nacionalni_spomenik

POKRETNO DOBRO – FONDOVI I ZBIRKE HISTORIJSKOG ARHIVA

SARAJEVO

KOJI SU PROGLAŠENI NACIONALNIM SPOMENIKOM BOSNE I HERCEGOVINE

Arhivska građa koju posjeduje Historijski arhiv Sarajevo sistematizirana je po grupama:

1. Zbirke i fondovi na orijentalnim jezicima

2. Uprava

3. Sudstvo

4. Prosvjeta, nauka i kultura

5. Zdravstvo i socijalna politika

6. Privreda

7. Društveno-politiĉke organizacije

8. Porodiĉni i liĉni fondovi

9. Zbirke.

ZBIRKE I FONDOVI NA ORIJENTALNIM JEZICIMA

Najstarija arhivska građa u našem arhivu datira iz osmanskog perioda. U okviru Orijentalne

zbirke saĉuvano je preko 14 000 arhivskih jedinica. Ta arhivsko-rukopisno-štampana građa (na

turskom, arapskom i perzijskom jeziku, kao i na bosanskom pisana arapskim pismom), sastoji se

od dokumenata, deftera (popisne knjige), sidţila (sudskih protokola), rukopisnih i štampanih

knjiga, salnama (godišnjaka), takvima (kalendara), novina, ĉasopisa, geografskih karata i sliĉno.

Istiĉe se kasniji prijepis rukopisa “Elvasijjetu Ebu Hanife” (Oporuka Ebu Hanife koji je umro 767., tj.

150. godine po Hidţri). Najstariji originalni dokument je emer-nama Gazi Husrev-bega, bosanskog

namjesnika najzasluţnijeg za urbani razvoj Sarajeva, iz 1532. godine koja, predstavlja ukaz o

slobodi vjeroispovijesti svih ţitelja Sarajeva.

Među defterima posebno je zanimljivo pet deftera sarajevskog saraĉkog esnafa iz godina

1726, 1750, 1777, 1789. i 1823. Rijetkost među štampanim knjigama je “Kitab-ul-muhassas” –

veliki rjeĉnik arapskog jezika u 17 svezaka. Njega je napisao Ebul-Hasan b. Ismail u Španiji (umro

1065, odnosno 458. godine po hidţri), a štampan je u Istanbulu od 1898. do 1902. godine. Rjeĉnik

spada među najvrijednija djela stare arapske filologije. Znatan broj od preko 1000 orijentalnih

manuskripata spada u remek-djela orijentalne kaligrafije i ornamentike. Ova Zbirka, po kvalitetu i

kvantitetu građe, spada zajedno sa Gazi Husrev-begovom bibliotekom, među jedne od

najznaĉajnijih zbirki orijentalne arhivske građe u Evropi.

Zbirke

1. Zbirka Acta Turcica (Sign. OZ; ZAT-001)

Dokumenti ove Zbirke potjeĉu od raznih lokalnih, pokrajinskih i centralnih organa osmanske

administracije, kao i privatnih lica, a odnose se uglavnom na Sarajevo, njegovu bliţu okolinu i na

unutrašnjost Bosne i Hercegovine. Predstavljaju znatnu vrijednost za prouĉavanje prošlosti Sarajeva

i njegove okoline. Najstariji dokumenti koji se odnose na Sarajevo su prijepisi vakufnama

bosanskih namjesnika Isa-bega iz 1461. godine, Ajas-bega iz 1477. godine i Gazi Husrev-bega iz

1531. godine, kao i njegova emernama o slobodi vjeroispovijesti svih stanovnika Sarajeva iz 1532.

godine.

Dokumenti Zbirke su razliĉitog sadrţaja, a po formi su: fermani (sultanske zapovijesti),

berati (dekreti), bujuruldije (vezirske naredbe), hudţeti (sudske odluke), ilami (sudska rješenja),

murasele (sudski pozivi), ĉifĉijski, najamni i kupoprodajni ugovori, poreske, gruntovne i građevinske

isprave, privatne, poslovne i sluţbene korespodencije, razne potvrde i priznanice, obraĉuni, spiskovi,

popisi isl.

Pomoću te dokumentacije moţe se sagledati razvoj i ţivot Sarajeva, ekonomsko-politiĉke

prilike, imovinsko-pravni i posjedniĉki odnosi, kulturni i vjerski ţivot, obiĉaji i drugo.

Zbirka je nastala poklonima ili otkupom od raznih institucija ili pojedinaca.

Građa: raznog porijekla; vremenski raspon: 1461-1914; kutija: 9; sređena, pristupaĉna;

jezik: bosanski, turski; pismo: arapsko, latinica; analitiĉki inventar.

2. Zbirka vakufnama (Sign. OZ; ZVKN-002)

Vakufname, isprave o zavještanju u vakufske svrhe, pruţaju izvanredne podatke za ekonomsku

i kulturnu historiju, građevinski razvitak kao i upoznavanje pravnih odnosa.

Uglavnom su to prijepisi vakufnama iz 19. stoljeća koje se odnose na Sarajevo i njegovu

okolinu, kao i prijevodi raznih vakufnama od 16. do 19. stoljeća.

Zbirka je 1963. godine otkupljena od Alije Bejtića.


jezik: turski, bosanski; pismo: arapsko, latinica; sumarni inventar.

3. Zbirka vasijetnama (Sign. OZ; ZVSN-003)

Vasijetname, dokumenti o oporuci, uglavnom se odnose na sarajevske porodice. Gotovo sve ih

je prepisao ili pisao poznati sarajevski kaligraf Ĉuĉak, pa i stoga predstavljaju vrijednost.

Zbirka je 1955. godine preuzeta u Arhiv otkupom od Zibe Ĉuĉak iz Sarajeva.

Građa: raznog porijekla; vremenski raspon: 1699-1908; kutija 1; sređena, pristupaĉna;

jezik: turski; pismo: arapsko; sumarni inventar.

4. Zbirka deftera (Sign. OZ; T-004)

Defter je, zavisno od namjene, biljeţnica, registar, protokol, raĉunska ili trgovaĉka knjiga

dugovanja i potraţivanja ekonomije, zanatstva, spahijsko-ĉifĉijskih odnosa, sudstva i sl.

U Zbirci su najbrojniji trgovaĉki, spahijski i zanatlijski defteri. Najviše trgovaĉkih deftera

odnosi se na sarajevske trgovaĉke firme Kumašin i Uţiĉanin-Kreševljaković, a spahijski na porodice

Fadilpašić, Sijerĉić, Softić i druge. U Zbirci se nalaze i defteri sarajevskih vakufa (Gazi Husrev-

begova, Isa-begova, Mehmed-begova i dr.), zatim defter hapšenika-duţnika sarajevskog kadiluka iz

1843/44. godine, reprodukcija katastarskog deftera Bosanskog sandţaka iz 1468/69. godine i dr.

Posebnu vrijednost predstavlja pet deftera sarajevskog saraĉkog esnafa za period 1726-1823.

godina.

U okviru Zbirke deftera je i šest sidţila – sudskih protokola. To su: sidţil Temišvarskog

kadiluka za period 1651-1653. godina, tri sidţila visoĉkog šerijatskog suda iz 1622, 1839. i 1868.

godine i dva sidţila (fragmenti) Livanjskog kadiluka 1871. i 1872-1874. godine. Pored akata

regionalnog karaktera u sidţilima su zabiljeţeni i prijepisi sultanskih fermana, berata i vezirskih

bujuruldija.

Zbirka je nastala i preuzimana u Arhiv u duţem vremenskom periodu i formirana je

poklonima Arhivu i otkupom od raznih institucija ili pojedinaca.


jezik: turski, bosanski; pismo: arapsko, latinica; analitiĉki inventar.

5. Zbirka rukopisa (Sign. OZ; R-005)

Zbirka rukopisnih knjiga (manuskripata) na orijentalnim jezicima (arapski, turski i perzijski)

posjeduje 802 kodeksa sa 1305 rukopisnih djela (originala ili prijepisa). Tematika ovih rukopisnih

djela je raznovrsna i obuhvata uglavnom slijedeće nauĉne discipline: filologiju orijentalnih jezika

(gramatika, sintaksa, ortografija, leksikografija), filozofiju (teorija spoznaje, logika, didaktika,

metafizika), teologiju, historiju, geografiju, Kur’an i nauke o Kur’anu (tefsir, tedţvid, kiraet, hadis),

prirodno-matematiĉke nauke, medicinu, uređenje drţave i društva, lijepu knjiţevnost (poezija i

proza), islamsko pravo itd.

U Zbirci se nalaze i prijepisi djela nekih najstarijih arapskih, turskih, perzijskih i bosanskih

pisaca. Vrijedi istaći oko 50 rukopisa na bosanskom jeziku pisanih arapskim pismom. Od znaĉajnih

bosanskohercegovaĉkih autora koji su pisali na orijentalnim jezicima u Zbirci su zastupljeni: Hasan

Kafi Prušĉak, Hasan Kaimija, Mula Mustafa Firakija, Muhamed Nerkesi, Hevai Muhamed Uskufi i

drugi.

Znatan broj rukopisa spada među remek-djela orijentalne kaligrafije i ornamentike, a u

nekima su naroĉito estetski komponovane prve stranice i naslovi. U tom smislu treba izdvojiti oko

40 rukopisnih primjeraka Kur’ana, od kojih je najstariji priojepis iz 1599. godine.

Zbirka rukopisa nastala je u duţem vremenskom periodu i u Arhiv je preuzimana

poklonima ili otkupom od raznih institucija ili pojedinaca.

Građa: raznog porijekla; vremenski raspon: 16-20 stoljeće; kutija 105; sređena,

pristupaĉna; jezik: arapski, turski, perzijski, bosanski; pismo: arapsko, latinica; kataloški uređen

inventar rukopisa.

6. Zbirka rukopisa i knjiga Mehmeda Teufika Okića (Sign. OZ; MTO-006)

Hafiz Mehmed Teufik Okić (umro 1932. godine u Sarajevu), zauzimao je visoke poloţaje u

Islamskoj vjerskoj zajednici Bosne i Hercegovine za vrijeme Austro-Ugarske monarhije i Kraljevine

Jugoslavije. Bio je profesor i direktor Osman-kapetanove medrese u Graĉanici (1901-1910), ĉlan

Ulema-medţlisa i zamjenik reis-ul-uleme, te vršilac duţnosti reis-ul-uleme od 1912. do 1914.

godine. Bavio se i nauĉnim i izdavaĉkim radom, naroĉito prouĉavanjem knjiţevnih radova naših

ljudi i historijom Bosne i Hercegovine.

Rukopisni dio Zbirke posjeduje 168 kodeksa koji sadrţe 240 djela. Predstavlja veliku

nauĉnu i kulturnu vrijednost. Dio Zbirke sa štampanim knjigama sadrţi 555 knjiga na arapskom

(350), turskom (194), perzijskom (11) i bosanskom jeziku (2). Obuhvata širok spektar nauĉnih

oblasti i u njoj se, pored ostalih, nalaze i djela turskih i arapskih historiĉara: Dţevdet-paše Naima,

Ibn Halduna, Evlije Ĉelebije i drugih. Među štampanim djelima nalazi se dobar broj onih koje su

pisali ili komentarisali bosanskohercegovaĉki autori, kao i priliĉan broj salnama koje su štampane

u Vilajetskoj štampariji u Sarajevu.

Zbirka je preuzeta u Arhiv 1972. godine kupovinom od Muhameda Okića.

Građa: raznog porijekla, knjige i rukopisi; vremenski raspon: 1495-1932; kutija: 23, knjiga

555; sređena, pristupaĉna; jezik: arapski, turski, perzijski, bosanski; pismo: arapsko, latinica;

analitiĉki inventar.

7. Zbirka dokumenata prof. Hamdije Kreševljakovića (Sign. OZ; ZHK-007)

Hamdija Kreševljaković (1888-1959) spada među najznaĉajnije i najplodnije historiĉare Bosne i

Hercegovine. Napisao je veći broj knjiga, monografija, ĉlanaka, prikaza i dr. (preko 300

bibliografskih jedinica) iz ekonomske, kultirne, društvene i politiĉke historije Bosne i Hercegovine u

vrijeme osmanske uprave.

Zbirka je nastala kao plod dugogodišnjeg nauĉno-istraţivaĉkog rada prof. Hamdije

Kreševljakovića i potiĉe iz raznih izvora. Dokumenti se uglavnom odnose na Sarajevo i Bosnu i

Hercegovinu i predstavljaju skoro svu vrstu dokumenata koje je izdavala osmanska administracija

(fermeni, berati, bujuruldije i sl.).

Dio Zbirke preuzet je u Arhiv 1956. godine, otkupom od samog Hamdije Kreševljakovića, a

kasnije, u periodu od 1960. do 1962. godine, otkupom od Razije Kreševljaković.


jezik: turski, bosanski; pismo: arapsko, latinica; analitiĉki inventar.

8. Zbirka fotosnimaka dokumenata osmanskog perioda iz Dubrovaĉkog arhiva

(Sign. OZ; FDA-008)

Zbirka se sastoji od 252 fotosnimka raznih dokumenata znaĉajnih za prouĉavanje historije

Sarajeva iz Dubrovaĉkog arhiva, a odnose se na period od 16 do 18 stoljeća.

Preuzeto u Arhiv 1957. godine kupovinom od Hazima Šabanovića.

Građa: raznog porijekla; vremenski raspon: 16-18 stoljeće; kutija 1; djelimiĉno sređena,

pristupaĉna; jezik: turski; pismo: arapsko; sumarni inventar.

9. Zbirka štampanih knjiga na orijentalnim jezicima (Sign. OZ; ZŠK-009)

Od osnivanja Arhiva vršeno je prikupljanje i nabavka knjiga na orijentalnim jezicima (arapski,

turski i perzijski), kao i onih na bosanskom jeziku pisanih arapskim pismom. Prikupljanje je vršeno

kako radi korištenja pri radu struĉnim radnicima Arhiva i pruţanja usluga korisnicima, tako i radi

okupljanja na jednom mjestu što većeg broja, za naše prilike, rijetkih publikacija i izdanja. Zbirka

se i danas (trenutno) nadopunjuje, a vremenom je postala jedan vid specijalizirane biblioteke

zatvorenog tipa. Njeni korisnici su uglavnom kulturni i nauĉno-istraţivaĉki radnici, studenti i đaci.

Zbirka broji 1630 biblioteĉkih jedinica inventarisanih i obrađenih po UDK sistemu.

Strukturu njenog fonda ĉine knjige prvenstveno iz oblasti filologije orijentalnih jezika,

historije, geografije, knjiţevnosti, prava, filozofije. Treba istaći i znatan broj knjiga ĉiji su autori

bosanskohercegovaĉki nauĉnici i knjiţevnici koji su pisali na orijentalnim jezcima ili se bavili

alhamijado knjiţevnošću. Jedan dio zbirke ĉini i periodika : salname (godišnjaci), takvimi te

ĉasopisi koji su izlazili u Bosni i Hercegovini nakon formiranja štamparije. Nabavka knjiga se vrši

uglavnom kupovinom, otkupom, poklonima ili razmjenom s arhivima, muzejima i bibliotekama iz

Bosne i Hercegovine i inostranstva.

Fondovi

10. Hadţi Sinanova tekija (Sign. OZ; HST-010)

Negdje sredinom 17. stoljeća u Sarajevu je osnovana Silahdar Mustafa-pašina tekija, u narodu

poznatija kao Hadţi Sinanova tekija. Derviši ove tekije pripadali su kadirijskom tarikatu. Prvi

poznati šejh Hadţi-Sinanove bio je Hasan Kaimi, pisac i pjesnik, koji je zbog javnog istupanja protiv

špekulacije sarajevskih trgovaca protjeran iz Sarajeva 1682. godine. Umro je u Zvorniku 1692/93.

godine, gdje je i ukopan blizu zvorniĉke tvrđave. Tokom svog postojanja tekija je u više navrata, iz

raznoraznih razloga, zatvarana ili joj je zabranjivan rad. Zgrada tekije je kulturni spomenik pod

zaštitom drţave. Za prouĉavanje historije Sarajeva, a posebno historije derviških redova i tekija,

građa ovog fonda predstavlja izuzetno znaĉajan izvor prouĉavanja. Fond Hadţi-Sinanove tekije

obuhvata dokumente, rukopise i štampane knjige koje su u tekiji prikupljene tokom njenog

postojanja.

Fond je preuzet u Arhiv 1959. godine od Munire Misirlić

Građa: nepotpuna; vremenski raspon: 1592-1945; kutija: 31; sređena, pristupaĉna; jezik:

turski, arapski, perzijski, bosanski; pismo: arapsko, latinica; analitiĉki inventar.

11. Skender-pašin vakuf – Sarajevo (Sign. OZ; SPV-011)

Nakon što je 1466/67. godine postavljen za vezira u Bosni, Skender-beg poĉinje, u okolici Gazi

Isa-begovih građevina, da gradi nakšibendijski hanikah. Naspram njega je za sebe podigao jedan

saraj. U neposrednoj blizini sagradio je veliki karavan-saraj, a uz njega i dućane: berberski,

timurdţijski, bakalski, ekmekĉijski (ukupno 11 dućana). Prihode ovih dućana uvakufio je za

odrţavanje hanikaha. Arhivska građa fonda odnosi se na spomenuti vakuf (period 19. i 20.

stoljeća), kao i na druge sarajevske vakufe kojima je mutevelija bio Hašimaga Dernišlija i njegovi

nasljednici.

Fond je preuzet u Arhiv 1962. godine otkupom od Almase Imamović


turski, bosanski; pismo: arapsko, latinica; analitiĉki inventar.

Porodiĉni fondovi

12. Bakarević (Sign. OZ; PB-012)

Bakarevići su jedna od najuglednijih sarajevskih porodica. Bili su poznati trgovci ĉohom sa

razgranatom trgovaĉkom mreţom po cijeloj Bosni i Hercegovini. Posjedovali su i ĉifluke u okolici

Sarajeva. Ispod Bistrika i danas postoji Bakarevića ulica

Fond je preuzet u Arhiv otkupom od Tarika Foĉe 1960. godine.

Građa: nepotpuna; vremenski raspon: 1805-1910; kutija: 5; sređena, pristupaĉna; jezik: turski,

bosanski; pismo: latinica, arapsko; analitiĉki inventar.

13. Dţebo (Sign. OZ; PDţB-013)

Ugledna sarajevska porodica. Fond je preuzet u Arhiv otkupom od Sejfe Dţebo 1953. godine.


turski, bosanski; pismo: latinica, arapsko; analitiĉki inventar.

14. Dţinić (Sign. OZ; PDţN-014)

Poznata sarajevska porodica. Fond porodice Dţinić preuzet je u Arhiv u dva navrata, 1955.

godine jedan dio je kupljen od Haseĉić Saliha i drugi dio 1956. godine otkupom od Aiše Dţinić.



15. Fadilpašić (Sign. OZ; PFP-015)

Rodonaĉelnik ove porodice je Fadil-efendija Šerifović koji je 1840. godine unaprijeđen za miri-

livu (divizijskog generala) kliškog i zvorniĉkog alaja (puka) i od tada se zove Fadil-paša. Fadilpašići

su poznata i uticajna porodica tog vremena. Posjedovali su veliki konak pod Bistrikom, kao i velika

imanja duţ ĉitave Bosne i Hercegovine sa kojih su ubirali znatne prihode. Mustaj-beg Fadilpašić bio

je prvi gradonaĉelnik Sarajeva 1878. godine nakon ulaska austrougarskih okupacionih snaga.

Arhivska građa preuzeta je u Arhiv otkupom od Hasana Hadţijahića 1953. i Fahrije

Fadilpašić 1958. i 1959. godine.



16. Glođo-Svrzo (Sign. OZ; PGZ-016)

U periodu 1954-1957 godine Arhiv je u tri navrata, od nasljednika porodice Svrzo, prikupio i

otkupio arhivsku građu koja se odnosi na ţivot i djelovanje poznatih aginskih, begovskih i

ulemanskih sarajevskih porodica Svrzo i Glođo. Negdje sredinom 19. stoljeća ţenidbenim i

udadbenim vezama faktiĉki dolazi do fuzije ovih dviju porodica. Bili su veoma aktivni u društvenom

i politiĉkom ţivotu Sarajeva, posebno uoĉi i poslije austrougarske okupacije i poznati su kao veliki

pobornici i zastupnici pokreta za kulturnu, vjersku i prosvjetnu autonomiju Bošnjaka.



17. Hadţišabanović (Sign. OZ; PHŠ-017)

Ugledna sarajevska porodica koja je imala znaĉajnu ulogu u društvenom i kulturnom razvoju

Sarajeva od sredine 18. stoljeća.

Građa preuzeta u Arhiv otkupom od Zehre Hadţišabanović tokom 1954. godine.

Građa: nepotpuna; vremenski raspon: 1715-1890; kutija 5; sređena, pristupaĉna; jezik:


18. Handţić (Sign. OZ; PHNDţ-018)

Građa preuzeta u Arhiv 1954. godine otkupom od Dţemala Handţića.



19. Kabadaja (Sign. OZ; PKB-019)

Aginska porodica Kabadaja bavila se vađenjem ţeljezne rude iz majdana u Varešu i trgovinom

gotovih proizvoda s trgovcima iz Dubrovnika.

Građa preuzeta u Arhiv 1962. godine otkupom od Šemsudina Korića.



20. Kreĉo (Sign. OZ; PKĈ-020)

Ugledna sarajevska trgovaĉka porodica. Građa preuzeta u Arhiv 1965. godine otkupom od

Nezira Kreĉe.

Građa: nepotpuna; vremenski raspon: 1788-1921; kutija 1; sređena, pristupaĉna; jezik:


21. Kumašin (Sign. OZ; PKŠ-021)

Fond ugledne trgovaĉke porodice Kumašin iz Sarajeva obuhvata dokumentaciju razne

provenijencije kao što su imovinsko-pravna akta, dokumenti organa vlasti i privrednih organizacija,

ostavštine, trgovaĉke popise i korespodenciju.

Građa preuzeta u Arhiv tokom 1963. godine otkupom od Muhameda Kumašina.



22. Mravović (Sign. OZ; PMR-022)

Ugledna sarajevska porodica Mravović koja se bavila saraĉkim zanatom i trgovinom. Građa

preuzeta u Arhiv 1963. godine otkupom od Nazifa Ljuce.

Građa: nepotpuna; vremenski raspon: 1752-1919; kutija: 1; sređena, pristupaĉna; jezik: turski,

bosanski; pismo: arapsko, latinica; analitiĉki inventar.

23. Pertev (Sign. OZ; PPER-23)

Građa preuzeta u Arhiv 1962. godine otkupom od Osmana Perteva.


turski; pismo: arapsko, analitiĉki inventar.

24. Saraĉević (Sign. OZ; PSAR-024)

Građa preuzeta u Arhiv otkupom od Tajiba Saraĉevića u periodu 1954.-1957. godine.

Građa: nepotpuna; vremenski raspon: 1716-1917; kutija:1; sređena, pristupaĉna; jezik: turski,

bosanski; pismo: arapsko, latinica; analitiĉki inventar.

25. Uţiĉanin-Kreševljaković (Sign. OZ; PUK-025)

Arhivsko-rukopisni materijal trgovaĉkih porodica Uţiĉanin-Kreševljaković preuzet je u Arhiv

1966. godine otkupom od Razije Kreševljaković i 1968. godine otkupom od Timura Numića.

Obuhvata trgovaĉke deftere i dokumentaciju, kao i raznu korespodensiju.

Građa: nepotpuna; vremenski raspon: 18-20 stoljeće; kutija: 30; djelimiĉno sređena,

pristupaĉna; jezik: turski, njemaĉki, bosanski; pismo: arapsko, latinica; sumarni inventar.

26. Zildţić (Sign. OZ; PZIL-026)

Arhivska građa koja se odnosi na djelatnost porodice Zildţić preuzeta je u Arhiv 1963. godine

otkupom od Šaćira Zildţe.



UPRAVA

27. Vladin povjerenik za zemaljski glavni grad Sarajevo / Regierungskommissär für die

Landeshauptstadt Sarajevo (Sign. VP-3 / R.C.)

Vladinom povjereniku za glavni zemaljski grad Sarajevo (Vladino povjereništvo) bila je

povjerena uprava javne sigurnosti i reda, ali i kontrola nad radom Gradskog poglavarstva grada

Sarajeva i Gradskog zastupstva, gdje je on vaţio kao zvaniĉni predstavnik najviše vlasti u zemlji.

Agenda politiĉke ovlasti prve instance bila je predana Gradskom poglavarstvu grada Sarajeva, tj.

kod Poglavarstva postavljenom Vladinom povjereniku. On je također upravljao gradskom straţom,

a od 1907. godine pri njemu je i školski nadzornik za grad Sarajevo.

Vladin povjerenik bio je direktno podređen Zemaljskoj vladi i posredovao je između općine i

vrhovne vlasti. Nakon što je ukinuto Ravnateljstvo redarstva 1884. godine, ured Vladinog

povjerenika preuzima i ingerencije ovog Ravnateljstva. On je mogao raspustiti sjednicu općinskog

zastupstva i imao je pravo kontrole nad GP-om u vršenju upravnih poslova, rukovanja općinskom

imovinom i ispitivanja općinskih raĉuna. Pregledavao je, ovjeravao i potpisivao sve zapisnike

sjednica Općinskog zastupstva, pri ĉemu je bio ovlašten da obustavi izvršenje svakog zakljuĉka za

koji bi smatrao da je štetan po javne interese. On je imao veoma široka prava i ovlaštenja.

Osnivanjem Ravnateljstva redarstva za Bosnu i Hercegovinu, 1917. godine, znatno je suţena

kompetencija Vladina povjerenika, a ukinut je 1918. godine

Knjige:

1. Registri: 1904-1912, knjiga 13;

2. Protokoli 1903-1915, knjiga 22;

3. Dva protokola (1902 i 1918.) Kazneni spisi? s tekućim brojevima i

brojevima urudţbenih zapisnika.

Spisi: vremenski raspon od 1890-1916, kutija oko 840.

Ovaj fond djelimiĉno je oĉuvana i registraturski sređena cjelina. Izvršeno je sređivanje

arhivske građe po brojevima-kronološki i ustanovilo se da u ponekim fasciklama nedostaju ĉitave

cjeline od po 1.000 brojeva, a unutar saĉuvanih cjelina preteţno polovina spisa nedostaje. Za

godine 1890-1900 arhivska dokumentacija saĉuvana je fragmentarno, a od 1901, pa do 1915.

godine građa je saĉuvana u kontinuitetu, a za 1916. postoje samo prezidijalni spisi (483 spisa).

Građa je relativno pristupaĉna.

Jezik ove administracije bio je njemaĉki i zemaljski, a ponekad i mađarski, a pisalo se

goticom, latinicom i ćirilicom.

28. Gradsko poglavarstvo grada Sarajeva (Sign. GP-1)

Fond Gradskog poglavarstva grada Sarajeva ĉini znaĉajnu, prvorazrednu arhivsku građu koju

posjeduje Historijski arhiv Sarajevo. Kao fond iz djelatnosti javne uprave u gradu Sarajevu

predstavlja kompletnu dokumentaciju za tri historijsko-politiĉka perioda: austrougarske okupacije

(1878–1918); Kraljevine SHS /kasnije Jugoslavija (1918–1941) i Nezavisne drţave Hrvatske

(1941-1945).

Gradsko poglavarstvo je izvršni organ koji djeluje pod kontrolom Općinskog zastupstva,

odnosno Zemaljske vlade. Prema redarstvenim propisima bilo je dužno da se brine o obavljanju

komunalnih i sigurnosnih poslova u gradu Sarajevu: oko asfaltiranja i čišćenja ulica, rasvjete,

kanalizacije, čišćenja hanova, popravljanju mostova i kanalizacije, odbrane od požara i poplava.

Također je bilo dužno da se brine i pomaže upravi oko prikupljanja poreza i mjesnoj policiji u

održavanju reda i lične i imovinske sigurnosti. Pored ovih poslova GP je rješavalo neka pitanja iz oblasti ĉuvanja i upravljanja općinskom

imovinom, staranjem oko školskih i raznih drugih poslova poput zdravstva, opskrbe siromašnih,

smještaja stanovništva, smještaja i pribavljanja vozila, konja i hrane za vojne i civilne potrebe.

Ovaj fond preuzet je od Narodnog odbora grada Sarajeva u nekoliko mahova, 1948, 1949,

1952, 1953. godine. Pored dokumentacije koja se iskljuĉivo odnosi na rad Gradskog poglavarstva

saĉuvani su i dijelovi gradskih ureda: Gradske aprovizacije, Dohodarstveni ured i Gradski fizikat. Od

kako se ovaj veliki fond nalazi u posjedu Historijskog arhiva Sarajeva, izvršeno je njegovo

kompletiranje, kao i sređivanje po principu provenijencije (spisi po djelovodnom protokolu). Knjige

su razvrstane po materiji- sadrţaju, a unutar svake grupe po hronološkom redu.

Za austrougarski period saĉinjen je sumarni popis arhivskih jedinica, a za godine 1879, 1880. i

1890 -1894. je priređen analitiĉki inventar. Za period između dva svjetska rata (do 1940. godine)

izrađen je analitiĉki inventar GP-a za 1919-1929. godinu. Dalji rad na obradi arhivske građe GP-a

je u toku.

Fond sadrţi oko 2645 kutija GP-a. Pored njih tu je još i 17 svezaka raznih sluţbi GP-a, 86 kutija

Dohodarstvenog ureda, 28 kutija Gradskog fizikata, sedam kutija Gradske aprovizacije i tri kutije

Građevinskog odjela (za ove tri kutije je urađen analitiĉki inventar).

Također je urađen i djelimiĉan popis knjiga GP-a. Popisani su svi djelovodni protokoli i imenski

registri za period 1879-1945. (730 knjiga). Popis ostalih knjiga iz austrougarskog perioda je u

cijelosti urađen dok je u tijeku popis knjiga iz perioda 1919 – 1945.

Historijski arhiv Sarajevo također posjeduje određen broj knjiga Zapisnika sjednica Gradskog

vijeća / zastupstva (jedna knjiga za godine 1878 i 1879., jedna knjiga za godine 1885, 1886 i

1887, jedna knjiga za period 1888-1893, jedna knjiga za 1908-1910, jedna knjiga za 1914.

godinu, jedna fascikla zapisnika redovnih i venrednih sjednica iz 1879. i 1881. godine i 19 knjiga

za period 1919- 1940.).

29. Statistiĉki odsjek Zemaljske vlade za Bosnu i Hercegovinu: Popis ţiteljstva u Bosni i

Hercegovini 1910. godine-Sarajevo (Sign. SUGO-2)

Ĉetvrti popis stanovništva obavljen je 1910. godine pod upravom Statistiĉkog odsjeka

Zemaljske vlade za BiH. Prije popisa izvršena je numeracija svake kuće i utvrđena topografija

mjesta Popis je poĉeo 10.10. 1910. po naredbi Vlade iz 16. 9. 1909. Uz ţiteljstvo popisana je i

najvaţnija stoka. U gradovima Sarajevu, Banja Luci, Mostaru, Bihaću, Travniku i Tuzli izvršen je i

popis prilika stanovanja. Popisom su upravljali kotarski uredi uz sudjelovanje općinskih ureda. U

glavnom gradu Sarajevu popis je povjeren Vladinom povjereniku.

Građa je potupna, nesređena i trenutno još nije dostupna (broj mapa oko 130).

30. Drţavno ravnateljstvo za gospodarstvenu ponovu - podruţnica Sarajevo (Sign. DRG-6)

Državno ravnateljstvo za ponovu, osnovano zakonskom odredbom 24. 06. 1941.

godine i Državno ravnateljstvo za gospodarstvenu ponovu, osnovano 1. 7. 1941. godine, spajaju se

u jedno Drţavno ravnateljstvo za ponovu, 15. 9. 1941. godine.

Po uspostavljanju organa vlasti Nezavisne drţave Hrvatske u Bosni i Hercegovini Jevreji su

morali prijaviti svu imovinu i pokretnu i nepokretnu, to su radili na obrascima 1 i 2, koji su

sadrţavali: osobne i porodiĉne podatke, detaljne podatke o pokretnoj i nepokretnoj imovini,

ušteđevini, dionicama i sl.

Za oduzetu imovinu, uglavnom Jevreja i Srba, drţava je postavljala povjerenike da njome

upravljaju, i to u zavisnosti od vrijednosti i veliĉine imovine, od jednog do pet povjerenika. U

Poĉetku su postavljeni povjerenici u svim radnjama gdje su vlasnici Jevreji i Srbi.

Na Ţidove, kao i Cigane su se odnosili posebni propisi. Oni su bili obuhvaćeni „Zakonskom

odredbom o rasnoj pripadnosti“. Cigani nisu bili interesantni za NDH jer oni nisu imali nikakvu

pokretnu i nepokretnu imovinu.

Pokretna imovina, ušteđevina i sl. je zapisniĉki oduzimana i pod određenim uvijetima i

okolnostima isplaćivani su skromni iznosi vlasnicima, za preţivljavanje.

Zakonskom odredbom od 30. 12. 1941. godine ukinuto je Drţavno ravnateljstvo za ponovu,

a likvidirano je 23. 2. 1942. godine. Tada je napravljen izvještaj o radu i likvidaciji ovog

ravnateljstva.

Arhivska građa ovog fonda preuzeta je u Arhiv od Gradske uprave drţavnih nekretnina,

1949. godine. Fond je smješten u šest kutija i izrađen je analitiĉki inventar, također je i

mikrofilmovan i dostupan je istraţivaĉima. Jezik fonda je hrvatski, a pisan je latinicom.

31. Gradsko poglavarstvo Sarajevo – Ured za upravu ţidovskim nekretninama (Sign. UŢN-

13)

Pri Gradskom poglavarstvu Sarajevo osnovan je Ured za upravu ţidovskim nekretninama,

27. 8. 1941. godine. Drţavno ravnateljstvo za ponovu je odredilo GP-u da otvori ovaj ured, koji je

vodio brigu uglavnom o stambenim zgradama ali je imao i evidenciju radnji i tvrtki Jevreja, a Savez

Napretkovih zadruga upravljao je radnjama i tvrtkama Jevreja (izdavao u najam-bez inventara, jer

se o inventaru iz radnji i stanova brinulo Gradsko poglavarstvo preko svog Ureda za pokretnosti),

kasnije i prodavao radnje i tvrtke.

Po gašenju Drţavnog ravnateljstva za ponovu, a kasnije gašenjem Ureda za upravu

ţidovskim nekretninama, poslove preuzima Riznično upraviteljstvo – Ured za podržavljeni imetak

Sarajevo, 1. 11. 1942. godine.

Arhivska građa ovog fonda preuzeta je u Arhiv od Gradske uprave drţavnih nekretnina,

1949. godine. Fond je smješten u 15 kutija i izrađen je analitiĉki inventar, također je i

mikrofilmovan i dostupan je istraţivaĉima. Jezik fonda je hrvatski, a pisan je latinicom.

32. Rizniĉno upraviteljstvo u Sarajevu – Ured za podrţavljeni imetak (Sign. RU-11)

Ovaj ured je vodio evidenciju i upravljao nekretninama onih koji su morali napustiti ili su

odvedeni u koncentracione logore. Arhivska građa je preuzeta 1949. godine od Gradske uprave

Drţavnih nekretnina. Vremenski raspon građe je 1942-1945. godina. Trenutno je fond (preko 100

kutija) u obradi i sređivanju, i radi se na izradi analitiĉkog inventara kao i na mikrofilmovanju.

33. Narodni odbor grada Sarajeva ili Gradski narodni odbor (Sign. GNO-106)

Sarajevo, kao grad i kao politiĉko-teritorijalna jedinica, izdvojen je 1945. godine u posebno i

jedinstveno podruĉje vlasti. Prvi zvaniĉni organ vlasti formiran je 19. 4. 1945. godine kao Gradski

narodnooslobodilački odbor. U prvo vrijeme pod nadleţnošću ovog odbora bilo je devet gradskih

kvartova, da bi u maju 1945. godine bila izvršena podjela grada na rejone. Ovaj

Narodnooslobodilaĉki odbor djeluje do 21. 7. 1945. godine kad je izabran novi Gradski narodni

odbor Sarajeva. Grad Sarajevo izdvaja se u posebno podruĉje vlasti i dijeli se na ĉetiri rejona. Ova

se podjela zadrţala sve do 1949. godine kada je grad Sarajevo, umjesto na tadašnja ĉetiri,

podijeljen na pet rejona.

Godine 1952. prestala je funkcija i djelatnost narodnih odbora rejona u gradu Sarajevu, a

obrazovane su općine. Donošenjem općeg zakona o uređenju općina i srezova u šestom mjesecu

1955. godine GNO prestaje sa radom, a njegovu funkciju preuzima Narodni odbor Sreza Sarajevo.

Pravilnikom o jednoobraznom administrativnom poslovanju narodnih odbora od 26. 11.

1945. godine, regulirano je rukovanje sluţbenim aktima, tako da je arhivska građa popriliĉno u

cjelini saĉuvana.

Arhivska građa preuzeta je u Arhiv u dva navrata, od Narodnog odbora Sreza Sarajevo

1961. godine i Sukpštine opštine Centar Sarajevo 1981. godine. Građa je potpuna, vremenski

raspon 1945-1955 (kutija oko 840 i knjiga oko 350), sređena je, pristupaĉna i postoji izrađen

sumarno-analitiĉki inventar za pojedine periode.

Narodni odbori rejona u Sarajevu

Republiĉkim zakonom o ustrojstvu narodnih odbora od 18. 8. 1945. godine Grad Sarajevo

izdvaja se u posebno podruĉje vlasti i dijeli se na ĉetiti rejona. U njima su vlast, u okviru svoje

nadleţnosti, vršili rejonski narodni odbori koji su imali 45 odbornika, koje su građani neposredno

birali. Narodni odbori rejona bili su administrativno-teritorijalne jedinice, u kojima se obavljao veći

broj poslova lokalnog karaktera i vršile određene funkcije vlasti na njihovoj teritoriji.

Posebnim zakonom o administrativnoj podjeli NR BiH od 15. 9. 1949. godine grad Sarajevo

dijeli se na pet rejona – naselje Ilidţa proglašeno je V rejonom. Općim zakonom o narodnim

odborima iz 1952. godine ukinuti su rejonski narodni odbori i formirane su općine. Arhivska građa

je preuzeta od SO Centar Sarajevo 1968. godine.

34. Narodni odbor I rejona Sarajevo (Sign. NO / I-284)

Građa je potpuna, relativno sređena i pristupaĉna; vremenski raspon 1945-1952, kutija 84;

knjiga 72. Izrađen je sumarno-analitiĉki inventar.

35. Narodni odbor II rejona Sarajevo (Sign. NO / II-285)



36. Narodni odbor III rejona Sarajevo (Sign. NO / III-286)



37. Narodni odbor IV rejona Sarajevo (Sign. NO / IV-287)



38. Narodni odbor Sreza Sarajevo (Sign. NOS-511)

Neposredno po oslobođenju 1945. godine donesen je Zakon o teritorijalnoj podjeli

federativne BiH. Sarajevski okrug dijelio se na dvanaest srezova i Gradski narodni odbor Sarajevo.

U nadleţnosti Narodnog odbora sreza Sarajevo su mjesta oko Sarajeva, jer je grad Sarajevo sa

svojom teritorijom van podruĉja Sreza.

Tijekom razvoja za svega nekoliko godina došlo se do saznanja da srezovi sa funkcijama

koje su vršili koĉe razvoj općine kao osnovne društveno politiĉke zajednice, te je 1966. godine

donesena Odluka o proglašenju ustavnog zakona o ukidanju srezova. Srez Sarajevo prestaje sa

radom 30. 6. 1966. godine, a poslovi iz njegove nadleţnosti preneseni su u nadleţnost općinskih

skupština, odnosno republiĉkih organa.

Arhivu svršenih predmeta preuzela je Opština Centar Sarajevo, na ĉijem je podruĉju bilo

sjedište Sreza Sarajevo. U cjelini gledano, arhivska građa Narodnog odbora Sreza Sarajevo ima

poseban znaĉaj za rekonstrukciju svih vidova rada i aktivnosti na podruĉju sarajevskog sreza i kao

takva ima poseban tretman u Arhivu.

Arhivska građa je preuzeta od SO Centar Sarajevo 1981. godine, a dio građe koji se odnosi

na eksproprijacije u koliĉini od 250 fascikli preuzet je 1995. godine u nesređenom stanju.

Građa je potpuna, relativno sređena i pristupaĉna; vremenski raspon 1945-1966, kutija

1172; knjiga 385, fascikli 250. Izrađen je sumarno-analitiĉki inventar.

39. Zapisnici Sjednica NOS-a, GNO-a, NO-a rejona i opština (Sign. ZSSFRO-510)

Arhivska građa je preuzeta od SO Centar Sarajevo 1983. godine. Građa je potpuna,

relativno sređena i pristupaĉna; vremenski raspon 1945-1963; knjiga 128. Izrađen je sumarno-


40. Gradska uprava Narodnih dobara Sarajevo (Sign. GUN-451)

Uprave Narodnih dobara osnovane su da upravljaju imovinom lica koja su nasilno odvedena

ili su sama izbjegla i ratnih zloĉinaca do predaje te imovine vlasniku ili drugom licu na osnovu

odluke suda (Zakon o postupanju sa imovinom sopstvenika koji su je morali napustiti – Sl. list DFJ

br. 36/45).

Građa je potpuna, relativno sređena i pristupaĉna; vremenski raspon 1945-1946, kutija 4.

Izrađen je sumarno-analitiĉki inventar.

41. Gradska uprava Drţavnih nekretnina (Sign. GUD-450)

Arhivska građa je preuzeta od NOS-a Sarajevo 1963. godine. Građa je potpuna, relativno

sređena i pristupaĉna; vremenski raspon 1945-1955, kutija 39; knjiga 17. Izrađen je sumarni

inventar.

42. Uprava Drţavnih nekretnina (Sign. UDN-249)

Arhivska građa je preuzeta od NOS-a Sarajevo 1963. godine. Građa je potpuna, relativno

sređena i pristupaĉna; vremenski raspon 1945-1958, kutija 49; knjiga 149. Izrađen je sumarno-


SUDSTVO

Sudovi u Bosni i Hercegovini

Dolaskom u Bosnu i Hercegovinu, Austro-Ugarska je u biti zadrţala zateĉenu osmansku

administrativnu podjelu-pravni poredak, poreski sistem i postojeće stanje agrarnih odnosa.

U djelokrug javne uprave potpadalo je i sudstvo. Prvo su uvedeni vojni, a zatim i civilni

sudovi. Tako su, naprimjer, kotarski uredi obavljali poslove kotarskih sudova, šerijatskih poslova i

gruntovnice, tj. zamljišno-knjiţnog ureda. Pri svim kotarskim sudovima postojali su i šerijatski

sudovi za vakufske, porodiĉne i nasljedno-pravne poslove muslimanskog stanovništva. Tek 1906.

godine sudstvo u BiH postaje samostalno. Od Kotarskog ureda kao Kotarskog suda (formulacija

koja se navodila na spisima kotarskih ureda kada su nastupali u sudskim stvarima) pa naviše,

sudska vlast je bila izdvojena u samostalnu organizaciju zakljuĉno sa Vrhovnim sudom. Kotarski

uredi su imali i sudske i policijske ingerencije. Naime, sudstvo je bilo izdvojeno, ali samo do

kotarskih ureda, s kojima je ono bilo spojeno, pa je kotarski ured, kada je postupao kao sudska

vlast i tako donosio odluke. Kotarski sudovi i dalje u svom sastavu imaju zemljišno-knjiške urede i

oni su bili prvostepeni, a okruţni sudovi su bili i drugostepeni sudovi.

Od 1929. godine kotarski sudovi pretvaraju se u sreske sudove kao prvostepene, a okruţni

sudovi su i drugostapani sudovi. Pri sreskim sudovima je i dalje zemljišno-knjiški ured.

Nakon Drugog svjetskog rata Bosna i Hercegovina se administrativno-upravno dijeli na

okruţne, sreske, gradske, rejonske , tj. narodne odbore. Takva je i sudska podjela. Grad Sarajevo,

odnosno Gradski narodni odbor Sarajevo je van teritorije Sreza sarajevskog, koji obuhvata

vangradsko podruĉje, tako da postoji Sreski sud za grad Sarajevo i Sreski sud za Srez sarajevski,

kao i Okruţni sud za grad Sarajevo i Okruţni sud za Srez Sarajevski i još pet srezova. Pri sreskim

sudovima je i zemljišno-knjiţni ured.

Šerijatski sudovi se ukidaju 1946. godine. Godine 1955. mijenja se administrativno-

upravno-sudska podjela u BiH. Ukida se Gradski narodni odbor koji pokriva teritoriju grada i njegove

općine. Tada se ukida i Sreski sud za Grad Sarajevo, a osnivaju se : Sreski sud I za općine Centar,

Stari Grad, Pale, Praĉa i Vogošća sa Zemljišno-knjiškim uredom i Sreski sud II za općine Novo

Sarajevo, Ilidţa, Hadţići, Srednje i Trnovo. Ovi sudovi ukidanjem Sreza 1966. godine postaju

Općinski sud I i II u Sarajevu.

Historijski arhiv Sarajevo je građu Kotarskog ureda kao suda, Kotarskog sreskog suda,

okruţnog suda i vojnih ustanova, kao sudova, preuzeo od Arhiva Bosne i Hercegovine 1969. godine.

Taj dio građe je popisan i ima sumarne inventare. Građa ovih ustanova koje je Historijski arhiv

Sarajevo preuzeo 1988. godine od Arhiva Bosne i Hercegovine je nesređena.

Građa civilnih sudova je za period 1878-1946. godinu, a građa vojnih ustanova-sudova do

1918. godine.

43. Kotarski šerijatski sud (Sign. KŠS-534)

Arhivska građa je preuzeta od Arhiva Bosne i Hercegovine 1988. godine. Građa je

nepotpuna, a vremenski raspon je 1878-1916. godina. Omota je oko 385, a knjiga 21, nesređena

je i nepristupaĉna. Jezici na kojem je fond stvaran su BHS, turski i njemaĉki, a pismo latinica i

arebica.

44. Sreski šerijatski sud Visoko (Sign. SŠSV-535)

Arhivska građa je preuzeta od Arhiva Bosne i Hercegovine 1988. godine. Građa je

nepotpuna, a vremenski raspon je 1878-1891. godina. Knjiga je 19, djelimiĉno je sređena i

pristupaĉna. Postoji sumarni inventar. Jezici na kojem je fond stvaran su BHS i turski , a pismo

latinica i arebica.

45. Vojna komanda Sarajevo / K.u.K. Militär Commando Sarajevo (Sign. VKS-515)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1917-1918, kutija 77. Fond je relativno sređen,

pristupaĉan sa izrađenim sumarnim inventarom. Jezici na kojima je stvarana ova građa su

njemaĉki i BHS, a pismo gotica i latinica.

46. Komanda tvrđave Sarajevo / Festungskommando (Sign. KTS-516)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon: 1914-1918, kutija 188 i fascikl 1. Fond je djelimiĉno

sređen, pristupaĉan, izrađen je sumarni inventar. Jezici na kojima je pisana građa ovog fonda su

njemaĉki i BHS, a pismo gotica i latinica.

47. Sudski oficir zamjenika vojnog komandanta / Gerichtsoffizier des Stellvertreters

Militärkommandanten (Sign. SOVK-517)

Građa fonda je nepotpuna, vremenski raspon 1917-1918, kutija ima 14, sređena je i

pristupaĉna, a jezik fonda je njemaĉki i BHS. Izrađen je sumarni inventar.

48. Divizijski sud Sarajevo / Divisiongericht in Sarajevo (Sign. DS-518)

Građa fonda je nepotpuna, vremenski raspon 1917-1918, kutija ima 81, sređena, pristupaĉna,

posjeduje sumarni inventar. Jezik: njemaĉki i BHS.

49. Garnizonski sud Sarajevo / K.U.K. Garnisonsgericht in Sarajevo (Sign. GS-519)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1898-1918, kutija ima 504, građa je sređena i

pristupaĉna, izrađen je sumarni inventar, jezik je njemaĉki i BHS.

50. Sud komandanta ţandarmerijskog korpusa za BiH / Gericht des

Gendarmeriekorpskommandanten für BiH (Sign. SKŢB-520)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1914-1917, kutija ima 5. Građa je sređena i pristupaĉna i

ima sumarni inventar, a pisana je na njemaĉkom i BHS jeziku.

51. Vojna komanda Mostar / K.U.K. Militärkommando in Mostar (Sign. VKT-522)

Građa fonda je nepotpuna, iz godine 1915, 1 kutija, sređena je i pristupaĉna, ima sumarni

inventar, jezik je njemaĉki i BHS.

52. Vojna komanda Tuzla / K.U.K. Militäkommando in Tuzla (Sign. VKT-522)

Građa je nepotpuna, iz godine 1916, 1 kutija, sređena je i pristupaĉna, ima sumarni inventar,

jezik je njemaĉki i BHS.

53. Vojna komanda Banja Luka / K.U.K. Militärkommando in Banja Luka (Sign. VKBL-523)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1915-1916, fond ima 4 kutije, građa je sređena i

pristupaĉna, urađen je sumarni inventar. Jezik fonda je njemaĉki i BHS.

54. Garnizonski sud Banja Luka / K.U.K. Garnisonsgericht in Banja Luka (Sign. GSBL-524)

Građa je nepotpuna, vremenski period fonda je 1905. godina, kutija ima 1, građa je sređena i

pristupaĉna, ima sumarni inventar, jezik fonda je njemaĉki i BHS.

55. Garnizonski sud Ragusa / K.U.K. Garnisonsgericht in Ragusa (Sign. GSR-525)

Građa fonda je nepotpuna, vremenski raspon 1883-1907, ima 17 kutija, građa je sređena i

pristupaĉna, ima sumarni inventar, a jezik fonda je njemaĉki i BHS.

55. Divizijski sud u Beĉu / K.U.K. Divisionsgericht in Wien (Sign. DSB-526)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1917-1918, ima 2 kutije, građa je sređena i pristupaĉna,

ima sumarni inventar, a jezik fonda je njemaĉki i BHS.

56. Ratni sud III zbornog podruĉja Sarajevo (Sign. RSZS-527)

Građa je nepotpuna, vremenski period fonda je 1943. godina, ima 1 kutiju, građa je sređena i

pristupaĉna, urađen je sumarni inventar.

57. Okruţni sud Sarajevo (Sign. OSS-528)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1922-1941, ima 36 kutija, građa je djelimiĉno sređena i

pristupaĉna, ima sumarni inventar.

58. Kotarski ured (kao Kotarski sud) Sarajevo (Sign. KUS-529)

Građa ovog fonda je nepotpuna, vremenski raspon 1886-1911, ima 40 kutija i 1 fascikla, građa

fonda je djelimiĉno sređena i pristupaĉna, urađen je sumarni inventar, a jezik fonda je njemaĉki i

BHS.

59. Kotarski / Sreski sud Sarajevo (Sign. KSS-488)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1886-1946, ima 1100 kutija i 60 fascikli, građa je

djelimiĉno sređena i pristupaĉna, urađen je (djelimiĉno) sumarni inventar, a jezik fonda je njemaĉki

i BHS.

60. Zemljišno-knjiţni ured (Kotarskog / Sreskog / Opštinskog suda) (Sign. ZKU-530)

Građa ovog fonda je potpuna, vremenski raspon 1886-1985, fascikli ima 287 (analgs-planovi),

omota 1080, knjiga 69, građa je sređena i pristupaĉna, urađen je sumarni inventar, a jezik fonda je

njemaĉki i BHS.

61. Zemljišno-posjedovni listovi katastarskih opština (Hadţići i dr.) (Sign. ZPLH-536)

Arhivska građa preuzeta od SO-e Hadţići 1976. godine.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1884-1918, 1941-1945, 1958-1962, ima 41 fasciklu i

6 knjiga, sređena je i pristupaĉna, urađen je sumarni inventar.

PROSVJETA, NAUKA I KULTURA

Prosvjeta

Osnovne škole

62. Opća puĉka škola u Zavodu Milosrdnih sestara Svetog Vinka – Sarajevo (Sign. PZMS-225)

Osnovana je 1871. godine za katoliĉku djecu, ali su je pohađale i uĉenice drugih vjera. Do 1918.

godine školu je pohađala samo ţenska mladeţ, a nakon toga su formirani i razredi za mušku djecu.

Škola je kasnije promijenila naziv u Rimokatoliĉku osnovnu školu u Zavodu sv. Vinka. Ukinuta je

1945. godine. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1961. godine.

Građa fonda je nepotpuna, vremenski raspon 1880-1945, kutija 1 i knjiga 268, sređena je i

pristupaĉna, urađen je analitiĉki inventar.

63. Muslimanska ţenska osnovna škola – Sarajevo (Sign. MŢOŠ-34)

Školu su pohađala iskljuĉivo muslimanska ţenska djeca, a osnovana je 1896. godine. Pri ovoj

školi Zemaljska vlada za Bosnu i Hercegovinu 1901. godine otvorila je produţni teĉaj. Arhivska

građa primljena je u Arhiv neposredno nakon njegovog osnivanja 1948. godine.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1896-1906, ima 2 knjige, sređena je i pristupaĉna, ima

sumarni inventar.

64. Izraeliĉka-sefardiĉka osnovna škola – Sarajevo (Sign. ISOŠ-31)

Osnovana je 1903. godine i okupljala je ţidovsku sefardsku mladeţ. Arhivska građa primljena je

u Arhiv 1969. godine od Osnovne škole «Jovan Jovanović Zmaj» Sarajevo.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1903-1912, ima 6 knjiga, sređena je i pristupaĉna, ima

sumarni inventar.

65. Narodna osnovna škola u Zavodu Svetog Augustina – Sarajevo (Sign. NOSA-256)

Osnovale su je ĉasne sestre Kćeri Boţije ljubavi 80-tih godina 19. stoljeća. Nastava je bila na

njemaĉkom jeziku, a bila je namijenjena za školovanje stranaca koji su dolazili u Bosnu i

Hercegovinu. Naredbom Narodnog vijeća za BiH od 1. januara 1919. godine nastava se poĉela

odvijati na narodnom jeziku. Škola je bila mješovita, a 1945. godine ukinuta je s ostalim

konfesionalnim školama. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1961. godine s građom ostalih

konfesionalnih škola.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1918-1945, knjiga 82, građa je sređena i pristupaĉna,

urađen je analitiĉki inventar.

66. I. Djevojaĉka narodna osnovna osnovna škola – Sarajevo (Sign. I DNO-391)

Otvorena je u novembru 1879. godine i bila je namijenjena iskljuĉivo za školovanje ţenske

mladeţi. Od 1897. godine škola nosi naziv Prva djevojaĉka narodna osnovna škola u Sarajevu i radi

sve do 1918. godine. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1961. godine.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1881-1903, ima 148 svezaka, sređena je i pristupaĉna,

ima analitiĉki inventar.

67. Mješovita narodna osnovna škola kod Drţavnog kolodvora – Sarajevo (Sign. MODK-392)

Arhivska građa primljena je u Arhiv 1968. godine od osnovne škole «Ivan Goran Kovaĉić» u

Hrasnu (Sarajevo).


sumarni inventar.

68. VIII. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. VIII. NOŠ-393)

Arhivska građa primljena je u Arhiv 1968. godine od osnovne škole «Ivan Goran Kovaĉić» u

Hrasnu (Sarajevo).

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1920-1938, knjiga ima 14, sređena je i pristupaĉna, ima

sumarni inventar.

69. XI. Drţavna narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. XI. DNOŠ-394)

Arhivska građa primljena je u Arhiv 1968. godine od Osnovne škole «Ivan Goran Kovaĉić» Hrasno

(Sarajevo).

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1938-1947, ima 10 knjiga i 2 omota, sređena je i


70. I. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. I. NOŠ-259)

Pod gornjim naslovom postojale su dvije osnovne škole. Prva posjeduje arhivsku građu od 1881.

do 1904. godine, a druga od 1912. do 1937. godine. Naleze se u jednom arhivskom fondu.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1881-1937, ima 86 knjiga, sređena je i pristupaĉna,


71. II. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. II. NOŠ-260)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1908-1928, ima 13 knjiga, sređena je i pristupaĉna.

72. II. Djevojaĉka narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. II. SNOŠ-395)



73. II. Narodna muslimanska osnovna škola – Sarajevo (Sign. II. NMOŠ-396)


sumarni inventar.

74. II. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. II. NOŠ-397)

Arhivska građa odnosi se na Osnovnu školu «Razija Omanović».


sumarni inventar.

75. III. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. III. NOŠ-261)


76. IV. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. IV. NOŠ-262)


77. V. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. V. NOŠ-263)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1911-1946, 1 kutija i 17 knjiga, sređena i pristupaĉna.

78. VI. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. VI. NOŠ-264)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1912-1946, ima 93 knjige, sređena, pristupaĉna.

79. VII. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. VII. NOŠ-265)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon1912-1929, ima 18 knjiga, sređena, pristupaĉna.

80. VIII. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. VIII. NOŠ-266)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1910-1932, ima 17 knjiga, sređena, pristupaĉna.

81. IX. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. IX. NOŠ-267)


82. XI. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. XI. NOŠ-398)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1924-1947, 1 kutija, 30 knjiga i 2 omota, sređena,

pristupaĉna.

83. XII. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. XII. NOŠ-399)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1924-1947, 1 kutija, 30 knjiga i 2 omota, sređena,

pristupaĉna.

84. XII. Narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. XIII NOŠ-268)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1931-1939, ima 7 kutija, sređena je i pristupaĉna.

85. Narodna osnovna škola za priĉuvniĉku djecu – Sarajevo (Sign. NOŠP-400)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1917-1918, 1 knjiga, sređena je i pristupaĉna.

86. II. Djevojaĉka narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. II DNOŠ-401)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1895-1914, ima 30 knjiga, građa je sređena i

pristupaĉna.

87. III. Djevojaĉka narodna osnovna škola – Sarajevo (Sign. III DNOŠ-402)


88. II. Puĉka mješovita škola – Sarajevo (Sign. II PMŠ-403)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1941-1944, 1 kutija, sređena je i pristupaĉna.

89. II Djeĉija narodna škola – Sarajevo (Sign. II DNŠ-404)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1887-1913, ima 16 omota, sređena je i pristupaĉna, ima

sumarni inventar.

90. II. Drţavna narodna osnovna škola «Kraljević Tomislav» - Sarajevo (Sign. II DŠKT-405)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1932-1946, ima 3 kutije i 43 knjige, sređena je i

pristupaĉna.

91. IX. Narodna osnovna škola (Vjeţbaonica mješovite uĉiteljske škole) – Sarajevo (Sign. IX

VŠMU-406)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1935-1936, ima 2 knjige, sređena, pristupaĉna.

92. I. Narodna osnovna djevojaĉka škola – Sarajevo (Sign. I NDOŠ-408)


93. I. Narodna djeĉaĉka osnovna škola – Sarajevo (Sign. I NDOŠ-407)


94. Mjesni školski odbor za grad Sarajevo – Sarajevo (Sign. MŠO-68)


95. Školski nadzornik za grad Sarajevo – Sarajevo (Sign. ŠNGS-409)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1931-1943, ima 22 kutije i 10 knjiga, sređena je i

pristupaĉna, urađen je sumarno-analitiĉki inventar.

Građanske škole i Više djevojaĉke škole

96. Trgovaĉka škola – Sarajevo (Sign. TŠ-97)

Osnovana je 1886. godine, a 1908. mijenja naziv u Struĉna trgovaĉka škola. Godine 1924. nosi

naziv Drţavna muška građanska škola trgovaĉkog smjera, a od školske 1926/27. godine Muška

građanska škola trgovaĉkog smjera. Ova škola pod ovim nazivom spaja se 1940. godine s Prvom

ţenskom građanskom školom, koja je osnovana 1889. godine i nosila je tada naziv Drţavna viša

djevojaĉka škola, a od školske 1923/24. godine pretvorena je u građansku školu i zvala se

Drţavna ţenska građanska škola. Škola je 1936. godine ponovo promijenila naziv u Ţenska

građanska škola trgovaĉkog smjera, a neposredno nakon toga u Drţavna ţenska građanska škola

«Knjeginja Zorka». Zajedniĉka muška i ţenska škola od 1941. zvala se Drţavna mješovita škola, ali

je do 1944. godine promijenila više naziva: Opća niţa srednja škola, Druga mješovita niţa srednja

škola itd. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1961. godine.


sumarni inventar.

97. Privatna ţenska škola zanatsko-industrijskog smjera u Zavodu Sv. Josipa – Sarajevo (Sign.

ŢŠSJ-114)

Zavod je osnovan 1882. godine pri kojem su kasnije Sestre reda Kćeri Boţije ljubavi osnovale i

ovu školu. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1963. godine.



98. Privatna ţenska zanatska škola u Zavodu Sv. Vinka – Sarajevo (Sign. ŢZSV-269)

Arhivska građa primljena je u Arhiv pri preuzimanju građe IX narodne osnovne škole.



99. Ţenska građanska škola Sv. Vinko – Sarajevo (Sign. ŢGŠ-254)


100. Drţavna muška opća niţa škola – Sarajevo (Sign. DMNŠ-410)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1942-1943, ima 5 kutija, sređena, pristupaĉna.

101. Mješovita opća niţa srednja škola – Sarajevo (Sign. MONŠ-411)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1941-1944, 3 kutije i 3 knjige, sređena, pristupaĉna.

102. Struĉna građanska škola – Sarajevo (Sign. SGŠ-257)

Škola je radila pri V narodnoj osnovnoj školi.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1932-1936, ima 5 knjiga i 1 fascikla, sređena,

pristupaĉna.

103. Drţavna viša djevojaĉka škola – Sarajevo (Sign. DVDŠ-412)

Škola je izrasla iz rada ĉetverorazredne djevojaĉke škole osnovane 1879. godine u Sarajevu.

Zbog povećanog broja uĉenica došlo je 1893. godine do izdvajanja tri viša razreda u samostalnu

školu pod nazivom Viša djevojaĉka škola. Pod ovim nazivom škola je radila sve do školske

1923/24. godine, kada je pretvorena u građansku školu. Knjige školske evidencije Arhiv je preuzeo

1961. godine od IX narodne osnovne škole u Sarajevu.


sumarni inventar.

104. Viša djevojaĉka škola u Zavodu Milosrdnih sestara Sv. Vinka – Sarajevo (Sign. VDVŠ-128)

Školu su osnovale 1883. Milosrdne sestre sv. Vinka u Sarajevu. U poĉetku, škola je bila pod

upravom Vrhbosanskog kaptola, ali je kasnije prešla u potpunu nadleţnost i upravu Sestara

milosrdnica. Škola je imala karakter niţe struĉne škole. Odlukom Zemaljske vlade 30.7.1912.

godine škola je dobila pravo javnosti i do 1924. godine radila pod nazivom Viša djevojaĉka škola.

Od tada mijenja naziv u Rimokatoliĉka građanska škola trgovaĉkog smjera u Zavodu sv. Vinka i

pod tim nazivom radila je sve do 1945. godine. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1961. godine

od IX narodne osnovne škole u Sarajevu.



105. Viša djevojaĉka škola u Zavodu Sv. Josipa – Sarajevo (Sign. ŢGŠJ-113)

Zavod sv. Josipa otvoren je 1882. godine u Sarajevu. Sestre reda Kćeri Boţije ljubavi otvorile su

pri ovom Zavodu osnovnu i Višu djevojaĉku školu, a nešto kasnije i Ţensku struĉnu zanatsku školu.

Pravo javnosti škole odobrila je Zemaljska vlada 30.7.1912. godine. Školske evidencije primljene

su u Arhiv 1961. godine s građom ostalih katoliĉkih konfesionalnih škola.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1908-1945, ima 179 svezaka, sređena je i pristupaĉna,

ima analitiĉki inventar.

106. Muslimanska viša djevojaĉka škola – Sarajevo (Sign. MVDŠ-35)

Škola je izrasla iz Osnovne škole za ţensku muslimansku djecu vjerovatno školske 1914/15.

godine. U njenom sastavu razvijala se Druga ţenska građanska škola trgovaĉkog smjera, koja od

1926. godine nosi ime Ţenska građanska škola koju pohađaju i djeca drugih konfesija. Godine

1940. ona ostaje jedina u Bosni i Hercegovini pod spomenutim nazivom. Arhivska građa primljena

je neposredno poslije njegovog osnivanja 1948. godine.


sumarni inventar.

107. Škola «Kolo srpskih sestara» - Sarajevo (Sign. ŠKSS-112)

Arhivska građa primljena je u Arhiv 1961. godine.


108. Drţavna narodna viša djevojaĉka škola – Sarajevo (Sign. DVDS-414)


109. Narodna viša djevojaĉka škola – Sarajevo (Sign. NVDŠ-415)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1890-1923, knjiga 15, sređena, pristupaĉna.

110. Narodna djevojaĉka škola – Sarajevo (Sign. NOŠ-416)


Srednje škole

111. Prva gimnazija – Sarajevo (Sign. PG-235)

Naredbom Zemaljske vlade za Bosnu i Hercegovinu br. 19871 od 20.9.1879. godine osnovana je

Prva muška gimnazija u Sarajevu, a poĉela je s radom 6.11.1879. godine. Škola mijenja naziv

30.8.1883. u Drţavna velika gimnazija u Sarajevu, a od školske 1923/24. godine nosi naziv

Drţavna prva muška realna gimnazija u Sarajevu. Od 1945. godine nosi naziv Prva muška realna

gimnazija. Od 9.1.1946. u ovoj školi otpoĉeo je s radom gimnazijski teĉaj pod imenom Partizanska

gimnazija koja je radila do 1948. godine. Arhivska građa primana je u Arhiv u više navrata poĉevši

od 1965. godine.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1881-1983, ima 113 kutija i 187 knjiga, sređena je i


112. Druga gimnazija – Sarajevo (Sign. DG-248)

Godine 1905. u Sarajevu je osnovana Mala realka, preteĉa Druge gimnazije. U toku svog

djelovanja škola je ĉesto mijenjala ime pa se zvala: Velika realka, Velika realka Franje Josipa I,

Druga drţavna realna gimnazija i Gimnazija «Ognjen Prica». Arhivska građa primana je u Arhiv u

više navrata poĉevši od 1966. godine.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1908-1974, ima 69 kutija i 174 knjige, djelimiĉno je

sređena i pristupaĉna, ima sumarni inventar.

113. Treća gimnazija – Sarajevo (Sign. TG-419)

Rad škole zapoĉeo je pod nazivom Drţavna niţa realna gimnazija 1948. godine. Od 1953. nosi

naziv Nepotpuna viša gimnazija, a od školske 1955/56. Mješovita gimnazija. Školske 1956/57.

godine zove se Peta gimnazija, da bi zatim od 1957. do 1965. nosila naziv Treća gimnazija. Naziv

ponovno mijenja od 1965. godine u Gimnazija «Braća Ribar» i pod njim radi sve do 1980. godine,

da biod 1981. bila imenovana u Škola za srednje usmjereno obrazovanje i vaspitanje «Braća Ribar»,

a danas samo Treća gimnazija.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1948-1995, ima 107 knjiga, sređena je i pristupaĉna,

ima sumarni inventar.

114. Prva ţenska realna gimnazija – Sarajevo (Sign. PŢRG-177)

Za vrijeme austrougarske uprave u Bosni i Hercegovini ţenska djeca nisu primana za redovne

uĉenice u srednjim školama. Kao privatne uĉenice polagale su ispit na kraju školske godine. Tek

pri kraju okupacije 2.8.1918. godine izašao je raspis kojim je privremeno dozvoljen upis ţenskoj

djeci kao redovnim uĉenicama. Narodno vijeće 1918/19. godine dozvolilo je upis ţenskoj djeci koja

su završila I. i II. razred i status redovnih uĉenica. Godine 1919/20. ova odluka je proširena, te je

konaĉno dozvoljen upis svim uĉenicima srednje škole. Školske 1923/24. godine od ţenskih

odjeljenja pri muškoj gimnaziji osnovana je posebna škola pod imenom Drţavna ţenska realna

gimnazija. Arhivska građa škole preuzeta je u Arhiv 1963. godine od Prve ţenske gimnazije.



115. Druga ţenska realna gimnazija – Sarajevo (Sign. DŢRG-178)

Ukazom od 21.8.1941. godine otvorena je ova škola. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1963.

godine.

Građa je potpuna, vremenski raspon 1941-1956, ima 48 kutija i 56 knjiga, sređena i


116. Šerijatska gimnazija – Sarajevo (Sign ŠG-30)

Osnovana je 25.11.1918. Odlukom Narodnog vijeća za Bosnu i Hercegovinu. Radila je kao škola

orijentalno-klasiĉnog tipa, a njenu uĉenici mogli su nastaviti školovanje na islamskom teološkom

fakultetu ili na drugim postojećim fakultetima. Arhivska građa preuzeta je u Arhiv s građom Druge

muške gimnazije 1966. godine.



117. Privatna potpuna ţenska realna gimnazija s pravom javnosti u Zavodu Sv. Vinka – Sarajevo

(Sign. PZRGV-126)

Otvorena je 1941. godine od strane milosrdnih sestara sv. Vinka. Organizacija i rad u školi bili su

usklađeni s drţavnim gimnazijama, a radila je do 1945. godine kada je ukinuta s ostalim privatnim

školama. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1961. godine.

Građa je potpuna, vremenski raspon 1941-1945, ima 10 knjiga, sređena je i pristupaĉna, ima

sumarni inventar.

118. Uĉiteljska škola – Sarajevo (Sign. UŠ-125)

Naredbom Zemaljske vlade za Bosnu i Hercegovinu u Sarajevu je otvoren1882. godine uĉiteljski

kurs, koji se 1886. pretvorio u redovnu uĉiteljsku školu. U poĉetku škola je bila trogodišnja, a od

1900. produţeno je školovanje na ĉetiri godine i kao takva ostala je sve do izbijanja Prvog

svjetskog rata. Godine 1914. preseljena je u Derventu, a u Sarajevu je ostala samo Ţenska

uĉiteljska škola (preparandija), osnovana naredbom Zemaljske vlade 21.8.1911. u Sarajevu. U

sastavu ove škole otvorena su i muška odjeljenja. Odlukom Ministarstva prosvjete Kraljevine Srba,

Hrvata i Slovenaca 1926. ova su se odjeljenja odvojila u zasebnu Mušku uĉiteljsku školu, koja je

radila kao samostalna uĉiteljska škola do školske 1934/35. godine kada se ponovo spojila sa

Ţenskom uĉiteljskom školom. Od tada u Sarajevu djeluje Mješovita uĉiteljska škola više puta

mijenjajući naziv: Drţavna mješovita uĉiteljska škola, Uĉiteljska škola, Muška uĉiteljska škola,

Ţenska uĉiteljska škola, Mješovita uĉiteljska škola kraljice Marije, Zajednica uĉiteljskih škola,

Uĉiteljska škola «Nurija Pozderac». Pored ove škole, radila je i Ţenska i muška uĉiteljska škola u

Zavodu sv. Josipa, ĉija se arhivska građa nalazi u ovom fondu. Arhiv je primio građu 1973. godine

od Uĉiteljske škole «Nurija Pozderac».


pristupaĉna, sumarni inventar.

119. Srednja tehniĉka škola – Sarajevo (Sign. STŠ-124)

Osnovana je 1889. godine kao srednja škola u kojoj su se školovala djeca od ĉetrnaeste godine

pa nadalje. Školske 1906/07. godine djeluje i Šumarska škola. U novembru 1910. ponovo se

otvara Tehniĉka struĉna škola. Pri ovoj školi 1920. godine otvorena je Majstorska djelodetska

veĉernja škola, koja je trajala 3 godine, a školske 1932/33. godine Srednjoj tehniĉkoj školi

pripojena je Muška zanatska škola koja je otvorena još 1893. kao niţa škola. Pored toga, pri

Mješovitoj zanatskoj školi 1900. godine otvorena je Obrtno-obrazovna škola koja je imala tri

razreda, a od 1905. godine otvoreno je više obrtniĉkih teĉajeva i od te godine škola nosi naziv

Drţavna srednja tehniĉka škola Viteškog kralja Aleksandra I. ujedinitelja i Muška zanatska škola.

Godine 1934. u sastav spomenutih škola ulaze: Struĉna tekstilna škola iz Sarajeva i Puškarska

zanatska škola iz Uţica. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1969. godine od Elektro-mašinskog

centra.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1920-1943, ima 104 knjige, sređena je i pristupaĉna,


Zanatske, trgovinske i industrijske škole

120. Zemaljska zanatlijska škola – Sarajevo (Sign. ZZŠ-198)

Osnovana je 1893. godine na prijedlog Zemaljske vlade za Bosnu i Hercegovinu. Izobrazba je

trajala ĉetiri godine, a polaznici su bili sa završenom osnovnom školom. Poslije Prvog svjetskog

rata rad je nastavila pod nazivom Muška zanatska škola u Sarajevu. Rješenjem Ministarstva

trgovine i industrije 1934. godine školi su pripojene Struĉna tekstilna škola iz Sarajeva i Puškarska

škola iz Uţica.


sumarni inventar.

121. Obrtno-obrazovna (šegrtska škola) – Sarajevo (Sign. OOŠ-496)

Školu je osnovala Zemaljska vlada za Bosnu i Hercegovinu 1900. godine. Imala je zadatak

obrazovanje nauĉnika-šegrta u raznim zanatima. U poĉetku je imala samo dva godišta, a kasnije

tri. Knjige školske evidencije preuzete su u Arhiv 1956. godine od Mješovite škole uĉenika u

privredi Sarajevo.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1900-1931, ima 45 tvrdo ukoriĉenih svezaka, sređena je i


122. Ţenska struĉna zanatska škola – Sarajevo (Sign. ŢSZ-497)

Škola je osnovana naredbom Zemaljske vlade za Bosnu i Hercegovinu 18.10.1913. godine sa

zadatkom da ţenska djeca izuĉe zanat šivanja rublja i haljina. Radila je u dva odjeljenja: za šivanje

rublja i krojenje haljina. Škola je pod ovim nazivom radila do školske 1940/41. godine, kada su

zbog povećanog broja uĉenica otvorene Prva ţenska struĉna škola i Druga ţenska struĉna škola.


Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1913-1941, ima 31 kutija i 66 knjiga, djelimiĉno je

sređena i pristupaĉna, ima sumarni inventar.

123. Prva ţenska struĉna škola – Sarajevo (Sign PŢSŠ-25)

Škola je izrasla iz Ţenske struĉne zanatske škole u Sarajevu 1941. godine. Uredbom Vlade

Republike Bosne i Hercegovine (br. 851/47) škola je ukinuta, a umjesto nje osnovana je Drţavna

industrijska tekstilna škola. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1954. godine.



124. Drţavna druga ţenska struĉna škola – Sarajevo (Sign. DŢSŠ-26)

Škola je otpoĉela s radom 1941. godine, a imala je dva odsjeka: za šivanje rublja i za krojenje

haljina. Ukinuta je istodobno s Prvom ţenskom struĉnom školom vladinom Uredbom NRBiH (br.

851/47) i ušla u sastav novoosnovane Drţavne industrijske tekstilne škole. Arhivska građa

preuzeta je u Arhiv zajedno s građom Prve ţenske struĉne škole 1954. godine.

Građa je potpuna, vremenski raspon 1941-1947, ima 6 kutija i 76 knjiga, sređena je i


125. Struĉna zanatska škola tekstilnog pletiva – Sarajevo (Sign. SZTP-498)

Škola je otvorena 1927. i imala je dva razreda. U nju su primane uĉenice s najmanje dva razreda

završene srednje škole. Rješenjem Ministarstva trgovine i industrije 1934. pripojena je Muškoj

zanatskoj školi kao posebno odjeljenje. Arhivska građa preuzeta je u Arhiv 1956. godine s arhivom

Muške zanatske škole.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1927-1940, ima 10 kutija, sređena je i pristupaĉna,


126. Ţenska struĉna škola u Zavodu Presvetog Trojstva – Sarajevo (Sign. ŢŠPT-500)

Škola je otvorena od strane Sestara milosrdnica sv. Vinka u Novom Sarajevu sa zadaćom da

djevojke obuĉi u šivanju i krojenju. Ukinuta je 1945. godine. Arhivska građa primljena je u Arhiv

1961. godine.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1941-1945, ima 1 knjigu, sređena je i pristupaĉna, ima


127. Ţenska struĉna zanatska škola u Zavodu Sv. Josipa od Sestara Boţije ljubavi – Sarajevo

(Sign. ŢSSJ-501)

Pri Zavodu sv. Josipa, koji je osnovan 1882. godine, Kćeri Boţije ljubavi osnovale su Osnovnu,

Građansku i Srednju struĉnu školu. Ţenske struĉne škole za šivanje rublja i krojenje haljina otvorila

je Zemaljska vlada svojom Odredbom od 18.10.1913. godine. Škola se sastojala od pripremnog

godišta i tri razreda struĉne škole. Po završetku struĉne obuke nastavljan je rad u radionicama.

Ukinuta je 1945. godine s ostalim konfesionalnim školama. Arhivska građa škole primljena je u

Arhiv 1961. godine s ostalim konfesionalnim školama.



128. Privatna ţenska zanatska škola u Zavodu Sv. Vinka – Sarajevo (Sign. PŢSV-502)

Škola je imala zadatak da djevojke obuĉi u šivanju i krojenju. Prva godina bila je pripremna, a

zatim su radila dva struĉna odjeljenja: za krojenje haljina i šivanje rublja. Iza ove obuke uĉenice su

imale jednogodišnju praktiĉnu nastavu. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1961. godine s građom

ostalih konfesionalnih škola.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1939-1944, ima 13 knjiga, djelimiĉno je sređena i

pristupaĉna, ima analitiĉki inventar.

129. Drţavna struĉna domaćiĉka škola – Sarajevo (Sign. DSD-503)

Škola je otvorena u Sarajevu 20.11.19. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1961. godine.

Građa je potpuna, vremenski raspon 1933-1940, ima 8 kutija i 28 knjiga, sređena je i


130. Drţavna struĉno-zanatska djelovodska škola – Sarajevo (Sign. DZDŠ-504)

Škola je otvorena 1920. godine pri Drţavnoj srednjoj tehniĉkoj školi u Sarajevu. Od školske

1933/34. godine škola nosi naziv Majstorska djelovodna veĉernja škola. Po završetku ove škole

polaznici su mogli nastaviti školovanje u Drţavnoj srednjoj tehniĉkoj školi. Arhivska građa preuzeta

je u Arhiv 1969. godine od Elektro-mašinskog centra u Sarajevu.


131. Struĉna produţna škola zanatskog smjera pri drţavnoj srednjoj tehniĉkoj školi – Sarajevo

(Sign. SPZT-507)

Pored niţih struĉnih škola postojale su i tzv. produţne škole. Škola je bila mješovitog tipa.



sumarni inventar.

132. Muška struĉna produţna škola (šegrtska) – Sarajevo (Sign. MSPŠ-117)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1937-1941, ima 54 knjige, sređena je i pristupaĉna.

133. Obrtniĉka obrazovna škola – Sarajevo (Sign. OOŠ-509)

Arhivska građa primljena je u Arhiv 1956. godine od Mješovite škole uĉenika u privredi Sarajevo.


Narodni i radniĉki univerziteti i kursevi

134. Produţni teĉaj na muslimanskoj djevojaĉkoj školi – Sarajevo (Sign. PTM-413)

Arhivska građa primljena je u Arhiv neposredno poslije njegovog osnivanja 1948. godine.


135. Veĉernja šegrtska škola – Sarajevo (Sign. VŠŠ-120)


Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1902-1931, ima 43 knjige i 1 fascikl, sređena je i

pristupaĉna.

Kultura

Kulturno-prosvjetna i humanitarna društva

136. Radniĉko pjevaĉko društvo «Proleter» - Sarajevo (Sign. P-153)

Osnovano je 1905. godine i od tada do danas djeluje pod istim imenom. Arhiv je građu otkupio

od Mike Vukojevića 1962. godine, a sadrţi dokumente, bibliografske podatke i fotografije.

Građa: nepotpuna, vremenski raspon 1905-1940, 1 kutija, sređena je i pristupaĉna, ima


137. Slovenaĉko kulturno-prosvjetno društvo «Cankar» - Sarajevo (Sign. C-32)

Prvo slovenaĉko udruţenje pod imenom «Slovenski klub» u Sarajevu datira iz vremena

austrougarske okupacije iz kojega je kasnije poniklo u Društvo «Cankar». Društvo je radilo sve do

1940. godine kada je raspušteno. Rad Društva je obnovljen 1.7.1945. godine i radilo je sve do

1951. godine. Ponovo je obnovljeno nakon demokratskih promjena u Bosni i Hercegovini. Arhivska

građa primljena je u Arhiv 1954. godine, a sadrţi dopisnu arhivu, zapisnike sa sjednica, knjige

protokola, ĉlanova i bilješke.



138. Muslimansko kulturno društvo «Narodna uzdanica» - Sarajevo (Sign. NU-14)

Osnovano je 20.10.1924. godine i djelovalo je na ĉitavom podruĉju Bosne i Hercegovine sa

sjedištem u Sarajevu. Rad Društva bio je naroĉito zapaţen u razdoblju od 1941. do 1945. godine,

kada je nosilo ime Hrvatsko-muslimansko društvo «Narodna uzdanica». Rad Društva zabranjen je

1949. godine.



139. Hrvatsko kulturno društvo «Napredak» - Sarajevo (Sign N-23)

Osnovano je 1902. godine sa sjedištem u Sarajevu. Neposredno nakon toga osnovane su njegove

podruţnice u gotovo svim mjestima Bosne i Hercegovine. S radom je prestalo u toku Prvog

svjetskog rata, a zatim obnavlja rad i osniva brojne podruţnice van Bosne i Hercegovine.

Zabranjeno je 1949. godine, ali svoj rad ponovo obnavlja 1992. godine i danas vrlo uspješno djeluje

gotovo u ĉitavom svijetu. Veći dio građe ovog Društva ĉuva se u Arhivu Bosne i Hercegovine.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1945-1947, 1 kutija, sređena je i pristupaĉna, ima

sumarni inventar.

140. Kulturno društvo muslimana «Preporod» (Sign. P-10)

Društvo je nastalo ujedinjavanjem «Gajreta» i «Narodne uzdanice» 1946. godine. Arhivska

dokumentacija sadrţi zapisnike odborskih sjednica, podatke o radu Društva i njegovoj

angaţiranosti. Građa je primljena u Arhiv 1949. godine od Likvidacionog odbora Društva

«Preporod».



141. Međudruštveni odbor kulturno-prosvjetnih društava («Prosvjeta», «Napredak» i «Preporod») –

Sarajevo (Sign. MO-98)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1949, fascikla 1, sređena i pristupaĉna.

142. Muslimansko dobrotvorno društvo «Gajret» - Sarajevo (Sign G-4)

Društvo je osnovano 20.2.1903. godine, a preuzela ga je Muslimanska narodna organizacija

1907. godine. Poĉetkom Prvog svjetskog rata u Društvo je uveden komesarijat. Njegov rad,

obnovljen poslije Prvog svjetskog rata, prekinut je u toku Drugog svjetskog rata i nastavljen nakon

toga do 1949. godine. Arhivska građa preuzeta je u Arhiv 1949. godine.



143. Muslimansko dobrotvorno društvo «Merhamet» - Sarajevo (Sign. M-9)

Osnovano je 1913, a ukinuto 1949. godine. Arhivska građa preuzeta je u Arhiv 1955. godine.



144. Humanitarno muslimansko društvo «Jediler» - Sarajevo (Sign. J-175)


145. Muslimansko humanitarno i kulturno društvo «Bratstvo» - Sarajevo (Sign. BMHK-427)


Sportska društva i udruţenja

146. Sarajevsko lovaĉko društvo – Sarajevo (Sign. SLD-99)

Osnovano je 24.7.1895. godine. Građa sadrţi dopisnu arhivu sređenu po broju protokola.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1895-1905, 1 kutija, sređena, pristupaĉna.

147. Savez lovaĉkih društava – Sarajevo (Sign SVLD-100)

Sadrţi dopisnu arhivu i zapisnike sa skupština.


148. Sarajevski amaterski športski klub «Sašk» - Sarajevo (Sign. Sašk-94)

Klub je djelovao u razdoblju od 1925. do 1941. godine. Arhiva je preuzeta 1951. godine, a sadrţi

dopisnu arhivu i zapisnike sa sjednica.


pristupaĉna, urađen je analitiĉki inventar.

149. Sportski klub «Sloga» - Sarajevo (Sign. SKS-93)

Klub je djelovao od 1920. do 1941. godine. Arhivska građa otkupljena je 1963. godine, a sadrţi

dopisnu arhivu, zapisnike sa sjednica i fotografije.



150. Sokolski pokret – Sarajevo (Sign. SP-131)

Djelovao je od 1906. do 1941. godine. Arhivsku građu otkupio je Arhiv 1961. godine od

antikvarnice Izdavaĉkog preduzeća «Svjetlost» u Sarajevu, a sadrţi dokumenta, plakate, brošure i

fotografije.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1907-1936, ima 2 kutije, sređena je i pristupaĉna, ima


Redakcije ĉasopisa i listova

151. «Nada» Ĉasopis za pouku, zabavu i umjetnost – Sarajevo (Sign. N-17)

Ĉasopis je izdavala Zemaljska vlada za Bosnu i Hercegovinu, a njen pokretaĉ je bio Konstantin-

Kosta Herman. U njemu je, pored ostalih, surađivao i poznati knjiţevnik i pjesnik Silvije Strahimir

Kranjĉević. Ĉasopis je izlazio u dva tehniĉki lijepo opremljena izdanja, latinicom i ćirilicom. Arhivska

građa primljena je u Arhiv 1951. godine od Zemaljskog muzeja.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1894-1903, ima 8 kutija, 6 knjiga i 2 fascikle, sređena je

i pristupaĉna.

152. «Gajret» List za društvene poslove i narodno prosvjećivanje – Sarajevo (Sign. G-5)

List je izlazio od 1907. do 1940. godine, ali uz nekoliko prekida. Arhivska građa preuzeta je od

Likvidacione uprave 1949. godine (zajedno sa Društvom «Gajret»).



Ostalo

153. Upravno vijeće Društvenog doma – Sarajevo (Sign. UVDD-579)

Društveni dom je otvoren 2.1.1899. godine, a 1922. pretvoren je u Narodno pozorište.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1898-1919, 1 knjiga, sređena je i pristupaĉna.

154. Društvo hrvatskih katoliĉkih muţeva – Sarajevo (Sign. DKM-27)

Osnovano je 31.3.1928. godine. Arhivska građa primljena je u Arhiv 1954. godine, a sadrţi

dopisnu arhivu, zapisnike i popis ĉlanova.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1928-1941, ima 3 kutije, djelimiĉno je sređena i


155. Društvo hrvatskih katoliĉkih ţena – Sarajevo (Sign. DKŢ-28)

Osnovano je 16.11.1919. godine pod nazivom Hrvatsko katoliĉko ţensko udruţenje da bi 1931.

godine izmijenilo naziv u Društvo hrvatskih katoliĉkih ţena. Rad Društva zabranjen je 1945. godine.

Arhivska građa primljena je u Arhiv 1954. godine, a sadrţi dopisnu arhivu i knjige zapisnika sa

sjednica.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1922-1944, 1 kutija, djelimiĉno je sređena, pristupaĉna,


156. Gajretov ţenski internat – Sarajevo (Sign. GŢI-7)

Arhivska građa pruzeta je 1949. godine od Likvidacionog odbora «Preporoda».

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1926-1941, 1 kutija, sređena i pristupaĉna, ima sumarni

inventar.

157. Konferencija austrougarskih ornitologa – Sarajevo (Sign. KO-224)

Konferencija je odrţana od 26. do 30. septembra 1889. godine. Arhivska građa s konferencije

izdvojena je iz fonda redakcije ĉasopisa «Nada» i uglavnom sadrţi pisma uĉesnika konferencije.

Građa je nepotpuna, godina 1889, 1 kutija, sređena je i pristupaĉna, ima sumarni inventar.

158. Prva jugoslovenska konferencija rotara – Sarajevo (Sign. RK-149)

Arhivska građa odnosi se na rad spomenute konferencije koja je odrţana 1931. godine.

Građa je nepotpuna, godina 1931, 1 kutija, sređena, pristupaĉna, ima analitiĉki inventar.

159. Društvo za prouĉavanje istoka – Sarajevo (Sign. DPI-96)

Arhivska građa primljena je u Arhiv 1961. godine od knjiţevnika Hifzi Bjelevca, a sadrţi studije,

brošure i drugo.

Građa je nepotpuna, godina 1926, 2 kutije, sređena i pristupaĉna.

PRIVREDA

Banke i novĉani zavodi

160. Gradska štedionica Sarajevo (Sign. GŠ-288)

Gradska štedionica zapoĉela je sa radom poĉetkom 1922. godine. Pripojena su joj preduzeća:

Elektriĉna centrala, Plinara, Tramvaj, Vodovod, te su se ista lakše razvijala i napredovala.

Likvidirana je 1946. godine.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1922-1946, ima 51 knjigu, nesređena je, ali pristupaĉna.

161. Gajretova kreditna i privredna zadruga (Sign. GKZ-8)

Osnivaĉ Zadruge je Društvo Gajret.Arhivska građa Gajretove kreditne zadruge pruzeta je u Arhiv

zajedno sa građom Društva Gajret 1949. godine.


162. Kreditna zadruga Narodne uzdanice (Sign. ZNU-15)

Arhivska građa Kreditne zadruge Narodne uzdanice pruzeta je sa građom Društva Narodna

uzdanica 1951. godine. Osnivaĉ Zadruge je spomenuto Društvo.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1942-1945, 24 kutije, sređena je i pristupaĉna.

163. «Prosvjeta», Kreditna zadruga srpskog kulturnog društva (Sign. P-95)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1934-1941, ima 3 kutije, sređena je i pristupaĉna.

Poslovna udruţenja i direkcije

164. Udruţenje trgovaca za grad i srez sarajevski (Sign. TU-21)

Udruţenje je otpoĉelo s radom 1906. godine. Zadaci Udruţenja bili su: odrţavanje sastanaka i

međusobno upoznavanje, te izmjena iskustava u vezi sa unapređenjem trgovaĉkog prometa.

Trgovaĉko udruţenje bilo je inicijator osnivanja Trgovaĉko-obrtniĉke komore za Bosnu i

Hercegovinu. Iza oslobođenja, 1948. godine, Udruţenje je prestalo sa radom.


pristupaĉna, ima analitiĉki inventar.

165. Udruţenje industrijalaca Sarajevo (Sign. UI-292)

Udruţenje industrijalaca osnovano je 1. januara 1936. godine, a 1941. godine promijenilo je

naziv u Hrvatski savez veleobrtnika. Arhivska građa preuzeta je od Sreske zanatske komore 1963.

godine.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1936-1945, ima 28 kutija, sređena je i pristupaĉna, ima

sumarni inventar.

166. Savez hrvatskih seljaĉkih zadruga (Sign. SHSZ-167)

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1934-1937, ima 4 omota, nesređena je, ali pristupaĉna.

Privreda i industrija

167. «Bosnia» Rudnik Semizovac – Sarajevo (Sign. BR-334)

Rudnik je osnovan 1881. godine radi iskopavanja rude mangana u Ĉevljanovićima (Semizovac).

Arhivska građa preuzeta je od Ţeljezare Vareš 1960. godine.

Građa nepotpuna, vremenski raspon 1883-1957, ima 95 kutija i 30 knjiga, građa je nesređena,

ali pristupaĉna, jezici na kojima pisana građa ovog fonda su: njemaĉki i BHS.

168. «Fabrika duhana Sarajevo» - Sarajevo (Sign. FDS-466)

2. augusta 1880. godine sa radom je poĉela Fabrika duhana Sarajevo ĉija je lokacija bila na

Marindvoru sve do 1960. godine, kada se seli u nove prostore koji su namjenski izgrađeni na

Pofalićima. Od 1961. godine FDS je u ekspanziji, pripajaju joj se Grafiĉko preduzeće «Polet» i

Tvornica vate «Obnova» iz Sarajeva. U narednim godinama u FDS integriše se još 17 preduzeća koja

su se bavila preradom i prodajom duhana. FDS je stalno ulagala u razvoj tehniĉkih sredstava i

tehnološkog procesa. Tako je 1955. godine promovirana mašina «GLIBO» (konstruktora-radnika

Šaćira Glibe), koja je stalno usavršavana tako da su se te mašine i proizvodile i remontovale u FDS.

1970. godine je potpisan ugovor sa ameriĉkom firmom «Filip Moris» o proizvodnji cigareta

«Marlboro» koje su ubrzo postale prepoznatljive u cijelom svijetu. FDS nije prekidala proces

proizvodnje od svog osnivanja pa sve do danas. Arhivska građa preuzeta je od FDS 2002. godine.

Građa je potpuna, vremenski raspon 1880-1995, ima 773 kutije, 3096 registratora, 256 omota,

190 kartonskih kutija, 855 knjiga, djelimiĉno je sređena i pristupaĉna.

169. Gradsko saobraćajno preduzeće – Sarajevo (Sign. GRAS-446)

Preduzeće je osnovano 1885. godine. Arhivska građa preuzeta je od RO «GRAS» 1981. godine.


sumarni inventar, jezici: njemaĉki i BHS.

170. «Neimar» Građevinsko preduzeće – Sarajevo (Sign. N-342)

Preduzeće «Neimar» osnovano je 1946. godine kao Zemaljsko građevinsko preduzeće koje je

preuzelo arhivsku građu i djelatnost G. P. «Adam Till» Sarajevo, a koje je postojalo još od 1893.

godine. Preduzeću «Neimar» pripojena su GP «Bjelašnica» i «Bosnarad». Arhivska građa preuzeta je

od Arhiva Srednje Bosne Travnik 1975. godine.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1893-1950, ima 40 kutija i 93 knjige, sređena je i


171. «Obnova» D.D. za preradu sirovina, Tvornica vate – Sarajevo (Sign. O-291)

«Obnova» d.d. za preradu sirovina, tvornica vate radila je na Grbavici, Sarajevo.


sumarni inventar.

172. «Sarajevska pivara» - Sarajevo (Sign. SP-329)

Prva proizvodnja piva u Sarajevu poĉela je u maju 1864. godine zaslugom jevrejskog trgovca

Feldbauera. Slovenac Andrija Gerdouĉ podiţe 1870. godine novu pivaru u Kovaĉićima. Nakon

austrougarske okupacije Hajnrih Levi otvorio je 1881. godine u Sarajevu, na mjestu današnje

pivare, privatnu pivaru. Godine 1882. na Koševskom potoku podigao je svoju pivaru Georg

Ašanbrener. Sve tri ove pivare su se 28. februara 1893. godine ujedinile u jedno dioniĉko društvo –

pod nazivom Dioniĉka pivara. Ova će pivara za kratko vrijeme steći monopol na najširem podruĉju

bosansko-hercegovaĉkog trţišta i tako postati jedno veliko preduzeće u rukama akcionarskog

društva, sastavljeno iskljuĉivo od moćnih stranaca. Sarajevska pivara je zapala u period krize od

1931. do 1936. godine. Do oţivljavanja proizvodnje dolazi 1936/37. godine i prodaja piva od tada

pa sve do 1939/40. skoro je utrostruĉena. Arhivska građa je preuzeta od Pivare 1969. godine.



173. «Visokogradnja» Građevinsko preduzeće – Sarajevo (Sign. VG-480)

Arhivska građa preuzeta od NOS-a Sarajevo 1961. godine


sumarni inventar.

174. Ţeljezniĉka radionica – Sarajevo (Sign. Ţ-330)

Odluku o izgradnji Ţeljezniĉke radionice u Sarajevu donijela je Austro-Ugarska 1890. godine.

Radionica je obuhvatala dio prostora koji i danas obuhvata «Vaso Miskin Crni». Navodi se da je

1907. godine u Bosni i Hercegovini bilo 14 ţeljezniĉkih radionica u kojima su vršene servisne

opravke, a Ţeljezniĉka radionica u Sarajevu te 1907. godine dobija naziv Centralna radionica. S

obzirom na poslove koji su se u njoj obavljali, u odnosu na druge radionice, ona vremenom postaje

Glavna radionica.

Završetkom Prvog svjetskog rata i stvaranjem Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca Ţeljezniĉka

radionica je nastavila rad. Kao i u ranijem periodu, osnovna proizvodna djelatnost u Radionici, u

cijelom periodu između dva rata, sastojala se u remontu lokomotiva i vagona uskog kolosijeka, u

ĉemu je uĉestvovalo više specijalizovanih grupa radnika: livci, tokari, kovaĉi, remenari, elektriĉari,

limari, lakireri i drugi.

Na kraju Drugog svjetskog rata neprijatelj je, prilikom povlaĉenja iz Sarajeva, oštetio preko 25%

svih postrojenja i uređaja radionice, ali je nije uspio onesposobiti za proizvodnju.

U periodu socijalistiĉke izgradnje Glavna ţeljezniĉka radionica «Vaso Miskin Crni» imala je

specifiĉan put. Od preduzeća koje je decenijama opravljalo putniĉke i teretna vagone i parne

lokomotive uskotraĉnog kolosijeka, u specifiĉnim materijalnim uslovima, postepeno je izraslo u

industrijsko preduzeće. Poĉetkom juna 1959. godine Ţeljezniĉka radionica «Vaso Miskin Crni»

dobila je naziv Fabrika ţeljezniĉkih vozila «Vaso Miskin Crni». Pod tim nazivom preduzeće posluje

sve do jula 1964. godine. Tada opet, zbog dopune programa proizvodnje, dobiva naziv Industrija

transportnih sredstava i mašina «Vaso Miskin Crni» Sarajevo. Od 18.8.1972. godine Industrija

transportnih sredstava i mašina «Vaso Miskin Crni» iz Sarajeva je ušla u sastav «Energoinvesta».

Arhivska građa preuzeta je od Preduzeća 1971. i 1985. godine.



LIČNI I PORODIČNI FONDOVI

175. Alibegovići – Derventa (Sign. O-A-165)

Trgovaĉka kuća Alibegovića iz Dervente.

Ovaj fond sadrţi bogatu trgovaĉko-finansijsku prepisku porodice Alibegović, preteţno u vidu

knjiga kopija – tzv Copier Buch (sa odgovorima Alibegovića poslovnim partnerima). Osim toga, u

fondu se nalazi i oko 80 pisama raznih trgovaĉkih kuća upućenih trgovaĉkoj kući Alibegovića.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1879-1908, ima 7 kutija knjiga i spisa, djelimiĉno

saĉuvana, djelimiĉno registraturski sređena, djelimiĉno pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: ćirilica,

latinica.

176. Andrić dr. Vlado – Sarajevo (Sign. O-AV-89)

Andrić dr. Vlado (1882-1932), advokat, ĉlan bosanskohercegovaĉkog sabora i senator iz

Sarajeva.

Ovaj fond sadrţi obimnu dokumentaciju dr. Vlade Andrića o njegovoj odbrani Vasilja Grđića i

drugova, optuţenih u tzv. veleizdajniĉkom procesu (1916/17. godine), te dokumentaciju u vezi

rješavanja agrarnog pitanja u Bosni i Hercegovini, nadalje prepisku, privatna dokumenta i neke

Andrićeve pisane radove.

Građa nepotpuna, vremenski raspon 1906-1932, 3 kutije spisa, dobro saĉuvana, tematski

sređena, pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki; pismo: ćirilica, latinica; ima analitiĉki inventar.

177. Arnautović Šerif - Mostar (Sign. O-ŠA-380)

Arnautović Šerif (1874-1935), direktor Vakufa, ĉlan bosanskohercegovaĉkog sabora i senator iz

Mostara.

Fond sadrţi manju koliĉinu spisa, prepiske i štampata, a koji se odnose na vakufsku, agrarnu i

stranaĉku problematiku.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1903-1935, 1 kutija spisa, dobro je saĉuvana,

tematski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki; pismo: latinica, ćirilica; analitiĉki inventar.

178. Bajac Ljubomir – Sarajevo (Sign. O-BLJ-67)

Bajac Ljubomir (1890-1951), horovođa i nastavnik muzike iz Sarajeva.

Ovaj fond predstavlja vrlo mali fragment iz inaĉe znaĉajnog i višegodišnjeg rada poznatog

sarajevskog horovođe, a sastoji se od nekoliko muziĉkih materijala, kompozicija i zapisa narodnih

pjesama i igara, te dva rukopisa drugih autora.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1913-1950, 1 kutija spisa, dobro saĉuvana, tematski

sređena, pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki; pismo: latinica; analitiĉki inventar.

179. Bašagić dr. Safvet – Sarajevo (Sign. O-BS-279)

Bašagić dr. Safvet-beg (1870-1934), knjiţevnik, orijentalista, predsjednik

bosanskohercegovaĉkog sabora.

Fond sadrţi originalne rukopise Safvet-bega Bašagića iz oblasti knjiţevnosti, prijevode, pisma

brojnih knjiţevnika, kulturnih i javnih radnika Safvet-begu Bašagiću, liĉna dokumenta, nešto

fotografija itd.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1885-1934, 5 kutija spisa i sveski, dobro je saĉuvana,

tematski sređena, pristupaĉna; jezik: BHS, arapski, turski, perzijski, njemaĉki; pismo: latinica,

arebica; ima analitiĉki inventar.

180. Belović-Bernadţikovski Jelica – Sarajevo (Sign. O-BJ-86)

Belović-Bernadţikovski Jelica (1870-1946), pedagog i folklorista iz Sarajeva.

Ovaj mali fond predstavlja samo fragment iz inaĉe bogatog stvaralaĉkog opusa i djelatnosti

pedagoga i folkloriste Jelice Belović Bernadţikovske, koja je više godina (prvih decenija 20.

stoljeća) radila i djelovala u Sarajevu i Banjoj Luci. U ovom nevelikom fondu posebno je

interesantan njen autobiografski rukopis.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1893-1909, ima 1 kutija spisa, dobro je saĉuvana,

tematski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki, francuski; pismo: latinica; ima analitiĉki

inventar.

181. Besarović dr. Vojislav – Sarajevo (Sign. O-BV-66)

Besarović dr. Vojislav (1883-1941), politiĉki i javni radnik, poslanik u bosanskohercegovaĉkom

saboru, ĉlan Glavnog odbora Narodnog vijeća SHS u Zagrebu, ĉlan Glavnog odbora Narodnog vijeća

SHS za Bosnu i Hercegovinu, ĉlan delegacije Kraljevine SHS na mirovnoj konferenciji u Sen

Ţermenu 1919. godine, podpredsjednik Opštine grada Sarajeva, predsjednik SKPD «Prosvjeta»,

poĉasni konzul Kraljevine Danske u Sarajevu.

Ovaj fond, iako nepotpun, pored spisa koji se odnose na veliki broj navedenih funkcija i

djelatnosti dr. Vojislava Besarovića, sadrţi materijale i fotografije o njegovom tamnovanju u

austrougarskim zatvorima (nakon osude u banaluĉkom veleizdajniĉkom procesu), te o njegovom

radu u Sokolskoj ţupi Sarajevo i Trgovaĉkoj i obrtniĉkoj komori Sarajevo.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1887-1941, 4 kutije spisa, građa je dobro saĉuvana,

registraturno-tamatski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki, francuski, engleski, danski;

pismo: ćirilica, latinica; ima analitiĉki inventar.

182. Bušatlić Ajni-Abdulah – Sarajevo (Sign. O-BA-88)

Bušatlić Ajni-Abdulah (1871-1946), šerijatski sudija, profesor na Šerijatskoj sudaĉkoj školi u

Sarajevu.

Fond sadrţi spise Vrhovnog šerijatskog suda za Bosnu i Hercegovinu, šerijatske pravilnike i

zakonike IVZ, predavanja za slušaoce Šerijatske sudaĉke škole, te novinske isjeĉke iz perioda

1941-1946.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1930-1938, 3 kutije spisa i skripti, dobro je saĉuvana,

djelimiĉno registraturski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, turski; pismo: latinica, arebica.

182. Ćurĉići – Sarajevo (O-Ć-223)

Veleposjedniĉka kuća Ćurĉića iz Sarajeva.

Fond sadrţi posjedovne spise, prepisku, liĉna dokumenta, finansijsku dokumentaciju, te deftere i

knjige-sveske prihoda i rashoda.

Građa nepotpuna, vremenski raspon 1858-1934, 6 kutija knjiga i spisa, dobro saĉuvana,

tematski sređena, pristupaĉna; jezik: BHS, turski, njemaĉki; pismo: latinica, arebica; ima sumarni

inventar.

183. Despići – Sarajevo (Sign. O-D-19)

Trgovaĉka kuća Despića iz Sarajeva.

Ovaj fond sadrţi trgovaĉku prepisku i knjige (preko 50 većih i manjih deftera) Nike Ristića, Jove i

Alekse Nikolića-Despića, trgovaĉku i privatnu korespodenciju, te zabilješke i dokumenta Makse

Despića i drugih ĉlanova porodice, kao i dokumentaciju Zavoda za plakatiranje Jeftana Despića iz

Sarajeva.

Građa je potpuna, vremenski raspon 1804-1918, 15 kutija knjiga i spisa, dobro saĉuvana,

djelimiĉno sređena, djelimiĉno pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki, grĉki, turski; pismo: ćirilica,

latinica, gotica; ima analitiĉki inventar.

184. Dvorniković Ljudevit – Sarajevo (Sign. O-DLJ-170)

Dvorniković Ljudevit (1861-1933), pedagog i knjiţevnik.

Fond sadrţi liĉna dokumenta, pisma Ljudevitu Dvornikoviću, njegove radove i brošure iz oblasti

pedagogije, psihologije i knjiţevnosti.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1889-1933, 1 kutija brošura i spisa, dobro je

saĉuvana, tematski sređena, pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: latinica; ima analitiĉki inventar.

185. Đurđević Isidor – Sarajevo (Sign. O-ĐI-226)

Đurđević Isidor (1887-1963), izdavaĉ i knjiţar iz Sarajevo.

Fond sadrţi liĉna dokumenta, privatnu prepisku i knjiţevne pokušaje Ise Đurđevića, materijale o

njegovoj izdavaĉkoj djelatnosti, ugovore sa autorima oko izdavanja njihovih djela i prijevoda, pisma

knjiţevnika, umjetnika, javnih i kulturnih radnika, te drugih pojedinaca i ustanova Isi Đurđeviću,

originalne radove i prijevode raznih autora, kao i nešto fotografija, karikatura i finansijske

dokumentacije.

Građa je potpuna, vremenski raspon 1898-1963, 16 kutija spisa, dobro je saĉuvana, tematski

sređena, pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: ćirilica, latinica; ima sumarno-analitiĉki inventar.

186. Farĉići – Korĉula (Sign. O-F-20)

Porodica Farĉić sa Korĉule.

Fond sadrţi knjiţevne radove, korespodenciju i dr. Inaĉe, porodica Farĉić iz Blata na korĉuli je

starosjedilaĉka porodica.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1626-1896, 8 kutija spisa, građa je oštećena, nesređena i

nepristpaĉna; jezik: latinski, italijanski; pismo: latinica.

187. Hadţiristići – Sarajevo (Sign. O-HR-220)

Trgovaĉka kuća Hadţiristića iz Sarajeva.

Fond sadrţi trgovaĉku i drugu prepisku, dokumentaciju u kojoj ima podataka o Srpsko-

pravoslavnoj crkvenoj opštini u Sarajevu, te o ruskom konzulu Šuljepnikovu. Dio arhivske građe

porodice Hadţiristić posjeduje i Arhiv BiH.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1816-1897, 1 kutija spisa, dobro saĉuvana,

nesređena, djelimiĉno pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: ćirilica.

188. Hol Ferdinand – Sarajevo (Sign. O-HF-105)

Hol Ferdinand (1862-1946), profesor šumarstva Sarajevo.

Fond sadrţi rukopise iz oblasti pošumljavanja krša, evidencije i podatke o uĉenicima i školskom

programu Šumarske škole u Sarajevu (1907.), te podatke o apsolventima kursa za šumsko-

tehniĉko pomoćno osoblje – Sarajevo i Banja Luka (1907-1928).

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1899-1928, 1 kutija spisa, dobro saĉuvana, djelimiĉno

sređena, pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki; pismo: latinica.

189. Ilešić Fran – Ljubljana (Sign. O-IF-104)

Ilešić Fran (1871-1942), knjiţevni historiĉar, profesor Univerziteta u Zagrebu, publicist, lektor,

predsjednik Poljsko-jugoslovenske lige.

Ovaj fond sadrţi pisma rodbine, prijatelja, knjiţevnika, kulturnih radnika i institucija Franu Ilešiću,

njegove rukopise, ĉetiri rukopisa Jozefa Golabeka, poljskog knjiţevnika i prevodioca, te brojne

novine, ĉasopise i izreske iz novina.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1888-1941, 14 kutija spisa, dobro je saĉuvana,

djelimiĉno sređena i djelimiĉno pristupaĉna; jezik: BHS, slovenaĉki, poljski; pismo: latinica.

190. Irbi Adelina Pavlija – Sarajevo (Sign. O-API-381)

Adelina Pavlija Irbi (1831-1911), dobrotvorka i prosvjetiteljka – Sarajevo.

Fond sadrţi preteţno pisma A. P. Irbi i Adolfa Breslauera iz Daruvara Joci Markoviću u Pakrac.

Ova ostavština A. P. Irbi, iako fragmentarna, upeĉatljivo osvjetljava njenu humanu misiju i

djelatnost na ovim prostorima, posebno oko pomaganja, zbrinjavanja i školovanja djece siroĉadi u

doba bosanskohercegovaĉkog ustanka 1875. i pred okupaciju. 1878. godine.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1875-1882, 1 kutija spisa, dobro je saĉuvana,

sređena, pristupaĉna; jezik: njemaĉki, BHS; pismo: gotica, latinica, ćirilica; ima analitiĉki inventar.

191. Jeftanovići – Sarajevo (Sign. O-J-283)

Trgovaĉka kuća Jeftanovića iz Sarajeva.

Ovaj fond sadrţi trgovaĉko-finansijsku dokumentaciju, te raznu drugu korespodenciju vezanu za

društveni, vjersko-nacionalni i politiĉki rad pojedinih ĉlanova porodice Jeftanović

Građa je potpuna, vremenski raspon 1833-1924, 15 kutija, 1 omot i 3 knjige, dobro je saĉuvana,

sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, turski, njemaĉki; pismo: ćirilica, latinica, arebica, gotica; ima


192. Jevtić Borivoje – Sarajevo (Sign. O-JB-50)

Jevtić Borivoje (1894-1959), knjiţevnik, dramaturg, ĉlan Mlade Bosne – Sarajevo.

Fond sadrţi liĉna dokumenta, knjiţevne radove i rukopise Borivoja Jevtića, pisma knjiţevnika,

javnih i kulturnih radnika Borivoju Jevtiću, dopise društava, redakcija listova i ĉasopisa, uprava

pozorišta, te porodiĉnu prepisku.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1904-1959, ima 4 kutije spisa, dobro je saĉuvana,

sređena i pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: ćirilica, latinica; ima analitiĉki inventar.

193. Kreševljaković Hamdija – Sarajevo (Sign. O-HK-219)

Kreševljaković Hamdija (1888-1959), historiĉar, podpredsjednik Nauĉnog društva Bosne i

Hercegovine, dopisni ĉlan Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu.

Fond sadrţi liĉna dokumenta Hamdije Kreševljakovića, njegova pisma Muhamedu Hadţijahiću,

neke rukopise Hamdije Kreševljakovića, te pisma upućena Aliji Nametku povodom smrti Hamdije

Kreševljakovića.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1906-1959, 2 kutije spisa, dobro je saĉuvana, tematski

sređena i pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: latinica; ima analitiĉki inventar.

194. Kulenović Hakija – Sarajevo (Sign. O-KH-375)

Kulenović Hakija (1905-1987), akademski slikar, podpredsjednik Saveza likovnih pedagoga

Jugoslavije, profesor Više pedagoške škole Sarajevo.

Ovaj fond i u ovoj koliĉini Arhiv je dobio i preuzeo od Umjetniĉke galerije Bosne i Hercgovine. Nije

poznato da li Umjetniĉka galerija Bosne i Hercegovine posjeduje još neke pisane materijale i

dokumentaciju o ovom slikaru.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1956-1980, 2 kutije spisa, dobro je saĉuvana, ali

nesređena i nepristupaĉna; jezik: BHS, engleski, francuski; pismo: latinica.

195. Maćejovski Franjo – Sarajevo (O-MF-18)

Maćejovski Franjo (1871-1938), kompozitor i dirigent – Sarajevo.

Fond ovog vrlo aktivnog i plodnog ĉeškog kompozitora i dirigenta, koji je u Banjoj Luci i Sarajevu

djelovao u prvoj polovici 20. stoljeća, sadrţi spise i njegove vlastite kompozicije, kompozicije raznih

autora, partitura i štampata, kao i nešto fotografija i podataka o pokretanju vlastite muziĉke škole

u Sarajevu.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1912-1936, ima 16 kutija, djelimiĉno je saĉuvana,

djelimiĉno tematski sređena, djelimiĉno pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: latinica, ćirilica.

196. Maldini Wildenhainski Rudolf – Sarajevo (Sign. O-RMW-382)

Maldini Wildenhainski Rudolf, knjiţevnik i prevodilac – Sarajevo.

Fond sadrţi originalne rukopise pjesama, pripovjetki, drama, prijevoda, putopisa, aforizama i

ĉlanaka.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1905-1915, 2 kutije, dobro je saĉuvana, tematski

sređena i pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: latinica; ima analitiĉki inventar.

197. Miladinović Miloš – Sarajevo (Sign. O-MM-383)

Miladinović Miloš (1876-1934), građevinski poduzetnik, Sarajevo.

Fond sadrţi, pored tehniĉke, finansijske i dr. Dokumentacije i nešto fotografija, štampe itd.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1910-1933, ima 5 kutija spisa i 10 knjiga, djelimiĉno je

saĉuvana, djelimiĉno registraturski sređena, djelimiĉno pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: ćirilica,

latinica.

198. Milaković Josip – Sarajevo (Sign. P-JM-164)

Milaković Josip (1862-1921), profesor i knjiţevnik, Sarajevo.

Ovaj fond, pored spisa i liĉnih dokumenta, rukopisa i prepiski, sadrţi i nešto fotografija, novinskih

isjeĉaka i pojedinih ĉasopisa.

Građa je potpuna, vremenski raspon 1874-1921, ima 10 kutija spisa, dobro je saĉuvana,

tematski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, ĉeški; pismo: latinica; ima analitiĉki inventar.

199. Milićević Ivan – Sarajevo (Sign. O-IM-222)

Milićević Ivan (1868-1950), novinar i knjiţevnik, urednik Sarajevskog lista i Osvita.

Fond sadrţi pisma Ivana Milićevića i pisma Ivanu Milićeviću, njegove radove i fotografije.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1899-1940, ima 1 kutija spisa, djelimiĉno je sređena i

pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: latinica.

200. Mirić Tihomir – Sarajevo (Sign. O-TM-377)

Mirić Tihomir, dirigent i kompozitor, Sarajevo.

Fond sadrţi prepisku, dokumenta, štampate, plakate, fotografije i sl., vezano za djelatnost

Tihomira Mirića u Operi, horovima i uopšte u muziĉkom ţivotu Sarajeva. Dio dokumentacije o

Tihomiru Miriću posjeduje i Muzej Knjiţevnosti i pozorišne umjetnosti Bosne i Hercegovine u

Sarajevu.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1928-1983; 3 kutije spisa i 1 sveţanj, dobro je

saĉuvana, nesređena i djelimiĉno pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki, engleski, slovenaĉki; pismo:

latinica, ćirilica.

201. Mulalić Mustafa – Sarajevo (Sign. O-MM-376)

Mulalić Mustafa, novinar, pisac, politiĉar – Sarajevo.

Ovaj fond sadrţi originalna djela jednog rijetko plodnog i autora sa velikim brojem raznovrsnih

tekstova, fotografija, notnih zapisa, iluminacija i drugih priloga.

Građa je potpuna, vremenski raspon 1960-1978;ima 69 komada knjiga-svezaka i rukopisa,

dobro je saĉuvana, tematski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: latinica.

202. Musići – Zlovići – Vareš (Sign. O-MIZ-371)

Trgovaĉke porodice Musić i Zlović iz Vareša.

Ovaj minijaturni fond sadrţi 2 trgovaĉka deftera sa nešto malo priloga koji su pripadali ovim

dvjema, vjerovatno rodbinski povezanim vareškim porodicama.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1830-1862, ima 2 knjige, oštećena je i nesređena,

djelimiĉno pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: latinica.

203. Olševski Ignac – Sarajevo (Sign. O-OI-85)

Olševski Ignac, prevodilac – Sarajevo.

Fond sadrţi prepisku sa Ivom Andrićem, Otom Bablerom, Hamidom Dizdarom, Hamzom Humom,

Milicom Janković, Borivojem Jevtićem, Gustavom Krklecom, Desankom Maksimović, Branislavom

Nušićem, Roda Rodom i brojnim drugim, te rukopise prijevoda, veći broj priloga u novinama i

ĉasopisima.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1929-1934, ima 18 kutija spisa, dobro je saĉuvana,

djelimiĉno sređena i djelimiĉno pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki; pismo: latinica, ćirilica.

204. Ostojić Jelka – Sarajevo (Sign O-JO-221)

Ostojić Jelka (1877-1963), knjiţevnica i društvena radnica – Sarajevo.

Fond sadrţi personalnu dokumentaciju i knjiţevne radove Jele Ostojić, te veći broj ĉasopisa i

novina u kojima su objavljeni njeni radovi.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1910-1962, ima 1 kutija spisa, dobro je saĉuvana i

tematski sređena, pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: ćirilica, latinica; ima analitiĉki inventar.

205. Papo Laura Bohoreta – Sarajevo (Sign. O-BP-168)

Papo Laura Bohoreta (1891-1941), knjiţevnica – Sarajevo.

Fond sadrţi originalne rukopise knjiţevnih djela Laure Papo Bohorete.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1927-1936, ma 1 kutija spisa, dobro je saĉuvana,

tematski sređena i pristupaĉna; jezik: judeo-španski (sefardski); pismo:latinica; ima analitiĉki

inventar.

206. Pišteljić Jovan – Sarajevo (Sign. O-JP-385)

Pišteljić Jovan (1838-1870), trgovac iz Sarajeva.

Fond sadrţi manju koliĉinu trgovaĉke prepiske Pišteljića sa trgovcima iz Banje Luke, Livna, Splita;

Novog Pazara, Trebinja i Travnika.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1838-1870, 1 kutija spisa, vrlo oštećena, nesređena,

djelimiĉno pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: ćirilica.

207. Popović Ivan Vasin – Sarajevo (Sign. O-IVP-379)

Popović Ivan Vasin (1851-1915), novinar, knjiţevnik, prevodilac, urednik Bosansko-hercegovaĉkih

novina i Sarajevskog lista, upravnik Zemaljske štamparije Sarajevo.

Fond sadrţi pisma beĉkog izdavaĉa Hartlebena Ivanu Vasinu Popoviću i njegovom sinu Bogdanu

Popoviću, te rukopise originalnih radova i prijevoda Ivana V. Popovića.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1892-1916, ima 3 kutije spisa; dobro je saĉuvana,

tematski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki; pismo: ćirilica, latinica, gotica; urađen je


208. Prodan don Ivo – Zadar (Sign. O-DIP-44)

Prodan don Ivo (1852-1933), svećenik, politiĉar, zastupnik u Dalmatinskom saboru, Carevinskom

vijeću, urednik La Dalmazie cattolice i Hrvatske krune, Zadar.

Fond sadrţi liĉna dokumenta, pisma, rukopise i štampane priloge Ive Prodana. Dio ostavštine (1

kutija) posjeduje Narodna i univerzitetska biblioteka BiH.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1875-1927, ima 5 kutija spisa, dobro je saĉuvana, ali

nesređena i nepristupaĉna; jezik: BHS, italijanski; pismo: latinica.

209. Protić Jovan – Mostar – Sarajevo (Sign. O-JP-373)

Protić Jovan (1868-1926), svećenik, knjiţevnik, Mostar – Sarajevo.

Fond sadrţi 70 pisama upućenih Jovanu Protiću od strane raznih knjiţevnika, između ostalih

Milana Budisavljevića, Paje Markovića, Branislava Nušića, Bore Stankovića, Alekse Šantića itd.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1895-1926, ima 1 kutija spisa, dobro je saĉuvana,

tematski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: ćirilica, latinica; ima analitiĉki inventar.

210. Radulovići – Sarajevo (Sign. O-R-230)

Trgovaĉka porodica Radulović iz Sarajeva.

Fond sadrţi trgovaĉku prepisku iz koje su vidljivi uslovi trgovanja na ovim prostorima, imena

trgovaca i gradova s kojima je trgovaĉka porodica Radulović odrţavala veze.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1832-1874, ima 2 kutije spisa; oštećena je, tematski

sređena i pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: ćirilica, latinica; ima nedovršen analitiĉki inventar.

211. Rašić Nikola – Sarajevo (Sign. O-RN-92)

Rašić Nikola, sudija iz Sarajeva.

Fond sadrţi liĉna dokumenta, pisma i novinske ĉlanke.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1905-1927, ima 1 kutija spisa, dobro je saĉuvana,

sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, latinski, njemaĉki; pismo: latinica; urađen je analitiĉki inventar.

212. Sarajlić Šemsudin – Sarajevo (Sign. O-SŠ-252)

Sarajlić Šemsudin (1887-1960), knjiţevnik, Sarajevo.

Fond sadrţi rukopise pripovijetki, romana, pjesama, aktovki, dnevnika, te prepisku između

porodica Ćelić i Efica.

Građa je potpuna, vremenski raspon 1908-1944, ima 9 kutija; dobro je saĉuvana, sređena i

pristupaĉna; jezik: BHS, turski, francuski, arapski; pismo: latinica, arebica; urađen je analitiĉki

inventar.

213. Spaho Fehim – Sarajevo (Sign. O-SF-36)

Spaho Fehim (1877-1942), reis-ul-ulema Sarajevo.

Ovaj fond je istovremeno i liĉni fond Fehima Spahe, ali i sluţbena dokumentacija njegove

kancelarije, a uglavnom se satoji iz korespodencije.

Građa je potpuna, vremenski raspon 1904-1942, ima 10 kutija, dobro je saĉuvana, sređena i

pristupaĉna; jezik: BHS, arapski, njemaĉki; pismo: latinica, ćirilica, arebica; ima analitiĉki inventar.

214. Stefanovići – Sarajevo (Sign. O-S-386)

Ovaj neveliki fond, pored prepiske između braće Trifka i Todora Stefanovića (oko 20 pisama – na

relaciji Sarajevo-Dubrovnik), sadrţi još nešto pisama i dokumenata razliĉite provenijencije, a iz

perioda 1836-1854, ĉesto vrlo oštećenih i neidentifikovanih, poneki pisan arebicom ili na grĉkom

jeziku.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1824-1834, 1 kutija spisa; oštećena je, nesređena i

nepristupaĉna; jezik: BHS; pismo: ćirilica.

215. Šahinović Munir Ekremov – Sarajevo (Sign. O-ŠM-130)

Šahinović Munir Ekremov, novinar, knjiţevnik, urednik Muslimanske svijesti, ravnatelj

Promidţbenog ureda za BiH, Sarajevo.

Fond sadrţi rukopise, prepisku, te razne novinske ĉlanke, neka privatna dokumenta i bilješke.

Građa je nepotpuna, vremenski raspon 1929-1944, 1 kutija spisa, dobro je saĉuvana, tematski

sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki; pismo: latinica; ima analitiĉki inventar.

216. Šnajder dr. Marcel i Šnajder-Popović dr. Vera – Sarajevo (Sign. O-MVŠ-384)

Šnajder dr. Marcel i dr. Vera, profesori, lijeĉnici, Sarajevo.

Ovaj fond sadrţi personalne dokumente, prepisku, ĉlanke i bilješke, te fotografije dr. Marcela i dr.

Vere Šnajder.


sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, francuski, njemaĉki; pismo: latinica, ćirilica; ima sumarni

inventar.

217. Tasovac Jovan – Sarajevo (Sign. O-T-387)

Tasovac Jovan, trgovac iz Sarajeva.

Fond sadrţi prepisku sa trgovcima iz Trsta, Beĉa, Pešte, Samokova, Ušćupa, Prijepolja, Splita,

Metkovića, Trebinja, Bugojna, Banje Luke, Gradiške, Slavonskog Broda, Šamca, Tešnja i Mostara.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1860-1874, 1 kutija spisa, oštećena je, nesređena i

nepristupaĉna; jezik: BHS, italijanski; pismo: ćirilica, latinica.

218. Todorovići – Sarajevo (Sign. O-T-371)

Trgovaĉka porodica Todorović iz Sarajeva.

Iako minijaturan, ovaj fond trgovaĉko-posjedniĉke porodice Todorović porijeklom iz Ĉajniĉa,

kasnije nastanjene u Sarajevu, pruţa interesantne podatke iz oblasti posjedniĉko-kmetovskih i

zakupniĉkih odnosa krajem 19. stoljeća u sarajevskoj okolici.

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1887-1900, ima 2 knjige, djelimiĉno je saĉuvana,

tematski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: ćirilica.

219. Travanj Kosta – Sarajevo (Sign. O-TK-16)

Travanj Kosta (1868-1950), uĉitelj muzike, horovođa, Sarajevo.

Ovaj fond sadrţi muziĉku literaturu, note, partiture.

Građa je fragmentarna,vremenski raspon 1888-1949, ima 2 kutije spisa, dobro je saĉuvana,

tematski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: latinica.

220. Velc Ferdinand – Sarajevo (Sign. O-FV-374)

Velc Ferdinand (1864-1920), profesor, slikar, Sarajevo.

Ovaj fond od oko 5.000 listića sa bibliografskim podacima o BiH pisanih rukom, prikupljenih od

strane Ferdinanda Velca i njegovih saradnika, a na poticaj Karla Paĉa, direktora Balkanološkog

instituta u Sarajevu, preuzela je Opština grada Sarajeva, nakon prestanka rada Instituta, tako da je

Arhiv, preuzevši fond Gradskog poglavarstva Sarajeva došao u posjed i ovog materijala. Radi se o

građi za bibliografiju Bosne i Hercegovine 1488-1918. godina.


djelimiĉno registraturski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki, ĉeški, poljski, francuski,

engleski, italijanski, mađarski, latinski, staroslavenski; pismo: latinica, gotica, ćirilica.

221. Ţiga Mahmut – Sarajevo (Sign. O-ŢM-48)

Ţiga Mahmut (1886-1960), posjednik, predsjednik opštine Ilidţa.

Fond sadrţi posjedniĉku dokumentaciju, pisma porodici iz perioda I svjetskog rata, te arhivu

Stoĉarske zadruge Butmir (1931-1942).

Građa je fragmentarna, vremenski raspon 1900-1942, ima 3 kutije knjiga i spisa, dobro je

saĉuvana, tematski sređena i pristupaĉna; jezik: BHS; pismo: latinica.

ZBIRKE

222. Plakati (Sign. ZP-573)

Zbirka plakata je nastala otkupom i poklonom od privatnih lica i institucija, te izdvajanjem iz

raznih fondova ovog Arhiva. Tvorci Zbirke su Gradsko poglavarstvo i Vladin povjerenik za Sarajevo,

IP «Svjetlost» Sarajevo, tazne institucije, štamparije, DPO itd. Materijali ove Zbirke se odnose na

brojne oblasti: uprava, politika, vojska, policija, finansije, kultura, prosvjeta, umjetnost, sport,

komunalije, privreda i drugo.

Građa Zbirke ima vremenski raspon 1878-2004, sastoji se od 3027 plakata (sa još oko 1000

duplikata), dobro je saĉuvana, hronološki sređena i pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉi, italijanski;

pismo: latinica, ćirilica, gotica; ima kartoteku, a urađen je i inventar.

223. Fotografije (Sign. ZF-574)

Zbirka fotografija je nastala poklonima i otkupom od pojedinaca, ustanova i organizacija,

izdvajanjem iz raznih fondova prilikom sređivanja u Arhivu. Zbirka se na taj naĉin dalje popunjava.

Građa je iz perioda 1878-1970; ima 19 albuma (sa 920 fotografija), serije i pojedinaĉne

fotografije, 2490 kom. fotokopija i razglednica, 157 fotografskih ploĉa, 122 kom. neidentifikovanih

fotografija; građa je dobro saĉuvana, sređena po provenijenciji, tematski i hronološki, pristupaĉna;

ima katalog.

224. Karte i planovi (Sign. ZKP-575)

Zbirka je nastala otkupom, poklonom, preuzimanjem od institucija i pojedinaca, te izdvajanjem iz

raznih fondova prilikom njihovog sređivanja u Istorijskom arhivu Sarajevo.

Zbirka sadrţi nekoliko unikatnih, ruĉno rađenih (crtanih) karata balkanskih zemalja i jadranskog

primorja, zapadne provenijencije, iz 18. stoljeća.

Građa Zbirke potiĉe iz perioda 1745-1979; sastoji se od 11 kutija sa 513 geografskih, politiĉkih i

drugih specijalnih karata, 332 vojne karte, skice i planovi, 39 planova gradova, 7 atlasa te 60

tehniĉkih planova i nacrta; dobro je saĉuvana, sređena je hronološki, pristupaĉna; jezik: BHS,

njemaĉki, latinski, italijanski, mađarski, ruski, francuski, engleski; pismo: latinica, ćirilica, gotica;

ima kartoteku za jedan period, urađen je sumarno-analitiĉki inventar.

225. Varia (Sign. ZV-576)

Zbirka je nastala poklonom i otkupom od ranijih imalaca, te izdvajanjem iz raznih fondova Arhiva.

Ima dokumente iz perioda osmanske, potom austrougarske uprave, vremena između dva svjetska

rata, te NDH, SFRJ (DFJ, FNRJ). Ova Zbirka je do 1969. godine nosila naziv Zbirka poklona i otkupa.

Nju su, pored pojedinaĉnih dokumenata, koji nisu međusobno organski povezani i nisu iste

provenijencije, saĉinjavale i manje cjeline, dijelovi nekih manjih fondova, koji su izdvojeni iz Zbirke.

Građa ima vremenski raspon 1829-1963; ima 25 kutija, 674 inventarske jedinice; dobro je

saĉuvana, tematski i po hronologiji ulaza dokumenata je sređena i obrađena, pristupaĉna; jezik:

BHS, njemaĉki, slovenaĉki, francuski, engleski, arapski, turski, hebrejski, latinski, crkvenoslavenski,

italijanski, mađarski, poljski, bugarski, ĉeški; pismo: ćirilica, latinica, gotica; ima tematsku

kartoteku i kartoteku po hronologiji ulaza dokumenata u Istorijski arhiv Sarajevo, a urađen je i

inventar.

226. Reprodukcije i crteţi (Sign. ZRC-577)

Zbirka je nastala otkupom od pojedinaca i institucija, te izdvajanjem iz raznih fondova i zbirki

Arhiva. Reprodukcije, tj. Reprodukovane štampane slike i crteţi potiĉu iz perioda Austro-Ugarske

monarhije, Kraljevine Jugoslavije i FNRJ.

Građa je raspona 1894-1961; ima 8 mapa ili albuma sa ukupno 177 reprodukcija i crteţa, 331

pojedinaĉna reprodukcija, odnosno reprodukovana štampana crteţa i slike; djelimiĉno je saĉuvana,

sređena je po provenijenciji i pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki; pismo: latinica, ćirilica; ima

sumarni inventar.

227. Poštanski ţigovi i marke (Sign PŢM-154)

Zbirka je nastala otkupom poštanskih ţigova i maraka od privatnog kolekcionara Vjekoslava

Trbarića iz Sarajeva. Kolekcija datira od vremena kraja osmanske uprave do 1961. godine, a

sastoji se od pisama, uputnica, dopisnica i ţigova upotrebljavanih na teritoriji Bosne i Hercegovine

za vrijeme okupacije i NOR-a 1941.-1945. i neposredno nakon završetka II svjetskog rata.

Građa je raspona 1878-1961; ima 5 grupa, 9 vrsta, 251 list, 680 objekata, 1 mapa, 1 legenda, te

7 grupa poštanskih ţigova i pisama (koverti), pošiljki, dopisnica i maraka; dobro je saĉuvana,

registraturno-tematski sređena, pristupaĉna; jezik: BHS, njemaĉki, turski; pismo: latinica, ćirilica,

arebica; ima analitiĉki inventar.

228. Klišei (Sign. ZK-578)

Zbirka klišea je nastala otkupom i poklonom od strane privatnih lica i institucija, odnosno

izdvajanjem iz nekih fondova Istorijskog arhiva Sarajevo. Uslijed seoba i neodgovarajućih uslova

smještaja, ova Zbirka nije imala odgovarajući tretman i njena oĉuvanost, sređenost, pristupaĉnost,

te navedeni ukupni broj klišea moraju se uslovno uzeti u obzir.

Građa vremenski datira iz prve polovice 20. stoljeća; ima 1081 kliše razliĉite provenijencije,

djelimiĉno su saĉuvani i djelimiĉno sređeni i pristupaĉni; jezik: BHS, turski, arapski; pismo: latinica,

arebica, ćirilica; ima inventar.

Documents

nacionalni_spomenik