PËRMBAJTJA

Çështje Civile

Nr.i vendimit Data PALËT Faqe

119.02.2014Romina Shkreli kundër Nargis Lungu (Shkreli)3

413.10.2014Ankues: Albano Çepele

Subjekt i Interesuar: Këshilli i Lartë i Drejtësisë18

527.10.2014Suzana Frashëri kundër Ministria e Drejtësisë

Tiranë në mungesë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë31

Çështje Administrative

210.03.2014Hyrjet Havaraj kundër Isa Gjonzeneli,

Zelika Xhani, Shadije Malaj, Bardho Gjonzeneli,

Agjencia e Kthimit dhe Kompensimit të Pronave

Vlorë, Sose Havari; Dallëndyshe Çekrezi;

Afrim Havari; Ndriçim Havari; Seksioni i

Administrimit dhe i Mbrojtjes se Tokës Vlorë.42

328.04.2014Marjana Përnuca kundër Gjok Shota, Komisioni

Vendor i Vlerësimit të Titujve të Pronësisë pranë

Prefektit të Qarkut Durrës, Xhentil Kupe, Komuna

Bubq, Zyra Vendore e Regjistrimit të Pasurive të

Paluajtshme Krujë51

Çështje Penale

1 10.03.2014Kërkues: Prokuroria e Rrethit Gjyqësor Shkodër

I pandehur: Ervis Nurkaj85

2 03.11.2014Kërkues: Erion Borakaj

Kundër: Prokuroria pranë Gjykatës për Krime të

Rënda108

ÇËSHTJE CIVILE

Nr.1/5 i Regj. Themeltar

Nr.1 i Vendimit

VENDIM

NË EMËR TË REPUBLIKËS

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë të përbërë nga:

Xhezair Zaganjori Kryesues

Ardian NuniAnëtar

Evelina QirjakoAnëtare

Guzim Zenelaj Anëtar

Majlinda AndreaAnëtare

Aleksandër MuskajAnëtar

Mirela FanaAnëtare

Medi Bici Anëtar

Edomond Islamaj Anëtar

Shkëlzen SelimiAnëtar

Artan ZeneliAnëtar

Admir Thanza Anëtar

Tom Ndreca Anëtar

Artan BrociAnëtar

në seancën gjyqësore publike të datës 19.02.2014 morën në shqyrtim çështjen civile nr.1/5 akti që u përket palëve:

PADITËSE: ROMINA SHKRELI

E PADITUR: NARGIS LUNGU (SHKRELI), përfaqësuar nga av. Islam Llapi.

OBJEKTI:

Pavlefshmëri testamenti nr.6, dt.13.02.1996

lënë nga testatorja Lejla Shkreli,

pjesërisht përsa i përket pjesës prej 1/3

për shkak se ka prekur rezervën ligjore.

Njohjen time si trashëgimtare të Lelja Shkrelit me 1/3 pjesë të pasurisë

që i vjen nga babai Hysref Frashëri, që ndodhet në Komunën Kamëz

dhe që janë konkretisht: një shtëpi dy katëshe me 4 dhoma,

truall dhe tokë bujqësore, të cilat figurojnë në emër të Hysref Frashërit

në zyrën e Hipotekës me nr.586, dt.18.01.1930 , nr.587, dt.18.12.1930

dhe nr.517, dt.13.11.1930.

baza ligjore : Nenet 92/a , 317, 361, 379, 407 e 412 të K.Civil.

Neni 153 i K.Pr.Civile.

Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë me vendimin nr.2699, datë 02.04.2010 ka vendosur:

“Rrëzimin e kërkesë padisë.”

Gjykata e Apelit Tiranë me vendimin nr.1192, datë 27.05.2011 ka vendosur:

“Lënien në fuqi të vendimit nr.2699, datë 02.04.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë.”

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTË

pasi dëgjuan relatimin e çështjes nga gjyqtarët Admir Thanza dhe Aleksandër Muskaj; përfaqësuesin e palës rekursuese av.Arben Hakani, që kërkoi: ndryshimin e vendimit nr.2699, datë 02.04.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, vendimit nr.1192, datë 27.05.2011 të Gjykatës së Apelit Tiranë dhe pranimin e padisë sipas objektit; përfaqësuesin e palës së paditur av.Islam Llapi, që kërkoi: lënien në fuqi të vendimit nr.2699, datë 02.04.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë dhe vendimit nr.1192, datë 27.05.2011 të Gjykatës së Apelit Tiranë; si dhe pasi biseduan çështjen në tërësi,

V Ë R E J N Ë

A. RRETHANAT E ÇËSHTJES.

1. Nga aktet e administruara në dosjen gjyqësore konstatohet se gjykatat e faktit kanë pranuar të provuar se e ndjera Lejla Shkreli në gjallërinë e saj ka disponuar një pjesë të pasurisë së saj për kohën pas vdekjes, me anën e testamentit nr.6 Regj., dt.13.02.1996 para noteres Meri Cala duke përcaktuar si trashëgimtare testamentare vajzën e saj Nargis Lungu (Shkreli).

2. Sipas disponimit në testament testatorja Lejla Shkreli deklaronte se: “emëroj trashëgimtare testamentare, vajzën time Nargis Lungu (Shkreli) e bija e Mehmetit dhe Lejlasë, të cilës i lë si trashëgimi të gjitha pronat që unë trashëgojë nga babai im Hysref Frashëri, që ndodhen në Komunën Kamëz dhe që janë konkretisht një shtëpi dykatëshe, me katër dhoma, truall dhe tokë bujqësore, të cilat figurojnë të regjistruara në pronësi të babait tim Hysref Frashëri, në zyrën e Hipotekës së Tiranës, me nr.586, dt. 18.01.1930, me nr.587, dt. 18.12.1930, dhe me nr.51,7 dt.13.11.1930. Ajo do të marrë atë pjesë që unë trashëgoj nga babai im Hysref Frashëri, por duke patur parasysh pjesët që do të kthehen nga Komisioni i Kthimit dhe Kompensimit të Pronave ish Pronarëve”.

3. E ndjera ka vdekur në datë 12.10.2002 dhe në datë 28.06.2003 është mbajtur procesverbali për çelje të trashëgimisë testamentare me nr.3078 Rep., nga notere Liri Gjoliku.

4. Me vendimin nr.6264, datë 17.02.2004 të Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë është lëshuar dëshmia trashëgimisë testamentare të trashëgimlënëses Lejla Shkreli. Gjatë këtij gjykimi, gjykata ka thirrur kryesisht dhe të atin e paditëses, vëllanë e të paditurës, Tarik Shkreli. Ky i fundit ka deklaruar para gjykatës se ka qenë në dijeni të testamentit të hartuar nga nëna e tij. Sipas deklarimeve të Tarik Shkrelit pasqyruar në procesverbalin gjyqësor të datës 17.02.2004 të dosjes nr.6264 vendimi, rezulton se e ëma ka lënë pasuri kur ka qenë gjallë për djemtë, ndërsa motrës, të paditurës Nargis Lungut ia ka lënë me testament si dhe nëna nuk është penduar për këtë.

5. Sa më sipër provohet me praktikën e dosjes gjyqësore nr.6264 vendimi, datë 17.12.2004 të Gjykatës Shkallës Parë Tiranë, bashkëlidhur provave.

6. Gjithashtu gjatë gjykimit rezultoi e provuar se me kontratën e dhurimit 19.07.1995 me nr.1838 Rep., nr.459 Kol., dhuruesja Lejla Shkreli i ka dhuruar Tarik Shkrelit pjesën e saj prej ¼ të një trualli prej 1000 m2 të ndodhur pranë Kuvendit të Republikës; me kontratën e dhurimit nr.1021 Rep., nr.110 Kol., datë 16.05.1997 dhuruesja Lejla Shkreli i ka dhuruar pranuesit të dhurimit Tarik Shkreli pjesën prej 15/540 të pronës që i ka ardhur si trashëgimi nga Zija Toptani, sipërfaqe trualli prej 5000 m2, ku ndodhet ndërtesa e Akademisë Shkencave shtëpi pronari, etj.

7. Gjithashtu rezulton e provuar se me vendimin nr.6479, datë 09.07.2008 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë është pranuar kërkesa e Vildan Shkrelit për lëshimin e dëshmisë së trashëgimisë ligjore për Mehmet dhe Lejla Shkrelin, prindërit e tij. Sipas këtij vendimi rezulton se trashëgimtarë ligjorë të radhës së parë për Mehmet Shkrelin janë Lejla Shkreli dhe fëmijët Vilda, Tarik dhe Nargis Lungu, ndërsa trashëgimtarë ligjorë të radhës së parë të Lejla Shkrelit janë: Vildan Shkreli, Tarik Shkreli dhe Nargis Lungu.

8. Paditësja Romina Shkreli, i është drejtuar gjykatës me anën e kësaj kërkesë padie, duke pretenduar se testamenti i përpiluar dhe nënshkruar me dt.13.02.1996 nga ana e testatores Lejla Shkreli përpara noteres Meri Cala është i pavlefshëm në pjesën që prek rezervën ligjore në favor të paditëses Romina Shkreli e bija e Tarik Shkrelit e mitur në kohën e çeljes së trashëgimisë.

B. PROCEDURA GJYQËSORE.

9. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë me vendimin nr.2699, datë 02.04.2010 ka vendosur:

- Rrëzimin e kërkesë-padisë.

10. Gjykata e Apelit Tiranë me Vendimin nr.1192, datë 27.05.2011 ka vendosur:

- Lënien në fuqi të vendimit nr.2699 datë 02.04.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë.

11. Kundër vendimit të gjykatës së apelit, në mbështetje të Nenit 472 të K.Pr.Civile, ka ushtruar rekurs paditësja Romina Shkreli, e cila kërkon prishjen e vendimit duke parashtruar këto shkaqe:

· Vendimet e gjykatës janë rezultat i keqzbatimit të ligjit nenit 361/2, 377 dhe në lidhje me nenet 379 dhe 381 të Kodit Civil në të cilët përcaktohet qartazi se cilët trashegimtarë përfitojnë nga statusi i rezervës ligjore. Jurisprudenca në vite nëpërmjet dallimit të trashëgimisë ligjore me atë testamentare, ka mbajtur qëndrimin konstant për trashëgimtarët që përfitojnë statusin e rezervës ligjore në një trashëgimi testamentare. Gjykata ka keqzbatuar rregullin e gjithëditur se, kur në disponim me testament rezulton në kundërshtim me ligjin, akti është absolutisht dhe jo relativisht i pavlefshëm. Afati 3 vjeçar sipas nenit 411 të Kodit Civil lidhet vetëm për testamentin relativisht të pavlefshëm.

· Përjashtimi nga trashëgimia i rezervatit ligjor, është disponim që bie ndesh me një urdhërim të ligjit, prandaj testamenti (akt i njëanshëm mortis causa) për këtë pjesë është absolutisht i pavlefshëm pra i paparashkrueshëm.

· Gjykata e apelit shfaqi edhe parregullsi që lidhen me procesin e rregullt dhe parimin e sigurisë juridike.

· Gjykata keqzbatoi nenin 361/II, 377 të kombinuar me nenin 379 dhe 381 të K.C në të cilët përcaktohet qartazi se cilët trashëgimtarë përfitojnë nga statusi i rezervës ligjore.

· Testamenti noterial i përpiluar në vitin 1996 i çelur më datë 12.10.2002 në përmbajtje duke përjashtuar nga trashëgimia, paditësen pasardhësen (mbesën) e testatores, e cila në kohën e çeljes ishte e mitur (15) vjeç, bazuar në nenin 318 i K.C, është i pavlefshëm për këtë pjesë të disponimit pasi bie ndesh me ligjin. Gjykata në këtë rast ka zbatuar keq ligjin.

· Gjykata e apelit keqzbatoi ligjin nenin 361/2 i K.Civil kur arsyetoi se: “....ky formulim është kështu vetëm në botimin e ri të vitit 2009, para këtij viti që nga viti 1994 mungonte përcaktimi ose fraza....i përjashtuar nga trashëgimia”. Nëse ka kontestime për përmbajtjen e tekstit të ligjit gjykata bazohet në tekstin e botimit zyrtar (neni 117/1 i KSH). Përveç ligjbërësit askush nuk mund ta ndryshojë ligjin. Ndryshimi i normës që sipas gjykatës së apelit ka ndodhur në vitin 2009 nuk ka ardhur si shkak i ndryshimit të ligjit, por si rezultat i një pavëmendje në ribotimet pas vitit 1999 nga QPZ.

C. ARSYETIMI LIGJOR I GJYKATAVE.

12. Gjykata e Rrethit Gjyqësor Tiranë me vendimin nr.2699, datë 02.04.2010 lidhur me faktin në se trashëgimtari Tarik Shkreli (babai i paditëses) është përjashtuar nga trashëgimia ka arsyetuar:

“Në interpretim të saktë të normave të mësipërme juridike, del se trashëgimlënësja Lejla Shkreli nuk mund të përjashtojë nga trashëgimia ligjore fëmijët e saj të mitur ose të mitur të tjerë që trashëgojnë me zëvendësim, në kuptim të nenit 361/2 të Kodit Civil. Trashëgimlënësja nuk ka pasur fëmijë të saj të mitur. Sipas nenit 361/2 të Kodit Civil rastet kur fëmijët e fëmijëve thirren në trashëgimi me zëvendësim janë taksative dhe të përcaktuara qartësisht. Raste të tilla janë: fëmija ka vdekur përpara trashëgimlënësit; trashëgimtari ka hequr dorë nga trashëgimia; trashëgimtari është bërë i padenjë për të trashëguar; trashëgimtari është përjashtuar nga trashëgimia; nëse një nga rastet e mësipërme do të vërtetohej për trashëgimtarin Tarik Shkreli , atëherë në vend të tij do të thirrej apo do të hynte në trashëgimi me zëvendësim, fëmija i tij i mitur, Romina Shkreli. Rezulton se Tarik Shkreli nuk ka vdekur para trashëgimlënëses, nuk ka hequr dorë nga trashëgimia dhe nuk është bërë i padenjë për të trashëguar. Por a është përjashtuar trashëgimtari Tarik Shkreli nga trashëgimia? Gjykata konstaton se në testament testatorja Lejla Shkreli nuk është shprehur se përjashton nga trashëgimia Tarik Shkrelin dhe asnjë prej fëmijëve të tjerë. Testatorja Lejla Shkreli është shprehur vetëm për një pjesë të pasurisë së saj, dhe jo për gjithë pasurinë. Siç ka deklaruar vetë Tarik Shkreli në seancën gjyqësore të çeljes së dëshmisë së trashëgimisë testamentare, ai ka përfituar nga pasuria e nënës së tij. Testamenti nuk emëron si trashëgimtare universale për gjithë pasurinë e trashëgimlënëses atë që ka dhe atë që do t’i vijë në të ardhmen, të paditurën Nargis Lungu, por vetëm për një pjesë të pasurisë e ndjera ka shprehur dëshirën dhe vullnetin e saj që t’ia lërë pas vdekjes së saj vajzës, të paditurës Nargis Lungu. Pra, nga testamenti rezulton që ai limitohet në sende individualisht të përcaktuar, të regjistruar në Zyrën e Hipotekës. Në rastin konkret kemi trashëgimi testamentare me titull të posaçëm ku thirrja në trashëgim i referohet sendeve të caktuara, duke përcaktuar dhe personin që do të ketë përfitimin pasuror. Në këtë rast trashëgimia testamentare konkurron me trashëgiminë ligjore. Pra kemi një testament në të cilin testatorja ka disponuar vetëm për një pjesë të pasurisë së saj pa u shprehur për të gjithë pasurinë që mund ti vijë si trashëgimtare e Mehmet Shkrelit apo si trashëgimtare e Hysref Frashërit, etj. Për këtë pjesë të pasurisë së të ndjerës kemi trashëgiminë ligjore. Pra a ka përjashtuar testatorja trashëgimtarin Tarik Shkreli që në vend të tij të hyjë me zëvendësim paditësja? Gjykata konkludon se trashëgimtari Tarik Shkreli nuk është përjashtuar nga trashëgimia ligjore që në vend të tij të hyjë me zëvendësim fëmija e tij e mitur. Testatorja nuk ka lënë jashtë trashëgimisë fëmijë të saj të mitur apo të mitur të tjerë që trashëgojnë më zëvendësim. Nuk ka trashëgimtarë rezervatarë pasi nuk ka një përjashtim për fëmijët e saj madhorë apo të ketë një disponim në testament për gjithë pasurinë e të ndjerës. Në testament, testatorja shprehet për një pronë të përcaktuar e cila ka qenë e babait të saj, dhe me vendim të Komisionit të Kthimit të Pronave do t’i kthehet. Pretendimi se kemi të bëjmë me një pasuri që do të vijë në të ardhmen nuk qëndron pasi kthimi i pronës nga Komisioni i Kthimit e Kompensimit të Pronave ish-Pronarëve nuk konsiderohet mënyrë e re fitimi pronësie, por kemi të bëjmë me rivendosje të së drejtave të pronësisë të mohuara më parë. (Shih vendimin unifikues nr.24, datë 13.03.2002 të Gjykatës së Lartë). Për këtë shkak padia duhet rrëzuar”.

13. Gjykata e Apelit Tiranë me lidhur me interpretimin e nenit 361 të Kodit Civil Vendimin nr.1192, datë 27.05.2011 ka arsyetuar:

“Për Kolegjin Civil të kësaj gjykate, së pari është me rëndësi të sqarojë se vetë Kodi Civil ka dy përcaktime të ndryshme në kohë të ndryshme. Në paragrafin e dytë të nenit 361 të Kodit Civil përcaktohet se: “Kur një nga fëmijët ka vdekur para trashëgimlënësit, është bërë i padenjë për të trashëguar, ka hequr dorë nga trashëgimi, ose është përjashtuar nga trashëgimi, në vend të tij hyjnë me zëvendësim fëmijët e tij dhe kur për shkaqet e mësipërme nuk mund të jenë trashëgimtarë, vijnë në trashëgim të paslindurit e tyre pa kufizim”. Kjo dispozitë është e formuluar kështu vetëm në botimin e ri të Kodit Civil të vitit 2009, pasi para këtij viti, që nga viti 1994 kur Kodi është miratuar me ligjin nr.7850, datë 29.07.1994 mungonte pikërisht përcaktimi që zgjidh konfliktin gjyqësor të rastit në shqyrtim fraza “ose i përjashtuar nga trashëgimia”. Ndaj veprimi juridik, testamenti i hartuar në Shkurt të 1996 nuk ka cenuar asnjë element të ligjit të kohës. Ndryshimi i fundit në Kodin Civil, para vdekjes se testatores kur dhe është afati i çeljes së trashëgimisë testamentare është me ligjin nr.8781, datë 03.05.2001 dhe që nuk ka parashikuar një përcaktim të tillë. Pra, në kohën e lëshimit të testamentit si dhe të çeljes së testamentit në ligj nuk është parashikuar kur trashëgimtari “të jetë përjashtuar nga trashëgimia”. Në rastin në gjykim ndryshe nga sa arsyeton gjykata e shkallës së parë, babai i paditëses në proces, shtetasi Tarik Shkreli për pjesën e pasurisë së disponuar me testament është i përjashtuar nga trashëgimia, por meqenëse nuk është i parashikuar ky përjashtim në ligjin e kohës nuk përfiton rezervë ligjore e bija e tij pasi nuk thirret në radhën e zëvendësimit parashikuar në nenin 361 të Kodit Civil. Testamenti është çelur në vitin 2002, kur nuk ishte parashikuar rasti i përjashtimit të të gjallit si trashëgimtar ligjor nga trashëgimia, ndryshim ky i bërë në vitin 2009 në ribotimin e Kodit Civil dhe për të cilin mund të shprehen vetëm Kolegjet e Bashkuara për të verifikuar një praktikë që mund të jetë e ndryshme, por për të cilën kjo gjykatë nuk ka informacion dhe nuk është lëndë e saj.”

14. Pasi shqyrtoi në seancë gjyqësore rekursin e paraqitur nga pala paditëse, në vlerësim të përmbajtjes së dispozitave ligjore që gjetën pasqyrim dhe më lart në këtë vendim, por dhe praktikës gjyqësore, Kolegji Civil i Gjykatës së Lartë çmoi se rekursi konkret do të duhet të shqyrtohet nga Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë për të arritur eventualisht në një unifikim të praktikës gjyqësore duke shtruar për zgjidhje këto çështje:

· 1. Referuar parashikimeve të nenit 379 të K.Civil:

· Cilët janë rastet kur fëmijët e fëmijëve hyjnë me zëvendësin si trashëgimtarë?

· 2. Referuar parashikimeve të nenit 361 të K.Civil:

2.1. Si duhet kuptuar dhe zbatuar parashikimi “kur njëri nga fëmijët është i përjashtuar nga trashëgimi”?

2.2. Nëse testatori disponon me testament me titull të posaçëm një pjesë të pasurisë së tij trashëgimore në favor vetëm të njërit nga fëmijët e tij, fëmijët e tjerë a do të konsiderohen si të përjashtuar nga trashëgimi?

2.3. Nëse testatori, çdo përfituesi nga rezerva ligjore i cakton pjesë nga pasuria e tij trashëgimore, që është më e vogël se pjesa që do t’u takonte atyre nëse do të thirreshin si trashëgimtarë ligjorë, a përbën kjo shkak për pavlefshmëri të testamentit për cenim të rezervës ligjore?

· 3. Referuar nenit 411 të K.Civil, afati i parashkrimit të padisë për pavlefshmërinë e testamentit a i shtrin efektet mbi çdo lloj pavlefshmërie apo vetëm për pavlefshmërinë relative?

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë shtruan për diskutim nëse çështja është e atij lloji për unifikim të praktikës gjyqësore dhe konkluduan se, nuk jemi para rastit të njësimit të praktikës gjyqësore, për arsye se nuk konstatohet ekzistenca e praktikave “të ndryshme e të mëparshme” të Kolegjeve të thjeshta. Pra nuk ndodhemi përpara rasteve të parashikuara në nenin 481 të K.Pr.Civile.

Në vijim të sa më sipër Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë gjykojnë të mos njësojnë praktikën gjyqësore, por të mjaftohen vetëm me zgjidhjen në themel të çështjes duke verifikuar shkaqet e paraqitura në rekurs dhe pretendimet e palëve në gjykim.

D. LIGJI I ZBATUESHËM.

15. Neni 317 i Kodit Civil parashikon: “Trashëgimia me ligj zbatohet kur trashëgimlënësi nuk ka bërë testament, ose ka bërë vetëm për një pjesë të pasurisë së tij, ose kur testamenti është tërësisht ose pjesërisht i pavlefshëm”.

16. Neni 360 i Kodit Civil: “Trashëgimtarët ligjorë janë fëmijët, fëmijët e fëmijëve, bashkëshorti, prindërit, vëllezërit e motrat dhe fëmijët e vëllezërve e të motrave të paravdekur, gjyshi e gjyshja e të paralindurit e tjerë, personat e paaftë për punë në ngarkim të trashëgimlënësit, të afërmit e tjerë deri në shkallën e gjashtë, si dhe shteti. Këta thirren në trashëgim sipas radhës të caktuar në këtë Kod. ”.

17. Neni 361 i Kodit Civil: “Në radhë të parë thirren në trashëgim fëmijët dhe bashkëshorti i aftë ose i paaftë për punë, duke trashëguar secili në pjesë të barabarta. Kur një nga fëmijët ka vdekur para trashëgimlënësit, është bërë i padenjë për të trashëguar, ka hequr dorë nga trashëgimi, ose është i përjashtuar nga trashëgimi, në vend të tij hyjnë me zëvendësim fëmijët e tij dhe kur për shkaqet e sipërme nuk mund të jenë trashëgimtarë, vijnë në trashëgim të paslindurit e tyre pa kufizim. Në këtë rast, pjesa e prindit që nuk trashëgon, ndahet ndërmjet të paslindurve në pjesë të barabarta. Kur përveç bashkëshortit nuk ka trashëgimtarë të tjerë të radhës së parë, në trashëgim thirren ata të radhës pasardhëse të parashikuar në nenin 363 të këtij Kodi dhe kur nuk ka të tillë, thirren trashëgimtarët e radhës tjetër pasardhëse të parashkruara prej nenit 364 të këtij Kodi. Në çdo rast bashkëshorti merr 1/2 pjesë të trashëgimit. Kur nuk ka trashëgimtarë të radhëve të sipërme, trashëgimi i mbetet bashkëshortit pasjetues.”.

18. Neni 371 i Kodit Civil: “Trashëgimtarë të paaftë për punë janë ata që në kohën e vdekjes së trashëgimlënësit nuk kanë mbushur moshën 16 vjeç, ose 18 vjeç kur vazhdojnë mësimet, burrat që kanë mbushur moshën 60 vjeç dhe gratë që kanë mbushur moshën 55 vjeç, si dhe, pavarësisht nga mosha, ata që janë invalidë të grupit të parë dhe të grupit të dytë.”.

19. Neni 379 i Kodit Civil: “Trashëgimlënësi nuk mund të përjashtojë nga trashëgimia ligjore fëmijët e tij të mitur ose trashëgimtarë të tjerë të mitur që trashëgojnë me zëvendësim (neni 361, paragrafi i dytë), si dhe trashëgimtarët e tij të tjerë të paaftë për punë në qoftë se thirren në trashëgim, dhe as të cenojë me testament në çdo mënyrë qoftë, pjesën që u takon këtyre trashëgimtarëve në bazë të trashëgimisë ligjore, përveç kur këta janë bërë të padenjë për të trashëguar.”.

20. Neni 407 i Kodit Civil: “Testamenti është i pavlefshëm kur disponimi me testament i trashëgimlënësit, i përjashton nga trashëgimia ligjore trashëgimtarët e tij të mitur ose të paaftë për punë, ose cenon pjesën e tyre ligjore.”.

21. Neni 412 i Kodit Civil: “Kur disponimi me testament është i pavlefshëm për shkak se disponimi nga trashëgimlënësi ka përjashtuar nga trashëgimia ligjore trashëgimtarët e tij të mitur ose të paaftë për punë, ose cenon pjesën e tyre ligjore (neni 407), trashëgimtari, i përjashtuar nga trashëgimi ose të cilit i është cenuar pjesa ligjore, ka të drejtë të kërkojë nga trashëgimtarët e tjerë, sipas rastit, dorëzimin ose plotësimin e pjesës që i takon atij në bazë të trashëgimisë ligjore”.

22. Në kuptim të nenit 407 të Kodit Civil përjashtimi i saj me testament nga trashëgimia ligjore është veprim juridik absolutisht i pavlefshëm, pasi vjen në kundërshtim me një dispozitë urdhëruese të ligjit, siç është neni 407 i Kodit Civil”.

E. NË LIDHJE ME REKURSIN E USHTRUAR.

23. Vendimi i gjykatës së apelit është marrë në interpretim e zbatim të gabuar të ligjit material e atij procedural civil e si i tillë ai duhet të prishet e çështja do të kthehet për rishqyrtim në po atë gjykatë, me një tjetër trup gjykues.

24. Trashëgimia është kalimi me ligj apo me testament i pasurisë (trashëgim) së personit të vdekur (trashëgimlënës), një ose më shumë personave (trashëgimtarë). Në bazë të dispozitave në fuqi, njihen dy mënyra të kalimit të pasurisë së personit të vdekur tek trashëgimtarët: kalimi i pasurisë me anën e ligjit dhe kalimi i pasurisë me anë të testamentit. Trashëgimia me ligj ka vend kur trashëgimlënësi nuk ka bërë testament, ose kur testamenti është tërësisht apo pjesërisht i pavlefshëm, ose kur trashëgimlënësi ka lënë testament vetëm për një pjesë të pasurisë së tij. Vullneti i trashëgimlënësit, i shprehur në formën dhe mënyrën e caktuar nga ligji, është i detyrueshëm për zbatim pas vdekjes së tij. Ky vullnet shprehet në një akt që quhet testament. Testamenti, referuar parashikimeve të Kodit Civil, është një veprim juridik i njëanshëm i kryer nga vetë trashëgimlënësi, përmes të cilit trashëgimlënësi me vullnetin e tij të lirë përcakton destinacionin që do të ketë pasuria që ai ka pasur në gjallërinë e tij, në kohën pas vdekjes. Megjithatë, vullneti i testatorit nuk është tërësisht i pakufizuar. Janë normat ligjore ato që përcaktojnë dhe kufijtë e shtrirjes së vullnetit. Që ligji t’i njohë pasoja juridike vullnetit të trashëgimlënësit është e nevojshme që ky vullnet të jetë në përputhje me normat ligjore. Në kushtet kur vullneti nuk është në përputhje me ligjin efekti që vjen është pavlefshmëria absolute apo relative e testamentit, në varësi të shkallës së cenimit të normave juridike.

25. Liria për të disponuar me testament është e lidhur në mënyrë të drejtpërdrejtë me atë që quhet “E drejta e rezervës ligjore”, e cila nënkupton që, trashëgimlënësi me anën e testamentit, nuk mund të prekë pjesën e trashëgimtarëve të mitur ose të paaftë për punë.

26. Kolegjet e Bashkuara vlerësojnë se për kuptimin e mosmarrëveshjes në shqyrtim dhe zgjidhjen e drejtë të saj të sjellin në vëmendje të gjykatës disa nga rregullimet ligjore të institutit të rezervës ligjore.

27. Në legjislacionin tonë civil, rezerva ligjore është parashikuar si kufizim i vullnetit të testatorit me synimin për të mbrojtur interesat e kategorive të caktuara të trashëgimtarëve ligjorë, ku përfshihen fëmijët e mitur të testatorit, të paslindurit e tjerë të mitur pa kufizim, si dhe personat e paaftë për punë në ngarkim të trashëgimlënësit. Pra, rezerva ligjore është një kufizim i lirisë së testatorit për të disponuar pasurinë me testament nga njëra anë dhe e drejtë e një grupi trashëgimtarësh ligjorë nga ana tjetër që t’u garantohet detyrimisht pjesa e tyre e pasurisë trashëgimore të testatorit.

28. Në nenin 379 të Kodit Civil përcaktohet se: “Trashëgimlënësi nuk mund të përjashtojë nga trashëgimia ligjore fëmijët e tij të mitur ose trashëgimtarë të tjerë të mitur që trashëgojnë me zëvendësim (neni 361, paragrafi i dytë), si dhe trashëgimtarët e tij të tjerë të paaftë për punë në qoftë se thirren në trashëgim, dhe as të cënojë me testament në çdo mënyrë qoftë, pjesën që u takon këtyre trashëgimtarëve në bazë të trashëgimisë ligjore, përveç kur këta janë bërë të padenjë për të trashëguar”.

29. Në përcaktimin e mësipërm është dhënë kuptimi i rezervës ligjore që do të thotë se, testatori nuk mund të përjashtojë nga trashëgimia fëmijët e tij të mitur ose trashëgimtarët e tjerë të mitur që trashëgojnë me zëvendësim, si dhe trashëgimtarët e paaftë për punë në qoftë se këta thirren në trashëgim. Gjithashtu, testatorit i ndalohet që të cenojë me testament pjesën që u takon këtyre trashëgimtarëve sipas trashëgimisë ligjore, përveç kur këta janë bërë të padenjë për të trashëguar.

30. Në kuptim të dispozitave të Kodit Civil që rregullojnë institutin e rezervës ligjore, rezulton se ai paraqitet në dy forma: Rezerva ligjore që pengon testatorin “të përjashtojë nga trashëgimia fëmijët e tij të mitur ose trashëgimtarë të tjerë të mitur që trashëgojnë me zëvendësim (...), si dhe trashëgimtarët e tij të tjerë të paaftë për punë në qoftë se thirren në trashëgim”. Në këtë rast, bëhet fjalë për përjashtim të shprehur nga ana e testatorit.

31. Forma e dytë e këtij instituti paraqitet në rastet kur trashëgimlënësi disponon me testament pasurinë e tij, duke cenuar “me testament në çdo mënyrë qoftë, pjesën që u takon këtyre trashëgimtarëve në bazë të trashëgimisë ligjore”. Në këtë rast testatori nuk shprehet posaçërisht për përjashtimin, por përjashtimi rezulton nga përmbajtja e testamentit.

32. Të dy këto forma të shfaqjes së rezervës ligjore, si ajo në formën e përjashtimit të trashëgimtarëve ligjore nga trashëgimia, ashtu dhe ajo e shfaqur nëpërmjet disponimit të pasurisë me testament nga trashëgimlënësi (cenimi i rezervës ligjore me anë testamenti), pasjellin të njëjtën pasojë juridike, pavlefshmërinë e testamentit, për pjesën që ka cenuar rezervën ligjore. Nga ana tjetër, që rezerva ligjore të ekzistojë juridikisht, pavarësisht nga forma e shfaqjes, duhet të plotësohen disa kushte. Trashëgimlënësi, në kohën e çeljes së trashëgimisë, duhet:

33. Së pari:

· Të ketë fëmijë të mitur të cilët nuk mund t’i përjashtojë nga trashëgimia ligjore për asnjë arsye, “përveç kur këta janë bërë të padenjë për të trashëguar”;

· Të ketë trashëgimtarë të tjerë të mitur të cilët trashëgojnë me zëvendësim (neni 361/2);

· Të ketë trashëgimtarë të paaftë për punë (neni 371);

· Të ketë persona të tjerë të paaftë për punë, “të cilët të paktën 1 vit para vdekjes së trashëgimlënësit, bashkëjetonin me atë si anëtarë të familjes dhe në ngarkim të tij” (nenet 360, 363, 364).

34. Së dyti, që personat e përcaktuar në rrethin e trashëgimtarëve ligjorë të cilët testatori nuk mund t’i përjashtojë nga trashëgimia, si dhe personat e tjerë të paaftë për punë të jenë përfitues të rezervës ligjore, duhet të plotësojnë dhe dy kushte ligjore:

· ata të mos jenë bërë apo shpallur të padenjë për të trashëguar dhe,

· detyrimisht të thirren në trashëgim.

35. Mungesa, qoftë edhe një prej këtyre kushteve bën që ata të mos jenë “rezervatarë ligjorë”. Duke iu rikthyer rrethanave të çështjes objekt gjykimi, rezulton se: Paditësja Romina Shkreli trashëgon me zëvendësim, si rrjedhojë e përjashtimit të të atit të saj nga trashëgimia. Testatorja Lejla Shkeli ka përjashtuar nga trashëgimia testamentare si të atin e saj Tarik Shkreli, ashtu edhe vetë paditësen. Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë vlerësojnë se: Në rastin konkret është cenuar rezerva ligjore sepse është cenuar pjesa e trashëgimisë që do i takonte paditëses Romina Shkreli si trashëgimtare e mitur që trashëgon me zëvendësim. Në kohën e çeljes së trashëgimisë paditësja ka qenë e mitur në moshën 15 (vjeç). Në nenin 360 të Kodit Civil parashikohet se: “Trashëgimtarët ligjorë janë fëmijët, fëmijët e fëmijëve, bashkëshorti, prindërit, vëllezërit e motrat dhe fëmijët e vëllezërve e të motrave të paravdekur, gjyshi e gjyshja e të paralindurit e tjerë, personat e paaftë për punë në ngarkim të trashëgimlënësit, të afërmit e tjerë deri në shkallën e gjashtë, si dhe shteti. Këta thirren në trashëgim sipas radhës të caktuar në këtë Kod”.

36. Neni 361 i Kodit Civil parashikon: “Në radhë të parë thirren në trashëgim fëmijët dhe bashkëshorti i aftë ose i paaftë për punë, duke trashëguar secili në pjesë të barabarta. Kur një nga fëmijët ka vdekur para trashëgimlënësit, është bërë i padenjë për të trashëguar, ka hequr dorë nga trashëgimi, ose është i përjashtuar nga trashëgimi, në vend të tij hyjnë me zëvendësim fëmijët e tij dhe kur për shkaqet e sipërme nuk mund të jenë trashëgimtarë, vijnë në trashëgim të paslindurit e tyre pa kufizim. Në këtë rast, pjesa e prindit që nuk trashëgon ndahet ndërmjet të paslindurve në pjesë të barabarta. Kur përveç bashkëshortit nuk ka trashëgimtarë të tjerë të radhës së parë, në trashëgim thirren ata të radhës pasardhëse të parashikuar në nenin 363 të këtij Kodi dhe kur nuk ka të tillë, thirren trashëgimtarët e radhës tjetër pasardhëse të parashkruara prej nenit 364 të këtij Kodi. Në çdo rast bashkëshorti merr 1/2 pjesë të trashëgimit. Kur nuk ka trashëgimtarë të radhëve të sipërme, trashëgimi i mbetet bashkëshortit pasjetues.”.

37. Në nenin 361/2 të Kodit Civil në fuqi parashikohen në mënyrë taksative se cilat janë rastet në të cilët fëmijët e fëmijëve thirren në trashëgim e këto janë:

Së pari: kur prindi, fëmija i trashëgimlënësit, ka vdekur para trashëgimlënësit;

Së dyti: kur prindi, fëmija i trashëgimlënësit, është bërë i padenjë për të trashëguar;

Së treti: kur prindi, fëmija i trashëgimlënësit, ka hequr dorë nga trashëgimi;

Së katërti: kur prindi, fëmija i trashëgimlënësit, është i përjashtuar nga trashëgimi.

38. Trashëgimi me zëvendësim ndodh kur në trashëgim nuk thirret ai person që duhet thirrur drejtpërdrejt, por thirren të paslindurit e tij. Këta quhen trashëgimtarë me zëvendësim. Trashëgimi me zëvendësim në të drejtën tonë është i kufizuar. Ai gjen zbatim vetëm për fëmijët e fëmijëve dhe fëmijët e vëllezërve dhe motrave të paravdekur. Zëvendësimi lejon vënien e zëvendësuesit në vendin, shkallën dhe në të drejtat e atij që zëvendëson.

39. Në lidhje me çështjen nëse është përjashtuar nga trashëgimia i ati i paditëses Romina Shkeli, gjykata vlerëson se testatorja, duke ia lënë me testament pasurinë e saj të paditurës Nargis Lungu, ka përjashtuar nga trashëgimi të atin e paditëses dhe djalin tjetër të saj.

40. Nga ana e gjykatës së shkallës së parë argumentohet se e ndjera nuk ka disponuar mbi pasuritë që mund t’i vinin asaj nga Hystref Frashëri, por ka lënë një testament me titull të posaçëm. Përsa i përket këtij argumentimi, Kolegjet e Bashkuara çmojnë se gjatë rigjykimit të çështjes duhet të hetohet nëse trashëgimlënësja ka pasur pasuri të tjera në çastin e vdekjes me qëllim që të mund të përcaktohet saktësisht nëse trashëgimlënësja është shprehur mbi të gjithë pasurinë që ka patur në çastin e vdekjes, apo ka pasur dhe pasuri të tjera (të fituara) për të cilat nuk është shprehur.

41. Siç është përmendur më sipër, në pjesën përshkruese-arsyetuese të këtij vendimi, përjashtimi nga trashëgimi mund të bëhet në dy forma: së pari: në mënyrë të shprehur duke përcaktuar nominalisht personat që do të përjashtohen. Së dyti: përjashtimi mund të bëhet edhe kur trashëgimlënësi duke caktuar trashëgimtarë testamentarë, nuk përfshin personat që do të përfitonin nëse do të aplikohej trashëgimia ligjore. Në vijim të sa më sipër, nëse do të aplikohej trashëgimia ligjore, në trashëgim do të thirrej i ati i paditëses. Në këtë rast, interesat pasurore të së miturës mbrohen përmes të atit. Në rastin kur përjashtohen njëkohësisht nga trashëgimi si fëmija i trashëgimlënësit ashtu edhe trashëgimtarja e mitur që trashëgon me zëvendësim, Kolegjet e Bashkuara arrijnë në përfundimin që interesat legjitime pasurore të paditëses janë dëmtuar. Synimi i rezervës ligjore në dobi të fëmijëve është mbrojtja e të miturve, qoftë kur ata janë fëmijët e mitur të trashëgimlënësit, qoftë kur ata janë fëmijë të mitur të fëmijëve të tij.

42. Disponimi në favor të së paditurës do të ishte i vlefshëm nëse trashëgimlënësja do të kishte përjashtuar të atin e paditëses, por pjesën që do i takonte atij do ia linte në mënyrë të drejtpërdrejtë të miturës Romina Shkreli.

43. Në lidhje me çështjen objekt gjykimi Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë vlerësojnë se: Testamenti në këtë rast është pjesërisht i pavlefshëm, për pjesën që cenon rezervën ligjore. Ky testament është pjesërisht i pavlefshëm për këtë pjesë, sepse ka cenuar rezervën ligjore të fëmijës së mitur që trashëgon me zëvendësim, pasi prindi, sipas nenit 361/2 i Kodit Civil ,është përjashtuar nga trashëgimia me anë të disponimit me testament nga ana e testatores. Përjashtimi nga trashëgimia në këtë rast është bërë në mënyrë të heshtur, sepse testatorja duke ia lënë pasurinë e saj njërit prej trashëgimtarëve, ka përjashtuar në mënyrë të heshtur fëmijët e tjerë.

44. Paditësja Romina Shkeli, duke qënë e mitur në kohën e çeljes së trashëgimit, ka gëzuar të drejtën e rezervës ligjore dhe çdo disponim i bërë me testament nga trashëgimlënësja, me të cilin është cenuar pjesa që do i takonte të miturës në bazë të trashëgimisë ligjore, është pjesërisht i pavlefshëm për pjesën që është cenuar rezerva.

45. Gjykata gjatë rigjykimit të çështjes duhet të saktësojë pjesën që i takon paditëses Romina Shkreli, duke pasur parasysh se paditësja në seancën e datës 17.02.2014, i ka kërkuar gjykatës ndreqjen e gabimit teknik duke kërkuar pavlefshmërinë e testamentit lënë nga testatorja Lejla Shkeli, pjesërisht, përsa i përket 1/6 pjesë. Gjykata vlerëson se kërkimi i paditëses nuk mund të pranohet, pasi në rastin konkret nuk kemi të bëjmë me një ndreqje gabimi. Pretendimi i paditëses në lidhje me pjesën takuese kërkon domosdoshmërisht marrjen e provave, si dhe një hetim të plotë e të gjithanshëm në lidhje me pjesët takuese të trashëgimtarëve që mund të realizohet vetëm gjatë gjykimit në fakt.

46. Në këto rrethana ligjore, Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë çmojnë se, në zbatim të gabuar të ligjit material e atij procedural civil, gjykata e apelit ka vendosur lënien në fuqi të vendimit të gjykatës së shkallës së parë.

PËR KËTO ARSYE

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, mbështetur në nenin 485/c të Kodit të Procedurës Civile,

V E N D O S Ë N

Prishjen e vendimit nr.1192, datë 27.05.2011 të Gjykatës së Apelit Tiranë dërgimin e çështjes për rishqyrtim në Gjykatën e Apelit Tiranë, me trup tjetër gjykues.

Tiranë, më 19.02.2014

MENDIM PAKICE

1. Ne gjyqtarët në pakicë Admir Thanza, Mirela Fana dhe Artan Broci, në bazë të nenit 307/2 të Kodit të Procedurës Civile, parashtrojmë me shkrim mendimin tonë kundër, për t’ia bashkëngjitur vendimit nr.01, datë 19.02.2014 të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, që i përket çështjes civile nr.01842 – 2011, me palë ndërgjyqëse: paditëse Romina Shkreli dhe të paditur Nargis Lungu (Shkreli), me objekt: Pavlefshmëri testamenti nr.6, datë 13.02.1996, lënë nga testatorja Lejla Shkreli, pjesërisht përsa i përket pjesës prej 1/3 për shkak se ka prekur rezervën ligjore.

Njohjen time si trashëgimtare të Lelja Shkrelit me 1/3 pjesë të pasurisë që i vjen nga babai Hysref Frashëri, që ndodhet në Komunën Kamëz dhe që janë konkretisht: një shtëpi dy katëshe me 4 dhoma, truall dhe tokë bujqësore, të cilat figurojnë në emër të Hysref Frashërit në zyrën e Hipotekës me nr.586, datë 18.01.1930, nr.587, datë 18.12.1930 dhe nr.517, datë 13.11.1930.

1. Nga shqyrtimi gjyqësor i çështjes rezulton si më poshtë:

Nga hetimi gjyqësorë rezultoi e provuar se e ndjera Lejla Shkreli në gjallërinë e saj ka disponuar një pjesë të pasurisë së saj për kohën pas vdekjes, me anën e testamentit nr.6 Regj., datë 13.02.1996 para Noteres Meri Cala duke përcaktuar si trashëgimtare testamentare vajzën e saj Nargis Lungu (Shkreli).

1. Sipas disponimit në testament testatorja Lejla Shkreli deklaronte se: “emëroj trashëgimtare testamentare vajzën time Nargis Lungu (Shkreli) e bija e Mehmetit dhe Lejlasë, të cilës i le si trashëgimi të gjitha pronat që unë trashëgoj nga babai im Hysref Frashëri, që ndodhen në Komunën Kamëz dhe që janë konkretisht: një shtëpi dykatëshe me katër dhoma, truall dhe tokë bujqësore, të cilat figurojnë të regjistruara në pronësi të babait tim Hysref Frashëri, në Zyrën e Hipotekës së Tiranës me nr.586, datë 18.01.1930, me nr.587, datë 18.12.1930 dhe me nr.517, datë 13.11.1930. Ajo do të marrë atë pjesë që unë trashëgoj nga babai im Hysref Frashër,i por duke patur parasysh pjesët që do të kthehen nga Komisioni i Kthimit dhe Kompensimit të Pronave ish Pronarëve”.

1. E ndjera ka vdekur në datë 12.10.2002 dhe në datë 28.06.2003 është mbajtur proces verbali për çelje të trashëgimisë testamentare me nr.3078 Rep., nga notere Liri Gjoliku.

1. Me vendimin nr.6264 datë 17.02.2004 të Gjykatës së Shkallës së Parë Tiranë është lëshuar dëshmia e trashëgimisë testamentare të trashëgimlënëses Lejla Shkreli. Gjatë këtij gjykimi gjykata ka thirrur kryesisht dhe babanë e paditëses, vëllanë e së paditurës, Tarik Shkreli. Ky i fundit ka deklaruar para gjykatës se ka qenë në dijeni të testamentit të hartuar nga nëna e tij. Sipas deklarimeve të Tarik Shkrelit pasqyruar në proces-verbalin gjyqësor të datës 17.02.2004 të dosjes nr.6264 vendimi, rezulton se nëna ka lënë pasuri kur ka qenë gjallë për djemtë, ndërsa motrës, Nargis Lungut ja ka lënë me testament si dhe nëna nuk është penduar për këtë.

1. Sa më sipër provohet me praktikën e dosjes gjyqësore nr.6264 vendimi, datë 17.12.2004 të Gjykatës Shkallës Parë Tiranë, bashkëlidhur provave. Gjithashtu gjatë gjykimit rezultoi e provuar se me kontratën e dhurimit nr.1838 Rep., 459 Kol., datë 19.07.1995, dhuruesja Lejla Shkreli i ka dhuruar Tarik Shkrelit pjesën e saj prej ¼ të një trualli prej 1000 m2 të ndodhur pranë Kuvendit Popullor; me kontratën e dhurimit nr.1021 Rep., nr.110 Kol., datë 16.05.1997 dhuruesja Lejla Shkreli i ka dhuruar pranuesit të dhurimit Tarik Shkreli pjesën prej 15/540 të pronës që i ka ardhur si trashëgimi nga Zija Toptani, sipërfaqe trualli prej 5000 m2, ku ndodhet ndërtesa e Akademisë Shkencave shtëpi pronari, etj.

1. Ka rezultuar e provuar se me vendimin nr 6479, datë 09.07.2008 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë është pranuar kërkesa e Vildan Shkrelit për lëshimin e dëshmisë së trashëgimisë ligjore për Mehmet dhe Lejla Shkrelin, prindërit e tij. Sipas këtij vendimi rezulton se trashëgimtarë ligjorë të radhës së parë për Mehmet Shkrelin janë Lejla Shkreli dhe fëmijët Vildan, Tarik dhe Nargis Lungu, ndërsa trashëgimtarë ligjorë të radhës së parë të Lejla Shkrelit janë Vildan Shkreli, Tarik Shkreli dhe Nargis Lungu. Paditësja Romina Shkreli i është drejtuar Gjykatës me anën e kësaj kërkesë padie, duke pretenduar se testamenti i përpiluar dhe nënshkruar më datë 13.02.1996 nga ana e testatores Lejla Shkreli përpara Noteres Meri Cala është i pavlefshëm në pjesën që prek rezervën ligjore në favor të paditëses Romina Shkreli, e bija e Tarik Shkrelit, e mitur në kohën e çeljes së trashëgimisë.

1. Shumica ka argumentuar se mos përfshirja në testament e babait të paditëses, të quajturit Tarik Shkreli, konsiderohet si përjashtim i këtij të fundit nga trashëgimi dhe në këto rrethana është cenuar rezerva ligjore e të miturës Romina e cila trashëgon me zëvendësim pasi prindi i saj sipas nenit 361/2 të K.Civil është përjashtuar nga trashëgimi në mënyrë të heshtur, pasi testatorja duke ja lënë pasurinë njërit fëmijë, ka përjashtuar në mënyrë të heshtur fëmijët e tjerë

1. Pakica shpreh qëndrimin e saj ndryshe nga ai i shumicës. Konkretisht, duke ju referuar rastit konkret, pakica vlerëson së fakti që e mitura Romina Shkreli në momentin e çeljes së testamentit ka patur gjallë babain e saj, të quajturit Tarik Shkreli, nuk përligj përfitimin nga e mitura të rezervës ligjore, referuar kjo qëllimit të ligjit për rezervën ligjore.

1. Në nenin 379 të K.Civil përcaktohet se: “Trashëgimlënësi nuk mund të përjashtojë nga trashëgimia ligjore fëmijët e tij të mitur ose trashëgimtarë të tjerë të mitur që trashëgojnë me zëvendësim (neni 361, paragrafi i dytë), si dhe trashëgimtarët e tij të tjerë të paaftë për punë në qoftë se thirren në trashëgim, dhe as të cenojë me testament në çdo mënyrë qoftë, pjesën që u takon këtyre trashëgimtarëve në bazë të trashëgimisë ligjore, përveç kur këta janë bërë të padenjë për të trashëguar”. Sipas këtij parashikimi ligjor e mitura Romina duhet të përfitojë nga rezerva ligjore si e mitur që mund të trashëgojnë me zëvendësim (neni 361, paragrafi i dytë.

1. Ndërsa në nenin 361, paragrafi i dytë të K.Civil parashikohet se: “Kur një nga fëmijët ka vdekur para trashëgimlënësit, është bërë i padenjë për të trashëguar, ose është i përjashtuar nga trashëgimi, ka hequr dorë nga trashëgimi, në vend të tij hyjnë me zëvendësim fëmijët e tij dhe kur për shkaqet e sipërme nuk mund të jenë trashëgimtarë, vijnë në trashëgim të paslindurit e tyre pa kufizim. Në këtë rast, pjesa e prindit që nuk trashëgon, ndahet ndërmjet të paslindurve në pjesë të barabarta”.

1. Pakica, duke ju kthyer rastit në gjykim, analizon se për të thirrur në trashëgiminë ligjore me zëvendësim dhe për të përfituar nga kjo më pas dhe të drejtën e rezervës ligjore, duhej që të plotësoheshin kushtet ligjore që babai i të miturës Romina, i quajturi Tarik Shkreli: 1. Të jetë i vdekur para trashëgimlënësit; 2. Të jetë bërë i padenjë për të trashëguar; 3. Të jetë përjashtuar nga trashëgimi apo 4. Të ketë hequr dorë nga trashëgimi.

1. Pakica analizon kushtet ligjore të lartpërmendura lidhur me rastin në gjykim. Konkretisht, 1. Babai i të miturës Romina është i gjallë: 2. Ai nuk është deklaruar i padenjë për të trashëguar si dhe 3. Nuk ka hequr dorë nga trashëgimi.

1. Çështja që ngelet për t’u analizuar më hollësisht është nëse caktimi i një trashëgimtari testamentar vetëm për një pasuri trashëgimore të përcaktuar (me titull të posaçëm), a përbën shkak ligjor për trashëgimtarët e tjerë që të konsiderohen si “të përjashtuar nga trashëgimi” që më pas të hyjnë me zëvendësim trashëgimtarët e tyre sipas nenit 361 të K.Civil?

1. Pakica, duke patur qëndrim të ndryshëm nga shumica, vlerëson se për t’u konsideruar i përjashtuar njëri nga trashëgimtarët nga trashëgimia ligjore duhet që trashëgimlënësi ose 1. Ta ketë përjashtuar atë në mënyrë të shprehur në atë testament ku dhe ka përcaktuar disponime për trashëgimtarë të tjerë testamentar, ose 2. Referuar nenit 378 të K.Civil “Trashëgimlënësi edhe pa caktuar trashëgimtarë në testament mund të përjashtojë nga trashëgimia ligjore një ose më shumë trashëgimtarë të tij”, ose 3. Në rast se testatori ka disponuar me testament me titull universal në favor vetëm të njërit nga trashëgimtarët e tij ligjorë. Në këtë rast, edhe pa u shprehur në testament, trashëgimlënësi ka përjashtuar nga trashëgimi trashëgimtarët e tjerë.

1. Pakica analizon këto tre mundësi përjashtimi referuar rastit në gjykim.

Së pari në testamentin e datës nr.6 Regj., datë 13.02.1996, trashëgimlënësja Lejla Shkreli nuk është shprehur se përjashton ndonjë trashëgimtar nga trashëgimia ligjore.

Së dyti nuk është administruar në gjykim ndonjë testament i trashëgimlënëses Lejla Shkreli sipas parashikimeve të nenit 378 të K.Civil.

Së treti referuar testamentit nr.6 Regj., datë 13.02.1996, të bërë nga trashëgimlënësja Lejla Shkreli në gjallërinë e saj duke përcaktuar si trashëgimtare testamentare vajzën e saj Nargis Lungu (Shkreli), pakica çmon se jemi para një testament me titull të posaçëm.

1. Lidhur me sendet që përbëjnë masën e trashëgimit kemi trashëgimi me titull universal dhe trashëgimi me titull të posaçëm. Legjislacioni ynë nuk parashikon shprehimisht se kur testamenti është me titull universal dhe kur me titull të posaçëm. Referuar doktrinës dhe legjislacioneve të huaja mund të themi se dallimi mes këtyre dy titujve është sasior.

1. Bazuar dhe në konkluzionet e dhëna në vendimin unifikues të Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë nr.1, datë 24.03.2005 mund të themi se trashëgimia me titull universal është kur vullneti i testatorit disponon tërë pasurinë e tij apo një pjesë të saj të shprehur në formën e një fraksioni aritmetik ose përcaktimit të kuotave në favor të trashëgimtarit. Ndërsa kemi trashëgiminë me titull të posaçëm, kur disponimi i testatorit shtrihet mbi një ose disa sende apo të drejta të përcaktuara, si dhe duke caktuar edhe trashëgimtarin.

1. Në varësi nga titulli i trashëgimit dhe sipas konkluzionit unifikues të vendimit të mësipërm, pakica çmon se vetëm në trashëgiminë me titull universal kur testatori ka disponuar për tërë pasurinë e tij në favor të trashëgimtarit kemi përjashtim të trashëgimtarëve të tjerë nga trashëgimia ligjore dhe pa u shprehur në mënyrë explicite trashëgimlënësja.

1. Ndërsa si në rastin e trashëgimit me titull universal ku trashëgimlënësi është shprehur në formën e një fraksioni aritmetik ose përcaktimit të kuotave në favor të trashëgimtarit, ashtu dhe në rastin e trashëgimit me titull të posaçëm, kur testatori nuk ka përjashtuar shprehimisht ndonjë trashëgimtar, pakica vlerëson se nuk jemi para rastit të përjashtimit nga trashëgimi ku të paslindurit hyjnë me zëvendësim (neni 361 i K.Civil).

1. Pakica çmon se konkluzionet e mësipërme janë rrjedhojë dhe e interpretimit sistematik të neneve 382- 383 të K.Civil që trajton të drejtën e shtimit të pjesëve.

1. Konkretisht në nenin 382 parashikohet se: “Kur trashëgimlënësi ua ka lënë të gjithë pasurinë e tij trashëgimtarëve të caktuar në testament dhe një nga këta trashëgimtarë ka vdekur para tij, ose është bërë i padenjë, ose ka hequr dorë nga trashëgimi dhe trashëgimlënësi nuk ka caktuar për këto raste një trashëgimtar tjetër në vend të tij, si dhe kur një trashëgimtar është përjashtuar nga trashëgimi, pjesa që i takon atij u shtohet pjesëve të bashkëtrashëgimtarëve të tjerë të caktuar në testament në përpjesëtim me pjesët e tyre trashëgimore (...)”. Pra në rastin e trashëgimit më titull universal dhe në rast të vdekjes së trashëgimtarit testamentar para trashëgimlënësit, pjesa e tij nuk i kalon trashëgimtarëve ligjore, por u shtohet pjesëve të bashkëtrashëgimtarëve të tjerë të caktuar në testament në përpjesëtim me pjesët e tyre trashëgimore.

1. Ndërsa në nenin 383 parashikohet se: “Kur trashëgimlënësi ka lënë me testament vetëm një pjesë të pasurisë së tij, edhe sikur në këtë pjesë të ketë caktuar së bashku shumë trashëgimtarë, pjesa e atij që për shkaqet e treguara në nenin e sipërm nuk mund ose nuk do të jetë trashëgimtar, u kalon trashëgimtarëve ligjore të trashëgimlënësit”. Pra në trashëgimin me titull të posaçëm në rast të vdekjes së trashëgimtarit testamentar para trashëgimlënësit, pjesa e tij u kalon trashëgimtarëve ligjorë.

1. Gjithashtu pakica vlerëson se interesat legjitime pasurore të së miturës Romina Shkreli nuk janë dëmtuar. Pakica lidhur me këtë konkluzion analizon qëllimin e ligjit për rezervën ligjore, qoftë kur ata janë fëmijët e mitur të trashëgimlënësit qoftë kur ata janë fëmijë të mitur të fëmijëve të tij.

1. Duke ju referuar trajtimeve teorike të jurisprudencës edhe të vendeve që kanë parashikuar në legjislacionin e tyre institutin e rezervës ligjore, pakica vlerëson se qëllimi i këtij kufizimi në disponimet e testatorit është interesi që ka shoqëria për të mbrojtur familjen nga abuzimet që mund të bëjë trashëgimlënësi me pasurinë e tij dhe t’i garantojë asaj vazhdimësinë dhe jetesën dhe pas vdekjes së tij. Konkretisht mbrojtja në dobi të fëmijëve të mitur që ato të mos mbesin pa mjete jetese.

1. Ekzistenca e rezervës ligjore mbështetet në arsye morale dhe në interesin social. Konkretisht, së pari arsye morale, pasi personat që rrjedhin nga njëri-tjetri janë të lidhur nga një detyrë natyrore që prodhon detyrime ligjore, ndër të cilët edhe rezervën ligjore në bazë të së cilës trashëgimlënësit që vdesin duhet t’i lënë një pjesë të pasurisë së tyre personave të afërt të gjakut që ato të mbijetojnë. Së dyti interesi social, ku familja është element parësor i shoqërisë dhe shteti ka interes direkt për organizimin e familjes për vazhdimësinë dhe stabilitetin e tyre.

1. Në rastin në gjykim nuk rezulton që e mitura Romina Shkreli si rezultat i testamentit të bërë të ketë ngelur pa mjete jetese, përderisa ajo ka babanë e saj gjallë, i cili e ushtron me tagra të plotë përgjegjësinë e tij prindërore.

1. Nga tërë sa u analizua me lart, pakica konkludon se në rastin në gjykim jemi para një testamenti me titull të posaçëm dhe disponimi në këtë testament nuk i përjashton trashëgimtarët e tjerë ligjorë nga pjesa tjetër e trashëgimit.

1. Në këto rrethana pakica çmon se babai i paditëses Romina Shkreli nuk duhet të konsiderohet si i përjashtuar nga trashëgimi, prandaj ajo (paditësja) nuk mund të hyjë me zëvendësim sipas parashikimeve të nenit 361 të K.Civil. Për rrjedhojë, nuk përfiton të drejtën e rezervës ligjore.

1. Përfundimisht, pakica vlerëson së vendimi nr.1192, datë 27.05.2011 i Gjykatës së Apelit Tiranë, që ka lënë në fuqi vendimin nr.2699, datë 02.04.2010 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, duhet të lihej në fuqi.

Mirela Fana Admir Thanza Artan Broci

Nr.4 Akti

Nr.4 Vendimit

VENDIMNË EMËR TË REPUBLIKËS

Kolegjet e Bashkuara të Gjykatës së Lartë, të përbërë nga:

Xhezair ZaganjoriKryesues

Ardian NuniAnëtar

Ardian DvoraniAnëtar

Evelina QirjakoAnëtare

Aleksandër MuskajAnëtar

Majlinda AndreaAnëtare

Andi ÇelikuAnëtar

Medi BiciAnëtar

Edmond IslamajAnëtar

Mirela FanaAnëtare

Artan BrociAnëtar

Admir ThanzaAnëtar

Artan ZeneliAnëtar

Tom NdrecaAnëtar

në seancën gjyqësore të datës 13.10.2014 morën në shqyrtim çështjen civile nr.4 akti që u përket palëve:

ANKUES:ALBANO ÇEPELE

SUBJEKT I INTERESUAR:KËSHILLI I LARTË I DREJTËSISË, TIRANË

OBJEKTI:

Kundërshtim i vendimit nr.45, datë 15.04.2014

i Këshillit të Lartë të Drejtësisë.

Baza Ligjore: Nenet 30, 42, 147/6 të Kushtetutës të Republikës së Shqipërisë.

Neni 6/1,2 i Konventës Europiane

“Për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe Lirive Themelore”.

Neni 36/1 i ligjit nr.9877, datë 18.02.2008

“Për Organizimin e Pushtetit Gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”.

Këshilli i Lartë i Drejtësisë, me vendimin nr.45, datë 15.04.2014, ka vendosur:

“1. Pranimin e kërkesës të Ministrit të Drejtësisë për procedim disiplinor të gjyqtarit të Gjykatës se Rrethit Gjyqësor Shkodër, Albano Çepele.

2. Dhënien e masës disiplinore "Shkarkim nga detyra" ndaj gjyqtarit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, Albano Çepele.

3. Një kopje e këtij vendimi i komunikohet rregullisht gjyqtarit.

4. Kundër këtij vendimi mund të bëhet ankim në Gjykatën e Lartë, brenda 15 ditëve nga njoftimi i tij”.

Kundër vendimit nr.45, datë 15.04.2014 të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, në bazë të nenit 36/1 të ligjit nr.9877, datë 18.02.2008 “Për Organizimin e Pushtetit Gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”, ka ushtruar ankim në Gjykatën e Lartë gjyqtari Albano Çepele, me të cilin kërkon:

“Anulimin e vendimit nr.45, datë 15.04.2014 të Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe rikthimin e të gjitha të drejtave civile të cenuara, si rrjedhojë e këtij vendimi”, për këto shkaqe:

1. Këshilli i Lartë i Drejtësisë ka zhvilluar një proces jo të rregullt ligjor, duke shkelur nenet 30, 42, 43, 147 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, dispozitat e ligjit nr.9877, datë 18.02.2008 “Për organizimin e Pushtetit Gjyqësor, ato të Kartës Europiane “Mbi Statusin e Gjyqtarit”, si dhe ka dhunuar haptazi nenin 6/1, 2 të Konventës Europiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut.

1. Me veprimet në shkelje të rënda të dispozitave të sipërcituara, Këshilli i Lartë i Drejtësisë më ka mohuar të drejtën e mbrojtjes dhe ka dhunuar parimin e prezumimit të pafajësisë.

1. Shkaku dhe baza ligjore e kërkesës së Ministrit të Drejtësisë, të cilat janë përdorur nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë, për marrjen e masës disiplinore “Shkarkim nga detyra”, nuk i përgjigjen një fakti të paligjshëm, që të përbëjë akt apo sjellje që diskreditojnë figurën e gjyqtarit, apo “...ndërhyrje nga jashtë, mitmarrje apo përfitime të tjera në formë privilegjesh...”.

1. Në kundërshtim me praktikën e Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë, të Gjykatës Kushtetuese dhe me praktikën e vet, Këshilli i Lartë i Drejtësisë me vendimin e ankimuar ka shkelur nenin 147 të Kushtetutës.

1. Këshilli i Lartë i Drejtësisë, me vendimin që ankimojmë ka dalë tej kompetencave ligjore dhe ka shpërfillur konkluzionet e Gjykatës Kushtetuese.

1. Në vlerësimin përfundimtar të kërkesës së Ministrit të Drejtësisë dhe të vendimit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, për shkaqe të njëjta fakti dhe ligji, sikurse në këtë procedim disiplinor, Gjykata Kushtetuese, me vendimin nr.17, datë 12.11.2004, ka arritur në përfundimin se “Këshilli i Lartë i Drejtësisë, duke mos iu referuar shkaqeve kushtetuese që parashikohen në nenin 147 të Kushtetutës ka cenuar drejtpërsëdrejti mbrojtjen kushtetuese të gjyqtarit si dhe të drejtën e tij për një proces të rregullt ligjor”.

1. Vendimi i ankimuar është i pabazuar në fakt dhe në ligj. Faktet dhe arsyetimi që parashtrohen në të janë të rreme dhe të trukuara.

1. Në vendim pretendohen si rrethana fakti dhe si shkak të procedimit disiplinor “shkelje procedurale” dhe zbatim të keq të ligjit në dy çështje gjyqësore apo në vendime gjyqësore që kanë marrë formë të prerë.

1. Ky qëndrim bie ndesh me vendimet e Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë dhe Gjykatës Kushtetuese, që në disa vendime ato kanë konfirmuar qartë statusin e gjyqtarit dhe, si mundësi të vetme të përgjegjësisë disiplinore, kanë njohur praninë e një prej rasteve të parashikuara në nenin 147 të Kushtetutës së Republikës. Raste këto që në këtë dispozitë kushtetuese janë përcaktuar në mënyrë shteruese.

1. Mund të merret masë disiplinore ndaj gjyqtarit vetëm për raste kur vendimet shoqërohen me akte dhe sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit dhe cenojnë në përgjithësi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqësor.

1. Për rastin konkret, gjatë procedimit disiplinor nuk është verifikuar asnjë akt dhe sjellje që diskrediton pozitën dhe figurën e gjyqtarit apo cenon në përgjithësi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqësor.

1. Me vendimin nr.7, datë 07.03.2006, Gjykata e Lartë ka rikonfirmuar qëndrimin e jurisprudencës kushtetuese se “Këshilli i Lartë i Drejtësisë, nuk ka të drejtë t’i interpretojë vendimet gjyqësore në mënyrë negative, për të ngarkuar me përgjegjësi disiplinore gjyqtarin që ka qenë në përbërje të trupit gjykues. Këto vendime qoftë dhe të formës së prerë, mund të jenë shkak për shkarkim nga detyra vetëm nëse shoqërohen me akte sjellje që diskreditojnë figurën e gjyqtarit”.

1. Ky konkluzion i Kolegjeve të Bashkuara të Gjykatës së Lartë referon në vendimin nr.75, datë 19.04.2002 të Gjykatës Kushtetuese në të cilin është bërë interpretimi i përkufizimit “akte e sjellje që diskreditojnë figurën e gjyqtarit”.

1. Në këtë vendim është pranuar se veprimet apo mosveprimet, që shërbejnë për shkarkimin “në çdo rast, janë të lidhura me sjelljet e parregullta e të padenja që këta funksionarë të lartë, kryejnë jo vetëm gjatë ushtrimit të detyrës dhe për shkak të saj, por edhe jashtë detyrës...”, që për rastin konkret nuk rezulton e vërtetuar një lidhje e tillë.

1. Vendimi i Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe kopja e proces verbalit të procedimit disiplinor, deri ditën e fundit të afatit ligjor të ankimit, nuk kanë qenë të disponueshme për ankuesin. Ky qëndrim, jo vetëm që devijon të drejtën, por vjen në kundërshtim me nenin 108§1 të Kodit të Procedurave Administrative.

1. Këshilli i Lartë i Drejtësisë, për rastin konkret, nuk ka zhvilluar një hetim të mirëfilltë administrativ. Nëse do të kishte zhvilluar një hetim ligjor administrativ do të konstatonte shkaqe të arsyeshme, që kanë sjellë vonesat minimale në raport me të gjithë gjyqtarët e Republikës dhe me vetë Këshillin e Lartë të Drejtësisë në arsyetim apo dorëzim të dosjeve nga kërkuesi.

1. Ndër këto shkaqe veçohen: - arsye të rënda që lidhen me shëndetin e ankuesit; - ngarkesa në gjykime e ankuesit, përtej standardeve ligjorë, e palogjikshme, e paarsyeshme dhe e paligjshme që vetë Këshilli i Lartë i Drejtësisë ka shkaktuar në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Shkodër.

1. “Shkeljet” e pranuara nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë, si shkak i masës disiplinore, nuk përbëjnë paligjshmëri administrative, për rrjedhojë vendimi i ankimuar është haptazi i pabazuar në ligj dhe në fakt.

1. Vonesa për shkaqe të jashtme, të arsyeshme në arsyetim apo në dorëzimin e një apo disa dosjeve, përjashton dukshëm elementet e kërkuar për përgjegjësinë disiplinore si “...ndërhyrjet nga jashtë, mitmarrjen apo përfitime të tjera në formë privilegjesh”.

1. Asnjëherë nuk është pretenduar që këto “vonesa” të kenë qenë të qëllimshme dhe asnjëherë nuk është vërtetuar që ato të kenë cenuar të drejta kushtetuese të shtetasve apo të palëve në proces.

1. Edhe në kërkesën për procedim dhe në relacionet që e shoqërojnë nuk janë pretenduar shkelje në lidhje me realizimin e drejtësisë, si detyrë themelore funksionale e kërkuesit.

1. Vendimet dhe aktet procedurale të dorëzuara me vonesë, për shkak se kanë qenë të bazuara në ligj, kanë të gjitha atributet e vendimit të formës së prerë. Referuar vendimeve të Gjykatës Kushtetuese nr.11, datë 27.05.2004, nr.29, datë 30.04.2001 dhe nr.3, datë 20.02.2006, fakti do të përbënte shkak vetëm për vlerësimin në se ka apo jo shkelje procedurale, që passjellin prishjen e vendimit. “Vendimet e gabuara (jo sipas vlerësimit që mund ti bëjë atyre një organ shtetëror), mund të nxisin marrjen e masës disiplinore, vetëm kur vërtetohet se ato janë rezultat i ndërhyrjeve apo presioneve nga jashtë mbi gjyqtarin, p.sh. kur vendimi është rezultat i mitmarrjes apo i privilegjeve të tjera të përfituara prej tij”.

1. Paraqitja e të dhënave të rreme dhe motivimi në “lajthitje” të objektit (veçanërisht pikat 8, 22, 23/3, 25, 26, 28, 32/2 të vendimit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë), zbulojnë dhe vërtetojnë subjektivizmin për të shkelur ligjin dhe për të cenuar të drejtat themelore të shtetasve, nga ana e Këshillit të Lartë të Drejtësisë.

1. Në vendim parashtrohen vetëm konkluzionet e inspektoriatit dhe nuk shprehet për përfundime dhe urdhërime thelbësore në lidhje me të drejtën. Ai është kontradiktor dhe inkoherent.

1. Mosdorëzimi i 25 dosjeve gjyqësore (10 vendime lëshim urdhër ekzekutimi dhe 15 vendime për vërtetim fakti), zgjidhja në themel e dy çështjeve, që sipas Këshillit të Lartë të Drejtësisë jo sipas kuptimit të ligjit, kur në fakt vonesat janë për arsyet ligjore të sipër treguara, nuk formësojnë shkak ligjor dhe as përbëjnë akte dhe sjellje të tjera të rënda që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit dhe as cenojnë në përgjithësi prestigjin dhe autoritetin e pushtetit gjyqësor, në kuptim të nenit 147 të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë.

1. Këshilli i Lartë i Drejtësisë, duke krijuar të dhëna të rreme, ka dhunuar parimin kushtetues të prezumimit të pafajësisë. Ky fakt provohet me relacionet e miratuara nga Nënkryetari i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, i cili ka ndikuar edhe në marrjen e masës në diskutim dhe në votim.

KOLEGJET E BASHKUARA TË GJYKATËS SË LARTË

pasi dëgjuan relatimin e çështjes nga gjyqtarët Ardian Nuni dhe Artan Zeneli; përfaqësuesin e ankuesit Albano Çepele, avokatin Ferdinand Caka, që kërkoi anulimin e vendimit nr.45, datë 15.04.2014 të Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe rikthimin e të gjitha të drejtave civile të cenuara si rrjedhojë e këtij vendimi; përfaqësuesen e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, juristen Marsida Xhaferllari, që kërkoi lënien në fuqi të vendimit nr.45, datë 15.04.2014 të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, dhe pasi biseduan çështjen në tërësi,

V Ë R E J N Ë

RRETHANAT E ÇËSHTJES:

1. Nga materialet e dosjes gjyqësore rezulton se ankuesi Albano Çepele ka ushtruar detyrën e gjyqtarit në Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Shkodër.

2. Rezulton se nga ana e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, pas verifikimeve të kryera nga Inspektoriati i këtij Këshilli, i janë përcjellë për kompetencë vlerësimi Ministrit të Drejtësisë, tre relacione lidhur me mundësinë e procedimit disiplinor të gjyqtarit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, Albano Çepele.

Respektivisht:

3. (i) Inspektoriati i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, pasi është vënë në dijeni nga Kryetari i Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër për veprimtarinë gjyqësore të kësaj gjykate, midis tyre edhe të gjyqtarit Albano Çepele, në lidhje me mosdorëzimin të një numri vendimesh, bazuar në Urdhrin e Verifikimit të datës 29.10.2012 të Kryeinspektorit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë “Për verifikimin e informacionit të Kryetarit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, Andri Ymeri, që lidhet me ushtrimin e funksionit të gjyqtarit të kësaj gjykate, Albano Çepele” ka filluar procesin e verifikimit të informacionit në përputhje me ligjin nr.8811, datë 17.05.2001 “Për Organizimin dhe Funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë” dhe me Rregulloren “Për Organizimin dhe Funksionimin e Inspektoratit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë”.

3.1. Si rezultat i verifikimeve Inspektoriati i Këshillit të Lartë të Drejtësisë ka arritur në konkluzionin se gjyqtari Albano Çepele ka gjykuar 34 çështje me problematikë në afatin e dorëzimit të vonuar të arsyetimit të vendimeve. Nga verifikimi ka rezultuar se vendimet e 25 çështjeve janë dorëzuar tej afateve kohore të parashikuara në nenin 308 të Kodit të Procedurës Civile dhe nenin 386 të Kodit të Procedurës Penale, ndërsa për 9 vendime të tjera ka rezultuar se nuk kanë qenë të dorëzuara në momentin e verifikimit, por edhe për këto vendime të pa dorëzuara është konstatuar se ka kaluar afati kohor brenda të cilit ato duhet të dorëzoheshin.

3.2. Në relacionin përkatës renditen të dhëna për 34 dosje të verifikuara si dhe afatet e dorëzimit të secilës prej tyre (afatet e dorëzimit të vendimeve variojnë nga afati minimal pas 15 ditësh nga shpallja e vendimit dhe në maksimum shkon deri në 3 muaj e 22 ditë, nga data e shpalljes së vendimit).

3.3. Rezulton se gjyqtari Albano Çepele është vënë në dijeni të urdhrit të verifikimit të mësipërm për të cilin ka parashtruar observacionin/ qëndrimin e vet (Akt Njoftimi datë 31.10.2012 i urdhër verifikimit dhe proces verbali).

3.4. Pas verifikimeve të mësipërme, Inspektoriati i Këshillit të Lartë të Drejtësisë i ka përcjellë relacionin datë 05.11.2012, materialet, si dhe aktet përkatëse Këshillit të Lartë të Drejtësisë, duke rekomanduar dërgimin e materialit Ministrisë së Drejtësisë për fillimin e procedimit disiplinor ndaj gjyqtarit Albano Çepele.

3.5. Këshilli i Lartë i Drejtësisë, me shkresën nr.845 Prot., datë 20.03.2013, i ka përcjellë Ministrit të Drejtësisë relacionin e sipërcituar dhe materialet shoqëruese, për kompetencë vlerësimi “Mbi mundësinë e procedimit disiplinor të gjyqtarit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, Albano Çepel” (shkresa nr.845 prot., datë 20.03.2013 e Këshillit të Lartë të drejtësisë).

4. Me shkresën nr.1706/1 Prot., datë 30.04.2013 të Ministrisë së Drejtësisë, gjyqtari Albano Çepele është njoftuar mbi konstatimet e verifikuara nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë

4.1. Rezulton se gjyqtari Albano Çepele është vënë në dijeni të konstatimeve e verifikimeve të mësipërme për të cilat ka parashtruar qëndrimin e vet më datë 07.05.2013.

5. (ii) Mbi ankimin e paraqitur nga shtetasi Selami Jenisheri ndaj veprimtarisë gjyqësore të gjyqtarit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër Albano Çepele, lidhur me çështjen civile me paditës Selami Jenisheri kundër të paditurit Vasfije Pelinku, me objekt “Marrje masë sigurim padie”, ka dalë Urdhri i Verifikimit datë 06.09.2010 i Kryeinspektores së Këshillit të Lartë të Drejtësisë për verifikimin e kësaj ankese.

5.1. Pas verifikimit të ankesës dhe relacionit të Inspektoriatit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, ky i fundit me shkresën nr.2342 Prot., datë 13.08.2013, i ka përcjellë Ministrit të Drejtësisë relacionin dhe dokumentet shoqëruese për kompetencë vlerësimi, mbi mundësinë e procedimit disiplinor të gjyqtarit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, Albano Çepele, duke kërkuar dhe “...bashkimin e këtij relacioni me relacionin e parë të KLD-së, datë 20.03.2013”.

5.2. Sipas relacionit përkatës është konstatuar se gjyqtari Albano Çepele nuk kishte kryer asnjë veprim procedural për kalimin e çështjes në seancë, duke shkelur përcaktimet e nenit 202 të Kodit të Procedurës Civile.

5.3. Gjyqtari Albano Çepele është vënë në dijeni të konstatimeve e verifikimeve të mësipërme për të cilat ka parashtruar qëndrimin e vet (shkresa nr.1706/6 prot., datë 31.10.2013, parashtruar qëndrimi i gjyqtarit datë 09.11.2013).

6. (iii) Mbi ankimin e paraqitur nga shtetasit Mikel Muzhani dhe Emine Zadrima, ndaj veprimtarisë gjyqësore të gjyqtarit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër Albano Çepele, lidhur me dy procese gjyqësore ku ankuesit pretendojnë për dhënie vendimi të kundraligjshëm, ka dalë urdhri i Verifikimit nr.2427/1 prot., datë 06.09.2013 i Kryeinspektores së Këshillit të Lartë të Drejtësisë për verifikimin e kësaj ankese.

6.1. Pas verifikimit të ankesës dhe relacionit të Inspektoriatit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, ky i fundit me shkresën nr.2427/2 Prot., datë 22.10.2013, i ka përcjellë Ministrit të Drejtësisë relacionin dhe dokumentet shoqëruese për kompetencë vlerësimi, mbi mundësinë e procedimit disiplinor të gjyqtarit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, Albano Çepele, “...duke kërkuar bashkimin e këtij relacioni me relacionet e mëparshme të KLD-së, nr.845 prot., datë 20.03.2013 dhe nr.2342 prot., datë 13.08.2013”.

6.1.a. Në relacionin përkatës parashtrohet se gjyqtari A. Çepele, lidhur me çështjen civile për të cilën ankimohet shtetasi Mikel Muzhani, ka marrë vendim për vendosjen e masës së sigurimit të padisë, duke pezulluar veprimet përmbarimore derisa vendimi mbi shqyrtimin e padisë të marrë formë të prerë. Ankimi kundër këtij vendimi është shqyrtuar nga Gjykata e Apelit Shkodër, pas përfundimit të verifikimit. Nga informacioni rezulton se gjykata e apelit ka vendosur ndryshimin e vendimit të gjykatës së shkallës së parë. Ndaj vendimit të gjykatës së apelit nuk është ushtruar rekurs. Ndërkohë padia e themelit të çështjes ka qenë në shqyrtim në gjykatën e shkallës së parë.

6.1.b. Edhe çështja për të cilën është ankuar shtetësja Emine Zadrima ka të bëjë me vendimin e marrë më datë 05.07.2013 për sigurim padie, duke u pezulluar ekzekutimi i titullit ekzekutiv nr.19/1, datë 23.03.2013. Rezulton se deri ditën e verifikimit çështja nuk ka qenë shqyrtuar nga Gjykata e Apelit Shkodër, e cila është shprehur me vendim më pas dhe ka vendosur ndryshimin e vendimit të gjykatës së shkallës së parë dhe rrëzimin e kërkesës.

6.1.c. Sipas informacionit ka rezultuar se padia e themelit është ngritur 7 ditë pas marrjes së masës së sigurimit të padisë.

6.2. Për të dy këto raste nga ana e Inspektoriatit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë është arritur në konkluzionin se nga ana e gjyqtarit Albano Çepele nuk është zbatuar detyrimi i përcaktuar në nenin 204 të Kodit të Procedurës Civile, sipas të cilit gjykata, kur merr masën e sigurimit të padisë, duhet të caktojë dhe një afat jo më shumë se 15 ditë, brenda të cilit duhet të paraqitet padia në gjykatë. Njëkohësisht disponimi me vendimet e mësipërme është konsideruar se bie ndesh me nenin 3 të Aktit Normativ nr.3, datë 01.08.2012 “Për lirimin e banesave pronarëve të ligjshëm nga qytetarët e pastrehë, banues në banesat ish-pronë e subjekteve të shpronësuar”, sipas të cilit gjykatat nuk mund të kryejnë pezullimin e urdhrit të ekzekutimit.

6.3. Gjyqtari Albano Çepele është vënë në dijeni të urdhër verifikimit nr.2427/1 prot., datë 06.09.2013 (Akt njoftimi datë 09.09.20113) dhe më pas edhe të konstatimeve e verifikimeve të mësipërme për të cilat ka parashtruar qëndrimin e vet.

6.4. Ministri i Drejtësisë, ka nxjerrë shkresën nr.3993/1 Prot., datë 09.12.2003 drejtuar z. Albano Çepele, me të cilën e njofton këtë të fundit “mbi konstatimet e verifikuara nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë”.

6.5. Në përgjigjen e datës 17.12.2013, nga gjyqtari Albano Çepele janë parashtruar si arsye të vonesës (i) gjendja e tij jo e mirë shëndetësore, sëmundja “e rëndë deri më sot e pashërueshme Skleroza Multiple” e cila “në periudha të veçanta rëndohet duke sjellë dhe paaftësi të përkohshme në lidhje me fizikun tim”, për periudhën që bëhet fjalë “kam pasur humbje të rëndë të ekuilibrit dhe të shikimit. Kam qenë duke u trajtuar në Spitalin Neurologjik”; (ii) për vitin 2012 “me gjithë mbi ngarkesën e madhe që kam në punë (vetëm gjatë vitit 2012 kam shqyrtuar 736 dosje dhe kam përfunduar 597 çështje” (shkresa e protokolluar në nr.4598, datë 17.12.2013).

7. Bazuar në sa më sipër, Ministri i Drejtësisë, me shkresën nr.3993/2 Prot., datë 09.01.2014, i ka kërkuar Këshillit të Lartë të Drejtësisë fillimin e procedimit disiplinor ndaj gjyqtarit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, Albano Çepele.

7.1. Ministri i Drejtësisë, në vlerësim të fakteve dhe përmbajtjes së relacioneve të mësipërme, të parashtruara nga Inspektoriati i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, ka çmuar se gjyqtari Albano Çepele duhet t’i nënshtrohet përgjegjësisë disiplinore, duke kërkuar si masë disiplinore “shkarkim nga detyra”.

8. Pas shqyrtimit të kërkesës së Ministrit të Drejtësisë, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, me vendimin nr.45, datë 15.04.2014, ka vendosur:

“1. Pranimin e kërkesës të Ministrit të Drejtësisë për procedim disiplinor të gjyqtarit të Gjykatës se Rrethit Gjyqësor Shkodër, Albano Çepele.

2. Dhënien e masës disiplinore "Shkarkim nga detyra" ndaj gjyqtarit të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Shkodër, Albano Çepele.

3. Një kopje e këtij vendimi i komunikohet rregullisht gjyqtarit.

4. Kundër këtij vendimi mund të bëhet ankim në Gjykatën e Lartë, brenda 15 ditëve nga njoftimi i tij”.

8.1. Këshilli Lartë i Drejtësisë, pasi parashtron faktet e konstatuara nga Inspektoriati i këtij Këshilli, vlerësimin e tij dhe të Ministrit të Drejtësisë dhe pasi citon dispozitat Kushtetuese dhe ato të legjislacionit të zbatueshme për rastin konkret, arsyeton: - “...nga faktet e parashtruara konstaton se lidhur me çështjet e gjykuara dhe të pa dorëzuara apo dorëzuara me vonesë nga gjyqtari Albano Çepele, përbën shkelje shumë të rëndë të ligjit me pasojë cenimin e lirive dhe të drejtave themelore të njeriut”; -parashikimi i pikës 2 të nenit 15 të Kushtetutës “...shihet i lidhur me detyrime të tjera që, akti themelor i shtetit i ngarkon në mënyrë të posaçme pushtetit gjyqësor. Konkretisht, neni 43 i Kushtetutës, i njeh kujtdo të drejtën për t’u ankuar kundër një vendimi gjyqësor, në një gjykatë më të lartë, të drejta këto të parealizuara për palët pjesëmarrëse në proceset e cituara më lart, të gjykuara prej tij”; - “Gjatë veprimtarisë gjyqësore në mënyrë të përsëritur, gjyqtari..., Albano Çepele, ka shkelur disa dispozita të detyrueshme për zbatim të legjislacionit procedural në fuqi në Republikën e Shqipërisë”; - referuar neneve 1 dhe 4 të Kodit të Procedurës Civile “Me veprimet e tij, gjyqtari Albano Çepele, ka shkelur edhe parashikimet e bëra në nenin 308 të K.Pr.Civile”, duke mos dorëzuar vendimet gjyqësore të arsyetuar brenda afatit 10 ditor. “Mosdorëzimi i vendimeve gjyqësore brenda këtij afati është bërë në mënyrë të pajustifikuar”; - “Konstatohen shkelje edhe të dispozitave procedurale penale konkretisht neni 2 i K.Pr.Penale përcakton detyrueshmërinë e zbatimit të rregullave të parashikuara në të...Duke mos arsyetuar vendimet për masat e sigurimit personal dhe kërkesat administrative penale, gjyqtari ka shkelur disponimet urdhëruese të nenit 386 të K.Pr.Penale duke mos respektuar afatin e parashikuar në të, për depozitimin e vendimit të arsyetuar në sekretarinë gjyqësore. Njëkohësisht ai ka shkelur nenin 113 të K.Pr.Penale, duke mos depozituar fashikullin në Sekretarinë Gjyqësore brenda afatit 5 ditor...”; - “Shkaku kryesor për masën disiplinore “shkarkim nga detyra”, është kryesisht mosrespektimi nga ana e gjyqtarit të dispozitave procedurale në gjykimin e çështjeve dhe konkretisht “moskryerja në kohë dhe në mënyrë të përsëritur të detyrës nga ana e gjyqtarit, lidhur me arsyetimin dhe dorëzimin e vendimeve përfundimtare”. Këto veprime të tij janë kryer në mënyrë të përsëritur dhe të pajustifikuar duke sjellë pasoja për të drejtat kushtetuese të palëve në gjykim si dhe për dhënien e drejtësisë. Sa më sipër këto shkelje disiplinore janë konsideruar nga ligjvënësi si akte sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit, në kuptim të ligjit nr.9877, datë 18.02.2008”; - “Shkeljet e konstatuara rezultojnë dhe dalin qartë në të gjitha aktet shkresore të marra në shqyrtim në këtë vendimmarrje të Këshillit, siç janë relacionet e inspektorëve të IKLD dhe shkresat përkatëse, procesverbalet e verifikimit të kryera prej tyre apo dhe vetë kërkesa e Ministrit drejtuar KLD”; - “Në sjelljen e gjyqtarit Çepele, KLD konstaton një mungesë kujdesi dhe operativiteti, neglizhencë, të tilla që kalojnë “kufirin e të arsyeshmes”, dhe një sjellje e tillë nuk mund të justifikohet, sjellje e cila çon në cenimin e prestigjit të gjyqtarit dhe humbjen e besimit ndaj tij”; - “..., vlerësohet se vonesat e gjyqtarit në arsyetimin dhe dorëzimin e vendimeve gjyqësore konsiderohen si shkelje disiplinore në kuptim të nenit 32/1/a si dhe nenit 32/2/c të Ligjit nr.9877, datë 18.02.2008 dhe e ngarkojnë atë me përgjegjësi disiplinore pasi: ) këto vonesa janë të vazhdueshme, të përsëritura dhe të pajustifikuara; i)... kanë sjellë pasoja për të drejtat kushtetuese të palëve në gjykim apo në dhënien e drejtësisë; ii) ... janë jashtë çdo afati të arsyeshëm logjik dhe objektiv; iii) ...kanë cenuar imazhin e drejtësisë dhe kanë ulur besimin e publikut te drejtësia”; - “Gjithashtu, Këshilli konstaton se gjyqtari Albano Çepele është në pamundësi efektive për të ushtruar normalisht detyrën. Sëmundja i shkakton gjyqtarit paaftësi fizike e cila domosdoshmërisht reflektohet në punën e tij, sëmundje e cila ka premisa të qarta që do të jetë e vazhdueshme duke ndikuar në vijimësi të punës së tij”.

9. Kundër vendimit nr.45, datë 15.04.2014 të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, në bazë të nenit 36/1 të ligjit nr.9877, datë 18.02.2008 “Për Organizimin e Pushtetit Gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”, ka ushtruar ankim në Gjykatën e Lartë gjyqtari Albano Çepele, me të cilin kërkon: “Anulimin e vendimit nr.45, datë 15.04.2014 të Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe rikthimin e të gjitha të drejtave civile të cenuara, si rrjedhojë e këtij vendimi”, për shkaqet e pasqyruara në pjesën hyrëse të këtij vendimi.

LIGJI I ZBATUESHËM

10. Dispozitat e Kushtetutës të Republikës së Shqipërisë, dispozitat e ligjit nr.9877, datë 18.02.2008 “Për Organizimin e Pushtetit Gjyqësor në Republikën e Shqipërisë”, dispozitat e ligjit nr.8811, datë 17.05.2001 “Për Organizimin dhe Funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”, i ndryshuar dhe në ato të ligjit nr.8485, datë 12.5.1999 "Kodi i Procedurave Administrative të Republikës së Shqipërisë", dispozitat e Vendimit nr.137, datë 21.02.2003 të Këshillit të Lartë të Drejtësisë “Rregullore për Procedimin Disiplinor të Gjyqtarëve” i ndryshuar në të cilat është parashikuar:

10.1. Neni 42 i Kushtetutës:“1. Liria, prona dhe të drejtat e njohura me Kushtetutë dhe me ligj nuk mund të cenohen pa një proces të rregullt ligjor. 2. Kushdo, për mbrojtjen e të drejtave, të lirive dhe të interesave të tij kushtetues dhe ligjorë, ose në rastin e akuzave të ngritura kundër tij, ka të drejtën e një gjykimi të drejtë dhe publik brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme e caktuar me ligj”.

10.2. Neni 147/6 i Kushtetutës: “Gjyqtari mund të shkarkohet nga KLD për kryerjen e një krimi, për paaftësi mendore a fizike, për akte e sjellje që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit ose për pamjaftueshmëri profesionale. Kundër këtij vendimi gjyqtari ka të drejtë të ankohet në Gjykatën e Lartë, e cila në këtë rast, vendos me kolegje të bashkuara”.

10.3. Neni 6/1 i KEDNJ: “1. Kushdo ka të drejtë që çështja e tij të dëgjohet drejtësisht, publikisht dhe brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, e krijuar ligjërisht, e cila do të vendosë qoftë për konfliktet mbi të drejtat dhe detyrimet e tij me karakter civil, qoftë për bazueshmërinë e çdo akuze të natyrës penale të drejtuar kundër tij...”.

10.4. Neni 31 i ligjit nr.9877, datë 18.02.2008: “1. Gjyqtari i nënshtrohet përgjegjësisë disiplinore në rastet dhe me garancitë e parashikuara në ligj. 2. Gjyqtari ka përgjegjësi disiplinore për shkelje të ligjit dhe për kryerjen e akteve e të sjelljeve që diskreditojnë pozitën dhe figurën e tij, në përputhje me parashikimet e nenit 32 të këtij ligji”.

10.5. Neni 32 i ligjit nr.9877, datë 18.02.2008: “1. Shkeljet e disiplinës së gjyqtarit ndahen në:

a) shumë të rënda; b) të rënda; c) të lehta. 2. Janë shkelje shumë të rënda aktet dhe sjelljet që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit si më poshtë:

a) aktet dhe sjelljet e ndaluara nga neni 23 i këtij ligji; c) shkelja e pajustifikuar dhe e përsëritur e dispozitave urdhëruese procedurale, kur këto shkelje kanë pas sjellë ose mund të sillnin pasoja për të drejtat kushtetuese të palëve në gjykim apo për dhënien e drejtësisë;...gj) akte dhe sjellje të tjera të rënda që diskreditojnë rëndë pozitën dhe figurën e gjyqtarit. 3. Janë shkelje të rënda aktet dhe sjelljet që diskreditojnë pozitën dhe figurën e gjyqtarit si më poshtë: a) zvarritja e pajustifikuar dhe e përsëritur e veprimeve procedurale gjatë ushtrimit të funksionit, kur zvarritja ka pas sjellë ose mund të sillte pasoja për të drejtat kushtetuese të palëve në gjykim apo për dhënien e drejtësisë; b) vonesa e përsëritur për fillimin e seancës gjyqësore;...”.

10.6. Neni 16/1/ç i ligjit nr.8811, datë 17.05.2001: “1. Inspektorati i Këshillit të Lartë të Drejtësisë ka këto detyra: …ç) Kryen verifikime për procedimin disiplinor të propozuar nga Ministri i Drejtësisë, në rastet kur çmohet dhe kërkohet nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë. Raporti i përgatitur nga Inspektorati paraqitet në mbledhjen e Këshillit nga Zëvendëskryetari”. 3. Inspektorati, në zbatim të ligjit, kryen detyra të tjera, të caktuara nga Këshilli i Lartë i Drejtësisë.

10.7. Neni 31/5 i ligjit nr.8811, datë 17.05.2001: “Inspektorati i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, kur ngarkohet me detyra verifikuese, është i detyruar që, brenda 15 ditëve, të kryej procedurat e verifikimit dhe të depozitojë raportin përkatës”.

10.8. Neni 2/a i Vendimit nr.137, datë 21.02.2003 i K.L.D-së: “Gjyqtari ndaj të cilit ka filluar procedimi disiplinor, ka të drejtë: a) të prezumohet i pafajshëm; ...4. Gjyqtarit për gjatë një procedimi disiplinor i garantohen të gjitha të drejtat dhe garancitë, e një procesi të rregullt ligjor, në kuptim të nenit 42/2 dhe 131/f të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë, për aq sa ato përputhen me natyrën dhe qëllimin e procedurës dhe pa prekur thelbin e saj”.

10.9. Neni 9/3,4 i Vendimit nr.137, datë 21.02.2003 i K.L.D-së:“3. Në qoftë se gjatë diskutimit përfundimtar Këshilli i Kartë i Drejtësisë çmon se për marrjen e vendimit lidhur me masën disiplinore është e domosdoshme të kryhen verifikime për çështje të caktuara të procedimit disiplinor, i kërkon me vendim Inspektoriatit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë kryerjen e tyre. 4 Inspektoriati, brenda pesëmbëdhjetë ditëve kryen procedurat e verifikimit në përputhje me nenin 16, paragrafi 1, pika “b” dhe me nenin 31, paragrafi 7, të Ligjit nr.8811, datë 17.05.2001 “Për organizimin dhe funksionimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë”, si dhe përgatit raportin përkatës. Ky raport i paraqitet këshillit të Lartë të Drejtësisë nga Zëvendëskryetari në mbledhjen më të afërt”.

10.10. Neni 81/1 i K.Pr.Administrative: “Organi kompetent kërkon dhe njihet me të gjitha faktet të cilat janë të nevojshme për marrjen e vendimit përfundimtar, duke përdorur për këtë qëllim të gjitha metodat e të provuarit të lejuara nga ligji”.

10.11. Neni 108/1 i K.Pr.Administrative: “1. Përveç rasteve kur ligji vetë parashikon dhënien e arsyeve, duhet të jepen domosdoshmërisht arsyet për të gjitha ato akte të cilat pjesërisht ose tërësisht: a) mohojnë, shuajnë, kufizojnë apo prekin në ndonjë mënyrë tjetër të drejta dhe interesa të ligjshëm ose vendosin apo rëndojnë detyrime apo ndëshkime; b) përbëjnë vendim në lidhje me kërkesat për shqyrtim apo apelimet; c) përbëjnë një vendim të kundërt me pretendimet e palëve të interesuara ose në kundërshtim me një informacion apo propozim zyrtar; ç) përbëjnë devijim nga praktika e ndjekur për zgjidhjen e çështjeve të ngjashme; d) shkaktojnë revokimin, shfuqizimin, modifikimin ose pezullimin e një akti të mëparshëm”.

10.12. Neni 109/1/2 i K.Pr.Administrative:“1. Arsyetimi duhet të jetë i qartë dhe të përfshijë shpjegimin e bazës ligjore dhe f