Tác động của mực nước biển dâng đến sinh cảnh tự nhiên

quan trọng tại Việt Nam

John Pilgrim, BirdLife International in Indochina

Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu: Mối liên quan tới Đói nghèo và Phát triển bền

vững 22 - 23 tháng 5, 2007, Hà Nội, Việt Nam

Một nghiên cứu gần đây của Ngân hàng Thế giới* dự báo:

* Dasgupta, S., Laplante, B., Meisner, C., Wheeler, D. và Yan, J. (2007) Tác động của mực nước biển dâng cao đối với những quốc gia đang phát triển: Một phân tích so sánh. Tài liệu làm việc nghiên cứu chính sách của Ngân hàng Thế giới 4136, tháng 2 năm 2007. World Bank, Washington, DC.

• Việt nam được dự đoán là một trong hai nước đang phát triển bị tác động tồi tệ nhất trên thế giới

• Những tác động xấu gây lên cho con người, đất nông nghiệp, và GDP

• Phần lớn diện tích đất màu mỡ nhất của Việt Nam sẽ bị ngập chìm

Tuy nhiên, nghiên cứu này đưa ra rất ít các thông tin chi tiết về...

• Về những tác động ban đầu khi mực nước biển dâng đến đa dạng sinh học

•Áp lực ngày càng tăng đối với đất nông nghiệp và không gian sinh sống

Nhưng đánh giá những tác động của mức nước biển dâng đến những sinh cảnh tự nhiên khác của Việt Nam là cực kỳ quan trọng vì:

• để hướng dẫn bảo tồn đa dạng sinh học; và

• Người dân nghèo đang sống phụ thuộc rất nhiều vào các nguồn tài nguyên thiên nhiên này

Nghiên cứu này :

• Xác định và lập bản đồ các sinh cảnh tự nhiên quan trọng tại Việt Nam

• Mô hình hoá những kịch bản với quy mô giống như của Ngân hàng Thế giới (mực nước biển dâng cao từ 1-5 m)

• Đánh giá những tác động theo các kịch bản của mực nước biển dâng cao lên những sinh cảnh tự nhiên quan trọng

Các sinh cảnh tự nhiên

Những vùng “đất và nước” nơi(i) Các cộng đồng sinh học của hệ

sinh thái được hình thành chủ yếu bởi các loài động, thực vật bản địa, và

(ii)các chức năng sinh thái ban đầu không bị biến thái một cách căn bản do các hoạt động của con người”

(Chính sách hoạt động của Ngân hàng Thế giới)

Các sinh cảnh tự nhiên quan trọng

“(i) những khu bảo tồn đang có và những khu đã được chính phủ đề xuất chính thức làm khu bảo tồn... và những địa điểm duy trì những điều kiện mang tính sống còn đối với sự tồn tại của các khu bảo tồn này... hoặc(ii) những địa điểm trong danh sách bổ xung... những địa điểm như thế có thể bao gồm… những điểm có tính chất then chốt đối với các loài quý hiếm, dễ bị tổn thương, di cư hoặc bị đe doạ.”

(Chính sách hoạt động của Ngân hàng Thế giới)

Do vậy, trong nghiên cứu này

Các sinh cảnh tự nhiên quan trọng = 1. Những khu vực bảo tốn hiện nay & những

khu vực được đề xuất (Sách nguồn các Khu Bảo tồn) +

2. Những khu vực có lợi cho các loài đang bị đe doạ, những loài chỉ phân bố ở một số vùng nhất định, hoặc trong danh mục cấm (Các vùng Chim quan trọng, vùng đa dạng sinh học chủ chốt)

(Sự hiểu biết về những sinh cảnh tự nhiên quan trọng còn yếu)

Sách nguồn về các Khu bảo tồn

Những vùng chim quan trọng(IBAs)

Những khu vực có sự đa dạng sinh học chính

(KBAs)

(IBAs một tập con của KBAs)

Các sinh cảnh tự nhiên quan

trọng

286 điểm

(139 PAs, 40 KBAs, 107 điểm

là PA & KBA)

Nước biển dâng cao

(màu xanh đen = 1m,

màu xanh nhạt = 5m)

Các sinh cảnh tự nhiên quan trọng bị ảnh hưởng (Đồng bằng sông Hồng)

Khu bảo tồn thiên nhiên Vân Long

Vịnh Hạ Long

các sinh cảnh tự nhiên quan trọng bị ảnh hưởng(Đồng bằng sông Cửu

Long)

VQG Tràm Chim

Tràm Chim, 2050?

Kết quả: Nước biển dâng cao 1m

Dự báo sẽ tác động tới:78 (27%) sinh cảnh tự nhiên quan trọng (CNH)

= 46 (33%) Khu bảo tồn (PA)9 (23%) khu vực có sự đa dạng sinh học chính (KBA)23 (21%) Khu bao gồm cả PA & KBA

Kết quả: Nước biển dâng cao 5m

Dự báo sẽ tác động tới:87 (30%) sinh cảnh tự nhiên quan trọng (CNH)

= 52 (37%) Khu bảo tồn (PA)10 (25%) Khu vực có sự đa dạng sinh học chính (KBA)25 (23%) Khu bao gồm cả PA & KBA

những điểm chính• Phạm vi và quy mô của tác động được dự báo là rất lớn (ảnh hưởng tới 30% số sinh cảnh tự nhiên quan trọng);

Mực nước biển dâng lên tương đối nhỏ (1m) sẽ gây nên tác động tới nhiều địa điểm quan trọng – và tới nhiều diện tích nằm trong những địa điểm đó – như là khi mực nước biển dâng cao (5m)

• Nhiều khu đất ngập nước bị ảnh hưởng (một số là những sinh cảnh có giá trị đối với sinh kế của người nghèo);• Sự khác biệt giữa các kịch bản là rất nhỏ:

Kết luận• Việt Nam đang phải đối mặt với những tác

động hết sức nghiêm trọng lên các sinh cảnh tự nhiên và sự đa dạng sinh học gây ra bởi biến đổi khí hậu, thậm chí dù là sự biến đổi nhỏ

• Đối với những vùng đang có nguy cơ, Việt Nam có thể:

(i) Từ bỏ;(ii) ‘buông xuôi’;(iii) tiếp tục bảo tồn trong khi vẫn tìm

kiếm những giải pháp dài hạn (ví dụ, rút lui có trật tự)

Kết luận (tiếp theo)

• Cần khẩn trương có kế hoạch nghiên cứu, xem xét những tác động lên sự đa dạng sinh học để có biện pháp giảm thiểu sự biến đổi khí hậu, không chỉ bởi cấp Chính phủ và các cơ quan môi trường mà còn bởi các cơ quan phát triển...

...chính vùng đất bùn ngập nước vừa cung cấp thức ăn cho những loài chim quý hiếm như loài chim mỏ vịt này...

... Lại đồng thời cung cấp thực phẩm và sinh kế cho một bộ phận người nghèo nhất ở Việt Nam...