Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD/LKD

akgul.web.tr/yazilar/sunum, blog.akgul.web.tr

http://akgul.bilkent.edu.tr/ akgul@bilkent.edu.tr

İnternet Yaşamdır !İnternet Yaşamdır !Internet, özgür yazılım ve bilgi toplumuInternet, özgür yazılım ve bilgi toplumu

08/01/2010 Marmara Universitesi 2

Özet• İnterneti Nasıl Algılamalı ?• Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu• Özgür Yazılım ve İnternet• Özgür Yazılımın boyutları• Yansımalar• Katılım, Demokrasi ve İnternet• İndeksler ve Türkiye

İnternet Nedir ?• Bilim adamları için başladı, e-kütüphane• Etkileşim, zaman ve mekanın önemi azaldı• Bireysel gelişim olanakları artı• Matbaa, gazete, radyo, tv • Eglence, reklam, ticaret ortamı• Web 2.0 ile geniş kitleler öne çıktı• Sosyal ağlara her yeri sardı: her şey içice• İnternet Yaşamdır !

4

İnterneti Nasıl Algılamalı?

• Ağların Ağı: 1.7+ milyar insan, 730 M makina, 242M/70 web, 196M alan adı, 100+M video, 130+M blog, 127 milyar sayfa

• Facebook 400, twitter 100, linkedin 60M, wordpres 10M

• devrimsel bir gelişme, • bilim teknoji ile sarmal ilişki• örgütsel yapı değişiyor• ağ etkisi, ağ ekonomisi, ağ toplumu• Birey öne çıkıyor: üretici ve tüketici • Rakipler işbirligi yapıyor: rekabirlik

5

İnterneti Nasıl Algılamalı-II

• Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanması Bilgi Devrimi: beyin gücünün çoklanması

• Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanması, işlenmesi, yayılması

• Katılım, saydamlık ortamı• Web 2.0, sosyal ağlar, wiki, rss: kullanıcı içeriği• Web3.0 : nesnelerin interneti, rfid, duyarga(sensor)• Semantic web: mutfakta

6

İnternet Neyi Degiştiriyor!

• Yaşamın tüm boyutları değişmeye başladı• Elektrik ve telefon kadar temel, sorgulamayın• Sayısal sektörler: çok köklü değişiyor: ses, film.• Zaman ve mekan farkı azalıyor; eşitleyici, fırsat• Egitim, sağlık, çalışma, edevlet, finans, turizm• Insanlıgın kültürel mirası, aklının, acısın ortak ..• Demokrasi: katılım, saydamlık, yönetişim• KOLAY, UCUZ, HIZLI !• Bireyi Öne Çıkartıyor!• Bir tercih meselesi değildir! (muasır medeniyet)

7

İnternet Ne Sunar ?

• Devletleri, kurumları, firmaları ve bireyleri sunar• Kütüphane, müze, sergi, musik, spor,• Oyun, eğlence, sağlık …Eğitim, iş, • iletişim, danışmanlık, yardımlaşma (liste, forum)• Edevlet, finans , çalışma sunar• Sokaktır: sex, drug, illegalite, saldırı vs sunar• Bilgisayaraınıza saldırı, spam mail, olta sunar• Yanlış “bilgi”, dezenformayon, propaganda sunar• Farkında olmak, bireyi eğitmek, bilinçlendirmek,

ve mücadeleyi, değerlendirmeyi ona bırakmak gerek

8

Bilgi Ekonomisi ve Toplumu

• Information soc., knowledge, knowledge based, knowledge driven, knowledge econ

• Bilgi üretim faktörü, zenginlik kaynağı• Bilgi: bilimsel, teknoloji, ar-ge, patent,

know how, inovasyon, örtük (tacit), enformasyon

• Bilgi işcisi: beyin işcileri, araştırmacı, eğitimli insanlar

9

Bilgi Ekonomisi/Toplumu-II

• Bilgiye erişebilen, kullanan, işleyen ve Bilgi Üreten!

• Emek ve dogal kaynak yogundan: Bilgi yogun ekonomi ve topluma geçiş

• Kültür : bagımsız, sorgulayan, yaratıcı, girişimci bireyler

• Kurumlar ve Ortam gerekir• Bilgi'nin özel konumu (açlık, DEC!)

10

Açıklık ?• Açık Teknoloji, açik enformasyon • Canada maden şirketi• Gen Haritası• Sun: open source is business model• Hal Varian: information rules sektor * pazar payı• Istihdam, rekabet

11

Açık Kaynak: Yansımalar• Açık Erişim: Bilimsel yayınlar, kurumsal • Açık Biyoloji: patentleri paylaşmak• Wiki ailesi• Creative Commons: fikir, sanat, kültür• open data• open hardware• open government• Politika: deanspace, extremedemocracy.com

12

Baslangıç noktaları• virtual lib: vlib.org• dmoz.org – open directory• openlibrary.org, archive.org• ams.org, informs.org – mesleki birlikler• scholar.google, (meta-) search engine

Tarama motorları

• Google, scholar.google, maps.google, print..• Acik-erisim, creative commons• Meta search , A9, de.li.cious,• Firefox Search tools• Wikipedia, free dictionary, webmaster,

yahooligans• Wikipedia, yahooligans, netscout

14

İş birliği ortamları

• problem ve yazılım arsivleri• stablib, netlib, tsplib• CTAN – com. TeX Archive Network• CPAN - Perl• CRAN - R (S'e kinaye)• arxiv - matematik-fizik makele•

15

Linux, Özgür Yazılım Nedir ?

• İnternetin ürünü, bilişimin asi çocuğudur• İş yapma biçimi, yazılım geliştirme felsefesi• Sadece teknik değil, sosyolojik bir olgu• temel nokta: paylaşım, birlikte üretme• özgürlükler: 1. sınırsız kullanım• 2. inceleme, ve değiştirebilme (kendine)• 3. eşe dosta dağıtabilme• 4. değişiklikleri dağıtabilme

16

Linux, Özgür Yazılım: Ne sunar

• Çekirdek, işletim sistemi, binlerce yazılım• Cep telefon, süper bilgisayar, masa üstü• Sunucu, yönlendirici, gömülü sistemlerde• Mütevazı donanım, • hotorejen sisteme uygun

17

Açık Kaynak: Niye ?

• ortak üretmek,• katkı vermek, • kendi işini görmek, • takdir edilmek, meşhur olmak• Farklı paradigma, farklı iş modelleri

18

Dünya’da Neler oluyor?

• Hemen her ülkede ciddi bir yöneliş var• Eavrupa kapsamında güvenlik ve kamu• Çin, çin-kore-japonya, malezya, ispanya, • Abd, ingiltere, almanya, rusya, italya• Türkiye’de: üniversiteler, ISS’ler, Kamu• Sourceforge: 230K proje, 2M geliştirici• Freshmeat: 42K/380K• Unesco/FSF: 5.3K yazılım, GNU da 3K/50K• Linux dagıtımı: 350+ aktif,

19

Linux ve e-türkiye• Linux bir öğrenme ve deney ortamıdır!• Teknoloji üretmek zorundayız!• Binlerce bilişimci yetişmeli• Bunların yolu Linux’dan geçer• Donanım ve yazılım tasarrufu• Eski bilgisayarlar, sayısal bölünme• Ulusal işletim sist.,uludag, PARDUS• istahdam, rekabet, güvenlik, tasarrufistahdam, rekabet, güvenlik, tasarruf

20

Linux ve Eğitim

• Her okula internet, her okula Linux• Her öğrenci Linux’ü ve openofis’i görsün• Pilot projelerle tüm seçenekler denensin• Linux sunucular: firewall, yönlendirici, web, e-posta,

listeci, ...• Her okul, ögretmen ve öğrenciye web• Okul labi çevrenin icafe’si olsun• Eğitimi zenginleştirici kullanım

21

Eğitim ve açık kaynak

• sf.net: egitim: 13000, CAI: 2500, kütüp: 2700, test:3000, Yönetim: 370

• sci/eng: 35000, multimedia: 32K, oyun/eg: 39K, • internet: 50K, yazilim geliştirme: 62K, masaustu: 7K• Astronomi: 620, kimya: 783, cevre: 316, yer: 743,• fizik: 1687, matematik: 3984, medical: 1338, Moleculer: 547,

social: 913• feshmeat.net egit: 1000, oyun: 2500,bilim/muh: 2655, math: 600• GNU/Unesco: 5300+, moodle, manhattan virtual classrom,

whiteboard

22

Eğitim ve açık kaynak-II

• k12os.org: k12linux.org, k12ltsp.org, k12edcom.org ocw• oedb.org: online education database• schoolforge.net: koalisyon; curriki, wikiversity• SEUL/EDU, , 700+• ocw-con. osef.org, gnacademy.org, schoolforge.net• wikipedia, citizendium, stanford felsefe, connextions• gutenberg, linux, openoffice, mozilla, google

23

Açık Kaynak -freshmeat

• Freshmeat.net: • 44K proje , 390 K users• Geography 124/149• Visualization 633/649• image recognation 69• scientific/eng 3700• yazılım geliştirme 14000

24

Özgür seçenekler• acik-kaynak.org.tr• linux.org.tr, lkd.org.tr• www.osalt.com• linuxquestions.org - equivalent• linuxrsp.ru/ ...• liste.linux.org.tr

25

Biz Ne Yapmalıyız ?• Linux ve open source ile herkes tanışmalı• Temel Bilişim egitimi kavram temelli olmalı• Open source ve ticari ürünler arasında

egitimde denge olmalı ?• Bilişim için open source cok önemli ?• dot.net le uygulama geliştirsiniz, teknoloji

degil!• acik-kaynak.org.tr

26

Son Bir kaç söz

• Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil• Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef• Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli• Açık kaynak öncelikli, ama tek değil• Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar • Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz• Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart

Bazı Web adresleri• Wikipedia, tr.wikipedia.org• linux.org.tr, • linux.org, sf.net, freshmeat.net• acik-kaynak.org.tr, linux-sevenler.org• belgeler.org, enixma• E-posta listeleri• Wiki, blog, rss!

– lkd.org.tr

28

Sorular• Teşekkür ederim• blog.akgul.web.tr• akgul.bilkent.edu.tr• akgul.web.tr/yazilar/• Akgul-duyuru, edu-net, uzak-egit• akgul@bilkent.edu.tr

Mustafa AkgülLinux Kullanıcılar Derneği

LINUX, E-DEVLET VE BİLGİ LINUX, E-DEVLET VE BİLGİ TOPLUMUTOPLUMU

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 31

Linux Kullanıcıları Derneği

• 1994 linux@bilkent.edu.tr• 1995 inet-tr• 1996 inet-tr, linux.org.tr• İnet-tr, AB, İnternet Haftası• 2000 Mayısı LKD Kuruldu• Linux ve Özgür Yazılım, açık kaynak• Kullanıcı, geliştirici, kurum, firma; çerceve

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 32

LKD - II• Camia ve yurttaş için portal ve platform• Sürekli seminer: ankara, istanbul, izmir?• Gezici seminer: 30+ il, 70 ziyaret• Klasik: inet-tr, AB, i-hafta• Linux ve Özgür Yazılım Şenliği, 1-1.5K• Listeler: ayda 1 milyon ileti• ftp (160 giga), web’ler; 450 üye

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 33

Linux Nedir ?

• İnternetin ürünü, bilişimin asi çocuğudur• İş yapma biçimi, yazılım geliştirme felsefesi• Sadece teknik değil, sosyolojik bir olgu• Çekirdek, işletim sistemi, binlerce yazılım• Cep telefon, süper bilgisayar, masa üstü• Sunucu, yönlendirici, gömülü• Mütevazı donanım, hotorejen sisteme

uygun

34

Bilgi Toplumuna Doğru• İnternet Bilgi Toplumu• Bilim, teknoloji, ar-ge, inovasyon• Beyinsel emek, entellektüel sermaye• Yaratıcı birey, üretici/tüketici birey• Hiyararşı yıkılıyor, yatay/network örgüt• Ekosistem, rekabirlik• Katılımcı, saydam yönetim; her yerde STK

35

E-türkiye, e-devlet

• Ülkenin yeniden yapılanması: e-türkiye• Devletin yeniden yapılanması: e-devlet• E-devlet, e-türkiye için öncü güç• Bilgisayarlaşma, internet olmazsa olmaz!• Ama, felsefe, insan, organizasyon önemlidir• Bu bir süreçtir• Bilgi toplumu bir tercih meselesi değildir!

36

Linux ve e-devlet• Linux ucuz, yüksek başarımlı, güvenli,

güvenilir ve dolayısıyla verimli alternatif• En kritik ve yüksek başarım işleri• En yaygın uygulamalara talibiz: ofis,

internet; barış içinde yaşabiliriz• İhtiyaca uygun yazılım geliştirmek,

uyarlamak, var olan binlerceyi kullanmak, üretileni paylaşmak

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 37

Dünya’da Neler oluyor?

• Hemen her ülkede ciddi bir yöneliş var• Eavrupa kapsamında güvenlik ve kamu• Çin, çin-kore-japonya, malezya, ispanya, .• Abd, ingiltere, almanya, rusya, italya• Türkiye’de: üniversiteler, ISS’ler, Hükümet,• Merkez bankası, İnönü, izmir ekonomi• Yerelnet, yerelbilgi, eliar

– Hemen her ülked

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 38

Linux ve e-türkiye• Linux bir öğrenme ve deney ortamıdır!• Teknoloji üretmek zorundayız!• Binlerce bilişimci yetişmeli• Bunların yolu Linux’dan geçer• Donanım ve yazılım tasarrufu Linux’la• Eski bilgisayarlar, sayısal bölünme• Ulusal işletim sistemi, uludağ projesi

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 39

Linux ve Eğitim

• Her okula internet, her okula Linux• Her öğrenci Linux’ü ve openofis’i görsün• Pilot projelerle tüm seçenekler denensin• Linux sunucular: firewall, yönlendirici, web, e-posta,

listeci, ...• Her okul, ögretmen ve öğrenciye web• Okul labi çevrenin icafe’si olsun• Eğitimi zenginleştirici kullanım

40

Ne Yapmalı?• Linux’u ciddiye alın, tanışın!• Linux sunucu ve masaüstünüz, (virus, dns)• Sunucularınızı, taşımadınızsa, linuxa ...• Yazılımlarınızı platform bağımsız yazın• Açık kaynak kod’tan ve Linux camiasından • Yazılımları paylaşın ve beraber üretelim• Ulusal işletim sistemi, ulusal yazılım sanayi

40

41

Biz Ne Yapabiliriz?• Linux gelecektir!• Bilişim tüm sektörler için önemlidir,• Linux bilişimin her boyutu ve toplumun her

kesimi için önemlidir• Biz STK olarak buradayız! Yardıma hazırız• Platform ve katalizör olarak varız

15 Haziran 2004LKD

Linux, e-devlet ve Bilgi Toplumu 42

Teşekkür ederiz

• Linux.org.tr• Lkd.org.tr• Bilgi@lkd.org.tr

43

• Katılım, Demokrasi ve İnternet

• Anti-global hareket interneti çok etkin ...• Dağıtık, küçük gruplar haberleşme ... • Bilgilenme, alternatif oluşturma, karar ...• Kitleleri harekete geçirme (ventura, dean)• Yolsuzlugu önleme, yönetime katılma ...• Strateji oluşturma, yayma ve ikna ...• “Long Tail !” - herkese erişim!!

Tarama motorları

• Google, scholar.google, maps.google, print..• Acik-erisim, creative commons• Meta search , A9, de.li.cious,• Firefox Search tools• Wikipedia, free dictionary, webmaster,

yahooligans• Wikipedia, yahooligans, netscout

45

Baslangıç noktaları• virtual lib: vlib.org• dmoz.org – open directory• openlibrary.org, archive.org• ams.org, informs.org – mesleki birlikler• scholar.google, (meta-) search engine

46

Linux, Özgür Yazılım: Ne sunar

• Çekirdek, işletim sistemi, binlerce yazılım• Cep telefon, süper bilgisayar, masa üstü• Sunucu, yönlendirici, gömülü sistemlerde• Mütevazı donanım, • hotorejen sisteme uygun

47

Özgür Yazılım, Açık kaynak

• Kaynak kodu: açık - değiştirebilirsin• Özgür: kullanma, değiştirme ve dağıtma• Farklı lisans: kamu lisansı – kamuda kalır• BSD: adımı tut, canın istedigi gibi• İkili lisans: ticari ve kendi kullanımı, google• Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek,

takdir edilmek, meşhur olmak• Farklı paradigma, farklı iş modelleri

48

Özgür Yazılım, Açık kaynak

• Kaynak kodu: açık - değiştirebilirsin• Özgür: kullanma, değiştirme ve dağıtma• Farklı lisans: kamu lisansı – kamuda kalır• BSD: adımı tut, canın istedigi gibi• İkili lisans: ticari ve kendi kullanımı, google• Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek,

takdir edilmek, meşhur olmak• Farklı paradigma, farklı iş modelleri