1.1. δ. Ο ελλαδικός πολιτισμός

ΧΡΟΝΟΣ εποχή του χαλκού

κοντά στη θάλασσα

ΧΩΡΟΣ ηπειρωτική Ελλάδα – οικισμοί

πάνω σε χαμηλούς λόφους

γεωργία

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ κτηνοτροφία

επαφές με αιγαιακό χώρο

ΚΟΙΝΩΝΙΑ προαστική οργάνωση

ΓΛΩΣΣΑ επιβίωσαν τοπωνύμια μέχρι σήμερα : Λυκαβηττός,

Υμηττός, Ιλισσός, Παρνασσός, Κόρινθος

απότομη διακοπή πολιτιστικής

συνέχειας

καμία εξέλιξη στον τρόπο

οργάνωσης

ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ είσοδος

πρώτων ελληνικών φύλων

πιθανοί λόγοι

εσωτερικές

συγκρούσεις

κλειστή

αγροτική

κοινωνία

(όχι πλεόνασμα

=> όχι εμπόριο)

χαρακτηριστικά

κεραμεική

επαφές

με

Κρήτη

1.1 Ο μυκηναϊκός πολιτισμός

ΧΡΟΝΟΣ Ύστερη εποχή του χαλκού (1600-1100 π.Χ.)

ΧΩΡΟΣ Ηπειρωτική Ελλάδα

ΟΝΟΜΑΣΙΑ «Μυκηναϊκός πολιτισμός», επειδή σπουδαιότερο

κέντρο του ήταν η «πολύχρυσος Μυκήνη»

Ελληνικά φύλα εγκαταστάθηκαν στην ηπειρωτική χώρα

δέχτηκαν επιδράσεις από τους

αιγαιακούς πολιτισμούς (ιδίως το

μινωικό)

(Αχαιοί, Δαναοί: εξαπλώθηκαν στον αιγαιακό χώρο

(νησιά, Κρήτη, ακτές Μικράς Ασίας)

Ίωνες, Αργείοι επεκτάθηκαν στην Κύπρο και τις

ανατολικές ακτές της Μεσογείου

Η ΧΩΡΑ Αργολίδα

: οι Μυκήνες, το Άργος, η

Τίρυνθα

στη Μεσσηνία : η Πύλος

[Π]Σπουδαιότερα στη Λακωνία : οι Αμύκλες

κέντρα στη Βοιωτία : ο Ορχομενός,

η Θήβα, ο Γλας

στην Αττική : η Αθήνα, η

Ελευσίνα, ο Μαραθώνας

στη Θεσσαλία : η Ιωλκός

Ομηρικά έπη : πρώτες πληροφορίες για Μυκηναϊκό

κόσμο (φανταστικά δημιουργήματα)

Ερρίκος Σλήμαν : πρώτες ανασκαφές στις Μυκήνες

(1876)

ΟΙ ΠΗΓΕΣ

αρχαιολογικές έρευνες σε πολλά μέρη της Ελλάδας

πολλά ευρήματα

M. Ventris & J. Chadwick : αποκρυπτογράφηση

Γραμμικής Β΄ (1952)

χρησιμοποιήθηκε από ειδικευμένους γραφείς στα

μυκηναϊκά ανάκτορα

είναι συλλαβική γραφή

επικύρωσε την ελληνικότητα του μυκηναϊκού

πολιτισμού

ΓΡΑΜΜΙΚΗ Β΄ πρόκειται για πρώιμη μορφή της ελληνικής

γλώσσας – παλαιότερη των ομηρικών επών

έχουν λογιστικό

περιεχόμενο

οι πινακίδες που σώθηκαν περιέχουν

ονόματα θεών και ανθρώπων γνωστών από τα έπη

δεν έχουν δώσει

συνεχές κείμενο

Μέση εποχή του χαλκού : κλειστή αγροτική

οικονομία

Ύστερη εποχή του χαλκού : εμπόριο

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Επίκεντρο οικονομικών δραστηριοτήτων τα

μέγαρα

[Π] γεωργοί και κτηνοτρόφοι

(πλειοψηφία)

Οι υπήκοοι ήταν ειδικευμένοι τεχνίτες

έμποροι και ναυτικοί

ιερείς και επαγγελματίες

στρατιώτες

πολιτική,

ηγεμόνας (άνακτας) : στρατιωτική,

εξουσία (όχι θεοκρατική οργάνωση)

δικαστική και θρησκευτική

τοπικοί άρχοντες (λααγέτες)

ευγενείς (επέτες)

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

διοικητικοί υπάλληλοι (τελεστές)

[Π] επικεφαλής ομάδας (βασιλεύς)

απλοί πολίτες

δούλοι

κυριαρχούν στην Κρήτη και

καταλαμβάνουν την Κνωσό

τέλη 15ου αιώνα : εκτοπίζουν τους Κρήτες από

το Αιγαίο

επιβάλλουν τη δική τους

θαλασσοκρατία

ΕΞΑΠΛΩΣΗ οι Μυκηναίοι στην Κύπρο

στη Φοινίκη

(Ουγκαρίτ), την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο

14ο και 13ο αιώνα («Αχιγιάβα»,

«Αχαϊβάσα» = Αχαιοί)

εξαπλώνονται

στη Σικελία, τη

Σαρδηνία, την Ισπανία

(ανατολικές ακτές)

στον Εύξεινο Πόντο

(Τρωική εκστρατεία – τέλη

13ου αι.)

14ος & 13ος αι. ανάπτυξη με βάση το

εμπόριο

12ος αι. κατάλυση χετιτικού κράτους

Κύπρος, Αίγυπτος, Ανατολική

Μεσόγειος δέχονται επιθέσεις

οικονομική αποδυνάμωση

οι καταστροφές αποδίδονται στους

λαούς της θάλασσας (+ Αχαϊβάσα)

ΠΑΡΑΚΜΗ δυσκολία Μυκηναίων στις εμπορικές

επαφές με την Ανατολή

τερματισμός εμπορικών επαφών

κλονισμός μυκηναϊκής οικονομίας

εσωτερικές διενέξεις

ολοκλήρωση καταστροφής από

δυναστικές έριδες

συγκρούσεις

ΣΤΟΙΧΕΙΑ η κοινή γλώσσα

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΠΟΥ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΟΥΝ κοινές

θρησκευτικές δοξασίες

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ ομοιομορφία

υλικού βίου (τέχνη,

όπλα, ενδυμασία)

ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ : αυστηρή συγκρότηση : ιδεολογική και

αισθητική εξάρτηση από τα ανάκτορα

ανοιχτός χώρος

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ : ανάκτορο : ισχυρά τείχη - μέγαρο

πρόδομος - πολλά διαμερίσματα

κυρίως μέγαρο

ΤΕΧΝΗ

ΤΑΦΟΙ : θολωτοί (θάλαμος - είσοδος - διάδρομος) -

«θησαυρός του Ατρέως»

αρχικά : μινωική

επιρροή - φυσιοκρατία

ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ & ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ

ύστερα :

τελετουργικές σκηνές, πολεμικές ή

κυνηγιού