Nr 2 (28)Luty 2011

M a g a z y N g r u p y T a u r o N ISSN 1689-5304

Wiedeńskikoncert

charytatywny

wydarzenia

Herbert Leopold gabryś:Klimatyczne wyzwania polskiej energetyki

wywiad

Egipt rynek energii

portfel biznesowy Taurona rośnie w siłę

Biznes

2 3

Od redakcji Polska Energia 2 (28) 2011 wydarzenia

E d y t o r i a l

Luty rozpoczął się mocnym energetycznym uderzeniem. Odbywająca się w Warszawie konferencja „Zmieniamy polski przemysł” pozwoliła określić kilka podstawowych zadań, jakie w tym roku i w latach następnych stoją przed polską energetyką. Chodzi o kwestie związane z zakresem regulacji, stopniem zaangażowania państwa w gospodarkę, zmiany własnościowe i nowy kształt rynku energii. Relację z konferencji i problemy poruszane przez przedstawicieli Taurona zamieszczamy na stronie obok. Ważne dla elektroenergetyki zagadnienia porusza wywiad z Herbertem Leopoldem Gabrysiem, ekspertem ds. energetyki, byłym wiceministrem przemysłu i handlu.Znajdą w nim Państwo pogłębione odpowiedzi na tak zasadnicze pytania, jak termin określenia zasad funkcjonowania europejskiego systemu handlu emisjami CO2, gdyż wciąż nie wiadomo, ile polskie elektrownie otrzymają darmowych uprawnień. Nasz rozmówca rozważa też możliwe scenariusze sytuacji, w której polscy wytwórcy nie otrzymaliby darmowych emisji i prognozuje, jaki by to miało wpływ na funkcjonowanie polskiego sektora energetycznego i ceny energii. Zachęcamy do zapoznania się z pełnym tekstem wywiadu na s. 4-5.Trwa sezon narciarski, a to oznacza, że regularnie informujemy Czytelników „Polskiej Energii” o wydarzeniach związanych z najnowszym projektem „Bachleda Tauron Ski”, którego efektem ma być silna polska reprezentacja narciarzy alpejczyków na igrzyskach zimowych w Soczi 2014.We Fleszu znajdą Państwo odpowiedź na pytanie, dlaczego Komisja Europejska zablokowała możliwość wykonywania transakcji uprawnieniami do emisji CO2 w systemie europejskim. Przypomnijmy, że związane jest to z atakami hakerskimi na wspólnotowe rejestry.Z innych aktualnych wydarzeń, o których szerzej piszemy w tym numerze, warto wspomnieć o przyjęciu przez Radę Ministrów projektu ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz pakietu dokumentów związanych z rozwojem energetyki jądrowej w Polsce. Wynika z nich, że pierwszy blok jądrowy rozpocznie pracę w 2020 r., a koszt elektrowni o mocy 3 tys. MW wyniesie ok. 35-55 mld zł.Na zakończenie chciałbym zwrócić Państwa uwagę na zmienioną szatę graficzną „Polskiej Energii”. Z uwagą będziemy przysłuchiwać się Państwa opinii na ten temat.

Zapraszam do lektury! Marcin Lauer

Redaktor naczelny

2 EdyToriaL Czas ważnych pytań

3 WydarzENia Ile regulacji, ile rynku?

4 WyWiad Klimatyczne wyzwania polskiej energetyki

6 FLEsz Pakiet atomowy przyjęty przez rządZawieszenie europejskiego systemu handlu emisjami CO2150 mln euro na oszczędzanie energiiPrywatyzacja warszawskiego PEC rozpoczęta Zmian cen energii w tym roku nie będzieNowe zasady handlu emisjami gazów cieplarnianychPołączenie energetyczne z Ukrainą zostanie wznowione?

8 BizNEs Portfel biznesowy rośnie w siłę

9 NoToWaNia Ciepły styczeń, gorący Egipt

10 WydarzENia Koncert charytatywny dla dziecięcych serc

12 W grupiE PEC Katowice podsumował miniony rokOryginalne projekty z EnionuMniej zanieczyszczeńEnergiaPro stawia na nowoczesnośćWybrano prezesa Tauron Obsługa Klienta Jakość i ekologiaZe szkół patronackich do PKWPomoc dla zdolnych i pracowitych

18 W uNii Postęp w obszarze energii ze źródeł odnawialnych

20 raporT Chiny napędzą światowy sektor energetyczny

22 Na śWiEciE Rynek energii: Egipt

24 WydarzENia Tauron Bachleda Ski

26 praWdy i MiTy Katastrofy (raczej) nie będzieCiężkie lata elektroenergetyki

28 ENErgia iNaczEj Sposób na deszcz

30 FELiEToN Ciesz się z tego, co masz

czas ważnych pytań

WydaWca: Tauron Polska Energia SA, Departament Komunikacji Rynkowej i PR • dyrEkTor: Paweł Gniadek, pawel.gniadek@tauron-pe.pl, tel. 32 774 24 37 • rEdakcja: „Polska Energia”, ul. Lwowska 23, 40-389 Katowice, fax 32 774 25 24, e-mail: redakcja@tauron-pe.pl • rEdakTor NaczELNy: Marcin Lauer, marcin.lauer@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 06 • zasTępca rEd. NaczELNEgo: Magdalena Rusinek, magdalena.rusinek@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 21 • zEspół rEdakcyjNy: Jacek Sakrejda, jacek.sakrejda@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 23, Marietta Stefaniak, marietta.stefaniak@tauron-pe.pl, tel. 32 774 25 33 • Współpraca W grupiE TauroN: Południowy Koncern Węglowy SA: Zofia Mrożek, zmrozek@pkwsa.pl, tel. 32 618 56 07; Południowy Koncern Energetyczny SA: Dariusz Wójcik, dariusz.wojcik@pke.pl, tel. 32 774 24 34; Elektrownia Stalowa Wola SA: Jerzy Wieleba, j.wieleba@esw.pl, tel. 15 877 64 18; Enion SA: Ewa Groń, ewa.gron@enion.pl, tel. 12 261 10 85; EnergiaPro SA: Anna Wojcieszczyk, anna.wojcieszczyk@wr.energiapro.pl, tel. 71 332 24 14; Elektrociepłownia Tychy SA: Aleksandra Gajecka, aleksandra.gajecka@ec-tychy.pl, tel. 32 789 72 36; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Katowice SA: Karolina Kmon, kkmon@pec.katowice.pl, tel. 32 258 72 48; Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Dąbrowie Górniczej SA: Marek Sztuka, msztuka@pecdg.pl, tel. 32 295 64 94; Tauron Sprzedaż sp. z o.o.: Elżbieta Bukowiec, elzbieta.bukowiec@tauron-pe.pl, tel. 12 265 41 55; Tauron Obsługa Klienta sp. z o.o.: Marta Głuszek, marta.gluszek@tauron-pe.pl, tel. 71 72 46 280 • rEaLizacja WydaWNicza: Direct Publishing Group, ul. Genewska 37, 03-940 Warszawa, Biuro reklamy: Anna Mocior, a.mocior@dp-group.com.pl Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. • zdjęciE Na okładcE: Jacek Sawicz, Numer zamknięto 17 lutego 2011 r.

Wiceprezesi Taurona, Joanna Schmid i Krzysztof Zawadzki, aktywnie uczestniczyli w konferencji „Zmieniamy polski przemysł”

k o n f e r e n c j a w w a r s z a w i e

ile regulacji, ile rynku?POżądaNy ZaKRES REGuLaCJi, STOPiEń ZaaNGażOWaNia PańSTWa W GOSPOdaRKę, ZMiaNy WłaSNOśCiOWE i NOWy KSZTałT RyNKu ENERGii – TO TyLKO CZęść TEMaTóW KONFERENCJi „ZMiENiaMy POLSKi PRZEMySł”, KTóRa 3 LuTEGO OdByła Się W WaRSZaWiE. W dySKuSJi uCZESTNiCZyLi TaKżE PRZEdSTaWiCiELE ZaRZądu TauRON POLSKa ENERGia

Joanna Schmid, wiceprezes zarządu ds. strategii i rozwoju Tauron Polska Ener-gia, poinformowała podczas panelu po-święconego energetyce, że spółka pracuje nad aktualizacją strategii korporacyjnej. Obowiązująca strategia powstała w 2008 r. w innych warunkach rynkowych. Znaczą-cych zmian w nowym dokumencie nie nale-ży się spodziewać. Największą inwestycją w źródła węglowe ma być blok o mocy ok. 910 MW w Elektrowni Jaworzno iii. Joan-na Schmid zapowiedziała, że zostanie on oddany do eksploatacji w roku 2016. – Nie można strategii firm energetycznych z innych państw unii Europejskiej przekła-dać na polskie realia. Przygotowując plany rozwoju, musimy uwzględniać krajową i re-gionalną specyfikę, dlatego planujemy również budowę źródeł węglowych – mó-wiła Joanna Schmid. – Jednakże dywersyfikacja portfela jest najlepszą odpowiedzią na trendy rynkowe – dodała.Podkreśliła także, że Tauron planuje inwe-stycje w odnawialne źródła energii, zwłasz-cza w farmy wiatrowe, źródła gazowe i mo-dernizacje elektrowni wodnych oraz w sieci

dystrybucyjne. W dyskusji udział wzięli m.in. andrzej Czerwiński, poseł na Sejm RP, przewodniczący Parlamentarnego Ze-społu ds. Energetyki; Grzegorz Onichimow-ski, prezes zarządu Towarowej Giełdy Ener-gii; Tomasz Zadroga, prezes zarządu PGE Polska Grupa Energetyczna oraz Marek Woszczyk, p.o. prezesa urzędu Regulacji Energetyki. dyskusja koncentrowała się na nowym kształcie sektora i rynku energetycznego w Polsce, skutkach zmian własnościowych dla inwestycji, konkurencji oraz klienta. Zastanawiano się, czy możliwa jest dalsza wymiana aktywów w polskiej energetyce i jak na kształt rynku wpłyną strategiczne projekty inwestycyjne, takie jak rozwój energetyki jądrowej i rozbudowa połączeń międzysystemowych. Krzysztof Zawadzki, wiceprezes zarządu ds. ekonomiczno-finansowych Tauron Pol-ska Energia, uczestniczył w sesji „Zarzą-dzanie. dyrektor Finansowy”. dyskutanci wskazywali, że jednym z sektorów, który jako pierwszy odczuł niedawne spowolnie-nie gospodarcze, była elektroenergetyka (spadek popytu na energię elektryczną).

– W momencie, kiedy pojawiły się pierw-sze skutki kryzysu, zarząd uważnie spo-glądał na swoje plany inwestycyjne. analizowano typowe ryzyka dla branży energetycznej, jak cena CO2, alokacja CO2 i wzrost cen energii elektrycznej, szczegól-nie do 2013 r. dostrzeżono możliwość od-tworzenia mocy w kontekście pozyskania środków finansowych – mówił Krzysztof Zawadzki. W panelu tym uczestniczyli m.in. Mariusz Machajewski, wiceprezes zarządu, dy-rektor ds. ekonomiczno-finansowych Grupy Lotos oraz agnieszka Wasilewska- -Semail, dyrektor zarządzająca Pionem Bankowości Transakcyjnej w PKO Bank Polski. Rozmówcy dyskutowali przede wszyst-kim o globalnym kryzysie finansowym i jego reperkusjach dla finansów przed-siębiorstw w Polsce, o roli dyrektora fi-nansowego w nowej rzeczywistości oraz o aktualnej sytuacji na rynkach finanso-wych. Zastanawiano się również nad no-wymi możliwościami finansowania inwe-stycji.

(Er)

FOTO

: aRC

4 5

wywiad Polska Energia 2 (28) 2011

klimatyczne wyzwania polskiej energetyki

ROZMOWa Z HERBERTEM L. GaBRySiEM, EKSPERTEM dS. ENERGETyKi, B. WiCEMiNiSTREM PRZEMySłu i HaNdLu

ROZMaWiał: jacEk MicHaLski

Wciąż nie określono zasad funkcjono-wania europejskiego systemu handlu emi-sjami co2, jakie mają obowiązywać od roku 2013, nie wiadomo więc, ile polskie elek- trownie otrzymają darmowych uprawnień. kiedy te zasady mogą zostać określone?HErBErT LEopoLd gaBryś: Z dyrektywy 203/87/EC (często zwanej ETS) po noweliza-cji w ramach pakietu klimatycznego wynika-ją podstawowe regulacje dotyczące emisji CO2. Najważniejsze z nich to: po pierwsze – zasady uzyskiwania odpłatnych uprawnień do emisji CO2 ze zróżnicowaniem wytwórców energii elektrycznej i pozostałych emitentów dwutlenku węgla, a po wtóre – w efekcie sta-rań kilku krajów, w tym przede wszystkim Polski, w artykule 10c możliwość uzyskania części nieodpłatnych uprawnień z docho-dzeniem do 100 proc. zakupu w pełnych ce-nach w latach przyszłych. Tu kryją się i nie-jasności, i niedopowiedzenia. Niejasności, bo do dziś nie wiemy, czy i ile dla Polski uprawnień w części odpłatnych, poczynając od 2013 roku, i niedopowiedzeń co do kwali-fikacji wymogów dla ich uzyskania. Przede wszystkim problem kwalifikowania „inwe-stycji rozpoczętych”, ale także przygotowa-nia Krajowego Planu inwestycyjnego – KPi, który miałby być gwarantem przeznaczenia środków pozyskanych z zakupu uprawnień na inwestycje spełniające założone cele ob-niżenia emisji CO2 i poprawy infrastruktury energetycznej. Moim zdaniem, rząd zbyt późno i bez należytej staranności podjął pra-ce, aby spełnić niezbędne warunki do skon-sumowania poprawek z artykułu 10c dyrek-tywy ETS. Stąd, między innymi, tak wiele niejasności i obaw, że niewątpliwy sukces rządu sprzed trzech lat, stwarzający szansę na pozyskanie derogacji opłat, może zostać „zdrowo okrojony”. Sądzę także, że nie tak szybko pozyskamy jednoznaczne odpowie-dzi na postawione pytania, a dodając z do-świadczenia „tempo i solidność” tego, co w szczegółach będzie po stronie Polski, jesz-cze to sporo potrwa. Lepiej zatem dzisiaj dyskutować o tym, jakie skutki dla polskiej gospodarki i społeczeństwa przyniesie

„reżim” obowiązku zakupu uprawnień do emisji CO2 w 100 proc.

gdyby polscy wytwórcy nie otrzymali dar-mowych emisji, jaki by to miało wpływ na funkcjonowanie polskiego sektora energe-tycznego i ceny energii?HLg: W każdym przypadku: i pozyskania derogacji, i nie, wymagana będzie znacząca korekta polityki energetycznej państwa. istnieje rozbieżność pomiędzy założeniami w polityce energetycznej – tam przyjęto spadki nieodpłatnych przydziałów o ok. 1 proc. rocznie – a założeniami Komisji Euro-pejskiej, gdzie w przypadku przyznania de-rogacji założono roczne zmniejszenia nie-odpłatnych przydziałów o około 15 proc. Rozbieżność jest na tyle zasadnicza, że bu-rzy porządek przyjętych założeń w polityce energetycznej. Kolejny problem wynika z niejednoznacznego stanowiska co do kwalifikacji tzw. inwestycji rozpoczętych (chodzi o budowę nowych bloków, aby nie eliminować ich z pożytków ewentualnej de-rogacji) i choć w tym zakresie pozyskano pewne porozumienie, to bez wątpienia znaczna część sygnalizowanych wcześniej inwestycji nie zostanie zakwalifikowana. istotne jest także niekwalifikowanie do de-rogacji inwestycji na pokrycie rosnącej kon-sumpcji energii elektrycznej, a to w projek-cjach strategicznych państwa jest przecież znaczące. Zatem funkcjonowanie sektora jest narażone na „trwanie w stanie rzeczy” bez niezbędnego – na miarę bezpieczeń-stwa energetycznego państwa – zakresu inwestycji w nowe moce i głębokiej moder-nizacji części bloków istniejących. Co do cen energii elektrycznej, to na razie wróży-my z fusów. Bez wątpienia jednak, niezależ-nie od derogacji uprawnień do emisji CO2 lub bez nich, cena energii elektrycznej w Polsce wzrośnie bardzo znacząco. Stanie się to skokowo, poczynając już od 2013 r. bardzo dotkliwe. Jeśli przypomnieć sobie szacunki ceny energii elektrycznej w hurcie sprzed roku, czy dwóch lat, to ich podwoje-nie z tamtych szacunków dziś wydaje się nadto optymistyczne. dla gospodarki pol-skiej, konkurencyjności produktów, szcze-

gólnie tych konsumujących w produkcji znaczne ilości energii elektrycznej, ale tak-że dla konsumenta indywidualnego, będzie to niezwykle dotkliwe. Gdyby nie szacunek dla naszych klientów, czyli odbiorców ener-gii elektrycznej, to należałoby powiedzieć, że to nie jest już zmartwienie tylko elektro-energetyki w Polsce, lecz wyzwanie na mia-rę strategii gospodarczej i polityki społecz-nej państwa.

W jaki sposób brak decyzji dotyczących za-sad handlu emisjami przekłada się na de-cyzje inwestycyjne grup energetycznych?HLg: Przede wszystkim jest to problem pro-jekcji inwestycyjnych w podsektorze wytwa-rzania i to co najmniej w dwóch aspektach: po pierwsze – z wyboru technologii wytwa-rzania w kontekście paliw stałych bądź in-nych, a po drugie – opłacalności szeroko rozumianych strategii inwestycyjnych. dla każdej z inwestycji w nowe bloki węglowe, w przypadku przyznania Polsce jakichkol-wiek derogacji, bez zakwalifikowania się do pojęcia inwestycji rozpoczętej przed 31 grud-nia 2008, oznacza to najprościej brak logiki rozpoczęcia bądź kontynuacji inwestycji. dla inwestycji realizowanych bądź z kwalifika- cją inwestycji rozpoczętych znaczy to jedynie krótkookresowe (cóż znaczy kilka lat na mia-rę takich inwestycji) opóźnienia znaczącego wzrostu kosztów. Z drugiej strony, wobec projekcji istotnego zwiększenia cen energii elektrycznej w obrocie hurtowym, atrakcyjne mogą się stać inwestycje w gaz i w OZE. Nie zastąpią jednak w skali niezbędnych zwięk-szeń generacji (z odtwarzania i na pokrycie rosnącej konsumpcji), choć upatruję w tym także szans na intensywny rozwój generacji rozproszonej i – o ironio – zwiększenie efek-tywności procesów racjonalizowania kon-sumpcji energii elektrycznej.

czy argumenty energetyków spotykają się ze zrozumieniem unijnych decyden-tów, w tym członków komisji Europejskiej i parlamentu Europejskiego? czy w dysku-sji na temat polityki energetycznej uE głos sektora energetycznego jest dobrze słyszalny?

HLg: Źle. Poza niewątpliwym sukcesem z grudnia 2008 r., kiedy polski premier uzy-skał zmianę pierwotnych zapisów pakietu klimatyczno-energetycznego ze złagodze-niem skutków wprowadzenia opłat za upraw-nienia do emisji CO2, nic istotnego na miarę sukcesu Polski się nie dzieje. Gdyby nie ak-tywny udział w pracach specjalistów polskiej elektroenergetyki, delegowanych często z inicjatywy i na koszt pracodawców, to także niewiele, a na pewno z opóźnieniem pozyski-walibyśmy najistotniejsze informacje. Braku-

je mechanizmów współtworzenia rozstrzyg-nięć legislacyjnych uE na etapie prac przygotowawczych. Na tym etapie łatwiej przekonać do swoich argumentów, z natury rzeczy trudniejsze jest wprowadzanie zmian do już “prawie gotowych” dokumentów. Bardziej niż kiedykolwiek, z potrzeby chwili, ale i negatywnych doświadczeń z przeszło-ści, konieczna staje się zmiana tego stanu rzeczy w interesie szeroko rozumianej polity-ki społecznej i gospodarki w Polsce. dziś nie jest to już problem tylko podmiotów gos- podarczych elektroenergetyki. To problem w wymiarze gospodarczym i społecznym. To także czas, w którym elektroenergetyka win-na wystawiać rachunek za zobowiązania Pol-ski z pakietu klimatycznego w obszarze pro-dukcji energii elektrycznej i ciepła. Koszty zakupu uprawnień do emisji CO2 prędzej czy później – z derogacją lub bez, będą składni-kiem kosztów zmiennych produkcji energii elektrycznej i ciepła z wszystkimi konsek- wencjami, a przede wszystkim przeniesie-niem ich w cenę. FO

TO: d

aRiu

SZ W

óJC

iK

Elektroenergetyka winna wystawiać rachunek za zobowią-zania Polski z pakietu klimatycznego w obszarze produkcji energii elektrycznej i ciepła

Flesz Polska Energia 2 (28) 2011

6 7

zaWiEszENiE EuropEjskiEgo sysTEMu HaNdLu EMisjaMi co2

od 19 stycznia komisja Europejska za-

blokowała możliwość wykonywania transak-

cji uprawnieniami do emisji co2 w systemie

europejskim. Wyjątek stanowi wydawanie oraz umarzanie uprawnień we wszystkich

rejestrach wspólnotowych. Ten tymczaso-wy środek zapobiegawczy został wprowa-dzony w związku z powtarzającymi się pró-bami ataków na rejestry wspólnotowe w ostatnich miesiącach. W polskim reje-strze nie stwierdzono żadnego przypadku kradzieży jednostek – informuje Krajowy administrator Systemu Handlu uprawnie-niami do Emisji (KaSHuE). Najczęściej kra-dzież miała miejsce po nieświadomym

udostępnieniu hakerom identyfikatora i hasła dostępu do rejestru. W niektórych przypadkach na komputerach użytkowni-ków instalowane były wirusy, które umożli-wiały przechwytywanie poufnych danych dostępu. Wykorzystując te dane, hakerzy logowali się do rejestru i przekazywali jed-nostki na rachunki w innych państwach.Co dzieje się w takich sytuacjach? W mo-mencie wykrycia próby naruszenia bezpie-czeństwa rejestru Krajowy administrator (w Polsce KaSHuE podlegający ministrowi środowiska) niezwłocznie podejmuje od-powiednie kroki ograniczające lub eliminu-jące zagrożenie, np. zamknięcie rejestru. Odbywa się to we współpracy z Komisją Europejską. Krajowy administrator w naj- bliższym czasie planuje także wdrożenie dodatkowego zabezpieczenia w postaci jednorazowych haseł przesyłanych po-przez SMS na telefony komórkowe użyt-kowników rejestru. Pozwoli to w znaczący sposób ograniczyć możliwość nieautory-zowanego dostępu do systemu. (Er)

150 MLN Euro Na oszczędzaNiE ENErgii

Europejski Bank odbudowy i rozwo-

ju (EBoir) uruchomił program polsEFF (po-

lish sustainable Energy Financing Facility),

skierowany do małych i średnich przedsię-

biorstw zainteresowanych inwestowaniem

w nowe technologie obniżające wydatki na

energię.

aby ułatwić tego typu inwestycje, udostęp-niono środki o łącznej wartości 150 mln euro, które będą dystrybuowane przez uczestniczące w programie lokalne banki i spółki leasingowe. Firmy z sektora MśP mogą uzyskać w formie kredytu lub leasin-gu w wysokości do 1 mln euro.Projekty realizowane w ramach programu można podzielić na cztery grupy inwestycji. Są to przedsięwzięcia inwestycyjne pozwalające na osiągnięcie co najmniej 20 proc. oszczędności oraz te zwiększa- jące efektywność wykorzystania energii w budynkach, m.in. inwestycje w odnawial-ne źródła energii lub urządzenia podnoszą-ce efektywność jej wykorzystania, które umożliwiają zmniejszenie zużycia energii w budynkach komercyjnych i administracyj-nych przedsiębiorstw o 30 proc. Ponadto w ramach projektu mogą być realizowane inwestycje w energię odnawialną, a także w wybrane technologie, np. w przedsięwzię-cia i urządzenia wybrane z listy technologii o wysokiej efektywności. (EM)

rada Ministrów przyjęła 25 stycznia

pakiet dokumentów związanych z rozwojem

energetyki jądrowej w polsce. Wynika

z nich, że pierwszy blok jądrowy rozpocznie

pracę w 2020 r., a koszt elektrowni o mocy

3 tys. MW wyniesie ok. 35-55 mld zł.

Wśród przyjętych dokumentów jest infor-macja na temat przebiegu prac oraz o pla-nowanych dalszych działaniach Polskiej Grupy Energetycznej (PGE) w związku z realizacją programu budowy elektrowni jądrowych oraz informacja na temat sta-nu prac nad „Programem polskiej energe-tyki jądrowej”. Rząd przyjął również założenia do projek-tu ustawy o przygotowaniu i realizacji in-westycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących, a także założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo atomowe.Z informacji na temat „Programu polskiej energetyki jądrowej” wynika, że działania związane z rozwojem energetyki jądrowej w Polsce podzielono na pięć etapów:– przyjęcie programu przez rząd oraz uchwalenie i wejście w życie przepisów prawnych niezbędnych do rozwoju i funk-

cjonowania energetyki jądrowej (do 30 czerwca 2011 r.);– ustalenie lokalizacji i zawarcie kontrak-tu na budowę pierwszej elektrowni jądro-wej (1 lipca 2011 r. – 31 grudnia 2013 r.);– wykonanie projektu technicznego i uzy-skanie wymaganych prawem uzgodnień (1 stycznia 2014 r. – 31 grudnia 2015 r.);– wydanie pozwolenia na budowę i budo-wa pierwszego bloku pierwszej elektrowni jądrowej, rozpoczęcie budowy kolejnych bloków/elektrowni (1 stycznia 2016 r. – 31 grudnia 2020 r.);– kontynuacja i rozpoczęcie budowy ko-lejnych bloków/elektrowni jądrowych (1 stycznia 2021 r. – 31 grudnia 2030 r.).Z informacji rządu wynika, że spośród po-tencjalnych lokalizacji pierwszej elek- trowni jądrowej żarnowiec okazał się naj-lepszym miejscem. Fakt, że znajdują się w nim już elementy infrastruktury energe-tycznej, może wpłynąć na skrócenie cza-su inwestycji i na obniżenie jej kosztów.W dokumencie oszacowano, że łączne nakłady na budowę elektrowni jądrowej o mocy prawie 3000 MW wyniosą ok. 35-55 mld zł. (Er)

Marek Woszczyk, p.o. prezesa

urzędu regulacji Energetyki, stwierdził,

że nie spodziewa się w roku 2011 zmiany

cen energii elektrycznej ani taryf za dys-

trybucję energii.

Zmiany mogą nastąpić jedynie, jeśli wy-darzy się w coś nadzwyczajnego, co by uzasadniało ruchy cenowe. Zmianie ulegną natomiast ceny ciepła. uRE weryfikuje taryfy dla firm produkują-

cych ciepło z gazu. Jest to skutek obniże-nia przez uRE taryfy Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa (PGNiG), w grud-niu 2010 r. Wówczas średnia cena paliw gazowych została obniżona o 3,2 proc. Część taryf dla ciepła została już zatwier-dzona z obniżkami ok. 1-2 proc., nad po-zostałymi taryfami prace trwają i zakoń-czą się podobnym wynikiem. (EM)

>>pakiET aToMoWy przyjęTy przEz rząd

>>zMiaN cEN ENErgii W TyM roku NiE BędziE

FOTO

: aRC

FOTO

: aRC

pryWaTyzacja WarszaWskiEgo pEc rozpoczęTa

urząd Miasta stołecznego Warszawy

11 lutego opublikował oficjalne ogłoszenie

o zaproszeniu do negocjacji w sprawie na-

bycia akcji stołecznego przedsiębiorstwa

Energetyki cieplnej (spEc).

Jak przewiduje urząd Miasta, proces pry-watyzacji SPEC powinien przebiegać z dynamiką naturalną w przypadku tego typu transakcji, ale nie będzie finalizo-wany za wszelką cenę. – Zdajemy sobie sprawę, jak atrakcyjną spółką jest SPEC i jak unikalna jest to transakcja w tej części Europy. dlatego też kluczową kwestią będzie wybranie inwestora, który zaproponuje najbardziej korzystne warunki nabycia akcji, i które-go ocenimy jako stabilnego i wiarygod-nego partnera dla miasta a nie dążenie do szybkiego przeprowadzenia transak-cji – mówi Jarosław Kochaniak, wicepre-zydent Warszawy. Jak podkreśla urząd Miasta, nie ma założeń co do wyboru

konkretnego typu inwestora. Brani są pod uwagę zarówno inwestorzy branżo-wi, jak i finansowi. SPEC zarządza największym systemem ciepłowniczym w unii Europejskiej i jed-nym z największych na świecie, o dłu-gości ponad 1700 km. Przedsiębiorstwo zaspokaja około 80 proc. potrzeb ciepl- nych miasta Warszawy, ogrzewając pra-wie 19 tys. obiektów. Spółka osiągnęła w 2009 r. blisko 1,3 mld zł przychodów netto ze sprzedaży i ok. 36 mln zł zysku netto. (Er)

NoWE zasady HaNdLu EMisjaMi gazóW ciEpLarNiaNycH

rada Ministrów przyjęła 15 lutego

projekt ustawy o systemie handlu uprawnie-

niami do emisji gazów cieplarnianych.

Podstawowym celem proponowanych zmian jest dostosowanie polskich przepi-sów do wymogów unijnych, a w konsekwen-cji ułatwienie polskim przedsiębiorcom ob-

rotu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w ramach systemu wspólno-towego. Chodzi też o doprecyzowanie obo-wiązujących przepisów. Projekt ustawy określa zasady funkcjono-wania w Polsce systemu handlu uprawnie-niami do emisji gazów cieplarnianych. Zgodnie z projektem, system ten obejmuje emisję gazów cieplarnianych z instalacji (ich działalność powoduje emisję) i opera-cji lotniczych (wykonywanych przez opera-tora statku powietrznego na terytorium państwa unijnego). ustawa przewiduje włączenie do systemu handlu uprawnie-niami do emisji nowej kategorii podmio-tów, jaką będą operatorzy statków po-wietrznych.Projekt ustawy powierza ministrowi śro-dowiska nadzór nad systemem handlu uprawnieniami do emisji. Systemem ad-ministrował będzie Krajowy Ośrodek Bi-lansowania i Zarządzania Emisjami (KOBi-ZE). Przejmie on zadania Krajowego administratora Systemu Handlu upraw-nieniami do Emisji (KaSHuE). Zgodnie z projektem, uprawnienia do emisji utrzy-mywane będą w krajowym rejestrze uprawnień do emisji.Wprowadzono zasadę swobodnego rozpo-rządzania uprawnieniami. dopuszczono możliwość przenoszenia ich niewykorzysta-nej części między okresami rozliczeniowy-mi. Postanowiono, że uprawnienia do emisji niewykorzystane w danym roku z okresu rozliczeniowego zachowują ważność w ko-lejnych latach tego okresu. Takie rozwiąza-nia zapewnią swobodny obrót uprawnienia-mi i umożliwią efektywne wykorzystanie przyznanych uprawnień. (Er)

połączENiE ENErgETyczNE z ukraiNą zosTaNiE WzNoWioNE?

podczas X szczytu gospodarczego

polska – ukraina, jaki odbył się 3-4 lutego

w Warszawie, rozmawiano m.in. o reakty-

wowaniu jednotorowego połączenia 750 kV

w relacji rzeszów – chmielnicka, które od

1993 r. jest wyłączone z ruchu.

Jak informuje PSE Operator, przedstawiciele strony polskiej i ukraińskiej umówili się na zorganizowanie zespołu roboczego, w którym byłby polski i ukraiński operator systemu przesyłowego oraz przedstawiciele polskich i ukraińskich ministerstw. Ewentualne uruchomienie tego połącze-nia jest możliwe najwcześniej za cztery lata. (EM)

Biznes Polska Energia 2 (28) 2011 Polska Energia 2 (28) 2011 nOtOwania

8 9

Po bardzo zimnym grudniu, styczeń 2011 r. okazał się ciepły, a średnie dobowe temperatury poniżej zera notowano tylko na początku i końcu miesiąca. średnia temperatura za cały miesiąc wyniosła –0,83 st. C i była o 5,75 st. C wyższa niż w poprzednim roku i o ponad 4 st. C wyższa niż w grudniu. Tak wysokie temperatury nie pozostały bez wpływu na zapotrze-bowanie na energię oraz jej ceny. Styczniowe zapotrzebowa-nie na moc w KSE spadło o 2,2 proc., licząc rok do roku, i było też o 3,4 proc. niższe niż w grudniu 2010 r. Ceny na rynku spot tylko przez pierwszy roboczy tydzień utrzymały poziom powyżej 200 zł/MWh i po spadkach w kolejnych dniach średnio w ciągu miesiąca energia na RdN TGE kosztowała 190,11 zł/MWh. średnia cena TGE była o prawie 6 zł/MWh wyższa od notowanej na rynku bilansującym, który w pierwszych dwóch tygodniach miesiąca utrzymywał się na bardzo niskim poziomie. Ostatecz-nie średnia cena CRO za styczeń wyniosła 184,58 zł/MWh. Mimo wysokich cen na rynku skandynawskim, proces market coupling z NordPool nie wpłynął na ceny w Polsce, a przepły-wy międzysystemowe były bardzo ograniczone. Nasze ceny energii na rynku spot dużo silniej skorelowane są z rynkami czeskim i niemieckim niż skandynawskim. średnia cena w styczniu na EPEX spot ukształtowała się na poziomie 50,13 €/MWh, a na czeskim OTE była o 2,30 €/MWh niższa (47,83 €/MWh). dla porównania przeliczając ceny TGE, uzy-skujemy średnio 48,78 €/MWh. Styczniowe ceny energii na rynku skandynawskim były równie wysokie jak w ubiegłym roku, jednakże i one – dzięki łagodniejszej aurze i mniejszym niż za-kładano problemom z elektrowniami jądrowymi – systematycz-nie spadały, aby osiągnąć średnią na poziomie 69,62 €/MWh.Po zakończeniu kontraktacji rocznej rynek terminowy nie utracił zbyt wiele z płynności. W styczniu intensywnie handlo-wano zarówno produktami miesięcznymi i kwartalnymi, jak i kontraktami na rok 2012. Base y-12 stracił w ciągu miesiąca ponad 1 zł/MWh i kończył styczeń z ceną 199,25 zł/MWh. ana-logiczna sytuacja miała miejsce na EEX, gdzie Base y-12 spa-dał z prawie 54 do ok. 51 €/MWh. W Polsce zawarto też pierw-sze transakcje na rok 2013 z cenami malejącymi od 212 do 209 zł/MWh. dzięki niskim cenom spot najsilniej jednak kory-gowały się kontrakty na luty, które spadły ze 198,50 zł/MWh notowanych na początku stycznia do 191 zł/MWh. Ostatecz-nie jednak zakończyły miesiąc na poziomie 192 zł/MWh.Na rynku surowców energetycznych w styczniu aura nie sprzy-jała wzrostom popytu. Kontrakty na węgiel CiF aRa po prze-kroczeniu 130 $/t zaczęły się korygować do ok. 122 $/t. Po-dobne zachowanie przejawiały kontrakty na ropę WTi, które po osiągnięciu 92 $/bbl spadały do prawie 84 $/bbl. Zauwa-żalnym zjawiskiem na rynku ropy był wzrost spreadu pomię-dzy cenami baryłek WTi i Brent, który pod koniec miesiąca osiągnął 10 $. Wtedy też informacja o napiętej sytuacji w Egip-cie przesądziła o silnym odbiciu na rynku ropy i węgla. Spo-wodowały to głównie obawy o możliwości zablokowania Ka-nału Sueskiego, który obsługuje prawie 80 proc. frachtów z dalekiego i Bliskiego Wschodu do Europy. Cena baryłki ropy Brent przekroczyła 100 $/bbl, a WTi 90 $/bbl. Z kolei rynkiem uprawnień do emisji CO2 wstrząsnął w stycz-niu kolejny duży skandal związany z kradzieżą jednostek uprawnień do emisji z elektronicznych rejestrów niektórych

państw. Komisja Europejska od 19 stycznia zawiesiła, począt-kowo na tydzień, a potem do końca miesiąca, wszystkie trans-akcje wykonywane na krajowych rejestrach systemu Eu ETS. Handel na rynku spot zamarł całkowicie, a rynek terminowy był bardzo niepłynny. innym znaczącym wydarzeniem była decyzja KE zakazująca wydawania jednostek CER kontrower-syjnym projektom redukującym emisję gazów HFC-23. Osta-teczną datę wymiany jednostek z tych projektów ustalono na 1 maja 2013 r.

e n e r g i a p r o

102

100

98

96

94

92

90

88

86

84

260

250

240

230

220

210

200

190

180

170

160

150

140

130

120

110

90

80

70

60

50

40

30

20

132

130

128

126

124

122

120

160 000

140 000

120 000

100 000

80 000

60 000

40 000

20 000

0

US $/bblUS $/bbl

€/MWh

Cen

a [z

ł/M

Wh]

3.01 5.01 7.01 9.01 11.01 13.01 15.01 17.01 19.01 21.01 23.01 25.01 27.01 29.01 31.01

1.01 4.01 7.01 10.01 13.01 16.01 19.01 22.01 25.01 28.01 31.01

1.01 4.01 7.01 10.01 13.01 16.01 19.01 22.01 25.01 28.01 31.01

Brent Oil Front month [USD/bbl]

WTI Oil Front month [USD/bbl]

Coal CIF ARA Front month [USD/t]

NordPool

TGE CRO TGE CRO

EPEX spot OTE TGE

ŚrEdniE cEny i wolumEny EnErgii ElEktrycznEj energiielektrycznejnatgeirynkubilansującymw styczniu 2011 r.

102

100

98

96

94

92

90

88

86

84

260

250

240

230

220

210

200

190

180

170

160

150

140

130

120

110

90

80

70

60

50

40

30

20

132

130

128

126

124

122

120

160 000

140 000

120 000

100 000

80 000

60 000

40 000

20 000

0

US $/bblUS $/bbl

€/MWh

Cen

a [z

ł/M

Wh]

3.01 5.01 7.01 9.01 11.01 13.01 15.01 17.01 19.01 21.01 23.01 25.01 27.01 29.01 31.01

1.01 4.01 7.01 10.01 13.01 16.01 19.01 22.01 25.01 28.01 31.01

1.01 4.01 7.01 10.01 13.01 16.01 19.01 22.01 25.01 28.01 31.01

Brent Oil Front month [USD/bbl]

WTI Oil Front month [USD/bbl]

Coal CIF ARA Front month [USD/t]

NordPool

TGE CRO TGE CRO

EPEX spot OTE TGE

102

100

98

96

94

92

90

88

86

84

260

250

240

230

220

210

200

190

180

170

160

150

140

130

120

110

90

80

70

60

50

40

30

20

132

130

128

126

124

122

120

160 000

140 000

120 000

100 000

80 000

60 000

40 000

20 000

0

US $/bblUS $/bbl

€/MWh

Cen

a [z

ł/M

Wh]

3.01 5.01 7.01 9.01 11.01 13.01 15.01 17.01 19.01 21.01 23.01 25.01 27.01 29.01 31.01

1.01 4.01 7.01 10.01 13.01 16.01 19.01 22.01 25.01 28.01 31.01

1.01 4.01 7.01 10.01 13.01 16.01 19.01 22.01 25.01 28.01 31.01

Brent Oil Front month [USD/bbl]

WTI Oil Front month [USD/bbl]

Coal CIF ARA Front month [USD/t]

NordPool

TGE CRO TGE CRO

EPEX spot OTE TGE

korElacja cEn ropynaftowejiwęglaw styczniu 2011 r.

ŚrEdniE cEny i wolumEny EnErgii wkontraktachspotnarynkacheuropejskichw styczniu 2011 r.

ciepły styczeń, gorący EgiptraFał

BarcHaNoWskiBiuro AnALiz rynku

TAuron PoLskA EnErgiA sA

portfel biznesowy rośnie w siłęTauRON POLSKa ENERGia WyGRyWa KOLEJNE PRZETaRGi Na SPRZEdaż ENERGii ELEKTRyCZNEJ KLiENTOM BiZNESOWyM – ZaRóWNO Na WEWNęTRZNyM TERENiE dySTRyBuCJi, JaK i W POZOSTałyCH REJONaCH KRaJu. Z ENERGii TauRONa KORZySTaJą OGóLNOPOLSKiE SiECi FiRM

Muzeum Narodowe w Krakowie roz-strzygnęło przetarg na sprzedaż energii elektrycznej – oferta Taurona okazała się najbardziej konkurencyjna. Również za-rządca stadionu Klubu Piłkarskiego Wisła Kraków będzie kupować energię od Tauro-na. Na terenie zewnętrznym Grupa może się pochwalić natomiast wygranym prze-targiem na sprzedaż energii Górnoślą-skiemu Towarzystwu Lotniczemu w Pyrzo-wicach (port lotniczy w Katowicach).– Grupa Tauron prowadzi intensywne dzia-łania w celu utrzymania klientów oraz pozy-skiwania nowych. Czyni to w samej spółce Tauron Sprzedaż i na poziomie holdin- gowym. Rynek klientów biznesowych jest w pełni konkurencyjny, o pozyskaniu nowe-go klienta decydują grosze. Koncentracja sprzedaży w jednej spółce Tauron Sprzedaż, będąca wynikiem wdrażania modelu bizne-sowego, poprawi naszą efektywność, co przełoży się na atrakcyjność oferty handlo-wej – mówi dariusz Lubera, prezes zarządu Tauron Polska Energia.

klienci z całej polskiW 2010 r. liczba klientów Grupy dynamicz-nie wzrastała. W minionym roku w energię z Grupy zaopatrywało się 80 proc. sektora hutniczego w kraju oraz klienci tacy jak: danone, sieci sklepów wielkopowierzch-niowych Carrefour i auchan, PKN Orlen,

Radio RMF FM i interia.pl oraz wydawnic- twa Bauer i Polskapresse. – Większość naszych strategicznych klientów, którym dostarczaliśmy energię w ubiegłym roku, m.in. PKN Orlen, które-mu sprzedajemy energię do 1500 punktów poboru, pozostała z nami. dodatkowo w 2011 r. zakontraktowano sprzedaż ener-gii elektrycznej nowym klientom bizneso-wym, wśród których znajduje się wiele

firm działających na terenie całego kraju. łącznie zakontraktowano ok. 4,2 TWh – mówi Krzysztof Zamasz, wiceprezes ds. handlowych Tauron Polska Energia. Wśród klientów Grupy Tauron w 2011 r. są takie firmy jak Neonet, Lukas Bank, Grupa Zakupowa firm Bosch-BSH-Siemens, Col-gate-Palmolive Services, Hoop Polska, Grupa Maspex Wadowice, VEKa Polska, Lukoil Polska, Tektura Opakowania Pa-pier, BdN, Rockwool Polska.

Wartość dodana– Prowadzimy aktywną działalność sprzedażową na terenie całego kraju, a walka o klienta biznesowego wymaga dużego zaangażowania zarówno na we-wnętrznym terenie dystrybucyjnym, jak i zewnętrznym – mówi Krzysztof Zamasz. – Naszą ofertę charakteryzuje możliwość zawarcia umowy pozataryfowej, dopaso-wanej do indywidualnych potrzeb każde-go klienta. Jesteśmy w pełni elastyczni, a klientom proponujemy optymalizację kosztów zakupu energii elektrycznej, dzięki czemu mogą realnie zaoszczędzić i mieć pełną kontrolę nad sposobem zu-życia energii w przedsiębiorstwie – do-daje Krzysztof Zamasz.Tauron oferuje klientom biznesowym nie tylko atrakcyjne ceny i indywidualne roz-wiązania, ale także interesujące produk-ty. To m.in. Tauron Eko Premium – ener-gia pozyskiwana z odnawialnych źródeł, której pochodzenie, jako jedynej w kraju, potwierdza Polskie Towarzystwo Certyfi-kacji Energii. inny ciekawy produkt to Tauron Kompensacja skierowany do pod-miotów, które ponoszą wysokie koszty związane z wyższym niż wynikający z umowy poborem energii biernej i chcą poprawić efektywność w zakresie gospo-darki energetycznej. (Ms)

k o m e n t a r z

4,2 TWh

Tyle wynosi zakontraktowana przez firmy z całego kraju ilość energii w 2011 r.

FOTO

: aRC

Walka o klienta biznesowego wymaga dużego zaangażowania – podkreśla Krzysztof Zamasz

wydarzenia Polska Energia 2 (28) 2011

10 11

koncert charytatywny dla dziecięcych sercW KRaKOWiE MiałO MiEJSCE WSPaNiałE WydaRZENiE MuZyCZNE – 22 STyCZNia OdBył Się TRZECi Już WiEdEńSKi KONCERT CHaRyTaTyWNy. GłóWNyM SPONSOREM WydaRZENia Był TauRON POLSKa ENERGia

Trzydziestu muzyków przyjechało z Wiednia, by wraz z polskimi solistami operowymi zagrać na rzecz krakowskiej Kliniki Kardiochirurgii dziecięcej, która obchodzi w tym roku 30-lecie swojego ist-

nienia. uroczystość była wcześniej szero-ko nagłośniona w lokalnych mediach i w mieście wawelskiego smoka, w którym pojawiło się wiele reklam wizualnych z in-formacją o koncercie.

Wydarzenie poprzedziła konferencja pra-sowa. Sam koncert odbył się w pięknym gma-chu auditorium Maximum uniwersytetu Jagiellońskiego. Poprowadzili go redak-

tor Mieczysław Czuma oraz Marcin da-niec. Wśród gości znaleźli się m.in. marszałek województwa śląskiego, przedstawiciele Ministerstwa Kultury i dziedzictwa Narodowego, dyrektorzy instytucji kultury w Polsce, przedstawi-ciele urzędu Województwa Małopolskie-go i śląskiego, reprezentanci urzędu Miejskiego Krakowa i prezydenta Krako-wa oraz prezes Klubu Kardiochirurgów Polskich. Grupę Tauron reprezentowała wiceprezes Joanna Schmid. usłyszeć mo-gli oni najpiękniejsze utwory Straussa, Kalmana, Lehara czy Schrammela. Na tę wyjątkową okazję ingo ingensand skom-ponował „Galop Polenslopp”. utwór, oparty na melodii „Krakowiaczek jeden”, został napisany specjalnie dla Fundacji Schola Cordis. W ramach wydarzenia od-był się także pokaz slajdów – wspomnie-nie o 30 latach działalności kliniki oraz aukcja charytatywna.Organizatorem koncertu była Fundacja Schola Cordis, działająca przy Klinice Kardio-chirurgii dziecięcej oraz prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. Patronat honorowy spra-wowali przewodniczący Parlamentu Euro-pejskiego Jerzy Buzek, metropolita kra-kowski kardynał Stanisław dziwisz oraz rektor uJ prof. dr hab. Karol Musioł. Patro-natem medialnym koncert objęły: TVP Kra-ków, Radio Kraków, „dziennik Polski”, „Gość Niedzielny” oraz „alma Mater”.Wyrazy uznania i ogromne oklaski zebrał pomysłodawca i główny animator koncertu profesor Janusz Skalski, który od czerwca 2007 r. kieruje Kliniką Kardiochirurgii dzie-cięcej oraz od dwóch lat Fundacją Schola Cordis. Wszyscy goście i artyści odśpiewali profesorowi „Sto lat!”, życząc mu wielu dal-szych sukcesów w ratowaniu życia dzieci.W trakcie koncertu odbyła się prowa-dzona przez Marcina dańca aukcja cha-rytatywna na rzecz pacjentów Kliniki Kardiochirurgii dziecięcej w Krakowie. Rocznie przeprowadza się w niej ponad 400 operacji, głównie u noworodków z wrodzonymi wadami serca. Za pienią-dze pozyskane z wcześniejszych aukcji stworzono sześć nowoczesnych stano-wisk szpitalnych oraz zakupiono nowo-czesny sprzęt medyczny do ratowania życia maluchów. środki zebrane w tym roku pozwolą wyposażyć klinikę w spe-cjalistyczną aparaturę medyczną. łącz-nie podczas trzech aukcji charytatyw-nych zgromadzono rekordową kwotę 76 600 zł. Hojność ludzkich serc pozwo-li krakowskiej Klinice Kardiochirurgii dziecięcej uratować wiele chorych dzie-cięcych serduszek. (jk)

FOTO: JaCEK SaWiCZ

aukcja charytatywna Najwyższą kwotę, 20,5 tys. zł, uzyskała replika skrzypiec guarneri del gesú

„iL caNoNE” wykonanych przez znanego artystę lutnika ryszarda Florka i przekaza-

nych na licytację przez firmę Qumak-sekom.

drugą pod względem wysokości sumę zapłacono za grafikę profesora adama Romaniuka (na zdj. górnym). Została ona przekazana na aukcję przez Tauron i sprzedana za 11 tys. zł. Tego wieczoru licytowane były także:• replika rzeźby z brązu augusta Rodina „Torso”, ofiaro-

wana przez prof. Janusza Skalskiego (na zdj. obok);• obraz Hanny żebrowskiej-Kowalczyk „Walc nad

pięknym dunajem”, podarowany przez autorkę;• obraz łucji Kłańskiej-Kanarek „Krakowska baśń.

Księżniczka”;• rzeźba z brązu „Wolfgang amadeusz Mozart” z paryskiego zakładu brązowniczego;• grafika Marca Chagalla „der Regenbogen”, ofiarowana przez antykwariat Wojtowicz;• kamień szlachetny o wadze 1,5 kg – dar społeczeństwa i miasta Tarnowskie Góry. (jk)

Prof. Janusz Skalski zorganizował charytatywny koncert wiedeński już po raz trzeci

w grupie Polska Energia 2 (28) 2011

12 13

e n i o n

p e c k a t o w i c e p k e

Na początku lipca ub.r. Enion

złożył dwa wnioski o dofinansowanie

w ramach unijnego programu operacyj-

nego infrastruktura i środowisko

„Efektywna dystrybucja energii”. oba

projekty zostały bardzo wysoko

ocenione i znalazły się w ścisłej

czołówce wszystkich aplikacji złożonych

przez polskie spółki dystrybucyjne.

Pierwszy z projektów nosi nazwę „Prze-budowa sieci zasilającej GPZ Radomyśl celem ograniczenia strat w dystrybucji energii elektrycznej”. Zakłada on zmianę poziomu napięcia, z jakim dostarczana jest energia elektryczna do obszaru Ra-domyśla, z 30 na 110 kV oraz wymianę starych transformatorów SN/nn na jed-nostki o niższych stratach. Realizacja projektu obejmuje bardzo szeroki zakres prac, w tym między innymi budowę dwu-torowej linii 110 kV relacji Pustków–Mie-lec oraz budowę stacji (GPZ) 110/15 kV w Radomyślu Wielkim. Trzecim kluczo-wym zadaniem realizowanym w ramach projektu jest przebudowa istniejącej sie-ci średniego napięcia 30 kV na odcinkach Mielec–Szczucin i Latoszyn–Mielec2

oraz wymiana 43 transformatorów. Co ciekawe, na liście rankingowej jest to jedyny projekt, spośród wszystkich zło-żonych przez spółki dystrybucyjne, pole-gający na przebudowie sieci elektro- energetycznej. Wszystkie pozostałe przygotowane przez dystrybucję i znaj-dujące się na liście rankingowej dotyczą wymiany transformatorów. Taki jest też drugi ze zgłoszonych przez Enion projektów. Obejmuje on wymianę 1464 transformatorów, pracujących w sie-ci ponad 30 lat, oraz ich utylizację po de-montażu. Wymiana transformatorów pro-wadzona będzie w latach 2011-2013. Pod koniec 2010 r. Narodowy Fundusz Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej, pełniący rolę instytucji wdra-żającej, zakwalifikował projekty Enio-nu do ostatniego etapu oceny. Obydwa zajęły wysokie pozycje na liście ran-kingowej – pierwszy miejsce czwarte, a drugi dziewiąte – wśród 28 zakwalifi-kowanych przez Fundusz na listę pod-stawową. W przypadku projektu „Wymiana trans-formatorów w celu ograniczenia strat

sieciowych” spółka wnioskuje o kwotę dofinansowania w wysokości ok. 12 mln złotych, sama natomiast przeznaczy na ten cel kwotę znacznie większą – blisko 25 mln zł. łączny koszt drugiego projek-tu – inwestycji „Przebudowa sieci GPZ Radomyśl” – to ponad 32 mln złotych, ale tu proporcje wkładu własnego spół-ki i wnioskowanego dofinansowania są odwrotne. Enion przeznaczy na ten cel 6,7 mln zł, a planowana kwota pomocy ze środków unijnych wyniesie ponad 25,4 mln zł. W sumie oba projekty, których celem jest poprawa stanu sieci oraz pewności i bezpieczeństwa zasilania odbiorców, kosztować będą blisko 70 mln zł.Obecnie przygotowywane są szczegó-łowe dokumentacje wymagane w pro-cesie aplikacyjnym, konieczne do dal-szej oceny merytorycznej. dokumenty zostaną złożone do 6 kwietnia br. Ko-lejny etap to ocena 0/1, a obydwa pro-jekty zostały już określone jako pod-stawowe i mają bardzo duże szanse na sukces i uzyskanie dofinansowa-nia. (Eg)

Miniony rok to dla pEc katowice sprzedaż ciepła sięgająca

blisko 5,8 mln gj i utrzymanie zapoczątkowanego w roku

ubiegłym wzrostowego trendu w zakresie sprzedaży mocy

zamówionej. 901 MW wg stanu na koniec grudnia 2010 r., przy

dominującej na rynku tendencji ograniczania przez odbiorców

zamawianej mocy, to dobry wynik.

W roku 2010 spółce udało się uniknąć jednego z podstawowych problemów firm ciepłowniczych, czyli spadku sprzedaży mocy cieplnej wywołanego postępującymi działaniami termomoderni-zacyjnymi prowadzonymi przez odbiorców ciepła. Rezultat sprzedaży w 2010 r. to przede wszystkim efekt sprzyjają-cych warunków atmosferycznych. średnia temperatura zewnętrz-na tradycyjnych siedmiu miesięcy sezonu grzewczego była bar-dzo niska i wyniosła 1,77 st. C, co nie ma precedensu w ostatnich kilkunastu latach. Również sezon grzewczy był o 43 dni dłuższy, niż planowano.Miniony rok to także nowe inwestycje przyłączeniowe. W 2010 r. spółka przyłączyła do swoich sieci kolejne obiekty, m.in. Fabrykę

Maszyn Famur, nowe budynki: uniwersytetu śląskiego, Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. Orkana w Katowicach, nowoczesne biurow-ce zlokalizowane przy ul. Francuskiej, budowaną siedzibę izby Cel-nej, gmach Muzeum śląskiego. Z tytułu nowych inwestycji PEC Katowice zwiększyło moc zamówioną o blisko 8,5 MW. (kk)

W ramach realizacji strategiczne-

go programu ograniczania emisji

zanieczyszczeń południowy koncern

Energetyczny z grupy Tauron rozpoczął

inwestycję „Budowa instalacji odazoto-

wania spalin i modernizacja bloków

200 MW w Elektrowni łaziska”.

PKE podpisał 24 stycznia kontrakt na do-stosowanie kotłów OP 650k w Elek- trowni łaziska do obniżenia emisji NOx

z wykonawcą zadania, konsorcjum Stra-bag Sp. z o.o. i Strabag aG.– Grupa Tauron stawia na czystą ener-gię, ograniczenie emisji zanieczyszczeń, budowę farm wiatrowych i rozwój ener-getyki wodnej. dzięki inwestycjom w nowe bloki oraz działaniom moderni-zacyjnym możemy znacząco obniżyć wpływ naszych elektrowni oraz elektro-ciepłowni na środowisko – mówi dariusz Lubera, prezes zarządu Tauron Polska Energia.– Obniżanie wielkości emisji CO2, SO2 i NOX jest jednym z priorytetów zapisa-nych w naszej strategii korporacyjnej dla Obszaru Wytwarzanie. W Grupie moder-nizowane są obecnie działające aktywa wytwórcze, co umożliwia nam przedłu-żenie ich żywotności w świetle obowią-

zujących przepisów unijnych – mówi Jo-anna Schmid, wiceprezes ds. strategii i rozwoju Tauron Polska Energia.Celem projektu jest wyposażenie w in-stalacje odazotowania czterech bloków w Elektrowni łaziska (bloki nr 9-12). Rea-lizacja inwestycji wynika z wymogów zawartych w traktacie akcesyjnym i z dy-rektywy LCP (2001/80/WE), a ich speł-nienie umożliwi zgodną z prawem eks-ploatację bloków po 2017 r. Postępowanie przetargowe rozpoczęto w październiku 2009 r., a wybór wyko-nawcy zadania realizowano w oparciu o przepisy ustawy Prawo zamówień pub-licznych. inwestycja ma się rozpocząć w 2011 r. i potrwa do 2014 r. Jej koszt wy-niesie przeszło 93 mln zł. Równolegle z budową instalacji odazo-towania spalin zostaną przeprowadzone prace modernizacyjne bloków, pozwala-jące na ich bezpieczną pracę z wysoką dyspozycyjnością do 2027 r. – Podobny projekt realizowany jest w tym samym czasie w Elektrowni Ja-worzno iii dla sześciu bloków 200 MW, które są w niej zainstalowane – dodaje wiceprezes Joanna Schmid.

(ruM)

oryginalne projekty z Enionu

pEc katowice podsumował miniony rok

Mniej zanieczyszczeń

umowę podpisują (od lewej): andrzej Kaczmarczyk, dyr. ochrony środowiska w Krakowie Strabag Polska, Stanisław Tokarski, prezes zarządu i Henryk Tymowski, wiceprezes zarządu ds. technicznych PKE

Centrum Biurowe Francuska w Katowicach to jedna z inwestycji przyłączeniowych spółki w 2010 r.

FOTO

: aN

dRZ

EJ C

yGiE

LSKi

FOTO

: aRC

H. G

LOB

E TR

adE

CEN

TRE

Sa

FOTO

: aRC

Energiapro stawia na nowoczesność

pod koniec grudnia 2010 r.

zakończyło się w Energiipro wdrożenie

systemu informatycznego Ms system

center operations Manager 2007 r2.

System umożliwia centralne monitorowa-nie serwerów, stacji roboczych, urządzeń, systemów, aplikacji, a także pozwala na diagnostykę i rozwiązywanie problemów w zakresie dostępności oraz wydajności. W miarę rozwoju firmy i wdrażania nowych aplikacji i usług środowisko iT staje się coraz trudniejsze w zarządzaniu. Według analityków, konserwacja istniejącej infra-struktury i zarządzanie projektami oraz usługami pochłania obecnie 70 proc. wy-sokości budżetów, a jedynie pozostała część może zostać przeznaczona na roz-wój i rzeczywiste działania wspomagają-ce biznes.

Wraz z wdrożonymi w poprzednich latach centralnymi usługami katalogowymi ac- tive directory oraz centralnym – obejmu-jącym prawie 4 tys. komputerów – syste-mem zarządzania stacjami roboczymi SCCM (ang. System Center Configuration Manager), obecny system SCOM stanowi zintegrowany zestaw narzędzi do spraw-nego zarządzania środowiskiem informa-tycznym. System przeznaczony jest dla służb infor-matycznych w spółce. Jego praca ma bez-pośrednie przełożenie na czas reakcji i obsługi każdego z użytkowników kom-puterów w EnergiiPro. Jest też nieodzowny przy świadczeniu usług dla firm zewnętrz-nych. W tej chwili monitorowanych jest prawie 200 kluczowych dla funkcjonowa-nia środowiska iT serwerów i stacji robo-czych. (Ms)

Na zdjęciu od lewej: Mieczysław Szydłowski i Bartosz Podgórny w serwerowni EnergiiPro

14 15

w grupie Polska Energia 2 (28) 2011

e n e r g i a p r o

jedenaście miesięcy

– do 26 kwietnia – trwać miały prace

w drugim etapie rozbudowy należącego

do Energiipro rejonu dystrybucji

oleśnica.

Z przebiegu robót już widać, że termin od-dania obiektów do użytku zostanie znacz-nie skrócony.Kończący się etap zamyka trzyletni okres realizacji inwestycji, podczas którego po-wstały od podstaw dwa nowoczesne obiekty, a pozostałe zostały zmodernizo-wane. W tych ostatnich ze starych budyn-ków zostały jedynie mury. Wymieniono wszystkie instalacje oraz tynki. System wentylacji, klimatyzacji, ogrzewania za-

projektowano na miarę XXi wieku. W no-wych łaźniach dla pracowników zamonto-wano kolektory słoneczne podgrzewające wodę do mycia. Nowoczesna suszarnia odzieży ze specjalnym systemem wenty-lacji zapewnia komfort pracy brygadom, które po akcjach usuwania awarii prze-moczone wracają do bazy.Warto również podkreślić niskie koszty rea-lizacji przedsięwzięcia, będące wynikową dwóch czynników: po pierwsze, inwestycja prowadzona była w okresie kończącego się boomu budowlanego, który przyniósł spa-dek cen na materiały, po drugie, założeniem była poprawa funkcjonalności przy zacho-waniu dużej prostoty wykonania.

Najważniejsze są jednak zmiany w infra-strukturze elektroenergetycznej na tere-nie całego rejonu. Sąsiadujący z budyn-kami rejonu GPZ Oleśnica to prawdziwa perełka z niezwykle ciekawymi rozwiąza-niami technicznymi. Zbudowany niemal od podstaw GPZ Jelcz 110/20/10 kV pozy-skany został niedawno przez EnergięPro. Z dawnej stacji została tylko rozdzielnia 10 kV. Wszystko inne jest nowe – rozdziel-nia 110 i 20 kV, stanowiska transformato-rów, zagospodarowanie terenu. Zrównoważony rozwój bazy i zaplecza przy jednoczesnej dbałości o środowisko są elementami polityki biznesowej pro-wadzonej w EnergiiPro. (aW)

jakość i ekologia

Zmodernizowane budynki Rejonu dystrybucji Oleśnica. Po prawej: ekologiczna suszarnia odzieży dla brygad roboczych

FOTO

: aN

Na

WO

JCiE

SZCZ

yK

p k w

zgodnie z przyjętą strategią

polityka kadrowa zarządu południowe-

go koncernu Węglowego w roku 2010

ukierunkowana była na utrzymanie

– odpowiednio do wielkości produkcji

– stanu wykwalifikowanych i dobrze

wykształconych pracowników.

– W roku 2010, głównie w związku z naby-ciem uprawnień emerytalnych, ze spółki odeszło 321 pracowników. Powstałe nie-dobory kadrowe były na bieżąco uzupeł-nianie w oparciu o procedurę pozyskiwa-nia pracowników obowiązującą w kon- cernie – informuje Małgorzata Kowalska, kierownik Wydziału Zarządzania Zasoba-mi Pracowniczymi i doskonalenia Zawo-dowego w PKW.W tym samym czasie przyjęto do pracy 300 osób. Wśród nowo zatrudnionych znalazło się 13 osób pobierających ustanowione we wcześniejszych latach

stypendia fundowane, 19 absolwentów Technikum Górniczego Zespołu Szkół w Libiążu i 18 absolwentów Technikum Górniczego Zespołu Szkół Ponadgim-nazjalnych nr 6 im. Jana Pawła ii w Ja-worznie, z którymi PKW ma podpisaną umowę patronacką. średnia wieku pracowników spółki w 2005 r. wynosiła 43,6, a w 2010 r. 38,5. Przyjęta przez zarząd polityka ka-drowa za jedną ze strategicznych funk-cji zarządzania zasobami ludzkimi uznaje rozwój i doskonalenie zawodo-we zatrudnionych pracowników. dlate-go też uczestniczą oni w specjalistycz-nych szkoleniach i kursach oraz pogłębiają wiedzę na studiach zaocz-nych i podyplomowych. W kolejnych la-tach Południowy Koncern Węglowy za-kłada kontynuację dotychczasowej polityki kadrowej. Ldo

ze szkół patronackich do pkW

Małgorzata Kowalska, kierownik Wydziału Zarządzania Zasobami Pracowniczymi i doskonalenia Zawodowego w PKW

FOTO

: BEa

Ta W

RóB

EL

wyszczególnienie południowykoncernwęglowysapkwsa,wtym: zgsobieski zgjanina centrum

zatrudnienieogółemwtym:

6104 3077 2801 226

pracownicyfizyczni–dół 4000 2097 1903 0–powierzchnia 862 449 413 0razempracownicyfizyczni

4862 2546 2316 0

pracownicyetatowi–etatdół 658 317 295 45–etatpowierzchnia 584 214 190 181razempracownicyetatowi

1242 531 485 226

p k e

pomoc dla zdolnych i pracowitych

już po raz 20. wręczono

stypendia śląskiego Funduszu

stypendialnego im. adama

graczyńskiego. Wojewoda śląski

zygmunt łukaszczyk, przewodni-

czący rady Fundacji, wręczył je 30

uzdolnionym śląskim studentom

znajdującym się w trudnej sytuacji

materialnej.

śląski Fundusz Stypendialny został powołany w styczniu 2001 r. z ini-cjatywy senatora RP adama Gra-czyńskiego. Pierwszymi fundatora-mi były przedsiębiorstwa śląskie, które przekazały na rzecz śląskiego Funduszu Stypendialnego kwotę 120 tys. zł. W ich gronie znajdował się Południowy Koncern Energe-tyczny, który do tej pory aktywnie wspiera działania funduszu.dzięki pomocy i ofiarności darczyń-ców fundacja śląskiego Funduszu

Stypendialnego przyznaje stypen-dia uzdolnionym młodym ludziom, których ciężka sytuacja ekonomicz-na często uniemożliwia rozwijanie ich talentów i zdolności.Zgodnie z obowiązującym regulami-nem śląskiego Funduszu Stypen-dialnego, o pomoc ze środków fun-dacji mogą ubiegać się wszyscy studenci studiów wyższych, miesz-kańcy województwa śląskiego, któ-rzy osiągnęli w poprzedzającym stypendium semestrze średnią ocen minimum 4,5 oraz udokumen-tują szczególnie trudną sytuację materialną. (dW)

sTrukTura zaTrudNiENia W połudNioWyM koNcErNiE WęgLoWyM Na dziEń 31.12.2010

t o k

Wybrano prezesa Tauron obsługa klienta

rada Nadzorcza spółki Tauron

obsługa klienta, wchodzącej w skład

grupy Tauron, powołała nowego

prezesa zarządu. Funkcję tę od 1 lutego

sprawuje katarzyna Wierska-kuberka.

Zarząd Tauron Obsługa Klienta pracuje w trzyosobowym składzie. Obok prezes

zarządu zasiadają w nim wiceprezesi Marek Ciszyński i Grzegorz Kinelski.Katarzyna Wierska-Kuberka jest od 10 lat związana z energetyką. W latach 2001-2004 pracowała na stanowisku wicedyrektora w Zakładzie Energetycz-nym Jelenia Góra, a od 2004 do 2006 jako dyrektor w EnergiiPro (z Grupy Tau-ron). Od 2006 r. związana była z dalkią Poznań, gdzie pełniła funkcję członka zarządu. (ruM)FO

TO: a

RC

w unii Polska Energia 2 (28) 2011

18 19

sTaNisłaW Tokarskiprezes zarządu Południowego Koncernu Energetycznego

jErzy jaNikoWskiszef Biura Współpracy Międzynarodowej Taurona

Zawiera on przegląd postępów, ja-kich dokonano w Europie w tym obszarze, oraz kluczowe wyzwania, którym trzeba sprostać dla osiągnięcia celów przyjętych na rok 2020. Źródła odnawialne rozwijają się dzięki istniejącym od wielu lat rozbu-dowanym systemom wsparcia we wszyst-kich krajach unii Europejskiej.

dlaczego komisja przygotowa-ła komunikat?Komunikat dotyczący postępu w wykorzy-staniu energii ze źródeł odnawialnych wy-nika z obowiązku, jaki na Komisję Euro-pejską nakładają wymogi dyrektywy 2009/28/EC (tzw. dyrektywy RES). Sto-sownie do jej zapisów unia Europejska ma odnosić korzyści z rozwoju odnawialnych źródeł energii. Wcześniejsza wersja dy-rektywy z 2001 r. ustanowiła dla po- szczególnych krajów członkowskich cele wskaźnikowe do osiągnięcia w 2010 r. Opublikowany komunikat Komisji Euro-pejskiej odnosi się właśnie do nich.

szacunki dotyczące realizacji przyjętych celów w 2020 r.W swoim komunikacie Komisja Europejska pokazuje, że cele polityki w zakresie energii odnawialnej do 2020 r. zostaną najprawdo-podobniej osiągnięte, a nawet nieznacznie

przekroczone, jeśli kraje członkowskie w pełni wdrożą swoje plany narodowe oraz poprawione zostaną instrumenty finanso-we. Podkreślana jest również ogromna rola przyszłej współpracy pomiędzy krajami oraz integracji źródeł odnawialnych na jed-nolitym europejskim rynku. Szacuje się, że dzięki takim działaniom możliwe będą co-rocznie miliardowe oszczędności. Günther Oettinger – unijny komisarz do spraw ener-gii powiedział: „Musimy zainwestować znacznie więcej w energetykę odnawialną i potrzebujemy mądrego, efektywnego kosztowo finansowania. Jeżeli kraje człon-kowskie będą pracować wspólnie i produ-kować energię ze źródeł odnawialnych tam, gdzie kosztuje ona najmniej, to przedsię-biorstwa, konsumenci oraz płatnicy podat-ków będą mogli z tego czerpać korzyści”.

co zawiera komunikat?W komunikacie zawarto szereg rekomenda-cji z zaleceniami, dzięki którym możliwe bę-dzie osiągnięcie celów wyznaczonych na rok 2020. Mają one zapewnić większą kom-patybilność odnawialnych źródeł energii z działaniami rynku, przy zachowaniu kon-troli nad kosztami. W pierwszej kolejności Komisja Europejska nawołuje w swoim do-kumencie kraje członkowskie do wdrożenia przez nie ich własnych, zaprezentowanych na początku 2010 r., narodowych planów

działania w zakresie energii odnawialnej – i równocześnie usprawnienia wymogów planowania infrastruktury oraz przyspie-szenia rozwijania sieci w celu zintegrowania większego udziału energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Ostatnie dane poka-zały, że większość państw członkowskich nie dotrzymała wyznaczonych przez siebie celów indykatywnych na rok 2010 i co za tym idzie – celu nie osiągnęła też cała unia Europejska. Komisja Europejska wzywa kra-je członkowskie do podwojenia rocznych inwestycji kapitałowych w odnawialne źród-ła energii z 35 mld euro rocznie do poziomu 70 mld euro. środki te mają pochodzić głów-nie z prywatnego sektora. Stosownie do no-wej unijnej legislacji państwa unijne muszą połączyć wysiłki dla przyszłego inwestowa-nia i współpracy w zakresie rozwoju źródeł odnawialnych. Będzie to wymagało istotne-go zaangażowania narodowych systemów wsparcia. Systemy te, jak również inne in-strumenty wykorzystywane do finansowa-nia energetyki odnawialnej, winny być tak efektywne kosztowo jak to tylko możliwe.

duże znaczenie wzajemnej współpracyKomunikat bardzo wyraźnie podkreśla znaczenie ustanowionych przez dyrekty-wę RES mechanizmów współpracy pomię-dzy krajami członkowskimi i zachęca pań-stwa unijne do ich rozwijania. Komisja wspomina o trzech mechanizmach, które uwzględniają taką współpracę. Należą do nich transfery statystyczne, gdzie pań-stwo z nadwyżką energii ze źródeł odna-wialnych „sprzedaje” ją statystycznie do

innego kraju, którego odnawialne źródła energii są droższe. drugim ze wspomnia-nych mechanizmów są wspólne projekty, w których nowe inwestycje w źródła odna-wialne w jednym z krajów są współfinan-sowane przez inne państwo, a produkcja dzielona jest statystycznie pomiędzy nimi. Kolejnym mechanizmem są wspólne systemy wsparcia, w których dwa lub wię-cej krajów członkowskich zgadzają się na harmonizację całości bądź części swoich systemów wsparcia dla źródeł odnawial-nych. Obecnie, stosownie do swoich pla-nów, osiągnięcie celów wyznaczonych na rok 2020 przy wykorzystaniu mechaniz- mów współpracy planują Włochy i Luk-semburg. dziewięć państw unijnych – w tym Polska – zakłada, że osiągnie nadwyżkę energii ze źródeł odnawialnych i będzie mogła ją transferować do innych krajów.

Na co jeszcze warto zwrócić uwagę?Komisja sygnalizuje, że wsparcie dla źró-deł odnawialnych na poziomie unijnym jest stosunkowo niskie, i planuje przegląd instrumentów finansowych stosowanych bezpośrednio przez siebie, zarządzanych wspólnie z państwami członkowskimi oraz tych zarządzanych przez inne insty-tucje w kontekście prac nad unijnymi pla-nami finansowymi na kolejny okres, tj. po 2014 r. Wspomina się tutaj między innymi o funduszach strukturalnych oraz fundu-szach spójności. Z punktu widzenia Polski może mieć to duże znaczenie z kilku względów. Po pierwsze, wysokość wymie-nionych funduszy, z których korzysta nasz kraj, może być zmniejszona o kwoty prze-

znaczone na rozwój odnawialnych źródeł energii, które będą dystrybuowane po-między inne kraje. Po drugie, nie ma pew-ności, czy unijne wsparcie nie będzie kie-rowane tam, gdzie powstaje najwięcej źródeł odnawialnych, tzn. do krajów, któ-re stosują dla nich najwyższe dotacje – to także stawia Polskę w gorszej sytuacji. Po trzecie, nie ma pewności, czy nowe fundu-sze nie będą tworzone np. w oparciu

o środki pozyskane ze sprzedaży upraw-nień do emisji gazów cieplarnianych – tu-taj Polska byłaby dużym płatnikiem. Oznacza to, że wszelkie propozycje w tym zakresie winny być niezwykle drobiazgo-wo analizowane i to na jak najwcześniej-szym etapie ich powstawania. istnieje bowiem prawdopodobieństwo manipula-cji danymi, czego przykładem są informa-cje podane na stronie 9. opisywanego ko-munikatu Komisji. Wspomina się w nich, że obecnie paliwa stałe otrzymują subsy-dia cztery razy wyższe niż źródła odna-wialne i jakoby z tego powodu energia odnawialna często pozostaje droższa od energii ze źródeł konwencjonalnych. W odnośniku wskazane są jako źródła tej informacji dane pochodzące z 2004 roku

dla 15 krajów „starej” unii, według któ-rych paliwa stałe otrzymały 21,7 mld euro wobec 5,3 mld euro wydanych na wspar-cie dla źródeł odnawialnych. autorzy za-pominają jednak, że jedynym znanym sy-stemem wsparcia dla paliw stałych są socjalne dotacje do węgla w Niemczech, polegające na dopłatach zrównujących cenę wydobywanego w tym kraju paliwa z ceną węgla na rynku światowym w celu

utrzymania pracy niemieckich kopalń i za-trudnienia górników. Należy przypomnieć, że w Polsce możliwe jest wsparcie finan-sowe jedynie dla kopalń likwidowanych.W tle ogłoszonego dokumentu, w Polsce Ministerstwo Gospodarki przedstawiło nowe zasady wsparcia dla źródeł odna-wialnych, które różnicują jego wysokość w zależności od rodzaju paliwa oraz od tego, czy jest to inwestycja nowa czy ist-niejąca. Nie wątpiąc w potrzebę produko-wania coraz większej ilości energii ze źró-deł odnawialnych, należałoby oczekiwać, że polityka europejska i istniejące systemy wsparcia pozwolą na zoptymalizowanie kosztów tak wytwarzanej energii, nie sta-nowiąc równocześnie dodatkowego obcią-żenia gospodarek krajów unijnych.

postęp w obszarze energii ze źródeł odnawialnychKOMiSJa EuROPEJSKa OPuBLiKOWała 31 STyCZNia KOMuNiKaT Z OCENą dOTyCHCZaSOWyCH dZiałań W ZaKRESiE WięKSZEGO WyKORZySTaNia ENERGii ZE ŹRódEł OdNaWiaLNyCH

Nie wątpiąc w potrzebę produkowania coraz większej ilości energii ze źródeł odnawialnych, należałoby oczekiwać, że polityka europejska i istniejące systemy wsparcia pozwolą na zopty-malizowanie kosztów tak wytwarzanej energii, nie stanowiąc równocześnie dodatkowego obciążenia gospodarek krajów unijnych

at be bg cy cz De Dk ee es fi fr gr hu ie it lt lu lV mt nl pl pt ro se si sk uk

Ener

gia

elek

trycz

na

Wsparcie poprzez taryfę

Premia

Obowiązek udziału

Dotacje inwestycyjneZwolnienia podatkowe

Zachęty fiskalne

Cie

pło

Dotacje inwestycyjneZwolnienia podatkowe

Zachęty fiskalne

Tran

spor

t

Obowiązek udziału

Zwolnienia podatkowe

iLu

STR.

: CO

RBiS

różne mechanizmy wsparcia źródeł odnawialnych wykorzystywane przez państwa członkowskie w przypadku energii elektrycznej, ogrzewania i transportu (biopaliwa)

rapOrt Polska Energia 2 (28) 2011

20 21

Rok 2010 był momentem przełomo-wym dla aktywności na rynku fuzji i przejęć w sektorze energetycznym. aktualnie trans-akcje w branży stanowią 24 proc. globalnej aktywności na rynku M&a. Przejęcia mają charakter cykliczny, a obecnie ich liderami są firmy naftowo-gazowe z rynków wschodzą-cych. Pierwsza fala dotyczyła akwizycji w afryce, azji i ameryce łacińskiej dokony-wanych przez chińskie przedsiębiorstwa. Obecnie obserwujemy drugą falę fuzji i prze-jęć obejmującą firmy państwowe z Rosji, Korei Płd., Brazylii oraz Malezji. Według pro-gnoz deloitte, trzecia fala obejmie państwo-we przedsiębiorstwa naftowe z indii oraz Wspólnoty Niepodległych Państw.W związku z rosnącą liczbą fuzji i przejęć na rynku ogromne znaczenie dla firm będzie miał proces integracji połączeniowej. Szczególnie ważne będzie to na rynkach wschodzących, na których złożone zasady finansowania, różnice kulturowe oraz niepewne otoczenie regulacyj-ne często utrudniają uzyskiwanie oczekiwane-go efektu synergii – zaznacza Wojciech Hann, partner kierujący środkowoeuropejskim Ze-społem Energii i Zasobów w dziale doradztwa Finansowego deloitte.

znaczenie chin rośnieautorzy raportu zwracają uwagę na ogromną rolę Chin w sektorze energetycznym (Chiny już zużyły 2,2 mld ton ekwiwalentu ropy w 2009 r., to 4 proc. więcej niż Stany Zjedno-czone) oraz coraz bliższą współpracę Pań-stwa środka z krajami bogatymi w zasoby naturalne. Partnerstwo to, oraz rosnąca pro-dukcja ropy naftowej w krajach wschodzą-cych, będzie jednym z najważniejszych czynników determinujących zachowania na globalnym rynku energetycznym. Przewiduje się, że wartość handlu pomiędzy Chinami a arabią Saudyjską osiągnie 60 mld dolarów w 2015 r. Liderami wśród producentów ropy będą arabia Saudyjska, irak, Brazylia i Ka-zachstan. do 2015 r. azja zwiększy swoje moce produkcyjne o kolejne 2,75 mln baryłek dziennie. Jest to przejaw długotrwałego tren-du, czyli systematycznego spadku produkcji

na zachodzie oraz wzrostu na wschodzie. Wpływ na to ma popyt na rynku samochodów. Prognozowany wzrost liczby pojazdów w sa-mych tylko Chinach to 200 mln w 2020 r., czyli o 162 proc. więcej niż obecnie.Raport zwraca uwagę, że chińskie podmioty są coraz aktywniejsze na rynkach innych państw. Przedsiębiorstwa mające siedzibę w Chinach i Hongkongu brały udział w akwi-zycjach i inwestycjach w sektorze wydobyw-czym o wartości 13 mld dolarów w 2009 r. Chińskie banki, wspierające handel między-narodowy, przeznaczyły miliardy dolarów na finansowanie infrastruktury oraz kredyty dla krajów afrykańskich. autorzy raportu powołują się na prognozy, że w roku 2011 i latach następnych gospodarka chińska będzie rozwijała się znacznie szyb-ciej niż gospodarki Stanów Zjednoczonych czy krajów unii Europejskiej.

gaz łupkowy i energetyka jądrowaEksperci deloitte prognozują także, że duży potencjał tkwi w zastosowaniu gazu niekon-wencjonalnego, takiego jak np. gaz łupkowy. Jego pełne wykorzystanie może być bloko-wane przez obrońców środowiska. uSa są obecnie głównym źródłem pochodzenia tego surowca. Przewiduje się, że jego udział w całkowitej produkcji kraju zwiększy się o 62 proc. w roku 2016. Kluczową przeszko-dą w poszukiwaniu ropy naftowej i gazu nie-konwencjonalnego nadal pozostaje techno-logia. Oznacza to między innymi konieczność współpracy pomiędzy niezależnymi podmio-tami, międzynarodowymi i państwowymi przedsiębiorstwami. Każdy z krajów stara się realizować taką kooperację w miarę włas-nych możliwości. Energetyka jądrowa, będąc jednym z niskoe-misyjnych oraz najbardziej niezawodnych źró-deł energii, staje się obiektem zaintereso- wania szczególnie krajów wschodzących. O renesansie jądrowym można mówić zwłasz-cza na Bliskim Wschodzie i w Chinach. autorzy raportu wspominają, że Kuwejt pla-nuje budowę czterech reaktorów jądrowych

do 2022 r., a Chiny zwiększenie mocy produk-cyjnych do 80 GW do 2020 r. oraz do 400 GW do 2050 r. Poza tym do liderów rozwoju ener-getyki jądrowej należeć będą kraje Europy i ameryki Północnej. ich zaangażowanie to dobry sygnał dla rynku energii jądrowej w Polsce. Oznacza to, że w czasie realizacji projektów nasz kraj będzie mógł korzystać z zagranicznych doświadczeń.

zielone słońceWedług autorów raportu, odnawialne źródła energii staną się priorytetem dla wielu kra-

jów. Kluczowe będzie kompleksowe tworze-nie strategii ich rozwoju z uwzględnieniem potrzeb kształcenia pracowników dla tego sektora. Rządy powinny wspierać rozwój kadr oraz tworzenie nowych miejsc pracy, w oparciu o analizę luki między stopniem re-alizacji narodowych celów energetycznych oraz obecnej podaży pracowników. Raport przypomina, że rządy w Europie i ameryce Północnej chcą przeznaczyć poważne środki na rozwój farm wiatrowych, widząc w tym sposób na tworzenie miejsc pracy. Ra-port przewiduje, że począwszy od 2030 r.

największą popularnością wśród odnawial-nych źródeł energii zacznie cieszyć się ener-gia słoneczna, która może stać się bardziej popularna niż inne rodzaje OZE, w tym wia-trowe lub wodne. Czynnikiem odpowiedzial-nym za ten trend są szybko (choć z bardzo wysokiego poziomu) spadające koszty pro-dukcji oraz łatwa adaptacja technologii w ży-ciu codziennym. Według raportu azja wydaje się beneficjentem środków mających stymu-lować wzrost efektywności produkcji energii słonecznej. Prawdziwa rewolucja ma czekać przemysł motoryzacyjny. W 2015 r. prognozuje się trzy-krotny wzrost globalnej sprzedaży pojazdów hybrydowych. do 2020 r. samochody napę-dzane „zieloną energią” mogą stanowić aż jedną trzecią globalnej sprzedaży w krajach rozwiniętych oraz do 20 proc. sprzedaży po-jazdów na obszarach miejskich rynków wschodzących. Spowoduje to znaczne kon-sekwencje dla koncernów paliwowych, a tak-że zwiększy popyt na energię elektryczną. Nad nowymi modelami pracują niemal wszystkie światowe koncerny motoryzacyj-ne, w tym Ford, GM, Toyota, Honda i Nissan. Tylko do roku 2012 Toyota ma produkować sześć zupełnie nowych pojazdów hybrydo-wych z napędem elektrycznym.

polska: wyższe ceny energii i brak mocy W polskiej energetyce prognozuje się stały lub rosnący popyt na energię, który spowo-duje wzrost jej cen.Największym problemem naszego sektora są starzejące się moce wytwórcze i brak, lub opóźnienia, odpowiednich inwestycji w nowe projekty. Kluczowe dla branży będą sposoby finansowania dostępne dla różnych graczy oraz przystępność długoterminowych instru-mentów pozyskania kapitału. Wiąże się to ze zmianami w strukturze własności przedsię-biorstw i znaczącym wpływem inwestorów zagranicznych. – Z naszych szacunków wyni-ka, że nakłady potrzebne na rozwój polskiej elektroenergetyki mogą przekroczyć 50 mld euro do 2030 r., nie licząc inwestycji siecio-wych. Prawie dwie trzecie potrzebnego kapi-tału będzie trzeba uzyskać z nowych źródeł – podsumowuje Wojciech Hann z deloitte.deloitte zwraca uwagę, że brakuje wystar-czających inwestycji w nowe moce, co w du-żej mierze spowodowane jest niepewnością dotyczącą rozdziału uprawnień do emisji CO2 oraz możliwości przeniesienia kosztu CO2 na ceny energii. Eksperci deloitte oceniają, że mogą wystąpić braki środków na finansowanie inwestycji w nowe moce.

Opr. Er

chiny napędzą światowy sektor energetycznyśWiaTOWa ENERGETyKa BędZiE ROZWiJać Się W CiENiu CHiN. OdNaWiaLNE ŹRódła ENERGii i ENERGETyKa JądROWa STaNą Się PRiORyTETEM dLa WiELu KRaJóW. W POLSCE NaJWięKSZyM WyZWaNiEM Są STaRZEJąCE Się MOCE WyTWóRCZE i ZNaLEZiENiE PiENiędZy Na NOWE iNWESTyCJE – TO GłóWNE PROGNOZy RaPORTu ENERGy PREdiCTiONS 2011 PRZyGOTOWaNEGO PRZEZ FiRMę dORadCZą dELOiTTE

iLu

STR.

CO

RBiS

na świecie Polska Energia 2 (28) 2011

22 23

rynek energii:EgiptEGiPTOWi POTRZEBNa JEST PRZEdE WSZySTKiM STaBiLiZaCJa SPOłECZNO-POLiTyCZNa. a GOSPOdaRCE TEGO KRaJu – NOWE ŹRódła WyTWaRZaNia ENERGii ELEKTRyCZNEJ

Ponad milion km kw. powierzchni i ponad 82 mln ludności (w samym Kairze ponad 17 mln). Połowa populacji żyje za po-niżej dwa dolary dziennie, ale do niedawna państwo rozwijało się w szybkim tempie – PKB rosło ok. 7 proc. rocznie, jedynie w okresie kryzysu (rok finansowy od lipca 2008 do czerwca 2009) wzrost był słabszy i wyniósł 4,7 proc. Nie wiadomo, jak na kon-dycję kraju wpłynie rewolta i przejęcie wła-dzy przez wojsko. Rosnąca produkcja prze-mysłowa, rozwijające się rolnictwo i wysoki przyrost naturalny (na poziomie 2,5 proc.) generują wzrost zapotrzebowania na ener-gię elektryczną – w latach przed kryzysem rocznie rzędu 6-7 proc. Od lat trwają inwe-stycje w elektroenergetykę, choć biorąc pod uwagę populację, 25 GW mocy zainstalowa-nej to niewiele, a konsumpcja elektryczno-ści na osobę jest znikoma w porównaniu z krajami rozwiniętymi. Z drugiej strony, od 2003 r. przybyło 7 GW nowych mocy. We-dług prognoz wysokie tempo wzrostu go-spodarczego i zapotrzebowania na elek-tryczność utrzyma się przynajmniej przez najbliższą dekadę.

od prywatnej do państwowejElektroenergetyka nad Nilem w przeszłości (lata 1893-1961) była w prywatnych rękach. Po zakończeniu istnienia federacji egipsko- -syryjskiej (Zjednoczona Republika arab-ska) i wystąpieniu z niej Syrii w 1961 r. – rok później energetykę znacjonalizowano. W kolejnych latach wzmacniano nadzór państwowy i konsolidowano sektor elek-troenergetyczny. W 1978 r. utworzono sie-dem regionalnych, państwowych spółek dystrybucyjnych, a w 1983 r. przygotowano program reformy sektora, m.in. ustanawia-

jąc niezależny (formalnie) od władz nadzór nad dystrybucją. W obliczu rosnących po-trzeb inwestycyjnych na rynek wytwa- rzania dopuszczono prywatne podmioty w formule BOOT (build-own-operate- -transfer). W tym modelu prywatne firmy finansują i budują elektrownie, a następ-nie prowadzą działalność przez minimum 20 lat, korzystając z ustalonych taryf gwa-rantujących zwrot z inwestycji i zyski. Po ustalonym okresie elektrownie wracają do państwa. Pierwszą instalacją w modelu BOOT była gazowa elektrownia 325 MW zbudowana przez joint-venture amerykań-skiej spółki interGen z dwiema firmami egipskimi. W 2003 r. EdF uruchomił dwie elektrownie gazowe o mocy 1300 MW. W 2007 r. rozpoczęła się inwestycja egip-skiej firmy Orascom Construction indu-stries: elektrownia o mocy 700 MW roz- pocznie działalność w przyszłym roku. Władze Egiptu dopuściły też projekty pro-wadzone w ramach partnerstwa publicz-no-prywatnego. W trakcie zmian sektora w latach 1998-2000 dokonano rozdzia- łu przesyłu, dystrybucji i wytwarzania. W efekcie powstały cztery spółki zawiadu-jące energetyką cieplną, jedna – wodną oraz siedem spółek dystrybucyjnych. Wy-odrębniono też operatora systemu przesy-łowego. W kolejnych latach dokonywano dalszych podziałów w dystrybucji.

państwo dominuje i dopłacadziś w Egipcie działa dziewięć państwo-wych spółek dystrybucyjnych obsługują-cych 24 mln klientów oraz siedmiu dystry-butorów prywatnych z udziałem w rynku poniżej 1 proc. Sześciu państwowych wy-twórców skupiono w holdingu EEHC (Egyp-tian Electricity Holding Company). Władają ok. 90 proc. zainstalowanych mocy. Kolejne 9 proc. mocy znajduje się w prywatnych rę-kach w ramach BOOT, a 1 proc. to farmy wia-trowe i małe, działające poza siecią źródła

wytwarzania. To w sumie 34 jednostki ko-rzystające z silników diesla lub turbin gazo-wych oraz farma wiatrowa o mocy 5 MW w pobliżu Hurghady. Przesyłem zajmuje się spółka EETC (Egyptian Electricity Transmis-sion Company). Jest operatorem sieci prze-syłowej, kupuje energię elektryczną od wszystkich wytwórców i sprzedaje ją spół-kom dystrybucyjnym oraz 81 dużym odbior-com przyłączonym do sieci przesyłowej. EETC zajmuje się też eksportem i importem prądu. Powołana do życia w 1997 r. Egypte-ra (Egyptian Electric utility and Consumer Protection Regulatory agency) jest regula-torem rynku – reguluje i nadzoruje wszyst-kie kwestie związane z generacją, prze- syłem, dystrybucją i odbiorem. Pilnuje bezpieczeństwa dostaw i ustala taryfy. Ceny prądu w Egipcie są niższe niż w takich krajach jak RPa, Turcja, Chiny czy indie, przy czym w dużym stopniu wynika to z dopłat rządowych. Opłaty narastają wraz ze wzro-stem konsumpcji. W przypadku gospo-darstw domowych najmniej płaci się za pierwsze 50 kWh zużytych w miesiącu. Ko-lejne „porcje” energii są coraz droższe (np. w przedziale 201-350 kWh energia kosztuje trzy razy więcej niż w pierwszych 50 kWh). Podobne zasady obowiązują odbiorców ko-mercyjnych.

gaz to podstawaTrzy czwarte mocy zainstalowanej przypada na elektrownie i elektrociepłownie gazowe, a gaz ziemny (Egipt jest eksporterem) to podstawowe paliwo w elektroenergetyce – rocznie sektor zużywa ok. 24 mld m. sześc. Energetyka cieplna dostarcza ok. 80 proc. wytwarzanej energii elektrycznej. Po ponad 11 proc. udziału w zainstalowanej mocy mają elektrownie wodne i paliwowe. Całość wytwarzania to 139 TWh w roku fi-nansowym 2009/2010, przy czym produk-cja w szybkim tempie rośnie. Zapotrzebo-wanie na moc w szczycie osiąga ostatnio

i koordynacji wymiany transgranicznej. Za-daniem centrum jest wymiana energii w ra-mach planowanej sieci śródziemnomorskiej, do której mają być włączone kraje połączone sieciami transgranicznymi – irak, Turcja, Tu-nezja, algieria i Maroko. Egipt jest eksporte-rem netto: w roku 2009/2010 sprzedał 1118 GWh, a kupił 183 GWh.

W stronę wolnego rynkuistniejący model rynku oparty o system jednego sprzedawcy i całkowicie regulo-wane taryfy staje się archaiczny i ograni-cza możliwości inwestycyjne. Plany zakła-dają stopniowe uwalnianie rynku energii elektrycznej i dojście do pełnej liberaliza-cji. W początkowej fazie, do 2013 r., naj-więksi odbiorcy zyskują prawo wyboru sprzedawcy. Odbiorcy uprawnieni repre-zentują ok. 30 proc. całego rynku, zapo-trzebowanie na moc takich spółek to co najmniej 20 MW. Mogą negocjować ceny bezpośrednio z wytwórcami lub pozostać na rynku regulowanym. usługi bilansowa-nia zapewnia operator systemu przesyło-wego w oparciu o regulowane taryfy. W drugiej fazie (do 2020 r.) grono odbior-ców uprawnionych ma się powiększyć o klientów przyłączonych do linii średnich napięć – ilościowo będzie to kolejne 20 proc. rynku. Rynek stopniowo ma stać się w pełni konkurencyjny. W ubiegłym roku EETC podpisała z firmą alstom Grid kon-trakt wart 12 mln euro na dostawę syste-mu zarządzania energią, który ma za- stąpić obecny w Narodowym Centrum Kontroli w Gizie. Zastosowanie nowego rozwiązania ma pomóc w zarządzaniu wy-mianą transgraniczną i pozwolić na opty-malizację kosztów. dodatkowo system zarządzania rynkiem umożliwi dostarcza-nie odbiorcom i producentom informacji o taryfach w czasie rzeczywistym. W ten sposób Egipt wchodzi w epokę sieci inteli-gentnych.Według raportu Business Monitor interna-tional (BMi) z 2011 r. Egipt w 2015 r. będzie miał prawie 12-proc. udział w wytwarza-niu elektryczności w całym regionie Bli-skiego Wschodu i afryki, jednocześnie walcząc o sprostanie rosnącemu zapo-trzebowaniu. Już teraz udział przekracza 11 proc. Egipt wraz z RPa i Zjednoczonymi Emiratami arabskimi tworzy czołówkę państw w regionie z wysokim udziałem od-nawialnych źródeł energii. BMi prognozu-je, że w latach 2010-2020 produkcja ener-gii elektrycznej w Egipcie wzrośnie o 60,9 proc., głównie dzięki wzrostowi wykorzy-stania hydroenergetyki i – w mniejszym stopniu – energetyki gazowej.

e n e r g i a w l i c z b a c h

WojciEcH kWiNTapublicysta „Businessman.pl”

udział w konsumpcji energii elektrycznej w okresie 1.07 2009/30.06 2010 (proc.)

przemysł rolni-ctwo

DostawyprąDu,gazu

iwoDy

oświet-lenie

publiczne

jeDnostkirząDowe

gospo-DarstwaDomowe

hanDeliinne

32,7 4,1 4,7 5,9 4,6 39,9 8,1

sprzedaż energii (TWh) dla przemysłu i gospodarstw domowych (okres od 1.07 do 30.06)

2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010przemysł 30,3 32,7 34,6 37 37,3 38,9gospoDarstwaDomowe

31,3 33,9 36,6 40,3 43,8 47,4

1989/1990 2001/2002 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/201042,4 83 108,3 115,1 125,1 131 139

produkcja energii elektrycznej brutto (TWh)

sieci przesyłowe (km) w 2009 r.500kV 2479400kV 33220kV 15970132kV 248466kV 1801033kV 2839

Moc zainstalowana (gW) – stan na 30 czerwca

2003 2008 2009 2010całkowita 17671 22583 23502 24726woDne 2745 2842 2800 2800cieplne 13498 17389 18230 19388wiatrowe 63 305 425 490cieplne–sektorprywatny

1365 2047 2047 2047

udział typów elektrowni w mocy zainstalowanej 2009/2010 (proc.)

cyklkombinowany 28,9elektrowniepaliwowe 11,5elektrownieparowe 46,3elektrowniewoDne 11,3elektrowniewiatrowe 2

Źródło: Egyptian Electricity Holding Company

produkcja energii elektrycznej brutto (TWh)

139000

12863

111576

1133

26

13184

218

całkowitawoDnacieplna

wiatrowaoDniezależnych

wytwórcówsektorprywatny

(boot)ŹróDłapozasiecią

ok. 23 tys. MW, a według prognoz w 2027 r. osiągnie 54,2 tys. MW. dotychczasowy rząd Egiptu pracował nad wprowadzaniem na szerszą skalę odnawialnych źródeł energii. dziś OZE to hydroenergetyka (prawie 13 tys. GWh) oraz energetyka wiatrowa, która przy mocy zainstalowanej poniżej 500 MW (w po-

łowie ubiegłego roku) dostarczyła jedynie 1,1 TWh. W planach rządowych wkład ener-getyki odnawialnej w produkcję ma wynieść 20 proc. w 2020 r. Władze zamierzają także budować elektrownie atomowe. Egipt han-dluje elektrycznością z Libią, Jordanią, Liba-nem, Syrią i Turcją. Jest centrum kontroli

wydarzenia Polska Energia 2 (28) 2011

24 25

W czasie ferii zimowych popularne ro-dzime stacje narciarskie pękają w szwach, a alpejskie kurorty traktują Polaków na równi z każdą inną odwiedzającą je nacją. Co wię-cej, niektóre z nich nastawiają się głównie na turystów z kraju nad Wisłą. Niestety, w świe-cie sportu wyczynowego od czasów sukce-sów słynnego andrzeja Bachledy-Curusia nie doczekaliśmy się żadnego alpejczyka, który byłby w stanie nawiązać walkę ze świa-tową czołówką. Czy w tej wielkiej rzeszy lu-dzi lubiących spędzać aktywnie czas w pięk-nej, zimowej górskiej scenerii naprawdę nie ma wybitnie uzdolnionych narciarsko jedno-stek, które mogą osiągać najwyższe sporto-we laury? Czy w Chamonix, innsbrucku lub St. Moritz alpejskie powietrze potrafi tchnąć większy talent w tamtejszą młodzież? Oczywiście, że nie – młodzi adepci narciar-stwa alpejskiego są tam dokładnie tacy sami jak u nas. Najlepszym dowodem na to jest równa walka, jaką nawiązują nasi młodzi re-

prezentanci na najpoważniejszych zawodach w swojej kategorii – Trofeo Toppolino. Jednak ok. 15. roku życia wielu utalentowanych nar-ciarzy, głównie z przyczyn finansowych, koń-czy wyczynowe uprawianie sportu. Finansu-jący młodego zawodnika rodzice nie są często w stanie dłużej ponosić gigantycz-nych kosztów, jakich wymaga osiągnięcie dobrego wyniku. Z tej przyczyny andrzej Bachleda-Curuś, najbardziej utytułowany polski narciarz alpejski (m.in. dwukrotny medalista mi-strzostw świata), postanowił przy wsparciu Tauron Polska Energia oraz współpracy z Polskim Związkiem Narciarskim, wdrożyć projekt Tauron Bachleda Ski. Jego nadrzęd-nym celem jest kompleksowe wsparcie narciarstwa alpejskiego w Polsce, kierowa-ne do niemal każdej jego formy, jaka obec-na jest w naszym kraju. Mówił o tym w wy-wiadzie, jakiego udzielił nam miesiąc temu.

Ponieważ dochodzenie do wysokich wyni-ków w narciarstwie nie jest kwestią jednego sezonu, opracowano długofalowy plan. Za-kłada on, że za kilka lat będziemy mogli cie-szyć się z występów naszych reprezentantów wśród światowej czołówki, a być może i zwy-cięstw na miarę tych, którymi szczycą się adam Małysz czy Justyna Kowalczyk. Projekt Tauron Bachleda Ski składa się z czterech elementów. Pierwszym z nich jest objęcie mecenatem Taurona Mistrzostw Pol-ski amatorów Polskiego Związku Narciarskie-go. Cykl ten składa się z dziesięciu imprez rozgrywanych w różnych ośrodkach narciar-skich. Finał odbędzie się w zimowej stolicy Polski, Zakopanem. – Zawody amatorskie są jednym z głównych elementów wspierających ruch wyczynowy. W Mistrzostwach Polski amatorów startują byli zawodnicy, trenerzy i instruktorzy. To właśnie oni zarażają swoją miłością do nart młodych adeptów, wśród których poszukuje-

my tych najbardziej uzdolnionych – mówi andrzej Bachleda-Curuś. Narciarze rywalizują aż w siedmiu katego-riach wiekowych. do tej pory odbyło się już pięć edycji MPa. Narciarze amatorzy staną jeszcze pięć razy na starcie slalomu giganta w kolejnych odsłonach tej imprezy.drugim elementem projektu Tauron Bachle-da Ski jest próba znalezienia wybitnie uzdol-nionej narciarsko młodzieży. Juniorzy i ju-niorki walczą podczas Tauron Energy Ski Cup. To cykl zawodów w najbardziej widowi-skowej dyscyplinie narciarstwa alpejskiego, jaką jest slalom równoległy. – W slalomie równoległym widzę szansę na podniesienie atrakcyjności narciarstwa. Przejazd pojedynczego zawodnika ścigają-cego się wyłącznie z czasem jest mało czy-telny dla kibiców. Za to bezpośrednia walka między dwoma narciarzami z pewnością wy-wołuje dużo większe emocje – mówi andrzej Bachleda-Curuś.Slalom równoległy wyrabia u młodego alpej-czyka nieco inne cechy niż tradycyjna, indy-widualna rywalizacja na czas. Trzeba obser-wować kątem oka przeciwnika na trasie obok, a jednocześnie skupiać się na swoim przejeździe. dodatkowo, slalom równoległy ma doskonałe walory treningowe. Na nor-malnych zawodach narciarz przejeżdża sla-lom tylko dwa razy. Tutaj najlepsi startują nawet osiem razy w ciągu dnia. Za nami już pierwsza edycja Tauron Energy Ski Cup, która odbyła się w Czarnej Górze w Kotlinie Kłodzkiej. Przed nami jeszcze dwie – w Krynicy oraz w Zakopanem.Zwycięzcy tej rywalizacji zostaną objęci roz-budowanym programem treningowym Tau-ron OlimpijSKi, który stanowi trzeci element projektu Tauron Bachleda Ski. dzięki wspar-ciu finansowemu uzdolniona narciarsko mło-dzież będzie mogła spędzić dodatkowe dni na śniegu, a latem intensywnie trenować na lodowcach, w identycznych warunkach jak ich koleżanki i koledzy z krajów alpejskich. Przypomnijmy, że celem, jaki został posta-wiony przed programem Tauron OlimpijSKi, jest zdobycie przez polskich alpejczyków kwalifikacji na Zimowe igrzyska Olimpijskie w Soczi w 2014 r. Ostatnim, lecz równie ważnym elementem projektu Tauron Bachleda Ski jest wsparcie najważniejszej imprezy rozgrywanej w nar-ciarstwie alpejskim w naszym kraju – Mi-strzostw Polski Seniorów PZN. W tym sezo-nie impreza zagości w Krynicy w dniach 20-21 marca 2011 r. andrzej Bachleda-Cu-ruś zdaje sobie sprawę z dużego wyzwania, jakim jest doprowadzenie tak szeroko za-krojonego projektu do szczęśliwego końca, ale wierzy w jego powodzenie.

Tauron Bachleda skiW POLSCE Na NaRTaCH JEżdżą NiEMaL 4 MiLiONy LudZi. TO TyLE OSóB, iLE KORZySTa Z ENERGii TauRONa

– Przed nami dużo, naprawdę dużo pracy, jaka jest do zrobienia w narciarstwie alpej-skim. Wierzę jednak, że mając determinację i takich partnerów jak Tauron Polska Ener-

gia, zdołamy osiągnąć wyznaczony cel – mówi słynny polski alpejczyk.

pioTr gNaLicki

FOTO: TOMEK GOLa

To już drugi sezon pracy andrzeja Bachledy-Curusia z najmłodszymi alpejczykami, naszymi nadziejami olimpijskimi na igrzyska w Soczi. Jeśli projekt się powiedzie, otworzy drogę do sukcesu następnym juniorom

prawdy i mity Polska Energia 2 (28) 2011

26 27

katastrofy (raczej) nie będzie

ciężkie lata elektroener getyki

W zależności od opracowań i wybranych scenariuszy rozwoju sytuacji, stan, w którym popyt na moc przewyższy podaż, to kwestia miesięcy, roku lub kilku lat (od 2011 do 2016 r.). Jeszcze gorzej wygląda prognoza po roku 2020, jednak wydaje się, że wynika ona z braku informacji o planowanych w tym czasie inwestycjach (duża część dokumentów została przygotowana wtedy, kiedy budowa elektrowni atomowych pozostawała w sferze deklaracji). Według badań uRE problemy z pokryciem szczytowego zapotrzebowania na energię elektryczną pojawią się w latach 2015-2016, raport

Europejskiej Sieci Operatorów Systemów Przesyłowych Elektroenergetycznych (ENTSO-E) wskazuje rok 2016, opracowanie PGE – już połowę roku 2011 jako początek kłopotów. Minimalnie więcej optymizmu tchnie z danych na lata 2008-2030 spółki PSE Operator: zapotrzebowanie na moc nie przekroczy mocy osiągalnej, choć rezerwa mocy maleje i ok. 2016 r. robi się gorąco.

Więcej mocy za parę latStan krajowej elektroenergetyki jest znany. Wiadomo, że niezbędne są inwestycje odtworzeniowe i rozbudowa nowych mocy. Poważne nakłady potrzebne są do

modernizacji i rozbudowy sieci przesyło-wych i dystrybucyjnych, dodatkowo uwzględniające zastosowanie rozwiązań smart. Jednak budowa nowych elektrowni wymaga rozważnych decyzji ze względu na otoczenie, ceny energii i regulacje prawne. W warunkach niepewności część firm energetycznych zrezygnowała z realizacji nowych przedsięwzięć. Między innymi RWE porzucił projekt elektrowni węglowej o mocy 800 MW, CEZ odwołał przetarg na blok parowo-gazowy (430 MW) w Elek- trowni Skawina, Vattenfall wycofuje się z Polski, co m.in. oznacza, że nie powstanie blok 1400 MW planowany przez szwedzki

polityka klimatyczno-energetyczna i kwestie płatności za zezwolenia na emisję CO2.

ostrożnie z zieloną energiąPierwszym objawem problemów z dostawami energii elektrycznej będzie znaczący wzrost cen, co uderzy po kieszeni każdego, a dla części naszej gospodarki może być niezwykle uciążliwe. Miejmy nadzieję, że czasy lat 80. nie wrócą i nie będzie planowych ograniczeń w dosta-wach energii elektrycznej, ale uciążliwości będą znaczące. Natomiast zagrożenie blackoutem to zagrożenie dnia codzienne-go i zawsze jest prawdopodobieństwo jego wystąpienia, ale dzięki profesjonalnej pracy operatora jest ono minimalizowane. By przeciwdziałać zagrożeniom dostaw energii elektrycznej, można sięgnąć po odnawialne źródła energii. Jednak trzeba pamiętać, że takie źródła mogą przyczynić się do poprawy lub pogorszenia sytuacji

w KSE. Biogazownie i elektrownie wodne to źródła bardzo pożyteczne dla poprawy bezpieczeństwa energetycznego, z tym że potencjalne możliwości budowy elektrowni wodnych w Polsce nie są zbyt wielkie. Natomiast elektrownie wiatrowe nie tylko są niezwykle drogie, ale jeszcze generują wiele zagrożeń dla systemu przesyłowego.

Ważny stan sieciW Polsce istnieje również pilna potrzeba wzmocnienia systemu przesyłowego, jest to konieczne dla poprawienia bezpieczeń-stwa energetycznego. Trudności w prowadzeniu inwestycji są ogromne i wymagają wprowadzenia regulacji prawnych, które ułatwią i przyspieszą działania. Wydaje się, że racjonalne byłoby uzgadnianie planów rozwoju i inwestycyjnych przez Operatorów Systemów dystrybucyjnych i Operatora Systemu Przesyłowego. W obliczu

problemów z zaspokojeniem popytu na energię elektryczną PSE Operator powinien zwiększyć tempo inwestycji w linie przesyłowe, tak aby ograniczyć zagrożenia w KSE. Jest to trudne i wymaga wsparcia prawnego. dodatkowo dobrze by było, gdyby udzielał wsparcia inwestycjom w źródła wytwarzania, które będą mogły być też wykorzystywane jako źródła interwencyjne. Wzmocnienie połączeń z sąsiednimi systemami, wraz ze zwiększeniem możliwości wpływania na przepływy, to też ważne zadanie stojące przed operatorem – podniesienie zdolności importowych jest nieodłącznie związane z bezpieczeństwem energetycz-nym. Jeśli inwestycje w nowe źródła będą się opóźniać, a prace nad modernizacją i rozbudową systemu przesyłowego wciąż napotykać trudności – ryzyko wystąpie-nia naprawdę poważnych problemów z dostawami energii elektrycznej będzie w szybkim tempie rosło.

koncern i Zakłady azotowe Puławy. Z drugiej strony, pod koniec 2008 r. do PSE Operator trafiły wnioski o przyłączenia bloków o mocy ok. 23 tys. MW. Jeśli tylko część z nich zostanie zrealizowana, powinniśmy uniknąć problemów, o ile w miarę szybko ruszą pierwsze inwestycje. Na pewno powstanie blok gazowy 400 MW w Stalowej Woli (Tauron). Według doniesień prasowych w 2016-2017 r. powinna zostać oddana do użytku elektrownia węglowa o mocy 2000 MW w Rajkowicach. Przedsięwzięcie ma realizować spółka Elektrownia Północna z grupy Kulczyk investments. Wkrótce powinna zapaść decyzja o budowie przez Tauron bloku 800-900 MW – na gaz ziemny lub węgiel. Enea planuje nowy blok w Kozienicach (800-900 MW) na 2015 r. dwa bloki powstaną w Opolu (1600-1800 MW), następny w Turowie (460 MW). inwestycja

w Stalowej Woli powinna zakończyć się w drugiej połowie 2014 r., pozostałe – w la-tach 2015-2016. Jeżeli wcześniej nie dojdzie do problemów z dostawami energii elek- trycznej, powinniśmy mieć najgorsze za sobą.

W razie potrzeby – importBiorąc pod uwagę unijną politykę klimatycz-no-energetyczną, coraz bardziej atrakcyjne wydają się elektrownie gazowe. Tym bardziej, że w 2014 r. powinien zostać uruchomiony Gazoport – alternatywne źródło dostaw. Wsparcie w zakresie dostaw energii elektrycznej może zapewnić import. Na razie zdolności importowe Polski są niewielkie, jednak ta sytuacja ma się zmienić. W połowie 2014 r. mają być zainstalowane w stacjach Krajnik i Mikułowa przesuwniki fazowe, które pozwolą zwiększyć zdolności importowe

z Niemiec do 1500 MW. Planowane połączenie z Litwą (2015 r.) to kolejne 600 MW. inne możliwości? uruchomienie połączenia z ukrainą i Białorusią, a może z Rosją, jeśli Polska zdecyduje się na współpracę przy budowie planowanej elektrowni atomowej w obwodzie kaliningradzkim. Planuje się także zmiany rynku hurtowego energii elektrycznej stymulujące inwestycje w nowe moce. W skrócie: odbiorcy wykupywaliby rezerwę mocy, zapewniając bardziej stabilne warunki do budowy nowych źródeł wytwarzania. Stopniowy wzrost cen energii elektrycznej jest nieunikniony, a to może z jednej strony być zachętą do nowych inwestycji, z drugiej – impulsem do lepszego gospodarowania energią elektryczną. Mamy więc szansę uchronić się przed przerwami dostaw elektryczności na większą skalę i ograniczyć prawdopodobieństwo blackoutu.

CHOć WSZELKiE PROGNOZy NiE POZOSTaWiaJą ZłudZEń, żE NadCHOdZi CZaS TRudNOśCi W ZaSPOKaJaNiu ZaPOTRZEBOWaNia Na ENERGię ELEKTRyCZNą, MOżNa OSTROżNiE PRZyJąć, żE KaTaSTROFy ENERGETyCZNEJ uNiKNiEMy

TRWa dySKuSJa O ZaGROżENiu PROBLEMaMi Z ZaSPOKOJENiEM dOSTaW ENERGii ELEKTRyCZNEJ W BLiżSZEJ i daLSZEJ PRZySZłOśCi. BRaKi iNWESTyCyJNE i KONdyCJa SEKTORa MOGą dOPROWadZić dO PRZEWyżSZENia POPyTu Nad POdażą. JEdNaK WidMO NiEdOBORóW NiE JEST ZJaWiSKiEM NOWyM

Te problemy ujawniają się już od kilku lat, szczególnie w okresach, kiedy przez kilkanaście dni występują bardzo niskie lub wysokie temperatury. Już dzisiaj praktyczna moc osiągalna Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE) jest niższa od teoretycznej. Struktura wiekowa wytwórców w Polsce jest niekorzystna, a dodatkowo dochodzą problemy związane z ochroną środowiska i ograni-czaniem emisji gazów cieplarnianych. To wszystko powoduje, że pierwsze problemy zaczniemy odczuwać w połowie obecnego dziesięciolecia, a po 2020 będą one bardziej odczuwalne. inwestycje w nowe moce są koniecznością, jednak trzeba też wziąć pod uwagę, że elektrownia powstaje 2,5-4,5 roku, ale od fizycznego rozpoczęcia budowy. Sprawy formalne związane z przygotowaniem inwestycji trwają wiele lat i dlatego już dzisiaj należałoby je rozpocząć. Budowa nowej elektrowni to bardzo poważny i długotrwały proces. Podjęcie decyzji o rozpoczęciu takiego projektu wymaga szczegółowych analiz i udokumentowania opłacalności inwestycji. dodatkowym problemem jest

WojciEcH kWiNTa PuBLicysTA

„BusinEssmAn.PL”

pioTr kukurBa dyrEkTor rozwoju EsBi invEsTmEnTs,

B. PrEzEs sPółki PsE oPErATor

rok 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030mocosiągalna 34 34,4 33,3 34,6 33,7 38,2 41 39,9 39,3 42 44,4 47,7zapotrzebowanienamoc 26,3 26,7 27,2 29 29,7 31,9 32,1 35,1 37,5 40 42 44

prognoza mocy osiągalnej i zapotrzebowania na moc Źródło: PSE Operator

rok 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020podaż 26,8 27,1 27,1 27,9 27 26,9 27,5 27,9 27,8 27,3 27,3 26,2 26,1popyt 25,1 25,97 26,5 27,25 28,25 28,64 29,35 29,85 30,48 31,15 31,88 32,63 33,15

prognoza popytu i podaży mocy Źródło: PGE

FOTO

: BE&

W

energia inaczej Polska Energia 2 (28) 2011

28 29

FOTO

: CEC

OM

HiS

TORi

aN.a

RMyL

iVE.

dO

dLi

VE.M

iL

FOTO

: WW

W.E

COFR

iEN

d.O

RG

FOTO

: Ea

ST N

EWS

sposób na deszczPOd KONiEC LaT 50. SądZONO, żE MOdyFiKOWaNiE POGOdy MOżE STać Się BRONią POTężNiEJSZą Od BOMBy aTOMOWEJ. aLE aTMOSFERyCZNE żyWiOły OKaZały Się NiESTEROWaLNE. MaJą ZByT dużO ENERGii JaK Na NaSZE OBECNE MOżLiWOśCi

W połowie zeszłego roku Tajlandia wspaniałomyślnie zaoferowała australij-skiemu stanowi Queensland swój patent na wytwarzanie deszczu. Tajlandczycy stosują go niemal co roku – zawsze, gdy monsun się ociąga i nie przynosi tyle deszczu, ile po-trzeba do nawodnienia pól. Samoloty roz-siewają wtedy jodek srebra w wyższych partiach chmur oraz sól kuchenną na niż-szych wysokościach. Mają w ten sposób sprawić, by kryształki lodu i wody urosły, a następnie spadły na ziemię. W Tajlandii badania nad modyfikowaniem pogody pro-wadzi sam król – stąd nazwa metody „kró-lewski deszcz”. Gdy leje jak z cebra, od razu wiadomo, czyja to zasługa.

co robić z nadmiarem?Kilka miesięcy po udostępnieniu metody australijczykom w ich kraju rzeczywiście lunęło straszliwie. Na przełomie zeszłego i obecnego roku Queensland nawiedziły ogromne powodzie. Nie była to jednak za-sługa „królewskiego deszczu”, lecz Oceanu Spokojnego, który posyłał w kierunku au-stralijskiego lądu potężne deszczowe cy-klony. Samoloty z jodkiem srebra i solą, owszem, mogą się przydać, gdy do Queens-land znów zawita susza. Ostatnio regular-nie daje się ona we znaki tamtejszemu rol- nictwu. Czy jednak pogoda może być posłuszna ludzkiej woli? Może, lecz nie musi – potwierdzają eksperci, podkreśla-jąc, że wiele zależy od skali ingerencji. Wobec potężnych zjawisk, takich jak mon-

suny czy huragany, jesteśmy chwilowo bez-silni. Każdy z tych żywiołów przynosi ze sobą tak gigantyczną ilość energii, że nic im zrobić nie zdołamy. Były jednak czasy, gdy w to wierzono. Kiedy tuż po ii wojnie światowej w laborato- rium firmy General Electric w miasteczku Schenectady w stanie Nowy Jork rozpoczy-nano eksperymenty z jodkiem srebra, wielu miało nadzieję, że będzie to cudowna broń przeciwko atlantyckim huraganom nawie-dzającym południowo-wschodnie stany uSa. W Schenectady pracował irving Lang-muir, laureat Nagrody Nobla w 1932 r. Jego współpracownikami byli Vincent Schaefer i Bernard Vonnegut (brat słynnego pisarza). To oni odkryli, że jeśli do chmury składają-cej się z przechłodzonych kropel wody do-dać drobiny jodku srebra, to kropelki zmie-nią się w lód. Co więcej, małe początkowo kryształki lodu będą się szybko powiększały, przyłączając kolejne krople wody. W końcu staną się tak duże, że opadną na ziemię, po drodze zmie-niając się w deszcz.

projekt cirrus Pierwszy eksperyment z wywoływaniem deszczu przeprowadzono na jesieni 1946 r. Był udany – naukowcy sprowokowali gwał-towny opad śniegu nad stanem Massachu-setts. Wkrótce za oceanem ruszył projekt Cir-rus, do którego przystąpiło wojsko. Listę celów szybko rozszerzono o badania nad ła-godzeniem siły huraganów. Zakładano, że iniekcja jodku srebra zaburzy strukturę chmur wokół cyklonu, co osłabi jego impet. Rok później na pokład bombowca załadowa-no kilkadziesiąt kilogramów jodku srebra. Sa-molot z nietypowym ładunkiem poleciał

w kierunku huraganu. Z prognoz wynikało, że potężny wir rozpłynie się ponad atlanty-kiem i nie powinien zagrozić ludziom. Znajdu-jący się w drugim samolocie badacze prowa-dzili obserwacje. Huragan wydawał się dość

obojętny na nieśmiałe próby ludzkiej ingeren-cji. Co prawda część chmur zniknęła, ale czy był to efekt interwencji człowieka? Nie wiado-mo. i oto niespodziewanie cyklon zawrócił i pognał w stronę lądu, gdzie powalił wiele do-mów. Wściekli mieszkańcy zażądali od pań-stwa rekompensaty. Przypomniano sobie, że podobne zwroty huraganów obserwowano wcześniej. Naukowcom się upiekło, bo do-wiedli, że ich wpływ na pogodę nie jest jednak tak duży, jak myśleli. i tu akurat się nie mylili.Założenia tamtego eksperymentu wydają się dziś naiwne. Cyklony tropikalne to ener-getyczne monstra. William Sheets, przez wiele lat dyrektor National Hurricane Cen-ter w Miami, obliczył kiedyś, że przeciętny huragan oddaje każdego dnia tyle energii w postaci ciepła, ile uwolniłoby się w wyni-ku eksplozji 400 bomb wodorowych o mocy 20 megaton. Pomysł, że tak potężne zjawi-sko można zatrzymać kilkudziesięcioma kilogramami proszku, wywołuje śmiech u współczesnych badaczy.

Projekt Cirrus został utajniony i wkrótce od-łożony na półkę. Jednak testy nad wywo- ływaniem deszczu były kontynuowane. W pierwszej połowie lat 50. próby modyfiko-wania pogody objęły jedną dziesiątą teryto-rium uSa. Od 1952 r. Biały dom miał na eta-cie eksperta w tej dziedzinie, powstał także specjalny komitet doradczy. Pod koniec lat 50. opublikował on raport, w którym ostrze-gał, że zasiewanie chmur może stać się w przyszłości bronią potężniejszą od bomby atomowej. W latach 60. podjęto ostatnią próbę osłabienia mocy atlantyckich cyklo-

aNdrzEj Hołdyspublicysta „Wiedzy i życia”

1947projekt cirrus Na pokład amerykańskiego bombowca załadowano kilkadziesiąt kilogramów jodku srebra. Samolot poleciał w kierunku huraganu. Znajdujący się w drugim samolocie badacze prowadzili obserwacje

1967Wietnam – operacja popeye Kosztem 22 milionów dolarów amerykańskie lotnictwo rozpylało jodek srebra, aby wywołać opady deszczu i utrudnić zaopatrzenie wojsk Wietkongu

2010parada zwycięstwa na pl. czerwonym w Moskwie Nie wiemy, czy piękne bezchmurne niebo nad rosyjską stolicą było w zeszłym roku wynikiem działania natury, czy może ingerencji człowieka

FOTO

: CO

RBiS

siła 400 bombwodorowych o mocy 20 megaton – taką ilość energii oddaje każdego dnia swojej aktywności przeciętny huragan

nów. Jednak wyniki eksperymentów były nie-jednoznaczne. W kolejnej dekadzie zanie-chano prób i do dziś do nich nie powrócono.

jeśli nie huragan, to...Pojedynek z potężnymi huraganami został przegrany. Trzeba było ograniczyć cele. Za pomocą jodku srebra zaczęto rozpraszać zimną mgłę wokół lotnisk, powstrzymywa-no grad i burze śnieżne, wywoływano deszcz i śnieg. Wiele takich eksperymentów miało cel militarny. Na przykład w latach 1967-72 amerykanie próbowali modyfiko-

wać pogodę w Wietnamie Północnym w ra-mach tajnej operacji Popeye. Wojskowe sa-moloty rozrzucały jodek srebra w chmurach monsunowych, by sprowokować ulewne deszcze i katastrofalne powodzie. Te i po-dobne przedsięwzięcia skończyły się po podpisaniu w 1977 r. w Genewie konwencji ENMOd o zakazie militarnego używania technik modyfikacji środowiska naturalne-go. Jednak zastosowania cywilne często oddziela od militarnych bardzo cienka linia. W gruncie rzeczy wspomniana na początku Tajlandia robi to, co amerykanie przed 40 laty w Wietnamie: próbuje ingerować w monsuny. Podobne testy przeprowadza się w sąsiednich krajach. ich wyniki są moc-no dyskusyjne. Zasiewanie chmur nie ma dziś najlepszej prasy ze względu na wysokie koszty i duże ryzyko porażki. Mimo to wciąż jest prakty-kowane w ponad 20 krajach, w tym w Rosji, a wcześniej w Związku Radzieckim, gdzie eksperymenty z modyfikowaniem pogody mają długą tradycję. Chmury rozpraszano tam (z różnym skutkiem) zawsze przed ob-chodami dnia Zwycięstwa w Moskwie. Ostatnio pojawił się nawet plan zmniejsze-nia w ten sposób opadów śniegu zimą w ro-syjskiej stolicy, co niezbyt spodobało się okolicznym rejonom – wszak zmuszone do tego chmury mogłyby się pozbyć śniegu wcześniej nad innymi miejscowościami. Na dużą skalę strzelają do chmur Chińczycy, aby wywołać deszcz w suchych regionach kraju albo rozproszyć deszczowe chmury, jak podczas olimpiady w 2008 r. Nadal też modyfikuje się pogodę w uSa. Od niedaw-na w stanie Wyoming naukowcy sprawdza-ją, czy wywołując dodatkowe opady śniegu, można zwiększyć zasoby wody pitnej z wio-sennego topnienia pokrywy śnieżnej. – Tyle być może uda nam się osiągnąć – mówi Roelf Bruintjes, ekspert od modyfiko-wania pogody z National Center for atmo-spheric Research w Boulder, autor tego eks-perymentu. Tyle zostało z marzeń sprzed pół wieku o kontrolowaniu na wielką skalę zja-wisk pogody. i bardzo dobrze.

FelietOn Polska Energia 2 (28) 2011

30

To jest właściwa koncepcja sztuki – zawsze patrzeć na jasną stronę życia (i proszę nie dociekać, co jeszcze śpiewa w tej piosence Monty Python). Mniej stresu wtedy, gdy dookoła wszystkim gotuje się krew. Warto o tym pamiętać zwłaszcza te-raz, gdy sytuacja gospodarcza i społeczna na świecie i – do pewnego stopnia – u nas nie sprzyja optymizmowi. Niestety, jednym ze skutków globalizacji jest silny wpływ wszystkiego na wszystko. Rewolty i prote-sty w Egipcie? Rosną ceny ropy, choć akurat tej w kraju faraonów jest tyle, co kot napła-kał, a Kanału Sueskiego żadna strona nie odważy się zamknąć. Rosnące ceny żywno-ści w afryce Północnej? Rosną i na całym świecie, także nad Wisłą. a przecież Polska ze swoim rolniczym potencjałem powinna spać spokojnie. dziś każdy obrywa, choćby rykoszetem. Mamy też krajowe podwórko zjawisk kurio-zalnych lub niepokojących. Przez lata fa-chowcy i specjaliści rozwijali transport kole-jowy, aż doszli do tego etapu, że mało kto chce koleją jeździć. Może i dobrze, bo wago-ny się mniej niszczą. Ze świecą szuka się kandydatów na prezesa PKP intercity – nikt już nie chce być kozłem ofiarnym. i co robi kolej w takiej sytuacji? Podnosi ceny bile-tów. Robiła to też wcześniej, wykorzystując wzrost podatku VaT. Przedstawiciel Przewo-zów Regionalnych tłumaczył, że wzrost ceny z 24 na 25 zł jedynie pokrywa tę zmianę. dla przewozów pasażerskich stawka zmieniła się z 7 na 8 proc. Nie wiem, gdzie ów osob-nik uczył się arytmetyki, ale ja w szkole. i nie lubię, gdy ktoś wciska mi kit. inne prob-lemy ma elektroenergetyka, ale i tu znale-zienie nowego prezesa urzędu Regulacji Energetyki graniczy z cudem. Straceniec albo twardziel bez sumienia – tylko tacy wchodzą w grę. Poza odpowiedzialnością, niedofinansowaniem i masą pracy, w końcu nadejdzie dzień, kiedy zostaną uwolnione

TAURON_210x297_3.indd 1 2/16/11 4:30 PM

ciesz się z tego, co maszZWyKLE, By uNiKNąć NaRZEKaCTWa, STaRaM Się dOSTRZEGać POZyTyWNE STRONy dOTyCZąCyCH MNiE SPRaW. OT, Na PRZyKład WidZę HONORaRiuM Na KONCiE. JaKiE NiSKiE! – REaGuJę auTOMaTyCZNiE. i ZaRaZ Się POCiESZaM: aLE JEST, a MOGłOBy GO NiE Być

RyS:

aN

dRZ

EJ G

uTK

OW

SKi

WojciEcH kWiNTapublicysta „Businessman.pl”

taryfy dla gospodarstw domowych. i jeśli ktokolwiek myśli, że dzięki wolnemu rynko-wi spadną ceny, to niech pamięta, że naiw-ność podobno jest cnotą. Gorzej jeszcze: impulsów do wzrostu cen jest więcej. Wzrost udziału zielonej energii to wzrost cen elek-tryczności. Wdrożenie ustawy o efektywno-ści energetycznej, o ile uda się ją wreszcie przegłosować, będzie kosztować jakieś 2 mld zł. Oszczędzaj, a zabulisz jak za woły. Powikłany system aukcji dla ubiegających się o prawo do wystawienia białych certyfi-katów może spowodować, że będzie jeden zwycięzca i stado frajerów, którzy coś, owszem, wdrożyli, ale nic z tego nie mają. Według możnych z branży, podnosząc efek-tywność energetyczną, zapłacimy za prąd o 3 proc. więcej. Niewiadomą pozostaje sy-stem derogacji – stopniowego zwiększania obowiązku zakupu pozwoleń na emisję dwutlenku węgla. Jeśli tej derogacji nie bę-dzie, to pojawi się groźba cenowego tsuna-mi. ale może dzięki temu wyprowadzi się z Polski przemysł energochłonny – spadnie zapotrzebowanie na energię i będzie lżej.

Przekażcie tę radosną wieść pracownikom hut i cementowni.Na razie jeszcze żyjemy podobno spokoj-nie, ale lekko nie będzie. Ze statystyk Euro-statu wynika, że energia elektryczna w Pol-sce już nie należy do najtańszych w uE. Cena dla gospodarstw domowych (z po-datkami) jest wyższa niż w Finlandii, Fran-cji i Grecji, nie wspominając o krajach byłe-go RWPG. Ceny dla przemysłu stawiają nas w gronie europejskich średniaków. Mniej płacą przedsiębiorstwa z Francji, Finlandii, Szwecji, Portugalii, Grecji, a nawet danii – ograniczając się do państw starej uE. Mowa o żywej gotówce, nie jakichś paryte-tach siły nabywczej! a jak złoty się umocni do euro, to oficjalnie będzie jeszcze drożej. Jak śpiewano w Kabarecie Olgi Lipińskiej: „Ciesz się z tego, co masz, albo przynaj-mniej śmiej, ciesz się z tego, co jeszcze masz – jutro będziesz miał mniej”. i żeby znaleźć pozytyw w całej tej sytuacji: drogo czy tanio – mamy własny węgiel i możemy energię elektryczną wytwarzać sami. Nie wszyscy mają taki komfort.

ford.pl

Nie do każdego zadania dotrzesz zwykłą drogą. Ford Transit z unikalnym elektronicznie sterowanym systemem napędu na wszystkie koła AWD to zdecydowanie lepsze właściwości trakcyjne podczas jazdy w terenie i po bezdrożach. Dzięki niemu, śliskie nawierzchnie lub grząski teren nie będą już stanowiły przeszkody w dotarciu do infrastruktury energetycznej. Dostępny jako furgon lub podwozie z kabinąze specjalistycznymi zabudowami według szczególnych wymagań użytkowników. Szczegóły w Centrach Pojazdów Dostawczych u Autoryzowanych Dealerów Ford.

Napęd na cztery koła? Ford Transit AWD.

Białystok Biacomex (85) 664 44 98 | Bielsko-Biała Auto-Boss (33) 829 52 17 | Chorzów Auto-Boss 698 649 873 | Częstochowa Frank - Cars 698 634 414 | Elbląg Gołębiewski 696 485 124 | Gdynia Euro-Car (58) 667 32 25 | Gliwice City Car (32) 330 17 37 | Katowice Multexim (32) 200 99 00 | Koszalin Bemo Motors (94) 316 84 24 | Kraków Euro Car (12) 252 00 00 | Kraków Partner (12) 662 00 00 | Lubin Re-Wo (76) 727 76 61 | Nowy Sącz Wikar (18) 414 04 11 | Opole Chwaliński (77) 400 90 09 | Poznań Bemo Motors (61) 890 09 42 | Poznań Bemo Motors (61) 874 77 73 | Rybnik Ren-Car (32) 793 77 93 | Rzeszów Res Motors (17) 850 30 16 | Szczecin Bemo Motors (91) 420 04 33 | Szczecin Bemo Motors (91) 444 40 00 | Warszawa Auto Plaza (22) 447 72 03 | Warszawa Bemo Motors (22) 574 22 22 | Warszawa Omc Motors (22) 510 00 25 | Wrocław Germaz (71) 349 02 22

POLSKA ENERGIA 210x297 trans_awd.indd 1 2/14/11 12:05 PM