Mustafa AMustafa Akgülkgül

akgul@bilkent.edu.tr

İnternet ve Türkiye:İnternet ve Türkiye:Olanklar, Sorunlar ve Olanklar, Sorunlar ve

Öneriler Öneriler

ÖZETÖZET İnternetin tarihçesi, büyüklüğü İnternet Nedir ? Nasıl Tanımlamalı? İnternet Lüks mü? Internet nasıl algılanmalı? Ne durumdayız ? Yöntem Ulusal boyutta örgütlenme Mekanizmalar Eylem planı modeli Kültürü yayma

ÖZETÖZET

● Aşamalar● Rekabete açma● İnsan gücü● Demokrasi● Bilgi Toplumu, Tanım ve indeksler

BİLGİ TOPLUMU - 1BİLGİ TOPLUMU - 1

Sanayi ötesi toplum Tanımlamak mümkün mü? ‘Bilgi’ üretim faktörü Bilim/Teknoloji/AR-GE/Innovasyon Entellektüel emek, entellektüel sermaye Ağ toplumu

İnternetin Tarihçesi

● Ilk fikirler 1961,62 Lickleider, Kleinrock● Fikrin satılması, deeyler 1967● ArpaNet 1960, lab deneyleri 1983● 1985 NFSnet, Junet, Janet● 84-95 saha testleri● Web 90+, mosaic 1993, java 95

Türkiye İnterneti Tarihçesi● 1986-7 TÜVAKA● 1990-1 DNS: com.tr, .edu.tr, gov.tr● 12 nisan 1993 tr-net : odtu-NFS baglantısı● 1995 turnet ihalesi – inet-tr’95, turnet 09/96● 1997 ETKK, internet kurulu, Ttnet, Ulakbim● 1998 kamunet, TTNet ihalesi, calismasi 2000● 1998-99 ticai internet patlamas1● 2000 kriz, kücülme, yavas büyüme● 2002-3 yeni ulakbim,

Büyüklükler

● Makina sayısı: 177 milyon dünya, 200 bin türkiye● Kullanıcı: 650 milyon dünya● Kullanici Türkiye: 1-2 milypn anobe, 4-5 milyon

kullanıcı, 6 milyon tanışmıs, arada da bir ● Web sayısı dünyada: 39 milyon( 20 milyon)● Türkiye’de: .tr altında

İnternet Nedir?

● Bilgisayarlar, yönlendiriciler, uzerinde çalışan servisler, veriler, bilgiler ve insanlardır

● Bunların oluşturduğu bir Haberleşme ortamıdır● Çok büyük, dağıtık, kaotik, tarama hizmetleri

olan bir kütüphanedir● Etkileşim, bilgi, belge değişim temelli bir ortamdır● İş yeri, banka, okul, kitaplık, sağlık merkezi,

ticarethane, ... Yaşamın ta kendisidir !

BİLGİ TOPLUMU - 2BİLGİ TOPLUMU - 2

●Enformasyon, bilgi, veri, ‘tacit bilgi’,

know-how... ●Information society●Knowledge society●Knowledge driven society, economy●Knowledge based economy●Bilişim toplumu / Bilgi toplumu

İnternet Filmudur ?

● İnternet e-posta listeleri ile (100 bin civarında) grup haberleşemesi olanak veriyor

● Web, forum, chat/icq ile küçük grupların oluşmasına olanak veriyor

● Her yurttaşa kendi gazete, radyo ve TV’sini yayınlama olanagı veriyor; kendi kitaplarını yayınlama olanağı sunuyor

İnternet Lüks’müdür?

● İnternet elektrik, telefon, fax kadar lüksdür● Telefon santraliniz kadar lüksdür● 365 gün/24 saat çalışan robotunuz’dur● İnternet bir tercih meselesi değildir● İnternet zaman ve mekan dezavantajını azaltan,

yokeden bir ortamdır

Ne Yapmalı ?

● Bu bir ögrenme sürecidir● Nihai olarak, tüm iş süreçlerniz internet uyumlu

olmalıdır● Alan adınız = markanız, tabelanız● Web++ 24 saat çalışan halkla ilişkiler, santral ...● E-ticaret, dergi, reklam, ...● İnternet yaşamdır !

TANIM/INDEX DENEMELERİTANIM/INDEX DENEMELERİ

Masuda’nın bilgi toplum insanı

80’lerin bilgi toplumu: Nüfusun %25’i üniversite mezunu Telefonlaşma, bilgisayarlaşma indexi

World Times / IDC indexi

Avrupa Birliği indexi

IDC IDC DEĞİŞKENLERİDEĞİŞKENLERİ

Bilgisayar AltyapısıBilgisayar AltyapısıPC dağılımı: Kişi, ev,

okul, sektörler, kamuÖğrenci / öğrenmen

başına PCEv dışındaki ağa bağlı

PCYazılım ve donanım

harcamaları

Enformasyon AltyapısıEnformasyon Altyapısı

• kişi başına kabloTV

• Kişi başına GSM

• Telefonun maliyeti

• Kişi başına faks

• Kişi başına radyo

• Telefondaki hata oranı

• Ev başına telefon hattı

• Kişi başına TV

IDC DEĞİŞKENLER - 2IDC DEĞİŞKENLER - 2

İnternet Altyapısıİnternet Altyapısı Tarım dışı çalışan başına

İnternet kullanıcısı Ev başına evdeki İnternet

kullanıcısı Öğrenci ve öğretici

başına eğitimdeki İnternet kullanıcısı

İnternet kullanıcısı başına e-tıcaret miktarı

Toplumsal AltyapıToplumsal Altyapı

• Sivil özgürlükler

• Kişibaşına gazete

• Basın özgürlüğü

• Ortaokul okuma oranı

• Lise okuma oranı

E-Evrupa İndexleriE-Evrupa İndexleri

• Sabit telefonlu hane yüzdesiSabit telefonlu hane yüzdesi• İnternet kullanıcılarının nüfus içindeki yüzdesiİnternet kullanıcılarının nüfus içindeki yüzdesi• Bir milyon kişi başına düşen güvenli sunucu sayısıBir milyon kişi başına düşen güvenli sunucu sayısı• K12’lerde internete bağlı öğrenci oranıK12’lerde internete bağlı öğrenci oranı• Uzaktan çalışan işgücü yüzdesiUzaktan çalışan işgücü yüzdesi• E-ticaret yapan şirket yüzdesiE-ticaret yapan şirket yüzdesi• BT ile ilgili yüksek öğrenim kurumları ve öğrenci sayısıBT ile ilgili yüksek öğrenim kurumları ve öğrenci sayısı• E-devlet hizmet yüzdesiE-devlet hizmet yüzdesi• İnternete erişebilen sağlık uzmanı yüzdesiİnternete erişebilen sağlık uzmanı yüzdesi

ÖNCELİKLERÖNCELİKLER

(-1) BIT ve STK'ların örgütlenmesi (0) Toplumun gündemine girme (1) Ulusal boyutta örgütlenme (2) Mekanizmalar (3) Eylem planı (?) Mega proje (?) Seferberlik

İNTERNET'İ NASIL ALGILAMALI?

Sohbet, e-ticaret ?

Devrimsel bir gelişme

Stratejik, Generik

e-Türkiye = Yeniden yapılanma

e-devlet = Yeniden yapılanma

Dünya ile bütünleşme de vazgeçilmez araç

Internet yaşamdır !

NE DURUMDAYIZNE DURUMDAYIZ ? ?

Türkiye İnternet'i 10. yılında Siyasal sahip, örgütlenme, mekanizma,

eylem planı e-Avrupa+ kriterleri e-Türkiye çalışmaları İnternet-bilim-demokrasi “iyidir”

YÖNTEMYÖNTEM

Nasıl? Nerede hata yaptık? Göstergeler?1 milyon bilgisayar, Mernis, erken emeklilik

( Süreçler yanlış ! )İnternet bildirgesi, Bilişim Şurası kararlarıSüreklilik, kararlılık

ULUSAL BOYUTTA ÖRGÜTLENMEULUSAL BOYUTTA ÖRGÜTLENME

Müsteşarlık+ (Kaliteli işgücü, özerk, katılımcı)

Politika belirleme

Çekirdek teknik ekip KamuNET, Danışmanlık

Proje izleme - koordinasyon - standarlar

Yasa + Düzenleme

Mekanizmalara sekreterya

Kamuoyu görüşleri; Araştırma yaptıracak/yapacak

MEKANİZMALARMEKANİZMALAR

Ciddi bir sekreterya ve çekirdek kadro

Katılımcı, saydam

Stratejik - ulusal mekanizma – Eylem planı; “Ulusal bilgi konseyi” Yılda 2-3 kere toplanmak, BTYK bağlantılı

Yasa / Yönetmelik çalışma grupları

e-Devlet konseyi

Teşvik mekanizmaları

MEKANİZMALARMEKANİZMALAR

IK++, e-Türkiye++ KamuNET konferansı, teknik Vatandaşa yönelik geri besleme konferansı,

anket Yasaları gözden geçirme “konferansı /

forumu” Yasa yapma süreci

EYLEM PLANIEYLEM PLANI

e-Avrupa / e-Avrupa+ Çok genel Daha somut olmalı

Esnek, 6 ayda bir gözden geçirilmeli

Küçük, uyumlu parçalardan oluşan projeler

Pilot proje, geri besleme bol olmalı

Tüm süreç katılımcı ve saydam olmalı

AŞAMALARAŞAMALAR

e-Türkiye ve e-Devlet birer yeniden yapılanma süreçleridir

Eşit olmayan gelişme

Tanışma / Genel kültür aşaması

Otomasyon süreçleri tanımlama

“Web”leşme

Geri besleme / değerlendirme mekanizmaları

KÜLTÜRÜ YAYMAKÜLTÜRÜ YAYMA

• Hedef: Her yurtaş bilgi, bilişim, İnternet okur yazarı olması

• Emekliler, engelliler, köylüler dahil

• BT çalışanlarının İnternet kültürü eksik

• Öğrenmeyi öğrenmek

• Öğretmen, hukukcu, kamu çalışanı / yöneticisi, sağlık, kobi, tarım..... özel projeler

KÜLTÜRÜ YAYMAKÜLTÜRÜ YAYMA

Okullar Sayısal uçurum

Evrensel hizmet İnternet evleri Halk kütüphaneleri Halk evleri Kamu kioskları

REKABETE AÇMAREKABETE AÇMA

2003'te çok çalışmak gerekir

BIT'de rekabet konferansı ?

Ses dışında VoIP dahil 2003'te rekabete açmak

KabloNET'i yeniden düzenlemek

xDSL, wireless, uydu

RTUK mevzuatını gözden geçirmek

Tüketici hakları

İNSAN GÜCÜİNSAN GÜCÜ

Kamu'da BT personel politikalarıSertifikasyon (kamu / ülke)Universite yapısını gözden geçirmek

BT önem kazanmalıHocaları yeniden eğitmekBölümler kapanabilmeli

“Devşirme bilişimci”Üniversiteye giremeyenlere BTLise / Meslek okulları

DEMOKRASİDEMOKRASİ●Bilim / demokrasi / İnternet●Öncelikli / Katalizör●Kamu yönetiminde saydamlık●Somut öneriler

– Servet beyannameleri (6 ay / yıl), Özgeçmişler– Atamalar / İşten çıkartmalar, İhaleler, şartname

taslakları

●Yasa yapma süreci●Her yerde STK !●Yönetime katılım