Upload
duongkhuong
View
214
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
NOWOCZESNE TECHNIKI BADAWCZE W INYNIERII MATERIAOWEJ
Beata Grabowska, pok. 84A, Ipgodziny konsultacji: poniedziaki 7.45 - 9.00
http://home.agh.edu.pl/~graboska/
Program 2 punkty ECTS
1. Materia. Teoria budowy atomu. Wizania chemiczne w materiaach. Oglnacharakterystyka materiaw: metale, stopy, materiay polimerowe, materiaywglowe, materiay ceramiczne, kompozyty, nanomateriay.
2. Etapy procesu analitycznego: przygotowanie i pobieranie prbek materiaw do bada, przeprowadzanie prbek do i z roztworu, kryteria wyboru metody analitycznej, czuo metody, oznaczalno. Bdy pomiarw. Opracowanie statystyczne wynikw pomiarw.
3. Omwienie wybranych technik analitycznych: - Spektroskopia: Spektrofotometria (UV-Vis), Spektrometria (IR, Raman), Spektroskopia magnetycznego rezonansu jdrowego (NMR), Spektrometria mas (MS), Absorpcyjna spektrometria atomowa (AAS), Spektrometria elektronowego rezonansu paramagnetycznego (EPR), Spektrometria elektronw wzbudzonych promieniowaniem rentgenowskim (XPS), Spektroskopia laserowa.- Termoanaliza: Termograwimetria (TG),Termiczna analiza rnicowa (DTA), Rnicowa kalorymetria skaningowa (DSC), Analiza termomechaniczna (TMA), Dynamiczna analiza termomechaniczna (DMA), Dylatometria (TD).- Elektroanaliza: Potencjometria, Elektrograwimetria, Kulometria, Woltamperometria, Amperometria, Konduktometria.- Mikroskopia optyczna. Mikroskopia elektronowa: transmisyjna (TEM), skaningowa (SEM). Nanoskopia: skaningowo-tunelowa (STM), nanoskopia si atomowych (AFM).- Rentgenografia: Maoktowe rozpraszanie promieniowania rentgenowskiego (SAXS), Szerokoktowe rozpraszanie promieniowania rentgenowskiego (WAXS).- Techniki chromatograficzne.
TEMATYWICZELABORATORYJNYCH/PROWADZCY/MIEJSCE
wiczenie1: Preparatyka materiaw dobada.1a.WOsala226/625drhab.B.Grabowska,1b.WOsala226/507mgrin.K.Kaczmarska
wiczenie2:Metody spektralne winynierii odlewniczej.Spektrofotometria.WOsala226/625drhab.B.Grabowska
wiczenie3:Metody termoanalityczne winynierii odlewniczej.WOsala226/507drin.A.Bobrowski
wiczenie4:Metody termomechaniczne winynierii odlewniczej.Dylatometria.WIMiC,B6lab.01drhab.B.Grabowska
wiczenie5:Metody mikroskopowe winynierii odlewniczej.Mikroskopia elektronowa.ACMiN drhab.B.Grabowska
GR. 1g. 8:45- 10:15
GR. 2g. 8:45- 10:15
Data w. Data w.
13.03.2015 1 13.03.2015 1
20.03.2015 2 27.03.2015 2
27.03.2015 3 20.03.2015 3
10.04.2015 4 17.04.2015 5
24.04.2015 5 08.05.2015 4
KOLOKWIUMZALICZENIOWE 22.05.2015
Materiaydowiczeuprowadzcych:drhab.B.Grabowska Ipitrop.84Adrin.A.Bobrowski Vpitrop.507
Terminy wykadw
1 wykad 06.03.2015 (3 h)
2 wykad 13.03.2015 (1 h)
3 wykad 20.03.2015 (1 h)
4 wykad 27.03.2015 (1 h)
ZALICZENIE WYKADW 19.06.2015
7 wykad 24.04.2015(1h)
5 wykad 10.04.2015 (1 h)
6 wykad 17.04.2015 (1 h)
8 wykad 08.05.2015 (1 h)
9 wykad 15.05.2015 (3 h)
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
OCENA KOCOWA1. Ocena z laboratorium: Obecno na kadych wiczeniach obowizkowa Do wicze laboratoryjnych przystpuj osoby przygotowane do zaj (na
kadym wiczeniu kolokwium); Oceny pozytywne z wszystkich kolokwiw; Oddane i zaliczone sprawozdania z zaj (sprawozdania naley odda do 2
tygodni od przeprowadzonego wiczenia); Do kolokwium zaliczeniowego nie mog przystpi osoby, ktre uzyskay
oceny negatywne ze wszystkich kolokwiw.
2. Zaliczenie wykadw:Obecno na wykadach oraz zaliczenie wykadw w formie pisemnej (test).
Zaliczenie przedmiotu
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
1. Ashby M., Shercliff H., Cebon D.: Inynieria Materiaowa, tom 1 i 2, Wydawnictwo Galaktyka d 2011.
2. Kelsall R.W., Hamley I.W., Geoghegan: Nanotechnologie, PWN Warszawa 2009.
3. Cygaski A.: Metody spektroskopowe w chemii analitycznej, WNT Warszawa 2009.
4. Cygaski A.: Podstawy metod elektroanalitycznych, WNT Warszawa 1999.5. Szczepaniak W.: Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN
Warszawa 2011.6. Kosmol J.: Wybrane zagadnienia metodologii bada , WP+ , Gliwice 2010.7. 7. Materiay zamieszczone na stronie: http://home.agh.edu.pl/~graboska/
Literatura przewodnia
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
NOWOCZESNE TECHNIKI BADAWCZE W INYNIERII MATERIAOWEJ
Materiaoznawstwo nauka o materiaach(budowie, waciwociach imetodach bada)
Materiaoznawstwo nauka o materiaach(budowie, waciwociach imetodach bada)
Inynieria materiaowa nauka o ksztatowaniuwaciwoci materiaw przezzmian struktury.
TECHNIKI/METODY BADAWCZE w inynierii materiaowej
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Fizykochemiczne podstawy procesw
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Skadniki mas formierskich Materiay pomocnicze Metale, stopy, kompozyty
Materiay w inynierii odlewniczej
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
FORMOWANIE
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
UTWARDZANIE FORMY
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
ZALEWANIE FORMY
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
ODLEW
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Proces technologiczny
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Materia i jej skadniki Gwne grupy materiaw inynierskich Dobr materiaw
Charakterystyka Materiaw
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Materia
Ponad 300 czstek, zoonych z 6 kwarkw i 6 leptonw Najwaniejsze: elektrony i neutrina (leptony), protony i neutrony
(nukleony) Atomy: jdra i elektrony Pierwiastki chemiczne: zbiory atomw o jednakowych adunkach
jder
Teorie budowy atomu
Teoriabudowyatomu
ModelBohra Wspczesna
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Liczba masowa Liczba atomowa Masa atomowa: stosunek redniej masy atomu do masy 1/12 atomu C12 Ukad okresowy: metale alkaliczne i ziem alkalicznych, metale przejciowe,
metale ziem rzadkich, aktynowce, pierwiastki amfoteryczne, niemetale, gazy szlachetne
Teoria klasyczna
MODEL ATOMU BOHRA
elektron
proton i neutron
N
MLKJdroatomowez nukleonami
XZA
H11[]=K 1
H
H
BlokS
Blokd
Blokp
He
NielsBohr18851962
rdo:Wikipedia
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Teoria wspczesna Dualizm korpuskularno-falowy Funkcja falowa Zasada nieoznaczonoci Heisenberga Rwnanie Schrdingera
ErwinSchrdinger18871961
WernerHeisenberg19011976
rdo:WikipediaWykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Siy ktre utrzymuj atomy razem siy midzyatomowe Sposb uoenia atomw
Wizania chemiczne
WizaniachemiczneUjcieklasyczne
jonowe atomowe atomowespolaryzowane koordynacyjne metaliczne wodorowe
Ujciekwantowe wizania
wizania
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
W materiaach ceramicznych i metalach atomy s utrzymywane jedynie przez wizania pierwotne dlatego
maj one wysokie waciwoci mechaniczne.
Ujcie klasyczne
WizaniachemicznePierwotne
silne, rozrywaj si topi w temp. 1000 5000K Jonowe Atomowe metaliczne
Wtrnesabe, rozrywaj si topi w temp. 100 500K Van der Vaalsa wodorowe
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
+11+17
Na+ Cl
r
20
2
4 rqF
Kryszta jonowy NaCl
Wizania jonowe
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Wystpujwczystejformiewdiamencie,SiczyGe
H H H2
C C C C
C C C C
C C C C
C C C C
Diament uwsplnioneelektronyzajmujobszaryrozcigajcesikunaroomczworocianu,prowadzcdopowstaniakierunkowychwiza
Wizania kowalencyjne
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Jonymetali
Gazswobodnychelektronw
Wizania metaliczne
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
swynikiemdipolowegoprzyciganiapomidzyatomamiobojtnymielektrycznymi
+_+_
Przypadkowydipolpierwszegoatomu
Indukowanydipoldrugiegoatomu
OddziaywaniaVanderVaalsa
Wizania wtrne
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Wizaniawodorowe
atomtlenu
atomwodoru
Midzyczsteczkowe Wizania Wodorowe
Wewntrzczsteczkowe Wizania Wodorowe
Wizania wtrne
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
O H
O H
C O
OH
O
HO
H
OH
CH2
OO
O
HO
CH2
OH
H
OO
O
HOH
CH2
OH
O
OH
OH
CH2OH
OO
O
HO
CH2
O
H
H
OO
O
HO
CH2
OH
HOH OH
OCH2 COONa
O
HO
H
OH
CH2
OO
O
HO
CH2
OH
OO
O
HO
CH2
OH
O
HO
H
OH
CH2OH
OO
O
HO
CH2OH
O
H
H
OO
O
HO
CH2
OH
HOH OH
HO H
OCH2 COONa
CO
H COO
H
HO
COO
H
CO O
H
CO O H
H
H H
H CO
O
H
H
Wizaniawodorowe
Wizania wtrne
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Wiele materiaw inynierskich (metale, ceramiki) jestzbudowanych z maych krysztaw, w ktrych atomy suoone wedug regularnie powtarzajcych si,trjwymiarowych wzorw
Uoenie atomw w ciaach staych
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
UWAGA!Niektre metale maj wicej ni jedn odmian alotropow np. elazo wtemperaturze do 912 C posiada odmian alotropow Fe () o sieci A2,natomiast w temperaturze powyej 912 C posiada odmian alotropow Fe ()o sieci A1. Zmiana uoenia atomw Fe skutkuje zmian wasnoci np.mechanicznych, chemicznych i fizycznych np. Fe () jest ferromagnetykiem aFe () nie daje si namagnesowa.
Zalenowaciwocimetaluodjegobudowykrystalicznej
ANIZOTROPIA waciwo, ktra objawia si zrnicowaniem badanej cechy w zalenoci od kierunku badania
POLIMORFIZM moliwo wystpowania tego samego pierwiastka w rnych sieciach krystalograficznych, zwanych odmianami alotropowymi
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Grupy materiawMateriayciaa stae o waciwociach umoliwiajcych ich stosowanie przez
czowieka do wytwarzania produktw
Materiay naturalne wymagajce jedynie nadania ksztatu
Materiay inynierskie tworzywa metalowe tworzywa ceramiczne polimery, kompozyty
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
rdo:Ashby M.
Materiay inynierskiei ich waciwoci
Grupy materiaw
Polimery zbrojonecermetale
Polietylen (PE)Polimetakrylan metylu (PMMA)Polistyren (PS)Polichlorek winylu (PCV)
eliwo i staleAluminium i jego stopy
Mied i jej stopyNikiel i jego stopyTytan i jego stopy
Tlenek glinu Al2O3Cement i beton
rdo:Ashby M.
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
33
Materiay w yciu codziennym
Waciwoci ekonomiczneCena Dostpno
Mechaniczne waciwoci objtocioweWspczynnik sprystoci i tumienia
Granica plastycznoci, wytrzymaoci na rozciganie, twardoOdporno na pkanie
Wytrzymao zmczeniowa, odporno na zmczenie cieplneOdporno na pezanie
GstoNiemechaniczne waciwoci objtocioweWaciwoci cieplne
Waciwoci optyczneWaciwoci magnetyczneWaciwoci elektryczne
Waciwoci produkcyjneatwo wykonania, atwoczenia czciatwo wykoczenia
Waciwoci estetyczneWygld, powierzchnia, dotyk
Waciwoci powierzchniUtlenianie i korozjaTarciecieralno i zuycie
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Metaleiichstopy
Polimery CeramikiiszkaCFRPGFRPPolimeryzwypeniaczami
KompozytyBetonzbrojony
Cermetale
Oponyzestalowymkordem
Grupy materiaw
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Zastosowanie Materia Cena za ton ($)
Konstrukcje due i proste Drewno, cement, stal konstrukcyjna 60 - 550
Konstrukcje rednie i maeMetale, stopy i polimery
W samolotach, samochodach przyrzdach itp.
550 - 5500
opatki turbinStopy, materiay specjalne
nowoczesne kompozyty (CFRP BFRP)
5500 200 000
oyska, styki elektryczne, cieki w mikroukadach Szafir, srebro, zoto 2000 000 2 mln
Narzdzia tnce i polerujce Diamenty przemysowe 900 mln
Przyblione ceny
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
WACIWOCI
Wynikajcezestrukturymateriau
Uwarunkowaneczynnikamizewntrznymizwizanymizprodukcj
PROJEKTOWANIE
Mechanicznewaciwociobjtociowe
Niemechanicznewaciwociobjtociowe
Waciwocipowierzchni
Cenaidostpno
Cechyprodukcyjne,atwowytwarzania,czenia
Waloryestetyczne,wygld,fakturapowierzchni
Projektowanie inynierskie
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Materia % (cakowitych kosztw)eliwo i stal 27
Drewno i tarcica 21
Mied 13
Tworzywa sztuczne 9,7
Srebro i platyna 6,5
Aluminium 5,4
Guma 5,1
Nikiel 2,7
Cynk 2,4
Cyna 2,2
Masa papiernicza/papier 1,6
Szko 0,8
Wolfram 0,3
Rt 0,2
Inne 1
Struktura zuycia materiaw
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Pierwiastek Oceany
Tlen 85
Wodr 10
Chlor 2
Sd 1
Magnez 0,1
Siarka 0,1
Wap 0,04
Potas 0,04
Brom 0,007
Wgiel 0,002
Pierwiastek Atmosfera
Azot 79
Tlen 19
Argon 2
Dostpno materiawPierwiastek Skorupa
ziemskaTlen 47
Krzem 27
Aluminium 8
elazo 5
Wap 4
Sd 3
Potas 3
Magnez 2
Tytan 0,4
Wodr 0,1
Fosfor 0,1
Mangan 0,1
Fluor 0,06
Bar 0,04
Stront 0,04
Siarka 0,03
Wgiel 0,02
Masa: skorupy ziemskiej do gbokoci 1 km 31021 kg, oceanw 1020 kg, atmosfery 51018 kg
rdo:Wikipedia
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
r przyrostprocentowywroku
C0 szybkozuyciadlat=t0
C[ton
a/rok]
Czast[lata]
C0
t0 t
0100Cr
dtdC
Pole=zuyciepomidzyt0 it
100)(exp 00
ttrCC
CzaspodwojeniazuyciatDotrzymamyprzyjmujcC/C0=2
rrtD
702ln100 Dlastalir=3,4%totD~20lat
Dlaaluminiumr=8%totD~9lat
Dlapolimerwr=18%totD~4lat
Zuycie materiaw
rdo:Ashby M.Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Zoadostpne
Zoaperspektywiczne
Caoz
Ulepszonatechnologiawydobycia
Zoazidentyfikowane Zoaniezidentyfikowane
Malejcaopacalno
Rosncaniepewnogeologiczna
Opacalne
Prgopacalnociwydobycia
Nieopacalne
SchematMcElveya
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Materia Energia GJ/t
Aluminium 300
Tworzywa sztuczne 100
Mied 100 ze wzrostem do 500
Cynk 70
Stal 50
Szko 20
Cement 8
Cega 4
Drewno 2
wir 0,1
Ropa naftowa 44
Wgiel 29
Koszt energii w 1980 4,4 $/GJ
Energochonnomateriaw
rdo:Ashby M.
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
43
Metale
Waciwocimetaliistopw
Dobre przewodnictwo cieplne, Dobre przewodnictwo elektryczne, ktre maleje ze wzrostem temperatury, Dodatni temperaturowy wspczynnik rezystywnoci, Poysk metaliczny, Zdolno do trwaych odksztace plastycznych.
Tworzywa metalowe charakteryzuj si wizaniem metalicznym,Stopy metali: ukady wieloskadnikowe zoone z wicej ni jednego pierwiastka, o przewadze wizania metalicznego.
rdo:WikipediaWykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
METALE
atwotopliwe trudnotopliwe bardzo trudnotopliwe
METALE
LEKKIE CIKIE
Podziametali
Tworzywa metalowe charakteryzuj si wizaniem metalicznym,
Stopy metali: ukady wieloskadnikowe zoone z wicej ni jednego pierwiastka, o przewadze wizania metalicznego.
HBlokS BlokdBlokp
H He
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Uszlachetnianie powierzchni: inynieria powierzchni (warstwy wierzchniej).
Procesytechnologicznemetaliistopw
Otrzymywanie z rud procesami metalurgii.
Otrzymywanie elementw metalowych: odlewnictwo, przerbka plastyczna, obrbka skrawaniem, metalurgia proszkw.
Ksztatowanie waciwoci: obrbka cieplna.
http://gallery.brasilenergia.com.br/CORTESIA/
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Stopy elaza z wglem: stale, staliwa, eliwa Metale nieelazne i ich stopy
Podstawowestopymetali
rdo:WikipediaWykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
48
Ceramika i szko
Ceramiki: materiay nieorganiczne o jonowych i kowalencyjnych wizaniach.
Charakterystykaceramik
Wytwarzane zwykle w wysokotemperaturowych procesach nieodwracalnych Materiay ceramiczne: ceramika
inynierska, cermetale, ceramika porowata, szka, ceramika szklana
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Bardzo wysoka wytrzymao Twardo Krucho (plastyczno bliska zeru) Niezdolno do poddawania obrbce cieplnej i plastycznej
Waciwocimateriawceramicznych
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Bardziej zoone ni metali Wizania od czysto jonowych do czysto kowalencyjnych Struktury jonowe (liczba kationw rwna liczbie anionw)
Strukturykrystalicznemateriawceramicznych
KomrkaelementarnaAl2O3
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Gwnie atomy krzemu i tlenu Struktura tetraedryczna Krzemionka moe wystpowa jako kryszta, ciao niekrystaliczne
lub szko, o uoeniu atomw typowym dla cieczy zamroonej Krzemiany warstwowe
Ceramikakrzemianowa
TetraedrSiO4
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
KrystalicznySiO2 NiekrystalicznySiO2
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Schematrozmieszczeniajonwwszklesodowokrzemianowym
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
55
Polimery
30% CHEMIA
30% CHEMIA
70%H2O
http://pl.123rf.com
http://www.zdjecia.biz.pl
56
Polisacharydy
DNA
RNA
Fosfolipidy
Jony, proste czsteczki
Biaka
2%
15%
1%
6%
4%
2%
W przyrodzie
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
57
identyczne waciwoci odmienne waciwoci
ale co to jest polimer
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
mer
stopie polimeryzacji
wiele czci
Hermann Staudinger(1920)
n
58
Polimer stanowi zbir acuchw o rnej dugoci i masie.
Budowa polimerw
POLIMER
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
59
np. syntetyczny kauczuk o wskim rozkadzie mas dobrzemiesza si z sadz, a o szerokim rozkadzie le ma toznaczenie przy produkcji opon.
Funkcje rozkadu mas molowych
rednialiczbowa(ilo)redniawaona(waga)
Waciwoci okrelonego polimeru nie zale tylko odwartoci liczbowej odpowiednich rednich ale te odksztatu rozkadu mas molowych.
Mn Mn(M )dM
0
n(M )dM0
Mw M 2n(M )dM
0
Mn(M )dM0
Rozkad mas molowych
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
60
Farby:Petrochemia:Gospodarka wodna:
rodki dyspergujceregulatory lepkocistabilizatory twardoci wody
Przemys:Przemys tekstylny:Medycyna:Przemys papierniczy:Przemys kosmetyczny
zagszczacze, rodki retencyjneutwardzacze, apreturynoniki rodkw pobudzajcychstabilizatory, flokulantyele do wosw, utrwalacze
Przemys spoywczy:Farmacja
zagszczacze, rodki wicenoniki lekw
Gospodarka wodna:Medycyna:
flokulanty, rodki odwadniajcema stawowa
104
105
106
107
Mw[g/mol]
Frakcje molowe
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Struktura komrki elementarnej krystalitu PE
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
62
Stopie krystalicznociStopie krystalicznoci Stopie usieciowaniaStopie usieciowania
elastomeryelastomery
ciecze
stan elastycznego pyniciastan elastycznego pynicia
stan elastycznystan elastyczny
stan szklistystan szklisty
termoplastytermoplasty duroplastyduroplasty
Tworzywawknotwrcze
Tworzywawknotwrcze
Tworzywakauczukopodobne
Tworzywakauczukopodobne
Tworzywaszkliste
Tworzywaszkliste
TTr
Tm
Tp
Tg Stan krystalicznyStan amorficzny
Tg temperatura zeszkleniaTp temperatura pyniciaTm - temperatura topnieniaTr temperatura rozkadu
Stan fizyczny
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Opakowania 36 %AGD 20 %Budownictwo 19 %Elektronika 9 %Motoryzacja 8 %Przemys 6 %Rolnictwo 2 %
63
Skala stosowania
rdo:Wikipedia
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Tworzywo sztucznePlastikgrec. Plastikos formowalny Polimer +
Makroczsteczka
Mery
http://bill.waw.pl
wypeniaczeplastyfikatoryantystatykiantypireny,barwniki i pigmentyprzeciwutleniacze stabilizatory
polimer + dodatki
64
Polimery a tworzywa sztuczne
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
BAKELIT (1907-1909)ywica fenolowo-formaldechydowa
+ wypeniacze: azbest, papier, mczka drzewna
Telefon Ericssona (1931)
Radio Ve301 (1933)
Radio Beliot 39 (1938)
Radio Pionier U2 (1948)
Suszarka firmy AEG (1930)65
Leo H. Baekeland
Bakelit
rdo:Wikipedia
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
http://commons.wikimedia.org
Karoseria z duroplastu (bakelit wzmacniany)
100 kg (8%) polimerwi tworzyw sztucznychMasa pojazdu ok. 1200 kg
Nadwozie wykonane z tworzywa sztucznego
http://wot.motortrend.comPo raz pierwszy polimery
http://www.dugdalevms.com
http://fwallpapers.com
http://commons.wikimedia.org
100 kg (1%) polimerw i tworzyw sztucznychMasa pojazdu ok. 960 kg
Polimery w samochodzie
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
http://www.themotorreport.com.au
Metale lekkie 117
Termoplasty 163
Stale, metale elazne 801 Materiay Eksploatacyjne 72
Elastomery 62
Inne metale i materiay 59
Szko i ceramika 37Duroplasty 34
Kompozyty i tekstylia 29Lakiery i kleje 17
Elektronika 2 67
Polimery w samochodzie
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
68
Kompozyty
Kompozyt materia zbudowany z co najmniej dwch rnych skadnikw (faz) poczonych na poziomie makroskopowym w celu
uzyskania nowego lepszego materiau.
Wasnoci wypadkowe kompozytu zale od: wasnoci faz skadowych udziau objtociowego faz sposobu rozmieszczenia fazy rozproszonej w osnowie cech geometrycznych fazy rozproszonej
KOMPOZYT
Ceramika
Metale Polimery
Charakterystyka kompozytw
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Kompozyty skadaj si zazwyczaj z 2 faz:
(1) cigej, osnowy (matryca),(2) rozproszon, otoczona osnow (zbrojeniem)
Podzia ze wzgldu na osnow: metalowe, ceramiczne i polimerowe.Wzmocnienie (zbrojenie): proszek, krtkie wkna lub patki, dugie wkna.
Charakterystyka kompozytw
Materia A
Materia AMateria B
Kompozyty
ziarniste (czstkowe)Kompozyty wkniste
Kompozyty warstwowe
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
OSNOWAnajczciej polimer (poliepoksyd, poliester)ale moe by to metal (Ti, Ni, Fe, Al, Cu) lub ich, stopy oraz ceramika (np.Al2O3,SiO2, SiC, TiO2)
utrzymuje zbrojenie zapewnia wytrzymao na ciskanie przenosi naprenie zewntrzne na
zbrojenie,
zatrzymuje rozprzestrzenianie si pkni, nadaje wyrobom dany ksztat.
ZBROJENIE
zadaniem zbrojenia jest wzmacnianie materiau, poprawianie jego waciwoci mechanicznych.
Zbrojenie moe mie posta:
Wkna cigego lub niecigego Proszku
Charakterystyka kompozytw
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Klasymateriawkompozytowych
rdo:Ashby M.
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Charakterystyka kompozytw
doskonae parametry sztywnociowe i wytrzymaociowe, doskonae waciwoci mechaniczne, may ciar waciwy, tworzenie materiau o okrelonych waciwociach.beton eternit
cermetale drewno
szko zbrojone siatk metalow wgliki
spiekane
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
OSNOWA
Metalowa ywice polimerowe
- aluminiowe,
- miedziane,
- magnezowe,
- tytanowe
- termoplastyczne
- termoutwardzalne
Wkna:
- wglowe
- borowe
- borsicowe
- aramidowe
- wglowe
- grafitowe
- szklane
Dobre waciwoci techniczne, produkowane w najwikszych ilociach, stosunkowa niska cena
Bardzo dobre w. mechanicznowytrzymaociowe w wysokich temperaturach, dua odporno na pkanie i pezanie przemys lotniczy
Charakterystyka kompozytw
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
75
Materiay wglowe
Wgiel
C
HYBRYDYZACJAATOMWWGLAspsp2sp3
GRAFIT DIAMENT
SADZA (wgiel amorficzny)
FULLERENY NANORURKI
GRAFEN
WKNA WGLOWErdo:Wikipedia
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Strukturasieciowagrafitu
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Strukturasieciowa Komrkaelementarnasieciregularnej
Strukturasieciowadiamentu
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
C20 C30 C40 C50
C60 C70
FulerenyCn
C80 C90
C100 C240 C500 C720rdo:Wikipedia
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Nanorurki
http://jnm.snmjournals.org/content/48/7/1039/F1.expansion.html
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Porwnaniewaciwoci
DIAMENT GRAFIT FULEREN
- Najtwardszy minera - Nieprzezroczysty, mikki, upliwy materia
- Fulereny w stanie staym s barwy tej
- Przezroczysta substancja o staym stanie skupienia
- Stalowoszara substancja staa - Nie rozpuszczaj si w wodzie ani w eterze
- Bezbarwny lub bkitny - Dobrze przewodzi prd elektryczny i ciepo
- Rozpuszczaj si w wglowodorach i tetrachlorku wgla
- Dobrze przewodzi ciepo - Jest odporny na dziaanie wysokiej temperatury
- Trudno topliwy, odporny na dziaanie kwasw. Spala si w wysokiej temperaturze.
Zastosowanie:proszki cierne, Kocwki wierte, noe do cicia szka,biuteria
Zastosowanie:smary, elektrody, grafity do owkw
Zastosowanie:Mikroelektronika, Nadprzewodniki,wysokotemperaturowe, Elektrokatalizatory
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Modelczstkisadzy
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Czstkasadzy
Siarczany
Tlenkisiarkiimetali
Woda
Wknawglowe
http://www.arrhenius.ucsd.edu/miakel/Miakel_B.html
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Wknawglowe
http://www.arrhenius.ucsd.edu/miakel/Miakel_B.htmlA.R.Bunsell,Fibre Reinforcements forComposite Materials,Amsterdam,TheNetherlands:Elsevier SciencePublishers B.V.,1988,p.120.
grafityzacja
Wykad: Nowoczesne Techniki Badawcze w Inynierii Materiaowej, dr hab. Beata Grabowska, WO AGH
Literatura
1. Ashby M.,iinni,In.ynieria Materiaowa,tom1,WydawnictwoGalaktyka,d2011.2. Ashby M.,iinni,In.ynieria Materiaowa,tom2,WydawnictwoGalaktyka,d 2011.3. BlicharskiM.,InynieriaMateriaowa,WNT,Warszawa2012.4. http://157.158.19.181/platforma//file.php/1/prezentacje/TECHNICZNE%20ZASTOSOWANIA.pdf5. RabekJ.F.,Wspczesnawiedzaopolimeraxcch,PWN,Warszawa2008.6. Wikipedia(zdjcia)