Námskeið ÍRA - Díóður

• Ágúst Ú. Sigurðsson, TF3AU

Hvað er díóða ?

• Einstefnuloki fyrir rafstraum.– Sjálfvirkur– Þarf ekkert stýrimerki– Aðeins tveir vírar– Ekki umpóla þeim

Gamli tíminn

• Eldri gerðir (dæmi):– Raflampar (lofttæmdir / kvikasilfursfylltir)– Selenhúðaðar málmplötur

Nútíminn

• Nýrri gerðir:– Germanium díóður– Kísildíóður (silicon diodes)– Díóðubrýr

Fræðilegi kaflinn

• P-lag og N-lag, rafeindir og “göt”

Hin “FULLKOMNA” díóða

• Hvaða eiginleika ætti hún að hafa ?– Leiðir rafstraum ofsalega vel í aðra áttina

• Núll innra viðnám

• Óendanlegt straumþol

– Hindrar straum í hina áttina• Óendanlega hátt viðnám og þverviðnám DC og AC

• Ótakmarkað spennuþol

Hin “fullkomna” – frh.

• ... fleiri eiginleikar draumadíóðunnar:– Vinnur hratt og tafarlaust, engin innri rýmd– Taplaus – engin útgeislun, upphitun o.þ.h.– Ónæm fyrir truflunum, ljósi o.fl. þ.h.– Sterk og þolin fyrir hnjaski– Agnarsmá, umhverfisvæn, endingargóð– Ódýr o.s.frv.

Raftákn fyrir díóðu

• Eins á öllum tungumálum !!!

Samhengi straums og spennu

Nokkur notkunardæmi

– Afriðun– Spennustýring– Skynjun mótaðs merkis (AM eða FM)– Stýrður rofi, mótun, blöndun– Spennustýrður þéttir– Ljósgjöf (LED), ljósskynjun– ofl. ofl.

Mismunandi gerðir af díóðum

Hálfbylgjuafriðill

Heilbylgjuafriðill m. 2 díóðum

Heilbylgjuafriðun með brú

Hámarkstölur fyrir 1N400X

•

Skynjari fyrir AM mótað merki

Viðtæki

Prófsendir

Afriðilsdæmi

•

Aukadæmi 1

• Hanna einfaldan spennustilli til að gefa stöðuga 6 volta spennu frá 12V bílrafkerfi– Við viljum nota 6 Volta zenerdíóðu til verksins– 6 Volta álagið er breytilegt 0 til 100 mA– Bílspennan getur sveiflast frá 11 til 14 V

• Hversu stórt seríuviðnám á að velja ?

• Hversu öfluga zenerdíóðu þurfum við ?

Aukadæmi 2

• Við ætlum að útbúa einfaldan hálfbylgjuafriðil og tengja við spenni sem gefur út 100 Volt RMS, 50 rið.

• Hversu háa bakspennu (PIV) þarf afriðildsdíóðan að þola ef álagið er 230 Volta 15 W glóðarpera ?

• En ef við tengjum allstóran síuþétti aftan við afriðilinn til að draga úr gáruspennu ?

• Breytist ljósið á perunni þegar þéttirinn er tengdur í rásina ?