T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Muhammed Furkan KAHRAMAN, İSG Uzmanı

Kasım, 2016

EMNİYET KEMERİ ≠ SUSTURUCU

Kendini

Gerçekleşt.

Saygınlık

Güvenlik

Fizyolojik İhtiyaçlar

Sevgi/Aidiyet

Maslow`un İhtiyaçlar Hiyerarşisi

İş Kazaları Piramidi

30 İş Günü Kayıplı Yaralanmalar

3.000 Ramak Kala Kazalar

300.000 Güvensiz (Riskli) Davranışlar

300 Kayıtlı Kaza

1 Ölümcül Kaza

Neden İş Sağlığı ve Güvenliği?

Dünya Türkiye

Her gün;

1 milyon iş kazası

olmakta,

4.932 çalışan işle ilgili

hastalıklar,1.096 çalışan

iş kazası nedeniyle

ölmektedir.

Her gün;

662 kişi iş kazası

geçirmekte,

4 kişi iş kazası

nedeniyle hayatını

kaybetmektedir.

Bu kayıpların maddi değeri ülkelerin GSYİH’nın %

3-5’i arasında değişmektedir.

Maliyetler GÖRÜNÜR MALİYETLER:

Katma değer kaybı

Sigortacılık ödemeleri

Tedavi hizmetleri

vb.

GÖRÜNMEYEN MALİYETLER:

İşi bırakma, doktor, araç getirilmesi

ve/veya kazalının taşınması, kaza

mahallinin tekrar çalışır konuma

getirilmesi vb. nedenlerle oluşan

maliyetler

TOPLAM MALİYET:

10.829.113.290 TL

* Görünür Maliyetler ile Görünmeyen Maliyetlerin eşit olduğu varsayılmıştır.

Gerekçeler

89/391 EEC Sayılı AB Direktifi

155 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma

Ortamına İlişkin ILO Sözleşmesi

161 Sayılı İş Sağlığı Hizmetlerine İlişkin ILO

Sözleşmesi

Avrupa Sosyal Şartı

61. Hükümet Programı

9. Kalkınma Planı 2012 Yılı Programı

6331 sayılı İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

KANUNU

20/6/2012 TARİHLİ 6331 SAYILI

İşyerlerinde;

• İş sağlığı ve güvenliğinin

sağlanması

• Mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının

iyileştirilmesi

İSG Kanunu Amaç

Önleyici Yaklaşım

Tüm çalışanlar kapsamda

İSG profesyoneli görevlendirme

Risk değerlendirmesi yapma

Çalışanlara İSG eğitimi verme

Çalışanlara sağlık gözetimi uygulama

Acil durumlara hazırlık

İSG Kurulu ve Çalışan temsilcisi

Acil hallerde çalışmaktan kaçınma hakkı

Tehlike Sınıfları

İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin İşyeri Tehlike Sınıfları

Tebliği

• Artık ağır ve tehlikeli iş kavramı yoktur.

• SGK Sicil Numarası:

• İşyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır (İşyerinin kuruluş

amacına bakılır. Birden fazla asıl iş varsa tehlike sınıfı

yüksek olan esas alınır.).

Tehlike Sınıfı

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

Tehlike sınıfı

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmeti

İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri

İş güvenliği uzmanı İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri

Hakkında Yönetmelik

İşyeri hekimi

Diğer sağlık personeli İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki,

Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik

Özel Sektörlerde Yürürlük Tarihi (İş Güvenliği Uzmanı & İşyeri Hekimi)

• 50 ve daha fazla çalışanı olanlar 01.01.2013

• 50`den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeliler

01.07.2013

• 50`den az çalışanı olan az tehlikeliler 01.07.2017

Kamu Kurumlarında Yürürlük Tarihi (İş Güvenliği Uzmanı & İşyeri Hekimi)

• 4857 sayılı Kanunun mülga 81. maddesi

kapsamında 50’den fazla çalışanı olanlar 1/1/2013

• Diğer kamu kurum ve kuruluşları 1/7/2017

Kontrol & İzleme Amirlerin denetimi, teftişler

Tehlikeyi

ortadan kaldır Tehlikeyi

kontrol altına al

Riskleri

analiz et

Tehlikeleri

belirle

Talimat & Eğitim İş talimatı, bütün çalışanların

eğitimi

Risk Değerlendirmesi

• İşveren veya işveren vekili

• İşyerindeki İş Güvenliği Uzmanı ile İşyeri Hekimi

• Çalışan temsilcileri

• Destek elemanları

• Bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen, çalışmalar, tehlikeler ve riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar

• Ekibe destek olmak üzere dışarıdan danışmanlık alabilir.

Risk Değerlendirmesi Ekibi

20

• Risk değerlendirmesi dokümanı imzalanıp, işyerinde elektronik ya da

yazılı ortamda saklanır, bir yere gönderilmez.

o İşyeri bilgileri

o Ekibe ilişkin bilgiler

o Gerçekleştirildiği tarih ve geçerlilik tarihi

o Birim adı

o Kullanılan yöntem

o Tehlike kaynakları, tehlikeler, riskler ve analiz sonuçları

o Kontrol tedbirleri, uygulama tarihi ve yenilenen risk seviyesi

• Normal şartlarda;

o Çok tehlikeli işyerlerinde 2 yılda bir yenilenir.

o Tehlikeli işyerlerinde 4 yılda bir yenilenir.

o Az tehlikeli işyerlerinde 6 yılda bir yenilenir.

Risk Değerlendirmesinin Dokümantasyonu

• Birkaç işyeri aynı yerde ise işverenler koordinasyon

sağlar.

• İş merkezi, iş hanı vb. yerlerde Yönetim koordinasyon

sağlar.

• Asıl işveren-alt işveren ilişkisi varsa her alt işveren

kendisi yapar, asıl işveren koordinasyon sağlar ve

kendi yaptığıyla birleştirir.

• Büyük kaza önleme politika belgesi ve güvenlik

raporundaki risk değerlendirmeleri geçerlidir.

Risk Değerlendirmesinde Özel Durumlar

Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya

hasar verme potansiyelini ifade eder.

Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı

sonuç meydana gelme ihtimalini ifade eder.

1. Bütün farklı işlerle ilgili tehlikeler İmalatta; üretim, montaj, taşıma, depolama ve nakliye,

bina, tesis ve makina bakım ve onarımları, geçici işler (kurulum, yenileştirme vd.)

Şantiyelerde; kurulum, lojistik, kazı işleri, iskele, beton işi, mekanik işler (gaz, su), elektrik işleri, bina içi işler, altyapı işleri, bahçe işleri, şantiye sökümü, ofis işleri

2. Bütün farklı tehlike ve maruziyet türleri Kaza tehlikeleri

Gürültü, titreşim, sıcaklık, radyasyon gibi fiziksel tehlikeler

Kimyasalların yol açtığı havayı kirleten maddeler, cilt maruziyeti gibi tehlikeler

Yük kaldırma, tekrarlayan hareketler gibi nedenlerden kas iskelet sistemine binen baskılar

Taciz, kabadayılık gibi psiko-sosyal stres kaynakları

KİŞİSEL NEDENLER (İNSAN)

(TEHLİKELİ HAREKET)

FİZİKSEL NEDENLER

(TEHLİKELİ DURUM)

İş Motivasyonu

Eksikliği İş Yetersizliği

Temel Motivasyon

Eksikliği

(Çalışma İsteği vb.)

Direkt Motivasyon

Eksikliği

(Memnuniyet vb.)

Fizyolojik Yetenekler

(Bünye, güç, kuvvet vb.)

Zihinsel Yetenekler

(Zeka yeteneği, bilgi,

nitelik vb.)

ÇALIŞMA DURUMU

Çalışma Süresi, istirahat

HİZMET DURUMU

Uygunluk, tecrübe, yetenek

Makine ve Tesisat Ortam ve Çevre

Yönetim

TEHLİKE

KAYNAĞI TEHLİKE RİSK SONUÇ

Yüksekte

çalışma

Güvenlik halatının

olmaması,

Emniyet kemerleri

olmadan çalışma

Denge Kaybı

ya da

Kayma sonucu

düşme

Ölüm ya da

Ağır yaralanma

(Sürekli iş

göremezlik)

TEDBİR

Güvenlik halatı,

paraşütçü tipi

emniyet kemeri

Çalışma Ortamındaki Fiziksel Tehlikeler

FİZİKSEL TEHLİKELER

Gürültü

Aydınlatma

Sıcaklık (Termal Konfor)

Titreşim

Işıma

Soğuk ve Sıcak

Nesneler

RİSK TEHLİKE ETKİ

ŞİDDET RİSKİN

DERECESİ= OLASILIK*ŞİDDET

OLASILIK

KALİTATİF YÖNTEMLER

(MANTIKSAL)

KANTİTATİF YÖNTEMLER

(MATEMATİKSEL)

Başlangıç Tehlike Analizi (Preliminary Hazard Analysis / PHA) IEC 61165

İş Güvenlik Analizi (Job Safety Analysis / JSA) IEC/ISO 15504

Olursa Ne Olur (What If?)

Öncül Risk Analizi – Kontrol Listeleri (Preliminary Risk Analysis-Using Checklists/PRA) Risk Değerlendirme Karar Matrisleri (Risk Assessment Decision Matrix)

• L Tipi Matris

• Çok Değişkenli X Tipi Matris Diyagramı Tehlike ve İşlerlik Çalışmaları (Hazard and Operability Studies / HAZOP) IEC 61508, IEC 61882 Hata Ağacı Analizi (Fault Tree Analysis / FTA) IEC 61025, IEC 61025 Olası Hata Türleri ve Etki Analizi (Failure Mode and Effects Analysis / FMEA) IEC 60812, IEC 812

Güvenlik Denetimi (Safety Audit)

Olay Ağacı Analizi (Event Tree Analysis / ETA) IEC 62308

Neden – Sonuç Analizi (Cause-Consequence Analysis) IEC 61882

…

• Riskin ortadan kaldırılması o (zararlı kimyasalın kullanılmaması)

• Yerine koyma o (daha az riskli bir makine seçimi)

• Yeniden tasarım o (sürecin ya da makinenin değişikliği)

• Yönetimsel önlemler o (vardiya/iş değişimi)

• Kişisel koruma o (KKD kullanımı)

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (Eski Rize Üniversitesi) 2010

Prof. Dr.

Nazmi Turan

OKUMUŞOĞLU

%20 ≠ 17 kat risk

mfkahraman@csgb.gov.tr

0 312 296 67 63