NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TRONG CHĂN …dulieu.tailieuhoctap.vn/books/khoa-hoc-ky-thuat/khoa-hoc-moi-truong/... · Thu thập số liệu, thông tin về

NGHIÊN C U NG D NG S N XU T S CH H N TRONG CHĂN NUÔIỨ Ứ Ụ Ả Ấ Ạ Ơ HEO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH

KHOA MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN

BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ:

SẢN XUẤT SẠCH HƠN

ĐỀ TÀI:

NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TRONG CHĂN NUÔI HEO

GVHD: TS.NGUYỄN VINH QUY

THỰC HIỆN: NHÓM 7 _ DH10DL_Tiết 123, thứ 2 hàng tuần.

TRẦN THỊ THỦY (NT) 10157188 01679547057

NGUYỄN THỊ CHUNG 10157024 0972854044

PHẠM PHƯỚC LỘC 10157099 01662468870

NGUYỄN THỊ MY LY 10157100 0972874079

NGUYỄN THỊ THANH NGA 10157116 01687976255

NGUYỄN THỊ THU NGUYỆT 10157126 0983472701

NGUYỄN THỊ THANH THẢO 10157170 0972872290

TRẦN THỊ KIM THI 10157179 01662468871

CHU HIẾU TIÊN 10157193 01223007505

NHÓM 7_DH10DL 1


NGUYỄN DUY TÍN 10157197 01655828325

MỤC LỤC

PHẦN A: MỞ ĐẦU

I. ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................4

II. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI................................................................................4

III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...................................................................5

IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU..............................................................................5

PHẦN B: NỘI DUNG ĐỀ TÀI

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ TRẠI CHĂN NUÔI

I.1 QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN..........................................6

I.2 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ CƠ SỞ VẬT CHẤT........................................6

I.3. CON GIỐNG VÀ THỨC ĂN........................................................................7

I.3.1 THỨC ĂN................................................................................................8

I.3.2 CON GIỐNG...........................................................................................8

I.4 HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG TẠI KHU CHĂN NUÔI.............................9

I.4.1 CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG ĐẤT...................................................9

I.4.2 CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC................................................9

I.4.3 CHẤT LƯỢNG MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ...................................10

I.4.4 TIẾNG ỒN.............................................................................................10

I.4.5 CHẤT THẢI RẮN.................................................................................10

NHÓM 7_DH10DL 2


I.4.6 VI SINH VẬT........................................................................................10

I.6 ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC CHĂN NUÔI ĐẾN MÔI TRƯỜNG XUNG

QUANH..............................................................................................................10

CHƯƠNG II. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP ÁP DỤNG SẢN XUẤT

SẠCH HƠN TRONG CHĂN NUÔI HEO

II.1 PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ QUI TRÌNH......................................................14

II.2 PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ CÔNG ĐOẠN:.................................................16

II.2.1 SƠ ĐỒ QUI TRÌNH NUÔI HEO..........................................................16

II.2.2 ĐỊNH MỨC TIÊU HAO NGUYÊN VẬT LIỆU/ 1 THÁNG...............16

II.2.3 PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ CÔNG ĐOẠN............................................17

II.2.4 TRỌNG TÂM KIỂM TOÁN SẢN XUẤT SẠCH HƠN......................18

II.2.4.1 LỰA CHỌN CÔNG ĐOẠN SXSH..............................................18

II.2.4.2 SƠ ĐỒ DÒNG CHO KIỂM TOÁN SXSH..................................20

II.2.4.3 CÂN BẰNG NĂNG LƯỢNG VÀ VẬT LIỆU ...........................21

II.2.4.4 ĐỊNH GIÁ DÒNG THẢI..............................................................22

II.2.4.5 HAO PHÍ NGUYÊN VẬT LIỆU TRONG 1 THÁNG................21

CHƯƠNG III. CÁC GIẢI PHÁP SẢN XUẤT SẠCH HƠN TRONG CHĂN

NUÔI HEO

III.1 PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN VÀ LỰA CHỌN GIẢI PHÁP...............24

III.1.1 PHÂN LOẠI-SÀN LỌC CÁC GIẢI PHÁP.....................................24

III.1.2 ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ VỀ CÁC GIẢI PHÁP......................................26

NHÓM 7_DH10DL 3


III.2 PHÂN TÍCH TÍNH KHẢ THI CỦA GIẢI PHÁP.....................................30

III.2.1 MÔ TẢ GIẢI PHÁP..........................................................................30

III.2.2 TÍNH KHẢ THI VỀ KĨ THUẬT......................................................34

III.2.3 TÍNH KHẢ THI VỀ KINH TẾ.........................................................37

III.2.4 TÍNH KHẢ THI VỀ MÔI TRƯỜNG................................................39

III.3 LỰA CHỌN CÁC GIẢI PHÁP.................................................................41

IV. KẾ HOẠCH SẢN XUẤT SẠCH HƠN.......................................................44

CHƯƠNG IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................46

PHỤ LỤC ...........................................................................................................49

TÀI LIỆU THAM KHẢO

NHÓM 7_DH10DL 4


PHẦN A: MỞ ĐẦU

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Trong khoảng hơn một thập kỉ qua

nông nghiệp Việt Nam nói chung và

chăn nuôi nói riêng đã có những thay

đổi rất đáng kể. nghành chăn nuôi heo đã

có những thay đổi rất lớn không chỉ đáp

ứng nhu cầu ngày càng cao và đa dạng

của thị trường trong nước mà đã và đang

vươn tới các thị trường bên ngoài. Bên cạnh những lợi ích kinh tế mà ngành chăn

nuôi heo đem lại là những ảnh hưởng xấu đến môi trường như: ô nhiễm đất, ô nhiễm

không khí, ô nhiễm nước hoặc gây ảnh hưởng đến đời sống của các hộ dân lân cận

nếu như không có biện pháp giải quyết trong việc xử lí phân và chất thải.

Để góp phần vào tiến triển của việc chăn nuôi heo, nâng cao năng suất và chất

lượng đàn heo đồng thời hạn chế ảnh hưởng của việc chăn nuôi heo đối với môi

trường thì cần áp dụng các biện pháp sản xuất sạch hơn trong quá trình chăn nuôi

2. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI

Đánh giá về thực trạng của trại nuôi heo thực nghiệm về các khía cạnh như: tình

hình tiêu thụ tài nguyên, hiện trạng môi trường…

Nghiên cứu và đánh giá các tiềm năng áp dụng sản xuất sạch hơn của trại.

Đề xuất các giải pháp sản xất sạch hơn phù hợp với trại nhằm nâng cao năng

suất, chất lượng đàn heo từ đó nâng cao lợi nhuận kinh tế và góp phần đem lại lợi ích

về môi trường và xã hội đồng thời giảm thải các chất thải tại nguồn.

NHÓM 7_DH10DL 5


3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Khảo sát thực tế về tình hình sản xuất của trại.

Thu thập số liệu, thông tin về trại chăn nuôi.

Gặp gỡ và tìm hiểu trực tiếp các cán bộ quản lí, nhân viên và sinh viên thực

tập tại đó.

Tìm hiểu qui trình sản xuất và công nghệ tại trại chăn nuôi.

Thảo luận nhóm và đưa ra một số giải pháp, xem xét thực hện.

4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Trại chăn nuôi heo thực nghiệm trực thuộc khoa chăn nuôi thú y trường đại học

Nông Lâm Tp Hồ Chí Minh, khu phố 6, phường Linh Trung, quận Thủ Đức Thành

Phố Hồ Chí Minh.

NHÓM 7_DH10DL 6


NHÓM 7_DH10DL 7


PHẦN B: NỘI DUNG ĐỀ TÀI

Chương I: TỔNG QUAN VỀ TRẠI CHĂN NUÔI

I.1 Quá trình hình thành và phát triển:

Với mục đích giúp cho sinh viên

khoa chăn nuôi thú y nói riêng và sinh

viên trường có điều kiện dễ dàng hơn

trong quá trình học tập, nghiên cứu và

làm đề tài, ban lãnh đạo nhà trường quyết

định thành lập trại chăn nuôi heo thực nghiệm vào năm 2005 với tổng diện tích

khoảng 3 hecta và trực thuộc khoa chăn nuôi thú y trường Đại Học Nông Lâm Tp Hồ

Chí Minh, khu phố 6, phường Linh Trung, quận Thủ Đức, Tp Hồ Chí Minh. Nhiều

năm qua, trại vẫn ngày càng phát triển với tổng đàn hiện có là 178 con (2/2012) bao

gồm heo nái, heo giống, heo thịt và heo con.

I.2 Điều kiện tự nhiên và cơ sở vật chất kĩ thuật:

I.2.1 Điều kiện tự nhiên:

NHÓM 7_DH10DL 8


Vị trí: Nằm trong khuôn viên trường Đại Học Nông Lâm Tp Hồ Chí Minh

Nguồn nước: Không nằm gần nguồn nước, nước dùng chủ yếu là nước từ máy

bơm và nước thủy cục.

Không khí: Không khí tương đối trong lành và mát mẻ.

Ánh sáng: Vì xung quanh ít cây cối nên khu vực trại chăn nuôi nhận được rất

nhiều ánh sáng từ mặt trời và điều này thuận lợi cho việc tắm nắng cho đàn heo góp

phần diệt trùng và tăng cường sức đề kháng cho heo.

Hướng gió: Khu vực này nằm xa khu dân cư, xung quanh trống trãi nên tiếp

nhận được nhiều luồng gió vì thế mà trong trại luôn được thoáng mát.

Nhiệt độ: Nhiệt độ cao nhất là 36-370C và thấp nhất là 27-280C, nhiệt độ trung

bình là 28-290C.

Độ ẩm: Độ ẩm biến thiên trong năm là 65-85%.

I.2.2 Điều kiện vật chất kĩ thuật:

o Số máy bơm: 1 máy

o Số máy phát điện( nếu có): 0 máy

o Số máng ăn tự động: 9 cái

o Số máy uống nước tự động: 25 cái

o Máy quạt (làm mát heo): 4 máy

o Đèn chiếu sáng: 20 bóng / 2 chuồng

o Xe chuyên chở: 2 xe

o Kho chứa nguyên, nhiên liệu: 1 kho

o Cuốc, xẻng: 4 cái

NHÓM 7_DH10DL 9


o Hồ trữ nước: 1 hồ

I.2.3 Lao động:

o Tổng số công nhân trực tiếp chăn nuôi: 2 người

o Tổng số thạc sĩ: 2 người

o Tổng số tiến sĩ: 1 người

o Tổng số kĩ sư: 1 người

Sơ đồ hành chính:

I.3 Con giống và thức ăn

I.3.1 Thức ăn:

Nguồn cung cấp: Dựa vào tỷ lệ dinh dưỡng mà thầy Đồng đưa ra sau đó đặt

hàng tại các công ty chuyên cung cấp thức ăn cho heo (công ty Hoàng Long).

Thành phần dinh dưỡng:

Loại thức ăn Giai đoạn 1 Giai đoạn 2 Giai đoạn 3

NHÓM 7_DH10DL 10


(10 – 30 kg) (31 – 60 kg)

(61 – 100 kg)

CT 1 CT 2

Tấm, bột ngô(%)

Cám gạo (%)

Bột cá (%)

Khô dầu lạc(%)

Vỏ sò nghiền (%)

Muối (%)

30

50

10

9

0,5

0,5

25

60

6

8

0,5

0,5

26

60

7

5

0,5

0,5

30

60

5

4

1

0

Năng lượng trao

đổi/kg thức ăn

Protein thô (%)

2861

18,5

2813

17,2

2897

15,2

2897

15,1

Bảng 1: Thành phần dinh dưỡng trong khẩu phần ăn của heo

Giá thành – chi phí vận chuyển: Sau

khi đặt hàng thì công ty thức ăn sẽ chuyên chở

đến tận nơi, sau đó chỉ cần khuân vác vào kho là

xong, công việc này thường do các sinh viên

thực tập trong trại làm nên chi phí vận chuyển sẽ

không cao và đôi khi không cần phải chi.

I.3.2 Con giống:

NHÓM 7_DH10DL 11


Nguồn gốc: Một phần nhập giống mới từ bên ngoài nhưng đa số là do trại tự

lai giống. Trong trại có hai loại giống heo ngoại chính là: Giống Yorkshire, Giống

Landrace

- Giống Yorkshire, dòng heo của úc có ưu điểm tăng trọng nhanh, ít mỡ, nhiều nạc, dễ

nuôi dưỡng chăm sóc và có khả năng thích nghi cao với môi trường nhiệt đới nóng ẩm

như nước ta. Đực Yorkshire 4 chân cao, to khỏe rắn chắc tạo dáng đi linh hoạt, có chất

lượng tinh dịch tốt, cho tỷ lệ thụ thai cao và nhiều heo cho mỗi lứa đẻ. Năng suất sinh

trưởng và sinh sản của con lai từ đực Yorkshire cũng cao hơn so với những giống khác

và thích nghi tốt với điều kiện chăn nuôi nông hộ.

- Giống Landrace: Dòng đực Landrace có phần mông đặc biệt phát triển, cho nhiều

nạc hơn giống Yorkshire, nhưng nhạy cảm với điều kiện môi trường bất lợi (stress).

Dòng nái Lan- drace mỗi lứa đẻ từ 10-14 con, nhưng dễ mắc các bệnh sinh sản như:

Mất sữa hoặc viêm nhiễm đường sinh dục.

Ngoài ra, trong trại còn có thêm một số giống heo nôi địa và heo rừng.

I.4 Hiện trạng môi trường tại khu chăn nuôi:

I.4.1 Chất lượng môi trường đất:

Đất ở khu vực gần cánh đồng cỏ mà trại dùng phân heo thải ra để trồng bị ô

nhiễm rất nghiêm trọng do lượng phân thải ra nhiều hơn so với mức tiêu thụ của cỏ.

Các vi sinh vật trong đất rất nhiều với nhiều loại bao gồm cả vi sinh vật có lợi và có

hại, vì trong phân giàu các thành phần hữu cơ nên các vi sinh vật trong đất sẽ phân

hủy phân, tạo ra các hợp chất độc hại gây ảnh hưởng môi trường đất, nảy sinh nhiều

dịch bệnh ảnh hưởng đến đời sống của con người và vật nuôi.

I.4.2 Chất lượng môi trường nước:

Nước sau khi tắm heo và rửa chuồng mang theo một lượng lớn chất thải với thành

phần hữu cơ cao sẽ nhanh chống bị nhiễm bẩn và làm ô nhiễm môi trường nước xung

quanh. Đồng thời lâu ngày các chất thải sẽ thắm xuống đất làm ô nhiễm nguồn nước

ngầm tại các khu vực gần đó.

I.4.3 Chất lượng môi trường không khí:

NHÓM 7_DH10DL 12


Trong quá trình lấy thức ăn cho heo tạo ra nhiều bụi.

Bị ảnh hưởng của mùi hôi khi chưa kịp rửa chuồng, và mùi hôi tại khu vực chứa

phân heo…

I.4.4 Tiếng ồn

Trại chăn nuôi heo với số lượng lớn vì thế trước giờ ăn heo thường kêu la đòi ăn

rất inh ỏi gây ảnh hưởng đến sự nghỉ ngơi của những người dân gần đó, đồng thời

trong quá trình dọn chuồng hay tắm rửa heo cũng gây ra tiếng ồn…

I.4.5 Chất thải rắn:

Thức ăn rơi vãi trong kho dẫn đến bị mối mọt:

Xác, bã rau xanh sau khi cho heo ăn dặm:

Sỏi, cát, gạch vụn trong chuồng bị heo gặm…

Dụng cụ thú y, kiêm tiêm. Túi ni lông…

I.4.6 Môi trường vi sinh vật:

Các loại vi trùng, kí sinh trùng, vi sinh vật phân giải và các loài vi sinh vật

gây bệnh.

I.5 Ảnh hưởng của việc chăn nuôi đối với môi trường xung quanh

Đánh giá ảnh hưởng của việc chăn nuôi heo đối với môi trường:

NHÓM 7_DH10DL 13


Các công đoạn gây ảnh hưởng tới môi trường:

Sơ đồ: Các công đoạn ảnh hưởng đến môi trường.

Trong chăn nuôi, cần xác định rằng:

Phân heo: là nguồn gây ô nhiễm nặng nhất cả về môi trường không khí,

đất và nước. Do thành phần giàu chất hữu cơ nên phân rất dễ bị phân

hủy thành các sản phẩm độc, những chất mà khi phát tán vào môi

trường có thể gây nhiễm bệnh cho vật nuôi, cho con người và các sinh

vật khác. Các thành phần hóa học của phân rất đa dạng và phong phú:

hợp chất hữu cơ, các hợp chất vô cơ, các men tiêu hóa của heo, các yếu

tố gây bệnh sinh học, các thành phần tạp chất, nước. Đây là các thành

phần chính gây ảnh hưởng đến môi trường trong chăn nuôi heo( bao

gồm môi trường đất,môi trường nước và môi trường không khí). Lượng

phân hàng ngày mà heo thải ra khoảng 6-8% trọng lượng cơ thể của

heo, với số lượng heo lớn như một trang trại chăn nuôi thì khối lượng

phân thải ra hằng ngày sẽ rất lớn, lượng phân này là sản phẩm dư thừa

trong cơ thể của heo, có mùi hôi thối, khó chịu, khi thải ra môi trường.

Trong quá trình tắm heo, dọn chuồng thì lượng phân này theo hệ thống

cống rãnh đổ ra bên ngoài gây ô nhiễm môi trường không khí, môi

trường đất, và môi trường nước tại khu vực trại chăn nuôi.

NHÓM 7_DH10DL 14


Nước thải trong chăn nuôi heo cũng gây ảnh hưởng rất lớn đến môi

trường, nước thải trong chăn nuôi heo là hỗn hợp lỏng và các chất rắn đi

theo bao gồm nước tiểu, nước tắm heo, rửa chuồng. Thành phần của

nước thải rất phong phú: các chất rắn ở dạng lơ lửng, các chất hòa tan

hữu cơ hay vô cơ( nhiều nhất là N và P), các tác nhân sinh học như : vi

sinh vật, kí sinh trùng, nấm, nấm men, các yếu tố gây bệnh sinh học. Do

ở dạng lỏng và thành phần nước thải giàu hữu cơ nên khả năng bị phân

hủy vi sinh vật rất cao, tạo ra các sản phẩm có khả năng gây ô nhiễm

cho môi trường đất, nước, không khí.

Nước tiểu: Thành phần của nước tiểu rất phong phú chứa nhiều độc tố

là sản phẩm cặn bã trong quá trình sinh trưởng và phát triển của heo.

Các chất độc này khi phát tán vào môi trường có thể chuyển hóa thành

các chất ô nhiễm gây tác hại cho con người và môi trường. Trong tất cả

các chất có trong nước tiểu thì bao gồm có cả ure. Khi nước tiểu được

heo bài tiết ra ngoài, ure dễ dàng bị phân hủy ngay trong môi trường tạo

thành khí ammoniac bốc hơi vào không khí gây mùi khó chịu.

Thức ăn thừa, thức ăn bị rơi vãi: thức ăn thừa, thức ăn bị rơi vãi cũng là

nguồn gây ô nhiễm, vì thức ăn chứa nhiều chất dinh dưỡng dễ bị phân

hủy trong môi trường tự nhiên, khi bị phân hủy tạo ra các chất độc, kể

cả chất gây mùi hôi, gây ô nhiễm môi trường xung quanh, ảnh hưởng

đến sự sinh trưởng, phát triển của heo và sức khỏe con người.

Vật dụng chăn nuôi, dụng cụ thú y: các vật dụng chăn nuôi hay dụng cụ

thú y bị loại bỏ như bao bì, kim tiêm, chai lọ đựng thức ăn, thuốc thú y,

….cũng là một nguồn quan trọng gây ô nhiễm môi trường.

NHÓM 7_DH10DL 15


Rác thải của các công nhân trong trại chăn nuôi cũng là một nguồn gây

ô nhiễm. Rác thải ở đây là dạng rắn bao gồm rác thải sinh hoạt của công

nhân, nguồn rác thải này nếu không được xử lí sẽ là nguồn gây ô nhiễm

nặng đến môi trường đất và không khí.

Sơ đồ các hoạt động ảnh hưởng đến môi trường trong chăn nuôi heo

CHƯƠNG II: ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP ÁP DỤNG SẢN XUẤT

SẠCH HƠN TRONG CHĂN NUÔI HEO

II.1 Phân tích đánh giá qui trình:

Qui trình nuôi heo của trại:

NHÓM 7_DH10DL 16


Muốn tạo được heo có phẩm chất tốt,

ngoại hình đẹp, cho năng suất thịt cao, cần

phải nuôi dưỡng và chăm sóc tốt từ thời kì

sơ sinh, phải có quá trình chăm sóc hợp lí,

cung cấp đầy đủ năng lượng và dinh dưỡng

cho heo.

Quá trình làm việc tại trại nuôi heo

thực nghiệm gồm các việc sau:

1. Sáng:

6h30: chuẩn bị cho heo ăn

7h30: cho heo ăn

8h30: tắm heo

9h -11h: dọn dẹp và vệ sinh chuồng trại.

2. Chiều:

1h: Chuẩn bị thức ăn cho heo ăn trưa.

1h30: Cho heo ăn

2h30: Chăm sóc heo con và heo bị bệnh

Thuyết minh qui trình:

Sáng khoảng 6h30: Chuẩn bị thức ăn, bắt đầu phân loại và pha trộn theo tỷ lệ cho

trước phù hợp với từng loại heo công việc này tuy đơn giản nhưng đóng vai trò rất

quan trọng vì ảnh hưởng nhiều đến khẩu vị của từng nhóm heo từ đó ảnh hưởng đến

năng suất của đàn heo.

Khoảng 7h30: Bắt đầu cho heo ăn. Công đoạn này được hai nhân công trong

trại thực hiện, đối với heo thịt thì cho thức ăn trộn sẵn vào trong máng ăn tự động, còn

NHÓM 7_DH10DL 17


heo nái và heo nọc thì phải đem đến từng máng riêng biệt vì những con heo này được

nuôi trong những chuồng riêng khác nhau. Heo sẽ được cho ăn thức ăn khô không

pha trộn với nước giống như heo được chăn nuôi ở hộ gia đình vì vậy trong mỗi

chuồng hay mỗi lồng heo đều có bố trí một hoặc hai vòi uống nước tự động. Trong

quá trình heo ăn, phần thức ăn rơi vãi ra ngoài cũng tương đối nhiều nên cần có thêm

một người phụ trách xử lí vấn đề này.

Khoảng 8h30 sáng, tắm và vệ sinh heo sạch sẽ, nước được bơm vào hồ chứa,

sau đó sẽ dùng nước này tắm cho heo thông qua hệ thống ống dẫn, chỉ có một nhân

công và người này sẽ tắm lần lượt cho tất cả từng con trong đàn heo. Và thao tác dọn

vệ sinh, gom rác được thực hiện đồng thời trong quá trình tắm. Nước thải (bao gồm

cả phân heo) từ quá trình này sẽ theo hệ thống cống và cho chảy thẳng ra cánh đồng

cỏ. Những cánh đồng cỏ này được trồng để làm thức ăn cho đàn bò cũng đang được

trại chăn nuôi.

Và qui trình được tiếp tục thực hiện cho buổi chiều trong ngày bắt đầu từ 1h30.

II.2 Phân tích đánh giá công đoạn:

II.2.1 Sơ đồ qui trình nuôi heo:

NHÓM 7_DH10DL 18


II.2.2 Định mức tiêu hao nguyên vật liệu trong 1 tháng:

Dựa vào số liệu thu thập tại trang trại nuôi heo thực nghiệm, định mức tiêu hao

thực tế nguyên nhiên vật liệu trong 1 tháng được thể hiện qua bảng sau:

Thông số Định mức Thành tiền( đồng)

Điện 362 724.000

Nước 1099,5 16.942.500

Khấu hao thiết bị

máy móc- -

Nhân công - -

Phân tươi 367kg 660.600

Thức ăn tinh 34kg 74.800

Bảng 2: Bảng định mức tiêu hao nguyên vật liệu trong một tháng

II.2.3 Phân tích đánh giá công đoạn:

Các công đoạn Chất thải Tính chất Đánh giá

Cho ăn Thức ăn tinh Dạng bột Tuy không nhiều

nhưng nếu để lâu

ngày sẽ gây bị bóc

mùi, ẩm thấp ảnh

hưởng không tốt

đến sức khỏe đàn

heo. Nhìn chung

NHÓM 7_DH10DL 19


đây là chất thải dễ

kiểm soát và thu

hồi.

Bã rau xanh Rắn

Dễ quản lí thu gom

và kiểm soát, có thể

cải thiện.

Tắm heo, vệ sinh

chuồng trại

Phân Rắn

Khối lượng tương

đối nhiều có thể thu

hồi ủ Biogas

Nước phân Lỏng

Mùi hôi khó chịu,

có thể cải thiện

bằng hệ thống cống

rãnh.

Thức ăn thừa Rắn & lỏng

Có thể thu hồi lại

và khắc phục bằng

cách cho ăn nhiều

lần trong ngày với

số lượng ít và tăng

chiều cao máng ăn

để hạn chế thức ăn

vãi quá nhiều

Thu gom rác Rác thải RắnCó thể thu hồi, dễ

kiểm soát.

Bảng 3: Phân tích đánh giá các công đoạn chăn nuôi heo

II.2.4 Trọng tâm kiểm toán sản xuất sạch hơn

II.2.4.1 Lựa chọn công đoạn sản xuất sạch hơn

NHÓM 7_DH10DL 20


Qua quá trình phân tích, đánh giá các công đoạn sản xuất trên, đồng thời dựa

trên các tiêu chí.

• Công đoạn tiêu tốn nhiều nguyên liệu nhất, phát sinh nhiều chất thải, ô

nhiễm môi trường nhất.

• Công đoạn, qui trình có khả năng áp dụng sản xuất sạch hơn

Và từ kết quả thu thập được trong quá trình đi thực tế nhóm nhận thấy rằng các

công đoạn như: cho ăn, tắm heo, vệ sinh chuồng trại. thu gom, xử lí chất thải, phân

heo là các công đoạn sử dụng tài nguyên (nước…), năng lượng (điện…) nhiều nhất,

trung bình mỗi tháng lượng nước dùng cho các công đoạn này ước tính là 1981,4 m3 ,

lượng điện tiêu thụ là 362 kw, đồng thời đây cũng là các công đoạn gây ô nhiễm môi

trường nhiều nhất. Từ đó nhóm xác định các công đoạn có khả năng áp dụng sản xuất

sạch hơn là:

• Công đoạn cho ăn

• Công đoạn tắm heo

• Công đoạn vệ sinh chuồng trại

• Công đoạn thu gom, xử lí chất thải và phân heo

Trong đó công đoạn thu gom, xử lí chất thải và phân heo là công đoạn

trọng tâm.

NHÓM 7_DH10DL 21


II.2.4.2 Sơ đồ dòng cho từng công đoạn được lựa chọn cho kiểm toán sản xuất

sạch hơn.

Đầu và Công đoạn Đầu ra

Heo đói(178 con)

Thức ăn khô (100kg)

Máng ăn (9 cái)

Máy uống ( 25 cái)

Máy bơm (1 máy)

Điện ( 19 kw)

Nhân công(2 người)

Heo no (178 con)

Thức ăn rơi vãi (34kg)

Máng ăn (9 máng)

Máy uống ( 25 cái)

NHÓM 7_DH10DL 22


Máy bơm ( 1 máy)

Điện (19kw)

Nhân công ( 2 người)

Heo đã tắm (178 con)

Máy bơm nước (1 máy)

Ống dẫn nước (35m)

Nhân công (2 người)

Nước thải (1035 m3)

Hồ chứa nước thải(2 hồ)

Chất thải ( 346 kg)

Cho heo ăn

Heo chưa tắm(178 con)

Máy bơm nước (1máy)

Ống dẫn nước ( 35m)

NHÓM 7_DH10DL 23


Điện (178kw)

Nước ( 935 m3)


Bề chứa nước (1 bể)

Tắm heo

Chuồng chưa dọn (1 chuồng)

Máy bơm (1 máy)

Ống dẫn nước(35m3)

Điện (165kw)

Nước( 946 m3)

Bể chứa nước (1 bể)


Vệ sinh

chuồng trại

NHÓM 7_DH10DL 24


Chuồng sạch (1chuồng)

Máy bơm (1 máy)

Chất thải (1210kg)

Nước thải ( 1046 m3)

Máy bơm (1 máy)

Ống dẫn nước (35m)

Hồ chứa nước thải(2)


Hình 4. Sơ đồ dòng cho từng công đoạn được lựa chọn kiểm toán sản suất sạch hơn

II.2.4.3 Cân bằng vật liệu và năng lượng

Dựa vào sơ đồ dòng cho từng công đoạn được lựa chọn làm trọng tâm kiểm toán

sản xuất sạch hơn , cân bằng vật liệu và năng lượng được tiến hành dựa trên số lượng

nguyên liệu đầu vào, đầu ra và dòng phát thải trong một tháng của trại chăn nuôi.

Công đoạnĐầu vào Đầu ra Dòng thải

Tên Số lượng Tên Số lượng Tên Số lượng

Cho ăn Thức ăn tinh

Heo đói

Nhân công

Nước uống

3000kg

178 con

2 người

18,5 m3

Heo no

Thức ăn

rơi vãi

Nước rơi

vãi

178 con

34kg

Rác

thải

Nước

thải

45kg

425 lít

NHÓM 7_DH10DL 25


Máy bơm

Ống dẫn nước

Bể chứa

Điện

1 máy

35m

2 bể

19kw

Máy bơm

Ống dẫn

nước

Bể chứa

nước

400 lít

1 máy

35m

2 bể

Tắm heo

Máy bơm nước

Ống dẫn nước

Điện

Nước

Heo chưa tắm

Nhân công

Bể chứa nước

1 máy

35m

178kw

935m3

178 con

2 người

2 bể

Máy bơm

nước

Ống dẫn

Nước thải

Heo sạch

Bề hết

nước

1 máy

35m

1035m3

178 con

2 bể

Nước

thải

Chất

thải

935m3

346 kg

Rửa chuồng Máy bơm nước

Ống dẫn nước

Điện

Nước

Phân

Thức ăn rơi vãi

Nước tiểu

1 máy

35m

165kw

846 m3

12390kg

34kg

13 m3

Chuồng

sạch

Máy bơm

Ống dẫn

nước

Nước thải

Chất thải

2

chuồng

1 cái

35m

1053 m3

10210kg

Nước

thải

Chất

thải

953 m3

1021kg

NHÓM 7_DH10DL 26


Nhân công

Chuồng heo

chưa rửa

2 người

2 chuồngBể chứa 2 bể

Bảng 4: Cân bằng vật liệu và năng lượng.

II.2.4.4 Định giá dòng thải

Căn cứ vào giá thị trường hiện tại của các loại nguyên liệu, vật liệu và khối lượng

dòng thải sinh ra ở các công đoạn cho ăn, tắm heo, thu gom và xử lí chất thải cùng với

trọng tâm kiểm toán lựa chọn việc định giá dòng thải dựa trên số lượng và đặc tính

dòng thải để xác định chi phí mất mát nguyên vật liệu của trại trong một tháng.

Giá mua nguyên liệu:

Thức ăn tinh: có hai loại

• Lọai 1: giá 2100/ kg

• Loại 2: giá 2200/ kg

Giá mua năng lượng:

• Điện: 2000 đồng/ kw

• Dầu diezen: 14900 đồng/ lít

• Nước: 15000 đồng/ m3

II.2.4.5 Chi phí mất mát nguyên vật liệu trong một tháng

Cho heo ăn:

Điện: 19kw * 2000 đồng =38.000 đồng

Thức ăn tinh: 3000kg * 2200 đồng = 6.600.000 đồng

Nước: 18,5 m3 * 15000 đồng = 2.775.00 đồng

NHÓM 7_DH10DL 27


Tắm heo:

Điện: 178kw * 2000 đồng = 356.000 đồng

Nước tắm: 935 m3 * 15000 đồng =14025000 đồng

Rửa chuồng:

Điện: 165 kw * 2000 đồng = 330 000 đồng

Nước: 946 m3 * 15000 đồng = 14190000 đồng

Công đoạn Dòng thảiĐịnh lượng

dòng thải

Định giá dòng chảy (đồng / tháng)

Chi phí mất

mát nguyên

liệu

(1)

Chi phí xử

lý chất thải

(2)

Tổng cộng

(1)+(2)

Cho ăn

Thức ăn rơi

vãi34kg 74.800 đồng -

-Nước rơi

vãi

400 lít ( 0,4

m3)1.800 đồng -

Tắm heoNước tắm

heo dơ935 m3

14025000

đồng- -

Rửa chuồng

Nước rửa

chuồng dơ1046 m3

14190000

đồng - -

Phân 12.390kg - - -

Thức ăn rơi

vãi34kg 74.800 đồng - -

NHÓM 7_DH10DL 28


Bảng 5: Chi phí mất mát nguyên vật liệu trong một tháng

III. ĐÁNH GIÁ LỰA CHỌN CÁC GIẢI PHÁP.

III.1 Phân tích nguyên nhân và lựa chọn giải pháp.

Trên cơ sở nghiên cứu thực tế tại trại nuôi heo thực nghiệm nhận thấy rằng việc lãng

phí, thất thoát nguyên liệu, năng lượng cũng như phát thải trong công đoạn cho heo

ăn, tắm heo, rửa chuồng, thu gom và xử lí chấ thải do nhiều nguyên nhân.

Công đoạn Dòng thải Nguyên nhânCác giải pháp sản

xuất sạch hơn

Cho heo ăn

Thức ăn rơi vãi

Máng ăn quá thấp,

bị hư hỏng hoặc

không phù hợp với

số lượng heo trong

chuồng.

1. Cải tiến máng

ăn

2.Bố trí số máng

ăn phù hợp với số

lượng heo trong

chuồng.

Nước rơi vãiVòi uống nước bị

hỏng, rò rỉ

1.Sửa chữa cá vòi

uống nước bị hư,

rò rỉ

2.Thay thế các vòi

nước hư cũ bằng

các vòi mới

Tắm heo – rửa

chuồng

Nước thải Ý thức của người

công nhân chưa cao

nên gây lãng phí

nước

1. Tổ chức các

buổi đào tạo, tập

huấn cho

CB_CNV về kĩ

thuật và tiết kiệm

NHÓM 7_DH10DL 29


năng lượng.

Lượng nước sử

dụng chưa được

kiểm soát đúng

mức.

1. Cần tính toán

lượng nước cần

thiết vừa đủ để tắm

heo và làm sạch

chuồng tránh lãng

phí quá nhiều

nước.

2.Vệ sinh chuồng

trại theo kiểu

“cuốn chiếu” để

tiết kiệm nước.

Đường ống dẫn

nước bị hỏng hoặc

rò rỉ thất thoát.

1. Sửa chữa các ống

bị hỏng, rò rỉ

2. Thay thế các ống

cũ bằng các ống

mới.

Chưa có biện pháp

xử lí hiệu quả

1. Lắp đặt các ống

dẫn có kích thước

lớn nhằm tránh bị

ghẹt ống.

Tổn thất năng

lượng

Các máy bơm đã cũ

nên tiêu thụ nhiều

điện

1. Thay các máy

bơm đã quá lâu,

công suất thấp.

Chưa áp dụng các

biện pháp tiết kiệm

năng lượng.

1. Thay đổi hệ

thống đèn, thay đổi

các bóng đèn dây

tóc bằng đèn huỳnh

NHÓM 7_DH10DL 30


quang tiết kiệm

điện.

2. Thay đổi đường

dây dẫn bằng dây

mới tiết kiệm năng

lượng hơn.

3. Thay đổi mái lợp

xi măng thông

thường bằng vài

tấm tole láy sáng

Thu gom và xử lí

chất thảiRác thải

Chưa tận dụng

được nguồn chất

thải

1.Quy định nơi

chứa rác thải.

2.Tận dụng các chất

thải như: thức ăn

rơi vãi, bã rau

xanh… làm phân vi

sinh

Phân heo

Phân heo chưa có

biện pháp xử lí hiệu

quả.

1. Áp dụng mô hình

vườn ao chuồng.

2. Sử dụng đệm lót

sinh thái.

3. Làm hầm biogas

4. Ủ phân để bón

cho cây hoặc đem

bán cho nông dân.

5.Trồng cỏ Vetiver.

NHÓM 7_DH10DL 31


Bảng 6: Phân tích nguyên nhâ và đề suất giải pháp.

III.1.2 Phân loại – sàn lọc các giải pháp

Sau khi phân tích nguyên nhân bị phát thải và gây lãng phí, nhóm đã đưa ra các cơ

hội SXSH. Từ đó, xây dựng các giải pháp SXSH cho từng nguyên nhân, từng công

đoạn được kiểm toán. Đồng thời phân loại, sàn lọc các giải pháp để đánh giá tính khả

thi và xác định các giải pháp tối ưu.

Giải pháp Phân loại

Tính khả thi

Giải thíchThực

hiện ngay

Nghiên

cứu thêmLoại bỏ

1. Cải tiến máng

ăn

Cải tiến

thiết bịX

2.Sửa chữa các

vòi uống nước bị

hư, rò rỉ.

X

3. Sửa chữa các

ống dẫn bị hỏng, rò

rỉ

X

4. Cải tạo hệ thống

cống rãnh, lắp đặt

các ống dẫn nước

thải có kích thước

lớn nhằm tránh bị

nghẹt ống.

X

NHÓM 7_DH10DL 32


5.Thay đổi mái lợp

xi măng thông

thường bằng vài

tấm tole láy sáng

X

6. Thay thế các ống

dẫn nước cũ bằng

các ống mới.

Thay đổi

công nghệ

X

7.Thay các máy

bơm đã quá lâu,

công suất thấp.

X

8. Thay đổi hệ

thống đèn, thay đổi

các bóng đèn dây

tóc bằng đèn huỳnh

quang tiết kiệm

điện.

X

9. Thay đổi đường

dây dẫn bằng dây

mới tiết kiệm năng

lượng hơn.

X

Hệ thống

dây dẫn ở

trại đã được

ổn định nên

việc thay

đổi các dây

dẫn sẽ khó

thực hiện

10. Sử dụng đệm

lót sinh tháiX

11.Tận dụng các

chất thải như: thức

Tái sử X

NHÓM 7_DH10DL 33


ăn rơi vãi, bã rau

xanh… làm phân

vi sinh

dụng12.Làm hầm

biogasX

Cần có vốn

đầu tư và kĩ

thuật cao.

13.Trồng cỏ

VetiverX

14. Bố trí số máng

ăn phù hợp với số

lượng heo trong

chuồng.

Kiểm soát

quy trình

X

15.Cần tính toán

lượng nước cần

thiết vừa đủ để tắm

heo và làm sạch

chuồng tránh lãng

phí quá nhiều

nước.

X

16. Vệ sinh chuồng

trại theo kiểu

“cuốn chiếu” để

tiết kiệm nước.

X

17. Áp dụng mô

hình vườn ao

chuồng.

X

Cần có thời

gian để thực

hiện

18.Tổ chức các

buổi đào tạo, tập

huấn cho CB_CNV

Quản lí nội

vi

X

NHÓM 7_DH10DL 34


về kĩ thuật và tiết

kiệm năng lượng

19.Quy định nơi

chứa rác thảiX

Bảng 7: Phân loại và sàn lọc các giải pháp

Nhóm giải

pháp

Phân loại các giải phápNguyên nhân

loại bỏTổng cộngThực hiện

ngay

Cần phân

tích thêmBị loại bỏ

Quản lí nội

vi2 0 0 - 2

Cải tiến

trang thiết bị4 0 1

Hệ thống dây

dẫn ở trại đã

được ổn định

nên việc thay

đổi các dây

dẫn sẽ khó

thực hiện

5

Kiểm soát

qui trình3 1 0 - 4

Tái sử dụng 2 1 0 - 3

Thay đổi

công nghệ4 1 0 - 5

Tổng 15 3 1 - 19

Bảng8 : Kết quả sản lọc các giải pháp

Qua sàn lọc các giải pháp có tổng cộng là 19 giải pháp trong đó:

NHÓM 7_DH10DL 35


Giải pháp thực hiện ngay: 15 giải pháp

Giải pháp cần phân tích: 3 giải pháp

Giải pháp bị loại bỏ: 1 giải pháp

III.2. Phân tích tính khả thi của các giải pháp

III.2.1 Mô tả giải pháp

Mô tả các bước thực hiện giải pháp CP thực hiện được ngay được trình bày theo

bảng sau:

Giải pháp Mô tả giải pháp

1. Cải tiến máng ăn

Sửa chữa những máng ăn bị hư hỏng, tăng chiều cao của

máng ăn nhằm giảm lượng thức ăn bị rơi vãi ra ngoài trong

khi heo ăn.

2.Sửa chữa các vòi

uống nước bị hư, rò rỉ.

Thường xuyên kiểm tra các vòi uống nước tự động của heo

để chủ động trong việc khắc phục sửa chữa nhằm tránh

trường hợp vòi bị hỏng làm heo thiếu nước uống ảnh hưởng

đến sức khỏe.

3. Sửa chữa các ống

dẫn nước bị hỏng, rò rỉ.

Tìm kiếm, sửa chữa những đường ống bị nứt, vỡ hay bị mục

nhằm tránh thất thoát nước .

4. Cải tạo hệ thống

cống thoát nước, lắp

đặt các ống dẫn nước

thải có kích thước lớn

nhằm tránh bị nghẹt

ống.

Ở những đường ống dẫn nước chính nên lắp đặt các ống có

kích thước lớn để có thể thông thoáng trong quá trình dẫn

nước và không bị nghẹt hay tràn ống khi dòng thải quá

nhiều.

NHÓM 7_DH10DL 36


5.Thay đổi mái lợp xi

măng thông thường

bằng vài tấm tole láy

sáng

Trên mái của trại nên bố trí một số tấm tole láy sáng thay

thế cho tole ximăng bình thường như vậy sẽ tận dụng được

ánh sáng tự nhiên góp phần tiết kiệm năng lượng trong quá

trình chiếu sáng.

6. Thay thế các ống dẫn

nước cũ bằng các ống

mới.

Thay thế các ống dẫn nước lâu năm, đã bị mục bằng những

ống mới chất lượng hơn.

7.Thay các máy bơm đã

quá lâu, công suất thấp

bằng các máy mới tốt

hơn.

Đối với các máy bơm đã quá cũ ,công suất thấp thường tiêu

thụ rất nhiều điện năng nhưng không đem lại hiệu quả cao

vì vậy cần được thay bằng các máy mới để tiết kiệm năng

lượng và nâng cao năng suất làm việc.

8. Thay đổi hệ thống

đèn, thay đổi các bóng

đèn dây tóc bằng đèn

huỳnh quang tiết kiệm

điện.

Thay các bóng đèn điện bình thường bằng các loại đèn tiết

kiệm năng lượng ( đèn huỳnh quang) để tiết kiệm điện sử

dụng.

9. Sử dụng đệm lót sinh

thái

Rải chất đệm (50% trấu + 50% mùn cưa) thành 3 lớp, mỗi

lớp dày 20cm, mỗi lớp tưới một lần dịch lên men, độ ẩm đạt

50%, để từ 3 – 7 ngày cho lên men. Giữ cho nhiệt độ bề mặt

vào mùa Hè là 25ºC, mùa Đông là 20ºC. Độn lót sinh thái

có thể sử dụng bình thường được trong 4 năm.

Nguyên liệu để làm đệm lót sinh thái là các nguồn chất

xơ, mùn cưa, bột ngô, bã sắn… Đệm lót làm nền chuồng

nuôi sẽ thay cho nền bê tông như truyền thống. Các loại vi

sinh vật sinh sôi phát triển trong mùn cưa sẽ phân giải toàn

bộ nước tiểu và phân gia súc gia cầm thải ra. Thời gian để

phân giải nước tiểu mất khoảng 3 giờ, còn phân trong vòng

2 – 3 ngày. Do đó, giảm đáng kể mùi hôi thối của phân,

giảm ruồi muỗi, tạo môi trường thông thoáng cho heo phát

NHÓM 7_DH10DL 37


triển khỏe mạnh và không gây ảnh hưởng đến đời sống của

con người. Đặc biệt, protein vi sinh vật tạo ra trong mùn cưa

của độn lót sẽ trở thành thức ăn sinh thái cho heo. Khi được

phân giải, các chất dinh dưỡng trong phân heo sẽ chuyển

hóa thành protein của vi sinh vật có lợi. Khi heo dũi mùn

cưa sẽ nhai nuốt nguồn protein này vào. Các vi sinh vật có

lợi sẽ thúc đẩy quá trình tiêu hóa của heo tốt hơn. Theo kết

quả đánh giá, phương pháp này tiết kiệm 10% chi phí thức

ăn. Việc tiêu hóa tốt còn làm tăng khả năng hấp thu axit

amin nên làm tăng độ mềm, vị ngọt tự nhiên cho thịt heo và

trọng lượng heo cũng tăng 5% so với chăn nuôi thông

thường. Đồng thời tiết kiệm được 80% nước do hoàn toàn

không phải tắm, rửa chuồng mà chỉ cho heo uống nước

bằng vòi nước tự động. Chăn nuôi bằng đệm lót sinh thái

cũng giúp tiết kiệm 60% chi phí lao động do giảm được

công tắm rửa, nền và dọn chuồng.10.Tận dụng các chất

thải như: thức ăn rơi

vãi, bã rau xanh… làm

phân vi sinh

Thu gom phân và thức ăn rơi vãi lại rồi ủ thành phân vi sinh

đem bón cho đồng cỏ hoặc đem bán. Góp phần đem tăng

nguồn thu và bảo vệ môi trường.

11. Làm hầm biogas Biogas là một loại khí đốt sinh học được tạo ra khi phân

hủy yếm khí phân thải ra của gia súc. Vi sinh vật phân hủy

các chất tổng hợp và khí được sinh ra gồm metan (CH4),

cacbon dioxit (CO2), nitơ (N2) và hydro sulphate (H2S).

Trong đó, các khí CH4 và CO2 có thể cháy được.

Các chất thải của heo (chủ yếu là phân) được cho vào

hầm kín (hay túi ủ), ở đó các vi sinh vật sẽ phân hủy chúng

thành các chất mùn và khí, khí này được thu lại qua một hệ

thống đường dẫn tới lò để đốt, phục vụ sinh hoạt của gia

NHÓM 7_DH10DL 38


đình. Các chất thải ra sau quá trình phân hủy trong hầm kín

(hay túi ủ) gần như sạch và có thể thải ra môi trường, đặc

biệt nước thải của hệ thống Biogas có thể dùng tưới cho cây

trồng. Vì vậy đây được coi là một giải pháp tốt nhất cả về

mặt kinh tế lẫn môi trường.

12.Trồng cỏ Vetiver

Trồng cỏ Vetiver nhằm xử lý chất thải, xử lý đất bị ô nhiễm

xung quanh trại chăn nuôi góp phần giảm ảnh hưởng của

việc chăn nuôi đối với môi trường…Làm thức ăn cho chăn

nuôi ở giai đoạn còn non có giá trị tương đương cỏ mật và

cỏ Kikuyu, hấp dẫn để tiêu diệt nhiều loài sâu bọ phá hoại

mùa màng, bảo vệ lớp đất, giữ đất, nước, cải tạo đất, làm

chất độn chuồng ,phân xanh…

13. Bố trí số máng ăn

phù hợp với số lượng

heo trong chuồng.

Dựa vào số lượng heo trong chuồng mà bố trí số máng ăn

cho phù hợp tránh trường hợp heo tranh ăn làm đỗ thức ăn

ra ngoài.

14.Cần tính toán lượng

nước cần thiết vừa đủ

để tắm heo và làm sạch

chuồng tránh lãng phí

quá nhiều nước.

Sử dụng lượng nước vừa đủ để tắm heo và làm sạch chuồng

không nên quá lãng phí.

15. Vệ sinh chuồng trại

theo kiểu “cuốn chiếu”.

Vệ sinh chuồng theo ” kiểu cuốn chiếu” là bắt đầu dọn từ

đầu chuồng rồi từ từ dồn chất thải về phía cuối chuồng

giống như thao tác cuốn chiếu, như vậy sẽ tiết kiệm được

một lượng nước rất lớn trong công đoạn này.


vườn ao chuồng.

Đó là hệ thống kinh tế trang trại gồm 3 thành phần sản xuất

kết hợp. VAC là tập hợp 3 yếu tố sản xuất: vườn, ao, chuồng

trong một hệ thống canh tác sinh thái nông nghiệp thống

NHÓM 7_DH10DL 39


nhất. VAC là những hệ sinh thái đồng bộ và bền vững xét

trên 3 khía cạnh kinh tế, xã hội và môi trường.

Một phần sản phẩm trong vườn và quanh ao, bèo thả trên

mặt ao dùng làm thức ăn cho chăn nuôi và nuôi cá, ao cung

cấp nước tưới cho vườn và bùn bón cho cây. Một phần các

loại thải có thể dùng làm thức ăn bổ sung cho gia súc.

Ngược lại phân chuồng sẽ được dùng để bón cho cây và làm

thức ăn cho cá.

17.Tổ chức các buổi

đào tạo, tập huấn cho

CB_CNV về kĩ thuật và

tiết kiệm năng lượng

Mở các lớp huấn luyện kĩ thuật nhằm nâng cao trình độ và

kinh nghiệm cho CB-CNV, đồng thời nâng cao ý thức bảo

vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng.

18.Quy định nơi chứa

rác thải

Qui định cụ thể nơi chứa rác thải, tránh vứt rác, chất thải

bừa bãi gây ô nhiễm môi trường.

Bảng 9: Mô tả các giải pháp CP

III.2.2 Tính khả thi về kĩ thuật

Giải pháp

Yêu cầu kĩ thuậtTác động kĩ

thuật

Tính khả

thi

Thiết

bị

Lắp

đặt

Ảnh

hưởng

đến

công

suất,

sản

phẩm

Đào

tạo

nhân

lực

Tiết

kiệm

năng

lượng

Thức

ăn

1. Cải tiến máng ăn X X Cao

NHÓM 7_DH10DL 40


2.Sửa chữa các vòi uống

nước bị hư, rò rỉ.X X Cao

3. Sửa chữa các ống dẫn

nước bị hỏng, rò rỉ.X Cao

4. Cải tạo hệ thống cống

thoát nước, lắp đặt các

ống dẫn nước thải có

kích thước lớn nhằm

tránh bị nghẹt ống.

X XTrung

Bình


măng thông thường bằng

vài tấm tole láy sáng

X XCao



dẫn nước mới.

X XTrung

Bình




hơn.

X XTrung

bình

8. Thay đổi hệ thống đèn,

thay đổi các bóng đèn

dây tóc bằng đèn huỳnh

quang tiết kiệm điện.

X XTrung

bình


tháiX X X Cao

10.Tận dụng các chất thải

như: thức ăn rơi vãi, bã

X X Cao

NHÓM 7_DH10DL 41


rau xanh… làm phân vi

sinh

11. Làm hầm biogas X X XTrung

bình

12.Trồng cỏ Vetiver Cao


phù hợp với số lượng heo

trong chuồng.

X Cao


nước cần thiết vừa đủ để

tắm heo và làm sạch



X Cao


theo kiểu “cuốn chiếu”.X Cao


vườn ao chuồng.X X Cao

17.Tổ chức các buổi đào

tạo, tập huấn cho



X Cao

18.Quy định nơi chứa rác

thảiCao

Bảng 10: Tính khả thi về mặt kĩ thuật của các giải pháp CP.

Ghi chú:

Cao: dễ thực hiện.

NHÓM 7_DH10DL 42


Trung Bình: thực hiện được.

Thấp: khó thực hiện

III.2.3 Tính khả thi về kinh tế

Tính khả thi về kinh tế là một thông số quan trọng đối với trại để quyết định việc

chấp nhận hoặc loại bỏ cũng như xem xét thứ tự ưu tiên thực hiện các giải pháp

SXSH. Phân tích tính khả thi về kinh tế được thực hiện bằng phương pháp tính thời

gian thu hồi vốn.

Phương pháp tính

T: Thời gian hoàn vốn

V: Vốn đầu tư ban đầu để thực hiện giải pháp (đồng)

K: Số tiền tiết kiệm được khi thực hiện giải pháp (đồng/năm)

Ta có:K

VT =

Tính khả thi về mặt kinh tế được đánh giá theo các mức độ cao, trung bình,

thấp phụ thuộc vào chi phí đầu tư, thời gian hoàn vốn và khoản tiết kiệm của từng giải

pháp.

Cao: thời gian hoàn vốn <0,5 và đầu tư dưới 1 triệu.

Trung bình: thời gian hoàn vốn > 0,5 và <1, vốn đầu tư < 5 triệu

Thấp: thời gian hoàn vốn >1 và vốn đầu tư > 5 triệu

Giải phápĐầu tư

(VNĐ)

Tiết kiệm

(VNĐ/năm)

Thời gian hoàn

vốn (tháng)Tính khả thi

NHÓM 7_DH10DL 43


1. Cải tiến máng ăn 600.000 897.600 0,67 Cao


nước bị hư, rò rỉ.525.000 1.440.000 0,36 Cao


nước bị hỏng, rò rỉ.600.000 360.000 1,6 Trung bình






5.000.000 1.900.000 2,6 Thấp




300.000 580.000 0,42Cao




1.500.000 900.000 1,62 Trung Bình




hơn.

3.200.000 1.920.000 1,67 Thấp





1.100.000 1.032.000 1,1 Trung bình


thái2.000.000 40.000.000 0,05 Cao

10.Tận dụng các chất thải 100.000 400.000 0,25 Cao

NHÓM 7_DH10DL 44




sinh

11. Làm hầm biogas 4.500.000 8.400.000 0,53 Trung bình

12.Trồng cỏ Vetiver 100.000 300.000 0,33 Cao



trong chuồng.

0 200.000 0 Cao






0 1.400.000 0 Cao


theo kiểu “cuốn chiếu”.0 1.200.000 0 Cao


vườn ao chuồng.4.100.000 8.700.000 0,47 Cao





0 0 0 Cao


thải0 439.000 0 Cao

NHÓM 7_DH10DL 45


III.2.4. Tính khả thi về môi trường

Giải pháp

Giảm thải

lượng ô

nhiễm

Giảm mức độ

ô nhiễm

Tiết kiệm

nguyên liệu,

nhiên liệu,

nước

Tính khả thi

1. Cải tiến máng ăn ** ** *** Cao


nước bị hư, rò rỉ.* + ** Trung bình


nước bị hỏng, rò rỉ.* + ** Trung bình






** *** + Trung bình




+ + ***Thấp




* * ** Trung Bình




hơn.

+ + *** Trung bình



+ + *** Trung bình

NHÓM 7_DH10DL 46





thái*** *** *** Cao




sinh

** *** **Cao

11. Làm hầm biogas *** *** ***Cao

12.Trồng cỏ Vetiver ** *** + Trung bình



trong chuồng.

* * ** Trung bình






+ ** *** Trung bình


theo kiểu “cuốn chiếu”.+ ** *** Trung bình


vườn ao chuồng.** *** *** Cao





+ + ** Thấp

NHÓM 7_DH10DL 47



thải** *** * Trung bình

Ghi chú:

***: giảm thải, giảm ô nhiễm từ 40% trở lên - Cao

**: giảm thải, giảm ô nhiễm từ 20% đến dưới 40% - Trung bình

*: giảm thải, giảm ô nhiễm dưới 20% - Thấp

+: không ảnh hưởng

III.3 Lựa chọn giải pháp

Trại heo với quy mô sản xuất nhỏ lẻ, nguồn tài chính, nhân lực và các nguồn lực

khác không đủ đáp ứng để thực hiện cùng lúc tất cả các giải pháp đề ra. Dựa trên tính

khả thi kỹ thuật, kinh tế, môi trường. Áp dụng phương pháp trọng số để lựa chọn ra

các giải pháp thích hợp với công ty cho từng đơn vị thời gian

Thang điểm được chọn là thang điểm 10, và được xác định dựa trên tính khả thi

của giải pháp

Tính khả thi thấp : 1 - 4 điểm

Tính khả thi trung bình : 5 – 7 điểm

Tính khả thi cao : 8 – 10 điểm

Trọng số đánh giá tính khả thi cho các giải pháp SXSH về các phương diện

sau:

Kỹ thuật : 40%

Kinh tế : 40%

Môi trường : 20%

NHÓM 7_DH10DL 48


Theo thang điểm và trọng số trên, tiến hành tính điểm cho từng giải pháp và

sắp xếp thứ tự ưu tiên cho các giải pháp đó.

R: biểu thị số điểm xét riêng cho từng khía cạnh

C: biểu thị tổng số điểm xét chung cho cả 3 khía cạnh

Giải pháp

Tính khả thiTổng

điểm

Thứ

tự ưu

tiên

Kỹ thuật

(40%)

Kinh tế

(40%)

Môi trường

(20%)

R C R C R C

1. Cải tiến máng ăn 10 4 9 3,6 8 1,6 9,2 3


nước bị hư, rò rỉ.9 3,6 9 3,6 6 1.2 8,4 10


nước bị hỏng, rò rỉ.9 3,6 7 2,8 6 1,2 7,6 14






7 2,8 4 1,9 7 1,4 6,1 17




9 3,6 9 3,6 4 0,8 8,0 12




7 2,8 7 2,8 7 1,4 8,0 12



7 2,8 4 1,6 6 1,2 5,6 18

NHÓM 7_DH10DL 49



hơn.





7 2,8 7 2,8 6 1,2 6,8 16


thái9 3,6 10 4 10 2 9,6 2




sinh

9 3,6 9 3,6 10 2 9,2 3

11. Làm hầm biogas 7 2,8 7 2,8 9 1,8 7,4 15

12.Trồng cỏ Vetiver 10 4 10 4 9 1,8 9,8 1



trong chuồng.

10 4 10 4 3 0,6 8,6 9






10 4 10 4 4 0,8 8,8 6


theo kiểu “cuốn chiếu”.10 4 10 4 4 0,8 8,8 6


vườn ao chuồng.9 3,6 9 3,6 9 1,8 9,0 5

17.Tổ chức các buổi đào 10 4 10 4 1 0,2 8,2 11

NHÓM 7_DH10DL 50






thải10 4 10 4 4 0,8 8,8 6

Bảng 13: Bảng thứ tự ưu tiên các giải pháp CP

IV. Kế hoạch thực hiện sản xuất sạch hơn.

Giải phápBộ phận chịu

trách nhiệm

Thời gian thực

hiện

Kế hoạch quan

trắc và kiểm tra

Trồng cỏ vetiver Công nhân Tháng 7/ 2009

Quan sát theo dõi

quá trình phát

triển của vườn cỏ,

bổ sung giống,

dinh dưỡng cho

cỏ…

Tận dụng phân và chất

thải làm phân vi sinhCông nhân Tháng 9/ 2009

Kiểm tra kĩ thuật

của công nhân,

đánh giá chất

lượng phân tạo ra.

Cải tiến máng ăn Công nhân Tháng 8/ 2011

Đánh giá chất

lượng các máng

ăn sau khi cải

tiến, lắp đặt.

Thay đổi, sửa chữa hệ

thống thoát nướcCông nhân Tháng 11/ 2011

Kiểm tra quá

trình lắp đặt và

sửa chữa.

Vệ sinh chuồng trại theo Công nhân Tháng 4/ 2008 Thường xuyên

NHÓM 7_DH10DL 51


kiểu” cuốn chiếu”kiểm tra thao tác

của công nhân

Sử dụng đệm lót sinh

thái.Công nhân Tháng 7/ 2014

Theo dõi sự phát

triển của heo, so

sánh quá trình

phát triển của heo

được nuôi bằng

đệm lót sinh thái

với heo nuôi

thông thường,

tính toán những

lợi ích mà biện

pháp này đem lại.

Làm hầm biogas Công nhân 6/ 2013

Kiểm tra quá

trình xây dựng và

kĩ thuật của công

nhân.

Áp dụng mô hình vườn

ao chuồngCông nhân _ _

Bảng 14: Kế hoạch thực hiện các biện pháp cp khả thi nhất

V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

V.1 Kết luận

Ngành chăn nuôi heo hiện nay đang rất phát triển, nhưng kéo theo đó là các vấn đề

về ô nhiễm môi trường, bùng phát dịch bệnh. Chính vì vậy muốn phát triển bền vững

thì nên áp dụng các biện pháp sản xuất sạch hơn trong quá trình chăn nuôi. Trong quá

trình nghiên cứu nhóm nhận thấy có các giải pháp rất khả thi, đem lại hiệu quả cao

nhưng chưa được áp dụng rộng rãi và cần được phổ biến như:

NHÓM 7_DH10DL 52


• Dùng phân và thức ăn rơi vãi để làm phân vi sinh.

• Dùng phân làm biogas

• Sử dụng điệm lót sinh thái.

• Áp dụng mô hình vườn ao chuồng.

• Trồng cỏ Vetiver.

Nếu áp dụng các biện pháp sản xuất sạch hơn trong chăn nuôi heo một cách đúng

đắn sẽ mang lại nhiều lợi ích cả về mặt kinh tế, xã hội và môi trường.

− Việc sử lý phân (biogas, bán phân tươi, làm phân vi sinh) sẽ giảm chất thải phát

sinh ra môi truờng, cải thiện tình trạng dư thừa phân trên đồng cỏ gây mùi hôi,

lãng phí, đồng thời cải thiện hiệu quả sử dụng tài nguyên, qua đó tăng lợi nhuận.

− Hệ thống quản lý sản xuất được cải thiện.

− Hệ thống cống thải được cải tạo qua đó kiểm soát triệt để dòng thải hạn chế gây ô

nhiễm môi trường.

− Tạo tâm lý và thói quen tốt cho nhân viên.

NHÓM 7_DH10DL 53


Nhưng bên cạnh đó, việc áp dụng sản xuất sạch hơn vẫn còn gặp không ít khó khăn và

vấn đề còn tồn tại:

− Diện tích khu trại heo khá nhỏ, đồng thời cơ sở vật chất đã lâu năm, khó thay

đổi triệt để.

− Vấn đề về vốn đầu tư, khó để áp dụng các giải pháp cải tiến.

− Việc xây dựng hầm biogas sẽ tốn vốn đầu tư ban đầu khá lớn, mặt khác nếu tập

trung hết lượng phân sẽ thiếu để bón cho đồng cỏ.

Thói quen làm việc truyền thống của trại khó thay đổi một sớm một chiều

VI.2 Kiến nghị

Trại heo Trường ĐH Nông Lâm Tp Hồ Chí Minh được các giảng viên và nhân

viên quản lý rất chặt chẽ, khoa học và là địa điểm cho sinh viên thực tập. Tuy nhiên,

trại heo vẫn có thể áp dụng sản xuất sạch hơn trên nhiều phương diện để nâng cao

hiệu suất sinh thái và giảm thiểu rủi ro cho môi trường và con người. Một số phương

hướng mà trại heo có thể thực hiện đó là:

− Sản xuất sạch hơn phấn đấu đạt hiệu suất sử dụng nguyên liệu trong phạm vi

khả thi kinh tế sao cho càng gần 100% càng tốt.

− Bên cạnh việc giảm thiểu các chất thải và ô nhiễm thông qua sản xuất sạch hơn,

thì giảm nguyên liệu và năng lượng tiêu thụ cũng là một mục tiêu của hướng

tiếp cận này.

− Điều quan trọng nhất cần nhấn mạnh là sản xuất sạch hơn không chỉ là vấn đề

thay đổi thiết bị, mà còn là thay đổi thái độ làm việc, cải thiện quá trình sản

xuất và sản phẩm.

− Thường xuyên tổ chức tập huấn, phổ biến các kĩ thuật mới, hiện đại cho CB-

CNV của trại, đồng thời cử người đi du học để biết thêm nhiều kĩ thuật chăn

nuôi tiên tiến trên thế giới.

NHÓM 7_DH10DL 54


PHỤ LỤC

Cách tính thời gian thu hồi vốn của các giải pháp sản xuất sạch hơn.

Biện pháp 1: Cải tiến máng ăn

NHÓM 7_DH10DL 55


Có 6 máng bị hỏng hoặc chiều cao chưa đạt yêu cầu, giá sửa chửa là 100.000/

máng.

6 máng 100 = 600.000 đồng

Nếu cải tiến máng ăn mỗi tháng trại sẽ giảm được 34kg thức ăn bị rơi vãi ( giá

thành mỗi kg thứa ăn là 2200 đồng)

Thời gian thu hồi vốn T= 600 / (34 * 2200 * 12 ) = 0.067 tháng

Biện pháp 2: Sửa chữa các vòi uống nước tự động

Vốn đầu tư: 15 vòi x 35.000 =525.000 đồng

Tiết kiệm chi phí / năm: 8m3 x 15000 đồng /m3 x 12 tháng = 1800000

Thời gian thu hồi vốn T = 525000 / 180000 = 0.36 tháng

Biện pháp 3: Sửa chữa các ống dẫn nước

Vốn đầu tư: 2 ống x 300000 đồng = 600000 đồng

Tiết kiệm chi phí / năm: 2m3 x 15000 đồng /m3 x 12 tháng = 360000 đồng

Thời gian thu hồi vốn T = 600000 / 360000 = 1,67 tháng

Biện pháp 4: Cải tạo hệ thống thoát nước, đường ống dẫn nước thải.

Vốn đầu tư: 5 triệu

Tiết kiệm chi phí / năm : 1900000 đồng

Thời gian thu hồi vốn: 5000000 / 1900000 = 2,6 tháng

Biện pháp 5: Sử dụng tole láy sáng

Vốn đầu tư: 4 tấm tole x 75000 đồng = 300000 đồng

Tiết kiệm chi phí / năm = 25kw điện x 2000 đồng x 12 tháng = 580000

NHÓM 7_DH10DL 56


Thời gian thu hồi vốn T = 300000/580000 = 0,42 tháng

Biện pháp 6: thay các ống dẫn nước cũ bằng các ống dẫn nước mới

Vốn đầu tư: 1.500.000 đồng

Tiết kiệm chi phí / năm: 900.000 đồng

Thời gia thu hồi vốn T= 1500000/900000 = 1,67 tháng

Biện pháp 7: thay các máy bơm lâu năm bằng các máy bơm mới tiết kiệm

năng lượng hơn.

Vốn đầu tư: 3.2 triệu đồng

Tiết kiệm chi phí / năm = 80kw điện x 2000 đồng/kw x 12 tháng = 1920 đồng

Thời gian thu hồi vốn: T= 3200000/ 1920000 = 1,67 tháng

Biện pháp 8. Thay đổi hệ thống đèn, thay đổi các bóng đèn dây tóc bằng đèn

huỳnh quang tiết kiệm điện.

Vốn đầu tư: 25 bóng x 55000 đồng = 1100000 đồng

Tiết kiệm chi phí / năm: 43 kw điện x 2000 x 12 tháng = 1032000 đồng


Biện pháp 9: Sử dụng đệm lót sinh thái


Tiết kiệm chi phí / năm: 40000000 đồng

Thời gia thu hồi vốn T= 2000000 / 40000000 = 0,05 tháng

Biện pháp 10: Tận dụng các chất thải như: thức ăn rơi vãi, bã rau xanh… làm

phân vi sinh.

NHÓM 7_DH10DL 57


Vốn đầu tư: 100.000 đồng


Thời gia thu hồi vốn T= 100.000/400.000 = 0,25 tháng

Biện pháp 11: Làm hầm biogas

Vốn đầu tư: 4.500.000đồng

Tiết kiệm chi phí / năm: 8.400.000 đồng

Thời gia thu hồi vốn T= 4.500.000/8.400.000 = 0, 53 tháng

Biện pháp 12: Trồng cỏ Vetiver

Vốn đầu tư: 100.000 đồng



Biện pháp 13: . Bố trí số máng ăn phù hợp với số lượng heo trong chuồng.

Vốn đầu tư: 0


Thời gia thu hồi vốn T= 0 tháng

Biện pháp 14: Cần tính toán lượng nước cần thiết vừa đủ để tắm heo và làm

sạch chuồng tránh lãng phí quá nhiều nước.

Vốn đầu tư: 0 đồng



Biện pháp 15: Vệ sinh chuồng trại theo kiểu “cuốn chiếu”.

NHÓM 7_DH10DL 58





Biện pháp 16: Áp dụng mô hình vườn ao chuồng.



Thời gia thu hồi vốn T= 4.100.000/8.700.000 = 0, 47 tháng

Biện pháp 16: Quy định nơi chứa rác thải.




TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Giáo trình Sản Xuất Sạch Hơn – TS.Nguyễn Vinh Quy

2. Giáo trình Chăn Nuôi Lợn – Thầy Nguyễn Tiến Minh

3. Thông tin thu thập tại trại nuôi heo thực nghiệm khoa Chăn Nuôi Thú Y

trường ĐH Nông Lâm TP.HCM

NHÓM 7_DH10DL 59


4. Kiểm soát ô nhiễm môi trường bằng phương pháp tận dụng nguồn chất thải

trong chăn nuôi – Trương Thanh Cảnh

NHÓM 7_DH10DL 60

Documents

NGHIÊN CỨU ỨNG DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TRONG CHĂN …dulieu.tailieuhoctap.vn/books/khoa-hoc-ky-thuat/khoa-hoc-moi-truong/... · Thu thập số liệu, thông tin về