Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD

akgul.web.tr/yazilar/ akgul.bilkent.edu.tr Blog.akgul.web.tr inetd.org.tr

Akgul @ bilkent.edu.tr

BT, Eğitim ve Fatih ProjesiBT, Eğitim ve Fatih Projesi

Aralık 2011 2

Özet

• İnterneti Nasıl Algılamalı ?

• Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu

• İnternet ve Eğitim

• Fatih Projesi

İnternet’in tarihçesi

• 1950-1960’larda hayal edildi

• 1969-70 lab’te başladı

• 1983 saha deneyleri (NSF, Junet, Janet)

• 1990’lar wais, Gopher, web

• 1993 Mosaic, NCSA

• 1995 Java, ticarileşme

• 2000 dot.com balonu,... internet2,. web2

4

İnterneti Nasıl Algılamalı?

• Ağların Ağı: 2.2 milyar insan , 860 M makina, 525M web, 230 alan adı, 160M blog, 1 trilyon URL , 800M face, 200 twitter, 100M linkedin, 35M wordpress

• Kütüphane, gazete, hastane, iş yeri, eglence, ... : kalıba sığmaz: yaşamın yansısı

• Etkileşim, zaman ve mekanın etkisi azalıyor• Birey öne çıkıyor: üretici ve tüketici • Rakipler işbirligi yapıyor: rekabirlik• Hiyerarşik yapılar kırılıyor, yatay yapılar

5

İnterneti Nasıl Algılamalı-II

• Web 2.0: wiki, blog, rss, sıradan insanın katılımı

• Sosyal aglar her seyi degistiriyor: reklam, halkla iliskiler, siyaset, iş dunyasi ...

• Second life, muzik streaming, …

• Mobil yaşam; ipad, android, ...

• Nesnelerin interneti

• Semantic web

• Yurttaş gazeteciligi, yeni medya

• Gazete, matbaa, radyo, tv – kolay, ucuz, hızlı

• İnternet Yaşamdır ! (sokaktır!!)

6

İnterneti Nasıl Algılamalı-III

• Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanması Bilgi Devrimi: beyin gücünün çoklanması

• Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanması, işlenmesi, yayılması

• Bireysel gelişmenin önü açılıyor

• Etkileşim!, dağıtık küçük grupların gücü

• Katılım, saydamlık ortamı

7

Bilgi Ekonomisi ve Toplumu

• Information soc., knowledge, knowledge based, knowledge driven, knowledge econ

• Bilgi üretim faktörü, zenginlik kaynağı• Bilgi: bilimsel, teknoloji, ar-ge, patent,

know how, inovasyon, örtük (tacit), enformasyon

• Bilgi işcisi: beyin işcileri, araştırmacı, eğitimli insanlar

8

Bilgi Ekonomisi/Toplumu-II

• Bilgiye erişebilen, kullanan, işleyen ve Bilgi Üreten!

• Emek ve dogal kaynak yogundan: Bilgi yogun ekonomi ve topluma geçiş

• Kültür bagımsız, sorgulayan, yaratıcı, girişimci bireyler

• Kurumlar ve Ortam gerekir

• Bilgi'nin özel konumu (açlık, DEC!)

Bilgi Ekonomisi: Tekstil örneği

• Pamuk’a gen düzeyinde müdahele

• Üretim düzeyi: toprak, sulama

• Kumaşa nanoteknoloji ...

• Kumaşın tasarımı

• Markalaşmak

• Moda, tasarım (zara )

• Pazarlama, dağıtım, üretim

10

Bilgi Eko./Toplumu İndexleri

• Pek çok göstergenin ağırlıklı ortalaması

• Ar-ge GDP, ar-ge calışanı, patent, yayın,

• Eğitim seviyesi, üniversite, lise bitirme oranı, gazete, kitap sayısı,

• Telefon, TV, Radyo, Kablo, fax

• Bilgisayar, internet yaygınlık, derinlik

• Özgürlükler, örgütlenme;

• kurumsal yapı (girişim, buluş, ar-ge, inov.)

Türkiye Ne durumda ?

• %45, %33 sürekli, 55-35 K/E, kırsal K %25• AB sonunda, OECD de genelde sonda• WEF'de 55-71/138, UN 59->76->69• Inovasyon 56/80, rekabet 59/142• Gender gap: 122/135, insani gelişme: 92/187• E-devlet hizmet türü/kalitesinde iyi,

yaygınlıkta sorunlu• Adsl 6+ milyon, +3G 0 8.3M• 30-35 milyon kullanıcı• 280 bin .tr + 1.2Min yurt dışı alan adı•

Bir diğer ayıp: filtre

• Yönetlmelige dayalı: düzenleyici/işletici• Gizli uzmanlar, gizli listeler• 5652/filtre: yargısız infaz• Hukuki, bilimsel, insan gücü sorunları• Avrupa Adalet Divanı kararı• Sorunlara gebe

BT ve Eğitim

• Her teknolojik gelişme umut vermiştir:• Uzaktan eğitim uzun bir gelişme göstermiştir• Anadolu, open university, Gandi U, Ulusal ...• Beklenen yarar sağlanamıştır: hayaller güçlü• Elektrik motorları olgusu!• Eğitim zor! Motivasyon, tasarım, olgunlaşma• MIT, Harvard, Stanford, Berkeley: kara tahta• Lisans üstü, mesleki eğitim başarılı

BT ve Eğitim- II

• Eğitime destek ve malzeme çok!• İrc, liste, blog, mobil, web, film, oyun ...• Açık Ders Malzemeleri: ocw, konsorsiyom• Youtube, academicearth, oedb.org

opensourceshools.org• NMC: mobil--> internet, work-learn-study

her yerde/her zaman, işbirliği, bulut-dagıtık yapı

• Kritik “challenges”: digital okur yazarlık (herkes)

• Ölçme zor, rekabet keskin, yakalamak zor

BT ve Eğitim- III

• NMC Öneriler: 1 yıl--> e-kitap, mobil cihaz/ uygulamalar

• Wikipedia ailesi: wikibooks, vikiversity, open access journals

• Sms'le sınav, hatirlatma, etkileşimi artırma• Orta (2-3) augmented reality,• Game based learning• 4-5-->gasture based computing (Kinect,

SixSense, Tamper) • Learning analytics: google analytic benzeri,

data-mining• Amac: internetdeki kaynakları etkin

kullanmaya destek

Türkiye'de Eğitimde BT

• MEB FRTEB → Egitek → arge ...• 2004-2010? okullara ADSL, Dünya bankası BT Lab• BÖTE, bilişim egitimi 1 saate düştü, seçmeli oldu• Medya okuryazarlıgı seçmeli oldu• Horizon-K12: okuduğundan anlam çıkarmak, onu

değerlendirebilmek en önemli konu! Yani düzgün bir digital/bilgi/medya okuryazarligi önemli

• Özel okullar devletden daha başarılı gözüküyor

Deneyler: 100$ lık dizüstü

• Tüm dünya gelişen teknolojileri etkin kullanımı peşinde• Maine, tacikistan: dizustunu cocuk eve götürdü:• Cocugun tavrı ve ailenin hayata bakısı degişti• MIT AI Lab bsk: 100 dolarlık bilgisayar projesi başladı• Adi: her cocuga bir dizustu'ne donustu: OLPC• Hedef ulkerin milyon olcusunde almaktı: buyukler soz

verip, yan cizdi• Bazı kucuk ülkeler katıldı: 200$'a satılıyor• ABD de 2 tane alınıp, 1'i 3. dunyaya hediye ediliyor• Türkiye seyretti

Fatih Projesi-I

• 2010 kasımında ortaya çıktı: 2010 starteji doku. Yok! • 2010 planı: okula guclu internet, guclu yazıcı • Sınıfa: etkileşimli tahta, (projector)• Hocaya: dizustu• Destek icin: ogretmen egitimi, soru bankası, içerik,

öğretmenın katkısı, bazı uçuk projeler• 2011 ilk baharı 4000+ pilot, sonbaharda uygulama başla..• 3 yıl bitirme: liseler/meslek lisesi, orta, ilk/anaokulu• Yetişmedi, ihale yeni yapıldı, açıklanmadı

Fatih Projesi-II

• Seçimde: büskevit e-kitap (ipad, tablet) • E-kitap ? (reader, tablet, ...)• Talim Terbiye z-kitap yonetmeligi cikardı:• Z-kitap: zenginlestirilmis, kitap multimedya haline gel.• Diger destekler planlandigi gibi• Ciddi sorunlar var:• Tablete evrensel hizmetde para yok!

Fatih Projesi-III

• Kritik: öğretmenin kazanılması • BT kullanımı stratejisi yok: ölçülebilen hedef?• İçeriğin üretimi bir süreç: z-kitapla bitmez• Doğru içerikte olsa kritik olan dersin tasarımı!• İş birligi ve akranla öğrenmek• Müfredat engel• Yasakçı ve merkezi bakış açısının sansı yok• Özgürlükçü, liberal bir yaklaşım şart• Çok önmli proje ama riskli

Bilgi Toplumu için Ne yapmalı?

• Bilgi Toplumu hedefi en az AB kadar önemli• Tüm toplumun yeniden yapılanması söz konusu• Bakanlık ağırlığında bir yapılanma, TBMM de

uygun yapılanma, katılımcı yapılar• Tüm topluma kapsayan, önceliklendirilmiş, somut

eylem planı, insan gücü, sayısal bölünme vs• Yıllık gözden geçiren esnek ve katılımcı yapı• Siyasal liderlik, uyumlu politikalar• İnternet Yaşamdır !

Sorular

• Fatihprojesi.meb.gov.tr• Fatih.inetd.org.tr• Akgul @bilkent.edu.tr • http:// akgul.bilkent.edu.tr• Akgul.web.tr, blog.akgul.web.tr• Bt-stk.org.tr inet-tr.org.tr ab.org.tr• internethaftası.org.tr, inetd.org.tr• Web.inet-tr.org.tr

Yatay Sektör Olarak Bilişim

• İnternet ve Bilgisayar: “Her eve lazım!”

• Elektrik ve Telefon gibi! (sorgulamayın!)

• Verimlilik aracı: OECD doğruladı (Arrow)

• Tarım, KOBI, turizm, için gerekli

• Bilişim'in, işletme/iş nosyonları gerekli

• Mühendislik, inovasyon, ar-ge, pazarlama

• e-ticaret, e-pazaryerleri

• Bilgiye erişim yurttaşlık hk. Sayısal böl.

24

Dikey Sektör Olarak Bilişim

• Kendi içinde: yazılım, gömülü, Call center

• Elektronik, Telekom ile bütün - ICT

• Telekom -Media-eğlence – Internet yakın.

• Yatırım göreceli düşük: egitim gerek

• İhracat: yazılım, hizmet, müteathitlik

• İnsan gücü planlaması: meslek (lise, YO, U)

• Üniversiteleri yeniden yapılandırmak gerek

İ 25

Bilişim, Verimlik, tetikleyicilik

• Arrow'un itirazi çözüldü

• İ2010: %5 GDP --> 25% büyümeyi tetik.

• Verimligin %40'ı sağlıyor, ABD'de %60

• Bilişim ar-ge 1/3 (.us, .jp, .kr), 1/5 .eu

• Değişimi yönetmek zor, başarısızlık var

• Elektrik motorlarında geçikme

26

Açık Kaynak: Yansımalar

• Açık Erişim: Bilimsel yayınlar, kurumsal

• Açık Biyoloji: patentleri paylaşmak

• Opencourse work: MIT, Rice, Stanford, JH

• Creative Commons: fikir, sanat, kültür

• Politika: deanspace, extremedemocracy.com

• Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek, takdir edilmek, meşhur olmak

• Farklı paradigma, farklı iş modelleri

27

E-türkiye, e-devlet

• Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye

• Devletin yeniden yapılanması: e-devlet

• E-devlet, e-türkiye için öncü güç

• Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz!

• Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir

• Bu bir süreçtir

• Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!

28

Eğitim ve açık kaynak

• sf.net: egitim: 5200, CAI: 852, kütüp: 500, test:500

• sci/eng: 15700, multimedia: 16K, oyun/eg: 17K,

• internet: 30K, yazilim geliştirme: 30K, masaustu: 4K

• Astronomi: 305, kimya: 318, cevre: 108, yer: 300,

• fizik: 690, matematik: 2000, tip: 550, elek: 400

• feshmeat.net egit: 1200, oyun: 3300,bilim/muh: 3500

• GNU/Unesco: 5300+, moodle, manhattan virtual classrom, whiteboard

29

Eğitim ve açık kaynak-II

• k12os.org: k12linux.org, k12ltsp.org, k12edcom.org ocw

• oedb.org: online education database

• schoolforge.net: koalisyon; curriki, wikiversity

• SEUL/EDU, richtech.ca/seul/, 700+

• OCW-mit: hopkins, irvine, utah, tuft, notre dame, rice

• ocw-con. osef.org, gnacademy.org, schoolforge.net

• wikipedia, citizendium, stanford felsefe, connextions

• gutenberg, linux, openoffice, mozilla, google

30

Son Bir kaç söz

• Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil

• Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef

• Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli

• Açık kaynak öncelikli, ama tek değil

• Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar

• Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz

• Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 31

Bilgi Toplumuna Doğru

• İnternet Bilgi Toplumu• Bilim, teknoloji, ar-ge, inovasyon• Beyinsel emek, entellektüel sermaye• Yaratıcı birey, üretici/tüketici birey• Hiyararşı yıkılıyor, yatay/network örgüt• Ekosistem, rekabirlik• Katılımcı, saydam yönetim; her yerde STK