Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD

akgul.web.tr/yazilar/ , akgul.bilkent.edu.tr blog.akgul.web.tr

akgul@bilkent.edu.tr

İnternet, Bilgi Toplumu ve İnternet, Bilgi Toplumu ve Üniversiteler Üniversiteler

18/05/2010 İnönü Üniversitesi 2

Özet

İnterneti Nasıl Algılamalı ?

Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu

Sosyal Ağlar

Katılım, Demokrasi ve İnternet

İndeksler ve Türkiye

Üniversiteler için

İnternet’in tarihçesi

1950-1960’larda hayal edildi

1969-70 lab’te başladı

1983 saha deneyleri (NSF, Junet, Janet)

1990’lar wais, Gopher, web

1993 Mosaic, NCSA

1995 Java, ticarileşme

2000 dot.com balonu,... internet2,. web2

İnternet Nedir ?

Bilim adamları için başladı

E-kütüphane olarak öne çıktı

Etkileşim, zaman ve mekanın önemi azaldı

Bireysel gelişim olanakları artı

Matbaa, gazete, radyo, tv, eglence

reklam ortamı ticaret ortamı, çalışma ortamı,

yaşamın her boyutu

“ambiant sweden”

5

İnterneti Nasıl Algılamalı?

Ağların Ağı: 1.73 milyar insan, 730 M makina, 242M/70 web, 192M alan adı, 100+M video, 130M blog, 127 milyar sayfa devrimsel bir gelişme, bilim teknoji ile sarmal ilişkiörgütsel yapı değişiyorağ etkisi, ağ ekonomisi, ağ toplumuBirey öne çıkıyor: üretici ve tüketici Rakipler işbirligi yapıyor: rekabirlik

6

İnterneti Nasıl Algılamalı-II

Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanması

Bilgi Devrimi: beyin gücünün çoklanması

Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanması,

işlenmesi, yayılması

Katılım, saydamlık ortamı, tüm yaşamı değiş.; süreç

Face: 400, twitter: 105, linkedin: 60, wp: 10M

web2: soysal ağlar, sıradan insan söz sahibi

web3: nesnelerin interneti; wiki, rss

semantic web!

7

Sosyal Ağlar -sayılar

Günde 250B e-posta, yılda 90 trilyon

Kadinlar önde: %85

Twitter: 4.25 M → 1 ; günde 55M tweet

obama 3.8M

Flicker da 4 milyar resim var

Facebookta 550 bin uygulama var, 1 milyon geliş.

Youtube da günde 1 milyar video izleniyor, %40

Youtube 1 dk = 20 saatlik video yükleniyor

8

Sosyal Ağlar -sayılar II

XING: 8, XANGA: 27, flixstar: 63

Windows Live: 120, Vkonta?(Rusca): 70, 60

Stambleupon: 9, Tagged: 70

studioVZ(alman): 15, ispanyol: 5

Qzone (cince): 200, skyrock(fr): 22

Orkut: 180, Open Diary: 5, Plaxo: 15

Myspace: 130, netlog: 60, hi5: 80

Mylife: 51, myheritage: 30, mixi: 25

last.fm: 30, macar: 6, pol: 6

9

Sosyal Ağlar- III- TR

Facebook'ta 3. ülkeyiz: 13 milyon

twitter moda oldu:

Bersay'in araştırması: 65 firma 75 yönetici

video, blog, profil oluşturma

pazarlama:fb, %80 üye, %48 kullanım (pazarl/ilet)

linkedin %60, twitter %54

pazarl/ilet: sosyal medya olumlu, %52

yönetilmezse zarar verir %95

tüketici üzerinde etkisi var %94, her şirket için %54

10

SosyalAğ-IV- TR+

Sosyal Ağ- izin kısıtlı - %39 izin var

iletisim/pazarlamada kullanim %47

sosyal ag+online reklam %37 firmada bütçe artışı

hizmet, tekonloji, GSM , hızlı tüketimde yaygın

bussiness.twitter.com, nonprofit.change.org

----crowd sourcing-

seti@, opendirectory dmoz.org vlib.org

wikipedia, open streetmap, rechaptca

open source, linux,

11

Bilgi Ekonomisi ve Toplumu

Information soc., knowledge, knowledge based, knowledge driven, knowledge econBilgi üretim faktörü, zenginlik kaynağıBilgi: bilimsel, teknoloji, ar-ge, patent, know how, inovasyon, örtük (tacit), enformasyonBilgi işcisi: beyin işcileri, araştırmacı, eğitimli insanlar

12

Bilgi Ekonomisi/Toplumu-II

Bilgiye erişebilen, kullanan, işleyen

ve Bilgi Üreten!

Emek ve dogal kaynak yoğundan:

Bilgi yoğun ekonomi ve topluma ..

Kültür : bağımsız, sorgulayan, yaratıcı,

girişimci bireyler

Kurumlar ve Ortam gerekir

Bilgi'nin özel konumu (açlık, DEC!)

Bilgi Ekonomisi: Tekstil örneği

Pamuk’a gen düzeyinde müdahele

Üretim düzeyi: toprak, sulama

Kumaşa nanoteknoloji ...

Kumaşın tasarımı

Markalaşmak

Moda, tasarım (zara )

Pazarlama, dağıtım, üretim

14

Bilgi Eko./Toplumu İndexleri

Pek çok göstergenin ağırlıklı ortalaması

Ar-ge GDP, ar-ge calışanı, patent, yayın,

Eğitim seviyesi, üniversite, lise bitirme oranı, gazete,

kitap sayısı,

Telefon, TV, Radyo, Kablo, fax

Altyapı/Kurumsal, kullanım, kapasite

Bilgisayar, internet yaygınlık, derinlik

Özgürlükler, örgütlenme;

kurumsal yapı (girişim, buluş, ar-ge, inov.)

15

Türkiye - I

26-30 milyon kull., 6 M ADSL, 3.1 M bilgisayar

Alan adı: 215 + 870

%27 düzenli, %67 hiç, %25? hiç duymamış?

Kullanmayan: %80, kırsal %90

Evlerin %80'inde internet yok

Serbestleşme sorunlu: pazar payları, yabancı serm

Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı

16

Türkiye - II

Uluslarasi indeksler: 40/55, 55-70 /192

Gender gap: 120+, insani gelişmede: 80-90

UN e-gov: 59, 76, 69

ITU - 57(2008-3.90), 56(2007, 3.63)

ITU- pricebasket: 62, 2.39 (09);

sabit 1.77%, GSM 3.07%, adsl 2.34%, 9340 US$

GITR: sira: (07,08,09): 55, 61, 69

Indeks: 3.96, 3.91, 3.68

17

GITR- Bilgi Toplumu Indeksi

3 kategori, 9 altkategori, 68 temel gösterge

Çevresel(ç), Hazırolma(H), Kullanım(K)

Ç: pazar (14), siyasal/düzen.(9), altayapı(7)

H: birey(9), iş dünyası(10), devlet(4)

K: birey(5), iş dünyası(5), devlet(5)

Türkiye: 61 <--- 55 | 69

Ç: 56; 66, 56, 62 | 59; 64, 63, 62

H: 69; 64, 63, 87 | 90; 94, 79, 83

K: 54; 61, 48, 60 | 62; 55, 54, 57

18

Bilişim Sektörü için:

Yatay rolu çok önemli

Yatay için de gelişmesi gerekir

Tutarlı politikalar gerekli-sistem yaklaşımı

Bilişim-internet olmazsa olmaz koşuldur

Ama, Tek başına yetmez: tutarlı ulusal ...

Kendi özel konumuza uygun politikalar

gerekli: açık kaynak gibi

19

Katılım, Demokrasi ve İnternet

Anti-global hareket interneti çok etkin ...

Dağıtık, küçük gruplar haberleşme ...

Bilgilenme, alternatif oluşturma, karar ...

Kitleleri harekete geçirme (ventura, oba..)

Yolsuzlugu önleme, yönetime katılma ...

Strateji oluşturma, yayma ve ikna ...

“Long Tail !” - herkese erişim!!

İnternet, Bilişim ve Bilgi Toplumu 20

E-democracy

Extremedemocracy.com

E-democracy.org

Akgul.bilkent.edu.tr

Berkman center, harvard law school

Oxford Internet Instıtute oii.oxford.ca.uk?

Cambridge, berkeley, harvard berkman

21

E-avrupa

Web .eu de çıktı, 94'te hızlı başladılar

!97 girdik dediler, 98'te sayısal uçurum

99'da e-avrupa “en dinamik ve rekabetçi”

2002'de biten eylem p, “herkes için bilgi T”

2001'de, e-avrupa+, e2005

İ2010: growth and inclusion

ABD, jp ve korenin gerisindeler

22

E-türkiye, e-devlet

Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye

Devletin yeniden yapılanması: e-devlet

E-devlet, e-türkiye için öncü güç

Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz!

Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir

Bu bir süreçtir

Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!

Sansür yasası!: donkişot, devekuşu ve harakiri

8 konu: cocuk, porno,

kumar,saglik intihar, ilac, müstehcen,

Atatürk + bahis

Erişimi engelleme

Sansür dairesi: 93

URL filtreleme

24

Ara Özet:

Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil

Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef

Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli

Açık kaynak öncelikli, ama tek değil

Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar

Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz

Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart

25

e-öğrenme ...

işin başındayız: ne kadar hazırız?

paradigma değişikliği: aktif öğrenme

zenginleştirici ---> degree program

dinazor, göçmen, native

“mass ...”, lab, öğrenme, katılım

virtual classroom, atutor, moodle

opencourseware, acik-ders malzeme

GITR -II

Bürokrasi 104 | 93vergi(k)123,78|121,77adalet bagim 64 | 74egitim sist kalite 77|79okulda inet 55 | 54firma arge 73| 76e-katilim 70 | 52egitim harca 90 | 81

basin özgür 106| 124adaletin etkin 82|83ict önceligi 101| 90y.tekno alımı 106| 89vizyonda ict 85| 76edevlet haz. 70 ---dev ict teşvik 96 | 89iş çalışan egit 90|84

Universiteler

internet araçlarını yoğun kullanmalı

wiki, blog, rss, chat, liste, forum

liberal/önder: öğrenci, eleman, özgür

e-öğrenme; deney, destek, karma

Açık erişim, açık ders malzemeleri

Topluma önderlik: stk, ticaret

yaratıcı, girişimci, araştırma , inovasyon kültürü

sanayi işbirliği, toplumun sorun.

Universiteler

opencourse consortium

academicearth.org

best video lectures

horizon report

acik kaynak yazilimlar: 250K

gnu.org, directoruy.fsf.org

sf.net, freshmeat.net

acik-kaynak.org.tr

29

Alan Adı

Kendi Alan adınız olsun

Adsoyad.com.tr

Com.tr biz.tr info.tr – sirketler için

Gen.tr web.tr herkes, org.tr STK

Gov.tr bel.tr pol.tr k12.tr

Name.tr tel.tr

Av.tr dr.tr (not.tr ecz.tr muhasebe.tr)

.tv.tr .fm.tr medya.tr

30

web önerileri:Enformasyon/hizmet önemlidir !

Flash, büyük resim, animasyondan uzak dur

Platform bagımsız! Her tarayıcı, görme özü.

Ana bilgi text, html olmalıdır (pdf, word.)

Navigasyon ...

Kurumsal bütünlük

İletisim bilgileri, stil üzerine okuyun, düşünün

Tarama motorları

Google, scholar.google, maps.google, print..

Acik-erisim, creative commons

Meta search , A9, de.li.cious,

Firefox Search tools

Wikipedia, free dictionary, webmaster,

yahooligans

Wikipedia, yahooligans, netscout

Bazı Web adresleri

Wikipedia, tr.wikipedia.org

Yahooligans – k12

Netscout

Dizin servisleri: directory.yahoo.com

Directory.google.com, opendirectory

E-posta listeleri

Wiki, blog, rss!

33

Sorular

Teşekkür ederim

akgul.web.tr/yazilar/

akgul.bilkent.edu.tr

Akgul-duyuru, k12, edu-net

akgul@bilkent.edu.tr

Bilişim ...

Bilgisayarlar her yerde: gömülü, cep, masa, süper, santral, ...

Üretim aracı

Kişisel/kurumsal verimlilik aracı

Kişisel haberleşme, gelişme, eğlence, kültür aracı

Yeni ilaç, malzeme, oto, uçak, güvenlik, bilim

Elektrik gibi temel

Bilgi sistemi kurmak zordur, ekip işi, insanı ikna

Süreçtir, iş birliği ister

Yatay Sektör Olarak Bilişim

İnternet ve Bilgisayar: “Her eve lazım!”

Elektrik ve Telefon gibi! (sorgulamayın!)

Verimlilik aracı: OECD doğruladı (Arrow)

Tarım, KOBI, turizm, için gerekli

Bilişim'in, işletme/iş nosyonları gerekli

Mühendislik, inovasyon, ar-ge, pazarlama

e-ticaret, e-pazaryerleri

Bilgiye erişim yurttaşlık hk. Sayısal böl.

36

Dikey Sektör Olarak BilişimKendi içinde: yazılım, gömülü, Call center

Elektronik, Telekom ile bütün - ICT

Telekom -Media-eğlence – Internet yakın.

Yatırım göreceli düşük: egitim gerek

İhracat: yazılım, hizmet, müteathitlik

İnsan gücü planlaması: meslek (lise, YO, U)

Üniversiteleri yeniden yapılandırmak gerek

İ 37

Bilişim, Verimlik, tetikleyicilikArrow'un itirazi çözüldü

İ2010: %5 GDP --> 25% büyümeyi tetik.

Verimligin %40'ı sağlıyor, ABD'de %60

Bilişim ar-ge 1/3 (.us, .jp, .kr), 1/5 .eu

Değişimi yönetmek zor, başarısızlık var

Elektrik motorlarında gecikme

96-97 50/55İnsani gelişme: 82-96 / 196Digital opportunity (05): 1 dk, 2, iceland, 3.se, 4 uk, 5 no, 6, nl, 7, ch, 8 fi, 9, lu, 10 de, 11, estonya, 12slovenya, 16 fr, 22 cy, 26 gr, 31 ro, 32 tr 33 ru (Avrupa)Dünya: 58 tr, 60 rs, 53 ro, 9 nl, 7 us, us 21,3 dk, 2 jp, 1 krEconomist 07 e-readiness: 1 dj, 2, us-se, 4 hk, 5ch, 6 sgş 7 uk, 8nl,9 australya, 10 fi, 11 au, 12no, 13 ca, 14 nz, 16 kr, 30 sili, 42 tr, 43 br,44 ar, 45 ro, 48 bgİnnovation: 46 bg, 53 br, 58 tr, 60 urdun, 54 cin,Broadband indeks. itif.org (07), 1 kr, 2 jp, 3 iceland, 4 fi, 5 nl, 6 se, 7fr, 8dk,9 no, 10 ca, 12 us, 24 pl, 27 gr, 29 mx, 30 trGlobal comptetition index: (07) 59 tr, 1 ch, 2 fi, 3 se, 4 dk, 5 sg, 6 us, 7 jp, 8 de, 9 nl, 1o uk, 12 no, 26 ma, 66 br

İndeksler II

UN e-goverment readiness 2008:

1 se (.9157), 2 dk, 3 no, 4 us, 5, nl, 6 kr(.8317), 7 a, 8 australya, 9 fr, 10 uk (.7703), 11 jp, 12ch, 13 estonya (.7600), 14 lu, 15 fi, 17 il, 19 ir, 20 es (.7228), 35 cr, 44 gr, 45 br (.5679), 50 urdun, 70 saudi (.4935), tr 76 (.4834), 182 chad (