MUSTAFA OKURMUSTAFA OKUR

YUNUS EMRE T ve YUNUS EMRE T ve EMLEML

ETİK VE MESLEKÎ ETİK

Etik değerlerinEtik değerlerin geçerli olduğu bir çalışma geçerli olduğu bir çalışma ortamı neden gereklidir?ortamı neden gereklidir?

İşyerinde standartlar İşyerinde standartlar neden konulur?neden konulur?

Etik değerler bir tehdit Etik değerler bir tehdit mi, yoksa bir fırsat mı?mi, yoksa bir fırsat mı?

KKamu yönetiminde amu yönetiminde ““yolsuzlukyolsuzluk”, “”, “kötü kötü yönetimyönetim” ve “” ve “çıkar çatışmasıçıkar çatışması”” ana başlıkları ana başlıkları altında toplanabilecek altında toplanabilecek ““yozlaşma ve etik-dışıyozlaşma ve etik-dışı davranışdavranış sorunları”nınsorunları”nın yaygınlık kazanması yaygınlık kazanması,,

HHalkın devlete ve kamu bürokrasisine olan alkın devlete ve kamu bürokrasisine olan güveninin sarsılmasıgüveninin sarsılması,,

KKamu yönetiminin saygınlığının amu yönetiminin saygınlığının kaybolmasıkaybolması

KKamu yönetiminin saygınlığını korumak amu yönetiminin saygınlığını korumak “küresel bir reform kaygısı”“küresel bir reform kaygısı” haline haline gelmiştir.gelmiştir.

YOZLAŞMA

Politik YozlaşmaK

ült

üre

l Yoz

laşm

a

Mes

lek

i Yoz

laşm

a

Ahlaki Yozlaşma

Toplumsal Yozlaşma

Yolsuzlukla Yolsuzlukla ilgili bir çok denetim ilgili bir çok denetim mekanizması bulunmaktadır!mekanizması bulunmaktadır!

Bütün denetim mekanizmaları yolsuzluk Bütün denetim mekanizmaları yolsuzluk ortaya çıktıktan sonra onu tespit etmeye ortaya çıktıktan sonra onu tespit etmeye yöneliktir.yöneliktir.

Yolsuzluğu ortaya çıkmadan önlemeye Yolsuzluğu ortaya çıkmadan önlemeye

yönelik bir araç gerekli:yönelik bir araç gerekli: ETİK!ETİK!

Günümüzde, ahlaki problemlerin Günümüzde, ahlaki problemlerin artması yalnız kamu yönetiminde artması yalnız kamu yönetiminde değil, değil,

Siyasal ve yönetsel alanda ortaya Siyasal ve yönetsel alanda ortaya çıkan yozlaşmanın temelinde,çıkan yozlaşmanın temelinde,

Toplumun her alanında Toplumun her alanında

ETİĞİN ETİĞİN erozyona uğramasıdır.erozyona uğramasıdır.

Sorun sadece “Sorun sadece “ahlaka aykırı”ahlaka aykırı” sayılan davranışların toplumda sayılan davranışların toplumda yaygınlık ve saygınlık yaygınlık ve saygınlık kazanması değildir. kazanması değildir.

Daha da ciddi olan, artık neyin Daha da ciddi olan, artık neyin ahlaklıahlaklı neyin neyin ahlaksızahlaksız olduğu olduğu konusundaki ölçülerin konusundaki ölçülerin yitirilmeye başlamasıdır. yitirilmeye başlamasıdır.

Kamu kaynaklarının israf edilmesiKamu kaynaklarının israf edilmesi

Küreselleşme sürecinde rekabet etme Küreselleşme sürecinde rekabet etme zorunluluğu,zorunluluğu,

Kamu işletmelerinde verimlilik ve düşük Kamu işletmelerinde verimlilik ve düşük performansperformans

Çıkar ilişkilerin sıradanlaşmasıÇıkar ilişkilerin sıradanlaşması

KKüresel soruna tepki olarak, etik davranış üresel soruna tepki olarak, etik davranış ilkelerini belirlemek ve bunlara uyulmasını ilkelerini belirlemek ve bunlara uyulmasını denetleyecek kurumsal yapılar oluşturmak, denetleyecek kurumsal yapılar oluşturmak, yani kısaca yani kısaca ““ETİK ALTYAPIETİK ALTYAPI”” kurmak kurmak konusunda uluslararası bir trend oluşmuştur.konusunda uluslararası bir trend oluşmuştur.

Bu çerçevede “Bu çerçevede “KAMU YÖNETİMİ ETİĞİKAMU YÖNETİMİ ETİĞİ”” oluşmaya başlamış ve bilimsel bir disiplin oluşmaya başlamış ve bilimsel bir disiplin halinde gelişmiştir. halinde gelişmiştir.

ARTIK yeni dünya düzenin bir gerekliği ARTIK yeni dünya düzenin bir gerekliği olarak ortaya çıkmıştır.olarak ortaya çıkmıştır.

ETİK ETİK

Eski Hâl Eski Hâl Muhal(imkanMuhal(imkan

sız) sız) yayaYeni Hâl ya da Yeni Hâl ya da

İzmihlâl (yok olmak)İzmihlâl (yok olmak)

Etik; ahlâk üzerinde Etik; ahlâk üzerinde düşünebilme düşünebilme etkinliğidir.etkinliğidir.Bireysel ve toplumsal ilişkilerin Bireysel ve toplumsal ilişkilerin

temelini oluşturan değerleri, normları, temelini oluşturan değerleri, normları, kuralları, kuralları, iyi – kötüiyi – kötü, , doğru – yanlışdoğru – yanlış gibi durumları ahlaksal açıdan araştıran gibi durumları ahlaksal açıdan araştıran bir felsefe dalıdır ve çoğu zaman bir felsefe dalıdır ve çoğu zaman AHLÂK FELSEFESİAHLÂK FELSEFESİ olarak olarak adlandırılır.adlandırılır.

Etikte Etikte önemli olanönemli olanTakip edilecek bir Takip edilecek bir

ilkeilke,, Bu ilkeye uymak Bu ilkeye uymak ve onu uygulamak için ve onu uygulamak için

istektiristektir..

Etik İlkeleriEtik İlkeleriAmaçAmaç hataların yapılmasını hataların yapılmasını

önlemekönlemekMesleğin insanlara daha Mesleğin insanlara daha iyi iyi

hizmet hizmet vermesi için,vermesi için,Mesleğe bir kılavuzMesleğe bir kılavuz

hazırlamaktır.hazırlamaktır.

Etik ilkeleriEtik ilkeleri  İlkeler bir mesleğin uygulamasında İlkeler bir mesleğin uygulamasında Topluma,Topluma, Müşteriye ,Müşteriye , Mesleğe ve meslektaşa,Mesleğe ve meslektaşa, Doğaya ve çevreyeDoğaya ve çevreye  karşıkarşı ahlakî, adil ve doğruahlakî, adil ve doğru davranış davranış

modelleridir.modelleridir.

Etik ilkeleriEtik ilkeleri Meslek sahibi için Meslek sahibi için etik karar vermeye yarayan bir etik karar vermeye yarayan bir

çerçeveçerçeve ve bir ve bir başlangıç noktası’başlangıç noktası’dır.dır.

Meslek için, meslektaşlar arasındaki Meslek için, meslektaşlar arasındaki doğruları, görevleri doğruları, görevleri ve sorunlulukları belgeler.ve sorunlulukları belgeler.

Meslek sahiplerinin Meslek sahiplerinin rollerini ve sorumluluklarınırollerini ve sorumluluklarını tanımlar.tanımlar.

MESLEKİ ETİKMESLEKİ ETİK

Bir Meslek alanında veya bir Bir Meslek alanında veya bir örgüt içinde insan ilişkilerine örgüt içinde insan ilişkilerine ait ait kurallarınkuralların geliştirilmesi, geliştirilmesi, işlevsel hale getirilmesi ve işlevsel hale getirilmesi ve kural dışı davranışlarınkural dışı davranışların sınırlandırmaktır. sınırlandırmaktır.

Mesleki etik ilkeleriMesleki etik ilkeleri, , meslektaşların kendilerini meslektaşların kendilerini korumaları için değildir; korumaları için değildir; Bunlar Bunlar toplumun korunmasıtoplumun korunması içindir. içindir. Bir gruba ait ilkeler, kendi Bir gruba ait ilkeler, kendi çıkarlarını korumaya yönelirse, o çıkarlarını korumaya yönelirse, o grup organize suç karakteristiğigrup organize suç karakteristiği sergilemeye başlar.’sergilemeye başlar.’

Mesleki etik Mesleki etik ilkeler;ilkeler;

Kurumun anayasası,Kurumun anayasası,Manifestosu,Manifestosu,Yol haritası Yol haritası

ya da ya da Pusulası Pusulası

olarak değerlendirilebilirolarak değerlendirilebilir..

Yetkili makamlara bildirimYetkili makamlara bildirimÇıkar çatışmasından kaçınmaÇıkar çatışmasından kaçınmaGörev ve yetkilerin menfaat Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla sağlamak amacıyla kullanılmamasıkullanılmaması

Görevin yerine getirilmesinde Görevin yerine getirilmesinde kamu hizmeti bilincikamu hizmeti bilinci

Mesleki Etik ilkeleri

Savurganlıktan kaçınmaSavurganlıktan kaçınmaBağlayıcı açıklamalar ve gerçek dışı Bağlayıcı açıklamalar ve gerçek dışı

beyanbeyanBilgi verme, saydamlık ve Bilgi verme, saydamlık ve

katılımcılıkkatılımcılıkYöneticilerin hesap verme Yöneticilerin hesap verme

sorumluluğusorumluluğuEski kamu görevlileriyle ilişkilerEski kamu görevlileriyle ilişkilerMal bildiriminde bulunmaMal bildiriminde bulunma

Hediye alma ve menfaat sağlama yasağıHediye alma ve menfaat sağlama yasağı Kamu malları ve kaynaklarının kullanımıKamu malları ve kaynaklarının kullanımıHalka hizmet bilinciHalka hizmet bilinciHizmet standartlarına uymaHizmet standartlarına uymaAmaç ve misyona bağlılıkAmaç ve misyona bağlılıkDürüstlük ve tarafsızlıkDürüstlük ve tarafsızlıkSaygınlık ve güvenSaygınlık ve güvenNezaket ve saygıNezaket ve saygı

ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ ETİK DAVRANIŞ İLKELERİ

Hediye Alma ve Menfaat Hediye Alma ve Menfaat Sağlama Yasağı;Sağlama Yasağı;

Kamu görevlisinin tarafsızlığını, Kamu görevlisinin tarafsızlığını, performansını, kararını veya görevini performansını, kararını veya görevini yapmasını etkileyen veya etkileme ihtimali yapmasını etkileyen veya etkileme ihtimali bulunan, ekonomik değeri olan ya da bulunan, ekonomik değeri olan ya da olmayan, doğrudan ya da dolaylı olarak kabul olmayan, doğrudan ya da dolaylı olarak kabul edilen her türlü eşya ve menfaat edilen her türlü eşya ve menfaat HEDİYEHEDİYE kapsamındadır. kapsamındadır.

HEDİYE ALMA YASAĞI KAPSAMI DIŞINDA HEDİYE ALMA YASAĞI KAPSAMI DIŞINDA OLANLAROLANLAR

Görev yapılan kuruma katkı anlamına Görev yapılan kuruma katkı anlamına gelen, kurum hizmetlerinin hukuka gelen, kurum hizmetlerinin hukuka uygun yürütülmesini etkilemeyecek olan uygun yürütülmesini etkilemeyecek olan veve

Kamu hizmetine tahsis edilmek, Kamu hizmetine tahsis edilmek, kurumun demirbaş listesine kaydedilmek kurumun demirbaş listesine kaydedilmek ve ve

kamuoyuna açıklanmak koşuluyla kamuoyuna açıklanmak koşuluyla alınanlar ile kurum ve kuruluşlara alınanlar ile kurum ve kuruluşlara yapılan bağışlar,yapılan bağışlar,

Kitap, dergi, makale, kaset, takvim, cd veya buna Kitap, dergi, makale, kaset, takvim, cd veya buna benzer nitelikte olanlar,benzer nitelikte olanlar,

Halka açık yarışmalarda, kampanyalarda veya Halka açık yarışmalarda, kampanyalarda veya etkinliklerde kazanılan ödül veya hediyeler,etkinliklerde kazanılan ödül veya hediyeler,

Herkese açık konferans, sempozyum, forum, Herkese açık konferans, sempozyum, forum, panel, yemek, resepsiyon veya buna benzer panel, yemek, resepsiyon veya buna benzer etkinliklerde verilen hatıra niteliğindeki etkinliklerde verilen hatıra niteliğindeki hediyeler,hediyeler,

Tanıtım amacına yönelik, herkese dağıtılan ve Tanıtım amacına yönelik, herkese dağıtılan ve sembolik değeri bulunan reklam ve el sanatları sembolik değeri bulunan reklam ve el sanatları ürünleri,ürünleri,

Finans kurumlarından piyasa koşullarına göre Finans kurumlarından piyasa koşullarına göre alınan krediler.alınan krediler.

HEDİYE ALMA YASAĞI KAPSAMINDA HEDİYE ALMA YASAĞI KAPSAMINDA OLANLAROLANLAR

Görev yapılan kurumla iş, hizmet veya çıkar Görev yapılan kurumla iş, hizmet veya çıkar ilişkisi içinde bulunanlardan alınan,ilişkisi içinde bulunanlardan alınan,

Karşılama, Karşılama, veda ve kutlama veda ve kutlama hediyeleri, hediyeleri,

Burs, Burs, Seyahat, Seyahat, Ücretsiz konaklama veÜcretsiz konaklama ve Hediye çekleri,Hediye çekleri,

Taşınır veya taşınmaz mal veya hizmet Taşınır veya taşınmaz mal veya hizmet satın alırken, satarken veya kiralarken satın alırken, satarken veya kiralarken piyasa fiyatına göre makul olmayan piyasa fiyatına göre makul olmayan bedeller üzerinden yapılan işlemler,bedeller üzerinden yapılan işlemler,

Hizmetten yararlananların vereceği her Hizmetten yararlananların vereceği her türlü eşya, giysi, takı veya gıda türü türlü eşya, giysi, takı veya gıda türü hediyeler,hediyeler,

Görev yapılan kurumla iş veya hizmet Görev yapılan kurumla iş veya hizmet ilişkisi içinde olanlardan alınan borç ve ilişkisi içinde olanlardan alınan borç ve krediler.krediler.

KURULA BİLDİRİLECEK HEDİYELERKURULA BİLDİRİLECEK HEDİYELER Yönetmelik Kapsamına Giren En Az Genel Yönetmelik Kapsamına Giren En Az Genel

Müdür, Eşiti Ve Üstü Görevliler Aşağıda Müdür, Eşiti Ve Üstü Görevliler Aşağıda Belirtilen Hediyeleri Kurula Bildirirler.Belirtilen Hediyeleri Kurula Bildirirler.

Uluslararası ilişkilerde nezaket ve protokol Uluslararası ilişkilerde nezaket ve protokol kuralları gereğince, yabancı kişi ve kuruluşlar kuralları gereğince, yabancı kişi ve kuruluşlar tarafından verilen hediyelerden, tarafından verilen hediyelerden, 3628 sayılı 3628 sayılı Kanunun Kanunun

Görev yapılan kuruma katkı anlamına gelen Görev yapılan kuruma katkı anlamına gelen bağışlar.bağışlar.

ETİK DAVRANIŞ İLKELERİETİK DAVRANIŞ İLKELERİEski Kamu Görevlileriyle İlişkilerEski Kamu Görevlileriyle İlişkiler

Kamu görevlilerini kamu hizmetlerinden ayrıcalıklı Kamu görevlilerini kamu hizmetlerinden ayrıcalıklı bir şekilde faydalandıramaz ve imtiyazlı muamelede bir şekilde faydalandıramaz ve imtiyazlı muamelede bulunamaz.bulunamaz.

Kamu görevlerinden ayrılan kişilere, ilgili Kamu görevlerinden ayrılan kişilere, ilgili kanunlardaki hükümler ve süreler saklı kalmak kanunlardaki hükümler ve süreler saklı kalmak kaydıyla, daha önce görev yaptıkları kurum veya kaydıyla, daha önce görev yaptıkları kurum veya kuruluştan, kuruluştan,

Doğrudan veya dolaylı olarak herhangi bir Doğrudan veya dolaylı olarak herhangi bir Yüklenicilik, Yüklenicilik, Komisyonculuk, Komisyonculuk, Temsilcilik, Temsilcilik, Bilirkişilik, Bilirkişilik, Aracılık veya benzeri görev ve iş verilemez. Aracılık veya benzeri görev ve iş verilemez.

Etik Sözleşmesi – Kurumsal Etik İlkeleriEtik Sözleşmesi – Kurumsal Etik İlkeleri

5176 sayılı Kanun5176 sayılı Kanun kapsamındaki kamu kapsamındaki kamu görevlileri, bir ay içersinde görevlileri, bir ay içersinde "Etik "Etik Sözleşme"Sözleşme" belgesini imzalamakla belgesini imzalamakla yükümlüdürler. yükümlüdürler.

Ayrıca, hizmetin veya görevin niteliğine Ayrıca, hizmetin veya görevin niteliğine göre göre kurum ve kuruluşlar kendi kurum ve kuruluşlar kendi kurumsal etik davranış ilkelerini kurumsal etik davranış ilkelerini düzenlemek üzere düzenlemek üzere Kurulun inceleme Kurulun inceleme ve onayına sunabilirve onayına sunabilir..

Kamu Görevlileri Etik Sözleşmesi Kamu Görevlileri Etik Sözleşmesi TaahhütlerTaahhütler

Kamu hizmetinin her türlü özel çıkarın üzerinde Kamu hizmetinin her türlü özel çıkarın üzerinde olduğu ve kamu görevlisinin halkın olduğu ve kamu görevlisinin halkın hizmetinde bulunduğu bilinç ve anlayışıyla;hizmetinde bulunduğu bilinç ve anlayışıyla;

* Halkın günlük yaşamını kolaylaştırmak, * Halkın günlük yaşamını kolaylaştırmak, ihtiyaçlarını en etkin, hızlı ve verimli biçimde ihtiyaçlarını en etkin, hızlı ve verimli biçimde karşılamak, hizmet kalitesini yükseltmek ve karşılamak, hizmet kalitesini yükseltmek ve toplumun memnuniyetini artırmak için toplumun memnuniyetini artırmak için çalışmayı,çalışmayı,

* Görevimi insan haklarına saygı, saydamlık, * Görevimi insan haklarına saygı, saydamlık, katılımcılık,katılımcılık, dürüstlük, dürüstlük, hesap verebilirlikhesap verebilirlik, , kamu yararını gözetme ve hukukun kamu yararını gözetme ve hukukun üstünlüğü ilkeleri doğrultusunda yerine üstünlüğü ilkeleri doğrultusunda yerine getirmeyi,getirmeyi,

Dil, din, felsefi inanç, siyasi düşünce, ırk, yaş, bedensel engelli ve Dil, din, felsefi inanç, siyasi düşünce, ırk, yaş, bedensel engelli ve cinsiyet ayrımı yapmadan, cinsiyet ayrımı yapmadan, fırsat eşitliğini engelleyici davranış fırsat eşitliğini engelleyici davranış ve uygulamalara meydan vermeden tarafsızlık içerisinde ve uygulamalara meydan vermeden tarafsızlık içerisinde hizmet gereklerine uygun davranmayı,hizmet gereklerine uygun davranmayı,

* Görevimi, görevle ilişkisi bulunan hiçbir gerçek veya tüzel * Görevimi, görevle ilişkisi bulunan hiçbir gerçek veya tüzel kişiden hediye almadan, maddi ve manevi fayda veya bu kişiden hediye almadan, maddi ve manevi fayda veya bu nitelikte herhangi bir çıkar sağlamadan, herhangi bir özel nitelikte herhangi bir çıkar sağlamadan, herhangi bir özel menfaat beklentisi içinde olmadan yerine getirmeyi,menfaat beklentisi içinde olmadan yerine getirmeyi,

* Kamu malları ve kaynaklarını kamusal amaçlar ve hizmet * Kamu malları ve kaynaklarını kamusal amaçlar ve hizmet gerekleri dışında kullanmamayı ve kullandırmamayı, bu mal ve gerekleri dışında kullanmamayı ve kullandırmamayı, bu mal ve kaynakları israf etmemeyi,kaynakları israf etmemeyi,

* Kişilerin dilekçe, bilgi edinme, şikayet ve dava açma * Kişilerin dilekçe, bilgi edinme, şikayet ve dava açma haklarına saygılı davranmayı, hizmetten yararlananlara, haklarına saygılı davranmayı, hizmetten yararlananlara, çalışma arkadaşlarıma ve diğer muhataplarıma karşı ilgili, çalışma arkadaşlarıma ve diğer muhataplarıma karşı ilgili, nazik, ölçülü ve saygılı hareket etmeyi,nazik, ölçülü ve saygılı hareket etmeyi,

* Kamu Görevlileri Etik Kurulunca hazırlanan yönetmeliklerle * Kamu Görevlileri Etik Kurulunca hazırlanan yönetmeliklerle belirlenen etik davranış ilke ve değerlerine bağlı olarak görev belirlenen etik davranış ilke ve değerlerine bağlı olarak görev yapmayı ve hizmet sunmayı taahhüt ederim.yapmayı ve hizmet sunmayı taahhüt ederim.

Türk Kamu Türk Kamu Yönetiminde Yönetiminde

Etik KaynaklarıEtik Kaynakları

Bir kamu kuruluşunda yapılan Bir kamu kuruluşunda yapılan işlerin bütün yönlerine nüfuzişlerin bütün yönlerine nüfuz eden eden etik duyarlık ve bilinç etik duyarlık ve bilinç oluşturmayaoluşturmaya yönelik olarak kamu yönelik olarak kamu yöneticilerinin yaptığı sistemli ve yöneticilerinin yaptığı sistemli ve tutarlı eylemlerin tümüne tutarlı eylemlerin tümüne ““ETİK ETİK YÖNETİMİ”YÖNETİMİ” adı verilir. adı verilir.

Kamu Yönetimi EtiğiKamu Yönetimi Etiği

ETİĞİN KAYNAKLARIETİĞİN KAYNAKLARI TörelerTörelerGelenek ve göreneklerGelenek ve göreneklerToplumsal norm ve değerler Toplumsal norm ve değerler İnanç Değerleri İnanç Değerleri Ülkelerin yazılı olan Kaynakları Ülkelerin yazılı olan Kaynakları

(Kanun, Yasalar vb.)(Kanun, Yasalar vb.)

Anayasa’nın 10’uncuAnayasa’nın 10’uncu (Herkes, dil, ırk, renk, (Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun  önünde eşittir.)kanun  önünde eşittir.)

129’uncu129’uncu (Memurlar ve diğer kamu görevlileri (Memurlar ve diğer kamu görevlileri Anayasa ve kanunlara sadık kalarak faaliyette Anayasa ve kanunlara sadık kalarak faaliyette bulunmakla yükümlüdürler.)bulunmakla yükümlüdürler.)

137’nci137’nci (Kamu hizmetlerinde herhangi bir sıfat (Kamu hizmetlerinde herhangi bir sıfat

ve suretle çalışmakta olan kimse, ve suretle çalışmakta olan kimse, ALDIĞI ALDIĞI VE VERDİĞİ EMİRLERVE VERDİĞİ EMİRLER

Etiğin Yasal Etiğin Yasal AltyapısıAltyapısı

Etiğin Yasal AltyapısıEtiğin Yasal Altyapısı 657657 Sayılı “Devlet Memurları Kanunu” Sayılı “Devlet Memurları Kanunu” 52375237 Sayılı “Türk Ceza Kanunu” Sayılı “Türk Ceza Kanunu” 2531 Sayılı “Kamu Görevlerinden Ayrılanların 2531 Sayılı “Kamu Görevlerinden Ayrılanların

Yapamayacakları İşlere Dair Kanun”Yapamayacakları İşlere Dair Kanun” 11561156 “Sayılı Kanuna aykırı davranışları İhbar “Sayılı Kanuna aykırı davranışları İhbar

Edenlere İkramiye verilmesi”Edenlere İkramiye verilmesi” 36283628 Sayılı “Mal Bildiriminde Bulunulması,” Sayılı “Mal Bildiriminde Bulunulması,” 49824982 Sayılı “Bilgi Edinme Hakkı Kanunu” Sayılı “Bilgi Edinme Hakkı Kanunu” Diğer Yasal DüzenlemelerDiğer Yasal Düzenlemeler

Etiğin Yasal AltyapısıEtiğin Yasal Altyapısı5018 sayılı “Kamu Mali Yönetimi ve 5018 sayılı “Kamu Mali Yönetimi ve

Kontrol Kanunu”Kontrol Kanunu”5176 5176 Sayılı “Kamu Görevlileri Etik Sayılı “Kamu Görevlileri Etik

Kurulu Kurulması Hakkında Kanun”Kurulu Kurulması Hakkında Kanun”20072007 tarihli “Kamu İç Kontrol tarihli “Kamu İç Kontrol

Standartları Tebliği”Standartları Tebliği”Türkiye’nin Taraf Olduğu Türkiye’nin Taraf Olduğu

Uluslararası AnlaşmalarUluslararası Anlaşmalar

Bir OlayınBir Olayın ETİK ETİK SORGULAMASORGULAMA1.1. İkilemi tanımla ve açıklığa İkilemi tanımla ve açıklığa

kavuştur.kavuştur.

2.2. Tüm olası gerçekleri Tüm olası gerçekleri

öğrenmeye çalış.öğrenmeye çalış.

3. Bütün tercihleri – seçenekleri3. Bütün tercihleri – seçenekleri

sırala.sırala.

4. Her tercihi şunları sorarak test et:4. Her tercihi şunları sorarak test et:

Doğru mu? Doğru mu? Yasal mı?Yasal mı? Yararlı mı? Yararlı mı?

ETİK ETİK SORGULAMASORGULAMA55. Kararını ver, ancak hâlâ emin değilsen şunları yap;. Kararını ver, ancak hâlâ emin değilsen şunları yap;

Eğer yanlış olduğunu biliyorsan yapma.Eğer yanlış olduğunu biliyorsan yapma. Emin değilsen, sor.Emin değilsen, sor. Bir yanıt alıncaya kadar sormaya devam et.Bir yanıt alıncaya kadar sormaya devam et.

66. İki soru daha sorarak kararını yeniden gözden . İki soru daha sorarak kararını yeniden gözden geçir.geçir. Vereceğim karar basında yayınlanmış olsaydı, Vereceğim karar basında yayınlanmış olsaydı,

kendimi nasıl hissederdim?kendimi nasıl hissederdim? Ailem bunu öğrenseydi kendimi nasıl hissederdim?Ailem bunu öğrenseydi kendimi nasıl hissederdim?

7.7. Eyleme geç.Eyleme geç.

İŞ YAŞAMINDA TEMEL İŞ YAŞAMINDA TEMEL ETİK DIŞI KONULARETİK DIŞI KONULAR

İş kalitesini önemsememeİş kalitesini önemsememe Rüşvet isteme ya da vermeRüşvet isteme ya da verme Kurum varlıklarının kötü Kurum varlıklarının kötü

biçimde kullanımıbiçimde kullanımı İşyerinde ayrımcılık yapmaİşyerinde ayrımcılık yapma Özel yaşama müdahale etmeÖzel yaşama müdahale etme Çevre kirliliğine duyarsız Çevre kirliliğine duyarsız

kalmakalma

İŞ YAŞAMINDA TEMEL İŞ YAŞAMINDA TEMEL ETİK DIŞI KONULARETİK DIŞI KONULAR

İşyerinde hırsızlık yapmaİşyerinde hırsızlık yapma Kurumun olanaklarını kişisel Kurumun olanaklarını kişisel

amaçlar için kullanmaamaçlar için kullanma Kayıt ve raporlar üzerinde Kayıt ve raporlar üzerinde

tahrifat yapmatahrifat yapma Hediye alma ve ağırlamaHediye alma ve ağırlama Yanlış bilgilendirme ya da Yanlış bilgilendirme ya da

bilgi saklamabilgi saklama

Yerel yetkililerle etik dışı ilişkiler kurmaYerel yetkililerle etik dışı ilişkiler kurma Çıkar çatışmalarına girmeÇıkar çatışmalarına girme Ticari ya da mesleki sırları sızdırmaTicari ya da mesleki sırları sızdırma Rakiplerle ilgili bilgilerini toplanmasında Rakiplerle ilgili bilgilerini toplanmasında

etik dışı yöntemler kullanmaetik dışı yöntemler kullanma Ürün sorumluluğunu ve güvenliğini Ürün sorumluluğunu ve güvenliğini

önemsememeönemsememe Çalışanlara eşit davranmamaÇalışanlara eşit davranmama

Ast – üst ya da çalışma arkadaşlarını Ast – üst ya da çalışma arkadaşlarını sömürmesömürme

İşyerinde arkadaşlarını yıldırma – korkutmaİşyerinde arkadaşlarını yıldırma – korkutmaGörevini ihmal etmeGörevini ihmal etmeİşyerinde bencil davranmaİşyerinde bencil davranmaÇalışanlara işkence – eziyet Çalışanlara işkence – eziyet etmeetmeİş ilişkilerine politik İş ilişkilerine politik düşünceler katmadüşünceler katmaİşyerinde yaranma ve İşyerinde yaranma ve dalkavukluk yapmadalkavukluk yapma

Alkol ve uyuşturucu kullanmaAlkol ve uyuşturucu kullanma Çalışma arkadaşları ile ilgili Çalışma arkadaşları ile ilgili

söylentiler çıkarma ve dedikodu söylentiler çıkarma ve dedikodu yapmayapma

Farklılıklara hoşgörülü Farklılıklara hoşgörülü davranmamadavranmama

Zimmet ve görevin suiistimaliZimmet ve görevin suiistimali

Cinsel tacizde bulunmaCinsel tacizde bulunmaHakaret ya da küfür etme, argo bir dil Hakaret ya da küfür etme, argo bir dil kullanmakullanmaYetkisini kötüye kullanmaYetkisini kötüye kullanma

ETİK BİR ETİK BİR KURUMSAL KURUMSAL

İKLİM İKLİM OLUŞTURMAOLUŞTURMA

Etik sorunların çözümü Etik sorunların çözümü sırasında neden sırasında neden

rahatsızlık duyulur?rahatsızlık duyulur?

Genelde bireyler etik bir Genelde bireyler etik bir sorun karşısında, etik ilke ve sorun karşısında, etik ilke ve

değerlere uygun olarak değerlere uygun olarak verdikleri karardan ötürü iki verdikleri karardan ötürü iki

zıt duygu yaşarlar.zıt duygu yaşarlar.

Bunlar;

Verdiği karardan ötürü kendini iyi Verdiği karardan ötürü kendini iyi hissetmehissetme

Huzurlu ve iyi bir iş yapmanın verdiği Huzurlu ve iyi bir iş yapmanın verdiği mutlulukmutluluk

Vicdanen rahat ve huzurlu hissetmeVicdanen rahat ve huzurlu hissetmeAdalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri Adalet, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri

doğrultusunda verdiği karardan dolayı doğrultusunda verdiği karardan dolayı duyduğu iç huzur.duyduğu iç huzur.

OLUMLU DUYGULAR

OLUMSUZ DUYGULARKorkuKorku

TedirginlikTedirginlikYorgunluk ve bitkinlikYorgunluk ve bitkinlikKendini baskı altında hissetmeKendini baskı altında hissetmeGergin ve endişeliGergin ve endişeliSıkıntılı ve kaygılıSıkıntılı ve kaygılı

Etik ilke ve değerlere Etik ilke ve değerlere neden aykırı davranırlar?neden aykırı davranırlar?

Benlik güç gösterisiBenlik güç gösterisiAçgözlülükAçgözlülükArkadaşlıkArkadaşlıkİdeolojik inanç ve adanmaİdeolojik inanç ve adanmaKişisel ya da ailevi kazançKişisel ya da ailevi kazançEkonomik sorunlar ve baskılarEkonomik sorunlar ve baskılarSömürgecilik Sömürgecilik Acil gereksinmelerAcil gereksinmeler

Bilgisizlik,Bilgisizlik, İşi yapan kişinin profesyonel düşünmemesi,İşi yapan kişinin profesyonel düşünmemesi, Bireylerin birbirlerine karşı güvensizlikleri,Bireylerin birbirlerine karşı güvensizlikleri, Çalışma şartlarının yetersizliği,Çalışma şartlarının yetersizliği, Öğretim kurumlarında konuya yeterince önem Öğretim kurumlarında konuya yeterince önem

verilmemesi,verilmemesi, İşini kaybetme endişesi,İşini kaybetme endişesi, Daha fazla tüketme isteği (kanaatsizlik),Daha fazla tüketme isteği (kanaatsizlik), Yapanın yanına kâr kalır düşüncesi (denetimsizlik),Yapanın yanına kâr kalır düşüncesi (denetimsizlik), Dürüstlerin daha az ve yalan söyleyenlerin daha çok Dürüstlerin daha az ve yalan söyleyenlerin daha çok

kazanıyor olması,kazanıyor olması, Sivil toplum örgütlerinin yetersiz olması,Sivil toplum örgütlerinin yetersiz olması, Dini duyguların zayıflaması,Dini duyguların zayıflaması, Medyanın etkisi.Medyanın etkisi.

Etik Değerlere Aykırı Etik Değerlere Aykırı Davranışların Bedeli:Davranışların Bedeli:

BİREYSELBİREYSEL KURUMSALKURUMSAL TOPLUMSALTOPLUMSALİşini kaybetmeİşini kaybetme Saygınlığını yitirmeSaygınlığını yitirme Yozlaşmanın Yozlaşmanın

kurumsallaştırılmasıkurumsallaştırılması

Saygınlığını kaybetmeSaygınlığını kaybetme Müşterisini kaybetmeMüşterisini kaybetme Etik değerlerin önemini Etik değerlerin önemini yitirmesiyitirmesi

Toplumdan soyutlanmaToplumdan soyutlanma İmajının zedelenmesiİmajının zedelenmesi Anomik davranışların Anomik davranışların yaygınlaşmasıyaygınlaşması

Güvenirliğini yitirmeGüvenirliğini yitirme İşbirliğinin zayıflamasıİşbirliğinin zayıflaması Güvensizlik, birbirine Güvensizlik, birbirine güvenememegüvenememe

Kişisel benliğin zarar Kişisel benliğin zarar görmesigörmesi

Grup çalışmalarının Grup çalışmalarının etkililiğini yitirmesietkililiğini yitirmesi

Bireyselcilik Bireyselcilik

Mesleksel ve örgütsel Mesleksel ve örgütsel bağlılığın zayıflamasıbağlılığın zayıflaması

Kurum içi iletişimin Kurum içi iletişimin zarar görmesizarar görmesi

Sürekli meslek ve iş Sürekli meslek ve iş değiştirme, işte tatminsizlik değiştirme, işte tatminsizlik

Özsaygının yitirilmesiÖzsaygının yitirilmesi Örgütsel bağlılığın Örgütsel bağlılığın zayıflamasızayıflaması

Karşılıklı saygı da kalmazKarşılıklı saygı da kalmaz

Çalışma arkadaşlarıyla Çalışma arkadaşlarıyla ilişkilerin bozulmasıilişkilerin bozulması

Verim düşüklüğü Verim düşüklüğü Toplumsal kayıpToplumsal kayıp

Kişisel imajın bozulmasıKişisel imajın bozulması Kurumsal imaj kaybıKurumsal imaj kaybı Aynı zamanda toplumsalAynı zamanda toplumsal

Kurumsal Etik Kurumsal Etik İklimi İçin;İklimi İçin; Etik değerlere bağlı kalmaya karar verin. Etik değerlere bağlı kalmaya karar verin.

Davranışlarınızla örnek olun.Davranışlarınızla örnek olun. Etiğe uygun davranışları yerleştirme Etiğe uygun davranışları yerleştirme

sorumluluğunu üzerinize alın.sorumluluğunu üzerinize alın. Size göre etik ilkelerini belirleyin.Size göre etik ilkelerini belirleyin. Etik değerlerinizi açıkça belirtin.Etik değerlerinizi açıkça belirtin. Çalışanlarınızı eğitin.Çalışanlarınızı eğitin. Açık iletişimi destekleyin.Açık iletişimi destekleyin. Tutarlı olun.Tutarlı olun.

Kurumsal Etik İklimi Kurumsal Etik İklimi İçin;İçin; Etik ilkeleri herkesin bir numaralı Etik ilkeleri herkesin bir numaralı

sorunu haline sorunu haline getirin.getirin. Herkesi bu konuda sıkı çalışmaya Herkesi bu konuda sıkı çalışmaya

özendirin.özendirin. Bu ilkelere aktif bir ilgi duymayı Bu ilkelere aktif bir ilgi duymayı

özendirin.özendirin. Etik davranış sergileme ile Etik davranış sergileme ile

performans arasındaki ilişkiye performans arasındaki ilişkiye dikkat edin.dikkat edin.

Davranış ve eylemlerinizle Davranış ve eylemlerinizle örnek örnek olun.olun.

Açık bir iletişim tarzı Açık bir iletişim tarzı sergileyin.sergileyin.

Yöneticinin Yöneticinin etik davranış etik davranış göstermesi, çalışanlara hem göstermesi, çalışanlara hem yol gösterir hem de onları yol gösterir hem de onları

rahatlatır. Gelecekte yönetici rahatlatır. Gelecekte yönetici davranışını, nasıl tepki davranışını, nasıl tepki

vereceğini de bilinir kılar.vereceğini de bilinir kılar.

YÖNETİCİ

Karanlığı lanetlemektense Karanlığı lanetlemektense bir mum da bir mum da sizsiz yakın. yakın.

KonfüçyusKonfüçyus

ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI'NIN ÇEVRE ve ORMAN BAKANLIĞI'NIN TELEFON GÖRÜŞMELERİNE İLİŞKİN KURUMSAL TELEFON GÖRÜŞMELERİNE İLİŞKİN KURUMSAL

UYGULAMASIUYGULAMASI

Çevre ve Orman Bakanlığı, Başbakanlığın 26 Haziran 2003 tarihli Çevre ve Orman Bakanlığı, Başbakanlığın 26 Haziran 2003 tarihli ve 2003/39 sayılı Tasarruf Genelgesi'nin 8. maddesinin 3. fıkrası ve 2003/39 sayılı Tasarruf Genelgesi'nin 8. maddesinin 3. fıkrası çerçevesinde, telefon faturalarında yer alan kişisel görüşmelerin çerçevesinde, telefon faturalarında yer alan kişisel görüşmelerin

ilgili kamu görevlisi tarafından ödenmesi uygulamasını ilgili kamu görevlisi tarafından ödenmesi uygulamasını gerçekleştirmektedir. Buna göre, 2006 yılından itibaren santrale gerçekleştirmektedir. Buna göre, 2006 yılından itibaren santrale dahili telefon numaralarından da yapılan görüşmelerin süre ve dahili telefon numaralarından da yapılan görüşmelerin süre ve

tutarını belirleyen tespit cihazı takılmış olup görüşme bedellerine tutarını belirleyen tespit cihazı takılmış olup görüşme bedellerine göre belirlenen fatura dökümlerinden özel görüşmeler ilgili kamu göre belirlenen fatura dökümlerinden özel görüşmeler ilgili kamu

görevlisi tarafından ödenmektedir. görevlisi tarafından ödenmektedir. Bu uygulama, Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru Bu uygulama, Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle Başvuru

Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in "Kamu malları ve Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in "Kamu malları ve kaynaklarının Kullanımı"na ilişkin 16. maddesi çerçevesinde etik kaynaklarının Kullanımı"na ilişkin 16. maddesi çerçevesinde etik

kültürün geliştirmesine katkı niteliği taşımaktadır.kültürün geliştirmesine katkı niteliği taşımaktadır.

'Doğru sözlü güvenilir tüccar,ahirette peygamberler, sıddıklar ve şehitlerle 'Doğru sözlü güvenilir tüccar,ahirette peygamberler, sıddıklar ve şehitlerle

beraberdir.'' ''Satarken ve alırken,beraberdir.'' ''Satarken ve alırken, borcunu isterken ve öderken kolaylık gösteren borcunu isterken ve öderken kolaylık gösteren

kimseye ALLAH rahmet etsin.'' diyen Hz. Peygamber (s.a.v), ticaret hayatıyla ilgili kimseye ALLAH rahmet etsin.'' diyen Hz. Peygamber (s.a.v), ticaret hayatıyla ilgili olarak başta dürüstlük ve güvenirlilik olmak üzere, hem üreticiyi hem tüketiciyi olarak başta dürüstlük ve güvenirlilik olmak üzere, hem üreticiyi hem tüketiciyi koruyucu bir çok esas koymuştur. Yapılan alışverişlerde doğruluktan ayrılmamak, koruyucu bir çok esas koymuştur. Yapılan alışverişlerde doğruluktan ayrılmamak, müşteriyi aldatmamak lazımdır. Kötü malı iyi diye satmak kusurunu söylememek, müşteriyi aldatmamak lazımdır. Kötü malı iyi diye satmak kusurunu söylememek, ölçüp tartarken hile yapmak Haramdır.Bu gibi durumlarda kul hakkı ortaya çıkar ki, ölçüp tartarken hile yapmak Haramdır.Bu gibi durumlarda kul hakkı ortaya çıkar ki, helalleşmedikçe bunun tövbesi de yoktur.helalleşmedikçe bunun tövbesi de yoktur.

  Hz. peygamber bir gün çarşıda dolaşıyordu. Bir Hz. peygamber bir gün çarşıda dolaşıyordu. Bir yiyecek yığının önünde durup, elini çuvalın içine yiyecek yığının önünde durup, elini çuvalın içine soktu. Parmaklarına bir ıslaklık geldi. Satıcıya, ''Bu soktu. Parmaklarına bir ıslaklık geldi. Satıcıya, ''Bu nedir?'' diye sordu. Mal sahibi, ''Ya nedir?'' diye sordu. Mal sahibi, ''Ya RESULÜLALLAH! Yağmur yağmıştı,ondan RESULÜLALLAH! Yağmur yağmıştı,ondan ıslanmış olacak'' deyince ALLAH Resulü, ''Neden ıslanmış olacak'' deyince ALLAH Resulü, ''Neden ıslak tarafı herkesin göreceği şekilde üste ıslak tarafı herkesin göreceği şekilde üste koymadın! koymadın! BİZİ ALDATAN BİZDEN DEĞİLDİRBİZİ ALDATAN BİZDEN DEĞİLDİR'' '' buyurdu...buyurdu...

Bir ülkenin medeniyeti, nüfusunun Bir ülkenin medeniyeti, nüfusunun fazlalığı, şehirlerinin büyüklüğü fazlalığı, şehirlerinin büyüklüğü

veya ekinlerinin bolluğu ile değil, veya ekinlerinin bolluğu ile değil, o ülke halkının o ülke halkının ahlaki değerleriahlaki değerleri ile ile

ölçülürölçülür.. R.W. EmersonR.W. Emerson

Tolstoy: "İtiraf et, kurtul.Tolstoy: "İtiraf et, kurtul.”” Bir yağmur damlası hiçbirBir yağmur damlası hiçbir zaman zaman kendisini selden sorumlu tutmazkendisini selden sorumlu tutmaz..

MUSTAFA MUSTAFA OKUROKUR

TEŞEKKÜR EDERİM. TEŞEKKÜR EDERİM.

YUNUS EMRE YUNUS EMRE TEKNİK TEKNİK

VE VE ENDÜSTRİ ENDÜSTRİ

MESLEK LİSESİMESLEK LİSESİ