, Qendra e Publikimeve Zyrtare, drejtor, takim, 10 shtator 2012. Nga takimi i zhvilluar me drejtorin e këtij institucioni dhe stafin e QPZ-së, jemi informuar për problematikat e sistemit aktual të përgatitjes së Fletores zyrtare, ku çdo akt zyrtar i botueshëm vjen në QPZ vetëm në hard copy dhe QPZ-ja është e detyruar t’i shtypë këto akte nga fillimi. 229. Ilir Kondi, Qendra e Publikimeve Zyrtare, drejtor, takim, 10 shtator 2012. Z.Kondi na informoi se gjatë 3 viteve të fundit të gjitha aktet e botueshme ”të dërguara” pranë QPZ-së janë publikuar.Duhet theksuar se konstatimi i Z.Kondi për botueshmërinë e të gjitha akteve zyrtare i referohej vetëm akteve të botueshme të dërguara nga strukturat përgjegjëse në QPZ-së. Ky informacion mund të mbështetet edhe nga raportet e Qendra për Çështje të Informimit Publik (CIIP) ku rezulton se, në parim, aktet zyrtare të pabotuara në FZ nuk janë të publikuara as në faqet zyrtare të internetit (VKM, udhëzime të ministrave) apo vendimet gjyqësore të Gjykatës së Lartë dhe Gjykatës Kushtetuese. Pra, mosbotimi në FZ i akteve të botueshme duket se është pasojë e mosrespektimit të ligjit nga ana e strukturave shtetërore për dërgimin e akteve të botueshme në kohë në QPZ, më shumë se nga moszbatimi i detyrimit ligjor nga institucioni i QPZ-së. Informacioni i lartpërmendur është marrë vetëm gjatë intervistës së zhvilluar në Institucionin e QPZ-së. 230. Avokati i Popullit, Raport special mbi marrëveshjet ndërkombëtare të ratifikuara me ligj, të pabotuara në Fletoren zyrtare, drejtuar Kuvendit të Shqipërisë më datë 23.5.2008, nr. protokolli 122.

4

Qendra për Çështje të Informimit Publik231, për të katërtin vit radhas, ka kryer monitorimin për botimin e akteve të institucioneve qendrore kushtetuese në Fletoren zyrtare, gjetjet e të cilit u publikuan në shtator 2011, në raportin “Transparenca e botimeve zyrtare në Republikën e Shqipërisë, 2011232. Problematikat kryesore të këtij raporti lidhen me:

1. mospublikimin e “stokut” të teksteve të marrëveshjeve ndërkombëtare të ratifikuara me ligj në Fletoret zyrtare ekstra gjatë vitit 2011233; 2. 16 VKM të pabotuara në Fletoren zyrtare, megjithëse në krahasim me vitet paraardhëse konstatohet përmirësim i situatës së botimit në kohë të këtyre VKM-ve234. Nga 93 VKM të pabotuara në vitin 2006, kanë arritur në 16 VKM të pabotuara në 2011-n235; 3. përkeqësimin e situatës së botimit të udhëzimeve të ministrave në Fletore zyrtare236; 4. përkeqësimin shqetësues sa i takon shpalljes brenda afateve ligjore të përcaktuara dhe mandej botimit të vendimeve unifikuese të Gjykatës së Lartë (6 nga 13 vendime të monitoruara nuk u botuan në Fletore zyrtare gjatë 2011-s, kryesisht për shkak të vonesave në shpalljen e tyre)237; 5. konstatimin për herë të parë, në 2011-n, të 3 vendimeve të Gjykatës Kushtetuese të pabotuara në Fletore zyrtare238.

Për hir të së vërtetës, urdhrat e ministrave, vendimet unifikuese të Gjykatës së Lartë dhe vendimet e Gjykatës Kushtetuese kanë një ndikim më të drejtpërdrejtë te qytetarët sesa ligjet të cilat japin një kuadër më të përgjithshëm. Përkeqësimi i situatës me botimin e vendimeve gjyqësore të Gjykatës Kushtetuese dhe vendimet unifikuese të Gjykatë së Lartë, duke pasur për qëllim, krahas të tjerave, edhe normimin e praktikës gjyqësore, ndikojnë, gjithashtu, në mungesën e informimit dhe ndërgjegjësimin në kohë të gjyqtarëve, prokurorëve, avokatëve si dhe të profesionistëve të tjerë të ligjit. Në këto kushte, nuk vihet re përmirësim i ndjeshëm në realizimin e kësaj mase.

Problematikat e ndeshura në të kaluarën lidhur me mosbotimin e teksteve të marrëveshjeve ndërkombëtare, të konstatuara nga Avokati i Popullit, QPZ-ja dhe veçanërisht gjetjet e raporteve vjetore të monitorimit (2008-2011) të Qendrës për Çështje të Informimit Publik janë tepër shqetësuese dhe pengesë reale në aksesin në legjislacion. Problemet e konstatuara tregojnë se funksionimi aktual i QPZ-së krijon mbingarkesë për zbardhjen e akteve të miratuara dhe të dërguara nga strukturat shtetërore për botim, duke evidentuar faktin se verifikimi nëse këto struktura i dërgojnë aktet e miratuara në QPZ sipas afateve ligjore është jashtë kompetencave të saj. Çfarë është më tepër shqetësuese, është fakti se botimi i akteve zyrtare në kohë në Fletoren zyrtare ka si funksion parësor bërjen të mundur të hyrjes në fuqi të tyre, si në rastin e udhëzimeve të ministrave239 (ato hyjnë në fuqi pas botimit në FZ), vendimeve të Gjykatës Kushtetuese (menjëherë me botimin në FZ) apo vendimeve unifikuese të Gjykatës së Lartë (botimin në Fletoren zyrtare më

231. Si i vetmi aktor që e kryer një monitorim të tillë në mënyrë të vazhdueshme nga viti 2006 e në vazhdim. 232. Qendra për Çështje të Informimit Publik, Raport “Transparenca e botimeve zyrtare në Republikën e Shqipërise, 2011”, http://www.infocip.org/raporti_web_2011.pdf ,.233. , Po aty, f.13.234. Po aty, f.16.235. Po aty, f.16.236. Po aty, f. 24-32.237. Po aty, f.32 -35.238. Po aty, f. 37-38.239. Efektet juridike që këto akte mund të kenë krijuar deri në momentin e botimit të tyre janë nul. Ato konsiderohen pa fuqi juridike dhe akti vetë si i paqenë, sikur nuk ka ekzistuar. Për më tepër, këto udhëzime dalin në zbatim të ligjeve apo VKM-ve dhe me anë të rregullave që përcaktojnë dhe garantojnë zbatimin e legjislacionit përkatës.


të parë). Dhe, si funksion i dytë, botimi në Fletore zyrtare i shërben njohjes formale ose reale dhe edukimit të shoqërisë lidhur me kuadrin ligjor që miratohet.

Identifikimi i përgjegjësisë institucionale të zbatimit të kësaj mase vetëm nga QPZ-ja konsiderohet i papërshtatshëm, me arsyetimin se QPZ-ja ka detyrim ligjor të publikojë të gjitha aktet e botueshme në Fletoren zyrtare vetëm pas dërgimit të tyre nga strukturat shtetërore. Ministria e Drejtësisë dhe institucionet kryesore kushtetuese duhet të përcaktohen si institucione përgjegjëse për zbatimin e saj. Sa i takon mekanizmit monitorues, ai është i përgjithshëm dhe nuk shërben për matjen e zbatimit të masës. Do të ishte e udhës që treguesi të formulohej në mënyrë të tillë që të ilustronte rritjen e numrit të akteve të botueshme “stok” nga një vit në tjetrin në Fletoren zyrtare; dërgimin në kohë nga ana e strukturave shtetërore të akteve në QPZ etj. Për sa i takon afatit, sugjerohet të përcaktohet më qartë, sa kohë afati i ‘botimit në kohë’ është i përcaktuar në ligj dhe është një aktivitet rutinë. Burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë specifike për çdo vit.

4.1.2 Botimi i përditësuar i kodeve dhe i përmbledhjeve të leg jislacionit*institucioni përg jeg jës: Qendra e Publikimeve ZyrtareKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E pazbatuar

Në faqen e internetit të QPZ-së, kodet240 dhe përmbledhjet e legjislacionit241 janë të përditësuara deri në vitin 2008 apo 2010, megjithëse botimi në formatin elektronik është më pak i kushtueshëm se ai në letër dhe siguron akses më të shpejtë në informacion. Ligji nr.96/2012, “Për Qendrën e Botimeve Zyrtare”242, parashikon krijimin e “arkivit elektronik të akteve” në të cilin do të botohen të gjitha aktet e botueshme, së bashku me të gjitha ndryshimet e pësuara pas miratimit të tyre, në një akt të përditësuar - njëkohësisht me botimin e ndryshimeve.

Duke qenë se masa e vë theksin te botimi i përditësuar i kodeve dhe i i përmbledhjeve të legjislacionit, nisur nga informacioni i mësipërm kjo masë është vlerësuar si e pazbatuar dhe, si rrjedhojë, nuk kontribuon në realizimin e objektivit specifik.

Ministria e Drejtësisë duhet të parashikohet si institucion përgjegjës së bashku me QPZ-në. Afati, burimet financiare dhe indikatori i matjes së suksesit janë formuluar në mënyrë konkrete dhe të qartë. Zbatimi i kësaj mase do të varet nga zbatimi i akteve nënligjore të ligjit nr.96/2012, “Për Qendrën e Botimeve Zyrtare”, veçanërisht, ngritja e arkivit elektronik të akteve, por edhe nga burimet njerëzore dhe teknologjike të QPZ-së.

4.1.3 Publikimi i botimeve zyrtare në kohë në faqen zyrtare të internetit *institucioni përg jeg jës: Qendra e Publikimeve Zyrtare

240. Kodi Penal, miratuar me igjin nr. 23/2012, “Për disa shtesa dhe ndryshime ne ligjin nr.7895, datë 27.1.1995, “Kodi Penal i Republikës së Shqipërisë”,, i ndryshuar, është shpallur me dekretin nr. 7341, datë 20.3.2012 të Presidentit të RSH. Ndryshimet e Kodit Penal nuk janë të pasqyruara në versionin e publikuar në pjesën e botimeve në faqen e internetit të QPZ-së. Gjithashtu, ndryshimet e Kodit Zgjedhor, në gusht 2012, jo vetëm që nuk janë të pasqyruara, por ky Kod nuk është fare i aksesueshëm në këtë faqe, http://www.qpz.gov.al/botime/botimetk.htm 241. Edhe përmbledhëset e legjislacionit datojnë deri në 2010, gjë që i bën këto dokumente të papërditësuar. Nëse kodet ndryshohen më rrallë, ligjet janë shpeshherë subjekt i ndryshimeve, ndonjëherë edhe brenda të të njëjtit vit. 242. Ligji nr.96/2012, “Për Qendrën e Botimeve Zyrtare”, shpallur më datë 18.10.2012, dekret nr.7797 i presidentit të RSH.

4

Koha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E pazbatuar

Ligji nr.96/2012, “Për Qendrën e Botimeve Zyrtare”, parashikon shkurtimin e kohës së publikimit të akteve të botueshme në Fletoren zyrtare, nga 30 ditë (afati maksimal), në brenda 10 ditëve nga dërgimi i këtyre akteve në QPZ dhe botimin e të gjitha Fletoreve zyrtare dhe akteve të botueshme në arkivin elektronik të akteve243. Sipas ndryshimeve në ligj, QPZ-ja do të kryejë botimin e njëkohshëm të “Fletores zyrtare” në formatin në letër dhe në formatin elektronik, ndërsa momenti i daljes së “Fletores zyrtare” nga botimi do të konsiderohet data dhe ora e përfshirjes në arkivin elektronik të akteve. Për përmirësimin e faqes zyrtare të internetit të QPZ-së është ngritur një grup pune me përbërje të përfaqësuesve të Ministrisë së Drejtësisë dhe QPZ-së 244. Projektligji “Për portalin on-line të ligjeve” i lançuar si iniciativë e Ministrisë së Drejtësisë, pritet të miratohet brenda muajit dhjetor 2012.

Zbatimi në praktikë i ndryshimeve të parashikuara në ligjin nr.96/2012, “Për Qendrën e Botimeve Zyrtare”, nuk pritet të realizohet së shpejti për shkak të përgatitjes së akteve nënligjore apo urdhrave të Ministrit të Drejtësisë, në zbatim të tij. Veçanërisht ngritja e arkivit elektronik të akteve do të jetë një proces i gjatë (6 muaj) dhe i vështirë për sa i përket administrimit të sigurt të tij me qëllim mosndërhyrjen nga jashtë në tekstet e fletoreve zyrtare, përditësimin e tij sipas afateve të reja të parashikuara në ligj, mungesën e stafit të kualifikuar në QPZ mbi këtë drejtim dhe mungesën e burimeve financiare për ngritjen e një faqe interneti cilësore dhe të sigurt. Afati 10-ditor për botimin në Fletore zyrtare të çdo akti të botueshëm, edhe pse vjen në format elektronik, për stafin e QPZ-së do të jetë një sfidë, për shkak të mungesës së burimeve njerëzore apo teknike.

Në strukturat përgjegjëse duhet të përfshihen dhe organet kryesore kushtetuese - “dërguese” dhe Ministria e Drejtësisë. Indikatori për matjen e suksesit është i përgjithshëm. Zbatimi i kësaj mase varet nga përmbushja e detyrimit ligjor të strukturave shtetërore për dërgimin në kohë të akteve të botueshme në Fletoren zyrtare. Afati duket i arsyeshëm dhe buxhetet janë planifikuar në mënyrë të përshtatshme për çdo vit.

4.1.4 Indeksimi i vendimeve të Gjykatës së Lartë dhe i konventave të ratifikuara nga Republika e Shqipërisë* institucioni përg jeg jës: Shkolla e Magjistraturës dhe KE Koha e realizimit: 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Misioni i Asistencës Europiane për Sistemin e Drejtësisë Shqiptare “EURALIUS II”, në bashkëpunim me Ministrinë e Drejtësisë dhe Ministrinë e Punëve të Jashtme245, ka realizuar hedhjen në mënyrë elektronike në disk të teksteve të konventave ndërkombëtare të ratifikuara me

243. Arkivi do të krijohet dhe do të administrohet sipas procedurave që do të përgatiten nga Këshilli i Ministrave, brenda 6 muajve nga hyrja në fuqi e këtij ligji.244. Ilir Kondi, Qendra e Publikimeve Zyrtare, drejtor, takim, 10 shtator 2012. Ndryshimet në ligj kanë të bëjnë, krahas të tjerave, me detyrimin e institucionit përgjegjës që propozon aktin, që ta sjellë aktin në QPZ me CD, por përsëri QPZ-ja do të përmbushë detyrimin ligjor për të verifikuar tekstin me aktin e miratuar dhe të bëjë redaktimin gjuhësor në kushtet e një mungesë standardizimi apo referencash që duhen zbatuar nga ana e strukturave shtetërore. QPZ-ja po mbështetet nga Fondacioni turk TICA për përmirësimin e infrastruktures së zyrave, pajisjeve dhe trajnimin e stafit të QPZ-së.245. Projekt i Bashkimit Europian, i zbatuar në Shqipëri në vitet 2008-2010.


ligj nga Kuvendi i Shqipërisë deri në vitin 2010. Në kuadër të këtij projekti, 1000 kopje CD u janë dorëzuar Ministrisë së Drejtësisë dhe Shkollës së Magjistraturës për gjyqtarët dhe prokurorët. Një kopje e kësaj CD-ja ishte planifikuar të vendosej në faqen e internetit të Ministrisë së Drejtësisë, në mënyrë që të ishte e aksesueshme për të gjithë, por që deri më sot nuk është bërë. Ndërkohë paraqitet problemi që kjo CD duhet përditësuar me marrëveshjet e ratifikuara nga viti 2010 e deri në vijim246.

Shkolla e Magjistraturës, me mbështetjen e programit të USAID-it, “Për forcimin e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, JuST, po punon për përgatitjen e një databaze të vendimeve unifikuese të Gjykatës së Lartë. Puna kryesore për përcaktimin e metodologjisë, identifikimin e vendimeve, ndërtimin e databazës dhe hedhjen e vendimeve në këtë databazë nga studentet e Shkollës së Magjistraturës ka përfunduar. Lançimi publik i kësaj iniciative, i parashikuar për t’u kryer në muajin shtator247, është shtyrë për në muajin nëntor 2012248.

Indeksimi i vendimeve unifikuese të Gjykatës së Lartë dhe i marrëveshjeve ndërkombëtare pritet të lehtësojë aksesin e profesionistëve të ligjit dhe do të kontribuojë në unifikimin e praktikës gjyqësore në zbatimin korrekt të ligjit nga gjykatat e zakonshme. Ngelet për t’u parë nëse kjo iniciativë e mirë do të vazhdojë të kryhet nga ana e institucioneve përgjegjëse shtetërore përtej afatit të parashikuar. Mosshpallja/arsyetimi i vendimeve unifikuese të Gjykatës së Lartë brenda afatit ligjor, si rezultat mospublikimi në Buletinin periodik të Gjykatës së Lartë dhe në Fletoren zyrtare, mund të përbëjë pengesë në indeksimin e këtyre vendimeve.

Kjo masë mund të konsiderohet si e zbatuar pjesërisht për shkak se databaze i vendimeve unifikuese të Gjykatës së Lartë dhe motorët përkatës të kërkimit nuk janë ende në funksion. Megjithatë, vlen të theksohet se masa ka ende afat për t’u realizuar.

Afati i përcaktuar për realizimin e kësaj masë është i papërshtatshëm, dhe duhet të ishte detajuar, bazuar në fazat e realizimit të masës përkatëse. Kjo do të lehtësontet zbatimin në kohë dhe vlerësimin e masës. Gjykata e Lartë duhet të ishte përfshirë si institucion përgjegjës së bashku me Ministrinë e Drejtësisë. Gjithashtu, duhet të ishte përcaktuar si institucion partner edhe programi i USAID-it, JuST, i cili po mbështet realizimin e një pjesë të kësaj mase. Burimet financiare janë përcaktuar qartë. Sa i takon indikatorit të suksesit, gjykojmë se është i pamjaftueshëm në matjen e zbatimit të kësaj mase. Burimet financiare janë identifikuar me një vlerë konkrete, por nuk mund të vlerësojmë përshtatshmërinë e tyre.

4.1.5 Përmirësimi i sistemit të menaxhimit të të dhënave në QPZ sipas standardeve të sistemit europian të indeksimit (EUROVOC) *institucioni përg jeg jës: Qendra e Publikimeve ZyrtareKoha e realizimit: 2011 - 2013Statusi: E pazbatuar

246. Joaquin Urias, Misioni i Bashkimit Europian për Konsolidimin e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, EURALIUS III, shef misioni, takim, 26 shtator 2012. Misioni EURALIUS nuk kishte informacion për vazhdimësine e procesit të indeksimit dhe publikimit të marrëveshjeve ndërkombëtare të ratifikuara. 247. Roland Gjoni,Programi i USAID-it, JuST, “Për forcimin e sistemit të drejtësisë”, drejtues i komponentit të trajnimit ligjor, komunikim elektronik, 16 Korrik 2012. 248. Jonida Dervishi, Programi i USAID-it,” Për forcimin e sistemit të drejtësisë në Shqipëri”, komunikim elektronik, 18 tetor 2012.

4

Qëllimi i kësaj mase është përmirësimi dhe harmonizimi i sistemit të indeksimit të të dhënave nga QPZ-ja sipas standardeve të Fletores zyrtare të Bashkimit Europian. Megjithëse nuk ka informacion zyrtar nga ana e QPZ-së, në takimin e zhvilluar në këtë institucion jemi informuar se ende nuk ka një projekt konkret të kësaj qendre për arritjen e këtij standardi249.

Sistemi i kërkimit dhe metodologjia e indeksimit të të dhënave të QPZ-së është e nevojshme të standardizohen me procesin e indeksimit të akteve të strukturave shtetërore dhe kushtetuese, me qëllim koordinimin e të dhënave me strukturat “dërguese” të akteve të botueshme në QPZ dhe krijimin e mundësisë për të pasur akses on-line të akteve të botueshme. Kjo masë mund të trajtohet së bashku me iniciativën e përmirësimit të faqes së internetit nga Ministria e Drejtësisë në bashkëpunim me QPZ-në si dhe me iniciativën për hartimin e projektligjit për portalin on-line të ligjeve250.

Për këtë masë nuk është përcaktuar kostoja financiare për realizimin e saj, gjë e cila mund të përbëjë një shkak kryesor për moszbatimin e kësaj mase. Planifikimi i burimeve financiare për masa të një natyre të tillë, për përmirësime të sistemeve ekzistuese të menaxhimit të të dhënave sipas sistemit europian të indeksimit, që kërkojnë fonde të caktuara, duhet bërë në kohë dhe saktësisht, pasi nga kjo varet drejtpërdrejt realizimi dhe cilësia e zbatimit të kësaj mase. Indikatori i suksesit është i përgjithshëm. Ministria e Drejtësisë duhet të përfshihet si institucion përgjegjës, për shkak të drejtimit dhe të koordinimit të disa iniciativave të lidhura me këtë masë. Afati duket i arsyeshëm.

Objektivi specifik 4.2: Efektiviteti i ndihmës juridike

4.2.1 Miratimi i akteve nënlig jore të lig jit “Për ndihmën juridike”institucioni përg jeg jës: Komisioni Shtetëror i Ndihmës Juridike, Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar (përtej afateve të përcaktuara)

Komisioni Shtetëror për Ndihmën Juridike (KSHNJ) ka hartuar dhe miratuar 5 vendime251, në zbatim të ligjit nr.10 039, datë 22.12.2008, “Për ndihmën juridike”. Procesi i hartimit dhe i konsultimit në përgatitjen e këtyre vendimeve ka qenë transparent dhe gjithëpërfshirës dhe këto akte u janë nënshtruar diskutimeve me grupet e interesit në konferencën me temë “Ndihma uridike synon rritjen e aksesit në drejtësi”, e organizuar më 16 prill 2011, me pjesëmarrjen e përfaqësuesve të Dhomës Kombëtare të Avokatisë, Misionit EURALIUS dhe organizatave jofitimprurëse. KSHNJ-ja, pasi ka marrë në shqyrtim konkluzionet e konferencës dhe sugjerimet e Misionit EURALIUS, ka miratuar këto vendime në mbledhjen e datës 25 qershor 2011252.

249. Ilir Kondi, Qendra e Publikimeve Zyrtare, drejtor, takim, 10 shtator 2012.250. Informacionet e marra nga QPZ-ja u referohen vetëm të dhënave të shkëmbyera gjatë takimit të realizuar në datën 10 shtator 2012. QPZ-ja premtoi që një informacion më të plotë për këto masa do t’i dërgonte zyrtarisht pranë Fondacionit Soros, përgjigje e cila nuk është dërguar si rezultat i nje vendimi për anulimin e saj.251. Vendim nr.1, datë 25.6.2011, “Për përparësitë në çështjet që ofrohet ndihma juridike për vitin 2011 dhe 2012”; Vendim nr.2, datë 25.6.2011, “Për rregullat e caktimit të avokatëve, zyrave të avokatisë dhe OJF-të që do të ofrojnë ndihmën juridike”; Vendim nr.3, date 25.6.2011, “Per miratimin e formularit të kërkesës për përfitimin e ndihmës juridike dhe dokumentet që duhet t’i bashkëngjiten formu-larit tip të kërkesës”; Vendim nr.4, datë 25.6.2011, “Për përcaktimin e masës së shpërblimit të avokatëve që do të ofrojnë ndihmë juridike parësore dhe dytësore”; Vendim nr.5, datë 25.6.2011, “Për kriteret e vlerësimit, format dhe standardet e kontrollit të cilësisë në ofrimin e ndihmës juridike”. Fletore zyrtare, nr.173, dhjetor 2011.252. Blegina Kodra, KSHNJ, kryetare, letër “Përgjigje ndaj shkresës suaj kërkesë për informacion mbi zbatimin e Strategjisë Ndërsektoriale të Drejtësisë” me nr. prot.116/1, datë 15.9.2012.


Sipas Misionit EURALIUS III, disa nga këto vendime, përkatësisht, vendimi nr.2, për procedurën e miratuar për përzgjedhjen e avokatëve që do të ofrojnë ndihmë juridike dhe vendimi nr.3, për formularin e kërkesës për ndihmë juridike, janë të papërshtatshme dhe mund pengojnë ofrimin me efikasitet të ndihmës juridike. Ky Mision i ka sugjeruar KSHNJ-së ndryshimin e këtyre vendimeve253.

Vendimet e mësipërme janë miratuar dy vjet e gjysmë pas miratimit të ligjit dhe janë botuar në Fletoren zyrtare 6 muaj pas miratimit të tyre nga KSHNJ-ja – dhjetor 2011. Vendimi i KSHNJ-së për caktimin e avokatëve që do të ofrojnë ndihmë juridike, është aplikuar/zbatuar vetëm në maj 2012 me shpalljen e njoftimit nga KSHNJ-ja për procedurën e konkurrimit. Vonesa në përgatitjen dhe hyrjen në fuqi të akteve nënligjore të ligjit ka krijuar një situatë problematikë sa i përket garantimit të aksesit në ndihmën juridike.

Bazuar në rëndësinë e hartimit dhe miratimit të kuadrit nënligjor për zbatimin e ligjit “Për ndihmën juridike”, kjo masë konsiderohet e zbatuar me vonesë, në raport me afatin e përcaktuar. Megjithatë, vlen të theksohet se vonesat në miratimin dhe hyrjen në fuqi të këtyre akteve nënligjore kanë ndikuar në mungesën e ofrimit të ndihmës ligjore falas. Përgjegjësia institucionale, afati dhe mekanizmi monitorues janë përcaktuar qartë. Shpenzimet për realizimin e kësaj mase nuk janë identifikuar. Përgjegjësia institucionale është identifikuar saktësisht.

4.2.2 Nënshkrimi i memorandumit të mirëkuptimit për ndihmën juridike falas dhe masat antidiskriminim institucioni përg jeg jës: Komisioni Shtetëror i Ndihmës Juridike, Ministria e Drejtësisë dhe Komisioneri AntidiskriminimKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar

KSHNJ-ja ka nënshkruar memorandume mirëkuptimi me Komisionerin për Mbrojtjen ndaj Diskriminimit254, me Komisionin Shtetëror të Ndihmës Juridike në Republikën e Kosovës255 dhe Avokatin e Popullit256, për koordinimin e aktiviteteve për zbatimin efektiv të të drejtave të njeriut, nëpërmjet ofrimit të ndihmës ligjore në mënyrë profesionale dhe cilësore.

Qëllimi parësor i lidhjes së këtyre memorandumeve duhet të jetë koordinimi më i mirë mes strukturave shtetërore që mund të ofrojnë ndihmë juridike, kryesisht parësore, por edhe dytësore me qëllim rritjen e efektivitetit të ndihmës juridike. Në të gjitha memorandumet e nënshkruara

253. Joaquin Urias, Misioni i Bashkimit Europian për Konsolidimin e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, EURALIUS III, shef misioni, takim, 26 shtator 2012. 254. Komisioneri për Mbrojtjen nga Diskriminimi, memorandum bashkëpunimi ndërmjet Komisionit Shtetëror të Ndihmës Juridike dhe Komisionerit për Mbrojtjen nga Diskriminimi, nënshkruar me 1.4.2011, http://kmd.al/skedaret/1335360261-MoU%20K.Ndihmes%20Juridike0001.pdf 255. Memorandum bashkëpunimi ndërmjet Komisionit Shtetëror për Ndihmën Juridike dhe Agjencisë për Ndihmë Juridike Falas, 18 maj 2012, nr.prot 68; nr.prot 7k-53/12. Dokument i vënë në dispozicion të projektit nga Blegina Kodra, KSHNJ, kryetare, letër “Përgjigje ndaj shkresës suaj kërkesë për informacion mbi zbatimin e Strategjisë Ndërsektoriale të Drejtësisë” me nr.prot.116/1, datë 15.9.2012.256. Memorandum bashkëpunimi ndërmjet Komisionit Shtetëror për Ndihmën Juridike dhe Avokatit të Popullit, 8 qershor 2012, nr.prot.82, për KSHNJ-në, nr.prot 169, Avokati i Popullit. Dokument i vënë në dispozicion të projektit nga Blegina Kodra, KSHNJ, kryetare, letër “Përgjigje ndaj shkresës suaj kërkesë për informacion mbi zbatimin e Strategjisë Ndërsektoriale të Drejtësisë” me nr. prot.116/1, datë 15.9.2012.

4

nuk përcaktohen aktivitete konkrete që do të realizohen apo numri i rasteve për të cilat do të ofrohet ndihmë juridike, por janë hartuar si angazhime të përgjithshme të palëve. Lidhja e memorandumeve të bashkëpunimit ndërmjet KSHNJ-së dhe strukturave të tjera shtetërore konsiderohet si një mënyrë joefektive për realizimin e aksesit në ndihmën ligjore falas, për sa kohë në to nuk përcaktohen qartë aktivitetet që do të realizohen dhe kostot financiare për zbatimin e tyre257.

Masë e realizuar në kohë. Nisur nga koha e miratimit të ligjit dhe funksionimit të KSHNJ-së, afati vlerësohet realist dhe i saktë. Indikatori, përgjegjësia institucionale dhe burimet janë përcaktuar në mënyrë të qartë.

4.2.3 Trajnimi dhe seminare për ndihmën juridike falas duke përfshirë rastet e diskriminimit g jinor, të dhunës në familje dhe të grupeve të tjera vulnerabëlinstitucioni përg jeg jës: UNIFEMKoha e realizimit: 2011Statusi: E pazbatuar

Aktivitetet trajnuese për ligjin “Për ndihmën juridike” dhe aktet nënligjore në zbatim të tij janë organizuar kryesisht nga shoqëria civile dhe organizata jofitimprurëse (OJF), të cilat kanë vite që ofrojnë ndihmë juridike për grupet në nevojë. Një rast i ngjashëm janë trajnimet për sistemin e ri të ndihmës juridike, të organizuara nga TLAS-i në bashkëpunim me Dhomën Kombëtare të Avokatisë, për avokatët në dhomat e avokatisë, Tiranë dhe Vlorë 258. Nga të dhënat e marra nga KSHNJ-ja nuk ka asnjë informacion për trajnimet apo seminaret e kryera në këtë fushë259.

Megjithatë, përveç kontributit të rëndësishëm të OJF-ve në organizimin e aktiviteteve trajnuese ad-hoc për ligjin “Për ndihmën juridike” dhe zbatimin e tij, KSHNJ-ja duhet të hartojë një program trajnimi kombëtar bazuar në prioritetet e ofrimit të kësaj ndihme dhe karakteristikave të grupeve përfituese. OJF-të apo qendrat trajnuese duhet të ofrojnë trajnim mbështetur vetëm në këtë program dhe sipas rregullave të përcaktuara nga KSHNJ-ja. Një rol të rëndësishëm duhet të luajë dhe Dhoma Kombëtare e Avokatisë, për futjen në programin e trajnimit detyrues të avokatëve sistemin e ndihmës juridike. Institucioni kryesor përgjegjës nuk mund të jetë UNIFEM-i, një organizëm ndërkombëtar që ofron asistencë teknike profesionale në favor të institucioneve shtetërore dhe shoqërisë shqiptare në tërësi. Si intitucion përgjegjës duhet të përcaktohet KSHNJ-ja, si institucioni qendror që garanton efektivitetin e ndihmës juridike. Shpenzimet për këtë masë janë identifikuar si shpenzime të projektit UNIFEM, që nënkupton se aktivitetet e planifikuara në kuadër të tij përbëjnë në fakt masën e parashikuar. Nisur nga ky fakt, afati është përcaktuar

257. Rajmonda Bozo, Tirana Legal Aid (TLAS), drejtore ekzekutive, takim, 19 shtator 2012.TLAS ka marrë 120 kërkesa për ofrimin e ndih-mës juridike parësore dhe dytësore nga Institucioni i Avokatit të Popullit (ky i fundit ka lidhur një marrëveshje bashkëpunimi me KSHNJ-n), pa asnjë lloj mbështetjeje financiare për këto raste të referuara.258. Rajmonda Bozo, Tirana Legal Aid (TLAS), drejtore ekzekutive, takim, 19 shtator 2012.Trajnimet e zhvilluara në shtator dhe nëntor 2011 me temë “Përsosja e sistemit të ndihmës juridike-kusht për rritjen e aksesit në drejtësi të individëve në nevojë”, të organizuara nga TLAS dhe Dhoma Kombëtare e Avokatisë. 259. Blegina Kodra, KSHNJ, kryetare, letër “Përgjigje ndaj shkresës suaj, kërkesë për informacion lidhur me zbatimin e Strategjisë Ndërsek-toriale të Drejtësisë”, nr. prot. 116/1, datë 15.9.2012.


qartë. Kërkesa për aktivitete të tilla që synojnë përmirësimin e kapaciteteve profesionale në këtë fushë, është e lartë dhe, si e tillë, këto nevoja nuk mund të mbulohen vetëm me shpenzimet e donatorëve të huaj, por edhe të buxhetit të KSHNJ-së, si institucioni qendror i cili, krahas të tjerave, ka gjithashtu për detyrë të kryejë aktivitete të tilla. Masa të kësaj natyre, që në vetvete synojnë rritjen e ndërgjegjësimit dhe të edukimit për zbatimin me efikasitet të ndihmës juridike, si një sistem i ri, duhet të jenë afatgjata që të mund të prodhojnë efektet e dëshiruara. Indikatori që vlerëson zbatimin e masës, është i paplotë – duhet të përcaktohet numri i trajnimeve në vit sipas çështjeve të përcaktuara nga masa, target-grupi që do të trajnohet, numri i përgjithshëm i personave të trajnuar etj.

4.2.4 Zbatimi efektiv i leg jislacionit për ndihmën juridike falas *institucioni përg jeg jës: Komisioni Shtetëror i Ndihmës JuridikeKoha e realizimit: 2011-2013(i vazhdueshëm)Statusi: E pazbatuar

Duke qenë se kjo është një masë kuadër që përfshin në vetvete të gjitha masat e tjera dhe i përgjigjet plotësisht përmbushjes së objektivit specifik, vlen të theksohet se vlerësimi për këtë masë nënkupton njëkohësisht një vlerësim të përgjithshëm për realizimin e këtij objektivi. Për këtë qëllim, vlerësimi për zbatimin e kësaj mase është bërë pas një analize të detajuar të një tërësie elementesh që lidhen drejpërsëdrejti me ofrimin e ndihmës juridike falas.

Ndonëse ligji “Për ndihmën juridike” u miratua në vitin 2008, vetëm pas 4 vjetësh, KSHNJ-ja ka nënshkruar kontrata me tetë avokatë dhe katër OJF për ofrimin e ndihmës juridike, bazuar në vendimin nr.90, datë 15.6.2012260. Përgjatë vitit 2011, KSHNJ-ja nuk ka miratuar ofrimin e ndihmës juridike për asnjë nga 27 kërkesat për ndihmë juridike (14 çështje penale dhe 13 çështje civile) për shkak të mangësive në dokumentacion të tyre261. Në vitin 2012, KSHNJ-ja ka miratuar262 dhënien e ndihmës juridike për 5 raste (2 raste penale dhe 3 civile), si dhe ka miratuar kërkesën e TLAS-it për të ofruar ndihmë juridike për regjistrimin dhe fillimin e procedurave për vendosjen në kujdestari të 33 fëmijëve të paregjistruar në zyrat e gjendjes civile263. Sipas Misionit Euralius III, i cili mbështet me ekspertizë KSHNJ-në me disa komponentë të programit të tij, numri tepër i vogël i rasteve të pranuara për të dhënë ndihmë juridike (5 raste, sepse 33 raste janë procedura regjistrimi të fëmijëve dhe fillimi të proceseve të kujdestarisë të propozuara nga TLAS-i) që nga hyrja në fuqi e ligjit “Për ndihmën juridike” dhe e akteve nënligjore, tregon se sistemi i ndihmës juridike nuk funksionon264.

Konstatohet se mungon informacioni më i domosdoshëm për ekzistencën/vendndodhjen e KSHNJ-së, për kategoritë përfituese të ndihmës juridike, procedurën e aplikimit dhe të plotësimit të dokumentacionit, të cilat realisht e kufizojnë aksesin në ndihmën juridike. KSHNJ-ja ende nuk ka ngritur një website ku të publikojë këto informacione të domosdoshme. Një tjetër pengesë në aksesin për ndihmën juridike përbën praktika aktuale e funksionimit

260. Blegina Kodra, Komisioni Shtetëror për Ndihmën Juridike, kryetare, letër “Dërgim i dokumentacionit zyrtar: Informacion lidhur me zbatimin e Strategjisë Ndërsektoriale të Drejtësisë”, nr.prot. 116/1, datë 15 shtator 2012.261. Po aty .262. Po aty. Këto çështje janë miratuar në mbledhjen e organizuar në datën 23.4.2012 dhe 20.6.2012.263. Po aty . 264. Joaquin Urias, Misioni i Bashkimit Europian për Konsolidimin e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri, EURALIUS III, shef misioni, takim, 26 shtator 2012.

4

të KSHNJ-së, veçanërisht për qytetarët që banojnë jashtë Tiranës, nëpërmjet kontaktit të drejtpërdrejtë me stafin e KSHNJ-së brenda mjediseve të Ministrisë së Drejtësisë - në zyrën e pritjes së popullit. Një shtim i numrit të aplikimeve në të ardhmen do ta bënte të pamundur eficiencën e kësaj procedure të ndjekur nga KSHNJ-ja, duke paraqitur nevojën urgjente të ndryshimit të saj265.

Plotësimi i formularit dhe i dokumentacionit përkatës nga qytetarët që kërkojnë ndihmë juridike, rezulton të jetë i vështirë, për shkak të një numri të madh dokumentesh (7 vërtetime) që duhet të mblidhen dhe të dërgohen pranë KSHNJ-së266. Kjo procedurë rezulton të jetë tepër e ndërlikuar për kategoritë e grupeve të cenueshme, si shtresa shumë të varfra të popullsisë dhe me nivel të ulët arsimor, anëtarët e minoritetit rom apo edhe të tjerë, të cilëve duhet t’u jepet asistenca e nevojshme për plotësimin e kërkesës/dokumentacionit përkatës. Rrëzimi i 27 kërkesave për ndihmë juridike gjatë vitit 2011 nga ana e KSHNJ-ja ka pasur si argument mosplotësimin e dokumentacionit ligjor nga ana e aplikantëve.

Një pengesë ekonomike, e cila kufizon aksesin efektiv të individëve në nevojë në shërbimet gjyqësore apo në ndihmën juridike, janë taksat e larta gjyqësore267. Kufizimi i aksesit të personave në vështirësi ekonomike për shkak të pamundësisë për të paguar “taksën gjyqësore” është konstatuar nga gjykata e rrethit gjyqësor Pogradec, e cila, me vendim të ndërmjetëm, datë 17.4.2012, i është drejtuar Gjykatës Kushtetuese për kontrollin e kushtetueshmërisë së nenit 11/2 të lig jit nr. 10 065, datë 29.1.2009, ‘’Për disa ndryshime në lig jin nr. 9975, datë 28.7.2008, ‘’Për taksat kombëtare’’. Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë, përmes qendrës Res Publica ka ngritur një çështje të tillë pranë Gjykatës Kushtetuese, e cila po gjykohet bashkërisht me vendimin e mësipërm. Përjashtimi nga taksat gjyqësore, përveç kategorive të konsideruara përfituese me ligje të veçanta, si viktimat e trafikimit, viktimat e dhunës në familje, invalidët, duhet të parashikohet edhe për të gjitha subjektet të cilat konsiderohen përfituese të ndihmës ligjore sipas kritereve të përcaktuara në ligjin “Për ndihmën juridike ”. Përjashtimi nga tarifat gjyqësore duhet të përfshijë jo vetëm tarifën për depozitimin e kërkesëpadisë në gjykatë, por edhe ato të ekzekutimit të vendimit gjyqësor, pagesat e psikologëve për gjykimet familjare, dokumenteve noteriale dhe ekspertëve të tjerë. Një tjetër problem shqetësues në zbatimin efektiv të legjislacionit të ndihmës juridike është ekzistenca e sistemit paralel të avokatëve kryesisht për çështjet penale, ku konstatohen pagesa shumë më të ulëta se ato të parashikuara në vendimin e KSHNJ-së apo procesi i përzgjedhjes së tyre nga lista e dërguar nga DHKA-ja prej gjyqtarëve/prokurorëve – këta të fundit janë në

265. Një zgjidhje efektive do të ishte kontraktimi i një avokati në çdo qark me qëllim ofrimin e ndihmës parësore dhe përgatitjen e kërke-save për ndihmë juridike dhe dërgimin/komunikimin elektronik në KSHNJ. Tryezë e rrumbullakët “Për perspektivën e ndihmës ligjore në Shqipëri”, datë 23 maj 2012, organizuar nga EURALIUS, Avokati i Popullit, TLAS dhe Civil Rights Defenders, konkluzionet e tryezës.266. Kërkuesi duhet të paraqesë dokumente që vërtetojnë se ai përfshihet në programet e mbrojtjes sociale ose plotëson kushtet për t’u përfshirë në to, si p.sh., ai duhet të paraqesë 7 vërtetime: nga zyra e punës, zyra e tatim – taksave, zyra e sigurimeve shoqërore, zyra e regjistrimit të pasurive të paluajtshme, zyra e regjistrimit të automjeteve, seksionet përkatëse pranë bashkisë ose komunës ku kanë vendbanimin e tyre, nëse janë subjekte të regjistruara pranë tyre dhe inspektorati i punës, për të vërtetuar që nuk punojnë në punë in-formale.267. Legjislacioni i taksave në Shqipëri kufizon ndjeshëm aksesin e qytetarëve, të cilat nuk kanë të ardhura të mjaftueshme për sa i përket depozitimit të kërkesëpadisë (taksë për shërbimet gjyqësore 12.000 lekë e rritur katërfish), vazhdimit të procedurës gjyqësore (taksë për sigurimin e objektit të padisë/në rastet kur kërkohet dëmshpërblim – 1% të vlerës së kërkuar) dhe sigurimin e ekzekutimit të vendimit gjyqësor (taksë për ekzekutimin nga shërbimi përmbarimor – 3% të vlerës që cakton gjykata.


konflikt të hapur interesi, ndikojnë drejtpërdrejt në cilësinë e ulët të ofrimit të shërbimit etj.268

Me gjithë përmirësimet në plotësimin e kuadrit ligjor në fushën e sistemit të ndihmës juridike, shqetësime për përputhshmërinë e ofrimit të këtij sistemi në raport me standardet e Këshillit të Europës janë evidentuar së fundmi në letrën e Komisionerit të të Drejtave të Njeriut të Këshillit të Europës, .Muiznieks, dërguar Ministrit të Drejtësisë, Halimi269. Komisioneri i të Drejtave të Njeriut rendit në mënyrë të detajuar dhe shqetësuese një sërë problematikash që vihen re në sistemin shqiptar të ofrimit të ndihmës juridike, duke nisur nga :

• numri shumë i ulët i rasteve të ofrimit të ndihmës juridike nga ana e KSHNJ-së (bazuar në letrën e mësipërme, deri në maj të 2012-s, KSHNJ-ja ka ofruar ndihmë vetëm në 3 raste nga 25 kërkesa të paraqitura deri në atë kohë);• niveli i ulët i ndërgjegjësimit publik ; • procedurat e ndërlikuara për aplikimin për ndihmë juridike përmes dorëzimit të një numri të konsiderueshëm dokumentesh, sidomos për shtresat e cenueshme, si romët dhe personat me aftësi të kufizuar ;• kriteret kufizuese për përzgjedhjen e avokatëve, të cilët do të ofrojnë ndihmë juririke, mungesa e transparencës e procesit seleksionues të tyre dhe tarifat e larta të përcaktuara për ta ;• mangësitë në kuadrin ligjor vendës për taksat gjyqësore në çështjet civile, si një parakusht për të nisur procedimin gjyqësor apo për të siguruar ekzekutimin e një vendimi gjyqësor, mangësi këto që vijnë në kundërshtim me standardet dhe rekomandimet e Këshillit të Europës270.

Rekomandimet e Komisionerit të të Drejtave të Njeriut vijnë në përputhje me rekomandimet e mësipërme të këtij raporti dhe synojnë në thelb rishikimin dhe përmirësimin e sistemit kombëtar të ndihmës juridike në përputhje me standardet e Këshillit të Europës për të ndihmuar efektivisht personat që janë në një situatë ekonomike ose sociale të vështirë të gëzojnë të drejtat e tyre. Bazuar në zbatimin me shumë vonesë të akteve nënligjore në zbatim të ligjit « Për ndihmën juridike », numrin e limituar në ofrimin e ndihmës juridike dhe pengesave ligjore apo administrative, sa i takon tarifave ligjore apo funksionimit të KSHNJ-së, zbatimi efektiv i legjislacionit nuk është realizuar dhe masa vlerësohet e e pazbatuar.

Ministria e Drejtësisë duhet të ishte përcaktuar si institucion përgjegjës së bashku me KSHNJ-në, sepse, në bazë të ligjit, ajo ka rol të veçantë në administrimin e ndihmës juridike dhe kujdeset për zbatimin e dispozitave ligjore dhe nënligjore dhe cilësinë e ofrimit të kësaj

268. Tryezë e rrumbullakët “Për ndryshimet në ligjin “Për profesionin e avokatit në RSH”, organizuar nga Ministria e Drejtësisë dhe EU-RALIUS, 18 korrik 2011. Sistemi i avokatëve kryesisht për çështjet penale vazhdon të administrohet nga Dhoma Kombëtare e Avokatisë, nëpërmjet përegatitjes dhe shpërndarjes çdo fillimviti të listave me avokatë, në gjykata dhe prokurori. Ky sistem ka rezultuar të jetë tepër problematik për shkak të përzgjedhjes pa kriter të avokatëve nga lista në çështje të caktuara nga ana e gjyqtarëve apo prokurorëve (këta të fundit janë në konflikt të hapur interesi, siç përcaktohet në nenin 49 të KPP-së), por edhe nga pagesat tepër të ulëta të cilat, në shumicën e rasteve, paguhen më tepër vonesë (6 muaj - 1 vit pas mbarimit të proceseve).269. Letër e Komisionerit të të Drejtave të Njeriut, Nils Muiznieks, të Këshillit të Europës, drejtuar Ministrit të Drejtësisë Eduart Halimi, datë 15 tetor 2012, aksesuar në http://www.coe.int/t/commissioner/News/2012/121106Albania_en.asp. 270. Citojmë shprehimisht nga letra e Komisionerit Muiznieks ‘’Detyrimi ligjor për të paguar paraprakisht 3% të vlerës së padisë në çështjet civile dhe 3% e vlerës së caktuar nga gjykata për ekzekutimin e nje vendimi gjyqësor mund të jenë masa disporporcionale, të cilat kufizojnë së tepërmi aksesin në gjykatë. Për shkak të këtij sistemi, disa persona janë penguar në ushtrimin e të drejtave të tyre në procedi-met civile për shkak të vështirësive ekonomike’’.

4

ndihme. Buxheti i parashikuar për këtë masë është shpenzime operative, ku në fakt duhet të ishte buxheti vjetor që i akordohet KSHNJ-së. Indikatori duhet të ishte hartuar me konkretisht për të vlerësuar realisht përmbushjen e tij nga njëri vit në tjetrin– rritja e numrit të çështjeve të zgjidhura me një përqindje të caktuar për çdo vit. Ndërsa afati është përcaktuar në mënyrë adekuate.

objektivi specif ik 4.3: përmirësimi i marrëdhënies me publikun4.3.1 Përshtatja e strukturës/organikave të g jykatës si dhe trajnimi i staf it * institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar pjesërisht

Rregullorja “Për marrëdhënien e gjykatës me publikun”, e miratuar me urdhrin e ministrit të Drejtësisë, nr.6775/5, datë 30.9.2010, përcakton marrëdhënien e gjykatës përballë publikut duke ngarkuar kryetarin e gjykatës për ndërtimin, ruajtjen dhe përmirësimin e marrëdhënies së gjykatës me publikun. Rregullorja përcakton detyrimin e kryetarëve të gjykatave që, me anë të urdhrave të brendshëm, të krijojnë zyrën e marrëdhënieve me publikun (ZMP) duke përdorur stafin administrativ ekzistues deri në përcaktimin e organizimit, përbërjes dhe numrit të personelit nga ministri i Drejtësisë, sipas pikës 1.3 të kreut III të kësaj Rregulloreje271. Urdhri i ministrit të Drejtësisë “Për caktimin e strukturave të administratës gjyqësore”, përcakton se specialisti i IT-së në çdo gjykatë do të jetë përfaqësuesi zyrtar i gjykatës në marrëdhënien me publikun dhe median.

Në urdhrat e nxjerrë për zbatimin e kësaj Rregulloreje, në gjykatat272 e rretheve gjyqësore Durrës dhe Korçë, vërehet një zbatim jouniform i saj. Urdhri për krijimin e ZMP-së në gjykatën e rrethit gjyqësor Durrës, është hartuar në terma të përgjithshëm, sa u takon detyrave të kryetarit të gjykatës në zbatim të kësaj Rregulloreje dhe përcakton stafin administrativ që do të shërbejë në këtë zyrë273. Një zbërthim më i detajuar për informacionin që mund të aksesohet nga qytetarët e interesuar apo media, mënyrën e dhënies së këtij informacioni, afishimin e të drejtave dhe detyrimeve të qytetarëve në gjykatë, menaxhimin e kërkesave dhe ankesave të publikut – janë çështje të parashikuara në urdhrin e brendshëm të kryetarit të gjykatës së rrethit gjyqësor Korçë274 apo në gjykatën e rrethit gjyqësor Pogradec275. Sipas informacionit të marrë nga gjykata e rrethit gjyqësor Tiranë, zyra e marrëdhënieve me publikun dhe median është ngritur në bazë të rregullores së miratuar në vitin 2010 dhe përditësimi i faqes zyrtare

271. Rregullorja e ngarkon kryetarin e gjykatës në detyrën e marrëdhënies me publikun nëpërmjet komunikimit mediatik, marrjen e masave për orientimin e publikut në mjediset e gjykatës, marrjen e masave për azhurnimin e faqes së internetit, drejtimin administrative të ZMP-së si dhe organizimin e aktiviteteve njohëse dhe edukuese. Kryetari është i detyruar të japë raporte për problematikën e gjykatës, të paktën një herë në vit etj. Në rregullore përcaktohen edhe detyrimi për ndarjen e informacionit në akte me akses të kufizuar dhe të pakufizuar si dhe përcaktimi i procedurave për dhënien e këtij informacioni; standartizimi i raporteve me median; hartimi i deklaratave për shtyp sipas modaliteteve të caktuara etj.272. Në mungesë të marrjes së një informacioni nga MD-ja për zbatimin e kësaj mase, projekti ka testuar zbatimin e saj në 3 gjykata pilot në gjykatën e rrethit gjyqësor Tiranë, Durrës dhe Korçë, nisur nga fakti që këto gjykata trajtojnë edhe numrin më të madh të çështjëve gjyqësore.273. Ervin Metalla, Gjykata e rrethit gjyqësor, kryetar, komunikim elektronik, datë 23 korrik 2012.274. Admir Belishta, Gjykata e rrethit gjyqësor Korçë, kryetar, letër “Përgjigje e shkresës nr.302/2012prot, 19.07.2012” nr.246 prot, datë 30.07.2012.275. Niko Rapi, kryetar i gjykatë s së rrethit gjyqësor Pogradec, Konferenca e Lidershipit të gjyqësorit në Shqipëri, Prezantim, Administrimi i gjykatave:marrëdhëniet e gjykatës me publikun, 20 prill 2012 http:// www.justforumalbania.org/viewtopic.php?t=71&f=5


të internetit kryhet rregullisht276.

Është një masë pjesërisht e zbatuar, sepse nuk rezulton të jetë kryer trajnimi i stafit të ZMP-së. Kjo masë është e vështirë për t’u vlerësuar saktësisht, pasi, në mungesë të një informacioni zyrtar nga ana e ministrisë së Drejtësisë, projekti ka testuar zbatimin e kësaj mase vetëm në 3 gjykata pilot. Përbërja e stafit të ZMP-së konsiderohen ende struktura provizore deri në miratimin e projektligjit “Për organizimin e administratës gjyqësore”, i cili pritet të ndryshojë organigramin e administratës së gjykatave.

Si institucione përgjegjëse duhet të përfshihen edhe gjykatat/kryetarët e gjykatave në vend si dhe Shkolla e Magjistraturës për realizimin e trajnimeve. Indikatori është jo i plotë, sepse përcakton vetëm organikën e rishikuar të ZMP-së dhe jo trajnimet e stafit, frekuencat e kryerjes së tyre etj. Nuk është përcaktuar nëse shpenzimet operative janë të Ministrisë së Drejtësisë, të gjykatave apo dhe të Shkollës së Magjistraturës për pjesën e trajnimeve. Afati është caktuar i vazhdueshëm.

4.3.2 Zbatimi efektiv i rregullores “Për marrëdhënien e g jykatës me publikun” *institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë dhe gjykatatKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar pjesërisht

Me anë të kësaj Rregulloreje pritet të përmirësohet marrëdhënia e gjykatës me publikun dhe median, me qëllim kapërcimin e rolit pasiv të gjykatës në respektimin e ngurtë të detyrimeve për transparencë të veprimtarisë gjyqësore apo informim për shërbimet gjyqësore - të garantuara këto nga Kodet e Procedurave apo ligji “Për të drejtën e informimit për dokumentet zyrtare”. Nuk janë kryer kontrolle mbi zbatimin e kësaj rregulloreje apo funksionimin e ZMP-së në gjykatat e vendit nga Ministria e Drejtësisë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë apo nga shoqëria civile. Gjithashtu, nuk ka vlerësim statistikor të ankesave të qytetarëve për transparencën e gjykatës apo për cilësinë e shërbimeve të saj. Shkolla e Magjistraturës nuk ka lidhur marrëveshje bashkëpunimi me Ministrinë e Drejtësisë për trajnimin e administratës gjyqësore apo të punonjësve të ZMP-së277.

Iniciativa e ngritjes së portalit të gjykatave nga Ministria e Drejtësisë, i inaguruar me 31 korrik 2012, përbën një hap te rëndësishëm në rritjen e transparencës së sistemit gjyqësor. Me anë të këtij portali janë përgatitur 32 website, për çdo gjykatë të shkallës së parë, apeli dhe për Gjykatën e Lartë. Është detyrë e gjykatave që në këto faqe të hedhin informacion kyç për publikun dhe median me qëllim rregullimin e kësaj marrëdhënieje. Gjykata e shkallës së parë, Tiranë dhe gjykata e apelit, Tiranë, vazhdojnë ende me sistemin e vjetër ARK. Megjithëse ky portal përbën një mjet te rëndësishëm në rritjen e transparencës me publikun, informacioni ekskluzivisht vetëm on-line për çështjet/vendimet gjyqësore apo informacione të tjera me interes për publikun, nuk garanton akses në drejtësi278 për shumë individë, të cilët, për arsye të ndryshme, nuk mund ta përdorin dot atë. Qendra e Studimeve Parlamentare, në një monitorim të kryer në gjykatën e Tiranës gjatë

276. Fatri Islamaj, gjykata e rrethit gjyqësor Tiranë, kryetar i deleguar nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë, komunikim elektronik, datë 19 shtator 2012.277. Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, letër “Përgjigje e shkresës nr 282/2012, datë 13.7.2012 “Kërkesë për informacion –Zbatimi i Planit të Veprimit të Strategjisë Ndërsektoriale të Drejtësisë” Nr.prot. 827, datë 2.8.2012.278. Gjykata e Drejtësisë së Bashkimit Europian në një nga vendimet e kohëve të fund theksoi se”mjetet elektronike” nuk duhet të për-doren ekskluzivisht se ekziston rreziku “që ushtrimi i të drejtave të jetë i pamundur në praktikë.....për individë të caktuar”; CJEU Rosalba Alassini and Filomena Califano v Wind SpA, C-317/08, C-320/08; 8 mars 2010, parag 58.

4

vitit 2011, konstatoi se në asnjë nga stendat e kësaj gjykate nuk afishoheshin vendimet gjyqësore, të cilat mund të aksesoheshin vetëm në faqen e internetit të gjykatës së Tiranës dhe KLD279. Një problem tjetër shqetësues për hedhjen e të gjitha vendimeve gjyqësore në internet është publikimi i të gjitha të dhënave personale të viktimave të trafikimit, përdhunimit apo dëshmitarëve të këtyre proceseve, situatë e cila vazhdon edhe pas hyrjes në fuqi të udhëzimit të Komisionerit për Mbrojtjen e të Dhënave Personale, për heqjen e këtyre të dhënave para publikimit të vendimeve gjyqësore në internet280.

Disa nga arsyet të cilat kufizojnë efektivitetin e zbatimit të Rregullores për marrëdhënien e gjykatës me publikun, duke mos përmbushur objektivin specifik, lidhen me çështjet e:

i. përcaktimit të strukturës së ZMP-së – punonjësit e administratës aktuale gjyqësore ngarkohen me detyra shtesë për marrëdhënien me publikun; ii. përcaktimit të specialistit të IT-së të gjykatës, si përfaqësues zyrtar të gjykatës për marrëdhënien me publikun dhe median, i cili ka një profil tërësisht të ndryshëm profesional; iii. vullnetit dhe përkushtimit të titullarëve të gjykatave, të cilët duhet të monitorohen dhe të kontrollohen mbi aktivitetet që kryejnë në kuadër të kësaj rregulloreje; iv. përgatitjes dhe miratimit të projektligjit për organizimin e administratës gjyqësore, mbi bazën e të cilit do të rishikohen të gjitha organikat e gjykatave.

Me qëllim unifikimin e zbatimit të kësaj Rregulloreje është i nevojshëm dhe diskutimi i praktikave të mira të krijuara në disa gjykata të vendit dhe ndërmarrja e një reforme të plotë rregullatore në këtë drejtim duke ngritur programe afatgjata për përmirësimin e marrëdhënies me publikun. Mbi të gjitha, zbatimi i kësaj mase nuk duhet trajtuar si masë/objektiv më vete, sepse është i lidhur ngushtësisht me përmirësimin e cilësisë së gjykimit, zhvillimin e gjykimit brenda afatit të arsyeshëm, reduktimin e korrupsionit në drejtësi, besimin e publikut në drejtësi, si elemente të qenësishme të aksesit në drejtësi. Një tjetër mjet për të matur cilësinë e shërbimeve gjyqësore ndaj publikut apo palëve të interesuara është përgatitja e anketimeve/monitorimeve periodike të pavarura me avokatët, palët e interesuara në gjykatë dhe reflektimin e gjetjeve të këtyre sondazheve për përmirësimin e marrëdhënies së gjykatës me publikun. Nga ana tjetër, duhet rritur transparenca lidhur me procesimin e ankesave të qytetarëve për cilësinë e shërbimeve gjyqësore të ofruara në gjykatë, duhet të prodhohen statistika në vite për këto shërbime dhe të bëhen publike përfundimet e kontrollit të tyre nga Ministria e Drejtësisë dhe Këshilli i Lartë i Drejtësisë. Sistemi on-line i ankimit në faqen e Ministrisë së Drejtësisë pritet të procesojë ankesa në kohë mjaft të shpejtë, megjithatë deri më tani nuk ka informacion për rregullat e procesimit të ankesave dhe statistika të publikuara.

Kjo masë është pjesërisht e zbatuar, por sugjerojmë që në plan veprimin e ardhshëm të shmangen formulime të masave të tilla (e njëjtë me formulimin e masës 4.2.4), pasi janë të përgjithshme, jokonkrete dhe të vështira për të vlerësuar progresin e tyre, duke qenë se zbatimi i tyre varet nga realizimi ose jo i një sërë nënmasash të tjera të paspecifikuara në plan veprim.

279. Qendra e Studimeve Parlamentare, Gjyqtari dhe publiku: Rritja e përgjegjshmërisë së gjyqtarëve kundrejt publikut, 2011, f.34.280. Komisioneri për Mbrojtjen e të Dhënave Personale, udhëzim nr.15, datë 22.12.2011, “Mbi përpunimin dhe publikimin e të dhënave personale në sektorin gjyqësor”, Fletore zyrtare nr.176, janar 2012.


Afati është parashikuar në mënyrë të papërshtatshme, bazuar në kompleksitetin e kësaj mase. Detajimi i kësaj mase në disa nënmasa duhet të shoqërohet, gjithashtu, me ndarjen në afate më të shkurtra dhe të thjeshta për t’u monitoruar dhe për t’u vlerësuar. Nuk janë parashikuar burime financiare – kostot e materialeve/vendimeve gjyqësore që do të afishohen, mirëmbajtja dhe përditësimi i faqes së internetit, kostot për trajnimin e punonjësve të ZMP-së, për zhvillimin e monitorimeve/sondazheve. Për zbatimin efektiv të kësaj Rregulloreje nevojiten fonde të caktuara specifikisht, të cilat nuk mund të mbulohen me shpenzime operative. Indikatorët e vlerësimit të masës janë të paplota – duhet të shënohet numri i aktiviteteve të ZMP-së, numri i raporteve periodike dhe atyre tematike të kryetarëve të gjykatës, numri i ankesave në vite, numri i ankesave të zgjidhura pozitivisht etj.281. Përgjegjësia institucionale është hartuar në mënyrë të përshtatshme.

4.3.3 Konsolidimi i arkivave g jyqësorë përmes metodave të automatizimit bashkëkohor institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar pjesërisht282

Ministria e Drejtësisë ka vënë në funksionim portalin e gjykatave, nëpërmjet të cilit është publikuar online arkiva e çështjeve gjyqësore të gjykatave që prej fillimit të funksionimit të sistemit ICIMS. Por duke qenë se ky sistem nuk shtrihet në të gjitha gjykatat e vendit, kjo masa vlerësohet e zbatuar pjesërisht. Kjo masë është komplekse dhe ka nevojë për ndarje në nënmasa të tjera, si:

• përgatitja e rregullores për indeksimin e arkivave në gjykata, • hedhja e të gjitha vendimeve gjyqësore të vjetra në internet, • kalimi i vendimeve gjyqësore pas periudhës 10-vjeçare në arkivin qendror,• testimi i sistemit etj.

Afati i parashikuar është formal dhe burimet financiare gjykojmë se janë të pamjaftueshme. Përveç Ministrisë së Drejtësisë si institucion përgjegjës, mund të përfshihen dhe kancelarët e gjykatave, të cilët janë përgjegjës për administrimin e arkivave të gjykatave. Indikatori i vlerësimit është tepër i përgjithshëm dhe sugjerohet të përcaktohen: rregullorja për standardizimin e indeksimit të arkivave; numri i vendimeve të hedhura në internet, atyre të asgjësuara apo të dërguara në arkivin qendror etj.

Objektivi specifik 4.4: Efektiviteti i formave alternative

4.4.1 Miratimi i akteve nënlig jore të lig jit të ri për ndërmjetësimin institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 6-mujori i parë i 2011-sStatusi: E zbatuar

281. I vetmi tregues i përshtatshëm për të verifikuar zbatimin e kësaj mase do të ishte kryerja e vëzhgimeve sistematike të nivelit të kënaqshmërisë së përdoruesve të gjykatave. Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë ka mbështetur iniciativën e Institutit për Stu-dime Publike & Ligjore për të kryer një vëzhgim të tillë në gjykatat e rretheve gjyqësore Tiranë dhe Durrës. Të dhënat e siguruara nga këto vëzhgime mund të përdoren si tregues në monitorimin e ardhshëm. Vetë institucionet publike (KLD dhe MD) duhet t’i kryejnë vëzhgime të tilla në të ardhmen.282. Nuk ka informacion nga Ministria e Drejtësisë.

4

Në zbatim të ligjit nr.10385, datë 24.2.2011, “Për ndërmjetësimin në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve”, janë miratuar dy akte nënligjore të cilat kanë të bëjnë me procedurat e licencimit, të regjistrimit të ndërmjetësve dhe heqjes së licencës së ndërmjetësimit283.

Afati i parashikuar nuk është realist, pasi është vendosur 6-mujori i parë i 2011-s, në një kohë kur vetë Strategjia e drejtësisë është miratuar në korrik të po këtij viti. Shpenzimet për zbatimin e masës janë planifikuar saktë si shpenzime operative. Institucioni përgjegjës dhe indikatori janë përcaktuar saktë.

4.4.2 Hartimi dhe miratimi i lig jit “Për arbitrazhin” institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, GIZ, DIS, UNCITRAL, gjykata, arbitra dhe ndërmjetësKoha e realizimit: 6-mujori i parë i 2011-sStatusi: E pazbatuar

Projektligji “Për arbitrazhin” nuk është miratuar ende. Ky projektligj pritet të rregullojë procedurën e arbitrazhit ndërkombëtar, ndërkohë, për arbitrazhin e brendshëm do të ndryshohen dispozitat e Kodit të procedurës civile nga grupi i punës i ngritur pranë Ministrisë së Drejtësisë. Projektligji pritet të hartohet brenda fundit të vitit 2012284.

Duhet të përcaktohet qartë se institucioni përgjegjës është Ministria e Drejtësisë. Organizatat ndërkombëtare nuk mund të përcaktohen si institucione përgjegjëse, por si institucione partnere. Afati është jorealist, njëlloj si masa e mësipërme. Buxheti dhe indikatori janë identifikuar qartësisht.

4.4.3 Zbatimi efektiv i leg jislacionit të ri për format alternative të zg jidhjes së mosmarrëveshjeve* institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, GIZ, DIS, UNCITRAL, gjykata, arbitra dhe ndërmjetësKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E pazbatuar

Vlerësimi i statusit të kësaj mase është kryer duke vlerësuar zbatimin efektiv të legjislacionit për ndërmjetësimin dhe legjislacionit për arbitrazhin. Nisur nga informacioni i dhënë më lart, për këtë të fundit nuk është bërë asnjë hap domethënës. Për sa i takon vlerësimit të zbatimit me efektivitet të legjislacionit për ndërmjetësimin, duhet theksuar se kjo është bërë duke analizuar progresin në zbatimin e një sërë nënmasash të tjera përbërëse të masës së mësipërme.

Komisioni i Licencimit të Ndërmjetësve ka licencuar më shumë se 141 persona fizikë si ndërmjetës dhe 2 persona juridikë për të cilët janë miratuar 27 ndërmjetës285. Lista e ndërmjetësve të licencuar286 dhe atashimi i tyre pranë gjykatave janë hedhur on-line nga Ministria e Drejtësisë. Projekti JuST

283. Vendim i Këshillit të Ministrave, nr.414, datë 8.6.2011, “Për krijimin dhe mënyrën e funksionimit të Komisionit të Licencimit të Ndër-mjetësve”; Vendim i Këshillit të Ministrave, nr.418, datë 8.6.2011, “Për procedurën e heqjes së licencës së ndërmjetësimit ”.284. Ministria e Integrimit të Shqipërisë, Raport “Për zbatimin e planit të veprimit për adresimin e Rekomandimeve të Opinionit të KE-së mbi Shqipërinë”, maj 2012, http://www.mie.gov.al/, 2012, f. 13. Sipas informacioneve të Ministrisë së Drejtësisë, projektligji është hartuar dhe konsultuar me aktorë të jashtëm. Megjithatë projektlijgi ende nuk ka kaluar për miratim në Këshill të Ministrave. 285. Buletin tremujor për projektet për sistemin e drejtësisë, Komunikojmë, nr.6, prill – qershor 2012, f.2.286. Lista e ndërmjetësve të licencuar, http://www.justice.gov.al/UserFiles/File/Personat_e_licencuar.pdf


i USAID-it287 ka mbështetur financiarisht hapjen dhe funksionimin e zyrave të ndërmjetësimit në Durrës dhe në Korçë. Takimi i parë i ndërmjetësve të licencuar është organizuar nga Ministria e Drejtësisë dhe projekti JuST, më 19 qershor 2012.

Pavarësisht epërsive të ndërmjetësimit, në procedura të shpejta, me kosto të reduktuara, përshtatje me nevojat e palëve, ai mbetet një instrument pak i përdorur si alternativë për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve në Shqipëri288. Funksionimi i 2 zyrave aktuale të ndërmjetësimit është realizuar falë mbështetjes së projektit JuST dhe shoqërisë civile. Përveç mungesës së funksionimit të zyrave të ndërmjetësimit në të gjitha rrethet/gjykatat e vendit ende nuk është krijuar Dhoma Kombëtare e Ndërmjetësve, si organ drejtues i këtij profesioni e cila pritet të hartojë dhe të miratojë Rregulloren për ndërmjetësimin, Kodin e etikës, programin kombëtar të trajnimit të ndërmjetësve, tarifat ligjore për këtë profesion etj. Kjo Dhomë planifikohet të krijohet brenda muajit dhjetor 2012, megjithëse ligji për nërmjetësimin nuk ka parashikuar asnjë afat për krijimin e saj. Një aspekt mjaft i rëndësishëm që duhet trajtuar në kuadër të nxitjes së përdorimit të procedurës së ndërmjetësimit janë kostot financiare të qytetarëve, në kuadër të aksesit të lirë në drejtësi. Deri më sot palët që kanë zgjidhur çështje me ndërmjetësim, nuk kanë pasur kosto financiare për këtë procedurë, sepse, aktualisht, mbështetet nga projekti JuST, USAID. Pas ndërprerjes së financimit, qytetarëve do t’u duhet të paguajnë vetë këto kosto dhe njëkohësisht shpenzimet gjyqësore për depozitimin e kërkesëpadisë në gjykatë, apo për avokatët që kanë pasur. Kjo procedurë mund të ketë nevojë për t’u përmirësuar nëpërmjet ndërhyrjes në ligj, duke përcaktuar referimin e detyrueshëm për ndërmjetësim në qendrën e ndërmjetësimit përpara hedhjes së shortit. Në vazhdim, qytetarët që përdorin ndërmjetësimin duhet të përjashtohen nga pagesa e taksës gjyqësore e përcaktuar në udhëzimin e përbashkët të ministrit të Financave dhe ministrit të Drejtësisë. Gjithashtu, qytetarët që plotësojnë kriteret për të përfituar ndihmë juridike, duhet të përjashtohen nga tarifat e shërbimit të ndërmjetësimit, si pjesë e skemës së ndihmës juridike. Zbatimi i kësaj mase varet nga zbatimi i masave të tjera të këtij objektivi, si: krijimi i Dhomës Kombëtare të Ndërmjetësve, miratimi i ligjit për arbitrazhin etj.

Si institucion përgjegjës duhet të përcaktohet edhe Dhoma Kombëtare e Ndërmjetësve dhe qendra e arbitrazhit. Indikatori i vlerësimit, i formuluar në mënyrë të përgjithshme. Do të ishte e udhës që treguesi të formulohej në mënyrë të tillë që të ilustronte rritjen në përqindje të numrit të çështjeve nga një vit në tjetrin. Buxhetet janë identifikuar qartësisht si buxhetet e projekteve ndërkombëtare, asistencë për institucionet shtetërore. Në kohën kur do të bëhet përditësimi i këtij plani duhet shtuar në listën e institucioneve partnere dhe projekti JUST dhe buxheti i përcaktuar për këtë masë. Gjithashtu, afati është caktuar saktë si i vazhdueshëm.

4.4.4 Fushata informuese institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, GIZ, DIS, UNCITRAL, gjykata, arbitra dhe ndërmjetësKoha e realizimit: 2011-2012Statusi: E zbatuar pjesërisht

287. Roland Gjoni, JuST, projekti i USAID-it “Për forcimin e sistemit të drejtësisë”, drejtues i komponentit të trajnimit ligjor, komunikim ele-ktronik, 16 korrik 2012. Gjykata e rrethit jyqësor Korçë gjatë 8 muajve të funksionimit të qendrës së ndërmjetësimit pranë saj, ka referuar te kjo qendër 65 çështje (31 familjare, 17 civile, 3 tregtare, 14 penale) nga të cilat vetëm 50% e tyre janë zgjidhur me ndërmjetësim. Në total, numri i rasteve të zgjidhura me ndërmjetësim në gjykatën e Korçës dhe të Durrësit, me mbështetjen financiare të projektit JuST të USAID-it, është 185 çështje (38 civile; 15 tregtare; 128 familjare; 4 penale).288. Konferenca e Lidërshipit të Gjyqësorit, konkluzionet e konferencës, 20 prill 2012, Tiranë.

4

Në kuadër të projektit JuST, janë përgatitur broshura informuese për qendrat e ndërmjetësimit pranë gjykatës së Korçës dhe të Durrësit289. Nuk ka iniciativa të Ministrisë së Drejtësisë. Përgjithësisht këto fushata mbeten pjesë më së shumti e veprimtarisë së organizatave ndërkombëtare si USAD, UNICEF, MEDART, IFC, CEP, FZKPM.

Informimi për format alternative të zgjidhjes së mosmarëveshjeve dhe nxitja e qytetarëve, avokatëve, gjyqtarëve për përdorimin e tyre janë mjete shumë të rëndësishme për të siguruar efektivitetin e këtyre formave në të ardhmen. Përgatitja e fletëpalosjeve dhe formave të tjera informuese të standardizuara në të gjitha qendrat e ndërmjetësimit apo të arbitrazhit do të përmirësojnë përdorimin e këtyre instrumenteve dhe, nëpërmjet tyre, aksesin e qytetarëve në drejtësi. Kjo masë është zbatuar pjesërisht dhe, si rrjedhim, nuk ka sjellë përmirësim në inkurajimin dhe përdorimin e formave alternative, të ndërmjetësimit dhe arbitrazhit.

Duhet të specifikohet Ministria e Drejtësisë si institucion përgjegjës për këtë masë, duke bërë dallimin me donatorët e kësaj fushate si institucione partnere. Buxhetet janë identifikuar qartësisht si buxhetet e projekteve ndërkombëtare asistencë për institucionet shtetërore. Indikatori është i papërshtatshëm dhe nuk ka lidhje me realizimin e saj. Do të ishte e udhës që treguesi të formulohej në mënyrë të tillë që të ilustronte rritjen e numrit të aktiviteteve, të fletëpalosjeve të shpërndara nga një vit në tjetrin. Afati është përcaktuar qartësisht.

4.4.5 Lidhja e qendrës së arbitrazhit me degët e tjera lokale institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, GIZ, DIS, UNCITRAL, gjykata, arbitra dhe ndërmjetësKoha e realizimit: 2011-2012Statusi: E pazbatuar

Sipas informacioneve të Ministrisë së Drejtësisë, kjo masë lidhet me miratimin e ndryshimet në Kodin e Procedurës Civile, i cili do të adresojë çështjet e arbitrazhit të brendshëm.

Duhet të përcaktohet qartë institucioni përgjegjës – Ministria e Drejtësisë dhe partnerët apo donatorët. Indikatori i suksesit i papërshtashëm. Ashtu siç parashikohet edhe për masat e tjera më sipër, buxheti është identifikuar si buxhet i projekteve ndërkombëtare asistencë për institucionet shtetërore. Afati i përcaktuar është formal, meqenëse edhe vetë kjo strategji është miratuar në muajin korrik 2011.

4.4.6 Trajnimi i ndërmjetësveinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë dhe USAID Koha e realizimit: 2011-2012Statusi: E zbatuar pjesërisht

Është kryer trajnimi i ndërmjetësve në Korçë dhe Durrës nga projekti JuST, USAID. Dhoma Kombëtare e Ndërmjetësve, pas krijimit të saj, duhet të përgatitë dhe të miratojë planin kombëtar të trajnimit të ndërmjetësve.

289. Konferenca e Lidërshipit të Gjyqësorit, dokumentet e konferencës, 20 prill 2012, Tiranë.


Kjo masë nuk mund të kontribuojë në realizimin e objektivit specifik sa kohë nuk është ngritur Dhoma Kombëtare e Ndërmjetësve.

Dhoma Kombëtare e Ndërmjetësve, e cila është person juridik i pavarur nga shteti, i ngarkuar në bazë të ligjit me administrimin dhe funksionimin e këtij profesioni, duhet të përcaktohet si institucion përgjegjës së bashku me Ministrinë e Drejtësisë. Shpenzimet janë të paidentifikuara si dhe nuk janë përcaktuar indikatorë suksesi, si p.sh., numri i trajnimeve sipas zyrave lokale etj. Afati i përcaktuar është formal, meqenëse vetë kjo strategji është miratuar në muajin korrik 2011.

Objektiv specifik 4.5: Përmirësimi dhe forcimi i rolit të aktorëve ndihmës të sistemit të drejtësisë–profesionet e lira

4.5.1 Krijimi i sistemit elektronik të noterëve institucioni përgjegjës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: E paindetifikuar në plan veprimStatusi: E zbatuar pjesërisht

Reforma për dixhitalizimin e noterisë dhe sistemi One Stop Shop –Sistemi i Noterisë290 është inaguruar më 20 qershor 2012291 dhe është promovuar nga Ministria e Drejtësisë, si një nga reformat më thelbësore të saj për ofrimin e shërbimeve me të shpejta, të sigurta dhe me kosto të reduktuara për qytetarët. Me qëllim përgatitjen e kësaj reforme u bënë ndryshimet në ligjin “Për noterinë”292. Reforma e dixhitalizimit të noterisë konsiston në dy drejtime kryesore:

i. aksesin on-line të noterëve me zyrën e regjistrimit të pasurive të paluajtshme (ZRPP) për marrjen e informacionit të përditësuar të gjendjes juridike të pronësisë së pasurisë së paluajtshme, me qëllim redaktimin e akteve noteriale për tjetërsimin ose njohjen e pronësisë mbi sendet e paluajtshme, ose të një të drejte reale mbi to;ii. dixhitalizimin e regjistrave noterialë dhe krijimin e një regjistri unik dixhital për të gjithë noterët në Shqipëri.

Kostoja e shërbimit në ZRPP, nga 1000 lekë të rinj do të reduktohet në zyrën e noterit në 600 lekë të rinj. Shërbimi që do të ofrohet nga noterët, është prezantuar me siguri maksimale, në funksion të së cilës do të kryhet dhe sigurimi i noterëve, në një kompani private sigurimi. Në zbatim të Rregullores për sistemin e One Stop Shop – Sistemi i Noterisë, janë bërë njoftime on-line nga Ministria e Drejtësisë në bashkëpunim me Zyrën Qendrore të Regjistrimit te Pasurive të Paluajtshme dhe Dhomën Kombëtare të Noterisë, për noterët në Tiranë që të regjistrohen në sistem pranë ZRPP-së dhe të hapin llogari përkatëse.

Megjithëse aksesi on-line i noterëve në zyrën e ZRPP-së shtrihet vetëm për qytetet e Tiranës dhe të Durrësit, reforma e dixhitalizimit të noterëve i shërben përmirësimit të cilësisë së shërbimit për

290. Urdhër i Ministrit të Drejtësisë, nr.248, datë 7.6.2012, “Rregullore për miratimin e mënyrave, procedurave, dhe kushteve për përdori-min e sistemit elektronik “One Stop Shop- Sistemi i Noterisë”.291. Njoftim publik i Ministrisë së Drejtësisë, aksesuar në, http:// www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=neës&lid=7972 292. Ligji nr.10491, datë 15.12.2011, “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 7829, date 1.6.1994 “Për noterinë”, të ndryshuar”, Fletore zyrtare nr.166, f.8411.

4

qytetarët nëpërmjet ofrimit të këtij shërbimi në një kohë të shkurtër dhe me kosto të reduktuara. Kjo do të jetë pjesë e reformave në këtë fushë, me një efekt real dhe praktik tek qytetarët për shkak të vullnetit të Dhomës Kombëtare të Noterisë dhe bashkëpunimit me Ministrinë e Drejtësisë.

Nuk parashikohet afat në realizimin e kësaj mase. Kjo masë duhet të ndahet në disa nënmasa dhe Dhoma Kombëtare e Noterisë duhet të parashikohet si institucion përgjegjës së bashku me Ministrinë e Drejtësisë. Indikatori nuk është i plotë dhe duhet të specifikohet. Buxheti është përcaktuar, por nuk mund të shprehemi realisht për saktësinë e tij.

4.5.2 Trajnime dhe rritje kapacitetesh të noterëve, avokatëve për ushtrimin e funksioneve, standardet europiane dhe zhvillimet e leg jislacionit *institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë Koha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E pazbatuar

Në kuadër të reformës së dixhitalizimit të noterisë dhe funksionimit të One stop shop – Sistemi i Noterisë, nga Ministria e Drejtësisë janë organizuar disa aktivitete trajnuese me noterët e qytetit të Tiranës. Nuk është nënshkruar marrëveshje bashkëpunimi ndërmjet Ministrisë së Drejtësisë dhe Shkollës së Magjistraturës për organizimin e trajnimeve për noterët apo avokatët. Shkolla e Magjistraturës bashkëpunon me Dhomën Kombëtare të Avokatisë, duke dërguar programet vjetore të trajnimit vazhdues me qëllim aplikimin e avokatëve të interesuar për të marrë pjesë në trajnimet e zhvilluara, kundrejt asnjë pagese293.

Nuk ka program të miratuar trajnimesh nga Ministria e Drejtësisë për avokatët dhe noterët. Ministria e Drejtësisë duhet të lidhë marrëveshje bashkëpunimi me Shkollën e Magjistraturës, e cila mund të ofrojë trajnime specifike (apo të përbashkëta me gjyqtarë dhe prokurorë) për këto profesione, sipas nevojave specifike të tyre.

Nuk janë parashikuar strukturat e nevojshme partnere, si Dhoma Kombëtare e Noterisë, Dhoma Kombëtare e Avokatisë apo Shkolla e Magjistraturës si institucion përgjegjës së bashku me Ministrinë e Drejtësisë. Nuk janë identifikuar shpenzimet për realizimin e këtyre trajnimeve. Indikatori nuk është i plotë, ai duhet të përcaktojë numri i trajnimeve me avokatë dhe noterë për çdo vit, numrin e personave të trajnuar etj. Afati është përcaktuar.

4.5.3 Zbatimi efektiv i procedurave të rekrutimit/licencimit/certifikimit të profesioneve të lira, si dhe i procedurave të disiplinimit të tyre *institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar

Gjat vitit 2012, janë licensuar nëpërmjet procedurave të konkurrimit 67 noterë, 70 përmbarues gjyqësor privat, 17 administratorë falimenti, 143 ndërmjetës dhe 108 përkthyes të jashtëm. Përsa i përket kontrollit, janë kryer inspektime tematike dhe në bazë ankesash në shërbimin përmbarimor

293. Dhoma Kombëtare e Avokatisë ka dhënë informacion lidhur me bashkëpunimin me Shkollën e Magjistraturës.


gjyqësor privat dhe në disa zyra noteriale duke vendosur në raste shkeljesh masa disiplinore me gjobë ose heqje licencash.

Indikatorët e matjes së zbatimit janë të papërshtatshëm, duhet përcaktuar numri i kontrolleve që do të kryhen, rekomandimet dhe zbatimi i tyre, numri i ankesave për çdo profesion, përfundimet e kontrolleve të publikuara etj. Kjo masë është hartuar në mënyrë të paqartë (mbivendosje e masës që vjen pas saj), është komplekse dhe duhet të ndahet në disa masa – për secilin profesion të lirë, p.sh.: për përmbaruesit gjyqësorë, avokatët, ndërmjetësit, arbitrat etj. Përgjegjësia institucionale, burimet dhe afatet janë përcaktuar saktë.

4.5.4 Ushtrimi i kontrolleve/monitorimeve periodike nga MD-ja te profesionet e lira* institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013Statusi: E pazbatuar

Në mungesë të informacionit nga institucioni përgjegjës dhe të informacioneve të tjera të bëra publike, masa konsiderohet e pazbatuar.

Siç parashikohet dhe për masën 4.4.5, hartimi i kësaj mase është i paqartë dhe indikatori i vlerësimit duhet të përfshijë numrin e kontrolleve që do të ushtrohen sipas profesionit, tematikat specifike, numrin e rekomandimeve që janë zbatuar nga profesionet e monitoruara etj. Përgjegjësia institucionale, burimet dhe afatet janë përcaktuar saktë.

4.5.5 Përmirësimi i kushteve të punës të Avokaturës së Shtetit institucioni përg jeg jës: Avokatura e ShtetitKoha e realizimit: 6-mujori i dytë i 2011-sStatusi: E pazbatuar

Në mungesë të informacionit nga institucioni përgjegjës dhe të informacioneve të tjera të bëra publike, masa konsiderohet e pazbatuar.

Kjo është një masë rutine dhe nuk duhet të ishte përfshirë në këtë plan veprimi. Përgjegjësia institucionale, afati, burimet dhe mekanizmi monitorues dhe vlerësues janë përcaktuar saktë.

4.5.6 Rritja e kapaciteteve të Avokaturës së Shtetit nëpërmjet trajnimeve, takimeve shkencore dhe pajisja me botime shkencore* institucioni përg jeg jës: Avokatura e ShtetitKoha e realizimit: 2011-2013Statusi: E pazbatuar

Në kuadër të projektit EURALIUS III, në Shqipëri është organizuar një seminar në fushën e kontratave ndërkombëtare dhe arbitrazhit ndërkombëtar294. Duke qenë se ky është i vetmi

294. Në mjediset e Ministrisë së Drejtësisë, në datat 29 dhe 30 qershor 2011, sipas njoftimit zyrtar në faqen e internetit të Avokaturës së Shtetit, http://www.avokaturashtetit.gov.al/index.php?option=com_content&vieë=category&layout=blog&id=14&Itemid=36

4

informacion i bërë publik, masa vlerësohet si e pazbatuar295. Në bazë të Rregullores së funksionimit të Avokaturës së Shtetit, zyra e inspektimit organizon aktivitete trajnuese, shkëmbime përvoje etj.Institucion përgjegjës duhet të jetë dhe Ministria e Drejtësisë dhe Shkolla e Magjistraturës. Numri i trajnimeve, takimeve apo botimeve, marrëveshjeve për kryerjen e trajnimeve duhet të percaktohen si indikatorë të vlerësimit. Afati dhe burimet janë përcaktuar qartë.

4.5.8 Krijimi i bazës elektronike të të dhënave në Avokaturën e Shtetit dhe konsolidimi i faqes së saj zyrtare të internetit * institucioni përg jeg jës: Avokatura e ShtetitKoha e realizimit: 2012-2013Statusi: E pazbatuar

Faqja e internetit nuk është e përditësuar. Sipas Rregullores së funksionimit të Avokaturës së Shtetit, sekretari i Avokatit të Përgjithshëm të Shtetit është funksionari përgjegjës për përditësimin e kësaj faqeje në bashkëpunim me specialistin e IT-së të Ministrisë së Drejtësisë296. Kjo masë është komplekse dhe kërkon ndarjen e saj në disa nënmasa/faza për realizimin e tyre, për shkak të ekspertizës specifike që kërkohet për përmbushjen e saj. Institucion përgjegjës duhet të përcaktohet dhe Ministria e Drejtësisë. Shpenzimet për realizimin e kësaj mase nuk janë përcaktuar. Indikatori i vlerësimit jo i plotë – duhet të përcaktohej hedhja e të dhënave dhe përditësimi çdo javë/muaj, përditësimi i faqes së internet çdo ditë/javë etj. Afati është realist.

4.5.9 Hartimi dhe nënshkrimi i marrëveshjeve të bashkëpunimit me Shkollën e Mag jistraturës për realizmin e trajnimeve të ndryshme * institucioni përg jeg jës: Avokatura e ShtetitKoha e realizimit: 2011-2013Statusi: E pazbatuar

Nuk ka marrëveshje bashkëpunimi ndërmjet Shkollës së Magjistraturës dhe Avokaturës së Shtetit për trajnimin e avokatëve të shtetit për vitin 2011297. Pritet që një marrëveshje bashkëpunimi për trajnimin e avokatëve të shtetit të nënshkruhet gjatë vitit 2013298.Ministria e Drejtësisë dhe Shkolla e Magjistraturës duhet të jenë, gjithashtu, institucione përgjegjëse për realizimin e kësaj mase. Afati është formal dhe nuk janë identifikuar burimet financiare për realizimin e këtyre trajnimeve. Indikatori vlerësues është i paplotë - duhet përcaktuar koha për realizimin e marrëveshjes, numri i trajnimeve në vit, pyetësorët e vlerësimit të trajnimit.

5. konkLuZione pËr progresin e Arritur Nga monitorimi i 26 masave të përcaktuara për realizimin e objektivit strategjik 4 të planit të veprimit të Strategjisë së drejtësisë, rezultojnë:

295. Nuk ka informacion nga Avokatura e Shtetit.296. Nuk ka informacion mbi këtë masë nga Avokatura e Shtetit.297. Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, letër “Përgjigje e shkresës nr 282/2012, datë 13.7.2012 “Kërkesë për informacion –zbatimi i planit të veprimit të Strategjisë ndërsektoriale të Drejtësisë”, nr.prot. 827, datë 2.8. 2012. Në informacionet e dërguara nuk ka kopje të marrëveshjes/marrëveshjeve të nënshkrura ndërmjet këtyre institucioneve.298. Eva Cepa, Shkolla e Magjistraturës, komunikim elektronik, datë 27 shtator 2012. Një marrëveshje mirëkuptimi ështe nënshkruar ndërmjet Shkollës së Magjistraturës dhe Avokaturës së Shtetit për proesin formues dhe përzgjedhjes së kandidatëve për avokatë shteti për periudhën prill-korrik 2010, nr.prot 341, datë 15.4.2010.


• 4 masa janë vlerësuar të zbatuara (15%), ndër të cilat 1 masë është zbatuar përtej afatit të përcaktuar dhe 1 masë tjetër ka karakter të vazhdueshëm deri në 2013;

• 8 masa janë vlerësuar të zbatuara pjesërisht (31%), ndër të cilat 4 masa kanë ende afat për t’u realizuar dhe;

• 14 masa janë vlerësuar të pazbatuara (54%), ndër të cilat 11 prej tyre kanë ende afat për t’u realizuar299. •

• 14 masa janë vlerësuar të pazbatuara (54%), ndër të cilat 11 prej tyre kanë ende afat për t’u realizuar299.

afati i realizimit: “Masat e zbatuara” janë realizuar brenda afatit të parashikuar. Vetëm 1 masë është zbatuar përtej afatit të përcaktuar. Për 1 masë nuk është identifikuar periudha e realizimit të saj. Pjesa dërrmuese e masave të parashikuara në këtë objektiv, 15 nga 26 masa, janë afatgjata. Kjo nënkupton se koha e realizimit të tyre shtrihet deri në vitin 2013 (ato janë shënuar me shenjën *), ndërsa për 10 masa (nga 15 masat që shtrihen deri në vitin 2013) përcaktohet se janë të “vazhdueshme”. Vetëm 1 masë në këtë plan veprimi ka afat të përcaktuar për realizimin e saj në vitin 2013. Megjithatë duhet evidentuar se afatet për 10 masa janë përcaktuar në mënyrë të papërshtatshme/jorealiste, ku përfshihen ato masa, realizimi i të cilave varet nga zbatimi i disa nënmasave të papërcaktuara në planin e veprimit apo masa me afat brenda 6-mujorit të parë të vitit 2011, ndërkohë që vetë Strategjia është miratuar në korrik 2011. Ndërsa në 16 masa të tjera afatet janë përcaktuar në mënyrë realiste dhe konkrete.

Përcaktimi i institucioneve përg jeg jëse: Në 16 nga 26 masat, institucionet përg jeg jëse për zbatimin e tyre nuk janë përcaktuar në mënyrë të saktë/plotë - është përcaktuar vetëm institucioni drejtpërdrejt përgjegjës, i cili nuk mund të realizojë zbatimin e masës, pa mbështetjen/supervizimin e Ministrisë së Drejtësisë, apo në disa masa është përcaktuar përgjegjësia në nivelin më të lartë institucional (MD), pa parashikuar strukturat që përfitojnë drejtpërdrejt nga këto masa, si institucione partnere, si p.sh.: gjykatat, Dhoma Kombëtare e Noterisë, e Avokatisë, e Ndërmjetësve, etj. Në 4 masa nuk specifikohet ndarja e institucionit përgjegjës dhe strukturave partnere – kryesisht donatorëve që mund të mbështetin me ekspertizë këto masa. Ndërsa për 1 masë është përcaktuar gabim institucioni përgjegjës (është përcaktuar organizatë ndërkombëtare UNIFEM). Në 10 masa përg jeg jësia institucionale është përcaktuar në mënyrë adekuate.

299. Nga këto 16 masa të pazbatuara, për 7 prej tyre nuk është siguruar informacion nga Ministria e Drejtësisë dhe Avokatura e Shtetit. Gjithashtu, për këto masa mungon informacion publik apo të dhëna zyrtare në website-t e MD dhe ASH, apo në raporte të ndryshme.

MASA TE ZBATUARA


MASA TE PAZBATUARA

15%

31%

54%


4

Përcaktimi i burimeve/shpenzimeve: Nga 26 masat e parashikuara, për 15 masa shpenzimet përkatëse janë përcaktuar qartësisht. Për 10 masa është përcaktuar që do të realizohen me “shpenzimet operative” të strukturave përgjegjëse shtetërore dhe për 5 masa burimet financiare janë të planifikuara në kuadër të projekteve të asistencës së huaj, pa përcaktuar vlerat e tyre. Për 11 masa burimet financiare nuk janë përcaktuar në mënyrë korrekte ose ato janë të pamjaftueshme, p.sh., për 3 masa burimet financiare nuk janë identifikuar. Duhet evidentuar se këto masa kanë të bëjnë me organizimin e aktiviteteve trajnuese apo ngritjen dhe përditësimin e website-ve, të cilat domosdoshmërisht kërkojnë burime të mjaftueshme financiare. Gjithashtu, për disa nga masat që do të realizohen me shpenzime operative të strukturave shtetërore përkatëse, si p.sh., lidhur me zbatimin efektiv të legjislacionit të ndihmës juridike apo zbatimin e rregullores së marrëdhënies së gjykatës me publikun, sugjerojmë që planifikimi buxhetor është i papërshtatshëm.

Përcaktimi i mekanizmave monitorues dhe vlerësues: nga 26 masa të përcaktuara në këtë objektiv, vetëm për 6 masa është përcaktuar saktë dhe i plotë indikatori vlerësues. Për 20 masa, indikatorët janë hartuar në mënyrë të përg jithshme apo të paplotë për të vlerësuar zbatimin e masës përkatëse, për 1 masë nuk është identifikuar asnjë indikator monitorimi. Sugjerime për papërshtashmërinë dhe riformulimin e indikatorëve ekzistues janë identifikuar pas çdo mase konkrete.

Natyra e veprimeve dhe e treguesve të planifikuar: nga 26 masa të planifikuara për këtë objektiv strategjik, 7 kanë natyrë rregullatore, 13 janë me natyrë ngritje kapacitetesh dhe 7 të tjera synojnë përmirësime cilësore. Ndërkohë, për sa i takon natyrës së treguesve, mekanzimave monitorues dhe vlerësues: 14 janë tregues sasiorë dhe 12 janë tregues cilësorë.

6. rekomAnDime pËr ZHViLLimet e ArDHsHme Për sa i takon objektivit strategjik, nisur nga analiza e mësipërme, do të sugjeronim shkurtimindhe riformulimin e tij sipas formulës së mëposhtme:

“garantimi i aksesit në drejtësi” Zbërthimi i objektivit strategjik, realizohet me përcaktimin e objektivave specifikë,, për këtë arsye sugjerojmë që ky objektiv strategjik të mos përfshijë apo të mos theksojë objektiva specifikë të veçantë në tekstin e tij. Nëse ky objektiv strategjik do të veçonte objektivat specifikë, atëherë do të ishte më e udhës - bazuar në analizën e kushteve dhe të problematikës së kryer në pjesën narrative të Strategjisë, veçanërisht të pjesës së “aksesit në drejtësi” dhe prioriteteve të integrimit europian - të theksohej në tekstin e objektivit strategjik “rritja e efektivitetit të ndihmës juridike”, bazuar dhe në përcaktimin aktual si objektiv specifik “shumë i rëndësishëm” në planin e veprimit të Strategjisë.

Formulimi i objektivave specifikë aktualë duhet të rishikohet me qëllim përfshirjen e referimeve konkrete për sa i takon rolit të tyre për realizimin e objektivit strategjik. Këto formulime duhet të përjashtojnë masat rutinë të strukturave shtetërore për mirëfunksionimin e tyre dhe t’i referohen zbërthimit të elementeve të objektivit strategjik. Një grupim i tillë i masave të objektivave specifikë do të kapërcente mënyrën e përgjithshme të formulimit të tyre dhe do të siguronte monitorimin real të tyre.

Bazuar në sa më sipër, është e nevojshme të bëhet riformulimi i masave që i takojnë garantimit në praktikë të aksesit në drejtësi – veçanërisht i nevojshëm nën këtë objektiv strategjik. Një nga


objektivat specifikë, i cili është parakusht për aksesin në drejtësi, është ndihma juridike, e cila praktikisht ofrohet në një masë shumë të kufizuar, për të mos thënë që realisht nuk funksionon sistemi. Ky është bërë një problem shqetësues në Shqipëri duke u evidentuar edhe si çështje që mund të ketë impakt negativ në respektimin e të drejtave të njeriut në kuadër të procesit të integrimit europian të vendit. Përmirësimi i sistemit të ndihmës juridike nëpërmjet eliminimit të barrierave ligjore dhe administrative duhet të theksohet më shumë në këtë objektiv dhe të përshpejtohet ecuria e masave përkatëse.

Masa të tjera, në kuadër të nëndarjes “garantimit në praktikë....” sipas objektivave specifikë, sugjerojmë të shtohen:

• anketimet dhe sondazhet me përdoruesit e gjykatave për cilësinë e shërbimeve gjyqësore dhe aksesin në informacionin me interes për publikun – mundësisht të kryhen sipas standardeve të përcaktuara europiane;

• kryerja e monitorimeve periodike për verifikimin e përditësimit të informacionit me interes publik në faqet e internetit të strukturave shtetërore (kryesisht të organeve të drejtësisë);

• publikimi periodik i statistikave për ankesat e publikut dhe procesimi i tyre nga strukturat përkatëse (gjykatat, Ministria e Drejtësisë etj.);

• ngritja dhe konsolidimi i një database për ofrimin e ndihmës juridike – numrin e çështjeve, numrin e avokatëve, OJF-të, avokatët kryesisht për çështjet penale;

• hartimi i programeve të trajnimit vazhdues për profesionet që ofrojnë shërbime: avokatët, noterët, ndërmjetësit, arbitrat, përmbaruesit gjyqësorë, psikologët etj.;

• programe informuese për kushtet e dhënies së ndihmës juridike dhe procedurat e aplikimit për format alternative të zgjidhjes së mosmarrëveshjeve.

Masa të tjera në kuadër të nënndarjes “përmirësimi i akteve ligjore dhe nënligjore ...për realizimin e objektivave specifike”, sugjerojmë të shtohen:

• Përjashtimi nga taksat gjyqësore, përveç kategorive të konsideruara përfituese me ligje të veçanta, si viktimat e trafikimit, viktimat e dhunës në familje, invalidët, duhet të garantohet për të gjitha subjektet të cilat konsiderohen përfituese të ndihmës ligjore, sipas kritereve të përcaktuara në ligjin nr. 10039, datë 21.12.2008, “Për ndihmën juridike ”. Përjashtimi nga tarifat gjyqësore duhet të përfshijë jo vetëm tarifën për depozitimin e kërkesëpadisë në gjykatë, por edhe atë të ekzekutimit të vendimit gjyqësor, pagesat e psikologëve për gjykimet familjare, të dokumenteve noteriale dhe ekspertëve të tjerë300.

• Hartimi dhe miratimi i ndryshimeve në ligjin “Për ndërmjetësimin” për të përcaktuar procedurën e referimit të detyrueshëm për ndërmjetësim në qendrën e ndërmjetësimit përpara hedhjes së shortit. Qytetarët që përdorin ndërmjetësimin, duhet të përjashtohen nga pagesa e taksës gjyqësore e përcaktuar në udhëzimin e përbashkët të ministrit të Financave dhe ministrit të Drejtësisë. Gjithashtu, qytetarët që plotësojnë kriteret për të përfituar ndihmë juridike, duhet të përjashtohen nga tarifat e shërbimit të ndërmjetësimit, si pjesë e skemës së ndihmës juridike.

300. Përjashtimi nga tarifat gyqësore duhet bëhet me ligj dhe jo më udhëzime apo akte të tjera nënligjore, si në rastin e udhëzimit të Ministrit të Financave dhe Ministrit të Drejtësisë, udhëzim i cili ka ndryshuar disa herë duke rritur taksën e depozitimit të kerkesëpadisë.

4

BiBLiogrAFiA

LiGje Dhe AKte nënLiGjoRe:Ligj nr. 8977, datë 12.12.2002, ”Për sistemin e taksave në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar, lidhja nr.5 pika A, ”Taksa për veprimet dhe shërbimet që kryhen nga administrata gjyqësore”.

Ligj nr. 8977, datë 12.12.2002, ”Për sistemin e taksave në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar, lidhja nr.5, pika B, ”taksë për veprime që kryhen nga përmbaruesi gjyqësor ”.

Ligj nr.10491, datë 15.12.2011, “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 7829, datë 1.06.1994, “Për noterinë”, të ndryshuar”, Fletore zyrtare nr.166.

Ligj nr.10 039, datë 22.12.2008, “Për ndihmën juridike”.

Ligji nr.96/2012, “Për Qendrën e Botimeve Zyrtare”.

Vendim i Këshillit të Ministrave, nr.414, datë 8.6.2011, “Për krijimin dhe mënyrën e funksionimit të Komisionit të Licencimit të Ndërmjetësve”; vendim i Këshillit të Ministrave, nr.418, datë 8.6.2011, “Për procedurën e heqjes së licencës së ndërmjetësimit ”.

Udhëzim i përbashkët i ministrit të Financave dhe ministrit të Drejtësisë, nr. 13, datë 12.2.2009, ”Për përcaktimin e tarifës së shërbimit për veprime dhe shërbime të administratës gjyqësore, Ministrisë së Drejtësisë, prokurorisë, noterisë dhe zyrës së regjistrimit të pasurive të paluajtshme”.

Urdhër i ministrit të Drejtësisë, nr.248, datë 7.6.2012, “Rregullore për miratimin e mënyrave, procedurave dhe kushteve për përdorimin e sistemit elektronik “One Stop Shop - Sistemi i Noterisë”.

Rregullorja “Për marrëdhënien e gjykatës me publikun, miratuar me urdhrin e ministrit të Drejtësisë, nr.6775/5, datë 30.9.2010.

Projektligj “Për Qendrën e Botimeve Zyrtare”, miratuar në Këshillin e Ministrave, 6 korrik 2012, futur për miratim në kalendarin e punimeve të Kuvendit të Shqipërisë, 24 shtator – 12 tetor 2012, aksesuar më datë 27 shtator 2012.http://www.parlament.al/web/Kalendari_i_punimeve_te_Kuvendit_11826_1.php;

Vendim i Komisionit Shtetëror të Ndihmës Juridike nr.1, datë 25.6.2011, “Për përparësitë në çështjet që ofrohet ndihma juridike për vitin 2011 dhe 2012”.

Vendim i Komisionit Shtetëror të Ndihmës Juridike nr.2, datë 25.6.2011, “Për rregullat e caktimit të avokatëve, zyrave të avokatisë dhe OJF-të që do të ofrojnë ndihmën juridike”.

Vendim i Komisionit Shtetëror të Ndihmës Juridike nr.3, datë 25.6.2011, “Për miratimin e formularit të kërkesës për përfitimin e ndihmës juridike dhe dokumentet që duhet t’i bashkëngjiten formularit tip të kërkesës”.

Vendim i Komisionit Shtetëror të Ndihmës Juridike nr.4, datë 25.6.2011, “Për përcaktimin e masës së


shpërblimit të avokatëve që do të ofrojnë ndihmë juridike parësore dhe dytësore”.

Vendim i Komisionit Shtetëror të Ndihmës Juridike nr.5, datë 25.6.2011 “Për kriteret e vlerësimit, format dhe standardet e kontrollit të cilësisë në ofrimin e ndihmës juridike”.

Vendimin nr.90, datë 15.6.2012, i Komisionit Shtetëror të Ndihmës Juridike “Për shpalljen e aplikantëve fitues për ofrimin e ndihmës juridike”.

Vendim i ndërmjetëm i gjykatës së rrethit gjyqësor Pogradec, e cila, më datë 17.4.2012, i është drejtuar Gjykatës Kushtetuese me kërkesën “ T’i kërkojë Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë kontrollin e kushtetueshmërisë së nenit 11/2 të ligjit nr. 10 065, datë 29.1.2009, ‘’Për disa ndryshime në ligjin nr. 9975, datë 28.7.2008 ‘’Për taksat kombëtare’’.

Çështja e Gjykatës së Drejtësisë të BE-së (CJEU) Rosalba Alassini and Filomena Califano v Wind SpA, C-317/08, C-320/08; 8 mars 2010, para 58.

DoKumente/shKResA zyRtARe nGA institucionet PëRGjeGjëse:Admir Belishta, gjykata e rrethit gjyqësor, Korçë, kryetar, letër “Përgjigje e shkresës nr.302/2012prot, 19.7.2012” nr.246prot, datë 30.7.2012.

Blegina Kodra, Komisioni Shtetëror për Ndihmën Juridike, kryetare, letër drejtuar DHKA-së “Përcillet informacion mbi veprimtarinë e Komisionit Shtetëror për Ndihmën Juridike për vitin 2011”, nr.Prot. 23, datë 5 mars 2012.

Blegina Kodra, Komisioni Shtetëror për Ndihmën Juridike, kryetare, letër “Dërgim i dokumentacionit zyrtar “Informacion lidhur me zbatimin e Strategjisë ndërsektoriale të drejtësise”, nr.prot. 116/1, datë 15 shtator 2012.

Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, letër “Përgjigje e shkresës nr. 282/2012, datë 13.7.2012 “Kërkesë për informacion – Zbatimi i planit të veprimit të Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë”, nr.prot. 827, datë 2.8. 2012.

Komisioneri për Mbrojtjen nga Diskriminimi, memorandum bashkëpunimi dërmjet Komisionit Shtetëror të Ndihmës Juridike dhe Komisionerit për Mbrojtjen nga Diskriminimi, nënshkruar më 1.4.2011, http://kmd.al/skedarët/1335360261-MoU%20K.Ndihmës%20Juridike0001.pdf

Memorandum bashkëpunimi ndërmjet Komisionit Shtetëror për Ndihmën Juridike dhe Avokatit të Popullit, 8 qershor 2012, nr.prot.82, për KSHNJ, nr.prot 169, Avokati i Popullit.

Memorandum bashkëpunimi ndërmjet Komisionit Shtetëror për Ndihmën Juridike dhe Agjencisë për Ndihmë Juridike Falas, 18 maj 2012, nr.prot 68; nr.prot 7k-53/12.

Marrëveshje mirëkuptimi ndërmjet Shkollës së Magjistraturës dhe Avokaturës së Shtetit për procesin formues dhe përzgjedhjen e kandidatëve për avokatë shteti për periudhën prill-korrik 2010, nr.prot 341, datë 15.4.2010.

4

Tryezë e rrumbullakët “Për perspektivën e ndihmës ligjore në Shqipëri”, datë 23 maj 2012, organizuar nga EURALIUS, Avokati i Popullit, TLAS dhe Civil Rights Defenders, konkluzionet e tryezës.

Tryezë e rrumbullakët ”Për ndryshimet në ligjin “Për profesionin e avokatit në RSH”, organizuar nga Ministria e Drejtësisë dhe EURALIUS, 18 korrik 2011.

Niko Rapi, kryetar i gjykatës së rrethit gjyqësor Pogradec, Konferenca e Lidershipit të Gjyqësorit në Shqipëri, prezantim, Administrimi i gjykatave:marrëdhëniet e gjykatës me Publikun, 20 prill 2012 http://www.justforumalbania.org/viewtopic.php?t=71&f=5

Konferenca e Lidershipit të Gjyqësorit nëe Shqipëri, projekti JuST, USAID, 20 prill 2012, konkluzionet e tryezës, http://www.justforumalbania.org/viewtopic.php?t=71&f=5

Lista e ndërmjetësve të licencuar http://www.justice.gov.al/UserFiles/File/Personat_e_licencuar.pdf

tAKime/KomuniKime eLeKtRoniKe:Ilir Kondi, Qendra e Publikimeve Zyrtare, drejtor, takim, 10 shtator 2012.

Rajmonda Bozo, Tirana Legal Aid, drejtore ekzekutive, takim, 19 shtator 2012.

Joaquin Urias, Misioni EURALIUS III, drejtor, takim, 26 shtator 2012.

Roland Gjoni, JuST, projekti i USAID-it “Për forcimin e sistemit të drejtësisë”, drejtues i komponentit të trajnimit ligjor, komunikim elektronik, 16 korrik 2012.

Ervin Metalla, gjykata e rrethit gjyqësor Durrës, kryetar, komunikim elektronik, datë 23 korrik 2012.

Fatri Islamaj, gjykata e rrethit gjyqësor Tiranë, kryetar i deleguar nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë, komunikim elektronik, datë 19 shtator 2012.

RAPoRte:Ministria e Integrimit të Shqipërisë, raport “Për zbatimin e planit të veprimit për adresimin e Rekomandimeve të Opinionit të KE-së për Shqipërinë, qershor-korrik 2012,, .http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042

Ministria e Integrimit, raport “Për progresin vjetor 2012, (Kontributi II, maj-gusht 2012),, http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042

Qendra për Çështje të Informimit Publik, raport “Transparenca e botimeve zyrtare në Republikën e Shqipërisë, 2011”, http://www.infocip.org/raporti_web_2011.pdf ,.

Qendra e Studimeve Parlamentare, raport “Gjyqtari dhe publiku: rritja e përgjegjshmërisë së gjyqtarëve kundrejt publikut”, 2011.Buletin tremujor për projektet për sistemin e drejtësisë, Komunikojmë, nr.6, JuST, USAID, prill –qershor 2012.

Avokati i Popullit, raport special “Për marrëveshjet ndërkombëtare të ratifikuara me ligj, të pabotuara në Fletoren zyrtare”, drejtuar Kuvendit të Shqipërisë më datë 23.5.2008, nr. protokolli 122.


nr.5

5

oBJeKtiVi StrategJiK nr. 5:Konsolidimi i besimit të publikut te sistemi i drejtësisë paralelisht me konsolidimin e qeverisjes së mirë përmes luftës ndaj korrupsionit dhe fenomeneve të tjera negative që pengojnë zhvillimin dhe integrimin e vendit, si dhe garantimi i funksionimit të shtetit të së drejtës (shumë i rëndësishëm)

1. AnALiZË e oBJektiVit strAtegJik Objektivi strategjik nr. 5 është konsideruar ”shumë i rëndësishëm” nga Strategjia ndërsektoriale e drejtësisë. Ai vjen në përputhje edhe me vizionin e Strategjisë për vitet e ardhshme, sipas të cilës: Shqipëria do të gëzojë statusin e një vendi të integruar në strukturat europiane dhe euroatlantike, si një shtet i së drejtës, demokratik dhe garant i lirive dhe të drejtave themelore të njeriut, duke e shndërruar sistemin e drejtësisë që të jetë i hapur për këdo, të frymëzojë besim te kushdo dhe të sigurojë drejtësi për këdo”.

Ky objektiv strategjik është formuluar në mënyrë shumë të gjerë, duke përfshirë në një 3 aspekte të drejtësisë që mund të ishin objektiva strategjikë të veçantë, konkretisht: konsolidimin e besimit të publikut, konsolidimin e qeverisjes së mirë dhe garantimin e funksionimit të shtetit të së drejtës. Për më tepër, elemente të konsolidimit të mirëqeverisjes gjenden të shpërndara në të tre objektivat e parë strategjikë. Në këtë kuptim, objektivi strategjik nr.5 mbivendoset pjesërisht me objektivat strategjikë të përmendur më lart. Gjithsesi, duke pasur parasysh rëndësinë e veçantë të këtij objektivi dhe gjerësinë e tij, do të ishte më e udhës që ai (objektivi strategjik) të ishte shtjelluar më mirë duke parashikuar një seri me të gjerë objektivash specifikë. Në fakt, siç do të shihet më poshtë, objektivat specifikë të parashikuar nuk arrijnë ta përmbushin plotësisht këtë objektiv strategjik. Kjo e bën të vështirë monitorimin dhe edhe më shumë vlerësimin e masës së realizimit dhe progresit të arritur deri më sot.

2. AnALiZË e oBJektiVAVe speCiFikË Objektivi strategjik 5 është formuluar gjerë duke përmbledhur në një elemente, të cilat fare mirë mund të organizoheshin si objektiva strategjikë më vete. Si rezultat i këtij formulimi dhe karakterit të përgjithshëm të objektivit strategjik, objektivat specifikë të parashikuar më poshtë nuk e zbërthejnë siç duhet objektivin strategjik.

5.1 Rritja e efektivitetit dhe e bashkërendimit me organet e pushteteve të tjera dhe agjencitë e pushtetit ekzekutiv, si dhe me profesionet e lira dhe grupet e interesit (shumë i rëndësishëm). Në analizën tonë të objektivit strategjik arritëm në përfundimin se ai (objektivi strategjik)


ngërthen në vetvete 3 nënobjektiva strategjikë (1. konsolidimin e besimit të publikut te drejtësia, 2. konsolidimin e mirëqeverisjes së sistemit të drejtësisë dhe 3. funksionimin e shtetit të së drejtës). Duke zbritur tani në analizën e objektivit specifik 5.1, na rezulton se ai është vetëm pjesërisht relevant për realizimin e nënobjektivit strategjik 2 (konsolidimit të mirëqeverisjes së sistemit të drejtësisë). Ndërsa ndikimi i këtij objektivi specifik (5.1) në zbatimin e 2 (dy) nënobjektivave të tjerë strategjikë është tejet i tërthortë në rastin më të mirë. Ky objektiv specifik i shërben më shumë mirëqeverisjes së sistemit të drejtësisë dhe në mënyrë të tërthortë mund të ndikojë në rritjen e besimit të publikut në sistemin e drejtësisë në tërësi.

Duhet të nënvizojmë që formulime kaq të gjera të objektivave specifikë nuk i shërbejnë lehtësimit të zbatimit të kësaj strategjie, por as edhe të monitorimit të saj, duke qenë shumë e vështirë matja e realizimit të saj me rezultate dhe indikatorë konkretë. Ky objektiv duhet të ishte më konciz dhe më i qartë në mënyrë që realisht të shërbejë për zbatimin e objektivit strategjik.

5.2 Përmirësimi i procesit legjislativ dhe përshpejtimi i procesit të përafrimit me fokus edhe rregullat antikorrupsion (i rëndësishëm).Ky objektiv është formuluar në mënyrë të përgjithshme. Nuk kuptohet qartë se si do të shërbejë zbatimi i këtij objektivi specifik për realizimin e objektivit strategjik. Gjithashtu, vihet re se ky objektiv specifik përsëritet në fund të strategjisë tashmë në rangun e një objektivi strategjik, siç është ai nr. 8. Po kështu, theksimi i fokusit antikorrupsion duket i paarsyeshëm, pasi në Strategjinë ndërsektoriale të drejtësisë, përmirësimi i procesit legjislativ dhe atij të përafrimit do të duhej t’i shërbente në radhë të parë mirëfunksionimit të sistemit të drejtësisë. Theksimi i antikorrupsionit, si një nënobjektiv specifik në kuadër të objektivit specifik për përmirësimin e procesit legjislativ, do të ishte më i natyrshëm në strategjinë antikorrupsion301.

5.3 Krijimi i sistemeve regjistruese solide për krimin e organizuar dhe luftën kundër korrupsionit (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv specifik është i parashikuar saktësisht si i tillë edhe në Strategjinë ndërsektoriale të parandalimit, luftës kundër korrupsionit dhe qeverisjes transparente. Në nivel formulimi theksojmë se ky objektiv specifik ngjason më shumë me një masë konkrete sesa me një objektiv. Ndërsa, sa i takon relevancës së tij për arritjen e objektivit strategjik 5 (garantimi i besimit të publikut, mirëqeverisjes së sistemit të drejtësisë dhe shtetit të së drejtës), nuk na rezulton se ekziston një lidhje logjike midis këtij objektivi specifik dhe objektivit strategjik. Krijimi i sistemeve regjistruese i shërben lehtësimit të monitorimit të luftës kundër korrupsionit dhe në këtë mënyrë vetëm tërthorazi (në rastin më të mirë) i shërben në një farë mase nënobjektivit strategjik të konsolidimit të besimit të publikut te drejtësia.

5.4 Zbatimi me efektivitet i detyrimeve të Strategjisë ndërsektoriale për parandalimin e luftës kundër korrupsionit dhe për një qeverisje më transparente, 2008-2013, të miratuar me vendimin e Këshillit të Ministrave nr.1561, datë 3.10.2008, dhe të planeve të veprimit të çdo viti, përfshirë edhe planin e veprimit 2011– 2013, të miratuar nga Grupi Ndërinstitucional i Punës (GNP), në mbledhjen e datës 6.6.2011 (shumë i rëndësishëm).

301. Plani 3- vjecar 2011-2013 i Strategjisë ndërsektoriale e parandalimit, luftës kundër korrupsionit dhe qeverisjes transparente; sek-sioni i reformave në fushën e drejtësisë dhe në sistemin gjyqësor, objektivi 8.

5

Ky objektiv është formuluar në mënyrë të përgjithshme dhe për më tepër është parashikuar edhe në strategjinë e veçantë kushtuar parandalimit e luftës kundër korrupsionit dhe për një qeverisje më transparente, 2008-2013, të miratuar me vendimin e Këshillit të Ministrave nr.1561, datë 3.10.2008. Në mënyrë që t’i përgjigjet objektivit strategjik, ky objektiv specifik mund të formulohej ndryshe në mënyrë që t’u referohej ekskluzivisht organeve të drejtësisë dhe t’i shërbente zbatimit të Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë.

3. VLerËsimi i VeprimeVe tË pArAsHikuArA pËr tË ADresuAr oBJektiVAt speCiFikË Për realizimin e objektivit strategjik 5 janë parashikuar gjithsej 13 masa (të ndara në objektivat specifikë përkatës) nga të cilat 5 janë masa rregullatore, 5 të tjera janë masa me natyrë ngritje kapacitetesh dhe 3 masa synojnë përmirësime cilësore. Ndërsa, për sa u takon mekanizmave monitorues dhe vlerësues të tyre, shumica dërrmuese e tyre janë sasiorë, 10 tregues të tillë përkundrejt 3 treguesve cilësorë.

5.1 Rritja e efektivitetit dhe e bashkërendimit me organet e pushteteve të tjera dhe agjencitë e pushtetit ekzekutiv si dhe me profesionet e lira dhe grupet e interesit (shumë i rëndësishëm)Për realizimin e këtij objektivi specifik janë parashikuar 5 masa. Dy prej tyre (masat 5.1.1 dhe 5.1.5) synojnë përmirësime cilësore në zbatimin e memorandumeve midis organeve të drejtësisë dhe në procesin e analizimit të të dhënave statistikore nga Ministria e Drejtësisë. Dy masa të tjera (5.1.3 dhe 5.1.4) kanë natyrë ngritje kapacitetesh dhe një masë (masa 5.1.2) është rregullatore. Problematika e paraqitur më sipër për sa i përket formulimit të përgjithshëm të objektivit specifik 5.1, sjell vështirësi edhe në përcaktimin e masave konkrete që duhen ndërmarrë për implementimin e këtij objektivi. Nuk ka asnjë masë që t’i përgjigjet drejtpërdrejt nënobjektivit të bashkërendimit me profesionet e lira dhe grupet e interesit. Një tjetër problem është se masat që synojnë përmirësime cilësore (shih më lart), u referohen aktiviteteve rutinë për zbatimin e memorandumeve të bashkëpunimit mes institucioneve dhe punës me statistikat zyrtare. Gjithashtu, vërehet se masat e parashikuara për zbatimin e këtij objektivi specifik i referohen ekskluzivisht Ministrisë së Drejtësisë. Në përgjithësi, jemi të mendimit se masat e parashikuara për adresimin e këtij objektivi specifik janë të pamjaftueshme, madje të përcipta, dhe nuk arrijnë të adresojnë thelbin e objektivit specifik.

5.2 Përmirësimi i procesit leg jislativ dhe përshpejtimi i procesit të përafrimit me fokus edhe rregullat antikorrupsion (i rëndësishëm).Për realizimin e këtij objektivi specifik janë parashikuar 3 masa. Një prej tyre (masat 5.2.1) ka natyrë ngritje kapacitetesh, një masë tjetër (masa 5.2.2) është rregullatore, ndërsa masa e fundit (5.2.3) synon një përmirësim cilësor në zhvillimin e proceseve analitike dhe planifikuese/zbatuese për detyrimet që rrjedhin nga marrëveshjet ndërkombëtare. Për sa u përket mekanizmave monitorues dhe vlerësues të tyre, 2 janë sasiorë dhe 1 është cilësor. Duhet të evidentojmë edhe njëherë faktin që jo vetëm titulli i objektivit specifik përkon me atë të parashikuar në strategjinë antikorrupsion, por edhe masat, afatet kohore si dhe burimet financiare së bashku me institucionet përgjegjëse përkojnë plotësisht me objektivin e parashikuar në strategjinë antikorrupsion. Në këtë kuptim, ndonëse formalisht masat në zbatim të objektivit specifik janë të arsyeshme, vetë ky objektiv nuk


duhej të ishte parashikuar në Strategjinë ndërsektoriale të drejtësisë.

5.3 Krijimi i sistemeve regjistruese solide për krimin e organizuar dhe luftën kundër korrupsionit (shumë i rëndësishëm)Për realizimin e objektivit specifik 5.3 është parashikuar vetëm një masë me karakter përmirësim kapacitetesh. Masa në vetvete i përgjigjet zbatimit të objektivit specifik.

5.4 Zbatimi me efektivitet i detyrimeve të Strategjisë ndërsektoriale për parandalimin e luftës kundër korrupsionit dhe për një qeverisje më transparente, 2008-2013, të miratuar me vendimin e Këshillit të Ministrave, nr.1561, datë 3.10.2008, dhe të planeve të veprimit të çdo viti, përfshirë edhe planin e veprimit 2011– 2013, të miratuar nga Grupi Ndërinstitucional i Punës (GNP), në mbledhjen e datës 6.6.2011 (shumë i rëndësishëm).Për zbatimin e objektivit specifik 5.4 plani i veprimit parashikon 3 masa me karakter rregullator dhe një masë që synon përmirësim kapacitetesh. Vihet re, gjithsesi, që masa e parashikuar në pikën 5.4.1 ngjason më shumë me një mekanizëm vlerësues, pra me një tregues, pasi raportimi periodik është rezultati, treguesi i një mase të tipit “hartimi i raporteve periodike për monitorimin e përmbushjes së objektivave strateg jikë dhe ndjekja e rekomandimeve. Masat e parashikuara për realizimin e objektivit janë me karakter rutinë duke konsistuar kryesisht në raporte të institucioneve kombëtare drejt organizmave relevantë ndërkombëtarë dhe e anasjellas. Duke pasur parasysh që Strategjia ndërsektoriale e parandalimit, luftës kundër korrupsionit dhe qeverisjes transparente funksionon që prej 2008-s, atëherë masa të tilla, pas 2 planesh veprimi 3-vjeçare, tashmë janë rutinë.

4. VLerËsimi sAsior DHe CiLËsor pËr ZBAtimin e ÇDo Veprimi/mAse

Objektivi specifik 1: Rritja e efektivitetit dhe e bashkërendimit me organet e pushteteve të tjera dhe agjencitë e pushtetit ekzekutiv si dhe me profesionet e lira dhe grupet e interesit

5.1.1 Zbatimi efektiv i detyrave funksionale lig jore dhe i angazhimeve sipas memorandumeve të mirëkuptimit të lidhura midis Ministrisë së Drejtësisë, Këshillit të Lartë të Drejtësisë, Prokurorisë së Përg jithshme, Konferencës Gjyqësore Kombëtare dhe të tjerë *institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, Prokuroria e Përgjithshme, Konferenca Gjyqësore Kombëtare Koha e realizimit: 2011-2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Nisur nga një vlerësim i formulimit të masës evidentojmë se kemi një masë të konceptuar në mënyrë jo të kujdesshme, pasi bëhet fjalë për detyra funksionale ligjore dhe zbatimi i tyre në kuadër të nënshkrimit të memorandumeve, është detyrim absolut për çdo institucion shtetëror dhe i domosdoshëm për konsolidimin e shtetit të së drejtës dhe mirëqeverisjes. Pavarësisht rrethanave, nënshkrimi i një memorandumi apo jo nuk heq asnjëherë detyrimin e një institucioni për të zbatuar efektivisht dhe me përgjegjshmëri detyrat funksionale ligjore.

5

Për zbatimin e kësaj mase janë të domosdoshme nënshkrimet e memorandumeve të mirëkuptimit mes aktorëve të sipërpërmendur, nga ku rezulton se kemi tashmë një memorandum bashkëpunimi mes Ministrit të Drejtësisë dhe Zëvendëskryetarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë302. Një akt tjetër paraprijës ka qenë ai mes Ministrisë së Drejtësisë dhe Këshillit të Lartë të Drejtësisë, i mbyllur që në dhjetor të vitit 2011. Ky memorandum i dytë vjen si domosdoshmëri e lindur nga aktiviteti i punës për inspektimin gjyqësor dhe shmangien e mbivendosjes së kompetencave të parashikuara nga ky memorandum303.

Ndërkohë, është në zhvillim procesi për nënshkrimin e memorandumit të bashkëpunimit mes Ministrisë së Drejtësisë dhe Prokurorisë së Përgjithshme, aktualisht në fazën e shkëmbimeve të draftmarrëveshjes mes këtyre dy institucioneve304. Sipas Prokurorisë së Përgjithshme, ky memorandum bashkëpunimi planifikon t’u vendosë një theks më të madh kritereve të inspektimit të Ministrisë së Drejtësisë ndaj Prokurorisë së Përgjithshme dhe prokurorive të rretheve për ligjshmërinë e çështjeve të pushuara; po ashtu, një pikë tjetër që do të përfshihet në këtë memorandum bashkëpunimi, ndër të tjera është planifikimi i politikave të përbashkëta edhe më konkrete në luftën ndaj krimit të organizuar dhe korrupsionit305.

Nuk ka një memorandum mes Ministrisë së Drejtësisë dhe Konferencës Gjyqësore Kombëtare, mes Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe Konferencës Gjyqësore Kombëtare. Po ashtu, për të detajuar sa më shumë Strategjinë ndërsektoriale të drejtësisë është i domosdoshëm dhe memorandumi i bashkëpunimit mes Ministrisë së Drejtësisë dhe Dhomës Kombëtare të Avokatisë, i panënshkruar ende. E konsiderojmë të domosdoshëm këtë memorandum, për sa kohë vihen re problematika në proceset gjyqësore, të cilat tejzgjaten për shkak të mungesave të avokatëve dhe, nga ana tjetër, ndihet domosdoshmëria e vendosjes së urave bashkëpunuese mes këtyre dy institucioneve.

Sipas informacioneve të Ministrisë së Drejtësisë, nënshkrimi i memorandumeve të bashkëpunimit me Avokatin e Popullit, Prokurorinë e Përgjithshme dhe Dhomën Kombëtare të Përmbaruesve Gjyqësorë Privatë janë në proces finalizimi306.

Nga ana tjetër, Ministri i Drejtësisë dhe Drejtuesi i Inspektoratit të Lartë të Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive kanë nënshkruar në 28.8.2012 memorandumin “Për aksesin online në rregjistrin elektronik të pasurive të paluajtshme”.

Për plotësimin e kësaj mase është nënshkruar një memorandum bashkëpunimi mes Ministrit të Drejtësisë dhe Ministrit të Shëndetësisë me qëllim ngritjen e një instituti mjekësor për personat me probleme mendore që kanë kryer vepra penale307. Faza e implementimit, e parashikimit të kostove dhe miratimi i një plani pune të përbashkët është lënë për një moment të dytë, të cilin nuk e vlerësojmë dot për shkak të mungesës së informacionit zyrtar nga Ministria e Drejtësisë.

302. Memorandum bashkëpunimi ndërmjet ministrit të Drejtësisë dhe zv.kryetarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë “Për shmangien e mbivendosjes së kompetencave në inspektimin gjyqësor”, nr. prot i KLD 1387, dt.13.09.2012. 303. Memorandum bashkëpunimi ndërmjet Ministrisë së Drejtësisë, përfaqësuar nga Drejtoria e Përgjithshme e Çështjeve të Drejtësisë, dhe inspektoratit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë “Për harmonizimin e procedurave të inspektimit gjyqësor dhe shmangien e mbiven-dosjes së kompetencave”, dt. 5.12.2011. 304. Edlira Jorgaqi, drejtore e studimeve, Prokuroria e Përgjithshme, intervistë, 21 shtator 2012.305. Ministria e Drejtësisë, në raportin për 2011-n të dërguar Departamenti i Kontrollit të Brendshëm dhe Anti-korrupsionit (DECOBAN), pranon që ekziston një draft i parë i memorandumit të bashkëpunimit; Ministria e Drejtësisë e konsideron të zbatuar pjesërisht këtë nën-masë.306. Shkresë e Ministrisë së Drejtësisë nr. prot. 136, datë 10.1.2013. 307. http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=7915


E konsiderojmë të realizuar pjesërisht këtë masë duke u nisur nga fakti që janë nënshkruar vetëm dy memorandume nga minimalisht 4 të pritura, mes institucioneve të sipërpërmendura. Memorandumi mes ministrit të Drejtësisë dhe zëvendëskryetarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë ka veç 1 muaj që është nënshkruar, kohë kjo relativisht e shkurtër për të vlerësuar nivelin e zbatimit. Fakti që ekzistojnë 2 memorandume bashkëpunimi dhe 1, i cili është në diskutim e sipër, nuk mund ta vlerësojmë këtë masë plotësisht të realizuar për shkak se qëllimi i saj nuk konsiston në nënshkrimin e memorandumeve të bashkëpunimit, por në zbatimin e tyre.

Afati kohor i parashikuar për realizimin e kësaj mase (2011-2013) është i arsyeshëm duke qenë se zbatimi i detyrave funksionale nuk mund të jetë veçse një aktivitet rutinë dhe i vazhdueshëm. Buxheti financiar i parashikuar u referohet shpenzimeve të zakonshme operative, pasi nuk kemi të bëjmë me një aktivitet që presupozon kosto shtesë. Përgjegjësia institucionale është përcaktuar mjaftueshëm mirë, por mund të parashikoheshin edhe institucione, si Dhoma Kombëtare e Avokatisë. Mekanizmi monitorues është formuluar në mënyrë të përgjithshme dhe nuk ka karakter matës. Mund të ishte parashikuar si indikator publikimi i raporteve periodike relatuese të veprimeve konkrete që janë marrë për realizimin e detyrave të parashikuara në memorandumet e bashkëpunimit.

5.1.2 Përmirësimi i lig jit “Për organizimin dhe funksionimin e Ministrisë së Drejtësisë” dhe akteve nënlig joreinstitucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011Statusi: E pazbatuar

Bazuar në informacionet e mëvoshme të dërguara nga Ministria e Drejtësisë, struktura përgjegjëse në këtë institucion po punojnë për hartimin e ndryshimeve përkatëse në këtë ligj, i cili ndër të tjera synon qartësimin e kompetencave midis dy inspektorateve të kontrollit të gjyqësorit të Ministrisë dhe KLD-së.

Nga një vlerësim cilësor se sa kontribuon masa në realizimin e objektivit specifik, konsiderojmë që përmirësimi i ligjit të Ministrisë së Drejtësisë është vetëm një premisë themelore që mund të sigurojë rritjen e efektivitetit dhe të bashkërendimit me organet e pushteteve të tjera, por nuk është e mjaftueshme për të adresuar objektivin.

Nga raporti që Ministria e Drejtësisë ka përgatitur për DEKOBAN, rezulton se Ministria e Drejtësisë ka hartuar një draft të parë të projektligjit për përmirësimin e ligjit “Për organizimin dhe funksionimin e Ministrisë së Drejtësisë”, i cili ende nuk është finalizuar.

Afati kohor i parashikuar për realizimin e kësaj mase ka rezultuar i pamjaftueshëm. Burimet financiare për realizimin e kësaj mase janë parashikuar në mënyrë të përshtatshme, si shpenzime operative. Përgjegjësia institucionale është mirëpërcaktuar duke parashikuar si institucion përgjegjës dhe me interes konkret për realizimin e kësaj mase, Ministrinë e Drejtësisë. Mekanizmi monitorues i parashikuar për realizimin e kësaj mase është konkret dhe i matshëm, me karakter rregullator duke iu përgjigjur edhe karakterit rregullator të vetë masës.

5

5.1.3 Trajnimi i vazhdueshëm i stafit administrativ të Ministrisë së Drejtësisë me qëllim specializimin dhe profilizimin sipas detyrave funksionale institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar pjesërisht

Përgjegjësinë kryesore për realizimin e kësaj mase e mban Ministria e Drejtësisë. Karakteri i kësaj mase është ngritja e kapaciteteve të stafit administrativ të Ministrisë së Drejtësisë, institucion lider në zbatimin e strategjisë.

Stafi i Ministrisë së Drejtësisë është trajnuar në mënyrë të vazhdueshme si nga institucionet shtetërore (ITAP) ashtu dhe nga organizmat ndërkombëtar si EURALIUS III, OSBE, projekti PACA etj. Disa nga temat e trajnimit lidhen me pavarësisnë e gjyqësorit dhe aksesin në drejtësi, antikorrupsionin, përdorimin e sistemit ALBIS, njohjen me praktikat më të mira europiane në fushën e inspektimit të gjyqtarëve, zvarritjen e gjykimeve të çështjeve civile nga gjykatat, mbrojtjen e të dhënave personale, hartimin e legjislacionit dhe mbi teknikën legjislative308. Afati kohor për realizimin e kësaj mase është realist, duke u shtrirë në dy vite, pasi parashikohet për realizimin e një mase të vazhdueshme, siç është trajnimi. Buxheti financiar nuk është parashikuar. Për ngritjen e kapaciteteve dhe formimin e një infrastrukture sa më të plotë, sidomos për institucionin me përgjegjësi institucionale kryesore, siç është Ministria e Drejtësisë, paracaktimi i burimeve financiare është domosdoshmëri dhe një kusht thelbësor që ndikon drejtpërdrejt në realizimin apo jo të masës. Mekanizmi monitorues është parashikuar në mënyrë të pamjaftueshme, duhet të ishin planifikuar gjithashtu numri i trajnimeve dhe numri i personave të trajnuar për çdo vit.

5.1.4 Përmirësimi i kushteve fizike të punës në Ministrinë e Drejtësisëinstitucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2012 Statusi: E pazbatuar

Përpara se të fillojmë analizën sasiore dhe cilësore të kësaj mase, duhet të evidentojmë faktin se ajo nuk shërben për realizimin e objektivit specifik.

Nisur nga hulumtimi i kryer në të gjitha burimet zyrtare të informacionit si dhe në pamundësi për të pasur një informacion zyrtar nga institucioni përgjegjës, masa rezulton e parealizuar.

Afati kohor është parashikuar në dy vite, si masë e vazhdueshme. Burimet financiare janë parashikuar në mënyrë konkrete duke bërë një ndarje buxhetore për secilin vit në të cilin është parashikuar zbatimi i kësaj mase. Përgjegjësia institucionale është ndarë në mënyrë konkrete duke ia atribuar realizimin e kësaj mase Ministrisë së Drejtësisë, e cila ka dhe interesin konkret për realizimin e saj. Mekanizmi monitorues është konkret dhe i matshëm.

308. Shkresë e Ministrisë së Drejtësisë nr. prot. 136, datë 10.1.2013.


5.1.5 Përmirësimi i procesit të analizës dhe përpunimit të statistikave zyrtare të Ministrisë së Drejtësisë institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 Statusi: E pazbatuar

Kjo masë, në mënyrë indirekte, ndihmon në plotësimin e objektivit specifik. Ajo nënkupton rritjen e cilësisë së përpunimit të statistikave të Ministrisë së Drejtësisë. Vlerësimi i zbatimit të saj arrihet veç me krahasimin e Vjetarit statistikor të 2010-s me atë të 2011-s, me qëllim evidentimin e kategorive të reja që mund të jenë përpunuar në statistikat e 2011-s. Gjithsesi, deri më sot, me lançimin e web-it www.gjykatat.gov.al është realizuar një parakusht i domosdoshëm për realizimin e kësaj mase. Kjo faqe gjeneron statistika zyrtare të dy shkallëve të gjyqësorit dhe, çka është më e rëndësishme, siguron akses të plotë për të gjithë qytetarët e vendit duke rritur kësisoj transparencën dhe besimin e publikut në institucionet e drejtësisë. Portali i ri ndihmon në gjenerimin e disa statistikave, por nuk ofron statistika të përgjithshme. Duhet theksuar se kjo masë nuk mund të ketë një rezultat të izoluar, pra të konsiderohet njëherë e zbatuar, siç do ishte në rastin e miratimit të një ligji, por presupozon një proces të tërë ku përmirësimi duhet të jetë i vazhdueshëm.

Afati kohor i parashikuar për realizimin e kësaj mase përkon me kohëzgjatjen e strategjisë dhe vështirëson monitorimin. Afati nuk është konkret, por i përgjithshëm. Një afat i ndarë në nënafate, që u përgjigjen hapave të nevojshëm drejt zbatimit përfundimtar të masës, do t’i shërbente më mirë realizimit të saj. Buxheti financiar është parashikuar në mënyrë të qartë, si shpenzime operative. Institucioni përgjegjës është Ministria e Drejtësisë me kompetencë të drejtpërdrejtë për realizimin e kësaj mase. Mekanizmi monitorues nuk është formuluar në mënyrë konkrete, është i përgjithshëm dhe vështirëson vlerësimin e masës.

Objektivi specifik 2: Objektivi specifik: Përmirësimi i procesit legjislativ dhe përshpejtimi i procesit të përafrimit me fokus edhe rregullat antikorrupsion

5.2.1 Trajnimi i stafit të Drejtorisë së Përg jithshme të Kodifikimit dhe i zyrtarëve të administratës shtetërore për teknikat leg jislative institucioni perg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, EURALIUS III, PACAKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar pjesërisht

Me asistencën e Misionit EURALIUS III, në datat 19 – 21 shtator 2011, u zhvilluan trajnime për Manualin e hartimit të ligjeve, si dhe për indikatorët efektivë të hartimit të legjislacionit në përputhje me praktikën e BE-së. Pjesë e këtij trajnimi ka qenë edhe Aneksi për parandalimin e hapësirave për korrupsion që në procesin e hartimit të ligjeve. Në këtë aktivitet morën pjesë përfaqësues të drejtorive juridike nga të gjitha institucionet e ekzekutivit309.

Në vetvete, masa ia arrin qëllimit të zbatimit të objektivit specifik. Kjo masë është realizuar pjesërisht, pasi trajnimi duhet të ishte i vazhdueshëm dhe një trajnim i vetëm nuk mund të

309. Ministria e Drejtësisë në raportin për 2011-n të dërguar Departamentit të Kontrollit të Brendshëm dhe Anti-korrupsionit.

5

ezaurojë të gjitha problematikat.

Afati kohor i parashikuar është realist. Burimet financiare janë parashikuar të akordohen nga projekti EURALIUS dhe PACA, pasi dhe përgjegjësinë institucionale për këtë masë, përkrah Ministrisë së Drejtësisë, e mbajnë njëkohësisht edhe institucionet ndërkombëtare partnere, si EURALIUS dhe PACA. Mekanizmat monitorues të parashikuar për realizimin e kësaj mase janë të pamjaftueshëm për të vlerësuar dhe për të matur përmbushjen e masës konkrete. Si mekanizma monitorues mund të ishin përcaktuar numri i trajnimeve që duhet të ishin kryer çdo vit, numri i personave të trajnuar nga Drejtoria e Kodifikimit dhe nga administrata shtetërore.

5.2.2 Botimi i aneksit të Manualit të hartimit të lig jeve për rregullat antikorrupsioninstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, EURALIUS III, PACAKoha e realilizimit: 6-mujori i parë i 2011-sStatusi: i zbatuar

Në muajin maj 2011 është publikuar aneksi e manualit të hartimit të ligjeve “Për metodologjinë e përfshirjes së rrezikut të korrupsionit në procesin legjislativ shqiptar”310. Kjo masë është realizuar në bashkëpunim me Projektin PACA dhe Misionin EURALIUS III.

Afati kohor për realizimin e kësaj mase është realist. Buxheti i parashikuar për realizimin e kësaj mase është parashikuar të mundësohet nga projektet EURALIUS dhe PACA. Përgjegjësia institucionale është ndarë në mënyrë të drejtë dhe reale. Mekanizmi monitorues është i matshëm dhe i lehtë për t’u monitoruar, në të njëjtën kohë është konkret në përputhje me një masë të tillë rregullatore.

5.2.3 Zhvillimi i proceseve analitike, planifikuese dhe zbatuese të detyrimeve ndërkombëtare nga MSA-ja, raportprogrese të KE-së, dokumente të tjera strateg jike (GREKO, MONEYVAL, Konventa e Varshavës etj.) insitucioni përg jeg jes: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: i zbatuar

Kjo masë ka lidhje të logjikshme me objektivin specifik duke shërbyer në përmirësimin e procesit legjislativ që ka në fokus rregullat antikorrupsion. Në një analizë më të thellë duhet theksuar se kjo masë shërben për të adresuar pjesërisht edhe objektivin specifik, i cili, përkrah rritjes së besimit të publikut te sistemi i drejtësisë dhe konsolidimit të mirëqeverisjes së këtij sistemi, synon edhe forcimin e luftës ndaj korrupsionit. Realizimi i kësaj mase është thelbësor për vetë objektivin specifik 5.2, pasi sjell përmirësime cilësore që i shërbejnë drejtpërdrejt qëllimit të objektivit strategjik 5.

Për realizimin e kësaj mase, në vijim të rekomandimeve të dhëna nga ekspertë europianë dhe komitete ndërkombëtare, si GRECO dhe MONEYVAL, është ndërmarrë nisma e rëndësishme e miratimit të ligjit nr. 23/2012, datë 1.3.2012, “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr.

310. http://www.coe.int/t/dghl/cooperation/economiccrime/publications_en.asp


7895, datë 27.1.1995, “Kodi Penal i Republikës së Shqipërisë”311, i cili, ndër të tjera, përmbush rekomandimet e GRECO-s duke realizuar kriminalizimin e 8 veprave të reja penale, si: “Korrupsioni aktiv dhe pasiv i nëpunësve të huaj publikë”; “Korrupsioni aktiv dhe pasiv i gjyqtarit ose zyrtarit të gjykatave ndërkombëtare”; “Korrupsioni aktiv dhe pasiv i arbitrit vendës dhe të huaj” dhe “Korrupsioni aktiv dhe pasiv i anëtarit të huaj të jurisë”. Gjithashtu, është realizuar rritja e dënimeve maksimale për veprat e korrupsionit në sektorin privat, si dhe është zgjeruar juridiksioni tokësor i ligjit penal shqiptar për krimet e korrupsionit dhe të ushtrimit të ndikimit të paligjshëm, duke hequr kushtin e kriminalizimit të dyfishtë312.

Ndryshimet e miratuara në Kodin Penal reflektojnë edhe rekomandimet e Komitetit të MONEYVAL-it për përshtatjen e dispozitave të veprave penale të “Pastrimit të produkteve të veprës penale” dhe “Financimit të terrorizmit” me parashikimet e Konventës së Palermos, Konventës së Vjenës dhe Konventës së Kombeve të Bashkuara “Kundër financimit të terrorizmit”, sipas rekomandimit 2 (R2) dhe rekomandimit special II (SRII). Kështu, janë rifomuluar dispozitat e nenit 287 “Pastrimi i produkteve të veprës penale ose veprimtarisë kriminale” dhe të nenit 287/b “Përvetësimi i parave ose mallrave që rrjedhin nga vepra penale ose veprimtaria kriminale”, te të cilat është zgjeruar gama e veprimtarive që përbëjnë vepra penale, si dhe janë shtuar edhe disa rregulla procedurale, për të bërë efikas zbulimin dhe dënimin e tyre, duke ulur standardin e të provuarit. Me asistencën e Projektit PACA dhe Misionit OPDAT është hartuar udhëzuesi për hetimin e korrupsionit dhe krimit financiar në shërbim të punës së prokurorëve, oficerëve të policisë gjyqësore, njësive të përbashkëta hetimore dhe të gjitha strukturave të përfshira në fushën e hetimit të korrupsionit dhe krimit financiar313.

Pavarësisht nga sa më sipër, duhet theksuar se kjo masë është shumë e gjerë dhe e vështirë për t’u matur, pasi përmban në vetvete zhvillimin e 3 nënmasave shumë të rëndësishme:

• zhvillimin e proceseve analitike,.• zhvillimin e proceseve planifikuese dhe• zhvillimin e proceseve zbatuese e detyrimeve ndërkombëtare.

Nga ana tjetër, detyrimet ndërkombëtare të planifikuara janë të shumta: MSA, GRECO, MONEYVAL etj. Zhvillimi i proceseve analitike do t’i shërbente procesit të përafrimit të legjislacionit shqiptar me standardet europiane dhe ato ndërkombëtare.

Afati kohor i parashikuar për realizimin e kësaj mase është realist dhe në përputhje me dimensionin kompleks që parashikon realizimi i kësaj mase. Buxheti financiar për realizimin e kësaj mase është përcaktuar në mënyrë adekuate si shpenzime operative Përgjegjësia institucionale i është akorduar me të drejtë vetëm Ministrisë së Drejtësisë. Duke parë rolin e rëndësishëm që luajnë në këtë proces projektet ndërkombëtare, si PACA dhe EURALIUS-i, por edhe Ministria e Integrimit, do të ishte e udhës që edhe këto të parashikoheshin si institucione partnere. Mekanizmi monitorues nuk i përgjigjet realizimit të kësaj mase; është

311. Ligji nr. 23/2012, datë 1.3.2012 “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 7895, datë 27.1.1995 “Kodi Penal i Republikës së Shq-ipërisë, i ndryshuar” (botuar në Fletoren zyrtare nr. 26, datë 27.3.2012, hyrë në fuqi më datën 12.4.2012).312. Helena Papa, DECOBAN, inspektore, komunikim elektronik, dt 5 shtator 2012, përgjigje “Kërkesës për informacion të fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë” nr 298/2012 dt 18 korrik 2012.313. Raport i Ministrisë së Drejtësisë për 2011-n, drejtuar DECOBAN, f. 14.

5

shumë i përgjithshëm dhe nuk ndihmon në vlerësimin e realizimit të kësaj mase.

objektivi specif ik 5.3: Krijimi i sistemeve regjistruese solide për krimin e organizuar dhe luftën kundër korrupsionit

5.3.1 Ndërlidhja e sistemeve ekzistuese në një sistem të agreguar, të af të për të prodhuar statistika solide institucioni perg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht Hapat e parë për realizimin e kësaj mase tashmë janë hedhur që në muajin prill 2012 me urdhrin e përbashkët mes Ministrisë së Drejtësisë, Ministrisë së Brendshme dhe Prokurorisë së Përgjithshme “Për ngritjen e grupit të punës për krijimin e formatit të standardizuar për sistemin e konsoliduar të të dhënave për veprat penale të korrupsionit dhe për krijimin e formatit të standardizuar për sistemin e konsoliduar të të dhënave për veprat penale që lidhen me krimin e organizuar”314. Me anë të urdhrit të përbashkët është vendosur ngritja e grupit të punës me qëllim përmbushjen e objektivave të rekomandimeve të dhëna nga Komisioni Europian rreth formimit të një sistemi të agreguar, të aftë për të prodhuar statistika solide. Grupi i punës është i ngarkuar të hartojë formatin e standardizuar të sigurimit të të dhënave fillestare, historikun për rastet e korrupsionit dhe të krimit të organizuar, përfshirë hetimin dhe ndjekjen penale dhe/ose vendimet gjyqësore të formës së prerë, si dhe të përcaktojë metodologjinë e mbledhjes së tyre. Aktualisht, grupi i punës ka hartuar në një format të integruar të dhënat statistikore për veprat penale që lidhen me korrupsionin dhe krimin e organizuar për vitet 2009-2011 dhe 6 mujorin e parë të 2012.

Afati kohor e parashikon zbatimin e masës përtej harkut kohor të këtij raporti monitorimi. Masa konsiderohet si pjesërisht e zbatuar me kushtin që ka ende afat për t’u realizuar.

Afati është përcaktuar saktë. Buxheti financiar nuk është përcaktuar dhe ky fakt mund të vështirësojë realizimin e kësaj mase në të ardhmen, pasi kemi të bëjmë me një masë ngritje kapacitetesh që e ka të domosdoshëm akordimin e një burimi financiar specifik. Përgjegjësia institucionale nuk është e plotë duke mos parashikuar Ministrinë e Brendshme dhe Prokurorinë e Përgjithshme. Mekanizmi monitorues është konkret dhe i përputhet masës duke ndihmuar në vlerësimin e statusit të saj.

Objektivi specifik 5.4: Zbatimi me efektivitet i detyrimeve të Strategjisë ndërsektoriale për parandalimin e luftës kundër korrupsionit dhe për një qeverisje më transparente, 2008-2013, të miratuar me vendimin e Këshillit të Ministrave nr.1561, datë 3.10.2008, dhe të planeve të veprimit të çdo viti, përfshirë edhe Planin e veprimit 2011 – 2013, të miratuar nga grupi ndërinstitucional i punës (gnp), në mbledhjen e datës 6.6.2011

314. Urdhër i përbashkët me nr prot të Ministrisë së Drejtësisë nr. 1628/4, dt. 6.4.2012, me Ministrinë e Brendshme dhe Prokurorin e Përgjithshëm, shih: http://justice.gov.al/UserFiles/File/Urdhri%20i%20perbashket_formati%20i%20standardizuar_statistika_korrup-sion%20&%20krimi%20i%20organizuar.pdf


5.4.1 Raportimi periodik për monitorimin e përmbushjes së objektivave strateg jikë *institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, ZQRPP, DEKOBAN, PACAKoha e realizimit: 2011- 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar

Siç kemi parashtruar më lart, kjo masë ka tiparet e një mekanizmi monitorues dhe jo mirëfilltas të një veprimi që duhet ndërmarrë. Gjithsesi, ky raportim është një proces i gjatë hartimi relacionesh periodike, duke vënë në dijeni për përmbushjen dhe për asistencën që i duhet, çdo organizëm ndërkombëtar të specializuar dhe publikun. Kësisoj kemi raportet vjetore që MD-ja i drejton projektit PACA dhe Departamentit të Kontrollit të Brendshëm dhe Anti-korrupsionit. Po ashtu, duhen përmendur edhe informacionet që Ministria e Drejtësisë i dërgon periodikisht Ministrisë së Integrimit Europian në lidhje me objektivin 7 nga 12 të KE-së. Raportet e Ministrisë së Drejtësisë janë dërguar rregullisht pranë këtyre institucioneve dhe janë paraqitur qartë në raportet për implementimin dhe aplikimin e rekomandimeve të opinionit të Këshillit të Europës për Shqipërinë315.

Sipas një analize logjike të kësaj mase me vetë objektivin specifik, mendojmë se nuk i shërben zbërthimit dhe adresimit të tij, madje parashikon një aktivitet rutinë mes këtyre institucioneve që tashmë ka mbi 4 vjet që vazhdon.

Afati kohor bie ndesh me vetë formimin e masës e cila parashikon një raportim periodik, që nënkupton disa herë në hark kohor të mirëpërcaktuar. Afate kaq të përgjithshme316 nuk janë të volitshme për këtë masë. Përgjegjësia institucionale është korrekte. Buxheti financiar është përcaktuar drejt, si shpenzime operative. Mekanizmi monitorues është formuluar si një masë. Kemi një shkëmbim vendesh këtu të masës me mekanizmin monitorues dhe anasjellas.

5.4.2 Reflektimi në vijimësi i detyrimeve të akteve dhe instrumenteve ndërkombëtare në leg jislacionin e brendshëm, në fushën antikorrupsion institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, DEKOBAN, PACAKoha e realizimit: 2011- 2013Statusi: E zbatuar

Në kuadrin e përmirësimit të procesit legjislativ dhe zbatimit të detyrimeve të akteve dhe instrumenteve ndërkombëtare në legjislacionin e brendshëm, në fushën antikorrupsion kjo masë është e domosdoshme për realizimin e objektivit specifik.

GRECO i kishte vendosur Shqipërisë 5 rekomandime në lidhje me temën inkriminimi i veprave korruptive. Gjatë procesit të miratimit të raportit të përputhshmërisë, Shqipëria ishte vlerësuar se kishte plotësuar pjesërisht 4 prej rekomandimeve dhe 1 e kishte përmbushur plotësisht317. Ky vlerësim bazohej në faktin se projektligji i cili përcaktonte ndryshimet në Kodin Penal, nuk ishte miratuar ende nga Kuvendi. Me miratimin e ligjit nr. 23 / 2012, “Për disa shtesa dhe ndryshime

315. Raporti për implementimin e planit të veprimit rreth rekomandimeve të Komisionit Europian, qershor-korrik 2012, http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042316. 2- vjecare 2011-2013.317. Raporti i pajtueshmërisë për raundin e 3-të vlerësues për Shqipërinë; “Incriminations (ETS 173 and 191, GPC 2)” ; fq. 3-6, shih http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round3/GrecoRC3(2011)3_Albania_EN.pdf

5

në ligjin nr. 7895, datë 27.1.1995, “Kodi Penal i Republikës së Shqipërisë”, ië ndryshuar”318 – RSh konsideron të përmbushura të gjitha rekomandimet e GRECO-s për temën I - Inkriminimi i veprave korruptive. Në vijim të rekomandimeve të GRECO-s, në Kodin Penal janë përfshirë këto vepra:

• korrupsioni aktiv319 dhe pasiv320 i zyrtarëve të huaj publikë, anëtarëve të kuvendeve publike të huaja, zyrtarëve të organizatave ndërkombëtare, anëtarëve të asambleve parlamentare ndërkombëtare, si dhe gjyqtarëve dhe zyrtarëve të gjykatave ndërkombëtare321, anëtarëve të jurive gjyqësore të huaja dhe gjyqtarëve shqiptarë dhe të huaj të arbitrazhit; • rritja e dënimeve maksimale për veprat e korrupsionit në sektorin privat dhe e influencës së paligjshme;• juridiksioni për të gjitha veprat e korrupsionit në sektorin publik dhe privat dhe të ushtrimit të ndikimit- heqja e kërkesës ligjore të kriminalitetit të dyfishtë.

Afati kohor dhe burimet financiare për realizimin e kësaj mase janë realiste. Përgjegjësia institucionale është konkrete dhe e duhur, duke filluar nga Ministria e Drejtësisë, e cila është përgjegjëse për përafrimin e legjislacionit të brendshëm me atë ndërkombëtar; më pas me institucionin e DECOBAN-it si dhe Projektin PACA të cilët kanë kompetencë të veçantë në fushën antikorrupsion. Mekanizmi monitorues është përcaktuar në mënyrë konkrete dhe është i matshëm.

5.4.3 Raportim periodik te GRECO dhe MONEYVAL për zbatimin e Kodit Penal institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, DEKOBAN, PP, FIU Koha e realizimit: 2011- 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar

Në përgjithësi, raportimi periodik te GRECO dhe MONEYVAL është detyrim që buron nga anëtarësia e Shqipërisë në këta mekanizma monitorues të Këshillit të Europës. Prandaj, zbatimi i kësaj mase nuk duket të ketë lidhje me objektivin specifik 5.4 (Zbatimi i Strategjisë kundër korrupsionit). Sidoqoftë, nga informacioni që na është ofruar nga DEKOBAN322, rezulton se informacioni në formë raportimi para GRECO-s bëhet në mënyrë periodike, çdo vit 323.

Nga Ministria e Financave (Drejtoria e Përgjithshme e Parandalimit të Pastrimit të Parave /

318. Ligji nr.23/2012, Fletore zyrtare nr. 26, dt. 27 mars 2012; shih: http://www.qpz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2012/PDF-2012/26-2012.pdf 319. Neni 244/a.Korrupsioni aktiv i nëpunësve të huaj publikë. Premtimi, propozimi ose dhënia, drejtpërdrejt a tërthorazi, i çdolloj përfitimi të parregullt, për vete ose për persona të tjerë, nëpunësit të huaj publik, nëpunësit të një organizate publike ndërkombëtare, anëtarit të një asambleje të huaj publike apo anëtarit të një asambleje ndërkombëtare parlamentare, për të kryer ose për të mos kryer një veprim, që lidhet me detyrën a funksionin e tij, dënohen me burgim, nga gjashtë muaj gjer në tre vjet dhe me gjobë nga treqind mijë gjer në tre milionë lekë.320. Neni 259/aKorrupsioni pasiv i nëpunësve të huaj publikëKërkimi ose marrja, drejtpërdrejt a tërthorazi, i çdo lloj përfitimi të parregullt apo i një premtimi të tillë, për vete ose për persona të tjerë, ose pranimi i një oferte a premtimi që vjen nga përfitimi i parregullt, nga nëpunësi i huaj publik, nëpunësi i një organizate publike ndërkom-bëtare, anëtari i një asambleje të huaj publike apo anëtari i një asambleje ndërkombëtare parlamentare, për të kryer ose për të mos kryer një veprim, që lidhet me detyrën a funksionin e tij, dënohet me burgim nga dy gjer në tetë vjet dhe me gjobë nga pesëqind mijë gjer në tre milionë lekë”.321. 322. DEKOBAN përfaqëson Republikën e Shqipërisë në GRECO.323. GRECO up-date me email nga Helena Papa, inspektore e DEKOBAN, dt 3 shtator 2012.


DPPPP) nuk kemi informacion për ecurinë e raportimeve te MONEYVAL pavarësisht kontaktimit në rrugë zyrtare324.

Duhet pritur, gjithsesi, raporti i muajit gusht 2012, i miratur nga GRECO, pasi raporti shtesë miratohet pas 18 muajsh nga data e miratimit të raportit të përputhshmërisë, i cili është publikuar në prill 2011325.

Afati kohor, burimet financiare dhe mekanizmat monitorues për realizimin e kësaj mase janë planifikuar në mënyrë adekuate.

5.4.4 Trajnimi i aktorëve të përfshirë në procesin e raportimit dhe të operatorëve të sistemit të drejtësisë (g jyqtarë, prokurorë, dhe aktorë të tjerë të sistemit) institucioni përg jeg jës: Shkolla e Magjistratuës, PACA, Ministria e Drejtësisë Koha e realizimit: 2011- 2013Statusi: E pazbatuar

Trajnimi është një veprim i domosdoshëm dhe i rëndësishëm për realizimin e objektivit specifik 5.4, pasi përfshin përgatitjen e atyre operatorëve të sistemit të drejtësisë, të cilët raportojnë për zbatimin e Strategjisë kundër korrupsionit. Konkretisht, këta operatorë janë: Ministria e Drejtësisë, Prokuroria e Përgjithshme dhe Shkolla e Magjistraturës. Rol të rëndësishëm në zbatimin e kësaj mase luan Ministria e Drejtësisë. Për shkak të mungesës së informacionit nga institucionet përgjegjëse dhe të dhënave të publikuara për këtë masë në burime zyrtare, masa vlerësohet e parealizuar. Afati kohor mendojmë që është realist dhe konkret për sa kemi të bëjmë me një veprim të vazhdueshëm, siç është trajnimi. Buxheti financiar është parashikuar nga shpenzimet e projektit PACA. Gjithsesi, duhet të përmendim që projekti PACA për vitin 2011 ka organizuar vetëm një trajnim nga 4 gjithsej. Përgjegjësia institucionale është ndarë në mënyrë korrekte. Mekanizmi monitorues është i pamjaftueshëm, duhet të ishin përcaktuar në mënyrë konkrete numri i trajnimeve që do të organizohen në çdo vit, numri i personave të trajnuar etj.

324. DPPPP koordinon punën për zbatimin e rekomandimeve të MONEYVAL.325. http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round3/GrecoRC3(2011)3_Albania_EN.pdf

5

5. konkLuZione pËr progresin e Arritur

Nga monitorimi i ecurisë së zbatimit të 13 masave të përcaktuara për realizimin e objektivit strategjik 5 të planit të eprimit të Strategjisë së drejtësisë, rezultojnë:

• 5 masa janë vlerësuar të zbatuara (38%), 4 prej të cilave janë masa me natyrë periodike, të vazhdueshme;

• 4 masa janë vlerësuar të zbatuara pjesërisht (31%), por që kanë ende afat për t’u realizuar deri në 2013-n;

• 4 masa janë vlerësuar të pazbatuara (31%) në momentin e monitorimit. Vlen të theksohet se 2 nga këto masa kanë afat më të gjatë zbatimi deri në 2013-n, ndaj kanë ende kohë për t’u realizuar; ndërsa njëra (5.1.2) është përtej afatit të saj, pasi duhet të ishte realizuar që në 2011-n.

Nga vlerësimi që iu bë afateve të realizimit të masave konkrete, rezulton se 10 masa kanë afate realiste, ndërsa 3 prej tyre janë parashikuar në mënyrë jorealiste dhe të pamatshme. Mbizotërojnë masat me kohëzgjatje 2- vjeçare (2011-2013). Në të katër objektivat specifikë të përmendur më sipër, vihet re se afatet për zbatimin e masave janë përgjithësisht të gjata, gjë e cila vështirëson procesin e zbatimit ashtu dhe të monitorimit të ecurisë dhe vlerësimit të progresit të tyre.

Për sa u përket institucioneve përg jeg jëse për realizimin e masave të parashikuara në Strateg ji, në 10 masa ato janë parashikuar në mënyre korrekte, konkrete, realiste dhe në përputhje me kompetencat e institucioneve, ndërsa në 3 masa janë parashikuar në mënyrë jo të plotë duke lënë pa përfshirë institucione që mund të luanin rol të rëndësishëm. E tillë, ps.h., është masa 5.1.1 ku, krahas institucioneve të përcaktuara, duhet të ishin përfshirë edhe Dhoma Kombëtare e Avokatisë dhe e Noterisë, si organizma përfaqësues të profesioneve të lira. Sipas një analize më të detajuar të shpërndarjes së përgjegjësisë, do të vëmë re që rolin kryesor si institucion përgjegjës ose minimalisht koordinues e luan Ministria e Drejtësisë. Në fakt i gjithë objektivi strategjik 5 ka në qendër një sërë masash rregullatore ose përmirësimi kapacitetesh të adresuara drejtorive të veçanta të Ministrisë së Drejtësisë. Po ashtu, Ministria e Drejtësisë mban rangun institucional më të lartë në procesin e reformës në drejtësi, qoftë për shkak të kompetencave të saj të kontrollit326, qoftë për rolin e saj

326. Kontrolli i ushtruar ndaj përmbaruesve privatë apo shtetërorë.

MASA TE ZBATUARA


MASA TE PAZBATUARA

38%

31%

31%



në procesin e raportimit për progreset e arritura pranë organizmave, si GRECO, MONEYVAL etj.

Një tjetër dimension që lidhet me përgjegjësinë e drejtpërdrejtë të Ministrisë së Drejtësisë dhe kompetencat e saj, është bashkëpunimi institucional ndërmjet të gjithë aktorëve kontribues në reformën në drejtësi. Kësisoj, Ministria e Drejtësisë është përfshirë në të gjitha masat si institucion përgjegjës. Në këto kushte, në mungesë të informacionit zyrtar nga Ministria e Drejtësisë si dhe në mungesë të të dhënave të tjera, të bëra publike në raporte apo në faqe të ndryshme zyrtare, disa masa janë vlerësuar si të zbatuara.

Gjithashtu, një tjetër tipar që vihet re, është mungesa e ndarjes së qartë ndërmjet institucioneve përgjegjëse dhe institucioneve partnere. P.sh., në objektivin 5.2, nga 3 masa të parashikuara, në dy prej tyre, përveç Ministrisë së Drejtësisë, është parashikuar edhe EURALIUS III dhe PACA, duke qenë se masat kanë të bëjnë me veprimet antikorrupsion si dhe me trajnimin e vazhdueshëm të burimeve njerëzore në MD. Sidoqoftë, jemi të mendimit se statusi i këtyre projekteve do të duhej të ishte jo më shumë se partner, duke qenë se përgjegjësepër zbatimin e strategjive kombëtare janë institucionet shtetërore.

Nga vlerësimi që iu bë burimeve financiare të parashikuara në masat e objektivit nr. 5, rezulton se në 11 masa burimet janë përcaktuar në mënyrë adekuate, ndërsa vetëm në 2 masa buxhetet nuk janë identifikuar. Duke pasur parasysh që pjesa më e madhe e masave të parashikuara në këtë objektiv specifik janë për ngritje kapacitetesh, burimet financiare të përcaktuara në mënyrë konkrete ndikojnë pozitivisht në realizimin e masave.

Nga vlerësimi që iu bë mekanizmave monitorues dhe atyre vlerësues, rezultoi se: në 7 masa indikatorët janë shprehur në mënyrë formale, të përg jithshme dhe të pamjaftueshme, ndërsa në 6 masa ata janë konkretë dhe lehtësisht të monitorueshëm.

Ndërkohë, në total, nga 13 masa, 10 mekanizma monitorues janë sasiorë dhe 3 janë cilësorë. Monitorimi i këtij objektivi strategjik ka pasur problematika për sa i përket edhe hartimit të mekanizmave monitorues dhe vlerësues të parashikuar, pasi shpeshherë vëmë re indikatorë të njëjtë ose të ngjashëm për disa masa të ndryshme. Treguesit janë formuluar në përgjithësi në mënyrë formaliste, jokonkretë dhe të vështirë për t’u matur. Hasen vështirësi në alokimin e një treguesi konkret dhe të matshëm për një masë me karakter përmirësimi cilësor. Më konkretisht, masës 5.1.5 për “përmirësimin e procesit të analizës dhe përpunimit të statistikave zyrtare të Ministrisë së Drejtësisë” i është alokuar si indikator “cilësia më e mirë e raportimeve dhe iniciativave” – tregues ky jokonkret dhe i vështirë për t’u matur. Për më tepër, një pjesë e indikatorëve janë të shprehur si objektiva, si impakt i masës dhe në pak raste i gjejmë të formuluar ashtu siç duhet327. Për shkak të formulimeve të paqarta të treguesve vlerësues, vlerësimi i realizimit të masës dhe referimi në dokumentacionin mbështetës bëhet edhe më i vështirë.

327. Masa 5.4.1, ku treguesi ka formën e masës (veprimit që duhet ndërrmarrë), pasi më parë dhe e logjikshme është të kemi një veprim, si “hartimi i raporteve periodike për monitorimin e përmbushjes së objektivave strategjikë ...” dhe, më pas, “raportimi periodik për moni-torimin e përmbushjes së objektivave strategjikë” vjen si indikator konkret dhe i matshëm i masës.

5

6. rekomAnDime pËr ZHViLLimet e ArDHsHme Një nga rekomandimet më prioritare është riformulimi i Strategjisë duke hartuar masa më konkrete dhe fraza më konçize, të cilat do të shërbejnë jo vetëm për kuptimin më të thjeshtë të Strategjisë, por edhe në kërkimin e një rezultati konkret, duke shmangur kësisoj formulimet e gjata të cilat shpeshherë mënjanojnë objektivin e vërtetë.

Do të propozonim të riformulohej objektivi strategjik në këtë formë: “Konsolidimi i mirëqeverisjes dhe besimit të publikut në sistemin e drejtësisë”. Në fakt, duke qenë se vetë formuluesit e Strategjisë e njohin rëndësinë e veçantë të këtij objektivi strategjik, lind natyrshëm pyetja: sa efektiv mund të jetë një objektiv i cili në vetvete është aq i gjerë sa të mund të ishte mirëfilli një strategji rreth qeverisjes së mirë dhe shtetit të së drejtës?! Konçiziteti i formulimit garanton deri diku kuptimin e qëllimit të tij në mënyrë më të thjeshtë si dhe mundëson vlerësimin e zbatimit.

Objektivat specifikë përgjithësisht janë formuluar në mënyrë koncize, por nuk i përgjigjen në tërësi dhe nuk përmbushin plotësisht objektivin strategjik 5. Gjithsesi, objektivi specifik 5.4 është shumë i përgjithshëm dhe, për më tepër, parashikon zbatimin me efektivitet të detyrimeve që rrjedhin nga një strategji tjetër, në Strategjinë për luftën ndaj korrupsionit. Në mënyrë që t’i përgjigjet objektivit strategjik, ky objektiv mund të zëvendësohej me një tjetër ose të riformulohej në një mënyrë që t’u referohet ekskluzivisht organeve të drejtësisë dhe t’i shërbejë Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë.

Po ashtu, tërheqim vëmendjen mbi faktin që disa objektiva strategjikë kanë të parashikuara disa masa rutinë të institucioneve shtetërore ose janë formuluar në atë formë328. Jemi të mendimit që Strategjia e drejtësisë duhet të përcaktojë veprimet kryesore që duhet të ndërmerren nga institucionet përgjegjëse duke sjellë një vizion strategjik dhe jo masa që përbëjnë detyra funksionale, operacione të zakonshme.

Problemet kryesore të theksuara në Strategji, sidomos në objektivin specifik 5.1 në lidhje me Ministrinë e Drejtësisë, janë trajnimi dhe kapacitetet administrative të stafit të saj dhe nevoja për të rritur numrin e stafit. Mendojmë se i duhet kushtuar vëmendje e veçantë krijimit të një tradite profesionale për nëpunësit civilë të Ministrisë, si dhe kemi bindjen që profesionalizmi lidhet thellë me krijimin e një strukture efikase dhe të përhershme pune.

Rekomandojmë që një nga masat e objektivit 5.1 t’i kushtohej zbatimit të një auditi të funksioneve të Ministrisë së Drejtësisë. Auditimi do të siguronte një analizë të plotë të funksioneve që i janë besuar Ministrisë dhe mënyrës si janë zhvilluar ato. Gjithashtu, do të përfshinte studimin e procesit të vendimmarrjes; një pasqyrim të strukturës së brendshme të Ministrisë si dhe përshtatshmërinë e profilit të stafit dhe sistemin e përzgjedhjes së tij. Qëllimi përfundimtar do të ishte të përcaktohej nëse modeli aktual i organizimit është modeli më funksional dhe që përfiton më së miri nga burimet ekzistuese.

Rekomandojmë që objektivi specifik nr.5 të jetë më konciz duke evituar përsëritjen e objektivave specifikë brenda vetes si dhe përsëritjen me objektiva specifikë tashmë të parashikuar që më parë në Strategjinë kundër korrupsionit. Formulimi aktual i objektivit specifik nr. 5, nga sa kemi parashtruar dhe më sipër, vështirëson plotësimin e qëllimit kryesor të Strategjisë, gjithëpërfshirjen dhe koherencën për reformën e drejtësisë që kërkon Shqipëria.

328. I tillë, si p.sh., objektivi specifik 5.1.


BiBLiogrAFiA

LiGje Dhe AKte nënLiGjoRe:Vendimi i Këshillit të Ministrave, nr.519, “Për miratimin e Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë dhe të planit të veprimit të saj”, datë 20.7.2011, botuar në Fletoren zyrtare nr.116, viti 2011, f. 4579.

Vendimi i Këshillit të Ministrave, nr. 1561, “Për miratimin e Strategjisë ndërsektoriale për parandalimin e luftën kundër korrupsionit dhe për një qeverisje transparente 2008-2013”, datë 3.10.2008, shih http://www.qpz.gov.al/doc.jsp?doc=docs/Vendim%20Nr%201561%20Dat%C3%AB%2003-10-2008.htm

Memorandum bashkëpunimi ndërmjet ministrit të Drejtësisë dhe zv.kryetarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë “Për shmangien e mbivendosjes së kompetencave në inspektimin gjyqësor”, nr. prot i KLD 1387, dt.13.9.2012.

Memorandum bashkëpunimi ndërmjet Ministrisë së Drejtësisë, përfaqësuar nga Drejtoria e Përgjithshme e Çështjeve të Drejtësisë, dhe inspektoratit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, “Për harmonizimin e procedurave të inspektimit gjyqësor dhe shmangien e mbivendosjes së kompetencave”, dt. 5.12.2011.

Ligji nr. 23/2012, datë 1.3.2012, “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 7895, datë 27.1.1995, “Kodi Penal i Republikës së Shqipërisë, i ndryshuar”, botuar në Fletoren zyrtare nr. 26, datë 27.3.2012, hyrë në fuqi më datë 12.4.2012.

Urdhër i përbashkët me nr. prot të Ministrisë së Drejtësisë nr. 1628/4, dt. 6.4.2012, shih: http://justice.gov.al/UserFiles/File/Urdhri%20i%20perbashket_formati%20i%20standardizuar_statistika_korrupsion%20&%20krimi%20i%20organizuar.pdf

Takime/komunikime elektronike:Edlira Jorgaqi, drejtore studimesh, Prokuroria e Përgjithshme, intervistë, 21 shtator 2012 .

Helena Papa, departamenti i kontrollit të brendshëm antikorrupsion, inspektore, komunikim elektronik, dt. 5 shtator 2012, përgjigje “Kërkesës për informacion të fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë”, nr 298/2012, dt. 18 korrik 2012.

RAPoRte:Ministria e Drejtësisë, Raport 2011, drejtuar departamentit të kontrollit të brendshëm administrativ dhe antikorrupsion.

Ministria e Integrimit, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë www.mie.gov.al.

Raporti për implementimin e planit të veprimit rreth rekomandimeve të Këshillit të Europës, qershor-korrik. 2012, http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042

5

Raporti i pajtueshmërisë për raundin e 3-të vlerësues për Shqipërinë; “Incriminations (ETS 173 and 191, GPC 2)” ; shih http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round3/GrecoRC3(2011)3_Albania_EN.pdf

njoFtim PëR meDiA:Nën drejtimin e zv/ministres Kasmi, takim monitorues për Strategjinë ndërsektoriale të drejtësisë 2011 – 2013; http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=8006

Ministri i Drejtësisë dhe ministri i Shëndetësisë, memorandum bashkëpunimi për ngritjen e një instituti mjekësor për personat me probleme mendore që kanë kryer vepra penale, shih http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=7915

Program për trajnimin e administratës gjyqësore; shih http://justice.gov.al/UserFiles/File/programi%20final%20per%20trajnimin%20e%20Adminstrates.pdf


nr.6

6

oBJeKtiVi StrategJiK nr. 6Konsolidimi i shtetit demokratik, bazuar në liritë dhe të drejtat themelore të individëve, duke përmirësuar ekzekutimin e vendimeve g jyqësore, të drejtat e të burgosurve dhe të paraburgosurve si dhe të drejtat e fëmijëve (i rëndësishëm)

1. AnALiZË e oBJektiVit strAtegJikObjektivi strategjik nr.6 është një ndër objektivat e cilësuar të rëndësishëm. Objektivat specifikë të tij janë, gjithashtu, pjesë e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë.Ky objektiv zbërthen prioritetet strategjike 9, 10 dhe 11 të Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë, të cilat kryesisht konsistojnë në:

• konsolidimin e shtetit demokratik, bazuar në të drejtat dhe liritë themelore të individëve, duke realizuar integrimin e vendit në BE nëpërmjet përmbushjes së plotë të standardeve europiane; • përmirësimin e ekzekutimit të vendimeve gjyqësore dhe titujve ekzekutivë në nivele të ngjashme me ato të BE-së dhe përmirësimin e performancës së shërbimit përmbarimor shtetëror dhe privat si edhe • përmirësimin e sistemeve të burgimit dhe të paraburgimit, në kuadër të garantimit të të drejtave themelore të individëve dhe shndërrimin e dënimit penal në një mundësi riedukimi.

Objektivi nr. 6 është objektiv gjithëpërfshirës. Ai mbulon një sërë fushash dhe adreson një sërë problematikash që lidhen me disa të drejta themelore, siç është e drejta për një proces të rregullt ligjor e në mënyrë specifike për ekzekutimin e vendimeve gjyqësore të formës së prerë, të drejtat e individëve të cilëve u është hequr e drejta e lirisë, të drejtat e fëmijëve. Vlerësojmë se objektivi strategjik duhet të ishte më sintetik në formulim, p.sh., “Konsolidimi i shtetit demokratik duke respektuar liritë dhe të drejtat themelore të individëve”. Ndërsa pjesa tjetër e titullit të këtij objektivi do të ishte e mjaftueshme të shprehej në objektivat specifikë, pasi, në thelb, ata përbëjnë detajim të drejtimeve se si do të arrihet në përmbushjen e këtij objektivi strategjik.

2. AnALiZË e oBJektiVAVe speCiFikË Ky objekt strategjik zbërthehet në 6 objektiva specifikë, 3 prej të cilëve të cilësuar “të rëndësishëm” dhe 3 të tjerë “shumë të rëndësishëm”. Objektivat specifikë të parashikuar kanë lidhje logjike dhe ndikim të drejtpërdrejtë në përmbushjen e objektivit strategjik. Disa nga objektivat specifikë janë formuluar në mënyrë konkrete dhe të qartë, ndërsa disa të tjerë janë formuluar gjatë, gjë që mund të shmangej duke marrë në konsideratë përfshirjen e tyre në masat ose veprimet specifike të hartuara për zbatimin e këtyre objektivave.


6.1 Përmirësimi i ekzekutimit të vendimeve gjyqësore(i rëndësishëm)Ky objektiv është një nga faktorët, i cili kontribuon më së shumti në rritjen e eficiencës dhe të përgjegjshmërisë së sistemit të drejtësisë dhe duket se ka një lidhje më të fortë me të, sesa me konsolidimin e shtetit demokratik. Sigurimi i një sistemi sa më eficient për ekzekutimin e vendimeve gjyqësore është një mjet efektiv i garantimit të aksesit në drejtësi, pasi ekzekutimi i vendimit është dhe rezultati i kërkuar nga individët që i drejtohen sistemit gjyqësor. Ky objektiv specifik është formuluar në mënyrë të qartë dhe konçize.

6.2. Përmirësimi i të drejtave të të izoluarve përmes: investimeve, sigurisë së sistemit penitenciar; trajtimit ushqimor dhe medikamenteve, trajnimeve, punësimit, rehabilitimit, forcimit të ndjekjes gjyqësore të çështjeve gjyqësore për keqtrajtim dhe përmirësimit të zbatimit të rekomandimeve të Avokatit të Popullit (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv specifik adreson në mënyrë të qartë problematikën që synon të adresojë dhe sfidat e identifikuara në këtë fushë në pjesën narrative të Strategjisë së drejtësisë. Ajo çfarë bie në sy në këtë objektiv është formulimi i tij tepër i gjatë, i cili në vetvete ka përfshirë edhe mjetet me të cilat do të arrihet realizimi i tij, siç janë: investimet, trajtimi ushqimor, trajnimet, rehabilimi, zbatimi i rekomandimeve të Avokatit të Popullitetj. Disa nga mjetet e përcaktuara për arritjen e këtij objektivi specifik janë detyra funksionale të institucionit dhe detyrime të shtetit në rastet e heqjes së lirisë të personave të paraburgosur dhe të dënuar, të cilat nuk përbëjnë në vetvete mjete për reformën në drejtësi, siç janë siguria e sistemeve penitenciare, trajtimi ushqimor dhe mjekësor.

6.3 Rritja e pavarësisë, përgjegjshmërisë, transparencës dhe efikasitetit në sistemin e rehabilitimit të të dënuarve me masa alternative (i rëndësishëm)Ky objektiv specifik është shprehur qartë dhe përmban të gjitha prioritetet e parashikuara në Strategjinë ndërsektoriale të drejtësisë për dënimet alternative. Dedikimi i një objektivi të posaçëm specifik kësaj çështjeje shihet i nevojshëm, pasi sistemi i masave alternative është relativisht i ri, mungon një traditë e konsoliduar ndërmjet institucioneve përgjegjëse për rehabilitimin e të dënuarve përmes shfrytëzimit të masave alternative të dënimit. Po kështu, Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Provës, mekanizmi kryesor institucional për mbikëqyrjen e zbatimit të masave alternative, ka ende nevojë për të forcuar kapacitetet e saj profesionale dhe për të konsoliduar marrëdhëniet me publikun, gjykatat, prokurorinë, policinë, sistemin penitenciar, autoritetet lokale dhe OJF-të për një zbatim sa më efikas të këtij sistemi. Objektivi ka lidhje logjike dhe ndikim në realizimin e objektivit strategjik.

6.4 Rritja e qëndrueshme e nivelit të ekzekutimit të vendimeve gjyqësore konform standardeve europiane, si edhe përmirësimi i cilësisë së shërbimit përmbarimor (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv specifik ndihmon në konsolidimin e shtetit demokratik bazuar në liritë themelore të individëve dhe, konkretisht, në të drejtën për një proces të rregullt gjyqësor. Parashikimi i një objektivi të veçantë për rritjen e qëndrueshme të ekzekutimit të vendimeve gjyqësore së bashku me masat që shërbejnë për adresimin e këtij objektivi, ndihmojnë në forcimin e institucioneve qendrore, si Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit Shtetëror dhe Dhoma Kombëtare e Përmbarimit Privat. Duke qenë se ndarja e shërbimit përmbarimor në shtetëror dhe privat është një risi jo vetëm për vendin tonë, por edhe për pjesën më të madhe të shteteve të tjera europiane, kërkon vëmendje të veçantë. Pjesa e parë e këtij objektivi ka mbivendosje me objektivin specifik

6

1, pasi të dy përqendrohen në përmirësimin e ekzekutimit të vendimeve gjyqësore. Kjo mund të shmangej duke i mbledhur këta objektiva në një të vetëm.

6.5 Shtrirja e sistemit ALBIS dhe konsolidimi i tij në përmbarimin gjyqësor privat dhe atë shtetëror (shumë i rëndësishëm)Ky objektiv specifik nuk ka lidhje të drejtpërdrejtë me objektivin strategjik. Ai figuron pjesërisht si masë për realizimin e objektivit të mësipërm 6.4. Shtrirja e sistemit ALBIS dhe konsolidimi i tij ka impakt të drejtpërdrejtë në përmirësimin e shërbimit përmbarimor. Ky objektiv parashikon disa masa, të cilat janë të përsëritura edhe në objektivin specifik 6.4. Kjo mbivendosje ndërmjet objektivave specifikë krijon konfuzion të panevojshme. Kjo ka ndikuar që disa masa që janë parashikuar për realizimin e objektivit specifik 6.5, janë analizuar në objektivin specifik 6.4; u referohemi përkatësisht masave 6.4.7 dhe 6.4.8. Do të ishte e udhës që ky objektiv të shkrihej me objektivin e mësipërm 6.4.

6.6 Përmirësimi i të drejtave të fëmijëve (i rëndësishëm)Nisur nga formulimi i tij, ky objektiv është i përgjithshëm, pa përcaktuar se cilës kategori të të miturve i adresohet. Mënyra e të formuluarit të lë përshtypjen se ky objektiv përfshin të gjitha kategoritë e fëmijëve dhe të gjithë gamën e të drejtave të tyre. Por ajo çfarë vihet re nga analizimi i veprimeve të parashikuara nën këtë objektiv, bie ndesh me perceptimin e mësipërm, pasi kategoria e të drejtave të fëmijëve të përfshirë është shumë e limituar.

3. VLerËsimi i VeprimeVe tË pArAsHikuArA pËr tË ADresuAr oBJektiVAt speCiFikË Për zbatimin e objektivit strategjik nr. 6 janë parashikuar gjithsej 71 masa, duke e shndërruar kështu këtë objektiv në më të madhin për nga numri i masave të planifikuara në krahasim me objektivat e tjerë sstrategjikë. Shumica e masave të parashikuara për këtë objektiv strategjik kanë për synim ngritjen e kapaciteteve përmes kryerjes së investimeve për rikonstruksionin apo ndërtimin e institucioneve të reja si dhe trajnimeve të administratës së institucioneve shtetërore. Një numër i vogël masash janë me natyrë rregullatore ose përmirësime të cilësisë së shërbimeve. Konkretisht, 10 masa janë me natyrë rregullatore, 42 masa janë ngritje kapacitetesh, 3 prej të cilave janë funksione rutinë të institucioneve përkatëse dhe 19 masa synojnë përmirësime cilësore. Gjithashtu, 8 prej masave janë detyra rutinë të lidhura ngushtësisht me funksionin e institucionit zbatues. Mekanizmat monitorues dhe vlerësues ndahen në sasiorë (45) dhe cilësorë (26).

6.1 Përmirësimi i ekzekutimit të vendimeve gjyqësore (i rëndësishëm)Ky objektiv specifik është i përbërë nga dy 2 masa gjithsej, të dyja rregullatore. Formulimi i këtyre masave është i qartë dhe i referohet hartimit të dy projektudhëzimeve. Për sa i përket efektit të këtyre dy masave mendojmë se janë të domosdoshme, por jo të mjaftueshme për të siguruar përmirësimin e ekzekutimit të vendimeve. Realizimi i këtyre masave do të kontribuojë në standardizimin e procedurave për ekzekutimin e vendimeve gjyqësore që caktojnë detyrime monetare për institucionet shtetërore. Por këto masa jo domosdoshmërisht do të ndikojnë në përmirësimin e ekzekutimit të vendimeve gjyqësore me palë debitore institucionet shtetërore dhe


aq me pak me palë debitore persona fizikë apo juridikë privatë.

6.2. Përmirësimi i të drejtave të të izoluarve përmes: investimeve, sigurisë së sistemit penitenciar, rajtimit ushqimor dhe medikamenteve; trajnimeve, punësimit, rehabilitimit, forcimit të ndjekjes gjyqësore të çështjeve gjyqësore për keqtrajtim dhe përmirësimit të zbatimit të rekomandimeve të Avokatit të Popullit (shumë i rëndësishëm)Masat e parashikuara për zbatim të objektivit specifik 6.2 janë të përshtatshme dhe konkrete, pavarësisht se një pjesë e tyre përbëjnë detyra funksionale ose rutinore të institucioneve shtetërore, siç është trajtimi me ushqim, trajtimi mjekësor i të dënuarve etj. Veprimet e parashikuara për zbatim në këtë objektiv lidhen më së shumti me ndërtimin e institucioneve të reja, sigurinë e tyre dhe trajnimin e stafit të burgjeve, veprime të cilat nuk i përmbushin të gjitha pritshmëritë e këtij objektivi. Vëmendje më e veçantë i duhej kushtuar planifikimit të masave që lidhen me ofrimin e programeve rehabilituese dhe sociale, trajtimin dhe kushtet për vendosjen në një institucion të specializuar të personave me masë mjekësore, trajtimi i të miturve me masa mjekësore dhe i fëmijëve nën moshën e përgjegjësisë penale.

Gjithashtu, ajo çfarë vihet re është se disa masa janë të përsëritura brenda të njëjtit objektiv specifik, siç është konkretisht tenderimi i projektit dhe tenderimi për ndërtimin e institucionit nr. 313 “Jordan Misja”, i cili është parashikuar dhe në masën 8 dhe 13 të objektivit specifik 2. Në krahasim me planin e veprimit të Qeverisë shqiptare për zbatimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian, për vitin 2012, afatet e përcaktuara në këtë dokument janë të ndryshme nga ato të planifikuara në planin e veprimit të Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë, sidomos për sa i takon ndërtimit të burgjeve të reja, si paraburgimi i Fierit, Shkodrës etj. Duke qenë se këto dy dokumente strategjike përmbajnë masa të njëjta, koherenca dhe planifikimi në mënyrë realiste dhe të njëjtë të këtyre masave ka rëndësi parësore.

6.3 Rritja e pavarësisë, përgjegjshmërisë, transparencës dhe efikasitetit në sistemin e rehabilitimit të të dënuarve me masa alternative (i rëndësishëm)Masat e parashikuara për zbatim të objektivit specifik 6.3 janë të përshtatshme dhe në lidhje logjike me këtë objektiv. Në të shumtën e rasteve ato u referohen masave të parashikuara në Projektin e Binjakëzimit të mbështetur nga Komisioni Europian. Kryesisht janë me natyrë ngritje kapacitetesh dhe në shumë pak raste përmirësime cilësore. Masat e parashikuara për këtë objektiv duhet të adresonin më mirë çështjet që kanë të bëjnë jo vetëm me hapjen e zyrave të reja të shërbimit të provës, por edhe me shtimin e personelit me qëllim rritjen e efektshmërisë së veprimtarisë së këtij institucioni. Ndër to mund përmendim: uljen e numrit të personave që ka në mbikëqyrje një punonjës, adresimin më të mirë të çështjeve të infrastrukturës, përgatitjen e strategjive dhe plan-veprimeve për të rritur buxhetin dhe për të tërhequr fonde nga donatorë të tjerë, përfshirjen e masave për zbatimin e ligjit “Për mbikëqyrjen elektronike në fushën penale” etj.

6.4 Rritja e qëndrueshme e nivelit të ekzekutimit të vendimeve gjyqësore konform standardeve europiane, si edhe përmirësimi i cilësisë së shërbimit përmbarimor (shumë i rëndësishëm)Për realizimin e objektivit specifik 6.4 parashikohen 12 masa konkrete, nga të cilat 2 kanë karakter rregullator, 8 ngritje kapacitetesh dhe 2 përmirësime cilësore. Të gjitha masat e parashikuara lidhen me objektivin specifik dhe synojnë realizimin e tij. Masat me karakter ngritje kapacitetesh,

6

të cilat konsistojnë, si në përmirësimin e infrastrukturës fizike të zyrave të përmbarimit, ashtu edhe në forcimin e kapaciteteve profesionale të përmbaruesve shtetërorë dhe privatë, kontribuojnë në përmirësimin e cilësisë së shërbimit përmbarimor, gjithashtu, tërthorazi, shërbejnë edhe për sigurimin e një rritjeje të qëndrueshme të ekzekutimit të vendimeve gjyqësore.

6.5 Shtrirja e sistemit ALBIS dhe konsolidimi i tij në përmbarimin gjyqësor privat dhe shtetëror (shumë i rëndësishëm)Në këtë objektiv janë parashikuar 4 masa të formuluara qartë dhe në mënyrë konkrete, me lidhje të drejtpërdrejtë me objektivin specifik. 3 masa kanë për synim ngritje kapacitetesh dhe vetëm 1 masë klasifikohet si përmirësim cilësor. Siç është përmendur edhe më lart, masat e parashikuara nën këtë objektiv përsëriten me masat e objektivit specifik 6.4.

6.6 Përmirësimi i të drejtave të fëmijëve (i rëndësishëm)Nga 10 masa të parashikuara në këtë objektiv, 3 janë me karakter rregullator, 2 janë ngritje kapacitetesh dhe 5 masa synojnë përmirësime cilësore. Disa masa kanë nevojë për formulime më të sakta dhe të qarta, për shkak se në disa raste ato shprehen më shumë si objektiva dhe jo si veprime konkrete,si p.sh., masa 6.3 “Përmirësimi i shërbimit të birësimit” ose jepen formulime të përgjithshme dhe jokonkrete, p.sh., masa 6.8 “Zbatimi efektiv i detyrimeve ndërkombëtare të Konferencës së Hagës”. Masa e planifikuara në këtë objektiv adresojnë disa fusha problematike që lidhen me respektimin e të drejtave të fëmijëve, siç janë të drejtat e fëmijëve të birësuar, të drejtat e fëmijëve të paraburgosur, të drejtat ushqimore të tyre etj. Megjithatë, vlerësojmë se në këtë objektiv specifik duhet të kishin gjetur vend masa të tjera shtesë që lidhen me miratimin dhe zbatimin e Strategjisë së drejtësisë penale për të miturit, si: masa për trajtimin e fëmijëve nën moshën e përgjegjësisë penale, autorë të veprave penale; masa për ngritjen dhe funksionimin e mekanizmave zbatues dhe monitorues të Konventave të Hagës për detyrimet për ushqim; masa për rritjen e dënimeve alternative për të dënuarit e mitur etj.

4. VLerËsimi i sAsior DHe CiLËsor pËr ZBAtimin e ÇDo Veprimi/mAse

Objektivi specifik 1. Përmirësimi i ekzekutimit të vendimeve

6.1.1 Hartimi i projektudhëzimit të Këshillit të Ministrave “Për përcaktimin e rregullave të hollësishme për zhvillimin e ankanditinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Ministria e Financave Koha e realizimit: 2011Statusi: E pazbatuar

Në mungesë të informacioneve nga institucionet përgjegjëse, pavarësisht kërkesave të parashtruara,329si dhe në mungesë të të dhënave zyrtare në faqet e internetit të këtyre institucioneve dhe të Këshillit të Ministrave për miratimin e udhëzimit “Për përcaktimin e rregullave të

329. Shkresë e Fondacionit Soros, nr.prot. 288/2012, datë 13 korrik 2012, “Kërkesë për informacion” drejtuar Ministrisë së Drejtësisë; shkresë e Fondacionit Soros, nr.prot. 290/2012, datë 13 korrik 2012, “Kërkesë për informacion” drejtuar Ministrisë së Financave.


hollësishme për zhvillimin e ankandit”, masa është vlerësuar e pazbatuar.

Buxheti është përcaktuar në mënyrë të përshtatshme si shpenzime operative, pasi për hartimin e një projektudhëzimi përgjithësisht nuk nevojiten shpenzime shtesë. Përgjegjësia institucionale dhe afati është përcaktuar saktë. Mekanizmi monitorues është një mekanizëm sasior, i shprehur në mënyrë konkrete dhe të matshme.

6.1.2 Hartimi i projektudhëzimit të Këshillit të Ministrave “Për përcaktimin e mënyrës së ekzekutimit të detyrimeve monetare të institucioneve buxhetore në llogari të thesarit”institucioni përg jeg jës:Ministria e Drejtësisë, Ministria e Financës Koha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar

Projektudhëzimi është miratuar në datën 18.8.2011330. Ai gjendet i botuar në faqen e Këshillit të Ministrave. Miratimi i këtij projektudhëzimi realizon masën referuese për përcaktimin e mënyrës së ekzekutimit të detyrimeve monetare të institucioneve shtetërore të shpallura debitore nga vendimet gjyqësore dhe ndihmon në zgjidhjen e problematikave të hasura në këtë drejtim. Kësisoj, ky udhëzim detyron njësitë e qeverisjes së përgjithshme që çdo vit të parashikojnë fonde buxhetore të planifikuara për shpenzimet që do të kryejë institucioni për ekzekutimin e vendimeve gjyqësore të formës së prerë. Ky udhëzim u njeh të drejtën përmbaruesve që, në rast mosekzekutimi vullnetar nga njësia shpenzuese, llogaria e tyre të sekuestrohet.

Pavarësisht nga sa më sipër, nisur nga analizimi i përmbajtjes së këtij udhëzimi, vlerësojmë se pika 7, shkronja “d” e tij, që parashikon “.....heqjen e masës së sekuestros nga drejtori i degës së thesarit në çastin e paraqitjes së një grafiku të pagesës së vendimit gjyqësor dhe shlyerjes pjesore të detyrimit, nëse njësia debitore nuk ka fonde të mjaftueshme në zërin e shpenzimeve operative të vitit buxhetor aktual....”, vjen në kundërshtim të hapur me normat e mëposhtme:

• Të drejtën kushtetuese. Dy vendimet e Gjykatës Kushtetuese, nr. 48 dhe 49 të vitit 2012331, për një proces të rregullt ligjor brenda një afati të arsyeshëm, përcaktojnë si joligjore pagesën me këste të debitorëve në praktikat përmbaruese. Këto vendime të Gjykatës Kushtetuese nuk janë specifike për këtë udhëzim, por shprehen qartë për konceptin e pagesës me këste, si një koncept që shkon në kah të kundërt me konceptin e afatit të arsyeshëm.• Jurisprudencën e Gjykatës Europiane të të Drejtave të Njeriut, e cila pjesë thelbësore të së drejtës për një proces të rregullt ligjor ka konsideruar, gjithashtu, gjykimin dhe ekzekutimin e një vendimi gjyqësor brenda një kohe të arsyeshme. Bazuar në këtë udhëzim, ekzekutimi i një vendimi gjyqësor me palë debitore institucionet shtetërore mund të shlyhet pjesërisht për shumë vite me radhë.• Kodin e Procedurës Civile, nenet 517, 529 dhe 581, pasi kompetenca për caktimin e kësteve është vetëm e gjykatës, ndërkohë që udhëzimi këtë atribut ia cakton institucionit debitor.

Nga ky këndvështrim, konsiderojmë që, për shkak të problematikave të sipërpërmendura, ky

330. Vendimi i Këshillit të Ministrave “Për përcaktimin e mënyrës së ekzekutimit të detyrimeve monetare të institucioneve buxhetore në llogari të thesarit”, për më shumë shih: http://www.km.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=15332331. Vendim nr. 48, datë 26.7.2012 dhe vendim nr. 49, datë 26.7.2012.

6

udhëzim krijon konflikte mes normave ligjore duke rënë ndesh me normat kushtetuese, ato të procedurës civile, por edhe jurisprudencën e Gjykatës Europiane të të Drejtave të Njeriut, gjë e cila do të sjellë problematika në rezultatin cilësor që duhet të arrihej me përmbushjen e kësaj mase.

Afati kohor për realizimin e kësaj mase është real dhe i mjaftueshëm. Përgjegjësia institucionale është përcaktuar në mënyrë të saktë. Buxheti është përcaktuar në mënyrë të përshtatshme, si shpenzime operative, pasi për hartimin e një projektudhëzimi përgjithësisht nuk nevojiten shpenzime shtesë. Mekanizmi monitorues është një mekanizëm sasior, i shprehur në mënyrë konkrete dhe të matshme.

Objektivi specifik 2. Përmirësimi i të drejtave të të izoluarve përmes: investimeve, sigurisë së sistemit penitenciar, trajtimit ushqimor dhe medikamentoz, trajnimeve, punësimit, rehabilitimit, forcimit të ndjekjeve gjyqësore për keqtrajtim dhe përmirësimit të zbatimit të rekomandimeve të avokatit të popullit.

6.2.1 Ndërtim qendre paraburgimi, Elbasan *institucioni përg jeg jës: Delegacioni i Komisionit Europian (EUD), Ministria e Drejtësisë (MD), Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve (DPB). Koha e realizimit: 2010 – 2013Statusi: E zbatuar (përpara afatit të parashikuar)

Ndërtimi i qendrës së paraburgimit në Elbasan është realizuar me fonde të BE-së në kuadër të programit IPA 2007, programit kombëtar për Shqipërinë. Ndërtimi i këtij institucioni ka përfunduar dhe është inauguruar në 2 tetor 2012332. Sipas dokumenteve të njoftimit të prokurimeve333, ky institucion do të akomodojë 120 të paraburgosur, meshkuj, femra dhe të mitur. Sipërfaqja e këtij institucioni është rreth 7000 m2. Projekti i konstruksionit ka marrë përsipër të ndërtojë të gjitha pajisjett që lidhen me sistemin e ujit, lidhjen me energji elektrike, telefonin etj., me qëllim që të vihet menjëherë në punë nga përfituesit334. Afati i ndërtimit ishte 16 muaj duke u pasuar nga një periudhë 12-mujore për ndjekjen e defekteve deri në lëshimin final të certifikatës së pranueshmërisë335. Përveç ndërtimit kanë përfunduar edhe një sërë procedurash tenderi për supervizimin e punimeve nga kompania italiane e cila, gjithashtu, është mbështetur nga fondet e BE-së336.

Pavarësisht se konsiderohet si masë e zbatuar, në këtë institucion nuk ka filluar ende popullimi me të paraburgosur. Për shkak se rrethi i Elbasanit përfshin një sërë qytetesh, ky institucion do të ulë mbipopullimin me të paraburgosur të institucionit të Peqinit. Ky institucion paraburgimi është ndërtuar në parametra bashkëkohorë dhe njëkohësisht është ndërtuar me dy sisteme ngrohje e

332. Njoftime për shtyp të Ministrisë së Drejtësisë http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=8016&gj=gj1333. Njoftim i prokurimit nr. 129129. Thirrja për aplikim dhe për prokurim për ndërtimin e këtij institucioni është publikuar në datën 28.9.2009 dhe është mbyllur në datën 2.12.2009.334. Delegacioni Europian ne Tirane, https://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-services/index.cfm?do=publi.welcome&nbPubliList=15&orderby=upd&orderbyad=Desc&searchtype=RS&aofr=129129335. Fituesi i tenderit është shpallur në datën 2.12.2009 dhe është lidhur kontrata me nr. 2009/228-751.Kompania zbatuese është Alba Construction sh.p.k.336. Hapur si tender në datën 18.7.2009 me referencë Europeaid/128837/C/SER/AL dhe mbyllur në datën 21/9/2009 në kuadër të IPA 2007. Fitues për supervizimin e këtij ndërtimi është Societa’ Italiana di Monitoraggio S.p.a – Gico branch me nr. kontrate 2009/235-562 me fondin total 176.900 euro. Për më shumë informacion, shih https://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-services/index


ftohje, për të shmangur problemet e hasura në institucionet e tjera penitenciare.

Për sa i takon afatit të realizimit të kësaj mase, përgjithësisht ai është realist. Megjithatë, vlen të theksohet se ky afat nuk është i njëjtë me atë të parashikuar në planin e veprimit të Qeverisë337 për zbatimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian. Për të njëjtën masë ky dokument parashikon si afat të përfundimit të saj muajin mars të vitit 2012 dhe jo vitin 2013, si plani aktual objekt monitorimi. Përgjegjësia institucionale dhe burimet financiare janë përcaktuar saktë. Mekanizmi monitorues dhe vlerësues është shprehur në mënyrë të përgjithshme, si një përmirësim cilësor më shumë i ngjashëm me një objektiv. Në rastin konkret do të shërbente si tregues real dhe i matshëm qendra e paraburgimit dhe numri i vendeve të reja të paraburgimit që do të sjellë funksionimi i tij.

6.2.2 Ndërtim qendre paraburgimi dhe burgu, në Berat *institucioni përg jeg jës: Delegacioni i Komisionit Europian, Ministria e Drejtësisë dhe Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: 2010 – 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Ndërtim i qendrës së paraburgimit dhe i burgut në Berat nuk ka përfunduar ende së ndërtuari. Ai është duke u realizuar me fonde të Bashkimit Europian, sipas programit kombëtar për Shqipërinë, IPA 2008. Thirrja për tender338 është publikuar në datën 3.3.2010 dhe është mbyllur në datën 5.5.2010. Ky ndërtim është planifikuar të akomodojë rreth 100 të paraburgosur, meshkuj, femra dhe të mitur. Sipërfaqja e këtij ndërtimi është rreth 7000 m2. Rrjeti i jashtëm inxhinierik i paraburgimit do të jetë me fonde të buxhetit të shtetit, të DPB-së339. Ky institucion do të sjellë përmirësim të kushteve të qëndrimit të të paraburgosurve të rrethit të Beratit, pasi institucioni aktual që është në funksion, është një godinë e vjetër në të cilën infrastruktura dhe kushtet fizike janë tepër të këqija, me lagështirë dhe të amortizuara340.

Afati i realizimit të kësaj mase është realist. Megjithatë, siç është përmendur dhe në masën e mësipërme, ky afat nuk është i njëjtë me atë të parashikuar në planin e veprimit për zbatimin e 12 Rekomandimeve të Komisionit Europian. Për të njëjtën masë ky dokument parashikon si afat të përfundimit të saj muajin dhjetor të vitit 2012 dhe jo vitin 2013, si masa aktuale.Gjithashtu, një tjetër element që vihet re është se masa parashikon si afat fillestar të tijin vitin 2010, pra një afat kohor që shkon 1 vit e gjysmë përpara miratimit të kësaj Strategjie. Si rregull, Strategjia duhet të parashikojë masa që shtrihen në kohë pas miratimit të saj. Në këto kushte është e sugjerueshme që plani i veprimit të përmbajë planifikime sa më realiste dhe të sakta, të indentifikojë masa konkrete me afate të mirëpërcaktuara në kohë.

Përgjegjësia institucionale dhe burimet financiare janë përcaktuar saktë. Mekanizmi monitorues dhe vlerësues është shprehur në mënyrë të përgjithshme, si një përmirësim cilësor më shumë

337. Ministria e Integrimit, “Action Plan addressing the recommendations of the European Commission Opinion for Albania”, miratuar nga Këshilli i Ministrave, më 21.3.2012. Aksesuar nga web site http://www.mie.gov.al/, f. 262.338. I referohet me reference Europeaid/129782/L/WKS/AL, për më shumë, shih https://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-ser-vices/index339. Tenderi është publikuar nga DPB me afat 14.9.2011 në total 28.920.627 lekë. Për më shumë, shih www.app.gov.al340. Komiteti Shqiptar i Helsinkit, Raport monitorimi „Përi situatën e respektimit të të drejtave të njeriut në Shqipëri për vitin 2011”, prill 2012, faqe 31.

6

i ngjashëm me një objektiv. Në rastin konkret do të shërbente si një tregues real dhe i matshëm qendra e paraburgimit dhe numri i vendeve të reja të paraburgimit që do të sjellë funksionimi i saj.

6.2.3 Ndërtim qendre paraburgimi dhe burgu, në Fier *institucioni përg jeg jës: Delegacioni i Komisionit Europian, Ministria e Drejtësisë dhe Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: 2011 – 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Ndërtimi i qendrës së paraburgimit dhe burgut në Fier është ende në proces. Është duke u realizuar me fonde të Bashkimit Europian, sipas programit IPA 2007 dhe IPA 2010341. Tenderi për ndërtimin e paraburgimit dhe të burgut të Fierit është publikuar në datën 6.2.2010 dhe është mbyllur në datën 31.8.2010, me fitues kompaninë Trema engineering 2 sh.p.k.342. Ndërtimi i këtij institucioni përfaqëson një kompleks të vetëm në të cilin do të akomodohen rreth 180 të paraburgosur duke përfshirë meshkuj, femra dhe të mitur dhe 600 të dënuar. Janë ende në proces procedurat e tenderimit për rrjetin e jashtëm inxhinierik të paraburgimit/burgut të Fierit, të shpallur nga DPB-ja343. Duke marrë në konsideratë që institucioni i ri i Fierit do të akomodojë si të paraburgosur, ashtu edhe persona të dënuar, pritet që ndërtimi i qendrës të sjellë përmirësimin e kushteve për të dyja këto kategori.

Afati, përgjegjësia institucionale dhe burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Për sa i takon vlerësimit të mekanizmit monitorues vlen i njëjti arsyetim si në masat e mësipërme. Në rastin konkret do të shërbente si një tregues real dhe i matshëm qendra e paraburgimit dhe e burgut në Fier si dhe numri i vendeve të reja të paraburgimit që do të sjellë funksionimi i këtij institucioni.

6.2.4 Ndërtim qendre paraburgimi dhe burgu në Shkodër *institucioni përg jeg jës: Delegacioni i Komisionit Europian, Ministria e Drejtësisë dhe Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: 2012 – 2013Statusi: E pazbatuar

Ndërtimi i qendrës është ende në proces tenderimi. Ndërtimi i institucionit të paraburgimit dhe burgut të Shkodrës është parashikuar të mbulohet me financimet e Bashkimit Europian, IPA 2011. Aktualisht, procesi i tenderimit për ndërtimin e këtij institucioni është hapur në datën 27.4.2012 dhe është mbyllur në datën 22.10.2012344. Kjo masë parashikon ndërtimin e një kompleksi të

341. Referuar referencës së thirrjes për tender Europeaid/129579/C/wKS/AL342. Për ndërtimin e paraburgimit afati është 16 muaj i ndjekur nga 12 muaj mbikëqyrje që nga lidhja e kontratës dhe për ndërtimin e burgut është 24 muaj i ndjekur nga 12 muaj mbikëqyrje. Kontrata e Lotit të parë me kompaninë fituese është me numër kontrate 2012/255-963 në vlerën totale prej 4 031 985, 73 euro dhe për lotin e dytë me nr. kontrate 2011/264-516 me vlerë 8 463 641,47 euro. Për më shumë, shih https://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-services/index343. Tenderi është shpallur fillimisht me afat 7.3.2012, me shumë totale 55.595.993 lekë e më pas është anuluar. Për më shumë shih www.app.gov.al344. https://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-services/index.cfm?do=publi.welcome&nbPubliList=15&orderby=upd&orderbyad=Desc&searchtype=RS&aofr


vetëm, i cili do të akomodojë 120 të paraburgosur, meshkuj, të mitur dhe femra, si dhe 600 të dënuar. Sipërfaqja totale planifikohet të jetë rreth 30000 m2345. Pas nënshkrimit të kontratës, afati që do t’i lihet subjektit fitues, bazuar në njoftimin për tender346, është 24 muaj, i ndjekur nga 12 muaj periudhë kohe mbikëqyrjeje për defektet. Ky institucion do të lehtësojë në mënyrë të ndjeshme ngarkesën e institucionit të Shën Kollit, Lezhë, sidomos për kushtet që do të ofrojë edhe për të miturit e paraburgosur.

Afati i realizimit të kësaj mase nuk është realist, pasi procedurat e tenderimit, të ndërtimit dhe të ndjekjes më pas të defekteve shkojnë më shumë se 2 vjet. Nisur nga procedurat e kryera deri më tani besojmë se ndërtimi i këtij institucioni do të marrë më shumë kohë nga afati i parashikuar. Përgjegjësia institucionale dhe burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Për sa i takon vlerësimit të mekanizmit monitorues, vlen i njëjti arsyetim si në masat e mësipërme 6.2.1 dhe 6.2.2. Në rastin konkret do të shërbente si një tregues real dhe i matshëm qendra e paraburgimit dhe burgu në Shkodër si dhe numri i vendeve të reja të paraburgimit dhe burgut që do të sjellë funksionimi i këtij institucioni.

6.2.5 Disbursimi i fondeve të TVSH-së dhe kostoja lokale për ndërtimin e burg jeve të reja (Fier, Elbasan, Berat) në kuadër të marrëveshjes së Qeverisë shqiptare (QSH) dhe Bashkimit Europian (BE) *institucioni përg jeg jës: Delegacioni i Komisionit Europian, Ministria e Drejtësisë dhe Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Janar - dhjetor 2011; janar - dhjetor 2012; janar - dhjetor 2013Statusi:E zbatuar

Bazuar në marrëveshjen-kuadër midis Qeverisë shqiptare dhe Komisionit të Bashkimit Europian347 për rregullat e bashkëpunimit në kuadër të mbështetjes financiare të qeverisë shqiptare dhe zbatimit të asistencës nga programi IPA, shteti shqiptar ka bërë disbursimin e fondeve të TVSH-së dhe kostove lokale për ndërtimin e institucioneve të reja, të cilat janë ndërtuar me fonde të BE-së. Sipas nenit 26/2 të marrëveshjes, të gjitha mallrat dhe shërbimet që janë pjesë e financimeve në kuadër të programeve IPA, duhet të përjashtohen nga të gjitha detyrimet financiare, doganore dhe tatimore, duke përfshirë edhe TVSH-në348. Disbursimi i TVSH-së është bërë për të tria ndërtimet e reja të institucioneve të Fierit, të Elbasanit dhe të Beratit.

Afatet e realizimit dhe burimet financiare për këtë masë janë përcaktuar në mënyrë të qartë dhe të ndara sipas viteve. Gjithashtu, përgjegjësia institucionale dhe mekanizmat monitorues janë shprehur në mënyrë konkrete dhe të matshme.

6.2.6 Projektimi për investimet e ardhshmeinstitucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve (DPB)Koha e realizimit: Mars - dhjetor 2012 Statusi: E zbatuar

345. Informacioni i referohet referencës së publikimit të tenderimit 132940/C/WKS/AL346. Tender notice i datës 17.7.2012.347. Marrëveshja është është nënshkruar në datën 18.10.2007 dhe ratifikuar nga Kuvendi i RSH-së me ligjin nr. 9840, datë 10.12.2007 dhe publikuar në Fletore zyrtare nr. 177, në datën 31.12.2007. Për më shumë, shih http://www.qpz.gov.al/botime/fletore_zyrtare/2007/PDF-2007/177-2007.pdf348. Për më shumë, shih http://www.minfin.gov.al/minfin/pub/framework_agreement_1493_1.pdf

6

DPB-ja çdo vit bën plane dhe projektime për investimet e ardhshme të vitit pasues duke përfshirë rikonstruksione godinash, mjedisesh, investime të tjera për institucione të ndryshme, të cilat kontribuojnë për përmirësimin e trajtimit të personave të paraburgosur dhe të dënuar. Për vitin 2011, DPB-ja ka bërë tenderime për rikonstruksione të mjediseve të institucionit të Tropojës, i cili ka përfunduar tashmë349. Gjithashtu, është bërë projektimi për përmirësimin e infrastrukturës së IEVP-së në Lezhë350, që vazhdon të zbatohet. Një tjetër nismë e marrë gjatë vitit 2011, janë projektet për eliminimin e lagështirës në IEVP-në, Vaqar, nr. 302 dhe DPB-në351, të cilat janë tenderuar dhe janë realizuar investimet përkatëse. Për vitin 2012 janë hartuar projektime për investime për IEVP-në “Ali Demi”, nr. 325 dhe nr.302, për të cilat ende nuk është hapur fondi i investimit.

Në planin për projektime për investime të ardhshme, DPB-ja mund të parashikonte si investime dhe rekomandimet e Komitetit për Parandalimin e Torturës (CPT) për Shqipërinë352. Bazuar në rekomandimin 51 të këtij raporti, rekomandohet të merren masa për investime në institucionet ekzistuese për vendosjen e dritareve në çdo dhomë me qëllim që të futet sa më shumë dritë natyrale, por zbatimi i rekomandimeve të CPT-së nuk është parashikuar si pjesë përbërëse e këtij objektivi. Gjithashtu, CPT-ja ka dhënë rekomandime për marrjen e masave për vendosjen e strehëve në paraburgimin e Kukësit. Pavarësisht përgjigjes së Ministrisë së Drejtësisë që këto përmirësime infrastrukturore do të realizohen shpejt353, në projektimet e investimeve për vitet 2011 – 2012 nuk janë planifikuar investime të tilla.

Afatet e realizimit dhe burimet financiare për këtë masë janë përcaktuar në mënyrë të qartë dhe të ndara sipas viteve. Institucioni përgjegjës është përcaktuar saktë. Mekanizmi monitorues dhe vlerësues është shprehur në mënyrë të përgjithshme, si një përmirësim cilësor më shumë i ngjashëm me një objektiv. Në rastin konkret, do të shërbenin si një tregues real dhe i matshëm llojet e investimeve konkrete që do të realizoheshin. Në mënyrën si është formuluar, ky tregues është i vështirë për t’u vlerësuar dhe për t’u monitoruar.

6.2.7 Tenderi i projektit për ngrohjen qendrore në IEVP-në në Peqininstitucioni përg jeg jës:Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars – maj 2011Statusi: E pazbatuar

6.2.7/1 Tenderi i investimit për ngrohjen qendrore në IEVP-në në Peqininstitucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Maj - dhjetor 2011Statusi:E pazbatuar

349. Tenderi i rikonstruksionit është hapur në datën 7.7.2011, fituar nga Armandi shpk, datë 25.7.2011, në shumën 425.6731 lekë. Për më shumë, shih www.app.gov.al350. Është hapur si tender më datë 7.6.2011, fitues Liqeri VII me vlerë 12.550.817 lekë.Për më shumë, info www.app.gov.al351. DPB-ja ka bërë tenderimin për eliminimin e lagështirës në godinën e DPB-së me thirrje tenderi Re. 49354-05-09-2011. Fitues është kompania Sinder AB , me vlerë kontrate rreth 1.285.977 lekë. Është realizuar në praktikë. Për më shumë informacion, shih Agjencia e Prokurimeve Publik, www.app.gov.al352. Përgjigjja e shtetit shqiptar, bazuar në raportin e CPT-së (Komisionit për Parandalimin e Torturës të KiE), sipas vizitës në Shqipëri në datat 10 – 21 maj 2010, Strasbourg 20 mars 2012. Për më shumë, shih http://www.cpt.coe.int/documents/alb/2012-11-inf-eng.pdf353. znj. Blerina Gjerazi, Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve, shefe e zyrës së marëdhënieve me jashtë dhe zyrës së shtypit, intervistë, datë 21.9.2012.


Nga informacioni i marrë nga DPB-ja, tenderi i projektit dhe i investimit për ngrohjen qendrore në IEVP-në në Peqin nuk është realizuar ende354. Gjithashtu, nga verifikimi i faqes zyrtare355 të Agjencisë për prokurorimet publike, për periudhën 2011- 2012, nuk rezulton asnjë informacion. Investimi për ngrohjen qendrore do të përmirësonte kushtet e personave që qëndrojnë në këtë institucion. Për më tepër, ky është një institucion relativisht i ri, i cili është ndërtuar në vitin 1993 dhe, pavarësisht kësaj, infrastruktura e tij lë për të dëshiruar.

Institucioni përgjegjës, afati i realizimit, burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme; dy elementet e fundit janë caktuar njëkohësisht të ndara sipas fazave konkrete. Mekanizmi monitorues është caktuar i njëjtë me masën e mësipërme. Përveç formulimit si objektiv, treguesi i dytë i përcaktuar nuk ka lidhje me masat përkatëse.

6.2.8 Tenderimi dhe përgatitja e projektit për ndërtimin e ri të burgut 313, Tiranëinstitucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - maj 2011Statusi: E zbatuar pjesërisht

6.2.8/1 Tenderimi i investimit (faza 1) për ndërtimin e ri të burgut 313, Tiranëinstitucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - maj 2011Statusi:E pazbatuar

Gjatë vitit 2011 është përgatitur detyra e projektimit nga stafi i përcaktuar me urdhër të DPB-së356, por, për shkak të mungesës së fondeve, nuk është hapur ende tenderi për investimin. DPB-ja ka hapur tenderin357 për konsulencë – shërbime për godinën e re të paraburgimit 313, i cili është ende aktiv. Veprimet për tenderimin e investimit për ndërtimin e një burgu të ri 313, në Tiranë, i gjejmë të përsëritura edhe në masën 6.2.13.

Vonesa në realizimin e tenderimeve dhe të ndërtimit të një institucioni të ri nr. 313, në Tiranë, sjell pasoja mbi të drejtat e të dënuarve, duke qenë se ky institucion është tepër i amortizuar, ka mungesë të tualeteve dhe të ujit të pijshëm në qelitë e të tria seksioneve, mjedise me lagështirë dhe të mbipopulluara me të dënuar, qeli të papërshtatshme, të pandriçuara mjaftueshëm etj.358.

Institucioni përgjegjës, afati i realizimit, burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Dy elementet e fundit janë caktuar njëkohësisht, të ndara sipas fazave konkrete. Mekanizmi monitorues është caktuar i njëjtë me masën e mësipërme. Përveç formulimit si objektiv, treguesi i dytë i përcaktuar nuk ka lidhje me masat përkatëse. Në rastin konkret do të shërbenin si tregues real dhe i matshëm llojet e investimeve konkrete që do të realizoheshin duke i formuluar si tregues sasiorë. Në këtë mënyrë, siç është shprehur, ky tregues është i pamonitorueshëm.

354. Njëlloj si më lart.355. www.app.gov.al356. Njëlloj si footnote nr. 26.357. Tender me nr. ref. 52060-07-13-2011, www.app.gov.al358. Instituti Europian i Tiranës, “Raporti i vizitës së monitorimit në IEVP-në “Jordan Misja” (313), Tiranë.http://iet-eit.org/al/pdf/Raport%20313.pdf

6

6.2.9 Tenderimi dhe realizimi i punimeve për kanalizimin e ujërave të zeza në IEVP-në në Korçëinstitucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - dhjetor 2011 Statusi: E pazbatuar

Për këtë masë janë kryer disa veprime, si: është hartuar detyra e projektimit dhe preventivat përkatës, janë bërë kërkesa në Ministrinë e Drejtësisë për fonde, të cilat ende nuk janë akorduar. Kjo masë pritet të realizohet gjatë vitit 2013. Nga informacioni i dhënë nga DPB-ja359 rezulton se tenderi është hapur, por, më pas, është pezulluar për shkak të ndryshimit të procedurave me një udhëzim të ministrit të Financave lidhur me rikonstruksionet me fonde të buxhetit të shtetit. Investimi në IEVP-në në Korçë do të sjellë përmirësim të dukshëm e të nevojshëm në këtë institucion të ri që ka filluar të funksionojë në vitin 2008360.

Institucioni përgjegjës, afati dhe burimet financiare janë indentifikuar në mënyrë të përshtatshme dhe konkrete. Sërish problem mbetet formulimi i dobët dhe i pasaktë i mekanizmave monitorues dhe vlerësues, të cilët janë parashikuar njëlloj nga masa 6.2.6 deri në masën 6.2.14.

6.2.10 Tenderimi i fondeve dhe realizimi i kontratave për linja elektrike të veçanta për IEVP-të: -linjën 2 elektrike në Fushë- Krujë, Durrësinstitucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars – dhjetor 2012 Statusi: E pazbatuar

Situata me zbatimin e kësaj mase është e ngjashme me atë të mësipërme. Gjithashtu, ajo pritet të realizohet gjatë vitit 2013361. Detyra e projektimit, e cila është prokuruar me urdhër të drejtorit të përgjithshëm të Burgjeve, nr. prot 250, datë 10.6.2010, është realizuar në shtator 2010362. Investimet përkatëse do të sjellin përmirësim në të dyja institucionet, sidomos në stinën e dimrit. Bazuar në monitorimet e kryera gjatë vitit 2011, nga organizata të ndryshme, është konstatuar se institucioni i Fushë-Krujës vuan nga mungesa e energjisë me orë të zgjatura, kjo për shkak të shkëputjeve të energjisë nga linja e zonës së furnizimit. Kjo pasohet, gjithashtu, nga mosfurnizimi me ujë. Disa institucione të tjera e kanë zgjidhur situatën me gjeneratorë, por në institucionin e Fushë-Krujës nuk ka të tillë.Vlerësimi për afatet, përgjegjësinë institucionale, burimet financiare dhe treguesit është i njëjtë me argumentet në 6.2.9.

6.2.10/1 Rikonstruksion i rrjetit elektrik në Lushnjë *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - dhjetor 2013

359. Blerina Gjerazi, Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve, shefe e zyrës së marëdhënieve me jashtë dhe zyrës së shtypit, intervistë, datë 21.9.2012.360. http://www.dpbsh.gov.al/?fq=brenda&gj=gj1&kid=79361. Njëlloj si me lart. 362. www.app.gov.al


Statusi: Jashtë afatit të monitorimit

6.2.11 Tenderimi i fondeve dhe realizimi i kontratave për puse, depo uji, linjë ujësjellësi për IEVP-në në Krujëinstitucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - dhjetor 2012Statusi: E pazbatuar

Njëlloj si më lart, edhe për këtë masë janë përgatitur: detyra e projektimit, preventivat si dhe kërkesat përkatëse për fonde në MD, fonde këto të cilat nuk janë akorduar ende. Masa pritet të realizohet gjatë vitit 2013363. Infrastruktura tepër e amortizuar e këtij institucioni ka bërë që prej shumë kohësh të ketë probleme të vazhdueshme me ujin, me ngrohjen, me lagështirën etj.364. Për këtë arsye, realizimi sa më parë i këtij investimi do t’i jepte zgjidhje njërit prej shumë problemeve më imediate të tyre.

Për sa i takon vlerësimit të parashikimeve të bëra për institucionet përgjegjëse, afatet, burimet financiare dhe mekanizmat monitorues vlejnë të gjitha argumentet e cituara në masën 6.2.9.

6.2.11/1 Tenderimi i fondeve dhe realizimi i kontratave për rikonstruksionin e linjës së ujësjellësit në Burrel *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars – dhjetor 2013 Statusi: Jashtë afatit të monitorimit

6.2.12 Tenderimi i fondeve dhe realizimi i kontratave për rikonstruksionin e godinave 1, 2, 3, Rrogozhinë; faza 1institucioni përg jeg jës:Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - dhjetor 2012Statusi: E zbatuar

Tenderi është realizuar dhe zbatimi i fazës së parë për rikonstuksion ka përfunduar. Kjo masë është realizuar nga DPB-ja365. Rikonstruksioni i IEVP-së në Rrogozhinë është një investim më se i domosdoshëm duke parë kushtet fizike tepër të amortizuara të institucionit aktual.

Për sa i takon vlerësimit të parashikimeve të bëra për institucionet përgjegjëse, afatet, burimet financiare dhe mekanizmat monitorues vlejnë të gjitha argumentet e cituara në masën 6.2.9.

6.2.12/1 Tenderimi i fondeve dhe realizimi i kontratave për: rikonstruksionin e godinës për gratë, Rrogozhinë; faza 2*institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - dhjetor 2013

363. Blerina Gjerazi, Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve, shefe e zyrës së marëdhënieve me jashtë dhe zyrës së shtypit, intervistë, datë 21.9.2012.364. Shih KShH, Raport monitorimi “Për situatën e respektimit të të drejtave të njeriut në Shqipëri, për vitin 2011”, , prill 2012, faqe 31.365. Tenderi me nr ref. 46117-04-04-2011; për më shumë, shih www.app.gov.al

6

Statusi: Jashtë afateve të monitorimit

6.2.13 Tenderimi i fondeve dhe realizimi i kontratave për ndërtimin e burgut të ri ”J.Misja”institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - dhjetor 2012Statusi: E pazbatuar

6.2.13/1 Tenderimi i fondeve dhe realizimi i kontratave për ndërtimin e burgut të ri në rr. “A.Demi”*institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - dhjetor 2012 ose (mars – dhjetor 2013366)Statusi: E pazbatuar

Është përgatitur detyra e projektimit për ndërtimin e burgut në rr.”Jordan Misja”, por, për shkak të mungesës së fondeve, nuk është hapur tenderi. Ashtu siç është thënë edhe në masën 8, tenderimi i projektit për ndërtim është ende në proces367. Në të njëjtën situatë gjendet dhe zbatimi i masës për ndërtimin e burgut të ri “Ali Demi”, për të cilën në prill 2011 është kryer detyra e projektimit nga stafi i DPB-së me urdhër të drejtorit të përgjithshëm të Burgjeve, nr.113, datë 29.3.2011368. Ndërtimi sa më shpejt i institucioneve të reja në ”Jordan Misja” dhe “Ali Demi” kanë qenë dy nga rekomandimet e CPT-së në raportin e fundit për Shqipërinë369. Pavarësisht se në përgjigjen zyrtare të DPB-së drejtuar CPT-së thuhej se projektet për ndërtimin e këtyre dy institucioneve dhe procedurat e tenderit ishin bërë gati gjatë vitit 2011 dhe fondi do të akordohej në vitin 2012, kjo nuk ka gjetur ende zbatim370.

Afati i realizimit i kësaj mase nuk është lehtësisht i identifikueshëm, për shkak të përfshirjes nën një masë të vetme të tri veprimeve të veçanta,të cilat nuk kanë lidhje me njëra – tjetrën, ndërkohë që janë përcaktuar vetëm 2 afate kohore të vështira për të kuptuar se cilës masë i përkasin. E njëjta gjë vlen edhe për burimet financiare. Institucioni përgjegjës është caktuar në mënyrën e duhur. Treguesit janë hartuar të paplotë dhe të pasaktë.

6.2.13/2 Tenderimi i fondeve dhe realizimi i kontratave për -rikonstruksion zyrash DPB*institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - dhjetor 2013Statusi: Jashtë afatit kohor të monitorimit6.2.14 Tenderimi i fondeve dhe realizimi i kontratave për sisteme ngrohjeje në IEVP*institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - dhjetor 2013Statusi:Jashtë afatit të monitorimit

366. Nuk është shumë e qartë periudha e zbatimit në planin e veprimit të Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë. Botuar në Fletore zyrtare nr. 116, datë 18 gusht 2011, me VKM nr. 519, datë 20.07.2011, botim i QPZ, Tiranë367. www.app.gov.al368. Tenderi për konsulencë – shërbime për ndërtimin e burgut të ri në ”A.Demi” vazhdon të qëndroj i hapur. Vlera limit është 14.166.666 lekë. Për më shumë, info www.app.gov.al369. Raport për Shqipërinë, i CPT-së (Komisionit për Parandalimin e Torturës të KiE), sipas vizitës në Shqipëri në datat 10 – 21 maj 2010, Strasburg 20 mars 2012. Për më shumë shih http://www.cpt.coe.int/documents/alb/2012-11-inf-eng.pdf370. Raport për Shqipërinë, i CPT-së (Komisionit për Parandalimin e Torturës të KiE), sipas vizitës në Shqipëri në datat 10 – 21 maj 2010, Strasbourg 20 mars 2012. Për më shumë, shih http://www.cpt.coe.int/documents/alb/2012-11-inf-eng.pdf


6.2.15 Tenderimi dhe realizimi i kontratës për bllokim të valëve celulare *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - dhjetor 2011; mars – dhjetor 2013Statusi: E pazbatuar

Bazuar nga informacioni i marrë nga DPB-ja371, tenderi është zhvilluar nga Ministria e Drejtësisë, por nuk është mundësuar realizimi i kontratës, pasi fondi është “djegur”. Nga informacioni i dhënë, rezulton se, fillimisht, janë sjellë pajisjet përkatëse nga kompania izraelite, fituese e tenderit, por, më pas, është pezulluar për mungesë të fondit. Zbatimi i kësaj mase është shumë i rëndësishëm, pasi ajo do të ndihmojë në rritjen e sigurisë së personave të dënuar dhe të paraburgosur. Kjo masë ka përsëritje me një pjesë të veprimeve të masës 6.2.16 të cituar më poshtë.

Afatet e realizimit dhe burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë të qartë dhe konkrete për secilën nga nënfazat e masës (tenderimi dhe realizimi i kontratës). Është i vështirë përcaktimi i përshtatshmërisë së shumës së caktuar apo i afateve të vendosura për realizimin e masës. Por, mbetet e rëndësishme për t’u theksuar se ato janë të përcaktuara konkretisht dhe nuk janë lënë evazive. Institucioni dhe treguesit janë përcaktuar, gjithashtu, në mënyrën e duhur.

6.2.16 Tenderimi i fondeve dhe realizimi i kontratave për: antena të përqendruara; rrufepritës; kamerizim dhe mbrotje perimetrike; bllokues valësh celulare institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars - dhjetor 2012Statusi: E zbatuar pjesërisht

Sipas informacioneve të dhëna nga DPB-ja372, pajisja me kamera dhe mbrojtja perimetrike është në proces për gjithë sistemin penitenciar. Aktualisht, ky proces ka përfunduar në 8 institucione paraburgimi dhe institucione të ekzekutimit të vendimeve penale, si në Kavajë, Vlorë, Durrës, Fushë-Krujë, 313, 302, 325 dhe Vaqar. Aktualisht, kamerizimi dhe mbrojtja perimetrike është në proces në institucionet e Sarandës, Tropojës, Kukësit dhe Tepelenës.

Lidhur me rrufepritësit dhe antenat e përqendruara, ato janë realizuar më përpara se afati i vendosur në këtë masë. Për sa u përket bllokuesve të valëve celulare, siç u tregua edhe më sipër, masa është e pazbatuar. Disa tenderime të fondeve dhe realizim kontratash janë bërë nga DPB-ja, lidhur me “Mirëmbajtjen për pajisje teknike për sistemin e monitorimit në IEVP-të penale”373, dhe për “Mirëmbajtje të sistemit të komunikimit analog dhe trunk digital në IEVP”374.

Nevojitet që ky plan veprimi të shmangë përsëritjen e masave të njëjta. Gjithashtu, ai duhet të adresojë me përpikëri dhe në mënyrë të përditësuar planet për projektime dhe investime të DPB-së.

371. Blerina Gjerazi, Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve, shefe e zyrës së marëdhënieve me jashtë dhe zyrës së shtypit, intervistë, datë 21.09.2012372. Njëlloj si me lart.373. Tenderi me nr. ref. 59034 – 5 – 07 – 2012, fitues kompania Coratel, për më shumë, info www.app.gov.al374. Tenderi me nr. ref. 45161 – 93-24-2011, fitues kompania Coratel, për më shumë, info www.app.gov.al

6

Afati i realizimit është realist dhe i parashikuar brenda një viti kalendarik. Përgjegjësia institucionale dhe burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë konkrete.Mekanizmat monitorues mungojnë për këtë masë. Tregues i kësaj mase do të duhej të ishte listimi i investimeve që planifikoheshin të kryheshin në institucionet përkatëse.

6.2.17 Sigurimi i trajtimit ushqimor për të dënuarit *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars – prill 2011, mars – prill 2012, mars – prill 2013Statusi: E zbatuar

Trajtimit ushqimor për të dënuarit dhe të paraburgosurit është detyrë rutinë e DPB-së, ndaj nuk duhej të kishte gjetur vend në këtë plan veprimi. Shteti ka detyrimin që personave që mbahen në mjedise të izoluara, t’u ofrojë ushqim, shërbim shëndetësor dhe të sigurojë trajtimin human dhe respektimin e të drejtave të tyre. DPB-ja ka një buxhet vjetor për trajtimin ushqimor për personat që ndodhen në sistemin penitenciar. Që në vitin 2007, bazuar në urdhrin e përbashkët të ministrit të Drejtësisë dhe ministrit të Shëndetësisë, nr. 205/3, datë 27.7.2006, norma ushqimore, sipas kategorive të personave që ndodhen në institucionet penitenciare (burg je dhe paraburgime), ka qenë e ndarë sa më poshtë:

2.615 k/kal për personat jo të punësuar dhe për të miturit 3.033 k/kal për personat e punësuar 3.345 k/kal për personat e sëmurë

Pavarësisht normës së përcaktuar ditore të ushqimit,e cila zbatohet nga institucionet penitenciare për të dënuarit dhe të paraburgosurit, përsëri një pjesë e konsiderueshme e tyre marrin ushqim nga familjarët e tyre375. Nga vëzhgimet e kryera nga organizata të ndryshme, ka rezultuar se në disa institucione, sidomos në ato që janë investime të reja, kushtet e kuzhinave dhe të gatimit janë të mira376 dhe ushqimi është i bollshëm, pavarësisht se nga intervistat ka rezultuar se personat që qëndrojnë në këto institucione ngrenë pretendime të mospëlqimit të ushqimit377 të institucionit.

Afati i realizimit është përcaktuar në mënyrë të vazhdueshme për të 3 vitet që mbulon plani i veprimit. Institucioni përgjegjës dhe burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme dhe konkrete. Mekanizmi monitorues është formuluar në mënyrë të paqartë dhe pa lidhje të dukshme me vetë masën. Indikatorë që do të duhej të planifikoheshin janë: ulja e numrit të të dënuarve që marrin ushqim nga familjet apo vlerësimet e vetë të dënuarve për cilësinë dhe sasinë e ushqimit të siguruar nga institucioni.

6.2.18 Sigurimi i medikamenteve për të dënuarit *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: Mars – prill 2011, mars – prill 2012, mars - prill 2013Statusi: E zbatuar

375. Albania, Progress report 2012, European Commision, faqe 17, publikuar në 10.10.2012, Bruksel. Për më shumë, shih http://www.mie.gov.al/ 376. IET, “Raporti i vizitës së monitorimit në IEV P-në në Tropojë”, 2012 , http://iet-eit.org/al/pdf/Raporti%20Tropoje%202012.pdf377. IET, “Raporti i vizitës së monitorimit në IEVP-në në Lezhe” http://iet-eit.org/al/pdf/Raporti%20Lezhes%202012.pdf


Sigurimi i barnave mjekësore për të dënuarit dhe të paraburgosurit është detyrë rutinë e DPB-së dhe jo një veprim që synon të përmbushë një objektiv vizionar dhe strategjik për reformën në drejtësi. Masa të tilla nuk duhet të jenë pjesë e këtij plani veprimi. Për të zbatuar këtë masë, DPB-ja ka një buxhet të caktuar, si për materiale mjekësore edhe për barna. Nga informacionet e dhëna nga DPB-ja378, buxheti i shpenzuar për vitin 2011 ishte 27.900.000 lekë. Ndërkohë që gjatë 6-mujorit të parë të vitit 2012, buxheti i shpenzuar është 11.000.000 lekë, i cili ka ardhur duke u ulur në krahasim me parashikimin dhe shpenzimet e kryera në të njëjtën periudhë të vitit të mëparshëm. Kjo ka ndodhur për shkak të përfshirjes së tyre në skemën e sigurimeve shoqërore dhe për efekt të urdhrit të përbashkët.

Një risi në këtë fushë, e cila ka sjellë uljen e buxhetit të shpenzuar për shpenzime mjekësore, është miratimi i urdhrit të përbashkët i ministrit të Drejtësisë dhe ministrit të Shëndetësisë, “Për përfshirjen e personave të paraburgosur dhe të dënuar në skemën e sigurimeve shëndetësore”, maj 2012. Fillimisht, zbatimi i këtij urdhri ka gjetur zbatim për 3 persona që gjenden në institucionet penitenciare në Shqipëri, të cilët nga kurat mjekësore tepër të shtrenjta që duhet të bënin, shpenzonin një pjesë të konsiderueshme të buxhetit përkatës të DPB-së për barna mjekësore379. Gjatë vitit 2011 janë bërë depistime të 1000 personave të dënuar me heqje lirie për sëmundjen e TBC-së HIV/AIDS-it, ISST-së, hepatitit etj.380.

Pavarësisht nga sa më sipër, nisur nga konstatimet e bëra nga orgnizata monitoruese, ende vihen re probleme dhe mangësi të tilla, si p.sh., mungesa e autoambulancës në institucionin e paraburgimit të Vlorës dhe atë të Korçës381, mungesa të barnave për terapinë mjekësore të të sëmurëve mendorë në IEVP-në “Ali Demi”, mungesa të barnave dhe pajisjeve të shërbimit dentar në IEVP-në në Lezhë382, shërbim jo i mirë mjekësor në IEVP-në në Telepenë383 etj.

Afati i realizimit është përcaktuar në mënyrë të vazhdueshme për të 3 vitet që mbulon plani i veprimit. Burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë konkrete për çdo vit. Përgjegjësia institucionale nuk është përcaktuar siç duhet, pasi, krahas DPB-së, do të duhej të përfshihej edhe Ministria e Shëndetësisë, konkretisht Instituti i Sigurimeve Shëndetësore. Mekanizmi monitorues është i caktuar në mënyrë të përshtatshme, si tregues cilësor.

6.2.19 Miratimi i projektvendimit të Këshillit të Ministrave për përfshirjen e personave të dënuar me burgim dhe të paraburgosurve në kategorinë e personave ekonomikisht joaktivëinstitucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: 2011Statusi:E zbatuar

378. Blerina Gjerazi, Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve, shefe e zyrës së marëdhënieve me jashtë dhe zyrës së shtypit, intervistë, datë 21.9.2012.379. Shkalla e sëmundshmërisë në sistemin e burgjeve sipas klinikave është 294 persona me probleme kardiake, 110 neurogji, 47 ne-frologji, 82 reumatologji, 31 okulistikë, 3 persona sklerozë multiple, 108 persona me mjekim të detyruar, 331 persona me problem të shëndetit mendor, 177 me gastrohepatalogji, 145 pneumologji, 3 persona me AIDS, 6 me TBC, 1 me sifiliz, 14 me aftësi të kufizuar, 174 përdorues droge.380. Raporti I DPB 2011, botuar në prill 2012, f. 17.381. KShH, Raport monitorimi për institucionet e Vlorës dhe të Korçës”, datë 3.7.2012, drejtuar me shkresë, datë 25.7.2012, drejtorit të Vlorës dhe 20 korrik 2012, në Korçë.382. IET, “Raporti i vizitës së monitorimit në IEVP-në e Lezhës”, http://iet-eit.org/al/pdf/Raporti%20Lezhes%202012.pdf383. IET “Raporti i vizitës së monitorimit në IEVP-në e Tepelenës” http://iet-eit.org/al/pdf/Raporti%20Tepelene%202012.pdf

6

Projektvendimi i parashikuar në këtë masë është miratuar me VKM nr. 337, datë 6.4.2011. Miratimi i kësaj VKM-je përcakton se drejtoritë rajonale të sigurimeve të kujdesit shëndetësor të qarkut përkatës lidhin kontrata me mjekët e IEVP-ve për lëshimin e recetave me rimbursim të plotë. Gjithashtu, ai ka sjellë dhe miratimin e urdhrit të përbashkët të ministrit tëDrejtësisë dhe ministrit tëShëndetësisë “Për përfshirjen e të paraburgosurve dhe të dënuarve në skemën e sigurimit shëndetësor”384, mbi bazën e të cilit ISSH-ja informon DPB-në se: Mjekët e shërbimit të neurolog jisë së QSUT-së, të cilët kanë kontratë me iSKSH-në, do të vizitojnë personat që kanë diagnozën “sklerozë multiple” për lëshimin e recetës me rimbursim për betainterferon dhe do të merret në farmacinë e QSUT-së “Nënë Tereza”. Kjo do të thotë se, për tre personat me sklerozë multiple385, për të cilët bliheshin barna tepër të shtrenjta, aktualisht këto shpenzime do të mbulohen nga skema e sigurimit shëndetësor. Gjithashtu, për zbatim të saj, është hartuar dhe kontrata dypalëshe, e cila konfirmon bazat e veprimtarisë së infrastrukturës dokumentare dhe zbatimit të skemës së sigurimeve shëndetësore në të gjithë sistemin e burgjeve386.

Afati i realizimit, i përcaktuar në këtë plan veprimi për këtë masë, është realist. Përgjegjësia institucionale nuk është përcaktuar fare. Këshilli i Ministrave duhet të ishte caktuar si institucioni përgjegjës. Burimet financiare janë caktuar si shpenzime operative, të përshtatshme për këtë masë. Mekanizmat monitorues janë shprehur në mënyrë formale. Tregues konkret për këtë masë është hyrja në fuqi e VKM-së.

6.2.20 Përgatitja e planit të punës për trajnimin e stafit sipas kurrikulave të miratuara *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: 2011, 2012, 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar

DPB-ja çdo vit përgatit planin e punës për trajnimin e stafit sipas kurrikulave të miratuara. Me urdhër të drejtorit të përgjithshëm të Burgjeve është miratuar plani i veprimit për trajnimet, për vitin 2012. Qendra e trajnimit pranë DPB-së, gjatë përgatitjes së planit të veprimit ka mbajtur në konsideratë detyrat dhe rekomandimet e përcaktuara në Progres Raportin e BE-së, aktet ligjore dhe nënligjore për trajtimin e personave të paraburgosur dhe të dënuar. Për vitin 2011 janë parashikuar të zhvillohen 251 ditë trajnim për 1054 punonjës dhe për vitin 2012 janë parashikuar 219 ditë trajnim me 1317 punonjës të të gjitha niveleve.

Përgatitja e planit të punës e bën më efektiv trajnimin e stafit kjo dhe në shërbim të trajtimit të personave të dënuar dhe të paraburgosur si dhe për koordinimin me organizatat jofitimprurëse, të cilat japin kontribute të qenësishme në trajnimin e stafit të burgjeve.Duke qenë detyrë funksionale e DPB-së, afati është realist dhe i përsëritur për çdo vit. Përgjegjësitë institucionale janë përcaktuar mirë. Burimet financiare janë caktuar si shpenzime operative, të përshtatshme për këtë masë. Mekanizmat monitorues nuk janë formuluar qartë. Plani i punës për trajnimin e stafit dhe numri konkret i personave të trajnuar duhet të ishin përcaktuar si tregues të kësaj mase.

384. Urdhër i përbashkët MD dhe MSH “Për përfshirjen e të paraburgosurve dhe të dënuarve në skemën e sigurimit shëndetësor”, datës 24 maj 2012.385. Një ndër personat me sklerozë multiple në sistemin e burgjeve është dhe A.Grori.386. Blerina Gjerazi, Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve, sektori i shtypit, intervistë datë 21.09.2012.


6.2.21 Hartimi i programeve rehabilituese mujore për të dënuarit dhe të paraburgosurit dhe trajnimi i stafit edukues për programet bashkëkohore të integrimit të personave me liri të kufizuar *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: 2011 - 2013 (i vazhdueshëm)Statusi:E zbatuar

Pjesë e hartimit të programit të punës të stafeve edukuese është edhe hartimi i programeve rehabilituese për të dënuarit dhe të paraburgosurit. Kjo është, gjithashtu, detyrë funksionale e stafit të institucioneve penitenciare. Pjesë e programeve rehabilituese mujore për të dënuarit dhe të paraburgosurit janë programet e posaçme, si menaxhimi i zemërimit dhe agresionit387, parandalimi i vetëvrasjeve388, aktivitete të ndryshme sociale për të gjithë personat389, veçanërisht për ata që vuajnë nga probleme të shëndetit mendor dhe ata që kanë qenë përdorues të lëndëve narkotike390, programe individuale për personat e dënuar dhe të paraburgosur etj. Gjatë muajit planifikohen dhe zhvillohen biseda këshilluese çdo ditë nga ana e stafit të kujdesit social, me tema të ndryshme, si: si të përballojmë presionin e grupit, si të përvetësojmë aftësi për t‘u përshtatur me jetën e re sociale, menaxhimi i stresit, prindërimi në distancë etj.391. Për vitin 2012 janë planifikuar trajnime me grupet multidisiplinare për parandalimin e diskriminimit dhe të keqtrajtimit. Janë planifikuar trajnime me punonjës të institucioneve në seksionet e të cilave janë vendosur të mitur, si Vlorë, Korçë, Lezhë dhe Tiranë.

Pavarësisht hartimit të programeve rehabilituese mujore për të dënuarit dhe të paraburgosurit dhe trajnimit të stafit edukues, vështirësia qëndron në zbatimin plotësisht të tyre. Nga monitorimet e organizatave të ndryshme rezulton se në IEVP-në në Tepelenë kushtet e këqija dhe mungesa e mjediseve dhe e bazës materiale mbështetëse vështirësojnë zbatimin e programeve mujore të hartuara392. IEVP-ja në Burrel nuk disponon një fond të veçantë për realizimin e shërbimeve dhe të aktiviteteve me karakter social edukativ. Në IEVP-në në Korçë mungojnë programet sociale, edukuese dhe kurset profesionale. Shpeshherë mungesa e stafit edukues, sipas organikës së përcaktuar, në më të shumtën e institucioneve penitenciare ndikon, gjithashtu, në moszbatimin e programeve përkatëse. Në disa institucione të tjera, (kryesisht ato të të miturve), si institucioni i të miturve në Kavajë, krahas programeve mujore, zbatohen edhe programe ditore rehabilituese393.

Duke qenë detyrë funksionale e DPB-së, afati është realist dhe i përsëritur për çdo vit. Përgjegjësitë institucionale janë përcaktuar mirë. Burimet financiare janë caktuar si shpenzime operative, të përshtatshme për këtë masë. Mekanizmat monitorues janë formuluar shumë saktë. Ky është një model që duhet ndjekur edhe për masat e tjera.

387. Për vitin 2011, nga të dhënat e DPB-së, çdo muaj janë përfshirë mesatarisht 236 të rinj 18 – 21 vjeç dhe 107 të mitur si dhe mesatarisht çdo muaj janë përfshirë 121 gra të dënuara dhe të paraburgosura.388. Gjatë vitit 2011 janë trajtuar gjithsej 96 persona. Për më shumë shih “Sistemi i burgjeve shqiptare”, botim i dytë, botues Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve, prill 2012, f. 25.389. Gjatë vitit 2011, mesatarisht në 1 muaj, personat me liri të kufizuar janë të përfshirë në 110 orë aktivitete dhe 138 orë aktivitete sociale.390. Për personat që përdorin lëndë narkotike, janë arritur marrëveshje bashkëpunimi me shoqatën Aksion Plus e cila ofron trajtimin e tyre me metadon. 391. http://www.dpbsh.gov.al/?fq=brenda&gj=gj1&kid=40392. Shih, KShH, “Raporti i monitorimit përi situatën e respektimit të të drejtave të njeriut në Shqipëri për vitin 2011”, prill 2012, faqe 37393. Shih, IET “Raporti i monitorimit të institucionit të të miturve, Kavajë, nga IET, datë 20 qershor 2012, për më shumë, shih http://www.iet-eit.org/al/pdf/Kavaja%20monitorim%202012.pdf

6

6.2.22 Trajnimi i përg jithshëm i stafit civil dhe atij me uniformë për standardet europiane të trajtimit të personave me liri të kufizuar *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: 2011 - 2013 (i vazhdueshëm)Statusi:E zbatuar

Trajnimet e stafit civil dhe atij me uniformë kryhen vazhdimisht, si nga qendra e trajnimit, ashtu edhe nga organizata të ndryshme ndërkombëtare dhe vendëse394. Gjatë vitit 2011 janë kryer 251 ditë trajnimi nga qendra e trajnimit dhe janë përfshirë në trajnime 1024 punonjës të sistemit të burgjeve e të paraburgimeve të të gjitha kategorive. Janë certifikuar për përfundimin e programit bazë dhe të mesëm 834 punonjës, nga të cilët 373 punonjës të rolit bazë. Për vitin 2011 janë trajnuar 90 punonjës dhe specialistë të sigurisë, bazuar në ligjin “Për policinë e burgjeve”. Trajnime specifike janë organizuar për parandalimin e sëmundjeve infektive, për trajnimin e përdoruesve dhe për zbatimin e dënimeve alternative395. Gjithashtu, janë planifikuar dhe janë në proces sesionet e trajnimit për stafet e reja të cilat do të rekrutohen për institucionet që do të hapen për vitin 2012 në Elbasan, Fier dhe Berat.

Për vitin 2012 janë planifikuar të kryhen 219 ditë trajnim dhe të trajnohen 1317 punonjës të të gjitha niveleve dhe deri në shtator 2012 janë trajnuar rreth 1143 punonjës. Temat kryesore që planifikohen të jenë pjesë e këtyre trajnimeve me stafin e të gjitha niveleve janë lidhur me prokurimet publike, me procedurat e kërkesë-ankesave, shëndetin mendor, parandalimin e diskriminimit dhe mbrojtjen e grupeve vulnerabël, me menaxhimin etj396.

Duke qenë detyrë funksionale e DPB-së, afati është realist dhe i përsëritur për çdo vit. Përgjegjësitë institucionale janë përcaktuar mirë. Burimet financiare janë caktuar si shpenzime operative, të përshtatshme për këtë masë. Mekanizmi monitorues është caktuar në mënyrë të përshtatshme, megjithatë përcaktimi i numrit konkret të personave të trajnuar do të ishte një formulim plotësisht i saktë.

6.2.23 Ushtrimi i inspektimeve të planifikuara dhe marrja e masave të duhura në sistemin penitenciar *institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: 2011 - 2013Statusi:E pazbatuar

Inspektimet e planifikuara janë detyrë funksionale e Drejtorisë së Përgjithshme të Çështjeve të Drejtësisë në MD. Masa është vlerësuar si e pazbatuar, pasi nuk kemi asnjë informacion nga Ministria e Drejtësisë apo të dhëna të tjera publike nga burime zyrtare për zbatimin e saj.

Pavarësisht nga kjo, CPT-ja kryen, gjithashtu, vizita monitoruese të planifikuara397. Po kështu, inspektime të vazhdueshme kryejnë institucioni i Avokatit të Popullit dhe organizata vendëse, që

394. Disa nga organizatat të cilat kanë bashkëpunime të vazhdueshme me DPB-në për trajnimin e stafit janë KShH, ARCT dhe IET.395. DPB, bazuar në informacionin për zhvillimin e trajnimeve për vitin 2011 të qendrës së trajnimeve, DPB, B. Gjerazi, komunikim elek-tronik, datë 21.9.2012.396. DPB, Plani i trajnimeve për vitin 2012 të qendrës së trajnimeve, DPB, informacion nga B. Gjerazi, , Komunikim elektronik, datë 21.9.2012.397. Vizitat më të fundit, të kryera nga CPT-ja, datojnë në maj 2010 dhe shkurt 2011.


ofrojnë rekomandime konkrete për përmirësimin e punës dhe respektimin e të drejtave të njeriut në këto institucione.

Duke qenë detyrë funksionale e DPB-së, afati është realist dhe i përsëritur për çdo vit. Përgjegjësitë institucionale janë përcaktuar mirë. Burimet financiare janë caktuar si shpenzime operative, të përshtatshme për këtë masë. Mekanizmi monitorues është caktuar në mënyrë të përshtatshme, megjithatë, krahas tyre, do të duhet të ishte caktuar edhe numri i konkret i inspektimeve vjetore si dhe i raporteve të inspektimit.

6.2.24 Finalizimi i hartimit dhe dërgimi për miratim i projektlig jit “Për shërbimin e kontrollit të brendshëm në burg je” institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011 Statusi:E zbatuar pjesërisht

Një draft paraprak i këtij ligji është përgatitur. Pas përfundimit të plotësimeve dhe të sugjerimeve të institucioneve të përfshira në konsultim, drafti final i projektligjit pritet të dërgohet për miratim në Këshillin e Ministrave398. Megjithatë, nuk kemi informacion se në çfarë faze ndodhet aktualisht ky projektligj. Deri në nëntor 2012, ky projektligj nuk është miratuar ende. Prezenca e OSBE-së në Tiranë po asiston këtë drejtori për ndryshimin dhe përmirësimin e rregulloreve të brendshme, trajnimin e stafit, konkretizimin në praktikë të mbikëqyrjes elektronike si dhe me pajisje kompjuterike për një numër të kufizuar të dënuarish 399.

Afati duket realist, përgjegjësia institucionale, burimet financiare dhe treguesit janë përcaktuar drejt.

6.2.25 Zbatimi efektiv i rregullave për ndjekjen administrative dhe g jyqësore të rasteve të keqtrajtimit të të izoluarve *institucioni përg jeg jës: Shërbimi i kontrollit të brendshëm të burgjeve, Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: 2011 – 2013 (i vazhdueshëm)Statusi:E zbatuar pjesërisht

Kjo masë është e shprehur në mënyrë të përgjithshme dhe bën të vështirë vlerësimin sasior dhe cilësor të saj. Rastet e ndjekjes administrative dhe gjyqësore të rasteve të keqtrajtimit të të izoluarve janë sporadike dhe aspak sipas një sistemi referimi të përcaktuar. Nuk ka statistika të sakta dhe të konsoliduara për sa u takon ndjekjeve administrative dhe gjyqësore të rasteve të keqtrajtimit të të dënuarve dhe të paraburgosurve.

Referuar burimeve zyrtare të Ministrisë së Integrimit Europian, sipas të dhënave të vitit 2011 dhe gjatë periudhës janar – mars 2012, nuk ka pasur raste të ushtrimit të dhunës ndaj të burgosurve në

398. Shih Ministria e Integrimit Europian, “Report on the implementation of the action plan addressing the recommendations of th EC Opinion for Albania”, maj 2012, http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2017399. http://www.osce.org/sq/albania/92320, njoftim i datës 20 korrik 2012.

6

sistemin penitenciar400. Referuar të dhënave nga Prokuroria e Përgjithshme lidhur me procedimet penale për vitin 2011, është bërë vetëm një kallëzim për nenin 86 të Kodit penal, që parashikon veprën penale të torturës, ndërkohë që 1 çështje me dy të pandehur, po për këtë dispozitë, është e mbartur në gjykim nga periudha e mëparshme401. Por pjesa më e madhe e kallëzimeve lidhur me keqtrajtimet është klasifikuar nga organi i prokurorisë sipas nenit 250 “veprime arbitrare”.

Sistemi penitencar ka pasur mungesa për sa i përket dokumentimit elektronik dhe analizës lidhur me ndjekjen e rasteve të keqtrajtimit dhe torturës. Mungesa e të dhënave vështirëson njohjen e situatës, evidentimin e tipologjisë së problematikave potenciale dhe hartimin e rekomandimeve për zgjidhjen e tyre402.

Ndërkohë, nga informacioni i marrë nga shërbimi i kontrollit të brendshëm në sistemin e burgjeve të MD, rezulton se ky shërbim i ka përcjellë një material hetimor prokurorisë së rrethit gjyqësor Tiranë për veprën penale “Kryerje e veprimeve arbitrare” ndaj një të paraburgosuri minoren, parashikuar nga neni 250/25 i Kodit penal, në ngarkim të katër punonjësve të rolit bazë të IEVP-së “Jordan Misja”403. Por SHKBB-JA nuk ka informacion për masat disiplinore që DPB-ja ka marrë për rastin konkret.

Gjithashtu, Avokati i Popullit, në 26 prill 2012, ka referuar në Prokurori 1 rast për të cilin rekomandon fillimin e ndjekjes penale në ngarkim të 5 punonjësve të policisë së burgjeve efektive të IEVP-së “Jordan Misja”, për veprën penale të torturës”404. Prokuroria e rrethit gjyqësor Tiranë e ka pushuar çështjen për mungesë provash, duke u rrëzuar pretendimi për torturë i referuar nga Avokati i Popullit405.

Gjithashtu, në zbatim të kësaj mase dhe në përputhje me protokollin e Stambollit, DPB-ja, në bashkëpunim me Qendrën e Shqiptare për Rehabilitimin e Traumës dhe Torturës (QSHRTT), për herë të parë gjatë vitit 2011 hartuan formatin e dokumentimit të rasteve të ushtrimit të dhunës fizike dhe psikike, për urgjencat mjekësore, njohjen e ligjshmërisë si një dokument i unifikuar. Ky format i ri është dërguar në të gjitha institucionet për t‘u bërë pjesë e veprimtarisë së punës gjatë vitit 2012406. Sipas raportit të fundit të CPT-së, rezulton se gjatë vizitës së tyre në disa institucione, si në burgun e Korçës, institucionin në rr. “Jordan Misja” nr. 313, në paraburgimin e Durrësit, të burgosurit dhe disa të mitur që ndodheshin në institucionin e Korçës, paraqitën ankesa dhe pretendime për ushtrim dhune fizike407. Ndërkohë, edhe organizatat vendëse, në raportet e tyre të monitorimit, referojnë të dhëna të ndryshme për rastet e keqtrajtimit të të izoluarve408. Në tërësi, duke marrë në konsideratë vërejtet dhe sugjerimet e aktorëve të ndryshëm, ajo çfarë mund të konkludojmë

400. Shih Ministria e Integrimit Europian, “Report on the implementation of the action plan addressing the recommendations of th EC Opinion for Albania”, june - july2012, http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042401. Referuar “Statistikave vjetore sipas veprave penale për vitin 2011”, të publikuar nga Prokuroria e Përgjithshme www.pp.gov.al402. QSHRTT, „Raporti alternativ i Qendrës Shqiptare të Rehabilitimit ndaj Traumës dhe Torturës“, prill 2012 (f. 11)403. Denion Meidani, SHKBB, MD, drejtor, letër “Kthim përgjigje kërkesës suaj” drejtuar fondacionit Soros, nr.prot 591, datë 24.8.2012.404. Shkresë me nr. dok 2012/02/003/4, datë 16.5.2012, drejtuar prokurorisë së rrethit gjyqësor Tiranë, vënë në dispozicion nga Fon-dacioni Soros.405. Përgjigjja nga prokuroria e rrethit gjyqësor Tiranë është kthyer nëpërmjet shkresës nr. 2767 datë 4.7.2012. Për më shumë, shih Ministria e Integrimit Europian, “Report on the implementation of the action plan addressing the recommendations of th EC Opinion for Albania”, june - july2012, http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042406. http://www.dpbsh.gov.al/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=294407. Raport për Shqipërinë në kuadër të vizitës së datës 10 – 21 maj 2010, të CPT-së, publikuar në 20 mars 2012, faqe 22, http://www.cpt.coe.int/documents/alb/2012-11-inf-eng.pdf. 408. ARCT referon neglizhencën e strukturave shtetërore në verifikimin e rasteve të keqtrajtimeve. Për më shumë, shih Raportin alternativ i Qendrës Shqiptare të Rehabilitimit ndaj Traumës dhe Torturës, prill 2012 (f. 11).


është se, në rastet e pretendimeve të dhunës, trajtimeve çnjerëzore dhe poshtëruese, institucionet përkatëse nuk veprojnë me shpejtësi për të marrë masat e duhura për verifikimin dhe referimin e tyre.

Afati, përgjegjësia institucionale, burimet financiare dhe treguesit janë përcaktuar në mënyrë adekuate.

6.2.26 Marrja e masave për reflektimin e vërejtjeve dhe të rekomandimeve të Avokatit të Popullit*institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: 2011 – 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar pjesërisht

Institucioni i Avokatit të Popullit, për vitin 2011, i ka drejtuar DPB-së gjithsej 36 rekomandime dhe ka kërkuar marrjen e 165 masave409. 23 prej këtyre rekomandimeve ose 63% e tyre janë adresuar për problematika të dala nga inspektimet e kryera në terren, ndërsa 13 rekomandime ose 37% e tyre kanë qenë të lidhura me çështje të filluara kryesisht ose mbi bazën e ankesave410.

Për institucionet e burgjeve dhe të paraburgimeve janë propozuar gjithsej 165 masa, nga të cilat: • 92 masa ose 56% e tyre kanë rezultuar të zbatuara plotësisht, • 34 masa ose 20% e tyre të zbatuara pjesërisht dhe • 39 masa ose 24% e tyre të pazbatuara411.

Për periudhën janar – qershor 2012, institucioni i Avokatit të Popullit ka monitoruar 5 IEVP dhe ka lënë 44 rekomandime të tjera, prej të cilave 26 kanë gjetur zbatim, 6 nuk janë realizuar dhe 12 janë në proces.

Nga vlerësimi që iu bë zbatimit të rekomandimeve të Avokatit të Popullit, u vu re se kryesisht kanë gjetur zbatim ato rekomandime që lidhen me investimet dhe përmirësimin e infrastrukturës, por kanë mbetur të pazbatuara ose pjesërisht të zbatuara ato masa të cilat lidhen me përmirësimin e programeve psikosociale, shërbimin shëndetësor, trajtimin e të dënuarve dhe të paraburgosurve, trajtimin e veçantë të kategorive me aftësi të kufizuar etj. Janë zbatuar kryesisht masat që lidhen me: lëvrimin e fondeve për kryerjen e investimeve për përmirësimin e furnizimit me ujë të qelive, sigurimin e prurjeve me ujë të ngrohtë dhe lyerjen e qelive; monitorimin e cilësisë së ushqimit, përmirësimin e kushteve të takimeve speciale të të dënuarve; përmirësimin e cilësisë dhe ushtrimin e kontrolleve periodike mbi shërbimin shëndetësor dhe atë të kuzhinës në burgun në Fushë-Krujë; aksesin e të burgosurve në telefon dhe respektimin e privatësisë në institucionin nr.302, përmirësimin e kushteve në IEVP-të në Durrës, “Mine Peza”, Tiranë etj.412.

Afati, përgjegjësia institucionale, burimet financiare dhe treguesit janë përcaktuar në mënyrëtë përshtatshme .

409. Institucioni i Avokatit të Popullit, “Raporti i veçantë, Veprimtaria e Avokatit të Popullit dhe niveli i zbatimit të Rekomandimit 12 të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë”, prill 2012 http://www.avokatipopullit.gov.al/Raporte/Raport%2012%20KE.pdf410. Raporti i veçantë, Veprimtaria e Avokatit të Popullit dhe niveli i zbatimit të Rekomandimit 12 të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, botuar nga Avokati i Popullit, prill 2012, faqe 6 http://www.avokatipopullit.gov.al/Raporte/Raport%2012%20KE.pdf411. Po aty, f. 7.412. Po aty, f. 7

6

6.2.27 Zëvendësimi i pajisjeve kompjuterike dhe trajnimi i stafit *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e BurgjeveKoha e realizimit: 2012 – 2013 Statusi: E pazbatuar

I vetmi planifikim që ka bërë DPB-ja për periudhën 2010 – 2012 lidhur me këtë masë, është informatizimi i kartelave me të dhënat e të dënuarve që është realizuar në vitin 2010413. Nga informacioni që jepet në plan-veprimin për këtë masë, rezulton se janë parashikuar tri projekte nga sektori i IT-së, që lidhen me informatizimin dhe kompjuterizimin e plotë të sistemit të burgjeve për vitin 2012 dhe 2013, por nga DPB-ja nuk morëm asnjë informacion nëse ka nisur të zbatohet ose jo. Gjithsesi, duhet nënvizuar fakti që masa ka ende afat për t’u kryer deri në 2013-n.

Afati, përgjegjësia institucionale dhe treguesit janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Burimet financiare janë përcaktuar qartë dhe të ndara për secilin vit.

Objektivi specifik 3: Rritja e pavarësisë, përgjegjshmërisë transparencës dhe efikasitetit në sistemin e rehabilitimit të të dënuarve me masa alternative

6.3.1 Përmirësimi i funksionimit të shërbimit të provës nëpërmjet vazhdimit të Projektit të Binjakëzimit të shërbimit të pProvës me shërbimin e provës të Mbretërisë së Bashkuar, në kuadër të IPA 2009 (Albanian Twnning Project – Probation Service, AL 09 IB JH 01 “Support to the Albanian Penitentiary Reform”) *.institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Provës, Misioni EURALIUS III Koha e realizimit: janar 2011 – 2013Statusi:E zbatuar

Projekti i Binjakëzimit “Mbështetje për krijimin e shërbimit të provës dhe dënimeve alternative”, me partnerë kryesore Ministrinë e Drejtësisë të Mbretërisë së Bashkuar dhe atë të Shqipërisë, mbështetet financiarisht nga Bashkimi Europian. Zbatimi i tij ka filluar në janar të vitit 2011, me afat zbatimi 24 muaj. Ky projekt414 zhvillon aktivitetin e tij në mënyrë intensive për përmirësimin e funksionimit të shërbimit të provës. Që nga janari 2011 deri në kohën e hartimit të këtij raporti janë përgatitur 5 raporte të detajuara për aktivitetet e realizuara në kuadër të përmirësimit të veprimtarisë së shërbimit të provës, ku përfshihen, gjithashtu, arritjet, sfidat dhe rekomandimet përkatëse për përmirësimin e situatës. Mbështetja e këtij projekti konsiston në:

• zbatimin e Strategjisë kombëtare të shërbimit të provës, • krijimin e një database për regjistrimin e të dhënave, • asistimin në menaxhimin e rasteve të ngarkesës, • informimin e zhvillimeve të ndërhyrjes, • ndërtimin e një strategjie trajnimi, • hartimin e kurrikulave të trajnimit dhe trajnimin e stafit të zyrave të shërbimit të provës,

413. znj. Blerina Gjerazi, Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve, shefe e zyrës së marëdhënieve me jashtë dhe zyrës së shtypit, intervistë, datë 21.9.2012414. Project no: AL 09 IB JH 01 – Contract No.2010/259-265


• ngritjen e zyrave të shërbimit të provës në disa rrethe të vendit, • krijimin e një strategjie të marrëdhënieve me publikun etj.415.

Dhënia nga gjykata e masës së sigurisë “arrest me burg” për personat me rrezikshmëri të ulët dhe për të miturit vazhdon të jetë shqetësuese416.

Nga analizat që Projekti i Binjakëzimit bën herë pas here duke vlerësuar dhe nevojat e vetë institucionit, ka sugjeruar:

• rritjen e numrit të punonjësve, pasi një punonjësi i bie të mbikëqyrë mesatarisht 125 persona me dënim alternativ në një kohë që nuk kanë mundësi transporti417;• rikategorizimin e punonjësve në një kategori më të lartë, duke mundësuar kështu dhe rritjen e pagesave të stafit;• rritjen e buxhetit për shërbimin e provës. Aktualisht, buxheti i shërbimit të provës është përafërsisht 500 000 euro në vit, ndërsa ai i burgjeve 30 milionë euro në vit. Zyrat vendore, sidomos ajo e Tiranës dhe e Elbasanit, janë me sipërfaqe shumë të vogla gjë që vështirëson kryerjen e takimeve me klientët e shërbimit të provës. Ndihet nevoja e rikonstruksionit të zyrave, shtimit të buxhetit, shtimit të personelit dhe shtimit të zyrave vendore.

Afati i realizimit të kësaj mase është realist, sepse u përgjigjet afateve të zbatimit të këtij projekti. Përgjegjësitë institucionale nuk janë përcaktuar mirë, pasi zbatuesi i kësaj mase është në mënyrë të drejtpërdrejtë Projekti i binjakëzimit, i instaluar në Drejtorinë e përgjithshme të shërbimit të provës. Misioni EURALIUS III nuk ka të parashikuar në planin e tij asnjë veprim për këtë masë. Burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë konkrete dhe të saktë. Mekanizmat monitorues nuk janë formuluar si të tillë, por janë shprehur më shumë si veprime. Formulimi i këtij treguesi mund të ishte: raportet periodike të Drejtorisë së Shërbimit të Provës dhe raportet e monitorimit të Ministrisë së Drejtësisë.

6.3.2 Ndryshimi i strukturës dhe organikës së shërbimit të provësinstitucioni përg jeg jës: Këshilli i Ministrave, Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit tëProvësKoha e realizimit: 2011Statusi:E zbatuar (përtej afatit të përcaktuar)

Me urdhër të kryeministrit, nr. 2, datë 11.1.2012, “Për miratimin e strukturës dhe organikës së shërbimit të provës”, përcaktohet ndryshimi i strukturës dhe organikës jo vetëm të Drejtorisë së Përgjithshme të Shërbimit të Provës, por edhe të 12 zyrave vendore418 nga 8 zyra vendore419 që funksiononin përpara këtij urdhri. Numri i punonjësve sipas këtij urdhri, do të jetë 68 persona nga 58 që kishin qenë më përpara420.

415. Projekti i Binjakëzimit, Komisioni Europian, “Quaterly report, No. 5”, raportuar datë 21 qershor 2012.416. Albania, Progress report 2012, European Commision, faqe 17, publikuar në 10.10.2012, Bruksel. Për më shumë, shih http://www.mie.gov.al/417. DPSHP, “Raporti 4- mujor i ndërmjetëm i projektit të binjakëzimit, nr. 1, komunikim elektornik, Roza Çakëri, drejtore inspektimi dhe e shërbimeve komunitare, 7 shtator 2012.418. Tiranë, Durrës, Shkodër, Lezhë, Elbasan, Korçë, Fier, Mat, Gjirokastër, Vlorë, Berat dhe Kukës.419. Tiranë, Durrës, Fier, Shkodër, Lezhë, Elbasan, Korçë dhe Gjirokastër420. Vendim i Kryeministrit, nr. 140 datë 1.7.2010,“Për miratimin e strukturës dhe organikës së shërbimit të provës”; shih www.km.gov.al

6

Pavarësisht ndryshimit të strukturës dhe organikës së shërbimit të provës, raporti i numrit të punonjësve me rastet që kanë nën mbikëqyrje po bëhet gjithnjë e më problematik. Ngarkesa e punës po rritet shpejt duke arritur në mesatarisht 120 çështje për një specialist për vitin 2011 dhe 125 për vitin 2012421. Ky nivel është rreth tri herë më i lartë sesa në shumicën e vende europiane. Ngarkesa e punës së shërbimit të provës do vazhdojë të rritet edhe më shumë me fillimin e zbatimit të sistemit të mbikëqyrjes elektronike të të dënuarve, i cili pritet të fillojë së shpejti.

Nisur nga një krahasim i thjeshtë i rasteve me masa alternative dënimi, vihet re se: • në vitin 2009 ishin rreth 705 raste në total; • në vitin 2010 janë regjistruar 2348 raste; • në vitin 2011 janë trajtuar 3658 raste; • ndërkohë që deri në qershor të vitit 2012 numërohen përafërisht 4000 raste, një shifër e lartë kjo për këtë numër punonjësish422.

Afati i parashikuar është realist. Përgjegjësitë institucionale dhe burimet financiare janë përcaktuar qartë. Mekanizmi monitorues nuk është i përshtatshëm, numri i shtuar i organikës, i përcaktuar konkretisht, dhe struktura e re e miratuar e shërbimit të provës do të ishin një tregues i qartë.

6.3.3 Hartimi dhe miratimi i urdhrit të ri të ministrit të Drejtësisë “Për përcaktimin e kompetencave tokësore të 14 zyrave të reja vendore”. institucioni përg jeg jës: Këshilli i Ministrave, Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të ProvësKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar pjesërisht

Në datën 20 qershor 2012 ka hyrë në fuqi urdhri i ministrit të Drejtësisë, nr. prot, 3369/3, datë 18.6.2012, “Për përcaktimin e vendndodhjes dhe kompetencave tokësore të zyrave vendore të shërbimit të provës”. Ky urdhër përcakton kompetencat për 12 zyra vendore pranë gjykatave të rretheve gjyqësore, përkatësisht, Tiranë423, Shkodër424, Durrës, Fieri425, Lezhë426, Elbasan, Korçë427, Gjirokastër428, Mat429, Berat, Vlorë, Kukës430. Përcaktimi i kompetencave tokësore të 12 zyrave aktuale të shërbimit të provës bën që të ndahet ngarkesa e zyrave të qyteteve të mëdha, si dhe të eliminohen distancat e mëdha për personat nën mbikëqyrje. Megjithatë, do të ishte e rekomandueshme që zyrat e shërbimit të provave të hapeshin në të gjitha rrethet gjyqësore për një efikasitet më të lartë të dënimeve alternative.

421. Raporti 4- mujor i ndërmjetëm, qershor 2012, i projektit të binjakëzimit, nr. 1, komunikim elektornik, Roza Çakëri, drejtore inspektimi dhe e shërbimeve komunitare, DPSHP, 7 shtator 2012.422. Informacioni referuar planit të veprimit për shërbimin e provës 2012_ komunikim elektornik, Roza Çakëri, drejtore inspektimi dhe e shërbimeve komunitare, DPSHP, 7 shtator 2012.423. Me kompetencë tokësore për Tiranën, Kavajën, Krujën.424. Me kompetencë për Shkodrën dhe Pukën.425. Fierin dhe Lushnjën.426. Kurbinin dhe Lezhën.427. Korçën dhe Pogradecin.428. Gjirokastrën, Përmetin, Sarandën.429. Matin dhe Dibrën.430. Kukësin dhe Tropojën.


Afati, përgjegjësisa institucionale, burimet financiare dhe mekanizmat monitorues janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme dhe lehtësisht të matshëm.

6.3.4 Krijimi i mjediseve të përshtatshme për 14 zyrat e reja të shërbimit *institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Provës, OSBE, EURALIUS III, UNICEFKoha e realizimit: Mars – qershor 2011; mars – qershor 2012, mars – qershor 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Deri në qershor të vitit 2012 kanë qenë funksionale 8 zyra vendore. Ndërkohë, që pas miratimit në qershor të VKM-së për hapjen edhe të 4 zyrave të reja, po krijohen mjediset e përshtatshme për to.

Afati i planifikuar për këtë masë është konkret, i caktuar për çdo vit. Përgjegjësia institucionale është caktuar e gjerë duke përfshirë edhe organizma që nuk kanë përgjegjësi për zbatimin e kësaj mase, siç është EURALIUS-i. Zbatuesit e kësaj mase në mënyrë të drejtpërdrejtë janë Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Provës dhe Projekti i Binjakëzimit. Burimet financiare janë të përcaktuara në mënyrë konkrete. Për sa i takon treguesit, krahas raportimit periodik të drejtorisë përkatëse, mund të ishin caktuar, gjithashtu, edhe mjediset e rikonstrukturara të 14 zyrave të reja.

6.3.5 Trajnimi i punonjësve të rinj të zyrave të reja vendore të shërbimit të provës dhe trajnimi i mëtejshëm i punonjësve aktualëinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Provës, OSbe, eUraLiUS iii, UNiCeFKoha e realizimit: 2011 – 2013 (i vazhdueshëm)Statusi:E zbatuar

Sipas Projektit të Binjakëzimit, në periudhën korrik 2011 – korrik 2012 janë zhvilluar gjithsej 35 sesione trajnimi disaditore në të cilat janë trajnuar gjithsej rreth 307 punonjës431. Temat ku janë përqendruar kryesisht trajnimet lidhen me planifikimin e supervizimit të personave me dënime alternative, Strategjinë kombëtare për shërbimin e provës, Strategjinë për marrëdhëniet me publikun, tema për lëndët narkotike dhe pijet alkoolike, etikën në punë, regjistrimin e çështjeve dhe mbledhjen e të dhënave, çështje menaxheriale etj.432.

Kontribut të veçantë për ngritjen e kapaciteve të stafit drejtues dhe inspektues të shërbimit të provës ka dhënë dhe Prezenca e OSBE-së në Tiranë. Gjithashtu, OSBE-ja ka marrë përsipër të trajnojë stafin e zyrave të reja të hapura rishtas433. Këto trajnime do të shtrihen edhe ndaj punonjësve socialë të bashkive dhe komunave të rrethit Lezhë dhe Kukës për nxitjen e bashkëpunimit ndërmjet pushtetit vendor dhe shërbimit të provës.

431. Referuar Projekti i Binjakëzimit ‘Mbështetje për Shërbimin Shqiptar të Provës’, Lista e trajnimeve, Roza Çakëri, Drejtore Inspektimi dhe Shërbimeve komunitare, DPSHP, 7 shtator 2012432. Roza Çakëri, drejtore inspektimi dhe e shërbimeve komunitare, DPSHP, komunikim elektronik, 7 shtator 2012.433. Një ndër to është trajnimi i kryer në korrik 2012 me punonjësit e rinj të shërbimit të provës të 4 zyrave të reja me vendndodhje në Kukës, Mat, Berat dhe Vlorë. Për më shumë informacion, shih http://www.sherbimiproves.gov.al/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=48

6

OSBE-ja ka publikuar “Manualin trajnues për punonjësit e shërbimit të provës” i cili përfshin legjislacionin dhe praktikën e vendeve europiane, standardet ndërkombëtare dhe legjislacionin shqiptar në fuqi. Një tjetër publikim është “Guida e punës së shërbimit të provës për gjyqtarë dhe prokurorë” që synon të sensibilizojë gjyqtarët dhe prokurorët për aplikimin e sistemit të masave alternative të dënimit434.

Një tjetër nismë që po ndërmerret në këtë fushë nga Prezenca e OSBE-së në Tiranë, është hapja e një programi masteri “Administrimi i institucioneve sociale në sistemin e drejtësisë”, i cili synon të edukojë dhe të trajnojnë profesionistët aktualë dhe të ardhshëm, ekspertët dhe vullnetarët që do të punojnë me personat që kanë përfituar nga dënimet alternative. Programi master është akredituar në dhjetor 2011 dhe aktualisht puna është në fazën e regjistrimit të studentëve435.

Pavarësisht trajnimit të vazhdueshëm të stafit, trajtimi i rasteve në praktikë për zbatimin e alternativave të dënimit me burgim mbetet ende një kërkesë e domosdoshme.

Afati i realizimit të kësaj mase është i vazhdueshëm dhe realist. Përgjegjësia institucionale nuk është përcaktuar drejt, institucione përgjegjëse janë Drejtoria e Shërbimit të Provës dhe Projekti i Binjakëzimit. Gjithashtu, duhet shtuar dhe OSBE-ja, si një institucion partner. Projekti EURALIUS dhe Shkolla e Magjistraturës nuk kanë të planifikuar asnjë ndërhyrje në këtë drejtim. Ky konfuzion në përcaktimin e përgjegjësisë institucionale është pasuar dhe në përcaktimin e burimeve financiare, si shpenzime të projektit EURALIUS. Mekanizmi monitorues mungon.

6.3.6 Krijimi i reg jistrit elektronik të hërbimit të provës në nivel qendror dhe lokalinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Provës, AKSH, EURALIUS, KE, OSBEKoha e realizimit: Qershor – dhjetor 2011Statusi: E pazbatuar

Shërbimi i provës nuk ka regjistër elektronik dhe të dhënat e rasteve mbahen në mënyrë manuale. Sipas informacionit të ofruar nga Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të provës, kërkesa është paraqitur pranë Ministrisë së Drejtësisë, e cila është përgjegjëse për këtë lloj regjistri436. Për shkak të mungesës së informacionit nga MD-ja, është e vështirë të vlerësosh se në ç’fazë është zbatimi i kësaj mase. Gjithashtu, kjo masë përkon me një ndër qëllimet e Projektit të Binjakëzimit, që nuk nuk është finalizuar ende437.

Funksionimi i një regjistri elektronik konsiderohet tepër i domosdoshëm, duke marrë në konsideratë edhe shtimin e numrit të çështjeve me dënime alternative.Afati nuk duket të jetë plotësisht realist. Krijimi dhe instalimi i regjistrit elektronik të shërbimit të provës në nivel qendror dhe vendor mendojmë se mund të marrë më shumë se 6 muaj kohë, siç është planifikuar në këtë plan veprimi. Nuk ka një ndarje të qartë ndërmjet institucioneve përgjegjëse dhe atyre partnere. Kjo vihet re në fakt në të gjitha masat e planifikuara për këtë objektiv strategjik, megjithatë, në rastin e kësaj mase, caktimi i qartë i përgjegjësisë institucionale

434. Njëlloj si më lart.435. Alba Jorganxhi, OSCE, komunikim elektronik, data 28 shtator 2012.436. Roza Çakëri, Drejtore Inspektimi dhe Shërbimeve komunitare, DPSHP, komunikim elektronik, 7 shtator 2012437. Në raportin katërmujor për perudhën janar – prill 2011 të projektit të binjakëzimit


është i rëndësishëm. Burimet financiare janë caktuar në mënyrë të qartë. Këto shpenzime përfshijnë, gjithashtu, edhe dy masat pasardhëse: konsolidimin e bazës së të dhënave (masa 6.3.7) dhe trajnimin e punonjësve për përdorimin dhe administrimin e këtij sistemi (masa 6.3.8). Do të ndihmonte në qartësimin e kësaj mase nëse këto burime financiare i përkasin Projektit të Binjakëzimit apo ndonjë donacioni tjetër. Mekanizmi monitorues nuk është i plotë, do të duhej të ishte caktuar dhe funksionimi i regjistrit elektronik në zyrën qendrore dhe ato lokale.

6.3.7 Konsolidimi i bazës së të dhënave nëpërmjet automatizimit të sistemitinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Provës, AKSH, EURALIUS, KE, OSBEKoha e realizimit: 2011 - 2013 (i vazhdueshëm)Statusi:E zbatuar pjesërisht

Shërbimi i provës është në proces të ndërtimit të një modeli të marrjes së të dhënave438. Për regjistrimin e të dhënave, Drejtoria e Përgjithshme ka një sistem manual të dhënash që plotësohen periodikisht dhe i raportohen mbi baza mujore Ministrisë së Drejtësisë. Aktualisht, nga Projekti i Binjakëzimit ka përfunduar një sistem databaze më i avancuar, i cili prodhon statistika të plota.

Nga të dhënat manuale që mbahen nga SHP-ja, rezulton që, nga krijimi i shërbimit të provës dhe deri nëntor të vitit 2011, numri i përgjithshëm i personave nën mbikëqyrje ka qenë 4453 të dënuar, prej të cilëve 393 i kanë shkelur detyrimet gjatë mbikëqyrjes439. Po t’u bëjmë një analizë statistikave të vitit 2011 rezulton se nën mbikëqyrje kanë qenë 2117 persona440. Ndërkohë, për periudhën janar – korrik 2012, kanë qenë nën mbikëqyrje 4367 persona, ndër të cilët 3754 në aplikim të nenit 59 të Kodit penal, pezullim të dënimit441.

Afati nuk duket realist për shkak të kohëzgjatjes për një periudhë 3- vjeçare. Për të ndërtuar analiza të nevojshme për përmirësimin e shërbimit të provës, bazuar në të dhëna solide, kjo masë do të duhej të realizohej brenda një kohe më të shkurtër. Argumentet lidhur me përgjegjësinë institucionale, burimet financiare dhe treguesit janë të ngjashme me ato të cituara në masën e mësipërme 6.3.6.

6.3.8 Trajnimi i specialistëve të zyrave vendore për mënyrën e përdorimit dhe të administrimit të këtij reg jistriinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Provës, aKSH, eUraLiUS, Ke, OSbeKoha e realizimit: 2011 - 2013 (i vazhdueshëm)Statusi:E pazbatuar

Për shkak të mungesës së krijimit të këtij regjistri nuk është bërë ende trajnim i stafit lidhur me përdorimin dhe administrimin e tij.

438. Roza Çakëri, drejtore inspektimi dhe e shërbimeve komunitare, DPSHP, komunikim elektronik, 7 shtator 2012.439. Shih, Shërbimi i provës, buletini nr.2, 2011, shërbimi i provës, Tiranë 2012, f. 15.440. Informacion i përgjithshem për statistikat, Roza Çakëri, drejtore inspektimi dhe e shërbimeve komunitare, DPSHP, komunikim elek-tronik, 7 shtator 2012.441. Bazuar në statistikat vjetore të shërbimit të provës, komunikim elektronik, Roza Çakëri, drejtore inspektimi dhe e shërbimeve komu-nitare, DPSHP, 7 shtator 2012.

6

Afati i realizimit është i vazhdueshëm dhe duket realist sidomos duke marrë parasysh që kjo masë varet nga zbatimi i masës 6.3.6, numri në rritje i organikës së shërbimit të provës dhe i zyrave lokale, për shkak të shtrirjes në kohë për një periudhë 3-vjeçare. Argumentet lidhur me përgjegjësinë institucionale, burimet financiare dhe treguesit janë të ngjashme me ato të cituara në masën e mësipërme 6.3.6. Një tregues më korrekt do të kishte qenë plani i trajnimeve mbi baza vjetore dhe numri konkret i personave të trajnuar për çdo vit.

6.3.9 Zhvillimi dhe zbatimi i Strateg jisë për marrëdhënie me publikun dhe informimin e g jyqtarëve, prokurorëve, policisë, sistemin e burg jeve, autoriteteve lokale dhe OJF-ve në lidhje me sistemin e shërbimit të provës institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Provës, Projekti i Binjakëzimit, EUKoha e realizimit: 2011 - 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar pjesërisht

Shërbimi i Provës është duke hartuar Strategjinë për marrëdhëniet me publikun, asistuar nga Projekti i Binjakëzimit442. Por, pavarësisht nga ecuria e hartimit të këtij dokumenti, me qëllim forcimin e bashkëpunimit me aktorë të ndryshëm të shoqërisë civile, janë zhvilluar disa tryeza të përbashkëta me organizata jofitimprurëse, falë mbështetjes së Projektit të Binjakëzimit dhe OSBE-së443. Janë nënshkruar një sërë memorandumesh bashkëpunimi me Qendrën e Shërbimeve dhe Praktikave Ligjore të Integruara, (QSHPLI)444, shoqatën “Aksion Plus”, fondacionin “Zgjidhja e Konflikteve dhe Pajtimi i Mosmarrëveshjeve” (FZKPM), dhe organizata të tjera të cilët ofrojnë shërbimet e tyre duke asistuar kryesisht në zbatimin e dënimeve alternative445.

Janë nënshkruar gjithsej 125 memorandume bashkëpunimi midis Shërbimit të Provës dhe organeve të qeverisjes vendore dhe, konkretisht, me: 6 këshilla qarqesh, 27 bashki (nga të cilat 5 njësi bashkiake në Tiranë) dhe 87 komuna.

Shërbimi i Provës ka punuar, gjithashtu, ngushtësisht me gjykatat për përgatitjen e raporteve të vlerësimit në lidhje me kërkesat për dënime alternative nga ana e të dënuarve, të cilët vuajnë dënim me burgim446.

Zhvillimi dhe zbatimi i një strategjie për komunikimin me publikun dhe informimin e gjyqtarëve, prokurorëve, policisë dhe aktorëve të tjerë, është një ndër objektivat e punës së shërbimit të provës. Rehabilitimi i të dënuarve dhe atyre që kanë përfituar një dënim alternativ, kërkon një bashkëpunim të gjithanshëm. Për këtë, rol të madh luajnë marrëveshjet e bashkëpunimit të lidhura me organizatat,

442. Quarterly report 2, Projekti i Binjakëzimit, projekt i mbështetur nga Bashkimi Europian, komunikim elektronik, 7 shtator 2012.443. Quarterly report nr. 3, dhjetor 2011, Projekti i Binjakëzimit, projekt i mbështetur nga Bashkimi Europian, komunikim elektronik, 7 shtator 2012.444. Në kuadër të marrëveshjes, QSHPLI-ja ka asistuar rreth 130 individë për periudhën janar – shtator 2012. Asistimet e QSHPLI-së janë bërë me punonjës socialë dhe kanë pasur në fokus zbatimin e dënimeve alternative, veçanërisht dënimet me punë në interes publik. QSHPLI-ja, ofron në kuadër të mbështetjes financiare dhe konsulencës ligjore dhe psikologjike për aplikimin e dënimeve alternative. Kanë trajtuar 150 raste për vitin 2012. Orinda Gjoni, drejtore projektesh dhe Naureda Bajraktarin, QSHPLI, intervistë, datë 21 shtator 2012.445. Roza Çakëri, drejtore inspektimi dhe e shërbimeve komunitare, DPSHP, komunikim elektronik, 7 shtator 2012.446. Për vitin 2011, Shërbimi i Provës ka dërguar drejt gjykatave 618 raporte të vlerësimi të rrethanave shoqërore për të dënuar me burgim, të cilët kërkojnë lirim me kusht apo qëndrim në shtëpi. Për vitin 2011, Shërbimi i Provës ka dërguar drejt prokurorive 365 raporte vlerësimi për persona nën hetim/të pandehur. Për më shumë, shih http://www.sherbimiproves.gov.al/?fq=brenda&gj=gj1&kid=6


komunat, bashkitë etj. Për këtë arsye OSBE-ja ka organizuar trajnime për punonjësit socialë në komuna dhe bashki, përkatësisht në: Tiranë, Gjirokastër, Korçë, Burrel dhe Vlorë447.Afati, përgjegjësia institucionale, burimet dhe treguesi janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme.

Objektivi specifik 4: Rritja e qëndrueshme e nivelit të ekzekutimit të vendimeve gjyqësore konform standardet europiane, si edhe përmirësimin e cilësisë së shërbimit përmbarimor (shumë i rëndësishëm)

6.4.1 Ushtrimi i kontrollit nga sektori i inspektimit pranë Drejtorisë së Përg jithshmeinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë Koha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar

Kjo masë i shërben realizimit të objektivit specifik, i cili ka për qëllim rritjen e qëndrueshme të nivelit të ekzekutimit të vendimeve gjyqësore, pasi kontrolli i detajuar dhe me një axhendë të mirëpërcaktuar kontribuon në evidentimin e problematikave të shërbimit përmbarimor si dhe në zgjidhjen e tyre. Kuptojmë që qëllimi i këtij plani veprimi ndër të tjerash është dhe përcaktimi i procedurave për zbatimin e plotë dhe efektiv të vetë Strategjisë, por, nga ana tjetër, inspektimi është një proces i cili përmbledh një kompetencë të zakonshme të Ministrisë së Drejtësisë, aktivitet rutinë. Ndaj, evidentimi i kësaj mase në këtë plan veprimi është i tepërt për sa kohë nënkuptohet në vetë objektivin specifik. Sugjerojmë që do të ishte më me vlerë për formulimin, qoftë gjuhësor, por edhe për efikasitetin e këtij plan veprimi një formulim mase, i cili të parashikonte një rritje të numrit të inspektimeve. Ky i fundit përfshin rritjen sasiore të numrit të inspektimeve si dhe rritjen e rigorozitetit të tyre.

Kjo masë është vlerësuar e zbatuar, pavarësisht mungesës së informacionit nga ana e Ministrisë së Drejtësisë. Nisur nga të dhënat e mbledhura në faqen e internetit të këtij institucioni, evidentojmë se këto inspektime janë kryer në mënyrë të vazhdueshme448.

Afati i realizimit mendojmë se duhej të ishte i vazhdueshëm për sa kohë kemi të bëjme me një aktivitet të vazhdueshëm. Burimet financiare të veçanta nuk janë të përcaktuara për sa kohë kemi të bëjmë me një aktivitet rutinë. Përgjegjësia institucionale është mirëpërcaktuar duke pasur parasysh që inspektimi i shërbimit përmbarimor është kompetencë e drejtpërdrejtë e Ministrisë së Drejtësisë. Mekanizmi monitorues i kësaj mase përfshin dy indikatorë: i pari i referohet “Përgatitjes së raporteve për veprimtarinë e përmbarimit” – me karakter sasior, ndërsa i dyti i referohet “Rritjes së numrit të titujve ekzekutivë në masën 10%” – po ashtu me karakter sasior, por që passjell rritjen e cilësisë.

6.4.2 Trajnimi i punonjësve të shërbimit përmbarimor shtetërorinstitucioni përg jeg jës:Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit, EURALIUS, Shkolla e Magjistraturës Koha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi:E zbatuar

447. Alba Jorganxhi, OSCE, komunikim elektronik data 28 shtator 2012448. http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=7989;http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=7962;

6

Bazuar në informacionet e ofruara nga Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit Shtetëror449evidentohet se janë kryer disa trajnime të ndryshme për shërbimin përmbarimor shtetëror. Disa nga këto trajnime janë si më poshtë vijon:

• në datat 28-30.3.2011 është zhvilluar seminar 3-ditor, me temë “Për ecurinë e shërbimit përmbarimor gjyqësor dhe ndryshimet në Kodin e Procedurës Civile”, me pjesëmarrjen e 2 specialistëve të Drejtorisë së Përgjithshme dhe 20 përmbaruesve gjyqësorë. Ky trajnim është organizuar nga EURALIUS III;• në muajt tetor dhe nëntor 2011 janë trajnuar specialistët e IT-së;• në datat 12-15.12.2011 është zhvilluar seminari “Për monitorimin dhe kontrollin e aktivitetit përmbarimor” me pjesëmarrjen e specialistëve të kësaj drejtorie;• në datat 5-6 nëntor 2012 është planifikuar një tjetër trajnim me specialistët e kësaj drejtorie, nga projekti EURALIUS III450.

Duke qenë se problematika kryesore për ekzekutimet e vendimeve të formës së prerë përqendrohet në shërbimin e përmbarimit shtetëror, vlerësojmë se trajnimi i përmbaruesve shtetërorë është më se i domosdoshëm dhe vëmendja në realizimin e kësaj mase do të sillte një përmirësim të punës së kësaj mase, e cila konsiston në përmirësim kapacitetesh.

Masa është formuluar qartë dhe vjen në dobi të plotësimit të objektivit specifik për rritjen e nivelit të ekzekutimit të vendimeve gjyqësore. Për sa i përket afatit kohor, ai është mirëpërcaktuar si i vazhdueshëm, pasi ka të bëjë me trajnime. Buxheti financiar është përcaktuar të akordohet nga shpenzimet e planifikuara të projektit EURALIUS. Përgjegjësia institucionale është caktuar drejt. Mekanizmi monitorues për këtë masë nuk është parashikuar.

6.4.3 Trajnim i përmbaruesve g jyqësorë privatëinstitucioni përg jeg jës: EURALIUSKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshem)Statusi: E pazbatuar

Vështirësitë në ekzekutimin e vendimeve gjyqësore të formës së prerë, të evidentuara si të tilla dhe në shumë raste nga ana e Gjykatës Europiane të të Drejtave të Njeriut çuan në krijimin e shërbimit përmbarimor privat. Ngritja e shërbimit privat duket se po i jep një frymëmarrje disi më të çliruar këtij problemi. Për pasojë, po shkohet gjithmonë e më shumë drejt zvogëlimit të shërbimit përmbarimor shtetëror duke i dhënë gjithmonë e më shumë përparësi shërbimit privat, si një sistem më efektiv. Modeli i përmbarimit privat është një model i ri, jo vetëm për vendin tonë, por edhe për rajonin, e krijuar sipas modelit francez dhe atij gjerman. Përmbaruesit privatë janë organizuar në Dhomën Kombëtare të Përmbaruesve Privatë, në tetor të 2010-s. Që prej fillimit të nëntorit 2010 e deri më tani kanë nisur të funksionojnë në të gjithë vendin mbi 100 përmbarues privatë, të licencuar nga ministri i Drejtësisë.

Gjithsesi, kjo masë nuk është realizuar, pasi është duke u ndërtuar më parë infrastruktura, e cila lejon mirëfunksionimin e këtij shërbimi. Ministria e Drejtësisë dhe Misioni EURALIUS kanë

449. Intervistë me drejtorin e Shërbimit Përmbarimor Shtetëror, z. Pal Meta dhe drejtorin e Inspektimit, z. Plator Bilibashi, dt. 23 shtator 2012; nuk na u vendos në dispozicion një listë konkrete, por na u përmendën emra përmbaruesish shtetërorë,; trajnime të kryera nga EU-RALIUS në janar-shkurt 2011; ky trajnim nuk përputhet me periudhën e monitorimit tonë korrik 2011-korrik 2012.450. E-mail me Edlira Gjonaj, Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit Shtetëror, përgjigje e e-mailit. Për kërkesë informacioni, dt. 1 nëntor 2012.


përgatitur një program rreth forcimit dhe përparimit të aktivitetit të përmbaruesve privatë451.

Afati kohor i shtrirë në 2 vite është i domosdoshëm për faktin se edhe thelbi i masës konsiston në trajnime, të cilat duhet të jenë të vazhdueshme. Burimi financiar është përcaktuar të jetë i alokuar nga projekti Euralius, por pa u specifikuar si buxhet. Ndërkohë që përgjegjësia institucionale nuk është përcaktuar. Krahas Ministrisë së Drejtësisë, si institucion përgjegjës do të duhej të ishte caktuar edhe Dhoma Kombëtare e Përmbaruesve Privatë . Indikatori vlerësues nuk është planifikuar. Plani i trajnimeve vjetore, numri konkret i personave që do të trajnohen çdo vit, tematika e trajnimeve, pyetësorët e vlerësimit të tyre mund të ishin disa nga treguesit e kësaj mase.

6.4.4 Rikonstruksioni i zyrës së përmbarimit shtetëror, Tiranëinstitucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e PërmbarimitKoha e realizimit: 2011Statusi:E zbatuar

Nga vizita që u bë në mjediset e këtij institucioni për zhvillimin e intervistës me drejtorin e përgjithshëm të Drejtorisë së Përgjithshme të Përmbarimit shtetëror u vu re që zyrat e kësaj drejtorie ishin rikonstruktuar plotësisht dhe kishin mjedise të veçanta dhe optimale për zhvillimin e aktivitetit të punës. Në të njëjtin oborr ndodhen dhe zyrat e përmbarimit shtetëror, Tiranë, gjithashtu të rikonstruktuara. Informacione të tipit analizë buxhetore për 2011-n nuk na u vendosën në dispozicion, ndaj realizimin e kësaj mase e vlerësojmë vetëm me anë të konstatimit të faktit452. Nga intervista na u konfirmua se ky rikonstruksion ishte bërë në vitin 2011, pra brenda afatit kohor të parashikuar nga Strategjia ndërsektoriale e drejtësisë453.

Masa është realizuar brenda afatit kohor, duke qenë i parashikuar një afat kohor real. Burimet financiare, përgjegjësia institucionale dhe mekanizmi monitorues janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme.

6.4.5 Pajisja me mjedise për zyrat përmbarimore shtetërore në rrethet: Korçë, Elbasan, Fier, Shkodër, Kukës, Gjirokastër dhe Dibër *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit, Ministria e Drejtësisë; zyrat vendoreKoha e realizimit: 2013Statusi:E pazbatuar

Pajisja me mjedise për zyrat vendore të përmbarimit shtetëror nuk ka filluar ende. Kësisoj, në të shumtën e rasteve, në Shkodër, Kukës dhe Elbasan zyra e përmbarimit shtetëror ndodhet pranë gjykatave të shkallës së parë, por në mjedise shumë të vogla dhe aspak optimale. Zyrat e përmbarimit shtetëror në Korçë, ndodhen në një mjedis më vete, tek ish - shtëpia e oficerave, por

451. Raport Progresi vjetor, Kontributi i Shqipërisë, maj – gusht 2012, Ministria e Integrimit Europian, 1 shtator 2012, version anglisht f. 30.452. Intervistë me drejtorin e Drejtorisë së Përgjithshme të Përmbarimit Shtetëror, z. Pal Metaj, datë 23 shtator 2012.453. Kontratë nr.1107/17, datë 22.8.2011, Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit ka lidhur kontratë me Shoqërinë “Euro Ndërtim 2000”, për rikonstruksionin e zyrave ku aktualisht ushtron aktivitetin e saj

6

kjo ka qenë një situatë e krijuar që në vitet 2000454.

Afati kohor parashikon realizimin deri në 2013-n dhe është një afat i domosdoshëm duke pasur parasysh problematikat për pajisje me zyra dhe kohën më të gjatë që duhet për realizimin e kësaj mase. Buxheti është i alokuar dhe i domosdoshëm për realizimin e kësaj mase. Mekanizmi monitorues është i formuluar jo në mënyrën e duhur nga ana formale, pasi i referohet rikontruksionit të zyrës së përmbarimit në Tiranë. Mendojmë se përgjegjësia institucionale është mirëpërcaktuar.

6.4.6 Rikonstruksioni i zyrave të përmbarimit shtetëror në rrethe *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit, Ministria e Drejtësisë; zyrat vendoreKoha e realizimit: 2013Statusi:E pazbatuar

Kjo masë ka lidhje të drejtpërdrejtë me masë paraprirëse. Nëpër rrethe zyrat e përmbarimit nuk janë pajisur ende me zyra të veçanta, kurse rikonstruksioni ka qenë i pamundur të fillojë për mungesën thelbësore të mjediseve të veçanta. Përveç zyrës vendore të Tiranës, e cila ka mjedise të veçanta dhe është rikonstruktuar, asnjë nga zyrat vendore të rretheve nuk është rikonstruktuar. Kësisoj, për sa kohë nuk janë pajisur me mjedise zyrash të veçanta, nuk kemi as rikonstruksion të tyre deri në muajin nëntor 2012. Theksojmë këtë afat kohor, pasi afati i parashikuar për realizimin e rikonstruksionit për zyrat përmbarimore në rrethet Korçë, Elbasan, Fier, Kukës, Dibër dhe Gjirokastër, si dhe të pajisjes me mjedise, konkretisht, masat 6.4.5 dhe 6.4.6 , është deri ne vitin 2013, ndërkohë nuk disponojmë një dokument nga Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit e cila të demonstrojë masat e ndërmarra konkretisht për realizimin e rikonstruksionit apo pajisjen me mjedise për zyrat përmbarimore

Afati kohor parashikon realizimin deri në 2013-n dhe është një afat i domosdoshëm duke pasur parasysh problematikat për pajisje me zyra dhe kohën më të gjatë që duhet për realizimin e kësaj mase. Buxheti dhe institucionet përgjegjëse janë mirëpërcaktuar. Mekanizmi monitorues është i formuluar jo në mënyrën e duhur nga ana formale, pasi i referohet rikontruksionit të zyrës së përmbarimit Tiranë. Vihen re mangësi në formulimin e indikatorëve monitorues dhe vlerësues për masat 6.4.4, 6.4.5 dhe 6.4.6, pasi është formuluar i njëjti indikator për të tria këto masa, pavarësisht se objekti i tyre është i ndryshëm, në të parën i referohet rikonstruksionit të zyrës së Tiranës dhe në dy të fundit u referohet zyrave përmbarimore të rretheve. Propozojmë riformulimin e këtij indikatori dhe nëndarjen e tij për secilën masë më vete. Kjo është një masë për ngritje kapacitetesh dhe realizimi i saj do të shërbente për realizimin e objektivit specifik 6.4 duke kontribuar në sigurimin e përmirësimit të cilësisë së shërbimit përmbarimor.

6.4.7 Hartimi, miratimi dhe zbatimi i projektvendimit të Këshillit të Ministrave për sistemin elektronik ALBISinstitucioni përg jeg jes: Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit shtetëror, Ministria e Drejtësisë; Dhoma Kombëtare e Përmbaruesve Privatë

454. Burimi i informacionit i përdorur për vlerësimin e kësaj mase, është intervista me drejtorin e përgjithshëm të përmbarimit shtetëror, z. Pal Metaj.


Koha e realizimit:2011Statusi: E zbatuar

Me nismë të Ministrisë së Drejtësisë është miratuar vendimi i Këshillit të Ministrave, nr. 443, datë 16.6.2011, “Për krijimin, regjistrimin, funksionimin, administrimin, ndërveprimin dhe sigurinë e Sistemit të Menaxhimit Elektronik të Çështjeve të Përmbarimit Gjyqësor (ALBIS)”. ALBIS-i është funksional për pjesën më të madhe të shërbimit përmbarimor shtetëror dhe privat. Dhoma Kombëtare e Përmbaruesve Privatë, pavarësisht se është funksionale që nga tetori 2010, ende deri më sot nuk ka akses në këtë sistem me gjithë kërkesat e përsëritura ndaj Ministrisë së Drejtësisë. Kjo tregon dhe pamundësinë e dhomës për të mbledhur një informacion për aktivitetin e anëtarëve të saj përmbaruesve privatë dhe për të funksionuar si një organizëm qendror. Nëpërmjet ALBIS-it, sigurohet prodhimi i statistikave të sakta, në kohë reale, dhe realizohet monitorimi në kohë reale i veprimtarisë së përmbaruesve gjyqësorë privatë455. Kjo masë është komplekse në formulimin e saj duke përfshirë, sa karakteristika rregullatore, siç janë hartimi dhe miratimi i projekvendimit të Këshillit të Ministrave, aq edhe karakteristika cilësore, pasi procesi i zbatimit kërkon një infrastrukturë të mirëfilltë.

Afati kohor për realizimin e kësaj mase është konkret duke qenë se kjo masë është një parakusht i domosdoshëm për realizimin e masave të tjera të përfshira në objektivin specifik 6.5. Konsiderojmë që shpenzimet operative janë të mjaftueshme si burim financiar për realizimin e kësaj mase rregullatore. Përgjegjësia institucionale është mirëpërcaktuar. Mekanizmi monitorues nuk është specifik për këtë masë dhe i vështirë për t’u matur për natyrën cilësore që ai ka. Krahas tij mund të ishin parashikuar dhe raporte periodike nga ana e institucioneve përgjegjëse për funksionimin e sistemit elektronik ALBIS dhe me të dhëna të përditësuara për ekzekutimin e vendimeve gjyqësore të formës së prerë.

6.4.8 Implementimi i sistemit qendror elektronik të të dhënave *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e PërmbarimitKoha e realizimit: 2011-2013Statusi:E zbatuar

Implementimi i sistemit qendror elektronik të të dhënave ka filluar tashmë duke u monitoruar nga Ministria e Drejtësisë. Qëllimi i kësaj mase është prodhimi i statistikave të sakta dhe monitorimi i veprimtarisë së përmbaruesve. Ministria e Drejtësisë ka kryer një kontroll në prill të 2012-s pranë 45 përmbaruesve privatë me qëllim nxjerrjen në pah të korrektësisë së përdorimit të sistemit ALBIS dhe implementimin e të dhënave për çdo çështje në sistem. Nga ky kontroll rezultoi se 12 përmbarues privatë të cilët ushtrojnë veprimtarinë e tyre në rrethet e Tiranës dhe të Korçës, kishin shkelje në procesin e hedhjes së të dhënave në sistem dhe ministri i Drejtësisë ka marrë masën gjobë nga 30.000 deri në 40.000 lekë, duke pasur parasysh, gjithsesi, që sistemi i përmbarimit privat është në hapat fillesatarë të tij. Mangësitë në hedhjen e të dhënave në sistemin ALBIS nga përmbaruesit privatë përbën shkelje disiplinore, e sanksionuar kjo nga neni 52, germa “dh” e ligjit, nr. 10031, dt. 11.12.2008, “Për përmbaruesit privatë”456. Për vlerësimin e kësaj mase janë kërkuar informacione në rrugë zyrtare nga institucionet përgjegjëse, si: Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit shtetëror, Ministria e Drejtësisë, Dhoma Kombëtare e Përmbaruesve Privatë,

455. Raport i Ministrisë së Drejtësisë, viti 2011, drejtuar DEKOBAN.456. Raport progresi vjetor, Kontributi i Shqipërisë, maj – gusht 2012, Ministria e Integrimit Europian, 1 shtator 2012, version anglisht f. 30.

6

por nuk u arrit të na ofrohej një informacion i saktë, pasi aksesi i dhënë shërbimit shtetëror përmbarimor është i kufizuar, Dhoma e Përmbaruesve Privatë nuk ka akses në këtë sistem dhe vetë Ministria e Drejtësisë nuk i është përgjigjur kërkesës për informacion. Pavarësisht nga kjo, masa është vlerësuar e zbatuar.

Duke qenë se impelementimi i sistemit qendror elektronik ALBIS është një proces i vazhdueshëm, konsiderojme që afati kohor 2011-2013 është konkret dhe i domosdoshëm. Përgjegjësia institucionale mendojmë se do të ishte më e plotë nëse do të ishte parashikuar edhe Ministria e Drejtësisë, e cila jo vetëm ushtron funksionin e kontrollit mbi DPP-në, por aktualisht ka aksesin e plotë mbi këtë sistem. Mekanizmi monitorues i parashikuar për këtë masë dhe atë të mëparshmen 6.4.7 nuk është i matshëm dhe vështirëson vlerësimin e zbatimit të tyre.

6.4.9 Trajnimi i stafit të IT-së që do të menaxhojë sistemin elektrikinstitucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e PërmbarimitKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar

Stafi i IT-së pranë Drejtorisë së Përgjithshme të Përmbarimit i cili do të menaxhojë sistemin elektrik sipas takimit me drejtorin e Drejtorisë së Përgjithshme, është trajnuar gjatë vitit 2011. Numri i specialistëve të trajnuar ka qenë 2 (dy). Është bërë një trajnim i vazhdueshëm i cili ka pasur një kohëzgjatje prej një muaji ku kanë qenë të asistuar edhe nga ekspertët e huaj holandezë. Trajnimi është kryer me mbështetjen e Ministrisë së Drejtësisë ku specialistët e IT-së së Drejtorisë së Përmbarimit Publik ishin më shumë të përfshirë me mbulimin e anës procedurale. Tashmë sistemi ALBIS është funksional dhe, edhe pse është në fillesat e tij, ai u vjen në ndihmë përmbaruesve shtetërorë dhe privatë si dhe lehtëson monitorimin e aktivitetit të tyre nga institucionet kompetente, duke ndihmuar në rritjen e transparencës.

Masa është realizuar brenda afatit kohor të parashikuar. Afati, burimet financiare dhe institucioni përgjegjës janë caktuar në mënyrë të përshtatshme. Mekanizmat monitorues të parashikuar për këtë masë dhe ato të mëparshme 6.4.7 dhe 6.4.8 nuk janë të matshëm dhe vështirësojnë vlerësimin e zbatimit të tyre, për shkak të natyrës cilësore të tij.

6.4.10 Informimi publik për shërbimin përmbarimor të ofruar *institucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit Shtetëror, Dhoma Kombëtare e Përmbaruesve PrivatëKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E pazbatuar

Informimi publik për shërbimin përmbarimor të ofruar në Republikën e Shqipërisë ka rëndësi të veçantë jo vetëm për edukimin e publikut mbi mundësitë që i ofrohen për ekzekutimin e vendimeve gjyqësore, por edhe për të njohur si po funksionojnë në përgjithësi këto shërbime në funksion të përmirësimit të ekzekutimit të vendimeve gjyqësore dhe respektimit të një prej të drejtave më themelore të individit, akesit në drejtësi. Krijimi i mundësisë për t’iu drejtuar përmbarimit privat jo vetëm i jep më shumë akses publikut, por e siguron atë që të mos bjerë pre e paradigmës “drejtësi e vonuar, drejtësi e munguar” si dhe në instancë të fundit rrit ndjeshëm


eficiencën e shërbimit përmbarimor në tërësi duke nxitur “konkurrencën e mirë” mes dy institucioneve qendrore përmbarimore, atij shtetëror dhe privat.

Indikatori i cili do të ndihmonte në vlerësimin e kësaj mase i referohet rritjes së numrit të klientëve që i drejtohen secilit shërbim dhe raportimeve specifike për ekzekutimin e çështjeve. Për realizimin e kësaj mase mendojmë që duhej të parashikoheshin më parë aktivitete, si publikimi i materialeve sensibilizuese (broshura, fletëpalosje, spote televizive apo edhe afishe në institucione të ndryshme të sistemit të drejtësisë, si prokurori, gjykata etj.). Për sa kohë që publikut i janë lënë si shteg informimi vetëm faqet e website të Dhomës Kombëtare të Përmbaruesve Privatë (http://dhkpp.org/) dhe faqja e Drejtorisë së Përgjitshme të Përmbarimit www.dpp.gov.al, të dyja këto faqe me informacion shumë të pakët ose, në rastin e http://dhkpp.org/, e përditësuar për herë të fundit në 2011, konkludojmë që është bërë shumë pak për realizimin e kësaj mase, por jo mjaftueshëm për ta konsideruar të realizuar. Nga ana tjetër, asnjëri prej shërbimeve nuk ofron të dhëna për numrin e klientëve që u drejtohen atyre apo nuk jep raportime specifike për ekzekutimin e çështjeve.

Duke qenë se për realizimin e masës kushtuar informimit të publikut rreth shërbimeve të përmbarimit privat dhe atij shtetëror kërkohet një kohë më e gjatë dhe e vazhdueshme, mendojmë se afati kohor i parashikuar është real dhe i domosdoshëm. Burimet financiare nuk janë identifikuar, edhe pse janë tepër të domosdoshme për realizimin e një mase të tillë, siç është promovimi dhe informimi publik që presupozon kosto të mëdha. Përgjegjësia institucionale nuk është e plotë. Do të duhej të ishte parashikuar dhe Ministria e Drejtësisë e cila ka një akses më të madh mbi publikun dhe më shumë mënyra përqasjeje drejt tij. Mekanizmi monitorues është konkret dhe i matshëm.

6.4.11 Trajnimi dhe mbështetja e Dhomës Kombëtare të Përmbaruesve Privatë *institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit shtetëror, EURALIUS, Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar pjesërisht

Mbështjeta dhe trajnimi i vazhdueshëm i përmbaruesve privatë është thelbësore për përmirësimin e kandidatëve aktorë në fushën e ekzekutimit të vendimeve si dhe i ndihmon ata së tepërmi për njohjen e procedurave përmbarimore. Misioni EURALIUS, në periudhën 15 qershor-15 dhjetor 2012, ka parashikuar mbështetjen e Dhomës Kombëtare të Përmbaruesve Privatë si dhe të Shkollës së Magjistraturës për të siguruar një plan trajnimi me qëllim përforcimin e dijeve të kandidatëve si dhe me qëllim përmbushjen e kërkesave të Këshillit të Europës kushtuar shërbimit përmbarimor (Rec.2003.17). Nga informacionet e mbledhura nga Programi EURALIUS III, konkludojmë se për këtë masë iniciativa e fillimit të trajnimeve fillestare dhe të vazhdueshme i janë lënë Ministrisë së Drejtësisë dhe DhKPP-së. Kjo masë është konsideruar si e zbatuar pjesërisht, pasi, aktualisht, nga misioni Euralius III pritet të ketë dhe një memorandum bashkëpunimi mes Ministrisë së Drejtësisë dhe DHKPP-së.

Po ashtu, nga informacioni i siguruar nga Shkolla e Magjistraturës, nuk është parashikuar asnjë trajnim për shërbimin përmbarimor privat, për vitin 2012. Ndërkohë që institucioni përgjegjës më aktiv, i cili ka filluar të bëjë trajnime si dhe planifikime të konkrete, është EURALIUS-i.

6

Afati kohor është i mirëpërcaktuar për një aktivitet të vazhdueshëm, siç është trajnimi. Buxheti financiar është përllogaritur të akordohet nga projekti EURALIUS, si projekt mbështetës në zbatimin e kësaj mase. Përgjegjësia institucionale është përcaktuar në mënyre konkrete. Nuk parashikohet një mekanizëm monitorues për këtë masë, ndërkohë që mund të parashikoheshin mekanizma, si: pyetësorët, listëprezencat etj.

6.4.12 Hartimi dhe miratimi i vendimit të Këshillit të Ministrave për zbatimin e vendimeve të GJEDNJ-së *institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar

Mendojmë që, krahas Ministrisë së Drejtësisë, për këtë masë do të ishte me vend të parashikohej si institucion përgjegjës edhe Avokatura e Shtetit, si organi me interes të drejtpërdrejtë për realizimin e kësaj mase, duke qenë se përfaqëson edhe shtetin shqiptar pranë GJEDNJ-së.

Jemi të mendimit që kjo masë është shumë e rëndësishme për të normuar procedurat ligjore për zbatimin e vendimeve të Gjykatës Europiane të të Drejtave të Njeriut, të dhëna ndaj shtetit shqiptar. Zbatimi i këtyre vendimeve ka një kontribut të qenësishëm jo vetëm në respektimin e angazhimeve ndërkombëtare të shtetit shqiptar ndaj Këshillit të Europës dhe ratifikimit të Konventës Europiane të të Drejtave të Njeriut, por edhe në konsolidimin e shtetit të së drejtës dhe respektimin e të drejtave të njeriut. Vlen të përmendet në fakt se shteti shqiptar ka respektuar me shumë korrektesë vendimet e Gjykatës së Strasburgut për sa i takon ekzekutimit të detyrimeve monetare ndaj shtetasve shqiptarë. Por një problem shqetësues po kthehet tashmë ekzekutimi i masave me karakter të përgjithshëm që Gjykata vendos ndaj Shqipërisë që, në përgjithësi, kërkon ndërhyrje ligjore dhe strukturore. Gjykata e Strasburgut ka dhënë një numër të konsiderueshëm vendimesh ku trajtohen shkelje të njëjta, siç është mosrespektimi i së drejtës së pronës, i së drejtës për një proces të rregullt ligjor etj.

Në këto kushte, Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë prej disa vitesh ka apeluar institucionet përgjegjëse për domosdoshmërinë e përmirësimit të hapësirave ligjore për ekzekutimin e menjëhershëm të vendimeve të GJEDNJ-së (jo vetëm të detyrimeve monetare) dhe shfrytëzimin me eficiencë të tyre për mbrojtjen më të mirë të të drejtave të shtetasve. Në vitin 2011, Fondacioni Soros, në bashkëpunim me KShH-në dhe ekspertë të tjerë të pavarur të shoqërisë civile, kanë hartuar një akt ligjor për ekzekutimin e vendimeve të Gjykatës së Strasburgut, kopje e të cilit i është dërguar Ministrisë së Drejtësisë dhe Avokaturës së Shtetit457.

Mekanizmi monitorues i kësaj mase nuk është i saktë, hyrja në fuqi e vendimit të Këshillit të Ministrave do të kishte qenë treguesi i përshtatshëm për këtë masë. Burimi financiar i parashikuar është i mjaftueshëm. Nisur nga mënyra e formulimit të burimit financiar, e afatit vazhdues dhe e indikatorit, kuptojmë se masa nuk duhet të ishte hartimi dhe miratimi i VKM-së, por zbatimi i VKM-së “Për ekzekutimin e vendimeve të Gjykatës së Strasburgut”. Nëse hartuesit kanë dashur të vendosnin zbatimin e VKM-së mendojmë se do të ishte i domosdoshëm alokimi i një buxheti të veçantë dhe jo përdorimi i fondit rezervë të qeverisë për ekzekutimin e vendimeve të Gjykatës

457. http://www.ahc.org.al/doc/Raporti%20Vjetor%202010%20_Shqip_.pdf


së Strasburgut.

Objektivi specifik 5: Shtrirja e sistemit ALBIS dhe konsolidimi i tij në përmbarimin gjyqësor privat dhe atë shtetëror

6.5.1 Trajnime për zbatimin e sistemit nga përmbaruesit privatë g jyqësorëinstitucioni përg jeg jës: Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit ShtetërorKoha e realizimit: 2011Statusi: E pazbatuar

Mbështjeta dhe trajnimi i vazhdueshëm i përmbaruesve privatë është thelbësore për përmirësimin e kandidatëve aktorë në fushën e ekzekutimit të vendimeve si dhe i ndihmon ata së tepërmi për njohjen e procedurave përmbarimore.

Nga informacioni i siguruar nga Shkolla e Magjistraturës, nuk është parashikuar asnjë trajnim për shërbimin përmbarimor privat, për vitin 2012. Gjithashtu, nuk disponojmë asnjë informacion që të provojë që kjo masë është realizuar.

Afati kohor nuk është i mirëpërcaktuar për një aktivitet të vazhdueshëm, siç është trajnimi, i cili është një proces i vazhdueshëm. Përgjegjësia institucionale është përcaktuar e papërshtatshme. Si institucione përgjegjëse do të duhej të ishin të parashikuar Dhoma Kombëtare e Përmbaruesve Privatë së bashku me Ministrinë e Drejtësisë . Mekanizmi monitorues për këtë masë është i pamjaftueshëm. Si tregues për këtë masë duhej shtuar plani i trajnimeve dhe numri i personave të trajnuar . Buxheti financiar është paracaktuar.

6.5.2 Plotësimi i sistemit pas kërkesave në fazën e testimit nga përmbaruesit privatë (saktësimin e moduleve të aplikacionit)institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e PërmbarimitKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar

Sistemi ALBIS është një sistem funksional, i cili, pas trajnimit që kanë bërë 2 specialistët e IT-së pranë DPP-së, është plotësuar në një masë të konsiderueshme edhe nga vetë përmbaruesit privatë të cilët punojnë tani prej një viti me këtë sistem. Sistemi është shumë i ngurtë dhe kërkon hedhjen e të gjitha të dhënave të kërkuara. Me kalimin e kohës vihet re një shfrytëzim gjithnjë dhe më i madh i këtij sistemi nga ana e përmbaruesve privatë, pavarësisht se domosdoshmëria për trajnime mbetet gjithnjë imediate. Aksesi i mirë në këtë sistem realizohet me anë të një adrese personale që ka çdo përmbarues privat apo shtetëror, ndërkohë që akses të përgjithshëm ka Ministria e Drejtësisë. Sistemi është ndërtuar i tillë që çdo përmbarues sheh veç praktikën e tij, pa mundur të shohë dosjet e regjistruara nga kolegët e tjerë. Përmbarues të ndryshëm privatë kanë pretendime që shtimi i aksesit ndaj dosjeve të trajtuara nga përmbaruesit e tjerë do të kursente më shumë kohë dhe do t’i shërbente çdo përmbaruesi.

Afati kohor i parashikuar për realizimin e kësaj mase është i mjaftueshëm, edhe pse duhet të

6

paraprijmë faktin se puna e përditshme e përmbaruesve mund të kërkojë përditësime edhe pas 2011-s. Por politikat kryesore për përdorimin si dhe funksionimin e sistemit ALBIS tashmë janë realizuar. Përgjegjësia institucionale është ndarë në mënyrën e duhur në bazë të kompetencave. Buxheti i parashikuar është i përbashkët me masën vijuese. Mekanizmi monitorues është përcaktuar drejt, si tregues cilësor.

6.5.3 Mirëmbajtja e njësisë qendrore që sistemi të jetë në çdo kohë on-lineinstitucioni përg jeg jës: Dhoma Kombëtare e Përmbaruesve Privatë, kryetarët e zyrave përmbarimore, Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit ShtetërorKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar

Njësia qendrore e sistemit ALBIS është funksionale në pjesën më të madhe të kohës duke qenë on-line dhe duke ofruar shërbimin e tij për të gjithë përdoruesit fundorë. Përdoruesit, gjithsesi, në raste të veçanta kanë ngritur pretendime se sistemi ALBIS është ndërtuar në bazë të një interneti shumë të shpejtë, gjë që e ngadalëson ndonjëherë punën e tij. Gjithashtu, një pjesë e rëndësishme e dokumenteve që kërkon ALBIS, duhet të jenë të skanuara dhe kjo sjell vështirësi në kushtet e një vëllimi të madh pune. Si përfundim, paçka se sistemi do ende kohë të përmirësohet si një risi që ai përfaqëson si dhe si një lehtësim i madh që i sjell sistemit të përmbarimit gjyqësor në tërësi, konsiderojmë që kjo masë është realizuar.

Afati kohor nuk është i mjaftueshëm, pasi mendojmë që duhet të ishte i vazhdueshëm, për sa kohë që qenia on-line e sistemit është e përhershme, po ashtu edhe mirëmbajtja duhet të jetë e vazhdueshme. Përgjegjësia institucionale bie me së shumti mbi Ministrinë e Drejtësisë, si institucioni me përgjegjësi kryesore. Buxheti i parashikuar për realizimin e kësaj mase është i përbashkët me masën paraprijëse. Mekanizmi monitorues është përcaktuar drejt, si tregues cilësor.

6.5.4 Përditësimi i çështjeve të cilat tanimë janë të hedhura në sistem (data base ka sot të hedhura 14500 dosje përmbarimore deri në periudhën dhjetor 2010), në kuadër të tërheqjes së dosjeve nga përmbarimi g jyqësor privat.institucioni përg jeg jës: Dhoma Kombëtare e Përmbaruesve Privatë, kryetarët e zyrave përmbarimore, Ministria e Drejtësisë, Drejtoria e Përgjithshme e PërmbarimitKoha e realizimit: 2011-2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar

Bazuar në raportprogreset e Ministrisë së Integrimit, rezulton se gjatë inspektimeve të kryera nga Ministria e Drejtësisë gjatë muajit maj u konstatuan shkelje dhe u sanksionuan me gjobë 7 përmbarues privatë. Po ashtu, gjatë inspektimit alternativ të kryer nga MD-ja në muajin prill, nga 45 përmbarues privatë, rezultuan që 12 përmbarues të rrethit të Tiranës dhe Korçës nuk hidhnin dosjet e tyre pjesërisht ose tërësisht458. Relatuam këto fakte për të demonstruar që ka filluar përditësimi i çështjeve dhe është në proces, por jemi në pamundësi për të prodhuar një raport me numrin e përditësuar të dosjeve, për shkak të mungesës së informacionit nga Ministria

458. Raportprogresi vjetor, Kontributi i Shqipërisë, maj – gusht 2012, Ministria e Integrimit Europian, 1 shtator 2012, version anglisht f. 30.


e Drejtësisë. Një problematikë tjetër për t’u marrë parasysh në vlerësimin është fakti që, edhe pse janë të parashikuara si institucione përgjegjëse, kryetari i Dhomës Kombëtare të Përmbaruesve Privatë apo drejtori i Drejtorisë së Përgjithshme të Përmbarimit, nuk kanë fare akses ose aksesi i tyre është i limituar për të parë një situatë të plotë të gjendjes së përditësimit dhe nuk mund të prodhojnë një raport të përgjithshëm. Megjithatë, nisur nga informacionet e marra në terren me përmbarues të ndryshëm si dhe nga presioni i vazhdueshëm i MD-së përmes inspektimeve të herëpashershme, vlerësojmë se kjo masë është e realizuar.

Afati kohor dyvjeçar është i domosdoshëm. Burimet financiare për realizimin e kësaj mase nuk janë përcaktuar, për sa kohë vetë masa parashikon aktivitete rutinë të përmbaruesve. Përgjegjësia institucionale duhej përqendruar te Ministria e Drejtësisë. Mekanizmi monitorues është konkret, i qartë dhe i matshëm.

Objektivi specifik 6: Përmirësimi i të drejtave të fëmijëve

6.6.1 Plotësimi i akteve nënlig jore të lig jit për Komitetin Shqiptar të Birësimeve institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Komiteti Shqiptar i Birësimeve (KShB)Koha e realizimit: 6- mujori i parë i 2011-sStatusi: E zbatuar

Gjatë gjashtëmujorit të parë të vitit 2011 është miratuar VKM me nr. 399, datë 1.6.2011, “Për përbërjen dhe rregullat e funksionimit të komisionit të miratimit të agjencive ndërmjetësuese të huaja”, duke plotësuar kështu bazën nënligjore të ligjit “Për procedurat e birësimit”459. VKM-ja përcakton ngritjen e një komisioni të miratimit të agjencive ndërmjetësuese të huaja me qëllim njohjen dhe miratimin e tyre për ushtrimin e veprimtarisë në fushën e birësimit. Komisioni do të përbëhet nga 3 përfaqësues nga Ministria e Drejtësisë, dy nga KShB-ja. Agjencitë ndërmjetësuese të huaja paraqesin kërkesën e tyre për njohje dhe miratim pranë këtij komisioni. Aktualisht, licencimi i agjencive është në proces dhe KShB-ja po operon me këto agjenci me marrëveshjet që janë lidhur më përpara me këto institucione, të cilat vazhdojnë të mbeten në fuqi460. Gjithashtu, nga KShB-ja461 jemi vënë në dijeni se Komisioni i Miratimit të Licencimit ka zhvilluar takimet e para dhe agjencitë janë informuar për paraqitjen e dokumentacionit për procedurat e licencimit.

Në ligjin “Për procedurat e birësimit dhe Komitetin Shqiptar të Birësimeve” përcaktohen procedurat ligjore të birësimit dhe të funksionimit të KShB-së, si organ kolegjial. Sipas nenit 33 të tij përcaktohet se agjencitë ndërmjetësuese vendëse duhet të licencohen sipas legjislacionit për licencat për një afat 5-vjeçar. Agjencitë ndërmjetësuese të huaja njihen dhe miratohen nga komisioni i miratimit të agjencive ndërmjetësuese të huaja, pranë MD-së për një afat 5-vjeçar për ushtrimin e veprimtarisë në këtë fushë, brenda territorit të RSH-së. Agjencitë e huaja me të cilët operon KShB-ja në fushën e birësimeve ndërvendëse janë rreth 10. Gjithashtu, për të krijuar një standard të barabartë, si për të huajt, ashtu edhe për shqiptarët, KShB-ja ka propozuar pranë

459. Ligji nr. 9695, datë 19.3.2007, “Për procedurat e birësimit” është ndryshuar me ligjin nr. 10358, datë 16.12.2010.460. znj. Marieta Zaçe, kryetare e KSHB-së dhe z. G.Terpo, jurist i institucionit, KSHB, intervistë, 24 shtator 2012, dhe komunikim elek-tronik, 25 shtator 2012 461. Njëlloj si më lart.

6

Ministrisë së Drejtësisë ndryshimin e tarifave me qëllim për t’i rritur ato, pasi janë tepër të ulëta në krahasim me vendet e tjera.

Afati i realizimit i përcaktuar për këtë masë është realist dhe i matshëm. Përgjegjësitë institucionale janë përcaktuar mirë. Burimet financiare janë vendosur si shpenzime operative, të përshtatshme për këtë masë. Mekanizmat monitorues janë të shprehur në mënyrë të paqartë dhe pa lidhje me masën konkrete, por më së shumti me objektivin specifik. Hyrja në fuqi e akteve nënligjore do të duhej të kishte qenë treguesi konkret.

6.6.2 Sistemimi i fëmijëve në familje birësuese brenda dhe jashtë venditinstitucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Komiteti Shqiptar i BirësimeveKoha e realizimit: 2011 – 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar

Sistemimi i fëmijëve në familje birësuese brenda dhe jashtë vendit është veprimtaria kryesore për të cilën është ngritur KShB-ja. Për këtë arsye, duke qenë një aktivitet rutinë, nuk duket me vend përfshirja e kësaj mase në këtë plan veprimi. Qëllimi kryesor i këtij institucioni është mbrojtja e interesit më të lartë të fëmijës përmes krijimit të një familjeje të përhershme, prindërit natyralë të të cilëve janë të paaftë ose nuk duan ta realizojnë këtë përgjegjësi.

Për vitin 2011, KShB-ja ka pasur 22 kërkesa për birësim me pëlqim, 12 kërkesa për birësim vendës dhe 7 kërkesa për birësim ndërvendës. Ndër këto janë realizuar 10 birësime me pëlqim, 19 birësime vendëse nga institutioni, 7 birësime ndërvendëse, në një kohë kur numri i fëmijëve të braktisur të regjistruar në institucione është 40 dhe numri i fëmijëve të sëmurë e të rritur të birësuar është 4462. Për 6-mujorin e parë të 2012-s, KShB-ja ka pasur 5 kërkesa për birësim vendës, 18 kërkesa vendëse për birësim nga institucionet, 11 kërkesa ndërvendëse. Ndër këto janë të birësuar me pëlqim 10 fëmijë, 18 fëmijë janë birësuar nga çiftet shqiptare, 12 fëmijë të birësuar nga çiftet e huaja.

Duke qenë një aktivitet rutinë, afati i realizimit të kësaj mase është realist dhe i vazhdueshëm. Përgjegjësia institucionale dhe burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme. Mekanizmat monitorues janë të shprehur në mënyrë të paqartë dhe të përgjithshme, numri i fëmijëve të birësuar brenda dhe jashtë vendit duhet të kishte qenë treguesi më i saktë.

6.6.3 Përmirësimi i shërbimit të birësimit institucioni përg jeg jës: Komiteti Shqiptar i BirësimeveKoha e realizimit: 2011 – 2013 (i vazhdueshëm)Statusi:E zbatuar pjesërisht

Kjo masë është përshkruar në formën e një objektivi, duke e vështirësuar vlerësimin objektiv të saj në një kohë kur përmirësimi i shërbimit konsiderohet një sfidë e vazhdueshme. Masa do duhej të ishte më konkrete, e cila mund të qartësonte masat konkrete që duhen marrë për përmirësimin e shërbimit të birësimit. Nga informacioni i ofruar nga vetë KShB-ja rezulton se nuk është

462. www.komitetibiresimeve.com.al


planifikuar diçka specifike, e cila mund të konsiderohet si masë konkrete për përmirësimin e shërbimit të birësimit463.

Duke qenë objektiv dhe jo një masë konkrete, vlerësojmë se në përgjithësi ka një tendencë pozitive drejt përmirësimit të shërbimit të birësimit. Kuadri ligjor i plotësuar së fundmi i shërben pikërisht standardizimit dhe përmirësimit të procedurave të birësimit në funksion të mbrojtjes së interesit më të lartë të të drejtave të fëmijëve. Por, duke qenë një masë e vazhdueshme dhe ende nevojiten të bëhen përmirësime në shërbimin e birësimit, vlerësojmë se kjo masë është e zbatuar pjesërisht.

Afati, përgjegjësia institucionale, burimet financiare dhe treguesit janë përcaktuar konkretisht dhe janë të mjaftueshëm.

6.6.4 Zbatimi efektiv i leg jislacionit për fëmijët në të g jitha fazat e procedurave të birësimit *institucioni përg jeg jës: Komiteti Shqiptar i BirësimeveKoha e realizimit: 2011 – 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar

Zbatimi efektiv i legjislacionit është një detyrim ligjor dhe detyrë funksionale e KShB-së. Kjo masë është formuluar si një objektiv specifik dhe jo si një masë që përmban në vetvete një veprim konkret. Për zbatimin e saj, kjo masë kërkon zbërthimin në një varg nënmasash të tjera specifike, gjë e cila vështirëson zbatimin dhe vlerësimin e masës si një e tërë. Sugjerohet që masa të tilla të shmangen sa më shumë të jetë e mundur nga plani i veprimit.

KShB-ja në të gjitha procedurat dhe fazat që ndjek për birësimet e fëmijëve, zbaton në mënyrë efektive legjislacionin në këtë fushë. Në bazë të nenit 36 të ligjit organik të këtij institucioni bëhet mbrojtja e të dhënave personale të fëmijës në procedurat e birësimit që respektohet me rigorozitet nga ana e KShB-së.

Afati i realizimit të kësaj mase është realist, duke qenë një aktivitet i përditshëm, rutinë, i këtij Komiteti. Përgjegjësia institucionale dhe burimet financiare janë përcaktuar saktë. Mekanizmi monitorues është i paqartë dhe i formuluar në mënyrë të përgjithshme, nisur dhe nga vetë karakteri i përgjithshëm i masës.

6.6.5 Trajnimi i stafit administrativ të KSHB-së për detyrat funksionale dhe standardet europiane*institucioni përg jeg jës: Komiteti Shqiptar i BirësimeveKoha e realizimit: 2012 – 2013 (i vazhdueshëm)Statusi: E zbatuar

Numri i trajnimeve për vitin 2012 është 3, ndërkohë që janë trajnuar gjithsej 6 persona staf. Megjithatë ky institucion nuk ka programe trajnimi të mirëpërcaktuara që në fillim të vitit. Trajnimi i stafit administrativ të KShB-së është bërë për tema që lidhen me detyrat funksionale dhe standardet europiane. Konkretisht:

• Trajnim “Birësimi i fëmijëve dhe problemet e praktikës gjyqësore në proceset

463. Marieta Zaçe, kryetare e KShB-së dhe z. G.Terpo, jurist i institucionit, KShB, intervistë, 24 shtator 2012, dhe komunikim elektronik, 25 shtator 2012.

6

e birësimit”, 24-25 prill 2012, organizuar nga Shkolla e Magjistraturës dhe fondacioni Hanns-Seidel.• Prezantimi në terapinë muzikore për fëmijët e vegjël, 9 korrik 2012, organizuar nga Bethany Social Service Albania.• Workshop “Financat publike dhe reforma e buxhetimit në administratën publike”, organizuar nga RESPA, Budva, Mal i Zi, 8 – 11 maj 2012.

Por, pavarësisht nga ato çfarë janë realizuar, numri i trajnimeve që janë kryer është i pakët dhe jo përmbushës i nevojave të një institucioni, i cili trajton një problematikë të tillë.

Afati, përgjegjësia institucionale dhe burimet financiare janë përcaktuar konkretisht dhe janë të mjaftueshme. Mekanizmi monitorues dhe vlerësues është formuluar në mënyrë sipërfaqësore dhe të pamjaftueshme; numri i trajnimeve dhe i personave të trajnuar për çdo vit, tematikat ku do të fokusohen trajnimet mund të kishin qenë një tregues i plotë.

6.6.6 Hyrja në fuqi dhe zbatimi i konventave të Hagës për detyrimet ushqimoreinstitucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011 (hyrja në fuqi) dhe 2011– 2013 (zbatimi) Statusi: E zbatuar pjesërisht

Për shkak të formulimit evaziv të masës dhe të mungesës së informacionit nga institucioni përgjegjës është e vështirë të vlerësohet zbatimi i saj si dhe të kuptohet sa është numri i konventave që do të hyjnë në fuqi dhe cilat janë ato. Nga hulumtimi në Fletoret zyrtare rezulton se janë miratuar dhe kanë hyrë në fuqi dy Konventa të Hagës për detyrimet ushqimore, një gjatë vitit 2011 dhe tjetra së fundmi. Por për zbatimin e tyre nuk kemi informacion. Duke qenë se hyrja në fuqi e këtyre konventave është realizuar dhe për shkak se mungon informacioni për pjesën e dytë të masës “zbatimi i konventave të Hagës”, ajo vlerësohet e zbatuar pjesërisht.

Republika e Shqipërisë është shtet palë i Konferencës së Hagës për të Drejtën Ndërkombëtare Private, aderuar në vitin 2002, nëpërmjet ligjit nr. 8867, datë 14.3.2002, “Për aderimin e Republikës së Shqipërisë në statutin e Konferencës së Hagës për të Drejtën Ndërkombëtare Private.

Afati i realizimit të kësaj mase është realist, ai është ndarë në dy faza kohore: faza e parë për hyrjen në fuqi, është vendosur viti 2011 dhe tjetra për zbatimin e konventave, e cila me të drejtë është caktuar si e zbatueshme. Përgjegjësia institucionale dhe burimet financiare janë përcaktuar mirë. Mekanizmi monitorues është shprehur drejt, raporte për zbatimin e konventave, por këto raporte nuk janë publike dhe si të tilla vështirësojnë matjen dhe vlerësimin real të kësaj mase.

6.6.7 Hartimi dhe miratimi i projektlig jit “Për ratifikimin e Konventës “Për rivendosjen ndërkombëtare të detyrimeve ushqimore dhe formave të tjera të mbështetjes financiare të anëtarëve të tjerë të familjes”institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011 Statusi: E zbatuar (përtej afatit të përcaktuar)


Ratifikimi i kësaj Konvente ka hyrë në fuqi me ligjin nr. 63/2012, datë 31.5.2012464. Kjo konventë është miratuar më 23 nëntor 2007, në sesionin e 21-të të Konferencës së Hagës për të Drejtën Ndërkombëtare Private, pavarësisht se te ne ka hyrë në fuqi së fundmi.Afati, përgjegjësia institucionale, burimet dhe treguesit janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshm.

6.6.8 Zbatimi efektiv i detyrimeve ndërkombëtare të Konferencës së Hagës *institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011 – 2013 (në vazhdimësi)Statusi: E pazbatuar

Konferenca e Hagës për të Drejtën Ndërkombëtare Private është organizatë që vepron në fushën e së drejtës ndërkombëtare private, e themeluar në vitin 1893, me objektiv realizimin e unifikimit të rregullave të së drejtës ndërkombëtare private, me qëllim nxitjen e zgjidhjeve të konflikteve të ligjeve në çështje të ndryshme brenda së drejtës ndërkombëtare private. Deri më tani, nga 39 konventat e Konferencës së Hagës, Republika e Shqipërisë ka aderuar në 10 prej tyre, pavarësisht se nga Ministria e Punëve të Jashtme rezulton që vetëm 9 konventa të Hagës janë ato të cilat kanë hyrë në fuqi në Shqipëri.

Afati është realist dhe i vazhdueshëm për një masë të tillë. Burimet financiare janë caktuar si shpenzime operative, gjithashtu e përshtatshme për këtë masë. Treguesit janë caktuar në mënyrë të përshtatshme, por mospublikimi i raporteve të zbatimit të detyrimeve që rrjedhin nga këto konventa, nuk lejon matjen dhe vlerësimin real të kësaj mase. Institucionet janë përcaktuar në mënyrë evazive, duke e lënë të hapur përgjegjësinë ndaj çdo institucioni të interesuar.

6.6.9 Trajnimi i stafit të Ministrisë së Drejtësisë dhe aktorëve të tjerë të përfshirë në procesin e rrëmbimit ndërkombëtar të fëmijëve dhe rivendosjes ndërkombëtare të detyrimit ushqimor të fëmijëve *institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, Shkolla e MagjistraturësKoha e realizimit: 2011 – 2013 (në vazhdimësi) Statusi: E pazbatuar

Në programin e formimit vazhdues për gjyqtarë dhe prokurorë, Shkolla e Magjistraturës gjatë vitit 2011 – 2012 ka realizuar rreth 7 sesione trajnimi me tema ku trajtohen çështje të ndryshme për të miturit. Megjithatë, vlen të theksohet se Shkolla e Magjistraturës nuk ka kryer trajnime speficike me stafin e Ministrisë së Drejtësisë dhe aktorë të tjerë lidhur me rrëmbimin e fëmijëve dhe rivendosjen ndërkombëtare të detyrimit ushqimor të fëmijëve465.

Afati i realizimit nuk duket shumë realist për shkak të periudhës së gjatë (trevjeçare) të parashikuar për zbatimin e kësaj mase. Plani i veprimit duhet të përfshijë masa që kanë afate të mirëpërcaktuara në kohë si dhe sa më pak masa të tilla që janë të vazhdueshme, me përjashtim të rasteve kur ky afat detyrohet nga vetë natyra e masës. Përgjegjësitë institucionale janë përcaktuar mirë. Burimet financiare janë përcaktuar si shpenzime operative. Duke marrë parasysh vështirësitë që has Shkolla e Magjistraturës për mbulimin financiar të gjithë programit të trajnimeve, mendojmë se do të kishte qenë mirë planifikimi i shpenzimeve konkrete financiare për këtë masë. Ashtu si dhe në masat e mësipërme, treguesi është i pamjaftueshëm, numri i personave të trajnuar dhe numri

464. Kjo konventë është miratuar në parim me vendimin nr.385, datë 25. 5.2011, të Këshillit të Ministrave.465. Mariana Semini, Shkolla e Magjistraturës, drejtore, letër drejtuar Fondacionit Soros “Kthim përgjigje të kërkësës suaj për informacion” nr. prot 875, datë 10.9.2012.

6

i trajnimeve për çdo vit do të kishte qenë një mekanizëm monitorimi i plotë.

6.6.10 Inspektime tematike të planifikuara nga DIGJ dhe DIP (të MD) në g jykata dhe prokurori për verifikimin e zbatimit të lig jit në rastin e të miturve të paraburgosur institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011 Statusi:E pazbatuar

Në mungesë të informacionit dhe të dhënave të publikuara në burimet zyrtare, masa është vlerësuar e pazbatuar.

Pavarësisht nga kjo, me urdhër të ministrit të Drejtësisë466, është ngritur grupi i punës për draftimin e “Strategjisë së drejtësisë për të miturit” dhe planit përkatës të veprimit. Grupi i punës duhet të përfundonte këtë dokument brenda muajit shtator 2012.

Nuk kuptohet përse një masë e tillë duhet të zbatohet vetëm në 1 vit të caktuar dhe jo më tutje. Pranojmë që afati është konkret, i caktuar dhe lehtësisht i matshëm, por një masë e tillë, duke qenë një aktivitet rutinë, operacion i zakonshëm i institucioneve përgjegjëse, besojmë se duhet të jetë i vazhdueshëm dhe jo i kufizuar në kohë. Institucioni përgjegjës, burimet dhe treguesit janë formuluar në mënyrë të qartë dhe të përshtatshme.

5. konkLuZione pËr progresin e ArriturNga monitorimi i ecurisë së zbatimit të 71 masave të planifikuara për realizimin e objektivit strategjik nr.6, rezultojnë:

• 29 masa vlerësohen të zbatuara, (44%) ndër të cilat 17 masa janë me afat të vazhdueshëm përtej kohës së monitorimit (2013), 2 masa janë zbatuar me vonesë dhe 1 masë është zbatuar përpara afatit.

• 14 masa janë vlerësuar të zbatuara pjesërisht, (21%) ndër të cilat 10 masa janë me afat të vazhdueshëm përtej kohës së monitorimit (2013).

• 23 masa janë vlerësuar të pazbatuara, (35%) ndër të cilat 12 masa kanë ende afat për t’u kryer në 2013-n.

466. Urdhër i Ministrit të Drejtësisë nr. 131, datë 2.4.2012 “Për disa ndryshime në urdhrin nr. 6609, datë 27.9.2011”.

MASA TE ZBATUARA


MASA TE PAZBATUARA

44%

21%

35%



5 masa nuk janë vlerësuar, pasi afatet e tyre fillojnë në 2013-n, përtej afateve të këtij monitorimi. Nga vlerësimi që iu bë afateve të realizimit të masave konkrete, rezultojnë se 56 masa kanë afate realiste, ndërsa 10 masa janë parashikuar në afate jorealiste. Ajo çfarë vihet re në këtë objektiv strategjik, është se vetëm 2 masa janë zbatuar me vonesë. Kjo për shkak se shumica e masave të parashikuara kanë një afat zbatimi 3-vjeçar ose janë masa të vazhdueshme. Një tjetër veçori e këtij objektivi është se disa masa janë planifikuar në afate të ndryshme në këtë plan veprimi në raport me afatet e përcaktuara për të njëjtat masa në plan veprimin e qeverisë shqiptare për adresimin e 12 Rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian. Kjo është vënë re sidomos te masat për ndërtimin e institucioneve të reja të paraburgimit dhe të ekzekutimit të vendimeve penale, si Fieri, Elbasani, Shkodra, (6.2.1, 6.2.3 dhe 6.2.4), por edhe në ato masa të cilat përmbajnë zbatimin e veprimeve që kanë të bëjnë me detyra funksionale dhe rutinore të tyre. Si të tilla janë planifikuar 8 masa, ndaj dhe afati i zbatimit të tyre është i vazhdueshëm. Hartuesit duhet të shmangin sa më shumë të jetë e mundur planifikimin e masave të tilla, të cilat janë detyrë funksionale e institucioneve shtetërore, janë aktivitete rutinë dhe të zakonshme.

Nga vlerësimi që iu bë përgjegjësisë institucionale, në 52 masa ato janë identifikuar në mënyrë të përshtatshme dhe konkrete. Vetëm në 14 masa institucionet përg jeg jëse, ose janë caktuar më g jerë seç duhet ndaj institucioneve që nuk kanë përg jeg jësi për zbatimin e tyre, ose nuk kanë përfshirë institucione kryesore ose partnere, kjo në varësi të masës. Kryesisht në këtë objektiv strategjik përgjegjësitë e institucioneve janë caktuar saktësisht, me përjashtim të ndarjes së intitucioneve kryesore nga ato partnere, siç është rasti i projekteve ndërkombëtare që asistojnë në këtë fushë. Nëse do të analizojmë shpërndarjen e përgjegjësisë institucionale, do të vëmë re se rol qendror në këtë strategji zë me të drejtë Ministria e Drejtësisë dhe disa nga institucionet në varësi të saj.

Nga vlerësimi që iu bë burimeve financiare të parashikuara, rezulton se në 66 masa të vlerësuara, në 60 prej tyre shpenzimet financiare janë përcaktuar në mënyrë konkrete dhe të përshtatshme.Vetëm në 6 masa burimet financiare nuk janë përcaktuar siç duhet. Ky është një tregues pozitiv që ndihmon drejtpërdrejt në zbatimin e këtyre masave. Parashikimi i burimeve financiare për masa që synojnë rritje kapacitetesh profesionale apo përmirësime infrastrukturore është i domosdoshëm, pasi nga ky element varet realizimi i pjesshëm apo i plotë i masës konkrete.

Nga vlerësimi që iu bë mekanizmave monitorues dhe vlerësues, rezultoi se në 39 masa indikatorët janë shprehur në mënyrë formale, të përg jithshme, të pamjaftueshme dhe, në disa raste, pa lidhje log jike me masën përkatëse. Vetëm në 27 masa indikatorët janë përcaktuar në mënyrë të qartë dhe konkrete. Ndërkohë, në total, nga 71 masa, 45 mekanizma monitorues janë sasiorë dhe 26 janë cilësorë. Formulimi i mekanizmave monitorues dhe vlerësues është jo i saktë dhe shpeshherë sipërfaqësor e i paplotë. Në shumë raste janë konstatuar mekanizma vlerësues të njëjtë ose të ngjashëm për masa të ndryshme. Gjithashtu, në disa masa ku duhet të vendoseshin tregues sasiorë, janë caktuar tregues cilësorë. Për më tepër, një pjesë e indikatorëve janë shprehur si objektiva. Për shkak të këtyre formulimeve, vlerësimi dhe monitorimi i realizimit të masës dhe referimi në dokumentacionin mbështetes bëhet edhe më i vështirë.

6. rekomAnDime pËr ZHViLLimet e ArDHsHme Do të rekomandonim përmirësimin e objektivit strategjik duke e formuluar më thjesht dhe duke hequr pjesë të tij që tregojnë mënyrat si do të arrihet ky objektiv, të cilat në fakt përbëjnë objektivat

6

specifikë. Një formulim i tillë mund të ishte: “Konsolidimi i shtetit demokratik nëpërmjet mbrojtjes së lirive dhe të drejtave themelore të individëve”.

Për formulimin e objektivave specifikë do të sugjeronim:

• Objektivi specifik nr. 2 të formulohej pa përmendur mjetet për arritjen e tij. Më konkretisht, ai mund të shprehej: “respektimi i të drejtave të personave të paraburgosur dhe të dënuar si dhe përmirësimi i trajtimit të tyre”.

• Objektivi specifik 6.1, 6.4 dhe 6.5 të përmblidhen në një objektiv të vetëm, pasi të tre këta objektiva kanë të njëjtin fokus, përmirësimin e ekzekutimit të vendimeve gjyqësore dhe të cilësisë së shërbimit përmbarimor. Kjo do të mënjanonte përsëritjen e disa masave në disa objektiva njëkohësisht.

Për sa i takon formulimit të disa prej masave të parashikuara, do të sugjeronim sa më poshtë:

• Masa 6.2.6 të konkretizojë projektimet përkatëse për investime të ardhshme për të shmangur parashikime klishe dhe të përgjithshme.

• Meqenëse masa 6.2.13 përsëritet edhe te masa 6.2.8, do të sugjeronim shkrirjen e tyre në një të vetme.

• Masa 6.2.15 të hiqet, pasi përsëritet te masa 6.2.16.

Disa rekomandime për shtimin e masave të reja do të ishin:

1. Në objektivin 6.2 do të sugjeronim të shtoheshin këto masa:i. Planifikimi dhe marrja e masave për zbatim të programeve sociale – edukative.

Afati propozojmë të jetë 1-vjeçar. Institucion përgjegjës DPB-ja. Si indikatorë do të shërbenin tregues sasiorë, si numri i programeve të zhvilluara dhe cilësore, trajtim human i personave të paraburgosur dhe të dënuar.

ii. Zhvillimi i mësimit të detyrueshëm në IEVP dhe monitorimi i zbatimit të tij. Afati i zbatimi 2012 – 2013. Institucionet përgjegjëse për zbatim: DPB dhe MASH. Si indikatorë sasiorë do të ishin relevantë numri i personave që kanë frekuentuar mësimin.

iii. Ndërtimi i institucionit psikiatrik për personat me masa mjekësore. Afati i zbatimi 2012. Institucionet përgjegjëse për zbatim: MD dhe MSH. Si indikator sasior do të ishte relevant kapaciteti i institucionit të ri.

iv. Ndërtimi i institucionit për të miturit-autorë të veprave penalë nën moshën e përgjegjësisë penale për zbatimin e masave edukuese nga gjykata. Afati i zbatimi 2013. Institucioni përgjegjës për zbatim MD. Si indikator sasior do të ishte relevant kapaciteti që ofron institucioni i ri.

2. Në objektivin 6.3 do të sugjeronim të shtohejn kjo masë:i. Zbatimi i ligjit për mbikëqyrjen elektronike. Afati i zbatimi 2013. Institucionet

përgjegjëse për zbatim MD, Shërbimi i provës dhe Projekti i Binjakëzimit. Indikator sasior do të konsiderohej numri i personave nën mbikëqyrje elektronike.

3. Në objektivin 6.6 do të sugjeronim të shtohej kjo masë:i. Miratimi dhe zbatimi i Strategjisë së drejtësisë penale për të miturit. Afati i zbatimi

2012 –2013. Institucion përgjegjës për zbatim MD dhe institucion partner UNICEF dhe aktorë të tjerë. Miratimi i Strategjisë do të shërbente mjaft mirë si indikator i matshëm.


BiBLiogrAFiA

LiGje Dhe AKte nënLiGjoRe:Vendimi i Këshillit të Ministrave, nr.519, “Për miratimin e Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë dhe të planit të veprimit të saj”, datë 20.7.2011, Fletore zyrtare nr.116, viti 2011, faqja 4579.

Udhëzim i Këshillit të Ministrave, datë 18.8.2011, “Për përcaktimin e mënyrës së ekzekutimit të detyrimeve monetare të institucioneve buxhetore në llogari të thesarit”, http://www.km.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=15332

Ligji nr. 63/2012, datë 31.5.2012, “Për ratifikimin e konventës “Për rivendosjen ndërkombëtare të detyrimeve ushqimore dhe formave të tjera të mbështetjes financiare të anëtarëve të tjerë të familjes”, botuar në Fletoren zyrtare nr. 72, datë 28 qershor 2012.

Kryeministri i RSH-së, urdhër nr. 140, datë 1.7.2010, “Për miratimin e strukturës dhe organikës së shërbimit të provës”; shih www.km.gov.al

Urdhri i ministrit të Drejtësisë, nr. prot, 3369/3, datë 18.6.2012, “Për përcaktimin e vendndodhjes dhe kompetencave tokësore të zyrave vendore të shërbimit të provës”.

DoKumente/shKResA zyRtARe nGA institucionet PëRGjeGjëse:B. Gjerazi, DPB, Plani i trajnimeve për vitin 2012 të qendrës së trajnimeve, komunikim elektronik, datë 21.9.2012.

Denion Mejdani, Drejtoria e Shërbimit të Kontrollit të Brendshëm të Burgjeve, drejtor, letër “Lidhur me tuajën dt. 19.7.2012 “Kërkesë për Informacion – Zbatimi i planit të veprimit të Strategjisë Ndërsektoriale të Drejtësisë, për periudhën korrik 2011 – 2012”, nr.prot 591, datë 24.8.2012, drejtuar Fondacionit Soros.

Ministria e Drejtësisë, shkresë drejtuar KShB “Për disa shtesa dhe ndryshime në urdhrin nr.4763/1, datë 8.6.2009, “Për miratimin e rregullores së brendshme të Komitetit Shqiptar të Birësimeve”, nr.prot 50/1, datë 3.2.3012.

Ela Qokaj, Shkolla e Magjistraturës, kancelare, shkresë drejtuar Fondacionit Soros, nr. prot 875, datë 10.9.2012.

tAKime/KomuniKime eLeKtRoniK:B. Gjerazi, DPB, sektori i shtypit, informacion për trajnimet e zhvilluara për vitin 2011 të qendrës së trajnimeve, takim dhe komunikim elektronik, datë 21.9.2012.

Roza Çakëri, DPSHP, drejtore inspektimi dhe shërbimeve komunitare, informacion për Projektin e Binjakëzimit ‘Mbështetje për Shërbimin Shqiptar të Provës’, komunikim elektronik, 7 shtator 2012.

6

Pal Meta, drejtor i Shërbimit Përmbarimor Shtetëror dhe Plator Bilibashi, drejtor i inspektimit, takim, dt.23 shtator 2012.

Edlira Gjonaj, Drejtoria e Përgjithshme e Përmbarimit Shtetëror, komunikim elektronik, dt. 1 nëntor 2012.

Helena Papa, koordinatore pranë Departamentit të Kontrollit të Brendshëm Administrativ dhe Antikorrupsion, komunikim elektronik, dt. 3 shtator 2012.

Marieta Zaçe, KShB, kryetare e KShB-së dhe G.Terpo, KShB, jurist i institucionit, takim, 24 shtator 2012.

G.Terpo, KShB, jurist i institucionit, komunikim elektronik, 25 shtator 2012.

Alba Jorganxhi, Prezenca e OSBE-së në Tiranë, komunikim elektronik, datë 28 shtator 2012.

Orinda Gjoni, QSHPLI, drejtore projektesh dhe Naureda Bajraktari, intervistë, datë 21 shtator 2012.

VenDime GjyqësoRe:Vendimi i Gjykatës Kushtetuese, nr. 48, datë 26.7.2012, kërkues Ilir Shijaku, subjekt i interesuar: Ministrira e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikes; shoqëria përmbarimore private EPSA sh.p.k., Drejtoria e Përgjithshme e Thesarit, http://www.gjk.gov.al/templates/NEModules/kerkese_list/konsulto.php?id_kerkesa_vendimi=1248&language=Lng1

Vendimi i Gjykatës Kushtetuese, nr. 49, datë 26.7.2012, kërkues Pëllumb Qeska, subjekt i interesuar: Bashkia Korçë, shërbimi përmbarimor Korçë sh.p.k., Drejtoria e Përgjithshme e Thesarit, http://www.gjk.gov.al/templates/NEModules/kerkese_list/konsulto.php?id_kerkesa_vendimi=1249&language=Lng1

RAPoRte:Ministria e Drejtësisë, Raport 2011 drejtuar Departamentit Të Kontrollit të Brendshëm Administrativ dhe Antikorrupsion.

Ministria e Integrimit, Progresraporti vjetor 2012, kontributi shqiptar, Raporti 2012, -Inputi II, maj-gusht, shtator 2012.

Ministria e Integrimit, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 rekomandimeve të opinionit të Komisionit Europian per Shqiperine – Tetor 2012, http://www.mie.gov.al/

Ministria e Integrimit Europian, “Report on the implementation of the action plan addressing the recommendations of th EC Opinion for Albania”, qershor – korrik 2012, http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2042

Ministria e Integrimit, Raport për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12


rekomantimeve të opinionit Të Komisionit Europian për Shqipërinë – prill 2012, http://www.mie.gov.al/

Ministria e Integrimit Europian, “Report on the implementation of the action plan addressing the recommendations of the EC Opinion for Albania”, Maj 2012,http://mie.gov.al/previewdoc.php?file_id=2017

Komiteti Shqiptar i Helsinkit, Raport vjetor i veprimtarisë për vitin 2010, http://www.ahc.org.al/doc/Raporti%20Vjetor%202010%20_Shqip_.pdf

Avokati i Popullit, “Raporti i veçantë, veprimtaria e Avokatit të Popullit dhe niveli i zbatimit të Rekomandimit 12 të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë”, prill 2012. http://www.avokatipopullit.gov.al/Raporte/Raport%2012%20KE.pdf

Projekti i Binjakëzimit KE, “Raportet katërmujore të Projektit të Binjakëzimit, nr. 1 – 5”, ofruar me komunikim elektronik, datë 21 qershor 2012 nga Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Provës.

QSHRTT, “Raporti alternativ i Qendrës Shqiptare të Rehabilitimit ndaj Traumës dhe Torturës”, botuar në prill 2012.

Ministria e Integrimit, “Action Plan addressing the recommendations of the European Commission Opinion for Albania” miratuar nga Këshilli i Ministrave, më 21.3.2012. Aksesuar nga web site http://www.mie.gov.al/

Drejtoria e Përgjithsme e Burgjeve, “Sistemi i burgjeve shqiptare”, botim i dytë, botuar prill 2012, http://www.dpbsh.gov.al/?fq=brenda&gj=gj1&kid=40

Komitetit Shqiptar i Helsinkit, “Raporti i monitorimit mbi situatën e respektimit të të drejtave të njeriut në Shqipëri për vitin 2011”, botuar prill 2012.

Ministria e Drejtësisë, “Përgjigjja e shtetit shqiptar, bazuar në raportin e CPT (Komisionit për Parandalimin e Torturës të KiE), sipas vizitës në Shqipëri në datat 10 – 21 maj 2010”, publikuar Strasburg, 20 mars 2012, http://www.cpt.coe.int/documents/alb/2012-11-inf-eng.pdf

Instituti Europian i Tiranës, “Raporti i vizitës së monitorimit në IEVP në rr. “Jordan Misja” (313), Tiranë, http://iet-eit.org/al/pdf/Raport%20313.pdf

Instituti Europian i Tiranës, “Raporti i vizitës së monitorimit në IEVP Tropojë” http://iet-eit.org/al/pdf/Raporti%20Tropoje%202012.pdf

IET, “Raporti i monitorimit të institucionit të të miturve, Kavajë” datë 20 qershor 2012, për më shumë, shih http://www.iet-eit.org/al/pdf/Kavaja%20monitorim%202012.pdf

Raporti monitorimi, viti 2011, Botim IET, http://www.iet-eit.org/al/pdf/Raporti%20i%20Monitorimit%202011.pdf

Prokuroria e Përgjithshme, “Statistika vjetore sipas veprave penale për vitin 2011” e aksesuar në

6

faqen e internetit www.pp.gov.al

QPZ, Fletore zyrtare nr. 116, datë 18 gusht 2011, “Plani i veprimit të Strategjisë ndërsektoriale të drejtësisë, me VKM nr. 519, datë 20.7.2011 , Tiranë.

DPSHP, “Raporti 4-mujor i ndërmjetëm i Projektit të Binjakëzimit, nr. 1, komunikim elektornik, Roza Çakëri, drejtore inspektimi dhe e shërbimeve komunitare, 7 shtator 2012.

Shërbimi i provës, buletini nr.2, 2011, shërbimi i provës, Tiranë, 2012.

njoFtimeDelegacioni Europian në Tiranë, procedurat e tenderit për ndërtimin e institucionit të Elbasanit, https://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-services/index.cfm?do=publi.ëelcome&nbPubliList=15&orderby=upd&orderbyad=Desc&searchtype=RS&aofr=129129

Agjencia e prokurorimeve publike, shpalljet e procedurave të tenderave, www.app.gov.al

Përmbledhje e zhvillimeve kryesore të sistemit të burgjeve gjatë vitit 2011/2012, faqja e internetit të Drejtorisë së Përgjithshme të Burgjeve. http://www.dpbsh.gov.al/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=294

Trajnim me punonjësit e rinj të shërbimit të provës, faqja e internetit të shërbimit të provës http://www.sherbimiproves.gov.al/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=48

Statistika të përgjithshme, faqja e internetit të Komitetit Shqiptar të Birësimeve, http://www.komitetibiresimeve.com.al/?fq=statistika

Minutat e mbledhjes së komisionit të çështjeve ligjore dhe të drejtat e njeriut, procesverbal, mbledhje datë 23.5.2012, www.parlament.al

Marrëveshja ndërmjet qeverisë Shqiptare dhe Komisionit Europian, njoftim në faqen e internetit të Ministrisë së Financave http://www.minfin.gov.al/minfin/pub/framework_agreement_1493_1.pdf

Ngritje kapacitesh, KShH, http://www.ahc.org.al/al.php?mid=4&type=39

Prezenca e OSBE-së në Shqipëri dhuron kompjutera dhe trajnon stafin e shërbimit të kontrollit të brendshëm të burgjeve në Ministrinë e Drejtësisë, njoftim për internet, 20 korrik 2012, http://www.osce.org/sq/albania/92320

Ministria e Punëve të jashtme, informacion për konventat http://www.mfa.gov.al/dokumenta/konventat%20e%20hcch_copy_1.pdf

Ministria e Drejtësisë, njoftim për shtyp “Inaugurohet paraburgimi i Elbasanit”, 2.10.2012, aksesuar http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=8016&gj=gj1

Delegacioni Europian në Tiranë, https://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-services/index.cfm?do=publi.welcome&nbPubliList=15&orderby=upd&orderbyad=Desc&searchtype=RS&aofr=129129


nr.7

7

oBJeKtiVi StrategJiK nr. 7:Mirëfunksionimi i sistemit përmes investimeve në infrastrukturën e g jykatave dhe të prokurorisë, si dhe kushtet e punës (normal)

1. AnALiZË e oBJektiVit strAtegJikReformimi i sistemit të drejtësisë me qëllim final forcimin e pavarësisë, përgjegjshmërisë dhe eficiencës së tij, kërkon domosdoshmërisht përmirësimin dhe modernizimin e infrastrukturës, si në aspektin e pajisjeve, ashtu edhe të teknologjisë së informacionit. Veçanërisht aktual dhe prioritar është zbatimi i masave për modernizmin e aspekteve funksionale të zhvillimit të veprimtarisë gjyqësore, për infrastrukturën e përshtatshme, për kushtet e punës, për sigurinë, aksesin e publikut në gjykata etj. Në këtë këndvështrim, objektivi strategjik 7 përbën një pjesë të rëndësishme të angazhimit dhe të mbështetjes që kërkohet në kuadër të rëndësisë që ka ky proces për rritjen e efikasitetit të sistemit të drejtësisë. Ky objektiv përmbledh qartësisht sfidën për të cilën ka nevojë përmirësimi real dhe efektiv i sistemit të drejtësisë.

Modernizimi i infrastrukturës, në çdo komponent të vetin, si dhe në çdo sektor të sistemit të drejtësisë, vihet re se është projektuar edhe në objektiva të tjerë. Më konkretisht, modernizimi i infrastrukturës së sistemit të drejtësisë përmendet edhe në objektivin specifik 3.8 (objektivi strategjik 3), i cili parashikon “Përmirësimin e infrastukturës elektronike të gjykatave dhe të prokurorive”, i shoqëruar me planifikimin e masave konkrete për realizimin e këtij objektivi.

Edhe pse objektivi specifik 3.8 parashikon përmirësimin e vetëm një elementi të tërësisë infrastrukturore të gjykatave dhe të prokurorive, pra të infrastrukturës elektronike të tyre, do të ishte më e udhës që objektivi madhor, ai i përmirësimit të të gjitha elementeve infrastrukturore të gjykatave dhe të prokurorive, të ishte i përfshirë në një objektiv të vetëm dhe të mos ishte i shpërndarë në disa objektiva specifikë. Kjo do të bënte që objektivi të ishte më lehtësisht i kontrollueshëm, më lehtësisht i menaxhueshem dhe, si rrjedhojë, edhe me rezultate më efikase.

Gjithashtu, vihet re se përmirësimi i infrastrukturës së sektorëve të ndryshëm të sistemit të drejtësisë është i shpërndarë në disa objektiva strategjikë. Pra, veç objektivit strategjik 7 dhe objektivit specifik 3.8 (objektivi strategjik 3), edhe objektivi strategjik 6 ka shumë masa me karakter infrastrukturor për përmirësimin e sistemit penitenciar dhe atij përmbarimor. Në këtë situatë, vlerësohet si më frytdhënëse nëse të gjithë këta objektiva të përfshiheshin në një objektiv strategjik të vetëm, duke e zgjeruar objektivin strategjik 7, veç gjykatave dhe prokurorive, edhe në përmirësimin e infrastrukturës së të gjithë sistemit të drejtësisë. Përmirësimi i infrastrukturës së të gjithe sektorëve të sistemit të drejtësisë synon në rritjen e performancës së sistemit në tërësi. Në këtë kuptim, përfshirja apo përmbledhja e të gjitha masave me karakter infrastrukturor në një objektiv të vetëm strategjik, shihet si një organizim më i mirë i punës për arritjen e objektivit madhor, atë të rritjes së cilësisë së veprimtarisë së sistemit të drejtësisë.


2. AnALiZË e oBJektiVAVe speCiFikË Objektivat specifikë të parashikuar për realizimin e objektivit strategjik 7 duket se i përgjigjen qëllimit të vendosur nga hartuesit e planit të veprimit, konkretisht të mirëfunksionimit të sistemit përmes investimeve në infrastrukturën e gjykatave dhe të prokurorive. Objektivat specifikë janë të qartë dhe realizimi i tyre ka lidhje të drejtpërdrejtë me realizimin e objektivit strategjik. Por, për shkak të një shpërndarjeje të qëllimit të përmirësimeve infrastrukturore të sistemit të drejtësisë në disa objektiva strategjikë e specifikë, edhe masat që duhen ndërmarrë, kanë nevojë për një riorganizim apo përmbledhje të tyre në një objektiv të vetëm specifik. Kështu menaxhimi dhe realizimi i tyre do të jetë më i lehtë dhe më i shpejtë dhe, si rrjedhojë, edhe më efikas. Gjithashtu, vihet re se disa objektiva specifikë janë formuluar si masa. Më konkretisht, objektivi specifik 7.3 është formuluar si masë, ndërkohë që duhet të parashikonte në mënyrë më të përgjithshme.

7.1 Për investimin e mëtejshëm në gjykata dhe prokurori (normal)Objektivi specifik është në përputhje dhe adreson realizimin e objektivit strategjik për investime në infrastrukturë. Objektivi specifik 1 është hartuar në një mënyrë të përgjithshme, duke përfshirë investimin në përmirësimin e disa godinave ekzistuese të gjykatave, investimin për ndërtimin e godinave të reja të disa gjykatave, si dhe investimin në përmirësimin e mobilimit të zyrave dhe të sallave të gjyqit në 40 gjykata. Pra, ky objektiv specifik është i parashikuar saktë dhe në mënyrë konkrete. Por, meqenëse objektivi specifik 1, nëpërmjet masave të parashikuara për t’u ndërmarrë, u kushtohet tërësisht investimeve në gjykata, atëherë në formulimin e tij duhet të përmendet vetëm investimi në gjykata dhe jo në prokurori. Investimet në prokurori janë përfshirë në objektivin specifik 2.

7.2 Për përmirësimin e kushteve dhe të mjediseve të punës në prokurori (normal)Objektivi specifik 2 parashikon përmirësimin e infrastrukturës në këtë sektor të sistemit të drejtësisë. Edhe ky objektiv specifik është i formuluar në mënyrë konkrete.

7.3 Ndërtimi i gjykatës administrative (normal)Objektivi specifik 3 parashikon ndërtimin e gjykatës administrative. Ndërtimi i një gjykate të tillë është në përputhje jo vetëm me objektivin strategjik për mirëfunksionimin e sistemit përmes investimeve në infrastrukturën e gjykatave, por ndërtimi i kësaj gjykate vjen në kohën e duhur pas miratimit të ligjit “Për gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”, duke i krijuar kështu pushtetit gjyqësor mundësi reale për përballimin e gjykimeve administrative edhe nga pikëpamja e infrastrukturës fizike.

Me sa duket, për shkak të rëndësisë me të cilën është vlerësuar ngritja dhe ndërtimi i gjykatës administrative, ky objektiv është parashikuar më vete. Mendojmë se masa e ndërtimit të gjykatës administrative mund të ishte e përfshirë në objektivin specifik 7.1 dhe jo të lihej më vete. Përfshirja e ndërtimit të gjykatës administrative në objektivin specifik 7.1 vjen më natyrshëm për sa kohë që vënia në funksionim e gjykatës administrative është përfshirë në objektivin specifik 1.4.

7.4 Përmirësimi i kushteve të punës në gjykata (normal) Objektivi specifik 4 parashikon përmirësimin e kushteve të punës në gjykata. Edhe ky objektiv

7

specifik adreson në mënyrë të saktë, të qartë dhe konkrete synimin e objektivit strategjik. Duke qenë se ky objektiv specifik pritet të zbatohet vetëm nga një masë që është monitorimi i gjykatave ku bëhet regjistrimi audio i seancave gjyqësore, mund të ishte i përfshirë në objektivin specifik 3.8, në mënyrë që e gjithë infrastruktura elektronike të ishte e përmbledhur në një objektiv specifik të vetëm. Siç u përmend edhe më sipër, do të ishte më e udhës që i gjithë planifikimi për përmirësimin infrastukturor të sistemit të drejtësisë të ishte përmbledhur në një objektiv të vetëm.

3. VLerËsimi i VeprimeVe tË pArAsHikuArA pËr tË ADresuAr oBJektiVAt speCiFikËNë lidhje me masat e planifikuara për t’u ndërmarrë, vihet re se pjesa dërrmuese e masave të planifikuara nën këtë objektiv strategjik janë masa me karakter ngritje kapacitetesh në formën e përmirësimeve infrastrukturore (29 masa). Vetëm 1 masë është me natyrë rregullatore, ndërkohë që të gjithë mekanizmat monitorues dhe vlerësues janë me natyrë sasiore (30). Masat e parashikuara për t’u ndërmarrë janë përgjithësisht në përshtatje me objektivat specifikë dhe i përgjigjen nevojës së realizimit të këtyre objektivave.

7.1 Për investimin e mëtejshëm në gjykata dhe prokurori (normal)Veprimet e parashikuara për realizimin e objektivit specifik 1 planifikojnë ndërmarrjen e masave për investime të mëtejshme në gjykata, duke projektuar dhe synuar kështu përmirësimin e infastrukturës së gjykatave dhe, si rrjedhojë, mirëfunksionimin e sistemit gjyqësor në tërësi. Këto masa përshkojnë përmirësimin e infrastrukturës së gjykatave që prej hartimit të projektpreventivëve apo përgatitjes së studimeve deri në mobilimin e sallave dhe zyrave të gjyqit. Veprimet që duhen ndërmarrë, janë parashikuar në mënyrë konkrete dhe të qartë. Të gjitha masat janë me natyrë ngritje kapacitetesh (19 masa) dhe kanë efekt të qartë në arritjen e objektivit specifik.

7.2 Për përmirësimin e kushteve dhe të mjediseve të punës në prokurori (normal)Veprimet që duhen ndërmarrë në zbatim të objektivit specifik 2, kanë planifikuar ndërtime të reja të godinave të disa prokurorive të rretheve dhe rikonstruksione të disa godinave të tjera të prokurorive në rrethe. Edhe këto veprime janë në përputhje dhe i përgjigjen objektivit specifik 2. Edhe nën këtë objektiv, 8 masat e planifikuara janë ngritje kapacitetesh.

7.3 ndërtimi i gjykatës Administrative (normal)Masat e parashikuara për realizimin e këtij objektivi përfshijnë miratimin e ligjit dhe plotësimin e kuadrit nënligjor si dhe realizimin e studimit të projektimit për gjykatën administrative. Duke iu referuar objektivit strategjik dhe objektivit specifik, rezulton se masat e propozuara për miratimin e ligjit dhe plotësimin e kuadrit nënligjor nuk adresojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë synimet e objektivit strategjik dhe objektivit specifik. Për sa kohë që objektivi strategjik 7 parashikon përmirësimin e infrastrukturës nëpër gjykata, atëherë këtij objektivi i përgjigjet vetëm masa për realizimin e studimit të projektimit. Ndërsa vënia në funksionim e gjykatës administrative, e cila duhet të përfshijë edhe miratimin e kuadrit ligjor dhe nënligjor, është parashikuar si pjesë e një tjetër objektivi , atij 1.4, duke krijuar në këtë mënyrë mbivendosje të panevojshme. Pra, në objektivin specifik 7.3 duhet të përfshihet vetëm realizimi i studimit të projektimit dhe jo


plotësimi i kuadrit ligjor dhe nënligjor. Në objektivin 7.3 është parashikuar 1 masë me natyrë rregullatore dhe 1 masë ngritje kapacitetesh.

7.4 Përmirësimi i kushteve të punës në gjykata (normal) Objektivi specifik 4, si masë për tù ndërmarrë parashikon monitorimin e gjykatave kur realizohet regjistrimi audio i seancave penale. Kjo masë përcakton në mënyrë të përgjithshme veprimin që do të kryhet, pra monitorimin e gjykatave, por pa parashikuar gjykatat ku do të realizohet, si dhe kohën e kohëzgjatjen e këtij monitorimi. Në këtë objektiv është planifikuar vetëm 1 masë me natyrë rutinore, ngritje kapacitetesh.

Objektivi specifik duket më i gjerë se masa e vetme e parashikuar për t’u ndërmarrë në realizimin e këtij objektivi. Nëse objektivi mbetet përmirësimi i kushteve të punës në gjykata, atëherë kjo do të kërkonte më shumë sesa monitorimi i disa gjykatave ku realizohet regjistrimi audio i seancave penale.

4. VLerËsimi sAsior DHe CiLËsor pËr ZBAtimin e ÇDo Veprimi/mAse tË pArAsHikuAr

Objektivi specifik 1: Investimi i mëtejshëm në gjykata dhe prokurori

7.1.1 Hartimi i projektpreventivit të zbatimit për godinat e reja të Gjykatës së Lartë, g jykatave të rretheve Berat, Fier dhe Kukësinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Prill 2011- tetor 2012Statusi: E pazbatuar

Hartimi i projektpreventivit për gjykatat e rretheve nuk është realizuar ende, ndërsa Gjykata e Lartë do të jetë pjesë e Pallatit të Drejtësisë dhe, për pasojë, janë shtyrë afatet për këtë godinë467.

Në lidhje me masën 7.1.1, institucionet përgjegjëse janë të planifikuara siç duhet, për sa kohë që në bazë të kuadrit ligjor është zyra e administrimit të buxheteve të gjykatave dhe investimet e kryera nëpër gjykata duhet të kalojnë nëpërmjet saj468. Burimet financiare për realizimin e kësaj mase janë të përcaktuara në mënyrë konkrete. Është i vështirë përcaktimi i përshtatshmërisë së shumës së caktuar për realizimin e masës me objektin e masës. Por, mbetet e rëndësishme për t’u theksuar se burimet financiare janë të përcaktuara konkretisht dhe nuk janë lënë evazive. Afatet e përcaktuara për realizimin e masës duken të arsyeshme. Periudha prej 18 muajsh për hartimin e projektpreventivave për godinat e gjykatave që planifikohen të ndërtohen, duket më se e mjaftueshme. Mekanizmat monitorues janë formuluar si veprime e jo tregues dhe për më tepër nuk janë të plotë. Duhet të ketë më tepër garanci për menaxhimin me sukses të realizimit të masës konkrete. Pra, mund të ketë më tepër tregues, të cilët do të ndihmojnë në vlerësimin

467. Komunikim telefonik me znj. Laerta Poda, shefe e sektorit të buxhetit në ZABGJ, datë 29 shtator 2012.468. Neni 1 i ligjit nr. 8363, datë 1.7.1998, „Për krijimin e zyrës së administrimit të buxhetit gjyqësor”, përcakton se, për administrimin e buxhetit të gjykatave, krijohet Zyra e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor.

7

dhe monitorimin e masës, si p.sh.: ndarja e monitorimit në faza kohore, paraqitja e raporteve periodike për ecurinë e hartimit të projekteve etj.

7.1.2 Hartimi i projektpreventivit të zbatimit për rikonstruksionin e godinave të g jykatave të rretheve Lezhë dhe Tropojëinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Prill 2011- tetor 2012Statusi: E pazbatuar469

Për masën 7.1.2., në të njëjtën formë si në masën e mëparshme, institucionet përgjegjëse janë të planifikuara siç duhet, pra menaxhimi i buxheteve për investimet në gjykata i është lënë kryesisht ZABGJ-së.

Burimet financiare për realizimin e kësaj mase janë të përcaktuara në mënyrë konkrete. Përcaktimi i përshtatshmërisë së shumës së caktuar për realizimin e masës me objektin e masës është i vështirë, por mbetet e rëndësishme për t’u theksuar se burimet financiare janë të përcaktuara konkretisht dhe nuk janë lënë evazive. Afatet e përcaktuara për realizimin e masës duken të arsyeshme. Periudha prej 18 muajsh për hartimin e projektpreventivave për godinat e gjykatave që planifikohen të ndërtohen, duket më se e mjaftueshme. Mekanizmat monitorues janë formuluar si veprime e jo tregues dhe për më tepër nuk janë të plotë. Duhet të ketë më tepër garanci për menaxhimin me sukses të realizimit të masës konkrete. Pra mund të ketë më tepër tregues, si p.sh.: ndarja e monitorimit në faza kohore, paraqitja e raporteve periodike për ecurinë e hartimit të projekteve etj.

7.1.3 Përgatitja e studimit të fizibilitetit për ndërtimin e g jykatës së re të Tiranës institucioni përg jeg jës: Delegacioni i Bashkimit EuropianKoha e realizimit: 2011Statusi: E pazbatuar

Kjo godinë do të jetë pjesë e Pallatit të Drejtësisë, pra është vendosur në afate të tjera. Më konkretisht, sipas planit të veprimit, Pallati i Drejtësisë është planifikuar të përfundojë në vitin 2015470. Sipas ministrit të Drejtësisë, në Pallatin e Drejtësisë do të vendosen fillimisht gjykata e shkallës së parë dhe ajo e apelit e Tiranës, dhomat civile përkatëse të secilës prej këtyre gjykatave si dhe gjykata administrative e shkallës së parë dhe ajo e apelit të Tiranës471.

Institucioni përgjegjës për realizimin e kësaj mase është vendosur Delegacioni i BE-së, si mbështesi financiar i saj. Edhe në këtë rast, zyra që do të administrojë buxhetin, pavarësisht burimit të financimit, duhet të jetë ZABGj-ja. Megjithatë kjo mbetet në varësi të marrëveshjeve eventuale midis qeverisë shqiptare dhe Delegacionit të BE-së. Burimet financiare për realizimin e kësaj mase nuk janë të përcaktuara në mënyrë konkrete, kështu që nuk mund të përcaktohet përshtatshmëria e shumës se caktuar për realizimin e masës me objektin e masës.

469. Komunikim telefonik me znj. Laerta Poda, shefe e sektorit të buxhetit në ZABGJ, datë 29 shtator 2012.470. Plani i veprimit për plotësimin e 12 rekomandimeve të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, 21 mars 2012, faqe 61, http://www.mie.gov.al/471. Bazuar në informacionet e publikuara në media http://www.top-channel.tv/artikull.php?id=223604


Afati i përcaktuar për realizimin e masës duket i pamjaftueshëm. Vendosja vetëm e një viti (2011) dhe jo e një periudhe kohore brenda së cilës duhet të realizohej kjo masë e bën të paqartë afatin kohor të vendosur. Aq me tepër që Strategjia është miratuar në 6-mujorin e dytë të vitit 2011. Mekanizmat monitorues dhe vlerësues të projektit janë përcaktuar drejt, por, gjithsesi, janë të paplotë dhe të thjeshtë. Duhet të ketë më tepër garanci për menaxhimin me sukses të realizimit të masës konkrete. Pra, mund të ketë më tepër tregues, si p.sh.: kontrata me Delegacionin e BE-së, ndarja e monitorimit në faza kohore, paraqitja e raporteve periodike për ecurinë e hartimit të projektit etj.

7.1.4 Ndërtimi i godinës së re për Gjykatën e Lartë * institucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëse.Koha e realizimit: Maj 2012 - nëntor 2013Statusi: E pazbatuar

Bazuar në informacionet e përmendura në masën 7.1.1., kjo godinë do të jetë pjesë e Pallatit të Drejtësisë, pra ndërtimi i saj është shtyrë në afate të tjera.

Për sa i takon vlerësimit të parashikimeve të bëra për institucionet përgjegjëse, afatet, burimet financiare dhe mekanizmat monitorues, vlejnë të gjitha argumentet e cituara në masën 7.1.1.

7.1.5 Ndërtimi i godinës së re për g jykatën e apelit, Shkodër * institucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Prill 2012 - nëntor 2013Statusi: E pazbatuar472

Bazuar në informacionet e marra nga ZABGJ-ja, kjo masë nuk është zbatuar ende. Megjithatë vlen të theksohet se ka ende afat për realizimin e saj, deri në nëntor të 2013-s.

Masat e parashikuara nën objektivin specifik 7.1 kanë të njëjtën natyrë: përmirësime infrastrukturore që lidhen me ndërtimin e godinave të reja apo me rikonstruksionin e godinave ekzistuese të gjykatave të ndryshme. Këto masa kanë parashikuar pothuajse në mënyrë identike institucionet përgjegjëse, burimet financiare, afatet dhe mekanizmat monitorues dhe vlerësues. Për të shmangur përsëritjet, vlerësimet për këto 4 elemente (përcaktimi i përgjegjësisë institucionale, afateve, burimeve dhe mekanizmave monitorues) nuk do të bëhen masë pas mase, por janë të njëjta me vlerësimet e masës 7.1.1.

7.1.6 Ndërtimi i godinës së re për g jykatën e rrethit Shkodër * institucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Prill 2012 - nëntor 2013Statusi: E pazbatuar473

Bazuar në informacionet e marra nga ZABGJ-ja, kjo masë nuk është zbatuar ende. Megjithatë

472. Komunikim elektronik dhe telefonik me znj. Laerta Poda, shefe e sektorit të buxhetit në ZABGJ, datë 29 shtator 2012.473. Komunikim elektronik dhe telefonik me znj. Laerta Poda, shefe e sektorit të buxhetit në ZABGJ, datë 29 shtator 2012.

7

vlen të theksohet se ka ende afat për realizimin e saj, deri në nëntor të 2013-s.

7.1.7 Ndërtimi i godinës së re për g jykatën e rrethit Elbasan * institucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Prill 2012 - nëntor 2013Statusi: E pazbatuar474

Bazuar në informacionet e marra nga ZABGJ-ja, kjo masë nuk është zbatuar ende. Megjithatë vlen të theksohet se ka ende afat për realizimin e saj, deri në nëntor të 2013-s.

7.1.8 Ndërtimi i godinës së re për g jykatën e rrethit Fier institucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Prill 2013 - nëntor 2014Statusi: I pavlerësuar

Afati fillestar i kësaj mase është prill 2013, kështu koha e realizimit të saj është e pamatshëm në këtë fazë ku shtrihet periudha e monitorimit të këtij raporti.

7.1.9 Ndërtimi i godinës së re për g jykatën e rrethit Beratinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Maj 2013 - nëntor 2014Statusi: I pavlerësuar

Afati fillestar i kësaj mase është maj 2013, kështu koha e realizimit të saj është i pamatshme në këtë fazë ku shtrihet periudha e monitorimit të këtij raporti.

7.1.10 Ndërtimi i godinës së re për g jykatën e rrethit Kukësinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Maj 2013 - nëntor 2014Statusi: I pavlerësuar

Afati fillestar i kësaj mase është maj 2013, kështu koha e realizimit të saj është e pamatshme në këtë fazë ku shtrihet periudha e monitorimit të këtij raporti.

7.1.11. Rikonstruksion i plotë i godinës së g jykatës së rrethit Vlorëinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Qershor 2010 - qershor 2011Statusi: E zbatuar475 Bazuar në informacionet e marra nga ZABGJ-ja, kjo masë është zbatuar.



7.1.12 Përshtatja e ish-godinës së Shtëpisë së Oficerëve për godinë të re të g jykatës së rrethit Pogradecinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Mars 2011 - nëntor 2012Statusi: E zbatuar

Ka përfunduar faza e dytë për rikonstruksionin e godinës së gjykatës së rrethit Pogradec. Ndërtimi ka përfunduar në kohë dhe gjykata e Pogradecit është përuruar në fillim të muajit dhjetor476.

7.1.13 Rikonstruksion i plotë i godinës së g jykatës së rrethit Gjirokastër *institucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Prill 2012- shtator 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Kjo gjykatë ka shpallur fituesin dhe është në vazhdim puna për rikonstruksionin477. Vlen të theksohet se kjo masë është e zbatuar pjesërisht, por ka ende afat për t’u realizuar plotësisht deri në shtator të vitit 2013.

7.1.14 Rikonstruksion i plotë i godinës së g jykatës së rrethit Pukëinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Prill 2013- nëntor 2013Statusi: I pavlerësuar

Gjykata e rrethit Pukë ka përfunduar vlerësimin e operatorëve dhe pritet të shpallet fituesi.Meqenëse afati fillestar i kësaj mase është prill 2013, koha e realizimit të saj është e pamatshme në këtë fazë ku shtrihet periudha e monitorimit të këtij raporti.

7.1.15 Rikonstruksion i godinës së g jykatës së rrethit Tropojëinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Maj 2013 - nëntor 2013Statusi: I pavlerësuar

Afati fillestar i kësaj mase është maj 2013, kështu koha e realizimit të saj është e pamatshme në këtë fazë ku shtrihet ky raport monitorues.

7.1.16 Rikonstruksion i godinës së g jykatës së rrethit Laçinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Prill 2013 – nëntor 2013Statusi: I pavlerësuar

476. Komunikim elektronik dhe telefonik me znj. Laerta Poda, shefe e sektorit të buxhetit në ZABGJ, datë 29 shtator 2012. Për më shumë informacion për përurimin, shih njoftimin për shtyp të Ministrisë së Drejtësisë http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=8055&gj=gj1 477. Komunikim elektronik dhe telefonik me znj. Laerta Poda, shefe e sektorit të buxhetit në ZABGJ, datë 29 shtator 2012.

7

Afati fillestar i kësaj mase është prill 2013, kështu koha e realizimit të saj është e pamatshme në këtë fazë ku shtrihet raporti monitorues.

7.1.17 Shtesë e godinës së g jykatës së rrethit Lezhëinstitucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Prill 2013 – nëntor 2013Statusi: I pavlerësuar

Afati fillestar i kësaj mase është prill 2013, kështu koha e realizimit të saj është e pamatshme në këtë fazë ku shtrihet raporti monitorues.

7.1.18 Mobilie për zyrat dhe sallat e g jyqit duke realizuar plotësimet e nevojshme për 18 g jykatamobilie për zyrat dhe sallat e gjyqit duke realizuar plotësimet e nevojshme për 13 gjykata mobilie për zyrat dhe sallat e gjyqit duke realizuar plotësimet e nevojshme për 9 gjykata *institucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Janar 2011 - shtator 2013Statusi: E zbatuar

Sipas komunikimeve me Zyrën e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor, jemi informuar se të gjitha këto masa janë përfunduar. Pra, kjo masë ka përfunduar përpara afatit të vendosur478.

Burimet financiare për realizimin e kësaj mase janë të përcaktuara në mënyrë konkrete dhe janë të ndara në vite. Është i vështirë përcaktimi i përshtatshmërisë së shumës së caktuar për realizimin e masës me objektin e saj, por mbetet e rëndësishme për t’u theksuar se burimet financiare janë të përcaktuara konkretisht dhe nuk janë lënë evazive.

Afatet e përcaktuara për realizimin e masës duken të arsyeshme. Realizimi i kësaj mase është ndarë në 3 vjet, me shumë gjasa në varësi të buxhetit të akorduar nga Ministria e Financave.

7.1.19 Instalimi i elementeve të sigurisë në 7 g jykata *institucioni përg jeg jës: ZABGJ dhe gjykata përkatëseKoha e realizimit: Janar 2011 - shtator 2013Statusi: E zbatuar

Sipas komunikimeve me Zyrën e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor, të gjitha këto masa janë përfunduar. Si në masën më sipër, mund të themi që kjo masë është përfunduar përpara afatit të parashikuar479.

Edhe në këtë masë burimet financiare janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme të ndara në vite. Për sa i takon afatit të përcaktuar, ai duket i arsyeshëm. Realizimi i kësaj mase është ndarë në 3 vjet, me shumë gjasa në varësi të buxhetit të akorduar nga Ministria e Financave.



Objektivi specifik 2: Përmirësimi i kushteve dhe i mjediseve të punës në prokurori

a. Ndërtime të reja:7.2.1. Ndërtimi i ri i godinës së prokurorisë së rrethit Korçëinstitucioni përg jeg jës: ProkuroriaKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar (përtej afatit të parashikuar)

Godina e prokurorisë Korçë është përfunduar dhe pritet marrja në dorëzim. Kjo godinë është përfunduar më vonë se viti 2011, koha në të cilën ishte planifikuar përfundimi i saj480.

Në lidhje me masën 7.2.1, institucioni përgjegjës për realizimin e masës është caktuar të jetë Prokuroria. Ky institucion përgjegjës është caktuar siç duhet. Burimet financiare për realizimin e kësaj mase janë të përcaktuara në mënyrë konkrete në përputhje me planifikimet financiare të Planit të Buxhetit Afatmesëm. Afati i përcaktuar për realizimin e masës duket i pamjaftueshëm. Vendosja vetëm e një viti (2011) dhe jo e një periudhe kohore brenda së cilës duhet realizuar kjo masë, e bën të paqartë afatin kohor të vendosur.

Mekanizmat monitorues dhe vlerësues të projektit janë të mirë dhe më të plotë se në masat e mëparshme, pasi janë planifikuar raportime 3- mujore në Ministrinë e Financave.

7.2.2. Ndërtimi i ri i godinës së prokurorisë së rrethit Shkodërinstitucioni përg jeg jës: ProkuroriaKoha e realizimit: 2011-2012Statusi: E pazbatuar

Investimi për ndërtimin e godinës së prokurorisë, Shkodër, nuk është përfshirë për financim deri në vitin 2015481.

Përgjegjësia institucionale, burimet financiare dhe mekanizmat monitorues janë përcaktuar në mënyrë konkrete dhe të qartë. Afatet e vendosura për realizimin e masës duken të arsyeshme. Duhet të ishte më e qartë periudha kohore, por, duke e vlerësuar si një vit kalendarik të plotë, koha duket e mjaftueshme për ndërtimin e godinës së re të prokurorisë.

7.2.3. Ndërtimi i ri i godinës së prokurorisë së rrethit Vlorë *institucioni përg jeg jës: ProkuroriaKoha e realizimit: 2012 – 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Ndërtimi i një godine të re për prokurorinë e rrethit Vlorë nuk do të bëhet, për arsye se në godinën ekzistuese u bë shtesë kati482.

480. Komunikim elektronik me znj. Edlira Jorgaqi, si përfaqësuese e informacionit prej Drejtorisë Ekonomike dhe të Financës të Proku-rorisë së Përgjithshme, datë 21 shtator 2012.481. Komunikim elektronik me znj. Edlira Jorgaqi, si përfaqësuese e informacionit prej Drejtorisë Ekonomike dhe të Financës të Proku-rorisë së Përgjithshme, datë 21 shtator 2012.482. Njëlloj si më lart.

7

Përgjegjësia institucionale, burimet financiare dhe mekanizmat monitorues janë përcaktuar në mënyrë konkrete dhe të qartë. Gjithashtu, për sa i takon afatit të planifikuar për realizimin e kësaj mase, vlen i njëjti argument si në masën e mësipërme 7.2.2.

b. Rikonstruksione në:7.2.4 Godinat e prokurorive në rrethet: Gjirokastër, Fier, Mat, Lushnjë, Kukës dhe në Prokurorinë e Përg jithshmeinstitucioni përg jeg jës: ProkuroriaKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar pjesërisht (përtej afatit të planifikuar)

Janë përfunduar rikonstruksionet e godinave të prokurorive në rrethet Fier, Mat dhe Kukës. Rikonstruksionet e prokurorive të tjera nuk do të realizohen deri në vitin 2015, pasi nuk është planifikuar asnjë fond nga Ministria e Financave për financimin e tyre483.

Përgjegjësia institucionale, burimet financiare dhe mekanizmat monitorues janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme dhe të qartë. Për sa i takon afatit të planifikuar për realizimin e kësaj mase, ai duket i pamjaftueshëm. Vendosja vetëm e një viti (2011) dhe jo e një periudhe kohore për realizimin e masës e bën të paqartë afatin kohor të vendosur.

7.2.5 Arkivin e prokurorisë së rrethit Kukësinstitucioni përg jeg jës: ProkuroriaKoha e realizimit: 2012Statusi: E pazbatuar

Rikonstruksionet e prokurorive të tjera nuk do të realizohen deri në vitin 2015, pasi nuk është planifikuar asnjë fond nga Ministria e Financave për financimin e tyre484.

Përgjegjësia institucionale, burimet financiare dhe mekanizmat monitorues janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme dhe të qartë. Për sa i takon afatit të planifikuar për realizimin e kësaj mase, vlen i njëjti argument si në masën e mësipërme 7.2.4.

7.2.6 Godinën e prokurorisë së rrethit Kurbininstitucioni përg jeg jës: ProkuroriaKoha e realizimit: 2012Statusi: E pazbatuar

Edhe për këtë masë vlen i njëjti argument, si në rastin e masës 7.2.5.

7.2.7 Godinën e prokurorisë së rrethit Gjirokastër * institucioni përg jeg jës: Prokuroria

483. Njëlloj si footnote nr.15.484. Komunikim elektronik me znj. Edlira Jorgaqi, si përfaqësuese e informacionit prej Drejtorisë Ekonomike dhe të Financës të Proku-rorisë së Përgjithshme, datë 21 shtator 2012.


Koha e realizimit: 2013Statusi: E pazbatuar


Përgjegjësia institucionale, burimet financiare dhe mekanizmat monitorues janë përcaktuar në mënyrë të përshtatshme dhe të qartë. Për sa i takon afatit të planifikuar për realizimin e kësaj mase, është i pamjaftueshëm. Vendosja vetëm e një viti (2013) dhe jo e një periudhe kohore për realizimin e masës e bën të paqartë afatin kohor të vendosur. Në këto kushte, duke pretenduar që fillimi i realizimit të kësaj mase do të nisë përpara 2013-s (afat i vendosur në plan), kjo masë është vlerësuar si e pazbatuar, me kushtin që ka ende afat për t’u realizuar.

7.2.8 Godinën e prokurorisë së rrethit Pogradec * institucioni përg jeg jës: ProkuroriaKoha e realizimit: 2013Statusi: E pazbatuar


Argumentet lidhur me përgjegjësinë institucionale, afatet, burimet dhe treguesit janë të ngjashme si në masën e mësipërme.

Objektivi specifik 3: Ndërtimi i gjykatës administrative

7.3.1 Miratimi i lig jit institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2011Statusi: E zbatuar (përtej afatit të parashikuar)

Ligji “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative” është miratuar nga Kuvendi i Shqipërisë, në maj 2012487. Për informacione më të shumta për këtë masë referojuni objektivit strategjik nr.1 (masa 1.4.1) dhe atij nr. 3 (masa 3.1.2).

Kjo masë është ndarë nga masa e mëposhtme (plotësimi i kuadrit nënlig jor) pavarësisht se në plan veprim janë vendosur si një masë e vetme, për faktin se afatet dhe buxhetet për secilën prej tyre janë të veçanta. Ky konfuzion nevojitet të qartësohet nga ana e hartuesve të planit të veprimit.

485. Deri në kohën e përpilimit të këtij raporti, Ministria e Financave nuk është përgjigjur për të dhënë një informacion më të detajuar për këto masa. Shkresa me nr. prot. 290/2012, datë 13 korrik 2012.486. Komunikim elektronik me znj. Edlira Jorgaqi, si përfaqësuese e informacionit prej Drejtorisë Ekonomike dhe të Financës të Proku-rorisë së Përgjithshme, datë 21 shtator 2012.487. Ligji nr. 49/2012, datë 3 maj 2012, “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administrative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”.

7

Në lidhje me masën 7.3.1, institucioni përgjegjës për realizimin e saj është përcaktuar siç duhet, pra Ministria e Drejtësisë ka autoritetin dhe përgjegjësinë e hartimit të kuadrit ligjor për realizimin e kësaj mase. Burimet financiare janë të përcaktuara në mënyrë konkrete, pavarësisht se është e vështirë të përcaktohet nëse këto burime janë të përshtatshme për realizimin e saj. Afati kohor ka rezultuar i pamjaftueshëm (në fakt ligji u miratua në vitin 2012). Monitorimi i zbatimit të kësaj mase do të ishte më i thjeshtë nëse afati do të ishte ndarë në disa nënafate, të cilat të korrespondonin me fazat e ndryshme të procesit legjislativ.

Mekanizmat monitorues dhe vlerësues janë shumë të gjerë dhe nuk e kontrollojnë procesin e realizimit të masës. Duhet të ketë më tepër elemente që tregojnë ecurinë e masës, si p.sh.: takimet e grupeve të punës për hartimin e ligjit, konsultat me dokumente apo konsulentë lokalë dhe ndërkombëtarë, paraqitja e varianteve të ndryshme për diskutim, ligji i miratuar etj.

7.3.2 Plotësimi i kuadrit nënlig jorinstitucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2012Statusi: E pazbatuar

Ecuria e procesit të ngritjes së gjykatave administrative dhe e plotësimit të kuadrit nënligjor përkatës është e lidhur dhe e varur nga miratimi në Kuvend i ligjit “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë”. Ashtu siç është përmendur edhe më lart, kjo masë është e përsëritur edhe në objektivin strategjik nr. 3, ndaj për më shumë informacion referojuni masës 3.1.2.

Argumentet lidhur me përgjegjësinë institucionale, afatin, burimet financiare dhe mekanizmat monitorues të kësaj mase janë të njëjta me ato të përshkruara në masën e mësipërme.

7.3.3 Realizimi i studimit të projektimit * institucioni përg jeg jës: Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit: 2013Statusi: E zbatuar

Në faqen zyrtare on-line të Ministrisë së Drejtësisë informohemi se punimet për ndërtimin e gjykatës administrative kanë nisur dhe priten të përfundojnë së shpejti, brenda vitit 2012488. Kjo nënkupton që studimi i projektimit duhet të ketë përfunduar. Megjithatë, në materialet e dërguara nga Zyra e Administrimit të Buxhetit Gjyqësor nuk ka informacion për këtë masë489. Pavarësisht mungesës së informacionit nga ana e Ministrisë së Drejtësisë, nisur nga informacionet e bëra publike, vlerësohet se kjo masë është realizuar përpara afatit të planifikuar në planin e veprimit. Institucioni përgjegjës për realizimin e kësaj mase është përcaktuar të jetë Ministria e Drejtësisë. Megjithatë, në këtë rast, një institucion përgjegjës më efikas duhet të ishte ZABGJ-ja, për sa kohë që administrimi i buxhetit të gjykatave, që përfshin edhe realizimin e studimit të projektimit të gjykatës administrative, është detyrë e saj. Burimet financiare janë të përcaktuara në mënyrë konkrete, pavarësisht se është e vështirë të përcaktohet nëse këto burime janë të përshtatshme

488. http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=8002 489. Luljeta Laze, ZABGj, drejtore, letër “Informacion për zbatimin e planit të veprimit të Rekomandimit 7 të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë”, nr.protokolli 924/1, 31.07.2012.


për realizimin e kësaj mase. Afati kohor nuk është përcaktuar drejt, pasi është vendosur një afat i vetëm, viti 2013, që me shumë gjasë mendohet të jetë afati fundor i realizimit të kësaj mase. Paqartësia në afatin e fillimit të zbatimit të kësaj mase mund të sjellë konfuzion në institucionet zbatuese. Situata do të ishte më efikase dhe më e menaxhueshme nëse do të vendoseshin afate më konkrete për realizimin e secilës fazë të masës. Mekanizmat monitorues dhe vlerësues janë shumë të gjerë dhe nuk e kontrollojnë procesin e realizimit të masës. Duhet të ketë më tepër elemente që tregojnë ecurinë e masës, si p.sh., raporte për ecurinë e hartimit të studimit etj.

Objektivi specifik 4: Përmirësimi i kushteve të punës në gjykata

7.4.1 Monitorimi i g jykatave ku realizohet reg jistrimi audio i seancave penale *institucioni përg jeg jës: Këshilli i Lartë i Drejtësisë, USAID-iKoha e realizimit: 2012 – 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Sipas informacioneve të marra nga KLD-ja490, është Ministria e Drejtësisë institucioni që do të organizojë monitorimet në gjykatat ku janë vendosur sistemet audio. Në mungesë të një informacioni nga kjo e fundit si dhe bazuar në raportet periodike të Ministrisë së Integrimit, disponojmë informacion vetëm për ecurinë e projektit të instalimit të këtyre pajisjeve përkatësisht në tri gjykata: në Korçë, Durrës dhe Lezhë491. Megjithatë, sipas raporteve të projektit JUST të USAID-it, i cili është financuesi i këtij projekti, deri në momentin e përpilimit të këtij raporti, gjykata e apelit për krimet e rënda, gjykata e apelit, Durrës dhe gjykata e rrethit gjyqësor Kavajë kanë filluar në vjeshtë zbatimin e programit të sistemit audio në proceset penale. Në këto gjykata janë kryer instalimet e pajisjeve teknike si dhe është kryer trajnimi i stafit. Së bashku me gjykatat e rretheve gjyqësore Durrës, Lezhë dhe Korçë si dhe gjykatën e apelit, Korçë, ky projekt ka gjetur zbatim në 7 gjykata dhe në 29 salla gjykimi. Deri në fund të vitit parashikohet që projekti të realizohet në juridiksionet e gjykatave të apelit në Durrës dhe Korçë492.

Institucionet përgjegjëse për realizimin e masës janë përcaktuar të jenë KLD-ja dhe USAID-i. Bazuar në informacionet e mësipërme, inspektimi dhe monitorimi i gjykatave ku realizohet regjistrimi audio do të bëhet nga Ministria e Drejtësisë. Në këtë rast, institucioni përgjegjës duhet vendosur Ministria e Drejtësisë dhe jo KLD-ja. Njëkohësisht duhet qartësuar ndarja ndërmjet institucionit përgjegjës dhe atij partner duke vendosur USAID-in si institucion partner. Burimet financiare janë përcaktuar si shpenzime operative. Për sa kohë monitorimi dhe inspektimi i gjykatave është detyrë funksionale e inspektoratit të Ministrisë së Drejtësisë, duket e arsyeshme që shpenzimet të jenë operative dhe jo ekstra. Afati kohor i përcaktuar është i paarsyeshëm, pasi monitorimi është në varësi të realizimit të projektit të regjistrimit audio të seancave penale. Në këtë kuptim, duhet të jetë një afat fleksibël dhe periodik, sipas ecurisë së projektit teknik. Mekanizmat monitorues dhe vlerësues janë të gjerë dhe nuk e kontrollojnë siç duhet procesin e realizimit të masës. Përveç raporteve dhe rekomandimeve duhet të përcaktohen edhe inspektimet e kryera, frekuenca e inspektimeve etj.

490. Valbona Vata, KLD, kryeinspektore, komunikim elektronik, shtator 2012. 491. Ministria e Integrimit Europian, Raportet periodike për implementimin e planit të veprimit për plotësimin e 12 rekomandimeve të opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë, të publikuara në faqen e internetit të kësaj ministrie www.mie.gov.al. 492. Albanian Justice Sector Donnor Quarterly Newsletter. http://by149w.bay149.mail.live.com/mail/InboxLight.aspx?n=1668344191&fid=1#!/mail/VieëOfficePreview.aspx?messageid=04ca2b09-1480-11e2-adc2-00215ad88914&folderid=00000000-0000-0000-0000-000000000001&attindex=0&cp=-1&attdepth=0&n=548476859

7

5. konkLuZione pËr progresin e Arritur Katër grupet e veprimeve të parashikuara për përmbushjen e objektivit strategjik 7 dhe objektivave specifikë konsistojnë në planifikim dhe investim thelbësor për përmirësimin e infastrukturës në sistemin e drejtësisë. Planifikimi dhe realizimi i këtyre masave ndikon në mënyrë të drejtpërdrejtë në cilësinë e dhënies së drejtësisë, solemnitetin e këtij procesi të rëndësishëm, paanshmërinë e këtij sistemi dhe në rritjen e besimit te ky sistem. Është për tù evidentuar fakti që pjesa më e madhe e planifikimeve dhe e investimeve fokusohet në ndërtimin e godinave të reja gjyqësore dhe më pak në përshtatjen apo në rikonstruksionin e godinave ekzistuese. Kur një godinë projektohet dhe ndërtohet që në themel për të qenë gjykatë, atëherë kjo godinë i shërben më së miri interesit të dhënies së drejtësisë. Projektimi dhe ndërtimi i sallave të përshtatshme të gjyqit, duke rritur kështu solemnitetin e gjykimeve; ndarjet e veçanta për zyrat e gjyqtarëve, duke shmangur kështu kontaktet me palët dhe duke rritur paanshmërinë e gjykimit; shmangia e kontakteve të publikut me gjyqtarët, duke rritur kështu imazhin dhe besimin te drejtësia, të gjithë këta komponentë të një drejtësie cilësore mundësohen nëpërmjet realizimit të masave të planifikuara për tù ndërmarrë.

Objektivi strategjik 7 paraqitet si një komponent i strategjisë së reformës në drejtësi, i vështirë për t’u realizuar në kohë dhe plotësisht, veçanërisht për objektivat specifikë 7.1, 7,2 dhe 7.3.

Në lidhje me objektivat specifikë 7.1 dhe 7.2, nga raportet e Zyrës së Administrimit të Buxhetit Gjyqësor dhe ato të Prokurorisë së Përgjithshme, gati gjysma e masave të planifikuara për t’u ndërmarrë janë në tejkalim të afateve të vendosura, në rastin më të mirë, apo të pazbatuara. Për realizimin e këtyre masave, më shqetësues është fakti që Ministria e Financave, në buxhetin e dy viteve të ardhshme, nuk ka parashikuar financimin e ndërtimit apo të rikonstruksionit të disa godinave. Pra, në buxhetin e viteve 2013-2015 nuk ka parashikime fondesh për realizimin e këtyre masave493.

Vonesa në parashikimin buxhetor të përmirësimit të infrastrukturës në disa godina gjyqësore nuk prek thjesht dhe vetëm afatet e vendosura në planin e veprimit. Ajo ndikon në realizimin dhe suksesin e objektivit strategjik 7 dhe, më tej, të reformës në drejtësi. Një ndërtesë që nuk ofron kushtet e përshtatshme të punës për gjyqtarët dhe prokurorët, që nuk ofron standardet e një godine gjyqësore, me parametra që garantojnë solemnitet dhe paanshmëri të aktorëve të sistemit të drejtësisë, është pengesë serioze që ndikon në cilësinë e dhënies së drejtësisë.

Një tjetër pengesë që shkakton vonesë në realizimin e këtyre dy objektivave specifikë, lidhet me zgjidhjen e problematikës me trojet dhe lejet e ndërtimit. Kjo ka bërë që për ndërtimin apo rikonstruksionin e disa gjykatave, të kalojnë afatet e vendosura në plan veprim.

Gjithashtu, sipas informacioneve, masat/veprimet që parashikojnë mobilimin për zyrat dhe sallat e gjyqit në gjykatat e vendit si dhe instalimin e elementeve të sigurisë në 7 gjykata, janë të përfunduara.

Si konkluzion, në të gjitha masat e parashikuara për tù ndërmarrë, situata paraqitet e tillë:• rikonstruksioni i gjykatës së rrethit Vlorë ka përfunduar, • gjykata e rrethit Pogradec sapo është përuruar përfundim, • rikonstruksioni i gjykatës së rrethit Gjirokastër është në proces dhe brenda afatit, • mobilimet dhe instalimet e sigurisë sipas planit të parashikuar kanë përfunduar.

493. Informacion i bazuar në mesazhin elektronik të ardhur në adresë të përpiluesit të kësaj pjese të raportit, nga Drejtoria Ekonomike dhe e Financës e Prokurorisë së Përgjithshme, në datë 21 shtator 2012.


Ndërsa, projektet e tjera janë ose të parashikuara për vitin 2013 dhe në vazhdim ose janë në tejkalim të afateve për shkak të mosparashikimit në buxhet të të gjitha masave të parashikuara. Në tejkalim të afateve, janë masat e parashikuara për ndërtimin e gjykatës së apelit të rrethit Shkodër, gjykatës së rrethit Elbasan. Në tejkalim të afateve janë, gjithashtu, hartimet e preventivëve për godinat e gjykatave Berat, Fier, Kukës, Lezhë dhe Tropojë. Këto gjykata janë parashikuar për vitet 2013 dhe në vazhdim, por hartimi i projektpreventivit ka qenë i parashikuar për periudhën prill 2011-tetor 2012. Ndërsa, për Gjykatën e Lartë dhe gjykatën e Tiranës, është planifikuar që të dyja institucionet të përfshihen në Pallatin e Drejtësisë, për të cilin ka filluar puna për vlerësimin e planit të projektimit.

Në lidhje me objektivin specifik 3, realizim i rëndësishëm është miratimi i ligjit “Për organizimin dhe funksionimin e gjykatave administative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative”, pra miratimi i bazës ligjore për ngritjen e gjykatave administrative. Megjithatë, ecuria e procesit të ngritjes së gjykatave administrative ende nuk ka asnjë zhvillim për sa i përket nxjerrjes së akteve nënligjore, pasi ngritja e këtyre gjykatave lidhet me miratimin nga Kuvendi të ndryshimeve të ligjit “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës së Lartë”.

Nga ana tjetër, nuk ka shumë të dhëna nga ZABGJ-ja për ndërtimin e gjykatës administrative, por, sipas një njoftimi të Ministrisë së Drejtësisë, ndërtesa e gjykatës administrative do të jetë gati në nëntor 2012494.

Të prezantuar në të dhëna statistikore, nga 30 masa të parashikuara nën objektivin strategjik nr. 7:• 7 masa janë vlerësuar të zbatuara (30%), ndër të cilat 2 masa janë zbatuar përtej afatit të parashikuar dhe 3 të tjera përpara afatit të vendosur (2013) në plan veprim.

• 3 masa janë të zbatuara pjesërisht (13%), ndër të cilat 2 masa kanë ende afat për t’u zbatuar, ndërsa 1 masë është zbatuar pjesërisht përtej afatit të parashikuar.

• 13 masa janë vlerësuar të pazbatuara (57%), 6 prej të cilave kanë ende afat për t’u realizuar.

• 7 masa të tjera nuk janë vlerësuar (23%) për faktin se afatet fillestare të tyre nisin në vitin 2013, përtej periudhës së mbuluar nga ky raport monitorimi.

Në lidhje me përcaktimin që u është bërë institucioneve përgjegjëse dhe partnere, përgjithësisht masat kanë bërë përcaktime të qarta dhe të duhura. Në të dhënat statistikore, nga 23 masa të

494. http://www.justice.gov.al/?fq=brenda&m=news&lid=8002

MASA TE ZBATUARA


MASA TE PAZBATUARA

30%

13%

57%


7

vlerësuara, në 21 prej tyre institucionet përg jeg jëse janë përcaktuar siç duhet, në 1 masë duhet ndryshuar institucioni përg jeg jës (masa 7.4.1), dhe në 1 masë tjetër (masa 7.1.3) institucioni përg jeg jës mund të jetë i ndryshueshëm, por kjo mbetet në varësi të marrëveshjes ndërmjet qeverisë shqiptare dhe Delegacionit të BE-së. Njëkohësisht, nevojitet të përcaktohet qartë ndarja ndërmjet institucioneve përgjegjëse dhe atyre partnere.

Për sa u takon afateve të parashikuara për 23 masat e vlerësuara, ato janë në parametra normalë. Pra, janë afate përg jithësisht të mjaftueshme dhe realiste për realizimin e masave (përkatësisht në 10 masa). Vlerësimi i masave të këtij objektivi konkludon se, në rast të përcaktimeve më të qarta në afatet e vendosura dhe, për më tepër, në rast të respektimit të afateve, masat mund të jenë të realizueshme. Në 13 raste afatet nuk janë të qarta, pasi është vendosur vetëm afati fundor kur duhet të zbatohet masa ose janë vendosur afate të vështira për t’u matur (p.sh., janë vendosur vetëm vitet), duke lënë në këtë mënyrë evaziv afatin fillestar kur duhet të fillojë zbatimi i masës apo, aty ku është e nevojshme, afatet e ndërmjetme që u korrespondojnë fazave të ndryshme të zbatimit të masës. Sa u përket buxheteve të përcaktuara për realizimin e masave të planifikuara, përgjithësisht ato janë konkrete. Është e pamundur të vlerësohet përshtatshmëria e buxhetit me objektivin e masës së planifikuar, por mbetet i rëndësishëm fakti që buxhetet janë konkrete dhe joevazive. Pra, nga 23 masa të vlerësuara, buxhetet janë konkrete në 22 prej tyre. Vetëm në 1 masë, shpenzimet janë llogaritur si operative. Por, mendoj që ky është përcaktim i qartë, për sa kohë që detyra funksionale e inspektoratit të Ministrisë së Drejtësisë është edhe monitorimi i gjykatave dhe atëherë nuk duket se ka nevojë për buxhet ekstra për realizimin e kësaj mase.

Pjesa e mekanizmave monitorues dhe vlerësues është një pjesë që ka nevojë për më tepër qartësime, për më tepër tregues të evidentueshëm dhe më tepër garanci për kontrollin dhe menaxhimin e realizimit të masës. Përgjithësisht, të gjithë mekanizmat monitorues dhe vlerësues janë të gjerë dhe të përgjithshëm. Në totalin prej 23 masash të vlerësuara, vetëm në 8 prej tyre janë përcaktuar më qartë treguesit monitorues (masat e objektivit specifik 7.2), 15 të tjerët kanë nevojë për përmirësim.

6. rekomAnDime pËr ZHViLLimet e ArDHsHmePër sa i takon formulimit të objektivave specifikë, do të sugjeronim që objektivi specifik 7.1 të përfshijë vetëm investime në gjykata dhe jo në prokurori, meqenëse investimet në prokurori përbëjnë objektivin specifik 7.3.

Mosparashikimi i ndërtimit apo i rikonstruksionit të disa gjykatave apo prokurorive në buxhetin e dy viteve të ardhshme, pra deri në vitin 2015, e bën të nevojshëm rikonsiderimin edhe njëherë të afateve të vendosura për realizimin e këtyre masave si dhe evidentimin më të saktë dhe më konkret të afateve për realizimin e masave të tjera. Gjithashtu, në masën 7.4.1, në vend të KLD-së, të përcaktuar si institucioni përgjegjës, të vihet Ministria e Drejtësisë, që është institucioni i cili do të monitorojë realizimin e regjistrimeve audio në seancat penale. Sa i përket masës 7.1.3, ndryshimi i institucionit përgjegjës është në varësi të marrëveshjes midis qeverisë shqiptare dhe Delegacionit të BE-së. Nëse është rënë dakord që menaxhimin e projektit ta kryejë pala shqiptare, atëherë do të rekomandohej që administrimi të


bëhej nga ZABGJ-ja.

Mekanizmat vlerësues dhe monitorues të realizimit të masave të planifikuara kanë nevojë për përmirësim. Për rritjen e efikasitetit të menaxhimit të masës përkatëse ka nevojë për të dhëna më të shpeshta (nëpërmjet raporteve periodike), për të dhëna më konkrete (takime grupe pune, konsulenca, përcaktim kalendarësh pune etj), si dhe për produkte më të prekshme (paraqitja e projektakteve, paraqitja e ecurisë së hartimit të projekteve të ndërtimit, rikonstruksionit etj.).

7

BiBLiogrAFiA

LiGje Dhe AKte nënLiGjoReLigji nr. 8363, datë 1.7.1998, „Për krijimin e zyrës së administrimit të buxhetit gjyqësor”.

tAKime/KomuniKime eLeKtRoniKe/teLeFoniKeKomunikim eletronik me znj. Edlira Jorgaqi, si përfaqësuese e informacionit prej Drejtorisë Ekonomike dhe të Financës të Prokurorisë së Përgjithshme, datë 21 shtator 2012.

Komunikim elektronik me znj. Valbona Vata, kryeinspektore e KLD-së, në datë 29 shtator 2012.

Komunikim elektronik dhe telefonik me znj. Laerta Poda, shefe e sektorit të buxhetit në ZABGJ, datë 29 shtator 2012.

DoKumente/shKResA zyRtARe nGA institucionet PëRGjeGjësePërgjigje nga ZABGJ, në datë 31.7.2012, nr. prot. 924/1, me lëndë: “Informacion për i zbatimin e planit të veprimit të Rekomandimit 7 të Opinionit të Komisionit Europian për Shqipërinë”.

RAPoRteRaportet e publikuara nga Ministria e Integrimit, në faqen e saj të internetit www.mie.gov.al, për zbatimin e PV të 12 rekomandimeve.

Konsultim me informacionet e publikuara në faqen e internetit të Ministrisë së Drejtësisë, www.justice.gov.al


nr.8

8

oBJeKtiVi StrategJiK nr. 8:Përmirësimi i procesit të hartimit të leg jislacionit duke përfshirë rritjen e kapaciteteve dhe konsolidimin profesional të tyre, rritjen e vëmendjes ndaj acquis communautaire me qëllim përshpejtimin e procesit të përafrimit të leg jislacionit (normal).

1. AnALiZË e oBJektiVit strAtegJikObjektivi strategjik 8 është i formuluar qartë dhe përfshin thelbësisht problematikën të cilën synon të adresojë. Objektivi 8 ka përfshirë si element të rëndësishëm të problematikës së vet, përmirësimin e procesit të hartimit të legjislacionit, i cili përbën një gur themeli të rëndësishëm në efikasitetin e veprimtarisë së sistemit të drejtësisë; ka përfshirë, gjithashtu, sjelljen e kuadrit ligjor në përputhje me zhvillimet e vendit dhe përqasjen e këtij kuadri ligjor me acquis communautaire, si një proces i domosdoshëm në hapat e integrimit europian të vendit, por edhe si nevojë që vjen nga vetë zhvillimi. Pra, objektivi 8 përmbledh në mënyrë të qartë këtë sfidë të aktorëve dhe të faktorëve të përfshirë në përmirësimin e veprimtarisë së sistemit të drejtësisë.

Megjithatë, elemente të këtij objektivi shfaqen edhe në objektiva të tjerë. Më konkretisht, “përmirësimi i hartimit të legjislacionit” shfaqet në objektivin strategjik 3, i cili bën fjalë për “Konsolidimin e efektivitetit të pushtetit gjyqësor... ndër të tjera edhe përmes përmirësimit të procesit të legjislacionit”. Në këtë kuadër, do të rekomandohej që objektivi strategjik 8 të kishte një specifikim më të qartë në formulim, pra të përcaktonte se bëhet fjalë për përmirësimin e procesit të hartimit të legjislacionit në fushën e drejtësisë.

Formulimi i përmirësimit të procesit legjislativ përmendet edhe në objektivin strategjik 5, i cili bën fjalë për “Përmirësimin e procesit legjislativ dhe përshpejtimin e procesit të përafrimit me fokus edhe rregullat antikorrupsion”. Por, megjithatë, në analizë të objektivave specifikë të këtij objektivi vihet re se përmirësimi i procesit legjislativ bën fjalë për rritjen e besimit të publikut te sistemi i drejtësisë.

2. AnALiZË e oBJektiVAVe speCiFikËProcesi i reformimit të sistemit të drejtësisë dhe ai i integrimit europian, anëtarësimi në rritje në akte dhe organizma ndërkombëtarë e bëjnë të domosdoshme pasjen e një procesi hartimi legjislacioni dhe teknike legjislative të denjë dhe profesionale,;e bëjnë, gjithashtu të nevojshme, njohjen dhe familjarizimin me të drejtën ndërkombëtare dhe acquis communautaire në veçanti, zbatimi i të cilave tashmë është një realitet dhe detyrim. Ndërkohë, në të ardhmen e afërt, ky realitet do të gjejë vend gjithnjë e më gjerësisht në veprimtarinë e sistemit të drejtësisë, në përpjesëtim të drejtë me ecurinë dhe përmbushjen e detyrimeve të vendit në kuadër të Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit, deri në anëtarësimin në familjen europiane.

Në këtë kuptim, objektivi strategjik, i zbërthyer në objektiva specifikë dhe masa konkrete që


duhen ndërmarrë, ka shtruar një rrugë e cila synon pikërisht përmirësimin e procesit të hartimit të legjislacionit. Objektivat specifikë kërkohet të jenë më të qartë, më konkretë dhe të detajuar. Në këtë mënyrë, edhe ndjekja e rrugës së shtruar nëpërmjet objektivit strategjik do të ishte më e thjeshtë, më e kontrollueshme dhe, për rrjedhojë, edhe më efikase dhe më pak e kushtueshme në kohë. Gjithashtu, masat e propozuara për t’u ndërmarrë nuk shpjegojnë çfarë do të ndodhë realisht dhe konkretisht për realizimin e objektivave specifikë, nuk parashikojnë mënyrat e realizimit, institucionet përgjegjëse, frekuencën apo intensitetin e këtyre masave. Të gjitha këto i bëjnë objektivin strategjik dhe objektivat specifikë të pamatshëm dhe me rezultate eventuale të pakoordinuara.

8.1 Qëndrueshmëria e stafit të kualifikuar nëpërmjet trajnimeve dhe përmirësimit të kushteve të punës për rritjen e aftësive të tyre (normal)Qëndrueshmëria e stafit të kualifikuar përbën një nga elementet garantuese të efikasitetit të veprimtarisë së aktorëve të përfshirë në procesin e hartimit të legjislacionit dhe përmirësimit të tij. Një staf i përgatitur dhe i kualifikuar, i trajnuar me zhvillimet ligjore apo të fushave të tjera që lidhen me procesin e hartimit të legjislacionit, sigurimi apo përmirësimi i kushteve për rritjen e aftësisë të këtij stafi, duhet parë si një investim i rëndësishëm që shteti dhe shoqëria bëjnë për plotësimin e objektivave për një zhvillim solid, mbi baza planifikimi profesional dhe jo rastësor.

8.2 Forcimi i dialogut dhe bashkëpunimit ndërinstitucional, duke përfshirë edhe shoqërinë civile (i rëndësishëm)Edhe ky objektiv ofron krijimin e mundësive të rëndësishme për përmirësimin cilësor të procesit të hartimit të legjislacionit. Një proces hartimi legjislacioni nuk mund të ketë sukses dhe efikasitet nëse realizohet i mbyllur dhe në mungesë të kontributeve të institucioneve apo të organizatave të specializuara apo me përvojë në fushën e cila do të rregullohet nga një ligj i caktuar. Koordinimi i këtyre kontributeve dhe mendimeve është i përfshirë në synimin e objektivit specifik 2. Vendosja e rregullave më të qarta dhe më konkrete do ta bënte realizimin e këtij objektivi më të prekshëm dhe, si rrjedhojë, më të realizueshëm, më të menaxhueshëm dhe më të kontrollueshëm.

8.3 Ndjekja e politikave specifike sipas prioriteteve dhe qëllimeve të tjera strategjike që kanë lidhje me procesin legjislativ (normal)Ky objektiv është parashikuar më shumë si masë/veprim që duhet ndërmarrë dhe jo si objektiv. Ai synon realizimin e kontributeve në lidhje me prioritetet e tjera strategjike që kërkojnë apo kanë nevojë për procesin legjislativ. Megjithatë, ky objektiv është shumë i gjerë dhe jo i qartë se çfarë janë konkretisht politikat specifike që do të ndiqen, si do të jetë e organizuar dhënia e këtij kontributi dhe cili do të jetë institucioni koordinues i këtij procesi.

Në tre objektivat specifikë të sipërpërmendur ka vend për konkretizime të mëtejshme në varësi të synimeve specifike që ata kanë vendosur. Por, në një vlerësim të përbashkët të tyre, vihet re se nuk është e qartë nëse do të realizohet rritja e vëmendjes ndaj acquis communautaire, si do të realizohet kjo rritje e vëmendjes dhe si do të sigurohet kontakti i vazhdueshëm me zhvillimet e acquis communautaire. Pra, elementi i rritjes së vëmendjes ndaj acquis communautaire dhe mënyra e realizimit të tij mund të ishin më të pranishme dhe më të specifikuara në këta objektiva specifikë. Vëmendja ndaj acquis communautaire duhet të jetë shumë e madhe, pasi sfidat e përfshirjes së

8

Shqipërisë në zhvillimet europiane e bëjnë më se të domosdoshme njohjen e thellë dhe përdorimin me kompetencë dhe profesionalizëm të trendit europian. Në formën e paraqitur në këtë plan veprimi, vëmendja ndaj acquis communautaire dhe e procesit të përafrimit të legjislacionit nuk është e zbërthyer në objektivat specifikë dhe nuk ka përputhshmëri ndërmjet objektivit strategjik dhe atyre specifikë. Interesi dhe nevoja për vëmendjen e duhur ndaj acquis communautaire mund të bënte që vetëm ky element të mund të shndërrohej në një objektiv specifik më vete, i zbërthyer në masa të mëtejshme.

3. VLerËsimi i VeprimeVe tË pArAsHikuArA pËr tË ADresuAr oBJektiVAt speCiFikËNë vlerësimin e objektivave specifikë në raport me veprimet që duhen ndërmarrë, vërehet se veprimet qe duhen ndërmarrë, i përshtaten më së shumti kolonës së parë të planit të veprimit, pra ato më tepër kanë natyrën e objektivave specifikë, sesa të masave apo veprimeve që do të konkretizojnë objektivat specifikë. Pra, nëse objektivi specifik është forcimi i dialogut ndërinstitucional, duke përfshirë edhe shoqërinë civile, atëherë veprimet që duhen ndërmarrë, duhet të ishin konkretizime të idesë së forcimit të dialogut ndërinstitucional nëpërmjet parashikimeve të mënyrave, formave, institucioneve përgjegjëse koordinuese të realizimit dhe përmirësimit të dialogut institucional. Ndërsa, duke i paraqitur si veprime që duhen ndërmarrë, përmirësimin e procesit të konsultimit apo konsolidimin legjislativ dhe institucional të sistemit të drejtësisë, atëherë në këtë formë jemi më afër parashikimit të objektivit specifik, sesa masave apo veprimeve konkrete që duhen ndërmarrë.

Pozitiv është fakti që shumica e masave të planifikuara nën këtë objektiv strategjik synojnë përmirësime cilësore (3 masa) dhe ngritje kapacitetesh (1 masë), ndërkohë që vetëm 2 masa janë me natyrë rregullatore. Mekanizmat vlerësues dhe monitorues të parashikuar janë 4 me natyrë sasiore dhe 2 cilësore.

8.1 Qëndrueshmëria e stafit të kualifikuar nëpërmjet trajnimeve dhe përmirësimit të kushteve të punës për rritjen e aftësive të tyre (normal)Veprimet e planifikuara për realizimin e objektivit specifik 1 parashikojnë trajnime në teknika të ndryshme legjislative dhe praktikat më të mira. Masa e vetme e parashikuar synon rritje kapacitetesh. Duke qenë kështu, masa e përshkruar është përgjithësuese dhe jo konkrete. Ajo nuk parashikon apo nuk specifikon fushat në të cilat do të bëhen trajnimet, cilat janë teknikat legjislative dhe praktikat më të mira në të cilat do të trajnohet stafi, cili është institucioni që do të organizojë dhe do të ofrojë trajnimin në këto fusha, si do të jetë e institucionalizuar kjo përvojë, pra do të jetë trajnim vazhdues apo do të kryhet në momente të caktuara të karrierës së stafit. Të gjitha këto elemente janë të nevojshme të zbërthehen dhe të përcaktohen qartësisht në plan veprim në mënyrë që të sigurohet zbatimi dhe matja e progresit të arritur. Në mënyrën si është parashikuar, është vështirë të monitorohet zbatimi i këtij objektivi specifik.

8.2 Forcimi i dialogut dhe bashkëpunimit ndërinstitucional, duke përfshirë edhe shoqërinë civile (i rëndësishëm)Edhe objektivi specifik 2, si masa që duhen ndërmarrë, ka parashikuar përgatitjen e akteve ligjore


të reja, konsulencë dhe oponencë ligjore si dhe përmirësim të procesit të konsultimit dhe të konsolidimit legjislativ dhe institucional të sistemit të drejtësisë. Të gjitha këto masa të parashikuara janë jo vetëm të përgjithshme, por edhe të paqarta se çfarë do të realizojnë. Për shembull, si masë e këtij objektivi është parashikuar edhe Konsolidimi Legjislativ dhe Institucional i Sistemit të Drejtësisë (EURALIUS III), i cili është një projekt i mbështetur nga Bashkimi Europian, asistencë për sistemin tonë të drejtësisë. Nuk ka kuptim që ky projekt të parashikohet si masë veprimi në Strategjinë e drejtësisë. Masat duhet të ishin më konkrete duke parashikuar se çfarë aktesh ligjore do të përgatiten, si do të realizohet konsulenca dhe oponenca ligjore, çfarë do të përfshijë konkretisht përmirësimi i procesit të konsultimit etj. Monitorimi dhe matja e progresit të kësaj mase janë të vështira për t’u realizuar.

8.3 Ndjekja e politikave specifike sipas prioriteteve dhe qëllimeve të tjera strategjike që kanë lidhje me procesin legjislativ (normal)Objektivi specifik 3 përfshin masa që kanë të bëjnë me zbatimin e detyrimeve që rrjedhin nga strategji të tjera sektoriale, si dhe me forcimin e dialogut institucional midis profesionistëve, akademikëve, praktikantëve, gjyqtarëve dhe prokurorëve në sistemin e drejtësisë. Edhe këto masa, në të njëjtën formë si masat e dy objektivave të tjerë specifikë, parashikojnë në mënyrë të përgjithshme dhe të paqartë zbatimin e detyrimeve që rrjedhin nga strategji të tjera sektoriale apo formimin e dialogut midis aktorëve të sistemit të drejtësisë. Këto masa nuk kanë parashikuar mënyrën e realizimit të tyre, nuk kanë specifikuar mënyrën dhe institucionin përgjegjës për koordinimin e realizimit të tyre dhe as mekanizmat e realizimit të këtyre masave.

4. VLerËsimi sAsior DHe CiLËsor pËr ZBAtimin e ÇDoVeprimi/mAse tË pArAsHikuArObjektivi specifik 1: Qëndrueshmëria e stafit të kualifikuar nëpërmjet trajnimeve dhe përmirësimit të kushteve të punës për rritjen e aftësive të tyre

8.1.1. Trajnime në teknika të ndryshme leg jislative dhe praktikat më të mira *institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, EURALIUS III, PACAKoha e realizimit: 2011 – 2013 (në vazhdimësi)Statusi: E pazbatuar

Në mungesë të një përgjigjeje nga Ministria e Drejtësisë në lidhje me zbatimin e këtij plan veprimi, janë marrë kontakte me EURALIUS-in, meqenëse edhe ky Mision është përfshirë në grupin e institucioneve përgjegjëse për realizimin e këtij objektivi specifik. Sipas të dhënave nga Misioni EURALIUS495, në muajin dhjetor të vitit 2011 është organizuar një seminar për përfaqësues të ministrive të ndryshme, për të diskutuar për rritjen e cilësisë së hartimit të legjislacionit. Në këtë seminar kanë marrë pjesë përfaqësues vetëm nga disa ministri, si ajo e Integrimit, e Ekonomisë etj. Programi i këtij seminari fokusohej në përmirësimin e aftësive të hartimit të legjislacionit. Megjithatë, edhe pse me trajnimin e kryer në dhjetor ka filluar një proces, ky proces duket i paorganizuar dhe jo i vazhdueshëm. Për këtë arsye, statusi për këtë objektiv specifik konsiderohet i pazbatuar. Kjo masë është shumë e vështirë për t’u matur, aq më tepër që nuk përcakton një

495. Takim me z. Jaquin Urias, shef i Misionit EURALIUS, Tiranë, 13 shtator 2012.

8

numër trajnimesh të planifikuara, program të qartë etj.

Për realizimin e kësaj mase janë parashikuar si institucione përgjegjëse dhe partnere Ministria e Drejtësisë, EURALIUS III dhe PACA. Ky përcaktim institucionesh nuk është plotësisht i saktë. Nevojitet të bëhet qartësisht ndarja ndërmjet institucioneve përgjegjëse (e tillë si Ministria e Drejtësisë) dhe atyre partnere (si projektet ndërkombëtare EURALIUS III dhe PACA). Ministria e Drejtësisë është institucioni që ka autoritetin ligjor, por edhe profesional, që të ofrojë ndihmën e vet në trajnime për teknikat e ndryshme legjislative, të cilat, duke u bashkuar me praktikat më të mira të konsultuara nga EURALIUS III dhe PACA, do të mundësojnë një proces trajnimi të plotë.

Burimet financiare për realizimin e kësaj mase janë të paparashikuara, pra nuk janë të përcaktuara. Burimet e ofruara nga EURALIUS III dhe PACA duhet të jenë më konkrete, në mënyrë që të jetë më i qartë edhe realizimi i masës dhe të mos i lihet rastësisë, por një planifikimi konkret.

Afati i vendosur për realizimin e kësaj mase duket i arsyeshëm. Edhe fakti që, veç trajnimeve në një periudhë 2-vjeçare, ky proces ështënë vazhdimësi, është tregues i afateve të arsyeshme.

Mekanizmat vlerësues dhe monitorues të masës janë të gjerë, të përgjithshëm dhe të pamjaftueshëm. Treguesit vlerësues dhe monitorues duhet të përfshijnë numrin e trajnimeve, numrin e të trajnuarve, numrin e trajnuesve vendës dhe të huaj, programin e trajnimeve, frekuencën e trajnimeve etj.

Në një vlerësim të përgjithshëm cilësor të objektivit specifik 1, veprimet që duhen ndërmarrë për realizimin e objektivit specifik 1, pra trajnime në teknika të ndryshme legjislative dhe praktikat më të mira, janë masa që përbëjnë pjesë sinjifikative në procesin e përmirësimit të punës për hartimin e legjislacionit. Ky proces përmirësimi kërkon kontakte, trajnime dhe shkëmbime përvojash me teknika të ndryshme të hartimit të legjislacionit dhe praktikat më të mira të bërjes së kuadrit ligjor, kërkon kontakt të vazhdueshëm nëpërmjet trajnimeve apo formave të tjera të komunikimit profesional me acquis communautaire. Masa e propozuar për trajnime në teknika të ndryshme legjislative ndikon në mënyrë të konsiderueshme në qëndrueshmërinë profesionale të stafit përkatës në drejtoritë e hartimit të legjislacionit. Megjithatë, këto masa të propozuara për t’u ndërmarrë, mund të kishin përfshirë edhe aspekte të tjera të cilat të siguronin jo vetëm trajnimin e vazhdueshëm të stafeve përkatëse të drejtorive të hartimit të legjislacionit, por edhe garanci që investimi në rritjen profesionale të tyre të ketë një efekt jetëgjatë.

Objektivi specifik 2: Forcimi i dialogut dhe bashkëpunimit ndërinstitucional duke përfshirë edhe shoqërine civile

8.2.1 Përgatitje e akteve lig jore të reja, konsulencë dhe oponencë lig jore institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë, EURALIUS IIIKoha e realizimit: 2011, 2012Statusi: E zbatuar


Në bazë të kuadrit ligjor 496, Drejtoria e Kodifikimit në Ministrinë e Drejtësisë jep mendim për çdo projektligj që kalon në Këshillin e Ministrave, duke vlerësuar cilësinë e ligjit, ligjshmërinë e formës dhe të përmbajtjes si dhe terminologjinë juridike të tyre. Gjithashtu, meqenëse krahas Ministrisë së Drejtësisë është vendosur si institucion përgjegjës/partner dhe EURALIUS III, çdo akt ligjor kalon për mendim dhe ekspertizë pranë këtij projekti ndërkombëtar. Sipas të dhënave nga ky Mision, mendimi dhe ekspertiza e EURALIUS-it është marrë në konsideratë në pjesën dërrmuese të rasteve të paraqitura.

Megjithatë, vlen të theksohet se kjo masë është formuluar në mënyrë të paqartë. Qëllimi që kjo masë synon të arrijë është konfuz, edhe më shumë nëse këtë masë e interpretojmë në funksion të përmbushjes së objektivit specifik përkatës dhe objektivit strategjik. Përgatitja e akteve ligjore të reja dhe ofrimi i oponencës ligjore është detyrë funksionale e Ministrisë së Drejtësisë. Masa të tilla rutinë, përgjegjësi e institucioneve shtetërore, nuk duhet të planifikohen në një dokument të tillë strategjik. Megjithatë, për hir të parashikimit të kësaj mase në plan veprimi, statusi i saj vlerësohet i zbatuar.

Përgjegjësia institucionale, afatet dhe burimet financiare janë përcaktuar përgjithësisht në mënyrë të qartë dhe konkrete, me përjashtim të ndarjes së përgjegjësisë kryesore ndaj asaj partnere, problem që vihet re në të gjithë planin e veprimit. Pozitiv është fakti që kjo është konsideruar një masë më karakter të vazhdueshëm. Burimet financiare të vendosura janë të përcaktuara në shifra konkrete, por paqartësia që ndjek qëllimin e masës, reflektohet, gjithashtu, edhe në atë se për çfarë do të përdoret ky buxhet. Mekanizmat monitorues janë të përgjithshëm dhe cilësorë, të vështirë për t’u matur.

8.2.2 Përmirësimi i procesit të konsultimit * institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë dhe EURALIUS III Koha e realizimit: 2013Statusi: E zbatuar pjesërisht

Në përgjithësi, vlen të theksohet se, për t’i dhënë një përgjigje thellësisht përfundimtare statusit të zbatimit të këtij objektivi specifik, ka nevojë jo vetëm për më shumë informacion, por edhe për më tepër saktësime se çfarë kanë parasysh masat e propozuara për veprim, dhe cili është roli i aktorëve të përfshirë në realizimin e këtyre masave. Në këtë mënyrë do të jepej një pasqyrë më e qartë e masave për tù ndërmarrë, duke mundësuar kështu edhe vlerësimin e statusit të realizimit të objektivit specifik. Hartuesit e këtij raporti nuk disponojnë një informacion të përgjithshëm për bashkëpunimin dhe dialogun ndërinstitucional dhe për konsultimet e kryera me shoqërinë civile për projektligjet e hartuara gjatë vitit 2011 dhe 2012. Vlen të theksohet se Ministria e Drejtësisë ka nisur të publikojë në faqen e saj të internetit, më shpesh krahasuar me periudhat e mëparshme, projektligje të caktuara, duke i mundësuar kështu publikut njohjen dhe eventualisht edhe dhënien e mendimeve për këto projektligje. Por, për sa kohë që këto projektligje të publikuara janë të pakta, jokorrente dhe shpesh pa

496. Neni 6, pika 3, i ligjit 8678, datë 14.5.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Ministrisë së Drejtësisë”, i ndryshuar, përcakton se “Ministria e Drejtësisë jep mendim të specializuar për projektet e akteve ligjore dhe të akteve nënligjore normative të Këshillit të Mini-strave, të ministrave dhe të drejtuesve të institucioneve të tjera qendrore, si dhe për realizimin e reformimit në përgjithësi. Gjithashtu, VKM nr. 584, datë 28.8.2003, përcakton në nenin 22 se të gjitha projektaktet, pa përjashtim, i dërgohen për mendim ministrit të Drejtësisë, i cili duhet të shprehet për ligjshmërinë e formës dhe të përmbajtjes, për çështjet e zbatimit të unifikuar të teknikës legjislative dhe për termi-nologjinë juridike të projektaktit duke parashtruar, kur është rasti, edhe formulimet përkatëse.

8

interes të drejtpërdrejtë për publikun apo shoqërinë civile, si dhe për sa kohë nuk ka mënyra, procedura apo afate konkrete për thithjen e mendimit të publikut apo të shoqërisë civile, në rastin e objektivit specifik 8.2, atëherë kjo masë konsiderohet e zbatuar pjesërisht. Gjithashtu, kjo masë nuk është parashikuar si masë konkrete, por si një objektiv që duhet të përmbante veprime dhe hapa konkretë se si do të realizohej përmirësimi i procesit të konsultimit publik në hartimin e legjislacionit, p.sh., duke parashikuar hartimin dhe miratimin e rregullave apo të standardeve të mirëpërcaktuara për normimin e këtij procesi, zbatimin e tyre nga çdo agjenci shtetërore që ka përgjegjësi për hartim legjilacioni, përdorimin e faqeve të internetit, komunikimet e drejtpërdrejta me shoqërinë civile etj.

Nga ana tjetër, nevoja për përmirësimin e dialogut ndërinstitucional dhe konsultimit me shoqërinë civile në procesin e hartimit të legjislacionit si dhe për një transparencë më të lartë në proceset politikëbërëse dhe vendimmarrëse është një reflektim i problematikës së evidentuar në mënyrë të përsëritur nga Komisioni Europian në raportprogreset për Shqipërinë497. Vlen të theksohet se, vitet e fundit, si rezultat dhe i një ndërgjegjësimi në rritje, ka pasur praktika të mira të bashkëpunimit dhe të konsultimit të institucioneve shtetërore me aktorë të ndryshëm të shoqërisë civile në procesin ligjbërës. Megjithatë, pavarësisht përmirësimeve që janë bërë në këtë drejtim, procesi i konsultimit nuk është sistematik dhe shpeshherë është proces formalist, gjë që nuk tregon për një bashkëpunim të vërtetë498. Në këtë aspekt, vlen të përmendet edhe angazhimi i ndërmarrë nga shteti shqiptar në kuadër të pjesëmarrjes në Iniciativën Parneritet për Qeverisje të Hapur (OGP) për hartimin e një kuadri ligjor specifik që do të rregullojë dhe do të standardizojë procesin e konsultimit publik me grupet e interesit dhe aktorë të ndryshëm të shoqërisë civile në hartimin e legjislacionit dhe politikat madhore publike499.

Për realizimin e kësaj mase, institucionet përgjegjëse dhe partnere janë përcaktuar të jenë Ministria e Drejtësisë dhe Euralius III. Duke qenë se angazhimi i mësipërm për hartimin e një ligji specifik për konsultimin publik është marrë vetëm në prill të vitit 2012, nevojitet që plani i veprimit të përditësohet jo vetëm për të shtuar këtë si një masë konkrete, por për të përcaktuar si institucion përgjegjës, krahas Ministrisë së Drejtësisë, edhe Ministrinë e Inovacionit, Teknologjisë së Informacionit dhe Komunikimit500.

Për sa u takon burimeve financiare përkatëse, ato janë të identifikuara konkretisht, por, duke qenë se vetë masa është e paqartë (nuk është e zbërthyer në veprime konkrete), nuk kuptohet se për çfarë konkretisht do të shfrytëzohen këto burime.

Afatet e vendosura duken realiste dhe të arsyeshme.

Për sa u përket mekanizmave vlerësues dhe monitorues, ata mbeten njëlloj si në masën paraardhëse, të gjerë dhe të pamjaftueshëm. Ka nevojë për më tepër kontroll të procesit të realizimit të masës nëpërmjet përcaktimeve më konkrete për mënyrën e realizimit të konsulencave, vendosjen e

497. Komisioni Europian, Raport Progresi për Shqipërinë, të viteve 2010, 2011 dhe 2012.498. Komisioni Europian, Raport Progresi për Shqipërinë, Bruksel, botuar në 10.10.2012, faqe 19 aksesuar në www.mie.gov.al 499. Republika e Shqipërisë, Plani i veprimit, Iniciativa për Partneritet për Qeverisje të Hapur, prill 2012, faqe 4, aksesuar në http://www.mitik.gov.al/mitik/english/OGP/Plan_veprimi_OGP_english.pdf. Fondacioni Shoqëria e Hapur për Shqipërinë, Soros, ka qenë një ndër part-nerët kryesorë që ka advokuar dhe mbështetur nismën për normimin e procesit të konsultimit publik me grupet e interesit dhe shoqërinë civile. 500. Kjo në përputhje me dokumentin e cituar si më lart, footnote nr. 486.


rregullave specifike të qarta për konsultimin e projektligjeve, bërjen publike të tyre në kohën e duhur etj.

8.2.3 Konsolidimi leg jislativ dhe institucional i sistemit të drejtësisë (EURALIUS III)institucionet përg jeg jëse:Delegacioni i Bashkimit Europian, Ministria e DrejtësisëKoha e realizimit:shtator 2010 – mars 2013Statusi: I pavlerësuar

Bazuar në informacionet e mbledhura501, çdo projektligj kalon për mendim dhe ekspertizë pranë Misionit EURALIUS. Sipas të dhënave nga ky Mision, mendimi dhe ekspertiza e EURALIUS-it është marrë në konsideratë në shumicën dërrmuese të rasteve të paraqitura. Megjithatë, një projekt asistence i Bashkimit Europian nuk mund të vendoset si masë specifike e Strategjisë së drejtësisë. Nuk ka kuptim të parashikohet si e tillë, ndaj dhe statusi i realizimit të kësaj mase nuk është vlerësuar.

Në përgjithësi, objektivi specifik 2 parashikon disa veprime që duhen ndërmarrë në adresim të këtij objektivi, të cilat ofrojnë bazament të konsiderueshëm për forcimin e dialogut ndërinstitucional. Përgatitja e akteve ligjore të reja, përmirësimi i procesit të konsultimit, konsolidimi legjislativ dhe institucional i sistemit të drejtësisë, krijojnë premisë për rritjen e mundësive për forcimin e dialogut dhe të bashkëpunimit institucional. Megjithatë, paqartësia në evidentimin konkret të aspekteve të këtij procesi përmirësimi të dialogut institucional e vështirëson vlerësimin e impaktit të drejtpërdrejtë të masave të propozuara për tù ndërmarrë. Shkalla e zbatimit të këtyre masave është e lidhur ngushtë me planifikimin e veprimeve konkrete për realizimin e objektivit specifik. Sa më e qartë dhe më tepër përfshirëse të jetë gama e masave që duhen ndërmarrë, aq më e lartë do të jetë shkalla e arritjes së objektivit dhe, si rrjedhojë, me ndikim edhe në planin e veprimit.

Objektivi specifik 3: Ndjekja e politikave specifike sipas prioriteteve dhe qëllimeve të tjera strategjike që kanë lidhje me procesin legjislativ

8.3.1 Zbatimi i detyrimeve që rrjedhin nga strateg ji të tjera sektoriale, veçanërisht nga strateg jia antikorrupsion, strateg jia e arsimit, strateg jia e politikave (nëpërmjet hartimit, konsultimit dhe dialogut ndërinstitucional) *institucionet përg jeg jëse: Ministria e Drejtësisë Koha e realizimit: 2011 – 2013, në vazhdimësiStatusi: I pavlerësuar

Në mungesë të informacionit të ardhur nga Ministria e Drejtësisë, ky objektiv është e pamundur të vlerësohet. Kjo vjen, ndoshta, edhe për shkak të paqartësisë në formulimin e masave që duhen ndërmarrë në realizim të objektivit specifik 3 dhe mënyrën e realizimit të tyre. Gjithashtu, nuk duket se ka shumë kuptim fakti që në këtë masë të përfshihen edhe produktet apo outputet nga strategji të tjera, për sa kohë që ky objektiv strategjik dhe objektivat specifikë i kushtohen përmirësimit të procesit të hartimit të legjislacionit në fushën e drejtësisë. Për këto shkaqe, kjo masë konsiderohet e pazbatuar. Siç është përmendur edhe më sipër, rekomandohet që vetë

501. Joaquin Urias, Misioni EURALIUS III, shef misioni, intervistë 13 shtator 2012.

8

objektivi strategjik të specifikojë se i adresohet përmirësimit të procesit të hartimit të legjislacionit në fushën e drejtësisë.

Institucioni përgjegjës për këtë masë është vendosur të jetë Ministria e Drejtësisë. Për sa kohë që vetë masa është e paqartë për llojin dhe mënyrën e realizimit të planeve konkrete, është e vështirë të përcaktohet nëse institucioni përgjegjës i caktuar është i duhuri. Megjithatë, duke u nisur nga fakti se kuadri ligjor detyron Ministrinë e Drejtësisë të jetë në qendër të dhënies të mendimeve për projektaktet e paraqitura në Këshillin e Ministrave, atëherë mund të konsiderohet se edhe në këtë rast kjo Ministri mund të ishte institucioni më i përshtatshëm për këtë masë.

Burimet financiare për këtë masë janë të parashikuara si shpenzime operative. Për sa kohë që këto masa mbeten edhe detyra funksionale të Ministrisë së Drejtësisë, atëherë shpenzimet operative ngelen një burim i përshtatshëm financiar.

Afatet e vendosura për këtë masë duken realiste dhe të arsyeshme. Megjithatë, derisa masa të ngelet e paqartë, edhe afatet do të vlerësohen në bazë të formulimeve të përgjithshme të ofruara për masën në fjalë.

Parashikimet për mekanizmat vlerësues dhe monitorues, edhe në këtë masë janë të gjera dhe të pamjaftueshme. Kjo vjen edhe si shkak i paqartësisë së masës. Sa më e qartë të jetë masa, aq më konkret dhe i monitorueshëm do të jetë procesi dhe vlerësimi.

8.3.2 Forcimi i dialogut institucional midis profesionistëve, akademikëve, praktikantëve, g jyqtarëve dhe prokurorëve në sistemin e drejtësisë *institucioni përg jeg jës: Ministria e Drejtësisë dhe aktorë të tjerë të interesuarKoha e realizimit: 2011-2013Statusi: E pazbatuar

Në mungesë të informacioneve nga Ministria e Drejtësisë, edhe kjo masë mbetet në vështirësi për t’u monitoruar dhe për t’u vlerësuar. Masa është formuluar si objektiv dhe është shumë e përgjithshme, nuk specifikon veprimet konkrete që duhen ndërmarrë për forcimin e dialogut institucional.

Institucionet përgjegjëse të përcaktuara për realizimin e kësaj mase janë institucionet e duhura për shkak të funksioneve të tyre në të gjithë këtë proces. Burimet financiare janë parashikuar si shpenzime operative, të cilat, gjithashtu, janë të justifikuara për realizimin e kësaj mase, për sa kohë mbeten detyra funksionale të Ministrisë së Drejtësisë. Afatet e vendosura janë gjithashtu të arsyeshme, duke përcaktuar se këto mbeten aktivitete në vazhdimësi. Edhe kjo masë, njëlloj si masat e tjera, vuan nga mungesa e mekanizmave monitorues dhe vlerësues të plotë, të qartë dhe të matshëm. Pra, duhet të kishte të përcaktuar kalendarë aktivitetesh, frekuencë aktivitetesh, pjesëmarrësit në to, produktet reale që pritet të dalin nga këto aktivitete etj.

Përgjithësisht, objektivi specifik 3 parashikon zbatimin e detyrimeve që rrjedhin nga strategji të tjera sektoriale si dhe forcimin e dialogut institucional midis profesionistëve. Masat e planifikuara për t’u ndërmarrë, veçanërisht forcimi i dialogut institucional ndërmjet profesionistëve të sistemit të drejtësisë, shkojnë në drejtim të përmirësimit të procesit të hartimit të legjislacionit. Por, edhe


në këtë rast, mungesa e planifikimeve më të qarta për mënyrën e realizimit të këtyre masave dhe e termave të saktë për koordinimin e veprimtarive dhe të shkëmbimit të kontributeve ndërmjet këtyre aktorëve, krijon pengesa për përmbushjen e objektivit strategjik dhe, për pasojë, edhe të vlerësimit të realizimit të këtij objektivi.

5. konkLuZione pËr progresin e Arritur Në përmbushje të objektivit madhor të realizimit të planit të veprimit për reformimin e sistemit të drejtësisë, objektivat strategjikë janë dhe duhet të jenë në funksion të ndërtimit dhe të konsolidimit të: një sistemi ligjor që ofron siguri dhe që u përshtatet sfidave dhe zhvillimeve, një sistemi në të cilin të garantohen të drejtat dhe liritë themelore të njeriut, një sistemi me nivel të lartë profesional dhe të paanshëm.

I parashikuar në objektiva strategjikë më të detajuar, misioni i konsolidimit të sistemit të drejtësisë në Shqipëri përfshin një numër parimesh, objektivash dhe masash, ndërmjet të cilave përmirësimi i procesit të hartimit të legjislacionit përbën një nga objektivat strategjikë të rëndësishëm për suksesin e këtij misioni. Është natyrshëm i rëndësishëm zhvillimi dhe përmirësimi i marrëdhënieve juridike në shoqëri, të mishëruara në një legjislacion të kompletuar, të kuptueshëm, të zbatueshëm, dinamik dhe të përshtatshëm ndaj ndryshimeve, hartuar mbi rregulla teknike dhe me një gjuhë të cilësisë së lartë profesionale, në një proces transparent dhe me pjesëmarrjen e grupeve të interesit. Për përmbushjen me sukses të reformave në drejtësi, reforma legjislative duhet të mundësojë një kuadër ligjor dhe rregullime juridike sa më të kompletuara, të qarta dhe transparente.

Për këtë arsye, në përgatitjet paraprake për t’u përballur me këtë realitet, prezantimi më intensiv dhe më frekuent me të drejtën komunitare, informimi dhe njohja më e thellë e kurrikulës të së drejtës komunitare dhe ndërkombëtare, përdorimi i instrumenteve komunitare dhe ndërkombëtare, i praktikës gjyqësore të gjykatave ndërkombëtare dhe i literaturës përkatëse, duhet të jenë në fokus të masave që duhen ndërmarrë në realizim të objektivit strategjik për përmirësimin e procesit të hartimit të legjislacionit dhe rritjen e vëmendjes ndaj së drejtës komunitare. Në këtë aspekt, duhen marrë dhe duhen mbështetur masa për të realizuar rritjen dhe njohuritë e gjuhëve të huaja në stafin e aktorëve të sistemit të drejtësisë, sigurimin e literaturës së përkthyer, të shoqëruar me shërbimet e specializuara përkatëse, sigurimin e kontakteve institucionale dhe rrugët për informimin e plotë dhe të nevojshëm për zhvillimet në të drejtën dhe praktikën gjyqësore komunitare dhe ndërkombëtare, përfshirë botime periodike apo të posaçme.

Ndoshta për këto arsye, edhe rezultatet e realizimit të këtij objektivi strategjik janë të pakta dhe pjesërisht të matshme dhe të zbatuara. Këto veprime janë më shumë veprime të çastit dhe jo shumë të koordinuara. Për më tepër, nuk është se shkojnë plotësisht në drejtim të përmirësimit të procesit të hartimit të legjislacionit. Plani i masave duhet të kishte takime, seminare apo konferenca më të shpeshta për procesin e hartimit të legjislacionit. Plani i masave duhet të kishte të specifikuar institucionin që do të koordinonte këtë veprimtari të përmirësimit të procesit të hartimit të legjislacionit, si dhe të kishte të specifikuar, gjithashtu, kontaktet me të drejtën komunitare, jo vetëm nëpërmjet konsultave me Misionin EURALIUS, por më së shumti me mundësinë e trajnimeve me të drejtën komunitare.

8

Në vlerësimin statistikor, realizimi i objektivit strategjik nr. 8 paraqitet si më poshtë:• 1 masë është e zbatuar (25%)

• 1 masë është e zbatuar pjesërisht (25%) dhe ka ende afat për t’u realizuar në 2013-n.

• 2 masa janë vlerësuar si të pazbatuara (50%), por secila prej tyre ka ende afat për t’u realizuar. Parashikimi i zbatimit të tyre është në 2013-n, përtej afatit të mbuluar nga ky raport monitorimi.

• 2 masa nuk i janë nënshtruar fare vlerësimit (33%) të përmbushjes së saj për sa kohë që njëra prej masave (8.2.3)ka të bëjë me zbatimin e një projekti ndërkombëtar, si ai i EURALIUS-it, ndaj nuk duhet të ishte planifikuar në këtë Strategji, ndërsa masa tjetër (8.3.1) është e paqartë dhe konfuze.

Afatet e vendosura në planin e masave për t’u ndërmarrë janë afate realiste (në 4 masat e vlerësuara), për sa kohë që ky plan parashikon në mënyrë konkrete veprimtaritë në përmbushje të objektivit strategjik. Duke qenë se deri tani zbatimi i objektivave specifikë nuk ka pasur efikasitetin e parashikuar, atëherë afati i zbatimit është një element për tù parë në vazhdimësi.

Në lidhje me përcaktimin që u është bërë institucioneve përg jeg jëse dhe partnere, vlerësohet se këto institucione janë përcaktuar saktë dhe funksionalisht, pra institucioni i përcaktuar mund ta kryejë këtë detyrë në mënyrën e duhur. Në 1 nga masat e planifikuara është e nevojshme të shtohet një institucion tjetër përg jeg jës (masa 8.2.2).

E njëjta gjë mund të thuhet edhe për buxhetin e parashikuar. Pra, ka raste (si p.sh., masa 8.2.1) ku burimet financiare janë të përcaktuara konkretisht, pavarësisht faktit të pamundësisë së vlerësimit të përshtatshmërisë së këtyre burimeve me objektivin e masës së planifikuar. Në raste të tjera, këto burime u janë lënë ose burimeve të donatorëve të tjerë, ose shpenzimeve operative. Në rastin e burimeve të donatoreve të tjerë duhet të ketë të dhëna më të sakta dhe konkrete në mënyrë që masa të jetë lehtësisht e menaxhueshme (masa 8.1.1). Pra, në 4 masa të vlerësuara, në 1 prej tyre (masa 8.1), buxheti kërkon paraqitje më konkrete, ndërsa në 3 masa të tjera burimet financiare janë përg jithësisht të arsyeshme. Megjithatë, konfuzioni i masave të parashikuara reflektohet njëkohësisht dhe në paqartësinë e qëllimit të shpenzimit të këtyre burimeve.

Në objektivin strategjik 8 vlerësohet se kërkohen më shumë të dhëna për mekanizmat monitorues

MASA TE ZBATUARA


MASA TE PAZBATUARA

25%

25%

50%



dhe vlerësues. Masat e planifikuara për tù ndërmarrë nuk mund të monitorohen dhe të vlerësohen me mekanizmat e paraqitur. Kjo është e përbashkët në të 4 masat e vlerësuara. Pra, të 4 masat kanë nevojë për ndërhyrje më konkrete.

6. rekomAnDime pËr ZHViLLimet e ArDHsHmeSugjerimet për këtë objektiv strategjik do të ishin:

Objektivi strategjik mund ta kishte të përfshirë më shumë praninë e së drejtës komunitare. Në vend të formulimit “rritjen e vëmendjes ndaj acquis communautaire” mund të parashikohet një kontakt më i qëndrueshëm dhe më i shpeshtë me të drejtën komunitare, duke synuar “familjarizimin dhe përdorimin e acquis communautaire”. Gjithashtu, objektivi strategjik duhet të përcaktojë se adreson përmirësimin e procesit të hartimit të legjislacionit në fushën e drejtësisë.

Për sa i takon formulimit të objektivave specifikë, të tre objektivat e parashikuar kanë nevojë për të qenë më konkretë dhe më të detajuar në përshkrimet e tyre.

Objektivi specifik 1 duhet të përfshijë frekuencën e trajnimeve, institucionin që do të koordinojë, do të organizojë dhe do të kryejë trajnimet, cilat janë kushtet e punës që do të përmirësohen etj., pra: Ministrinë e Drejtësisë apo çdo institucion tjetër që do të përcaktohet, trajnime periodike një herë në tre muaj apo në një periudhë tjetër kohore, programin e trajnimeve, përshkrimin e temave të trajnimit dhe praktikave më të mira, rritjen e konsulencave ndërkombëtare apo rritjen e kontakteve me zhvillimet europiane të fushës nëpërmjet botimeve apo konferencave etj. Në këtë kuptim, do të ishte e rëndësishme që objektivi specifik 1, në mënyrë që të përmbushte synimin për qëndrueshmërinë e stafit të kualifikuar, të përfshinte edhe krijimin e garancive për moslëvizjen e stafit të kualifikuar, për vendosjen e rregullave apo mënyrave që investimi i bërë për trajnimin e këtij stafi, t’i shërbejë shtetit dhe jo interesave të çastit.

Objektivi specifik 2 duhet të parashikojë: mënyrën e realizimit të këtij dialogu nëpërmjet organizimit të takimeve të shpeshta, periodike dhe caktimit të një kalendari për realizimin e tyre; produktet eventuale të pritshme nga këto takime (konsulenca konkrete, mendime, sugjerime etj.); kanalizimin e marrjes së mendimit dhe kontributeve nëpërmjet takimeve, seminareve, koordinimit nga një institucion i caktuar etj. Gjithashtu, për të pasur më tepër qartësi në procesin e realizimit të këtij objektivi, do të ishte e rëndësishme që objektivi specifik 2 të përfshinte edhe mënyrat e bashkëpunimit mes këtyre institucioneve, vendosjen e rregullave për realizimin e këtij bashkëpunimi, frekuencën kohore të këtij bashkëpunimi etj.

Objektivi specifik 3 duhet të jetë më i qartë se çfarë do të thotë me ndjekjen e politikave specifike sipas prioriteteve dhe cila është lidhja apo ndikimi i drejtpërdrejtë në procesin e hartimit të legjislacionit. Pra, ky objektiv duhet të përfshijë si do të bëhet ky shkëmbim përvoje dhe kjo ndjekje e prioriteteve që rrjedhin nga strategji të tjera dhe duhet të parashikojë si do të jetë i organizuar zbatimi i këtij objektivi, në ç’masë dhe sa e vazhdueshme do të jetë kjo ndjekje politikash specifike.

Të tre objektivat specifikë së bashku kanë nevojë të kenë të përcaktuar edhe formën juridike si do të marrë jetë e gjithë kjo veprimtari. Kjo do ta bënte edhe më të organizuar dhe më të koordinuar veprimtarinë, por edhe më të menaxhueshme.

8

Masat/veprimet e parashikuara për t’u ndërmarrë duhet të jenë më konkrete, duke përcaktuar fushën në të cilat do të kryhen trajnimet, institucionin që do të kryejë trajnimet, kohën e kryerjes së trajnimeve, kohëzgjatjen etyre etj.

Këto masa duhet të parashikojnë, gjithashtu, si do të jetë kontakti me të drejtën komunitare dhe çfarë do të thotë konkretisht, si masë/veprim, konsolidimi legjislativ dhe institucional i sistemit të drejtësisë, cili është roli i misionit EURALIUS në këtë drejtim: këshillues, trajnues, lehtësues etj. Pra mund të ketë më tepër kontakte me botimet europiane të fushës, më tepër kontakte takime, shkëmbime mendimesh nëpërmjet rrjeteve të ndryshme profesionale europiane etj.

Masat/veprimet që duhen ndërmarrë, duhet të parashikojnë, gjithashtu, si do të kryhet procesi i konsultimit dhe dialogut me profesionistët e sistemit të drejtësisë dhe a do të jetë i riorganizuar në formën e një konsorciumi permanent pranë njërit prej institucioneve të drejtësisë, p.sh., Ministrisë së Drejtësisë. Këto masa duhet të parashikojnë, gjithashtu, edhe si do të kryhet zbatimi i detyrimeve që rrjedhin nga strategjitë e tjera sektoriale.


BiBLiogrAFiA

LiGje Dhe AKte nënLiGjoReLigji nr. 8678, datë 14.5.2001, “Për organizimin dhe funksionimin e Ministrisë së Drejtësisë”, i ndryshuar.

Vendim i Këshillit të Ministrave nr. 584, datë 28.8.2003.

tAKime/KomuniKime eLeKtRoniKeTakim me z. Joaquin Urias, shef i Misionit EURALIUS III në Tiranë, takim i kryer në datën 13 shtator 2013.

RAPoRteKomisioni Europian, Raport Progresi për Shqipërinë, Bruksel, botuar në 10.10.2012, aksesuar në www.mie.gov.alKomisioni Europian, Raport Progreset për Shqipërinë, të viteve 2010, 2011 dhe 2012.Republika e Shqipërisë, Plani i veprimit, Iniciativa për Partneritet për Qeverisje të Hapur, prill 2012, aksesuar në http://www.mitik.gov.al/mitik/english/OGP/Plan_veprimi_OGP_english.pdf

Fondacioni Shoqëria e hapur për Shqipërinë

Rr. Qemal Stafa, Pallati 120/2, Tirana, Albania

Tel: +355 4 22 34 621/ 22 34 223/ 22 35 856

Fax: +355 4 22 35 855

E-mail: [email protected]

Web-page: www.soros.al

Documents

MONITORIMI I STRATEGJISË NDËRSEKTORIALE TË DREJTËSISË · zbatimin e tyre, duke shfrytëzuar të gjitha burimet e informacionit, ka rezultuar si masë e pazbatuar. Në ato raste