Upload
others
View
18
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
““ mÞyàâçiàâ iä�èynéä�ßiéä�ëèä~è�mé �méèiàâ�ôyéä~è��é” ijêmé��êàăè��áè�êßè�ßè “ p}áè��ßè�êßè” �î�néä�ßméènßè�}é î�}é�ßĈàâmémæ�ì
yĉâyéĈàâmémæ�àâç �ãiâ}éiãèîjméè
1 လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖF | ၂၀၁၉ ခ:9<စ မတလ
အကျ9းချ;ပ
ဆ:ငးမန၏မဘများသည ၂၀၁၁ ခ:9<စ ြမနမာ9:ငင၊ ကချငြပညနယတင ြဖစပားသည
တ:ကပများမ<ထကေြပးရငး ြပညတငး စစေဘးေQ<ာငဒ:ကSသည စခနး IDP တစခ:တင
>:နးကနQ<ငသနခရသည။ ၂၀၁၄ ခ:9<စ ဆ:ငးမန အသက ၁၆ 9<စအရယ၊ ပZမတနးတင ပညာသငCကားစ[က
ေယာကမြဖစသAက တ>:တ9:ငငဘကြခမး ယAနနြပညနယတင ထမငးချကအလ:ပတစခ:Q<သညအေCကာငး
သA သသညဟ:ေြပာ၏။ ဆ:ငးမနအေနြဖင မသားချငေသာလညး ေပးမညဆ:သညလ:ပခမ<ာ IDP စခနးတင
ေနထ:ငလ:ပက:င၍ ရ9:ငမညလ:ပခထက များစာပ:ေသာေCကာင သAမသားစ:က ဤအခငအေရးက:
လကမလ_တသငဟ: ဆ:းြဖတခCကသည။
ကားထတင ကားမမAးရနဟ:ဆ:ကာ ဆ:ငးမန၏ေယာကမက သAအား တစစ:တစခ:တ:ကလ:က၏။
ဆ:ငးမနလညး ချကချငးအပေပျာသားေလသည။ “9:းလာေတာ လကေတက: ေနာကြပန က*းတ:ပထားတယ၊
ကaနမလညး င:bပး ေအာေခc bပး အကAအညေတာငးတာေပါ” ဟ:ေြပာ၏။ ၎ငးအချနတင ဆ:ငးမနမ<ာ
တ>:တြပညတငေရာကေနbပး သAေယာကမက သAက: တ>:တမသားတစစ:9<င ထားခြခငးြဖစသည။
လအချ*F Cကာေသာအခါ ေယာကမြဖစသAြပနေရာကလာကာ သAအား “နငအခ:
တ>:တတစေယာကနယAရမယ” ဟ:ေြပာbပး အြခားအမတစအမသ: ေခcသား၏။ ဆ:ငးမနေြပာြပသညမ<ာ-
ကaနမေယာကမက အဒအမမ<ာထားခတယ။ …မသားစ:က ကaနမက:
အခနးတစခနးထေခcသားတယ။ အဒအခနးထမ<ာ ကaနမက: ထပbပး
`က*းနတ:ပထားCကြပနတယ။ …တခါးက:ေသာခတလ:ကတယ—တစလ၊ 9<စလေလာက။…
တ>:တက ကaနမက: အစာယAလာတ:ငး မ:ဒမးကျငတယ။ …9<စလCကာbပးေတာ သAတ: ကaနမက:
အခနးထကေန ဆထ:တသားCကတယ။ အဒတ>:တရအေဖက “ဒမ<ာ နငေယာကျား အခ:နငတ:က
အမေထာငြပ*လ:ကCကbပ။ တစေယာကနတစေယာက ေကာငးေကာငးမနမန ဆကဆbပး
ေပျာစရာေကာငးတ မသားတစစ: ြဖစေအာငေနCက” လ:ေြပာတယ။
သA၏ “အမျ*းသား” ြဖစသAက သAအေပc ဆကလက ကျhးလန၏။ ခ:နစလCကာေသာ ဆ:ငးမနတင
က:ယဝနQ<သားေလသည။ ကေလးမ<ာ သားေယာကျားေလးြဖစ၏။ ထ:ကေလးေမးbပးေနာက
“ငါတ:က: ကေလးတစေယာကေမးေပးရင မငးက:လ_တေပးမယ” 2
အမြပနခငေတာငးေသာအခါ အမျ*းသားြဖစသAက “နငက: ဘယသAမ< တားမ<ာမဟ:တဘAး။ အမြပနချငရင
ြပနလ:ရတယ။ ဒါေပမ ငါကေလးေတာေခcသားလ:မရဘAး” ဟ: ြပနေြပာ၏။
ဆ:ငးမနက သAသား9<ငအတAထကေြပးလ:၏။ တ>:တြပညသ:လAက:နကAးခရbပးေနာက
9<စ9<စေကျာေကျာCကာေသာအခါ ေဈးထတင ကချငအမျ*းသမးတစဦး9<ငေတF bပး ထ:အမျ*းသမးက သA
ြမနမာ9:ငငသ: ြပန9:ငရန ယမ ၁၀၀၀ (အေမရကန ၁၅၉ ေဒcလာ) ေပး၍ ကAညခ၏။ ေနာကပ:ငးတင
တ>:တအမျ*းသမးတစဦးက သA နယစပြဖတေကျာရန ကAညခ၏။ လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖFက
ဆ:ငးမနက: ေတFဆ:ေမးြမနးသညအခါ သAသည IDP စခနးသ: ြပနေရာက၍ ပ:နးေQ<ာငလျကQ<သည။
“အဒတ>:တမသားစ: ကaနမက: Q<ာဖ: `က*းစားမ<ာ ေCကာကတယ” ဟ:ေြပာ၏။
ဆ:ငးမန၏ဇာတလမးသည ဤအစရငခစာအတက ေတFဆ:ေမးြမနးခေသာ လAက:နကAးခရမoမ<
လတေြမာကလာခ ေသာ ၃၇ ဦး အနကမ< စအြဖစထ:တ9:တြပသြခငးြဖစသည။ သAဇာတလမးအတက
အထAးြခားဆ:းမ<ာ ကေလး9<ငအတA လတေြမာကခြခငးြဖစသည။ လတေြမာကလာသည
အြခားသAအများအြပားမ<ာ ၎ငးတ:၏ကေလးများက: မထားချငဘထားခCကရ၏။ ကa9:ပတ:
ေတFဆ:ေမးြမနးခသည ြပနလတေြမာက လာခသAအားလ:းမ<ာ ြမနမာ9:ငင၊ ကချငြပညနယ သ:မဟ:တ
Q<မးြပညနယ ေြမာကပ:ငးမ<ြဖစbပး ၎ငးအရပများသ: ြပနသား9:ငခCကသည။ အများစ:မ<ာ ထ:ေဒသတင
ြမနမာအစ:းရတပများ9<င ကချင လတေြမာကေရး အဖFအစညး (KIO) ၊ ၎ငး၏ လကနကက:ငအဖF ြဖစေသာ
ကချင လတေြမာကေရးတပမေတာ (KIA) တ:အCကား တ:ကပ၏သကေရာကမoခရေသာ မသားစ:များမ<
ြဖစသည။ ၎ငးပဋပကSမ<ာ ၁၉၄၈ ခ:9<စ ြပညေထာငစ:ြမနမာ9:ငင လတလပေရးရသညကာလမ<
စတငခေသာလညး ၂၀၁၁ ခ:9<စတင ၁၇ 9<စCကာ အပစအခတရပစေရးအဆ:းတင ရနလ:မoများ
တQ<နထ:းတ:းပားလာမoေCကာင ကချင9<င အြခားတ:ငးရငးသားလAနညးစ: တစသနးေကျာ
ေနရပစန ခာေြပးခရသည။
ထ:ပဋပကSေCကာင ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးQ< များစာေသာြပညသAများမ<ာ
အသကQ<ငေနထ:ငေရးအတက >:နးကနေနCကရသည။ အထAးသြဖင KIO
ထနးချ*ပထားသညနယေြမေဒသတင လAသားချငးစာနာမoအေထာကအပများက: ြမနမာ အစ:းရက
များေသာအားြဖင ပတပငထားခသညအတက ၎ငးတ:၏စတပျကစရာအေြခအေနမ<ာ
ပ:၍ဆ:းရားေနြခငးြဖစသည။ စခနးများတင ေနထ:ငCကေသာ ေနရပစန ခာခရသAများမ<ာ
အစားအစာရQ<ေသာလညး ဗ:ကဝသညအထ စားစရာ လ:ေလာကမo မQ<ြဖစတတသည။ သာဓက ြပရလyင
3 လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖF | ၂၀၁၉ ခ:9<စ မတလ
စခနးအ:ပချ*ပေရးမzးတစဦး၏ Q<ငးြပချကအရ မသားစ:များသည ၄၅ ရကCကာတ:ငး မသားစ:ဝငတစဦးလyင
တစရက ဆန9<စဘAး9oနး9<င ဆ၊ ဆား၊ ပ9<င အြခားအစားအစာများကသ:ေသာ ၄၅ ရကစာ
အြခားက:နကျစရတအားလ:းအတက ေြခာကေဒcလာခန (9<ငညမyေသာေင) ေပးေCကာငး သရသည။
ဒ:ကSသညစခနးများ၏ ြပငပမ< လAတ:သညလညး အလ:ပအက:ငအခငအလမးကငးမမo၊ လ:ပခနညးြခငး၊
ပညာသငCကားေရး အတက အတားအဆးများ၊ ဆယစ:9<စများစာCကာေသာ
ပဋပကS၏အကျ*းဆကအေနြဖင `ကးစာေသာ စးပားေရး9<င လAမoေရး ထခ:ကမoများက:
>:နးကန၍ရငဆ:ငေနCကရသည။
အမျ*းသားများသည လကနကက:ငပဋပကSတင ပါဝငေနေသာေCကာင အမျ*းသမးများအေနြဖင
၎ငးတ:၏မသားစ:များအတက တစဦးတညးေသာဝငေငQ<ာသAများ ြဖစသားေလQ<Cကသည။
၎ငးတ:၏မသားစ:များက: ပပ:းရန အေရးတ`ကးလ:အပေနေသာလညး ထ:သ: ပပ:း9:ငရန
အခငအလမးနညးပါးသညအတက အများအြပားမ<ာ တ>:တြပည၌အလ:ပQ<ာရနမ<လ၍
အြခားနညးလမးမQ<ဟ: ခစားCကရသည။ တ>:တြပညတင တရားမဝငလ:ပက:ငသညဆ:ေသာလညး
ရသညလ:ပခက ြမနမာမ<ာထက ပ:များbပး အလ:ပအက:ငလညး ေပါများစာQ<ေနသည။ နယစပမ<ာ
အနးအနားတငQ<ေနbပး ခရးသားစာရကစာတမးQ<သညြဖစေစ၊ မQ<သညြဖစေစ
အလယတကAြဖတသား9:ငေနသည။
လAက:နကAးသAများသည ၎ငးတ:၏ဆ:းရားေသာအေြခအေနအေပc အြမတထ:တCက၏။ ကချငြပညနယ9<င
Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးတင တ>:တြပည၌အလ:ပလ:ပရန တရားဝင အလ:ပေခcယAေရးစနစမQ<ေသာလညး
မတေဆများ၊ အမနးချငးများ၊ အသများ9<င ေဆမျ*းများစသည အချတအဆကများQ<bပး ၎ငးတ:က
အမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများက: နယစပအြခားတစဘကတင အေတာအတန
အကျ*းအြမတများေသာ အလ:ပအက:ငများ ကမးလ<မးCကသည။ ဤအလ:ပများအနက အချ*F မ<ာ
စစမ<နေသာလညး မCကာခဏဆ:သလ:ပင ၎ငးတ:မ<ာ အမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများက: “ဇနးမယားများ”
ဟ:ေခါငးစ[တပbပး လငကaနများဘဝသ: ေရာငးချရနစစ[ေနေသာ လAက:နကAးသAများ၏
ြဖားေယာငးေသးေဆာငမoများ ြဖစCကသည။
နယစပ၏အြခားတစဖကတင အမျ*းသမးများ Q<ားပါးေန၏။ တ>:တ9:ငင၏အမျ*းသမးလAဦးေရ
ရာခ:င9oနးသည ၁၉၈၇ 9<စမ<စ၍ 9<စစ[ ကျဆငးလာခသည။ အသက ၁၅ 9<စမ< ၂၉ 9<စအCကား
အမျ*းသား9<ငအမျ*းသမး လAဦးေရကာြခားမoတ:းပားေနကာ ဆကလက ြမငမားလာလျကQ<၏။
“ငါတ:က: ကေလးတစေယာကေမးေပးရင မငးက:လ_တေပးမယ” 4
တ>:တ9:ငငတင လAေလာကသ: ေရာကလာသငပါလျက “ေပျာကဆ:းေနေသာ အမျ*းသမးများ”
သနးသ:းဆယမ< သနးေလးဆယအထQ<ေCကာငး သ:ေတသများက ခန မ<နးCက၏။ ထ:သ:ေပျာကဆ:းေနြခငးမ<ာ
မနးကေလးမ<နးသသြဖင သေ9}သားဖျကချမo၊ ကေလးငယ ဘဝမ<ာပင သတြဖတမo၊ ကေလးေမးbပးေနာက
စန ပစမo9<င (အာဟာရ9<င ကျနးမာေရးဆ:ငရာ အေထာကအပေပးရာတင မနးကေလးများအား
လျစလျh>oထားေစသည) ေယာကျားကေလးများက: ပ:၍9<စသကမo စသည အေCကာငးရငးများေCကာင
ြဖစbပး ဤအေCကာငးရငး အများအြပားမ<ာ ၁၉၇၉ ခ:9<စမ< ၂၀၁၅ အထ တ>:တ9:ငငတင ကျငသ:းခေသာ
“တစအမေထာင ကေလးတစေယာက မAဝါဒ”9<င အမျ*းသမးများ၏ မျ*းပားမoဆ:ငရာရပ:ငခငများအေပc
တ>:တ9:ငင၏ဆကလကကန သတမoများေCကာင ပ:၍ဆ:းရားလာခသည။
အမျ*းသားအမျ*းသမး မညမyမoေCကာင တ>:တအမျ*းသားများစာမ<ာ ဇနးမြဖစေနCကသည။ သက~ ရာဇ ၂၀၃၀
တင အသက ၃၀ ေကျာ၊ ၄၀ နးပါးQ< တ>:တအမျ*းသားများ၏ ၂၅ ရာခ:င9oနးသည
အမေထာငကျရဦးမညမဟ:တဟ: တကချကခနမ<နးထားCကသည။ အချ*Fမသားစ:များသည ြမနမာ9:ငငမ<
လAက:နကAးခရသညအမျ*းသမးများက: ဝယယAရန လ:လ:လားလားQ<ေနCကbပး လAက:နကAးသAများမ< ဤသညက:
စတအားထကသနစာ အခငေကာငးယAေနCကသည။
ြမနမာ9:ငငမ< တ>:တ9:ငငသ: ဇနးမယားများအြဖစ ေရာငးချရန လAက:နကAးခေနရသည အမျ*းသမးများ9<င
မနးကေလးများဦးေရက: ခန မ<နးရန ခကခသည။ ၂၀၁၇ ခ:9<စတင အမျ*းသမး ၂၂၆ ဦး တ>:တ9:ငငသ:
လAက:နကAးခရေCကာငး လAဝငမo ကးCကပေရးအာဏာပ:ငများက ေပးခသည အချကအလကများက:
က:းကားbပး ြမနမာ9:ငင လAအခငအေရးေကာမQ<ငက ေြပာသည။ ြမနမာ9:ငင လAမoဖAလ:ေရးဦးစးဌာနသည
9<စစ[ တ>:တြပညမ<ြပနလညေရာကQ<လာေသာ လAက:နကAးခရသညအမျ*းသမး အေယာက ၁၀၀ 9<င ၂၀၀
အCကားက: ကAညေထာကပမoေပးသည။
သ:ရာတင ဤကနးဂဏနးများသည အမoစ:စ:ေပါငး၏ ေသးငယေသာအစတအပ:ငးတစရပက:သာ
က:ယစားြပ*ြခငးြဖစ9:ငသည။ နယစပ၏ မညသညဘကတငမy စ:စ:ေပါငးအေရအတက9<ငပတသက၍
စတချရသညစာရငးအငးများ မQ<ေပ။ ေပျာကဆ:းေနေသာ အမျ*းသမးအများအြပားကစÅက:
မညသညအခါမy မတ:ငCကားCကသလ: လAက:နကAးခရသည အမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများက: မညသည
အခါမy ြပနေတF CကြခငးမQ<သညအြပင ထကေြပးလတေြမာကခသည အမျ*းသမးများ9<င
မနးကေလးများသည ပတဝနးကျင၏ ဆနကျင>oတချမoဒဏက: ေCကာကသညအတက
၎ငးတ:၏အေတFအCက*က: လy*F ဝ<ကထား9:ငသြဖင တကျမ<နကနသည စာရငးအငးများေကာကခရနမ<ာ
5 လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖF | ၂၀၁၉ ခ:9<စ မတလ
ခကခမည ြဖစသည။ ဥပေဒအတ:ငး အတအကျ လ:ကနာေဆာငရကမo ကငးမြခငး၊
ြပနလညလတေြမာကလာခသAများအတက ဝနေဆာငမoများကငးမြခငး တ:ေCကာင
ပငလငးစာထ:တေြပာလာေစေရးတင အဟန အတားြဖစေနသည။ လAက:နကAးခခရသAများ9<င
မသားစ:များအေနြဖင အကAအည ေတာငးခသညအခါမ<ာပငလyင တ>:တြပညဘကြခမးြဖစြဖစ၊
ြမနမာ9:ငငမ< ြဖစြဖစ တ:ငCကားမoများက: မညသညအဖFအစညးက စနစတကျ
စာရငးြပ*စ:ေနသညဆ:သညမ<ာ မQ<ငးေပ။
ဤအစရငခစာအတက ေတFဆ:ေမးြမနးခသည လAက:နကAးမoခခရသAများမ<ာ အေမရကန ေဒcလာ ၃၀၀၀ 9<င
၁၃၀၀၀ အCကား ညမyသည ေငပမာဏြဖင ေရာငးချခခရြခငးြဖစသည။ ၎ငးတ:က: အခါအားေလျာစာ
ဝယခေသာမသားစ:များ အေနြဖင ယငးေပးေချေငမ<ာ လ:လ:လားလား9<ငလ:ကလာေသာ ဇနးမယားအတက
သတ:သားဘကက တငေတာငးေCကးေငအြဖစ ထငေနCကပ:ရေသာလညး များစာေသာမသားစ:တ:ကမA
၎ငးတ:လAက:နကAးမoတင ပါဝငေနေCကာငး သသညမ<ာ ထငQ<ား၏။ ေနာငမ<
>:တတရကသလ:ကရသAများပငလyင ၎ငးတ:ဝယယAခေသာ အမျ*းသမး သ:မဟ:တ မနးကေလးအား
ြပနလ_တေပးခ၏။
လAက:နကAးသAများသည အမျ*းသမးများအား လမလညလ<ညြဖား၍ လငပ:ငးဆ:ငရာကaနြပ*မoအတငးပ:ခ၏။
ဤအစရငခစာအတက ေတFဆ:ေမးြမနးခသည အမျ*းသမး9<င မနးကေလးအများစ:မ<ာ
၎ငးတ:သ၍ယ:CကညစတချသAတစစ:တစဦးက စ:ေဆာငးခြခငးြဖစ၏။ ေတFဆ:ေမးြမနးခေသာသA
လAက:နကAးမo သားေကာင ၃၇ ဦးအနက ၁၅ ဦးမ<ာ မတေဆများက စ:ေဆာငးြခငးက:ခခရbပး ၁၂ ဦးမ<ာ
မျက9<ာသတစဦးမ< စ:ေဆာငးြခငးက: ခခရေCကာငး ေြပာ၏။ အမျ*းသမးတစဦးမ<ာ ၎ငး၏ကျမးစာေကျာငးမ<
မတေဆတစဦး၏ေရာငးစားြခငးက: ခခရသည။ ေနာကတစဦးမ<ာ သAသေသာ အသက ၁၃ 9<စအရယ
မနးကေလးတစဦး၏ စ:ေဆာငးြခငးက: ခရသည။ ေနာက ၆ ဦးမ<ာ ၎ငးတ: က:ယတ:င၏ ေဆမျ*းများ၏
စ:ေဆာငးြခငး9<င ေရာငးစားြခငးက:ခခရသည။
အချ*Fအမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများက ၎ငးတ:သညလမးခရးတငေဆးခတခရbပး ေသာခတထားေသာ
အခနးတစခနးတင 9:းလာခသညဟ: ေြပာသည။ အြခားသAများက:မA နယစပေကျာbပးေနာက
၎ငးတ:က:ကတေပးခသညအလ:ပ မQ<ေတာေCကာငး၊ သ:ေသာ ရကအနညးငယ ခရးေဝးသညေနရာ၌
ေနာကအလ:ပတစခ:Q<ေCကာငး ေြပာခCက၏။ ဘာသာစကားအခကအခေCကာင ဆကသယေြပာဆ:9:ငြခငး
မQ<ဘ၊ အမြပနရန ပ:ကဆလညးမQ<ေသာေCကာင အမျ*းသမး9<င မနးကေလးများစာတ:သည
“ငါတ:က: ကေလးတစေယာကေမးေပးရင မငးက:လ_တေပးမယ” 6
တ:း၍စတမသကမသာ ြဖစလာေနေသာလညး အြခားလ:ပက:ငစရာမQ<သြဖင ၎ငးတ:က:လ:ကပ:သA9<င
ေနCကရ၏။
၎ငးတ:က:ဝယယAသAများထပ: bပးေသာအခါ လAက:နကAးခလ:ကရေCကာငး အမ<နတရားမ<ာ
ထငQ<ားသားခေလသည။ ေတFဆ:ေမးြမနးခသA အများစ:မ<ာ ကနဦး၌ ၎ငးတ:က:ဝယယAေသာမသားစ:က
အခနးတစခနးထတင ေသာခတထားကာ ထ:မသားစ:က ၎ငးအမျ*းသမးများက: က:ယဝနQ<သားရန က*းစား၍
မCကာခဏ မ:ဒမးကျငCက၏။ ၎ငးတ:က:ဝယယAခေသာမသားစ:များသည “ဇနးမယားလ:ချငသညထက”
ကေလးQ<ရန ပ:၍စတဝငစားပ:ရေလQ<ေCကာငး ြပနလတေြမာကလာသAများကေြပာသည။ လAက:နကAးခရသA
အမျ*းသမး9<ငမနးကေလးများက ၎ငးတ: ကေလးေမးbပးသည9<င ကေလး သ:မဟ:တ ကေလးများက:
ချနထားခပါက လတလပစာ သား9:ငbပြဖစေCကာငးက: မေြပာဘ နားလညထားသညြဖစbပး အချ*Fက:လညး
အတအလငး ေြပာြပထားCက၏။ အချ*F မ<ာ သားသမးရ9:ငေရး အတက က:သမoများဟ:ယAဆရသည
က:သမoများက: စတဆ9Éမပါဘ ခယAခCကရသည။
လAက:နကAးခရေသာ “ဇနးမယား” အချ*F မ<ာ လငပ:ငးဆ:ငရာ ကaနြပ*မoအြပင >:ပပ:ငးဆ:ငရာ9<င
စတပ:ငးဆ:ငရာ ညÑ[းပနး9<ပစကမoများက: ဆကတ:ကခစားခရသည။ အြခားအမျ*းသမးများမ<ာမA ၎ငးတ:က:
ဖမးဆးထားသည မသားစ:ပ:င အမ၌ြဖစေစ၊ လယထတငြဖစေစ၊ အဓမÖေစခ:ငးြခငး ခခရ၏။
ေတFဆ:ေမးြမနးခေသာ လAက:နကAးခရေသာ အမျ*းသမး9<ငမနးကေလးများက
၎ငးတ:ထကေြပးလတေြမာကရန အခငအေရး တစရပက: ေစာငခေCကာငးေြပာ၏။ အချ*Fက
သတငးပတေပါငးများစာ၊ လေပါငးများစာ ေစာငခCက၏။ အများအြပားမ<ာ 9<စေပါငးများစာ ေစာငခCက၏။
အနညးငယမ<ာ တ>:တရထ သားခbပး အကAအညရခCက၏။ အများစ:မ<ာ လAစမးများအား
အကAအညေတာငးခြခငး၊ ၎ငးတ:နားလညသည ဘာသာစကားြဖင ေြပာဆ:9:ငမညသA တစစ:တစဦးအား
အသညးအသနQ<ာြခငးတ: ြဖင ၎ငးတ:ဘာသာ ထကေြပး လတေြမာကခCက၏။ Q<စဦးမ<ာ ၎ငးတ:က:
ဝယယAသAများ9<ငရခသညကေလးများက: မထားချငဘထားရစခရကာ ယငးအတကေCကာင ၎ငးတ:
လနစာနာကျငခစားရ၏။
ြမနမာြပညြပနေရာကေသာအခါ ၎ငးတ:သည စတဒဏရာများ9<ငလ:းပနးရbပး အချ*F မ<ာ ၎ငးတ:ခခရေသာ
ညÑ[းပနး9<ပစကမoေCကာင ေနာကဆကတ ကျနးမာေရးြပဿနာများ9<င လ:းပမးရပါသည။ ြမနမာ9:ငငတင
လကနကက:ငပဋပကS9<င ေနအမစန ခာရမo ဆကလကြဖစေပcေနသြဖင နဂ:က ၎ငးတ:အား တ>:တြပညသ:
7 လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖF | ၂၀၁၉ ခ:9<စ မတလ
ေရာငးစားခရေအာင တနးပ:ခသည ေငေရးေCကးေရးအေြခအေန ဆ:းရားမoက:ပင ြပနလည
ရငဆ:ငရြပနသည။ အချ*Fက တရားေရးနညးလမးမ<တစဆင ၎ငးတ:၏ကေလးများက: အ:ပထနးခင
သ:မဟ:တ ေတF ခငရရန `က*းပမးCက၏။ ၎ငးတ:အားလ:းသည ၎ငးတ:၏လAမoအသ:ငးအဝ:ငးများ၊
တစခါတစရတင ၎ငးတ:၏မသားစ:များထမ< ဖယCက[မo9<င ရငဆ:ငရေသာပတဝနးကျင၊ ၎ငးတ:အား
၎ငးတ:ခစားခရေသာဒ:ကSမ< ြပနလညထAေထာင9:ငရန ကAညမည ဝနေဆာငမo အနညးငယသာ Q<ေသာ
ပတဝနးကျငတင >:နးကနေနCကရသည။
ြမနမာအာဏာပ:ငများ၊ တ>:တအာဏာပ:ငများ9<င KIO များ အပါဝင နယစပ၏9<စဘကစလ:းQ<
ဥပေဒ`ကးCကပေရးအရာQ<များသည လAက:နကAးခရေသာ အမျ*းသမး9<ငမနးကေလးများက:
ြပနလညရQ<ေရးအတက အနညးငယသာ`က*းပမးခCကသည။ မမတ:၏ ေပျာကဆ:းေနေသာ သမး၊
ညမ/အစမ သ:မဟ:တ ဇနးသညက: ြပန ေတF Q<ေရးအတက အကAအညလာေတာငးသည မသားစ:များက:
ရက `ကမဖနများစာ 9<ငလ_တခCကbပး ရအား အေရးယAေဆာငရကေစလ:ပါက ပ:ကဆေပးရမညြဖစေCကာငး
ေြပာေလQ<Cကသည။
အမျ*းသမး9<ငမနးကေလးများက ထကေြပးလတေြမာက၍ တ>:တရထ ေြပးသားေသာအခါ ရာဇဝတမo
ကျhးလနခရသAများအြဖစ ဆကဆခရမညအစား လAဝငမo ကးCကပေရး ချ*းေဖာကမoများြဖင
တစခါတစရတင ေထာငချခရသည။ ဒ:ကSခရသAများအား ြမနမာ9:ငငသ: ြပနပ: ြခငးက:လညး
ပရမးပတာြပ*လ:ပသြဖင တစခါတစရတင ဒ:ကSေကျာလ_ားခသAများမ<ာ နယစပတင ေသာငတငေနြခငး
သ:မဟ:တ ပစထားခရခြခငးများ Q<သည။
လAက:နကAးသားေကာငအများအြပားမ<ာ ၎ငးတ:၏ဇာတလမးများက: ေြပာြပရန ေCကာကေသာလညး
တရားမyတမoရQ<ရန `က*းပမးသAများမ<ာ တရားမyတမo ရQ<ခသည။ အဘယေCကာငဆ:ေသာ ၎ငးတ:က:
လAက:နကAးခေသာသAများမ<ာ လတလတလပလပQ<ေနbပး ၎ငးတ:၏ လAက:နကAးေရးလoပQ<ာမoများက:
ဆကလကလ:ပက:ငေနေလQ<ေသာေCကာင ြဖစသည။ ြမနမာအာဏာပ:ငများက ဖမးဆးမoများ
ြပ*လ:ပခလyငလညး ၎ငးတ:သည ြမနမာ9:ငငQ< ကနဦးပစားများက:သာ ပစမ<တထားေလQ<bပး တ>:တ9:ငငမ<
ကျနအဆကအသယ ကနရကများက:မA ပစမ<တထားေလ မQ<ေပ။ ကa9:ပတ:သသေလာက
လAက:နကAးခရေသာ “ဇနးမယားများ” က: သလျက9<ငဝယကာ ညÑ[းပနး9<ပစကသAများက: တ>:တရက
မညသညအခါမy ဖမးဆးမo မြပ*သေလာက Q<၏။ တစခါတစရတင ကျhးလနသAများက: တရားြပနမစဖ:
လAက:နကAးခခရသAများက: ၎ငး၏မသားစ:9<င မတေဆများက တားဆးCက၏။ KIO ထနးချ*ပေဒသများတင
“ငါတ:က: ကေလးတစေယာကေမးေပးရင မငးက:လ_တေပးမယ” 8
လAက:နကAးသAများက: အြပစေပးရာ၌ တစခါတစရတင အြပစေဖာဆ:းမြခငးထက မပ:ေပ။ ြမနမာ9:ငင၊
တ>:တ9:ငင9<င KIO ထနးချ*ပေဒသများမ< ရများသည တစဦး9<ငတစဦး ညÑ9oငးေဆာငရကရန `က*းပမးရန
သ:မဟ:တ ဤအမoများက: ဦးစားေပးရန `က*းပမးမoနညးCကသည။
တ>:တ9:ငငတင သားသမးများထားခေသာ အမျ*းသမး9<ငမနးကေလးများသည
၎ငးတ:၏ကေလးများြပနလညရQ<ေရးအတက အလားအလာမQ<ေပ။ အချ*F မ<ာ
၎ငးတ:၏သားသမးများ9<ငအတA အသညးအသနေနချငလနးသြဖင ၎ငးတ:အား ကaနအြဖစ ဖမးဆးခေသာ
မသားစ:များထသ: ြပနသားခCကသည။ ကေလးဆြပနသားရန က*းပမးခေသာလညး
တ>:တ9:ငငလAဝငမo ကးCကပေရး အရာQ<များက 9<ငလ_တလ:ကသြဖင ကေလးအား ေနာကထပ
မညသညအခါမy ြပနမေတFရေသာ အမျ*းသမးတစဦးအေCကာငး လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖFက
သQ<ထားပါသည။
ြမနမာတပမေတာသည စစရာဇဝတမoများအြပင ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယ ေြမာကပ:ငးတင
လAသားမဆနသညရာဇဝတမoများ ကျhးလနခေCကာငး ၂၀၁၈ ခ:9<စ ကမàာက:လသမဂâမ<
ေတF Q<ချကများQ<ေသာလညး ထ:ေဒသများQ< လကနကက:င ပဋပကSမ<ာ 9:ငငတကာ၏ အေရးဂ>:ြပ*မoမ<
များစာလတကငးခသည။ ရခ:ငြပညနယQ< >:ဟငဂျာလAမျ*းများအေပc ကျhးလနခသည
ရကစကCကမးCက*တမoများက: သတငး ေခါငး`ကးပ:ငးများ၌ ေဖာြပခCကေသာလညး ကချငြပညနယ9<င
Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးမ< အမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများမ<ာမA အများမြမငသည သားေကာငများသာ
ြဖစေနCကသည။ ၎ငးတ:အေြမာကအြမားမ<ာ ြမနမာ9:ငင၌ စစပ9<င ေနအမစန ခာထကေြပးရြခငး၊
တ>:တြပညတင အမျ*းသမးများ၏ မျ*းပားပ:ငခငများက: ဖျကလ:ဖျကဆးြငငးပယမo၏ ဆ:းကျ*းတ:
ဆ:စညးမြခငးအားြဖင ေြပာမြပ9:ငေလာကေအာငြပငးထနေသာ ညÑ[းပနး9<ပစကခရသညဘဝများတင
ပတမေနCကသည။
9 လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖF | ၂၀၁၉ ခ:9<စ မတလ
အ<ကြပ;ချကများ
ြမနမာ@&ငငအစ&းရ@Aင တB&တ@&ငငအစ&းရသ& • အစ:းရ၏ လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး`က*းပမးမoများအေနြဖင ြမနမာ9:ငငမ< တ>:တ9:ငငသ:
“ဇနးမယား” အြဖစေရာငးချရန လAက:နကAးြခငးက: ပ:၍ဂ>:ြပ*သငbပး ထ:သ:ဂ>:ြပ*ရာတင ဤပ:စြဖင
လAက:နကAးြခငးက: တားဆးရန ပစမ<တထားသည `က*းပမးမoများ၊ ကယဆယေရး၊ လAက:နကAးခခရ
သAများက: ကAညပပ:းေရး၊ ကျhးလနသAများ9<င ဝယယAသAများက: စ:စမး၍ အေရးယAြခငးများ
ပါဝငသငသည။
• ၂၀၀၄ ခ:9<စ မေခါငေဒသတငး လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ဝန ကးအဆင ညÑ9oငးေဆာငရကမo
(COMMIT) 9<င ၂၀၀၉ ခ:9<စ “ြပညေထာငစ:ြမနမာ9:ငငအစ:းရ9<င တ>:တြပညသAသမÖတ9:ငင
အစ:းရအCကား လAက:နကAးမo တ:ကဖျကေရး ပAးေပါငးေဆာငရကမo ခ:ငမာေစေရး
နားလညမoစာခaနလ_ာ” တ:က: အေကာငအထညေဖာမo ပ:မ: ေကာငးမနရန ေဆာငရကေရး၊
ထေရာကမoQ<၍ ညÑ9oငးေဆာငရကထားေသာ လAက:နကAးမoတားဆးကာကယေရး၊
ဥပေဒ`ကးCကပမo9<င လAက:နကAးခရသAများက: ကAညပပ:းေရး တာဝနယAေဆာငရကရန။
• လAက:နကAးမoတားဆးေရးတငလညးေကာငး၊ လAက:နကAးခရသAများ9<င ၎ငးတ:၏မသားစ:များက:
ကAညပပ:းရာတင လညးေကာငး လကေတF ေအာငြမငေCကာငး အေထာကအထားQ<သည
ြပညတငး9<င 9:ငငတကာ NGO များ၏အလ:ပက: ပပ:းရန။
ကာကယတားဆးြခငး • ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညေြမာကပ:ငးအပါအဝင ြမနမာ9:ငငမ< ြပညသAြပညသားများ
တ>:တ9:ငငတင တရားဝင အလ:ပအက:င ရQ<bပး ထ:9:ငငသ: ေဘးကငးစာ ခရးသား9:ငေရးအတက
အလ:ပအက:င ေခcယAမoလမးေCကာငးများက: စညးမျ[းစညးကမးတ: ြဖင
တရားဝငြဖစေစေရးအတက ပAးေပါငးေဆာငရကbပး အစ:းရမ< ေစာငCကပCကည>oရန။
• နယစပေဒသ9<င နယစပေဒသအနးတင လAက:နကAးမoအ9èရာယအသေပးေရး`က*းပမးမoများ
ခ:ငမာေစေရး၊ လAက:နကAးမo စ:စမးေထာကလ<မးေရး၊ လAက:နကAးခရသAများ9<င လAက:နကAးခရ9:ငသည
အလားအလာQ<သAများက: ကAညပပ:းြခငး9<င လAက:နကAးသAများဟ: သသယQ<သAများအေပc
ေစာငCကညရနစာရငးတစခ:ထားQ<၍ အြခားသAများ9<င ေဝင<ေရးတ:တင ပAးေပါငးေဆာငရကရန။
“ငါတ:က: ကေလးတစေယာကေမးေပးရင မငးက:လ_တေပးမယ” 10
ဥပေဒHကး<ကပမI • လAက:နကAးခရေCကာငး ယ:Cကညစတချရေလာကေသာ တ:ငCကားချကအားလ:းက: အလျငအြမန9<င
သငေတာစာတ: ြပနေရး ရတ:အား ê_နCကားရန။
• လAက:နကAးခရသAများ သ:မဟ:တ မသားစ:များအား မကAညေသာ သ:မဟ:တ ပ:ကဆေတာငးေသာ
အရာQ<များအား အလ:ပမ<ရပစြခငးအပါအဝင စညးကမးထနးသမးေရးအရ အြပစေပးရန၊
လAက:နကAးရာတင ပါဝငကျhးလနေသာ အရာQ<များက: သငေလျာသလ: အေရးယAရန။
• ဘာသာစကားအတားအဆးများက: ေကျာလ_ား၍ေြပာဆ:9:ငေရးတက ရများအေနြဖင
စကားြပနဝနေဆာငမoများ ရယA9:ငေအာငေဆာငရကရန။
• “ဇနးမယား”အြဖစ လAက:နကAးြခငးအေပcတ:ငCကားချကတ:ငးက: နယစပ၏ဟ:ဘက9<င သညဘက
ညÑ9oငးbပး တ: ြပနမoများြပ*လ:ပရန။ ရတ:၏တ: ြပနမoများတင - ၁) ဒ:ကSခရသAက: Q<ာေဖ၍
ေဘးကငးစာ ြပနလညရယAေရး၊ ၂) ပစားများ၊ လAက:နကAးသAများ9<င ဝယသAများအပါအဝင
နယစပ9<စဘကစလ:းတင ကျhးလနသAများက: ဖမးဆး၍ အေရးယAေရး၊ ၃) လAက:နကAးခခရသAက:
တ>:တြပညတငကျနရစခေသာ ကေလးများ9<င ြပနလညဆ:စညးေပးေရး9<င ၄)
လAက:နကAးခရသAက: လ:အပသညအတ:ငး ဝနေဆာငမoများ9<င ချတဆကေပးေရးတ:က:
လျငြမနစာ9<င ထေရာကစာ ေဆာငရကမo တစရပ Q<မQ< စစေဆးရန။
• အမျ*းသမးရတပဖFဝငများက: စ:ေဆာငး၍ ထနးသမးထားေရးအတက နညးဗျhဟာများ ေရးဆရန။
• လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရးအဖFများ၊ ရာဇဝတမoကျhးလနခရသည အမျ*းသမးများ9<င ဆကဆသည
အြခားအဖFများတင အမျ*းသမး အရာQ<များက: စ:စမးစစေဆးသညအခနးကëများတင ထားQ<ရန။
• ထကေြပးလတေြမာကလာသAများမ< တ>:တြပညတင ထားခရေသာ ကေလးအားလ:းက:
ေဘးကငးစာ ြပနလည ရယAေရးအတက နယစပြဖတေကျာ၍ ညÑ9oငးထားေသာ
အေထာကအကAများ ေပးရန။
• လAက:နကAးမoေကျာလ_ားခရသAများ ေဘးကငးစာ အမြပနလာ9:င၍ လ:အပသညဝနေဆာငမoများ
ရယA9:ငေCကာငး ေသချာေရးအတက နယစပြဖတေကျာ၍ ညÑ9oငးထားေသာ အေထာကအကAများ
ေပးရန။
11 လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖF | ၂၀၁၉ ခ:9<စ မတလ
ြမနမာ@&ငငအစ&းရသ& ကာကယတားဆးြခငး
• IDP စခနးများကသ: လAက:နကAးခရ9:ငမoအ9èရာယြမငမားသညေနရာများ၌Q<သAများ9<င
နယစပြဖတေကျာသAများ သ:မဟ:တ ခရးသား စာရကစာတမးများ ေလyာကထားသAများက:
လAက:နကAးမoအ9èရာယ9<င မမက:ယက:ယကာကယေရးအတက ေဆာငရကစရာများအသေပးရန
ထေရာကသည အသပညာေပးစညး>:းလoFေဆာမoများ ချမ<တ၍ အေကာငထညေဖာရန။
• IDP စခနးများ၌ ေနထ:ငေနသAများ9<င ပဋပကS သကေရာကမoQ<သည ကချငြပညနယ9<င
Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးတ:Q< အြခားေနထ:ငသAများထ အစားအစာ၊ ေဆးဝါး9<င အြခားပပ:းမoများ
လ:လ:ေလာကေလာက ေရာကQ<ေCကာငး ေသချာေအာငြပ*လ:ပရန။
• IDP စခနးများတငေနေသာ သ:မဟ:တ ပဋပကSေCကာင အြခားနညးြဖင ထခ:ကခရေသာ
မနးကေလးများအပါအဝင ကေလးအားလ:း အခမအလယတနးပညာေရးအပါအဝင
အခမပညာေရးရQ<ေအာင ဂ>:စ:ကေဆာငရကေပးရန။
• IDP စခနးများက: ပတသမးမညအစအစ[များသည ြမနမာ9:ငင၏ လAအခငအေရး ဝတè ရားများက:
ေလးစားသည နညးလမးြဖင စမထား၍အေကာငအထညေဖာမoQ<မQ< ဂ>:စ:က စစေဆးရန၊
ေနရပစန ခာခရသAများ အမသ: ြပန9:ငေရးအတက ေရQ<ညအသ:းတညမည နညးဗျhဟာများ
ဖနတးရန9<င လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး9<င ကာကယေရး ေဆာငရကချကများက: ပAးေပါငးရန။
ဥပေဒHကး<ကပေရး • လAက:နကAးမoတ:ကဖျကသညရများအေနြဖင လAက:နကAးမoကစÅများက: စ:စမးစစေဆးရနအတက
တ>:တ9:ငငQ< ရများ9<င အတA လ:ပက:ငြခငးအပါအဝင ၎ငးတ:တင လ:ပက:င9:ငသညစမးရည၊
အာဏာများ၊ သငတနး9<င သယယAပ:ေဆာငေရး အလ:အေလာကQ<ေCကာငး ေသချာေရးအတက
၎ငးတ:အား လ:အပသညများပပ:းေပးရန။
ဥပေဒြပ;ြပငေြပာငးလေရး • လငမယားချငးကျhးလနသညမ:ဒမးမoက: ြပစမoအြဖစသတမ<တြခငး၊ အမတငးအCကမးဖကမo
အေပc 9:ငငေတာ၏ တ: ြပနမoက: ပ:မ: တ:းတကေကာငးမနေစြခငး၊ အမေထာငြပ*သည အနညးဆ:း
အသကက: íခငးချကမQ< ၁၈ 9<စအြဖစ သတမ<တြခငး၊ အတငးအကျပ အမေထာငြပ*ေစြခငး9<င
“ငါတ:က: ကေလးတစေယာကေမးေပးရင မငးက:လ_တေပးမယ” 12
မဂìလာတငေတာငးေCကးေင ေပးရသညဓေလ က: တားြမစြခငးအပါအဝင
အမျ*းသား9<ငအမျ*းသမးများ တနးတAညမyမo ပ:မ:ေကာငးမနေစေရးအတက ဥပေဒြပîာနးရန။
• တရားရငဆ:ငသညတရား>:းများ9<င အယAခတရား>:းများအား ြပစမoဆ:ငရာကျငထ:းဥပေဒ ပ:ဒမ
၄၅၄ က: အသ:းြပ*၍ လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ဥပေဒအရ ြပစမoထငQ<ား ေတF Q<ထားသAများ
အေပcသတမ<တသညဒဏေငက: လAက:နကAးခရသAကရQ<ေရး အတက
ပ:မ:တကျသညê_နCကားမoများ ေပး9:ငေအာင လ:ပရန။
• ၂၀၀၅ ခ:9<စ လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရးဥပေဒအပါအဝင လAက:နကAးမo တ:ကဖျကေရး
`က*းပမးမo9<ငသကဆ:ငသည ဥပေဒြပ*အစအစ[သည bပးြပညစ:၍ 9:ငငတကာ စချနစê_နးများ9<င
က:ကညေCကာငး ေသချာေစေရးအတက ြပ*ြပငေရးဆရန။ ထ:9:ငငတကာ စချနစê_နးတင
အသက ၁၈ 9<စေအာက မညသAမဆ:အား ကေလးဟ: သတမ<တြခငး၊
လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး`က*းပမးမoများ9<ငဆ:ငေသာ ဥပေဒစညးမျ[းများအေနြဖင
အားလ:းက:လ_မးြခ*bပး 9:ငငတကာစချနစê_နးများ9<ငလညး က:ကညေအာင ြပငဆင
ေရးဆရမညဟ: ဆ:ရာတင သာဓကအားြဖင အသက ၁၈ 9<စေအာကQ<သA မညသAက:မဆ:
ကေလးသAငယအြဖစ သတမ<တြခငး၊ ဥပေဒသည အမျ*းသမးအမျ*းသား အားလ:းက:
တနးတAဆကဆမoQ<မQ< စစေဆးြခငး၊ ‘ကေလးသAငယများက: လAက:နကAးြခငး’ ဆ:သည စကားရပက:
အဓပóာယ တတကျကျဖငဆ:ြခငး (သ:မ<သာ အတငးအကျပြဖစေCကာငး၊
လမလညလ<ညြဖားေCကာငး၊ သ:မဟ:တ အတငးbခမးေြခာကခ:ငးေစေCကာငး မြဖစ မေန
သကေသြပရမညဆ:သညအချက မQ<မညြဖစ) စသညတ: ပါဝငရမညြဖစသည။
ဝနေဆာငမIများ • လAက:နကAးခရသAများ၊ ၎ငးတ:၏ကေလးများ၊ ၎ငးတ:၏မသားစ:များအေပc လAမoေရးအရ
ဖယCက[>oတချမoက: တ:ကဖျကရန လAမoအသ:ငးအဝ:ငး9<င ဘာသာေရးေခါငးေဆာငများ9<င
ပAးေပါငး၍ လAမoအသ:ငးအဝ:ငး အသပညာေပးအစအစ[များက: အေကာငအထညေဖာရန။
• လAက:နကAးခခရသAများရQ<9:ငသည ဝနေဆာငမoများက: ဝနေဆာငမoရQ<သညလAဦးေရေရာ
ဝနေဆာငမoများ အတ:ငးအတာအရပါ တ:းြမÑငရန။
• သတမ<တချက9<ငက:ကညသည လAက:နကAးခခရသAများက: ဝနေဆာငမoများလကကမးရန
နညးလမးသစများ ေဖာေဆာငbပး၊ သတမ<တချကများထတင လAက:နကAးခရလ:ဆဆCက*ခသA
သ:မဟ:တ ရအကAအညမပါဘ ထကေြပးလတေြမာကခသAများက:ပါ ထညသငး9:ငေရးအတက
ပ:မ:ကျယြပန ေစရန။
13 လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖF | ၂၀၁၉ ခ:9<စ မတလ
• ေအာကပါတ:အပါအဝင လAက:နကAးခခရသAများက: ြပညစ:သညဝနေဆာငမoများေပးရန-
၁) အေရးေပc ခ:လoရနေဂဟာ၊
၂) ေဘးကျပနကျပကာလ9<င ေရQ<ညကာလ 9<စသမေဆးေ9းမo၊
၃) အေရးေပc9<င လ:အပသညအခါ ကျနးမာေရးေစာငေQ<ာကမo ဆကလကေပး၍၊
၎ငးေစာငေQ<ာကမoတင သေ9}သားဖျကမo၊ မးယပသားဖားေစာငေQ<ာကမo9<င HIV ေရာဂါ
ကာကယေဆး9<ငပစÅညးများ၊ စမးသပြခငး9<င က:သြခငးတ:ပါဝငပါသည။
၄) တရားခများအား တရားစဆ:ရန9<င ၎ငးတ:ထမ< ေလျာေCကးရေရးအတက9<င တ>:တ9:ငငQ<
ကေလးများက: အ:ပထနးပ:ငခငရယAေရးအတကကAညရန ဥပေဒေရးရာ ကAညပပ:းမo၊
၅) ေကျာငးတကြခငး9<င သငတနးများတကြခငး အပါအဝင အသကေမးမoအတက ပပ:းမo9<င
၆) လAက:နကAးခရသAများအေပc ကရ>oတချဖယCက[လ:စတများ တ:ကဖျကေရးအတက
မသားစ:များက: အCကေပးေဆးေ9းြခငး9<င ြပနလညေပါငးစညးအတAေနေရးက: ပပ:းမo။
ြမနမာ@&ငငအစ&းရ@Aင တပမေတာသ& • ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငး တပမေတာလoပQ<ားမoများတင 9:ငငတကာ
လAအခငအေရးများ9<င လAသားချငးစာနာမoဥပေဒတ:က: လ:ကနာရန၊ ဥပေဒချ*းေဖာကမoများအတက
တာဝနQ<သAများက: တာဝနခေစရန။
• ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးQ< အေထာကအပများလ:အပေနေသာ
အရပသားများအား လAသားချငးစာနာမo အေထာကအပများ ေပးပ:ရာတင လယကAေချာေမာေစေရး
ေဆာငရကေပးရန။
ြမနမာ@&ငငအစ&းရ@Aင ကချင လတေြမာကေရးအဖMသ& • လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး`က*းပမးချကများက: ညÑ9oငးေဆာငရက9:ငမည
ယ9èရားများေဖာေဆာငေရးအတက လAသားချငးစာနာမo ဆ:ငရာ အခငအလမးများQ<ာေဖရန။
• အပစအခတရပစေရး သ:မဟ:တ bငမးချမးေရးသေဘာတAညချကများတင အမျ*းသမးများ
အပါအဝင ေနရပစန ခာခရသAများ9<င အြခားစစေဘးဒဏခရေသာလAများ၏ စားဝတေနေရး9<င
လတလပစာ သားလာခငတ: ပါဝငမoQ<မQ< စစေဆးရန။
“ငါတ:က: ကေလးတစေယာကေမးေပးရင မငးက:လ_တေပးမယ” 14
တB&တ@&ငငအစ&းရသ& • သယယAပ:ေဆာငေရးက:မóဏများ၊ ေဟာတယများ၊ ေဈးများ9<င ကျနးမာေရး
ေစာငေQ<ာကမoဌာနများQ< ဝနထမးများက: အသပညာေပးြခငးအပါအဝင လAက:နကAးမo
သသယQ<သညအခါ တ:ငCကားလာေအာင အားေပးေရးအတက ေဆာငရကချကများ ြပ*လ:ပရန။
• လAက:နကAးမoေကျာလ_ားခရသAများက: လAဝငမo ကးCကပေရးချ*းေဖာကမoများအတက
ေထာငချသညအေလအကျငက: အဆ:းသတ၍ ၎ငးတ: ြမနမာ9:ငငြပနလာေရးအကAအညေပးရန။
၎ငးတ:အေပcကျhးလနခေသာ ြပစမoများက: စ:စမးစစေဆးေရး9<င အေရးယAေရးတင
အကAအညေပးရနအတက ၎ငးတ:တ>:တ9:ငငသ: ေဘးကငးစာြပန9:ငေရး ေဆာငရကေပးရန။
• လAက:နကAးခရသAက: လ_တေပးြခငးြဖင ၎ငးက:ဝယယAထားသညမသားစ:အား
၎ငးတ:၏ြပစဒဏက:ေလyာေပါေပးသည ြပစမoဆ:ငရာဥပေဒ ပ:ဒမ ၂၄၁ ပါ ြပîာနးချကက:
ဖယQ<ားရန။
• လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ဥပေဒြပîာနးမoသည 9:ငငတကာစချနစ9oနးများ၊
အေကာငးဆ:းအေလအထများ9<င က:ကညေCကာငး ေသချာေစရန၊
ချမ<တ9:ငေသာအြပစဒဏအြဖစမ< ေသဒဏက: ဖယQ<ားရန။
• လAက:နကAးမoက:ေကျာလ_ားခသAများအား 9:ငငသားြဖစမြဖစ သ:မဟ:တ တရားဝငေနြခငးမေနြခငးက:
မCကညဘ ေအာကပါတ:အပါအဝင ဝနေဆာငမoများေပးရန-
၁) အေရးေပc ခ:လoရနေဂဟာ၊
၂) ေဘးကျပနကျပကာလ9<င လ:အပသညအခါ ေရQ<ညကာလ 9<စသမေဆးေ9းမo၊
၃) အေရးေပc9<င လ:အပသညအခါ ကျနးမာေရးေစာငေQ<ာကမo ဆကလကေပး၍၊
၎ငးေစာငေQ<ာကမoတင သေ9}သားဖျကမo၊ မးယပသားဖားေစာငေQ<ာကမo9<င HIV ေရာဂါ
ကာကယေဆး9<င ပစÅညးများ၊ စမးသပြခငး9<င က:သြခငးတ:ပါဝငပါသည။ ထ:အြပင
၄) တရားခများအား တရားစဆ:ရန9<င ၎ငးတ:ထမ< ေလျာေCကးရေရးအတက9<င တ>:တ9:ငငQ<
ကေလးများက: အ:ပထနးပ:ငခငရယAေရးအတက ကAညရန ဥပေဒေရးရာ ကAညပပ:းမo၊
• ဇနးမယားအြဖစေရာငးစားရန လAက:နကAးြခငးြပဿနာအေCကာငး
ြပညသAက:အသပညာေပးရာတင ပပ:းကAညရန။
• နယစပြဖတေကျာ၍ တ>:တ9:ငငမ< ကချငြပညနယသ: လAသားချငးစာနာေထာကထားမo9<င
ဖF bဖ*းေရးအကAအည အစအစ[များက: ပပ:းကAညရန။
15 လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖF | ၂၀၁၉ ခ:9<စ မတလ
• လကQ< “တစအမေထာင ကေလး9<စေယာက မAဝါဒ” ကသ: မျ*းပားခငကန သတချကများက:
အဆ:းသတရန။
• လAက:နကAးခရမည အ9èရာယQ<သAများ9<င လAက:နကAးခရသAများအား ြပညတငး9<င ြပညပ NGO
များက ကAညသညက: ခငြပ*ရန။
တB&တ@&ငငအစ&းရ@Aင ကချငလတေြမာကေရးအဖMသ& • ြမနမာ9:ငင KIO ထနးချ*ပနယေြမများမ< ြပညသAြပညသားများ တ>:တ9:ငငတင
တရားဝငအလ:ပအက:င ရQ<bပး ထ:9:ငငသ: ေဘးကငးစာ ခရးသား9:ငေရးအတက အလ:ပေခc
လမးေCကာငးများက: စညးမျ[းစညးကမးတ:9 <ငအည တရားဝငြဖစေစေရးအတက ေဆာငရကbပး
ေစာငCကပCကည>oရန။
• လAက:နကAးမoတားဆးကာကယေရး၊ လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ဥပေဒစ:းမ:းမo၊ လAက:နကAးခရေသာ
သ:မဟ:တ လAက:နကAးခရန အ9èရာယအလားအလာQ<ေသာ အမျ*းသမးများ9<င မနးကေလးများအား
ဝနေဆာငမoေပးြခငး စသညကစÅရပများ၌ တ>:တ9:ငငအစ:းရ9<င
ကချငလတေြမာကေရးအဖFတ:အCကား ညÑ9oငးေဆာငရကမoက: ခ:ငမာေအာငလ:ပရန။
• လတေြမာကလာေသာ လAက:နကAးခခရသAများ တ>:တြပည၌ကျနခသည ၎ငးတ:၏ကေလးများအား
ေဘးကငးစာ ြပနလညရယAေရးအတက ညÑ9oငးထားေသာ နယစပြဖတေကျာ ကAညပပ:းမoေပးရန။
ကချငလတေြမာကေရးအဖMသ& • KWA က ကာကယတားဆးေရး9<ငဝနေဆာငမoေပးြခငးများတင ေခါငးေဆာငbပး၊ KIO က
အမoများစ:စမးစစေဆးြခငး၊ လAက:နကAးခရသAများက: ြပနလညကယထ:တြခငး၊
ကျhးလနသAများအား ဖမးဆးြခငး9<င အေရးယAမoများတင အစ:းရေQ< Fေနများ၊ တရား>:းများ9<င
ညÑ9 oငးေဆာငရကြခငးစသညြဖင လAက:နကAးြခငး9<ငပတသကသညကစÅများတင KWA 9<င KIO
ရတ:၏ အခနးကëများက: Q<ငးQ<ငးလငးလငးြဖစေအာငလ:ပရန။
• လAက:နကAးမo တားဆးကာကယြခငး၊ လAက:နကAးခရသAများက: ေဖာထ:တ၍Q<ာေဖြခငး၊
လတေြမာကလာခသAများအား ဝနေဆာငမoများေပးြခငးတ:က: ေဆာငရက9:ငရနအတက KWA
9<ငတက KIO ထနးချ*ပနယေြမများတင ေဆာငရကေနသည အြခား အဖFအစညးများအား
ကAညပပ:းေပးရန။
“ငါတ:က: ကေလးတစေယာကေမးေပးရင မငးက:လ_တေပးမယ” 16
ကာကယတားဆးြခငး • IDP စခနးများကသ: လAက:နကAးအ9èရာယြမငမားသညေနရာများ၌Q<သAများ9<င
နယစပြဖတေကျာသAများ သ:မဟ:တ ခရးသား စာရကစာတမးေလyာကထားသAများက:
လAက:နကAးမoအ9èရာယ9<င မမက:ယက:ယကာကယေရးအတက ေဆာငရကချကများအသပညာ
ေပး9:ငေအာင ြပညသAများအား ထေရာကသည အသပညာေပးစညး>:းလoFေဆာမoများ ချမ<တ၍
အေကာငထညေဖာရန။
• လAက:နကAးမoခငးများက: စ:စမးေထာကလ<မးရန၊ လAက:နကAးခရသAများ9<င
လAက:နကAးခရရနအလားအလာQ<သAများက: ကAညေစာငေQ<ာကရန 9<င လAက:နကAး
သသယတရားခများ စာရငးတစခ: ထားQ<၍ အချငးချငး ေဝင<ရန အတက နယစပ9<င နယစပအနး
`က*းပမးမoများက: ခ:ငမာ အားေကာငးရန လ:ပရန။
• IDP စခနးတငေနထ:ငသAများ9<င လကနကက:င ပဋပကSေCကာင ထခ:ကခရေသာ အြခားသAများက:
လAသားချငး စာနာေထာကထားမo9<င ဖF bဖ*းတ:းတကမo ကAညပပ:းမoများေပးရာတင
လယကAေချာေမာေရးေဆာငရကေပးရန။
• ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးတ:သ: လAသားချငးစာနာမo9<င ဖF bဖ*းေရး
အေထာကအပများ ေပးပ:ရာတင လယကAေချာေမာေစေရး ေဆာငရကေပးေအာင ြမနမာ9:ငင9<င
တ>:တ9:ငင အစ:းရတ:9 <င ညÑ9 oငးရန။
• IDP စခနးများတငေနထ:ငေသာ သ:မဟ:တ ပဋပကSေCကာင အြခားနညးြဖငထခ:ကခရေသာ
မနးကေလးများအပါအဝင ကေလးအားလ:း အခမအလယတနးပညာေရးအပါအဝင
အခမပညာေရး ရQ<ေCကာငး9<င အမ<နတကယ ပညာသငခငရမရ စစေဆးရန။
• လငမယားချငးကျhးလနသညမ:ဒမးမoက: ရာဇဝတမoဟ:သတမ<တြခငး၊
အမတငးအCကမးဖကမoအေပc KIO ၏ တ: ြပနမoက: ပ:မ:တ:းတက ေကာငးမနေစြခငး၊
အမေထာငြပ*သညအနညးဆ:းအသကက: íခငးချကမQ< ၁၈ 9<စအြဖစ သတမ<တြခငး၊
အတငးအကျပ အမေထာငြပ*ေစြခငး9<င တငေတာငးေCကးေငေပးေချရသည ဓေလက:
တားြမစြခငးအပါအဝင အမျ*းသား9<ငအမျ*းသမးများ တနးတAညမyမo ပ:မ:ေကာငးမနေအာင
ေဆာငရကရန။
17 လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖF | ၂၀၁၉ ခ:9<စ မတလ
ဥပေဒHကး<ကပေရး • KIO ရများအေနြဖင လAက:နကAးမo အမoများက: စ:စမးစစေဆးရနအတက တ>:တ9:ငငQ< ရများ9<င
အတAလ:ပက:ငြခငးအပါအဝင ၎ငးတ:တင လ:ပက:င9:ငစမး9<င သယယAပ:ေဆာငေရး
အလ:အေလာက Q<ေCကာငး ေသချာေရးအတက ၎ငးတ:အား လ:အပသမyပပ:းေပးရန။
• လAက:နကAးေCကာငးယ:Cကညစတချေလာကေသာတ:ငCကားချကအားလ:းက: အလျငအြမန9<င
သငေတာစာတ: ြပနေအာင ရများအား ê_နCကားရန။
• ဒ:ကSခရသAများ သ:မဟ:တ မသားစ:များအား မကAညေသာ သ:မဟ:တ ပ:ကဆေတာငးေသာ
အရာQ<များအား အလ:ပမ<ရပစြခငးအပါအဝင အြပစေပးရန၊ လAက:နကAးရာတင
ပါဝငကျhးလနေသာ အရာQ<များက: သငေလျာစာအေရးယAရန။
• ဘာသာစကားအတားအဆးများက: ေကျာလ_ား၍ေြပာဆ:9:ငေရးတက ရများအေနြဖင
စကားြပနဝနေဆာငမoများ ရယA9:ငေအာင ေဆာငရကေပးရန။
• “ဇနးမယား” အြဖစ ေရာငးစားရန လAက:နကAးြခငးအေပcတ:ငCကားချကတ:ငးက: နယစပ9<စဖက
ဟ:ဘက သညဘက ညÑ9oငးbပး အေရးယAေဆာငရကရန။ ရတ:၏တ: ြပနမoများတင - ၁)
ဒ:ကSခရသAက: Q<ာေဖ၍ ေဘးကငးစာ ြပနလညရယAေရး၊ ၂) ပစားများ၊ လAက:နကAးသAများ9<င
ဝယသAများအပါအဝင နယစပ9<စဘကစလ:းတင ကျhးလနသAများက: ဖမးဆး၍ အေရးယAေရး၊ ၃)
ဒ:ကSခရသAက: တ>:တ9:ငငတငကျနရစခေသာ ကေလးများ9<င ြပနလညဆ:စညးေပးေရး9<င ၄)
ဒ:ကSခရသAက: လ:အပသညအတ:ငး ဝနေဆာငမoများ9<င ချတဆကေပးေရးတ:က: လျငြမနစာ9<င
ထေရာကစာေဆာငရကမo တစရပ ပါဝငေCကာငး ေသချာေစရန။
• လAက:နကAးမoေကျာလ_ားခရသAများ ေဘးကငးစာ အမြပနလာ9:င၍ လ:အပသညဝနေဆာငမoများ
ရယA9:ငေCကာငး ေသချာေရးအတက တ>:တရများ9<ငညÑ9 oငးကာ အေထာကအကAများ ေပးရန။
• အမျ*းသမးရများက: ပ:မ:စ:ေဆာငး၍ ထနးသမးထားေရးအတက နညးဗျhဟာများ
ေရးဆကျငသ:းရန။
• ရာဇဝတမoကျhးလနခရသည အမျ*းသမးများ9<င ဆကဆေနရသည အဖFများအားလ:းတင
အမျ*းသမးအရာQ<များက: စ:စမးစစေဆးသညအခနးကëများတင ထားQ<ရန။
• တ:တများအသ:းြပ*ြခငး9<င ေသဒဏတ:ကသ:ေသာ ညÑ[းပနး9<ပစကသည အြပစေပးမoများက:
အဆ:းသတရန။
• အဆ:ြပ*ထားသည KIO ြပစမoဆ:ငရာဥပေဒအသစသည 9:ငငတကာ လAအခငအေရး
စချနစ9oနးများက: လ:ကနာ၍ လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး အေကာငးဆ:းအေလအထများက:
ထငဟပထားေCကာငး ေသချာြပနစစေဆးရန။
“ငါတ:က: ကေလးတစေယာကေမးေပးရင မငးက:လ_တေပးမယ” 18
• ြပစမoဆ:ငရာဥပေဒသစတစရပ ေဖာေဆာငမo မQ<မချငး၊ လAက:နကAးသညအမoများက: ၂၀၀၅ ခ:9<စ
ြမနမာ9:ငင လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ဥပေဒြပîာနးချကများ9<ငအည အေရးယAရန။
ဝနေဆာငမIများ • လAက:နကAးခရသAများ၊ ၎ငးတ:၏ကေလးများ၊ ၎ငးတ:၏မသားစ:များအေပc လAမoေရးအရ
ဖယCက[>oတချမoက: တ:ကဖျကရန KWA၊ လAမoအသ:ငးအဝ:ငး၊ ဘာသာေရးေခါငးေဆာငများ9<င
ပAးေပါငး၍ ထေရာက၍ ကျယြပန ေသာ လAမoအသ:ငးအဝ:ငး အသပညာေပးအစအစ[များက:
အေကာငအထညေဖာရန။
• ေအာကပါတ:အပါအဝင လAက:နကAးခရbပးလတေြမာကလာခသAများက:
ြပညစ:သညဝနေဆာငမoများေပးရန-
၁) အေရးေပc ခ:လoရနေဂဟာ၊
၂) ေဘးကျပနကျပကာလ9<င ေရQ<ညကာလ 9<စသမေဆးေ9းမo၊
၃) အေရးေပc9<င လ:အပသညအခါ ကျနးမာေရးေစာငေQ<ာကမo ဆကလကေပး၍၊
၎ငးေစာငေQ<ာကမoတင သေ9}သားဖျကမo၊ မးယပသားဖားေစာငေQ<ာကမo9<င HIV ေရာဂါ
ကာကယေဆး9<ငပစÅညးများ၊ စမးသပြခငး9<င က:သြခငး၊
၄) တရားခများအား တရားစဆ:ရန9<င ၎ငးတ:ထမ< ေလျာေCကးရေရးအတက9<င တ>:တ9:ငငQ<
ကေလးများက: အ:ပထနးပ:ငခငရယAေရးအတက ကAညရန ဥပေဒေရးရာ ကAညပပ:းမo၊
၅) ေကျာငးတကြခငး၊ သငတနးတကြခငး အပါအဝင အသကေမးမoအတက ပပ:းမo9<င
၆) အသေရဖျကမoတ:ကဖျကေရးအတက မသားစ:များက: အCကေပးေဆးေ9းြခငး9<င
ြပနလညေပါငးစညးအတAေနေရးက: ပပ:းမo။
ကချငအမျ;းသမးများအသငးသ& • လAက:နကAးသAများ9<င ပစားများအေပc KIO ဥပေဒ9<ငအည အေရးယAမoြပ*လ:ပရန `က*းပမးbပး
လကQ< ၎ငးတ:က: ပညာေပးြခငး9<င ခငလ_တသည အေလအထများQ<ေနြခငးက: အဆ:းသတရန။
• လAက:နကAးခခရသAများအား >:ပကျနးမာေရး၊ စတကျနးမာေရး၊ စားဝတေနေရး9<င ဥပေဒအရ
ေထာကပကAညမoများ အြပညအဝေပးေရး `က*းပမးရန။
• လAက:နကAးခရသAများ၊ ၎ငးတ:၏ကေလးများ၊ ၎ငးတ:၏မသားစ:များအေပc လAမoေရးအရ ဖယCက[
>oတချမoက: တ:ကဖျက9:ငေရး KIO 9<ငပAးေပါငး၍ ရပမရပဖများ၊
19 လAအခငအေရး ေစာငCကညေရးအဖF | ၂၀၁၉ ခ:9<စ မတလ
ဘာသာေရးေခါငးေဆာငများ9<ငအတA လကတကာ ထေရာက၍ ကျယြပန သည လAမoအသ:ငးအဝ:ငး
အသပညာေပးအစအစ[များက: အေကာငအထညေဖာရန။
@&ငငတကာအလNOAငများ၊ @&ငငတကာအဖMအစညးများ@Aင ကမRာက&လသမဂTသ& (UNDP၊ UNICEF၊ OCHA၊ WFP၊ UN အမျ;းသမးများ၊ UNODC၊, UNHCR၊ OHCHR၊ ြမနမာ@&ငင က&လသမဂT ဌာေန ညe@IငးေဆာငရကသfB& း@Aင ကချငြပညနယ@Aင OAမးြပညနယေြမာကပ&ငးတင လ&ပက&ငေနေသာ က&လသမဂTအဖMအစညးများ)
• ြမနမာအစ:း9<ငေရာ KIO ထနးချ*ပေဒသများတငပါ ဤအလ:ပ၌ အေတFအCက*Q<ေသာ
အစ:းရမဟ:တသည အဖFအစညးများက: ေထာကပေပးြခငးအားြဖင လAက:နကAးခရသAများအတက
တ:းြမÑငေပးထားသည ဝနေဆာငမoများက: ပပ:းရန။
• ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညေြမာကပ:ငးQ< ပဋပကSေCကာင ထခ:ကခရေသာ
ေနရပစန ခာခရသAများ9<င အြခားသAများအတက အသကေမးဝမးေကျာငးမoများ
ဖF bဖ*းတ:းတကေစသည စမကနးများက: ပပ:းရန။
• ြမနမာ9:ငငမ< တ>:တ9:ငငသ:ခရးသားသည အလ:ပသမားများအား ၎ငးတ:၏ေဆမျ*းများ9<င
ေြပာဆ:ဆကသယ ေစbပး ၎ငးတ:လAက:နကAးခေနရပါက သတေပးအချကြပေစသည
အကာအကယေပးေသာ စနစတစရပချမ<တ၍ တ>:တ9:ငငအစ:းရ9<င အေကာငအထညေဖာရာတင
ြမနမာ9:ငငအစ:းရ9<င KIO တ:အား ကAညပပ:းရန။
• လAက:နကAးသAများဟ: သသယQ<သAများက: ေစာငCကညသညစာရငးတစခ: ထားQ<ထနးသမးရာတင
လညးေကာငး၊ “ဇနးမယား” အြဖစ ေရာငးစားရန လAက:နကAးသညကစÅများအေပc
အချကအလကများက: ပAးေပါငးေြခရာခရာတငလညးေကာငး ြမနမာအစ:းရ၊ တ>:တအစ:းရ9<င KIO
တ:က: ကAညပပ:းရန။
• COMMIT 9<င “လAက:နကAးမoတ:ကဖျကေရး ပAးေပါငးေဆာငရကမo ပ:မ:အားေကာငးေစေရးအတက
ြပညေထာငစ:ြမနမာ9:ငင9<င တ>:တြပညသAသမÖတ9:ငငတ:အCကား နားလညမoစာခaနလ_ာ” တ:အား
ပ:မ:ေကာငးမနစာ အေကာငအထညေဖာ9:ငေအာငပပ:းြခငး9<င အဆငြမင
ပAးေပါငးေဆာငရကြခငး9<င က:လသမဂâ 9:ငငတကာစာချ*ပ ြပနလညသ:းသပေရး
လ:ပငနးစ[များ9<င အေမရကနြပညေထာငစ: လAက:နကAးမo 9<စစ[အစရငခစာတ:ကသ:ေသာ
“ငါတ:က: ကေလးတစေယာကေမးေပးရင မငးက:လ_တေပးမယ” 20
ယ9èရားများအားြဖင “ဇနးမယား” အြဖစေရာငးစားရနလAက:နကAးမo အဆ:းသတေရး
ပ:မ: က*းပမးရနအတက ြမနမာ9<ငတ>:တအစ:းရတ:အား ဖအားေပးရန။
• ကချငြပညနယ9<င Q<မးြပညနယေြမာကပ:ငးတ:Q< အ9èရာယကျေရာကရန
အလားအလာQ<ေနသAများအား လAသားချငးစာနာေထာကထားမo ကAညပပ:းမoများ ေပးပ:ရာတင
အဆငေြပေချာေမFေအာင ေဆာငရကေပးေရး အတက ြမနမာ9:ငငအစ:းရ၊ တပမေတာ9<င
တ>:တအစ:းရတ:အား တ:ကတနးရန။
• ြမနမာအစ:းရ၊ တ>:တအစ:းရ9<င KIO တ:အား ဤအစရငခစာQ< အCကြပ*ချကများက:
တာဝနယAေဆာငရကေရး တ:ကတနးရန9<င ထ:သ:ေဆာငရကရာတင ၎ငးတ:အား ကAညပပ:းရန။