2
Chng Viêm Chứng Viêm Mô Toa ̀ n Thân (hay Systemic Lupus Erythematosus co ̀ n gọi tắt la ̀ SLE) hoặc chi ̉ vắn tắt la ̀ lupusla ̀ một ti ̀ nh trng co ́ thể gây ra viêm sưng ở nhiều bộ phận trên cơ thể. No ́ a ̉ nh hưởng đến con người bằng nhiều ca ́ ch kha ́ c nhau gây ra ca ́ c triệu chứng ở những bộ phận kha ́ c nhau trên cơ thể, chẳng hạn như ca ́ c khớp xương, thận, da, tim, phổi va ̀ hệ thần kinh. Thông thường co ́ thể chi ̉ co ́ 2 hoặc 3 bộ phận cu ̉ a cơ thể bi ̣ a ̉ nh hưởng. Không co ́ ca ́ ch na ̀ o để tra ́ nh chứng viêm mô toa ̀ n thân. Không ai co ́ thể truyền bệnh cho quý v́ , ma ̀ quý vcu ̃ ng không thể lây bệnh cho ai được. Đây la ̀ một chứng bệnh co ́ thể ke ́ o da ̀ i nhiều năm, hoặc co ́ khi ca ̉ đời. No ́ la ̀ chứng bệnh kho ́ đoa ́ n trước được, co ́ lu ́ c ca ́ c triệu chứng trở nên tệ hơn (được gọ i la ̀ “nổ bu ̀ nghay “bộc pha ́ t”) va ̀ cu ̃ ng co ́ khi quý vchi ̉ co ́ một va ̀ i triệu chứng, hay không co ́ triệu chứng na ̀ o ca ̉ . Nguyên nhân na ̀ o gây ra chứng viêm mô toa ̀ n thân? Không ai biết nguyên nhân na ̀ o đa ̃ gây ra chứng viêm mô, nhưng người ta được biết no ́ co ́ liên quan đến hệ thống miễn nhiễm cu ̉ a cơ thể. Cơ thể cu ̉ a chu ́ ng ta du ̀ ng hệ thống miễn nhiễm để tự ba ̉ o vệ mi ̀ nh chống lại những thứ độc hại chẳng hạ n vi tru ̀ ng va ̀ vi khuẩn (gi chung la ̀ khuẩn tru ̀ ng). Không ai biết tạ i sao co ́ những người hệ thống miễn nhiễm lạ i hoạt động không bi ̀ nh thường, tuy nhiên người ta được biết la ̀ khi co ́ người bi ̣ bệnh đo ́ la ̀ do hệ thống miễn nhiễm hoạt động qua ́ mức va ̀ tự la ̀ m hi mi ̀ nh. Đây được gọ i l a ̀ chứng tự miễn (autoimmune illness). Chứng viêm mô toa ̀ n thân la ̀ một trong ca ́ c chứng bệnh thuộc loạ i na ̀ y. Nữ giới dễ bi ̣ chứng viêm mô hơn nam giới, với t i ̉ lệ la ̀ 9-1 (co ́ nghi ̃ a l a ̀ trong số 10 bi ̣ bệnh th co ́ 9 la ̀ phnữ va ̀ 1 la ̀ nam nhân). Đôi khi chứng viêm mô hoặc ca ́ c chứng tự miễn kha ́ c co ́ thể di truyền trong gia đi ̀ nh. Ca ́ c triệu chứng cu ̉ a bệnh viêm mô toa ̀ n thân Rất kho ́ chẩn đoa ́ n được chứng viêm mô toa ̀ n thân, lý dla ̀ vi ̀ người ta co ́ thể co ́ ca ́ c triệu chứng kha ́ c nhau. Quý vco ́ thể không co ́ tất ca ̉ ca ́ c triệu chứng, đa số chi ̉ thấy va ̀ i triệu chứng ma ̀ thôi. Thường quý vi ̣ cần pha ̉ i co ́ 4 triệu chứng đặc thu ̀ na ̀ o đo ́ hay hơn thế nữa mới được xem la ̀ mắc chứng viêm mô toa ̀ n thân. Với thời gian, triệu chứng co ́ thể thay đổi, nghi ̃ a la ̀ chu ́ ng co ́ thể xuất hiện hay biến mất. Co ́ những thời ky ̀ ca ́ c triệu chứng co ́ thể bộc pha ́ t, cu ̃ ng như co ́ những giai đoạ n quý vthấy kho ̉ e mạnh, không bệnh tật gi ̀ ca ̉ . Chẩn đoa ́ n bệnh ca ́ ch na ̀ o? Quý vnên đến gặp ba ́ c si ̃ cu ̉ a mi ̀ nh. Hse ̃ ghi xuống tiểu sử về ca ́ c triệu chứng va ̀ những vấn đề co ́ thể giu ́ p hhiểu được ti ̀ nh trạng sức kho ̉ e cu ̉ a quý v. Co ́ những người bi ̣ chứng viêm mô va ̀ co ́ ca ́ c triệu chứng cu ̉ a bệnh ma ̀ một thời gian sau mới kha ́ m pha ́ ra, thi ̀ đây la ̀ chuyện thông thường. Ba ́ c si ̃ se ̃ kha ́ m tổng qua ́ t va ̀ cho la ̀ m một va ̀ i thử nghiệm (thường la ̀ thử ma ́ u va ̀ nước tiểu) để giu ́ p hquyết đi ̣nh liệu quý vi ̣ co ́ bchứng viêm mô hay không va ̀ để xem hệ thống miễn nhiễm cu ̉ a quý vhoạt động bi ̀ nh thường hay qua ́ mức. Trường hợp nếu quý vi ̣ mắc chứng viêm mô việc thử ma ́ u thường xuyên se ̃ do ba ́ c si ̃ cu ̉ a mi ̀ nh thực hiện để theo do ̃ i bệnh trạ ng va ̀ gi u ́ p giữ cho quý vi ̣ kho ̉ e mnh. Ba ́ c si ̃ gia đi ̀ nh cu ̉ a quý vco ́ thể se ̃ quyết đi ̣ nh quý vnên gặp một ba ́ c si ̃ chuyên khoa. Nhiều nha ̀ chuyên khoa co ́ liên quan đến việc chăm so ́ c những người mắc chứng viêm mô toa ̀ n thân, chẳng hạn như ba ́ c si ̃ chuyên khoa phong thấp (về ca ́ c khớp xương), chuyên khoa miễn nhiễm (lo về hệ thống miễn di ̣ch trong cơ thể), hoặc chuyên khoa bi ̀ phu (ca ́ c vấn đề liên quan đến da). Dựa trên ca ́ c triệu chứng, ba ́ c si ̃ gia đi ̀ nh cu ̉ a quý vse ̃ quyết đi ̣ nh ba ́ c si ̃ chuyên khoa na ̀ o phu ̀ hợp với trường hợp cu ̉ a quý vnhất. Ca ́ c triệu chứng na ̀ y cho thấy phần na ̀ o trên cơ thể bi ̣ a ̉ nh hưởng va ̀ cần đặc biệt chăm so ́ c.

Nguyên nhân n viêm mô to n thân? - Autoimmune...những bộ phận khac nhau trên cơ thể, chẳng hạn như các khớp xương, thận, da, tim, phổi và hệ thần

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Nguyên nhân n viêm mô to n thân? - Autoimmune...những bộ phận khac nhau trên cơ thể, chẳng hạn như các khớp xương, thận, da, tim, phổi và hệ thần

Chứng Viêm Mô

Chứng Viêm Mô Toan Thân (hay Systemic Lupus Erythematosus con goi tắt la SLE) hoặc chi vắn tắt la “lupus” la một tinh trang co thể gây ra viêm sưng ở nhiều bộ phận trên cơ thể. No anh hưởng đến con người bằng nhiều cach khac nhau gây ra cac triệu chứng ở những bộ phận khac nhau trên cơ thể, chẳng han như cac khớp xương, thận, da, tim, phổi va hệ thần kinh. Thông thường co thể chi co 2 hoặc 3 bộ phận cua cơ thể bi anh hưởng.

Không co cach nao để tranh chứng viêm mô toan thân. Không ai co thể truyền bệnh cho quý vi , ma quý vi cung không thể lây bệnh cho ai được.

Đây la một chứng bệnh co thể keo dai nhiều năm, hoặc co khi ca đời. No la chứng bệnh kho đoan trước được, co luc cac triệu chứng trở nên tệ hơn (được goi la “nổ bung” hay “bộc phat”) va cung co khi quý vi chi co một vai triệu chứng, hay không co triệu chứng nao ca.

Nguyên nhân nao gây ra chứng viêm mô toan thân?

Không ai biết nguyên nhân nao đa gây ra chứng viêm mô, nhưng người ta được biết no co liên quan đến hệ thống miễn nhiễm cua cơ thể. Cơ thể cua chung ta dung hệ thống miễn nhiễm để tự bao vệ minh chống lai những thứ độc hai chẳng han vi trung va vi khuẩn (goi chung la khuẩn trung).

Không ai biết tai sao co những người hệ thống miễn nhiễm lai hoat động không binh thường, tuy nhiên người ta được biết la khi co người bi bệnh đo la do hệ thống miễn nhiễm hoat động qua mức va tự lam hai minh. Đây được goi la chứng tự miễn (autoimmune illness). Chứng viêm mô toan thân la một trong cac chứng bệnh thuộc loai nay.

Nữ giới dễ bi chứng viêm mô hơn nam giới, với ti lệ la 9-1 (co nghia la trong số 10 bi bệnh thi co 9 la phu nữ va 1 la nam nhân). Đôi khi chứng viêm mô hoặc cac chứng tự miễn khac co thể di truyền trong gia đinh.

Cac triệu chứng cua bệnh viêm mô toan thân

Rất kho chẩn đoan được chứng viêm mô toan thân, lý do la vi người ta co thể co cac triệu chứng khac nhau. Quý vi co thể không co tất ca cac triệu chứng, đa số chi thấy vai triệu chứng ma thôi. Thường quý vi cần phai co 4 triệu chứng đặc thu nao đo hay hơn thế nữa mới được xem la mắc chứng viêm mô toan thân.

Với thời gian, triệu chứng co thể thay đổi, nghia la chung co thể xuất hiện hay biến mất.

Co những thời ky cac triệu chứng co thể bộc phat, cung như co những giai đoan quý vi thấy khoe manh, không bệnh tật gi ca.

Chẩn đoan bệnh cach nao?

Quý vi nên đến gặp bac si cua minh. Ho se ghi xuống tiểu sử về cac triệu chứng va những vấn đề co thể giup ho hiểu được tinh trang sức khoe cua quý vi. Co những người bi chứng viêm mô va co cac triệu chứng cua bệnh ma một thời gian sau mới kham pha ra, thi đây la chuyện thông thường. Bac si se kham tổng quat va cho lam một vai thử nghiệm (thường la thử mau va nước tiểu) để giup ho quyết đinh liệu quý vi co bi chứng viêm mô hay không va để xem hệ thống miễn nhiễm cua quý vi hoat động binh thường hay qua mức.

Trường hợp nếu quý vi mắc chứng viêm mô việc thử mau thường xuyên se do bac si cua minh thực hiện để theo doi bệnh trang va giup giữ cho quý vi khoe manh.

Bac si gia đinh cua quý vi co thể se quyết đinh quý vi nên gặp một bac si chuyên khoa. Nhiều nha chuyên khoa co liên quan đến việc chăm soc những người mắc chứng viêm mô toan thân, chẳng han như bac si chuyên khoa phong thấp (về cac khớp xương), chuyên khoa miễn nhiễm (lo về hệ thống miễn dich trong cơ thể), hoặc chuyên khoa bi phu (cac vấn đề liên quan đến da).

Dựa trên cac triệu chứng, bac si gia đinh cua quý vi se quyết đinh bac si chuyên khoa nao phu hợp với trường hợp cua quý vi nhất. Cac triệu chứng nay cho thấy phần nao trên cơ thể bi anh hưởng va cần đặc biệt chăm soc.

Page 2: Nguyên nhân n viêm mô to n thân? - Autoimmune...những bộ phận khac nhau trên cơ thể, chẳng hạn như các khớp xương, thận, da, tim, phổi và hệ thần

Trung tâm nghiên cứu về chứng Tự Miễn

Điện thoai: 02 49214095

Đia chi thư tin: [email protected]

Đia chi trang mang: www.autoimmune.org.au

Minh hoa cua Morgan Williams © 2016

*Về chinh sach & thu tuc xin lên trang mang

cua chung tôi

Điều tri chứng viêm mô bằng cach nao?

Mỗi người lai co cac triệu chứng khac nhau, do đo việc điều tri se được dựa trên triệu chứng va vấn đề sức khoe cua quý vi. Bac si se giai thich cho quý vi loai thuốc nao co thể giup quý vi. Loai thuốc được dung nhiều nhất la prednisolone. Thuốc nay se được cho quý vi với liều cao khi người ta mới phat hiện ra quý vi bi chứng viêm mô va co le se giup cho quý vi khi cac triệu chứng bộc phat. Liều lượng co luc se dần dần được giam xuống khi bệnh trang cua quý vi không nặng thêm va khi cac loai thuốc mới được dung. Quý vi cung co thể được cho cac loai thuốc khac nhằm giup giam bớt liều lượng cua thuốc steroid (goi la ‘steroid sparing’ hay ‘thuốc trợ steroid’)

Con nhiều loai thuốc khac nữa rất công hiệu trong việc điều tri cac triệu chứng khac nhau. Bac si se thao luận với quý vi về vấn đề nay.

Đa số cac loai thuốc đều co sự công hiệu trong việc giup cân bằng hệ thống miễn nhiễm.

Con một số cac trợ phẩm y tế co thể được dung để lam giam cac triệu chứng, thi du như san phẩm dung thay cho xa phong, san phẩm dung xit mắt va cac san phẩm đặc biệt dung xuc miệng va đanh răng.

Những điều co le hữu ich

Chứng viêm mô toan thân co thể được điều tri hữu hiệu va hầu như đời sống cua quý vi tương đối binh thường. Sự “nổ bung” co thể co liên quan đến một số cac tac tố chẳng han như tinh thần căng thẳng, nhiễm trung, anh nắng hoặc một tac tố nao khac. Quý vi se nhận ra được những tac tố nao gây cho minh cac triệu chứng như vậy. Hiểu như thế co nghia la quý vi đối pho với chung hữu hiệu hơn. Giữa những lần “nổ bung” như vậy quý vi co le se thấy khoe ra va không co triệu chứng nao ca.

Quý vi cần tim hiểu những gi giup minh nhiều nhất.

Nhớ rằng vấn đề mệt moi va kiệt sức rất thông thường, do đo nghi ngơi la điều tốt. Để ý đến những thay đổi trong cơ thể cua minh va nghi ngơi, thoai mai đặc biệt la khi thấy trong người không được khoe. Cố gắng qua sức không tốt cho bệnh trang cua minh hoặc co thể se đưa đến sự “nổ bung”.

Hoc cach đưa vao chương trinh hang ngay giờ nghi ngơi sau những hoat động.

Tập thể duc rất tốt cho quý vi vi no lam manh cac bắp thit va giup cac khớp xương cử động dễ dang. Nếu trong người không thấy khoe quý vi nên giam việc tập thể duc cho đến khi thấy khoe trở lai.

Luôn luôn dung kem chống nắng (sunscreen), đội non, đeo kinh, vi nắng co thể lam chứng viêm mô nặng hơn. Thậm chi việc dung đen trong nha, tai nơi lam việc, ở trường co thể lam cho bệnh trang tệ hơn. Trong trường hợp nay co le tốt nhất nên dung loai bong đen co sức sang nhe hơn hoặc dung dung cu loc bớt anh sang.

Luôn luôn dung cac loai thuốc được bac si cho toa.

Về ăn uống, quý vi nên ăn nhiều loai thức ăn co lợi cho sức khoe khac nhau. Đừng ăn nhiều những thực phẩm chứa nhiều đường, muối va dầu mỡ. Nên ăn nhiều trai cây, rau va thức ăn co chất đam (protein).

Uống nhiều chất long, đặc biệt la nước.

Sống khoe va hưởng đời.

Tim hiểu về chứng viêm mô va lam cach nao giup minh giam bớt được tac hai cua bệnh cung như đối pho hữu hiệu với cac triệu chứng cua no.