Suirbhé Gaeilge i Maigh CuilinnSuirbhé Gaeilge i Maigh Cuilinn

Níl imeacht na GaeltNíl imeacht na Gaelt achtacht a dosheachanta dosheachant aaIml. 2 Eagrán 9 Nuachtlitir Mhíosúil Chonradh na Gaeilge 24 Iúil 2007

SANSAN EAGRÁN SEO:EAGRÁN SEO:

1. N1. Níl Imeacht naíl Imeacht naGaeltachtaGaeltachtaDosheachantaDosheachanta

2. Tionól na2. Tionól naMumhan 2007Mumhan 2007

3. An Dáil Mhór -3. An Dáil Mhór -Comhaltas UladhComhaltas Uladh

4. Cúrsa4. Cúrsaíí Gaeilge iGaeilge imBaile Locha RiachmBaile Locha Riach

5. Folúntas5. Folúntas

6. Baile Locha Riach6. Baile Locha Riach

7. Fleadh Laighean 7. Fleadh Laighean

8. Gaillimh agus Eile8. Gaillimh agus Eile

9. Crosfhocal Mh9. Crosfhocal MhííIúilIúil

10. Suirbhé Gaeilge i10. Suirbhé Gaeilge iMaigh Cuilinn Maigh Cuilinn

Níl bás na Gaeilge mar theanga teagh-laigh agus phobail sa Ghaeltachtdosheachanta má dhéantar beartadaingne cinnte anois chun an scéal aleigheas dar le Conradh na Gaeilge. "Isceist thábhachtach í todhchaí naGaeltachta don náisiún go léir" a dúirtDáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán anChonartha, a bhfuil cónaí air i nGaeltachtRáth Chairn, agus é ag trácht ar thuairiscOllscoil na hÉireann Má Nuat a sceitheadhagus a deir go bhféadfaí go n-éagfaidh anGhaeilge sa Ghaletacht faoi 2025 máleanann cúrsaí mar atá.Dúirt sé chomh maith; "Is féidir le pobaltheanga mhionlaigh teacht slán agus dul ineart, ach ní foláir forlámhas a bheith agan teanga sin sa phobal maidir le cúrsaíoideachais, riaracháin phoiblí, gnó,póilíneachta agus na gcúirteanna, na n-eaglaisí, agus na gcumann deonach,spóirt, agus sóisialta."De dheasca an brú a bheith cosúil le gachaon duine eile agus Béarla a labhairt, brú

a thagann ó shíor-úsáid an Bhéarla ag nacumainn seo go háitiúil, is i mBéarlaamháin a bhíonn go leor leor seirbhísíriachtanacha agus cúrsaí sóisialaithe, ruda chreimeann tuilleadh úsáid na Gaeilge."Beidh tacaíocht ag teastáil ó na pobail armian leo fanacht sa Ghaeltacht ón earnáilphoiblí agus ón earnáil phríobháideach,tiomáinte ag an Rialtas, chun pleanannateanga a chur i gcrích faoi mar a tharla arOileáin Aland na Fionlainne agus i QuébecCheanada."Ní foláir an tuairisc a fhoilsiú gan mhoillagus na moltaí ann a fheidhmiú go hiomlán",arsa an Cárthach.

Bhí Tionól na Mumhan ar siúl i Múscraíidir 14-17 Meitheamh i mbliana agusd'éirigh go thar barr leis. I measc na n-imeachtaí éagsúla uilig a bhí ann bhíléacht ar fhilí Mhúscraí le Beitsí NíShuibhne, Quiz Boird agus fógairtChoiste Dúiche na Bliana, comórtaissean-nóis, agallamh beirte srl… idir-Ghaeltachtaí, chomh maith le himeachtaíspóirt agus spraoi. Bhain gach duine abhí i láthair an-taitneamh as an deireadhseachtaine. Eagraíodh cuid mhaith de na himeachtaíi gcomhar le hÓige na Gaeltachta lefreastal ar dhaoine óga. Ina measc siúdbhí comórtais peile, tarraingte téide,poca/cice fada. Chomh maith leis sin, bhítráth na gceist, comórtas damhsa, céilíagus dioscó ann.

Scoil Cheoil an tSamhraidhBroderick/Carty 15- 20 Iúil '07

Arís i mbliana, thug Scoil Cheoil an tSamhraidhBroderick/Carty deis do dhaltaí réimse leathanceoil thraidisiúnta a fhoghlaim. Bhí oscailtoifigiúil na seachtaine ar siúl i dTúr Rua,Ballán, Baile Locha Riach, Co. na Gaillimheagus ceolchoirm iontach eagraithe don ócáid.Bhí deis ag daltaí gléas ceoil a roghnú le fogh-laim i rith na seachtaine. Tuilleadh eolais ar fáilag 091 870718 agus ag prua@lochariach.com

TTionól na Mumhan 2007ionól na Mumhan 2007

Donnchadh hAodha in éindí le Máire Ní Laoi

Maoinithe ag: 1.

VótVótaíocht Nua ar Shuaíocht Nua ar ShuííomhomhIdirlín an ChonarthaIdirlín an Chonartha

An mbeidh deireadh leis annGaeilge mar theanga lab-hartha na Gaeltachta taobhistigh de scór bliain.

• Beidh • Ní bheidhí bheidh

Má tá tuairim agat maidir leisan gceist seo thuas is féidirvóta a chaitheamh ach gab-háil isteach ar ShuíomhIdirlín an Chonartha ageolas@cnag.ie

Trasna1 cleas; dallamullóg (3)3 seasc (6)8 náid (7)11 gan a bheith in ann rudaí a choimeád faoi rún (12)14 rud nach bhfuil beo (2)15 an cineál aimsire a bhíonn in áit (6)16 an t-alt? (2)17 teach mór poiblí (5)Síos2 ar dhath an tsneachta (3)3 gan bhruith; gan chócaireacht (3)4 gealach (2)5 anáil; puth (2)6 duine a théann ar bhus nó ar thraein (9)7 teach le ceadúnas chun deochanna meis

ciúla a dhíol (9)9 bláth beag bán (7)10 curadh (6)12 uaigneach; singil (8)13 ceol; seó (7)

Más spéis leat cur isteach ar an gcomórtas seoní mór duit an crosfhocal (agus é líonta isteachi gceart agat) a sheoladh ar aghaidh chuig: AnCrosfhocal , 6 Sráid Fhearchair, Bai le ÁthaCliath 2.

Crosfhocal Mhi LúnasaCrosfhocal Mhi Lúnasa

Tá Gaeilge á labhairt i Maigh Cuilinn leis na mílte bliantaagus tá siabhreas ag baint leis an gceantar de bharr nateanga agus is rud é a thugann féiniúlacht faoi leith donpharóiste.Baineann buntáistí áirithe le stádas Gaeltachta anpharóiste, don duine aonair agus don phobal trí chéile. Isfíor le rá, freisin, go bhfuil an-chuid tugtha ar ais ag MaighCuilinn don Ghaeltacht agus dochultúr na tíre trí chéile, ach goháirithe i cgúrsaí litríochta. Is fíorle rá, freisin, gur ceangal casta éatá idir Maigh Cuilinn agusGaeltacht Chonamara agusneart ann a deir ná chóir dúinn abheith sa Ghaeltacht ar chor arbith agus nach bhfuil aonGhaeilge i Maigh Cuilinn. Níl séseo fíor ar ndóigh. Ní hionannMaigh Cuilinn agus Ros Muc óthaobh úsáid na Gaeilge ach ní hionann é ach oiread leháiteanna lasmuigh den Ghaeltacht.Tá ceantair fós i Maigh Cuilinn ina bhfuil an Ghaeilge álabhairt gan sos leis na mílte blianta. Tá clannta á dtógáille Gaeilge agus tá líom mór daoine a labhraíonn an tean-

ga go rialta. An orthu atá an locht nach bhfuil polasaí stáitann maidir le cúrsaí pleanála agus forbartha teanga?Chun cur ar ár gcumas plean forbartha teanga a ullmhúbheartaigh Craobh Mhaigh Cuilinn de Chonradh naGaeilge, i gcomhar le Cumann Forbartha Mhaigh Cuilinn,suirbhé a dhéanamh ar staid na Gaeilge sa pharóiste.

Líonadh isteach 572 ceistneoir arfad agus chlúdaigh na ceistneoiríseo 1,907 duine ar fad. Is meascna nithe is spéisiúla a tháinig chuncinn de bharr an taighde agus antsuirbhé seo ná; dúirt 87.24% godteastaíonn uathu go bhfanfadhMaigh Cuilinn sa Ghaeltacht; dúirt22.38% go mbaineann siad féin nóa dteaghlaigh úsáid as an nGaeilgego laethúil agus dúirt 60.49% godtabharfadh siad tacaíochtd'oideachas trí Ghaeilge ag gachleibhéal i Maigh Cuilinn.

L e h a g h a i d h t u i l l e a d h e o l a i s f a o i n s u i r b h és e o i s f é i d i r t e a g m h á i l a d h é a n a m h l eP e a d a r M a c F h l a n n c h a d h a a re o l a s @ c n a g . i e n ó a g 0 9 1 5 6 7 8 2 4 .

4. Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig

Gaillimh agus EileGaillimh agus EileTEASTAS EORPACH NA GAEILGE AR FÁIL

Ó CHONRADH NA GAEILGE, GAILLIMHAn bhfuil aithne agat ar éinne atá ag iarraidh Gaeilge afhoghlaim ón tús nó an bhfuil sé ar intinn agat féin dulchun cinn a dhéanamh leis an méid atá agat? B'fhéidir gobhfuil tú ag machnamh ar Theastas Eorpach na Gaeilgea bhaint amach?Tá rogha úr ranganna Gaeilge ag gach leibhéal ar fáil óChonradh na Gaeilge, Gaillimh, an t-earrach seo agusbeidh daoine in ann cáilíocht Eorpach a bhaint amach saGhaeilge. Bunaithe ar na ranganna agus ar na himeach-taí teanga eile a chuirfear ar fáil i rith na bliana, beidh deisag daoine scrúdú a dhéanamh chun Teastas Eorpach naGaeilge a bhaint amach i gcomhar le hOllscoil na hÉire-ann, Má Nuad. Tá ardtaithí ag múinteoirí Chonradh na Gaeilge agmúineadh agus ag tabhairt cúnaimh d'fhoghlaimeoirí leblianta fada. Maidir leis na ranganna féin beidh siad ar fáilag leibhéil éagsúla ó Ghlantosaitheoirí go dtí antArdleibhéal. Bíonn líon na ndaoine i ngach rang beag igcónaí le béim mhór ar rannpháirtíocht na ndaltaí agus arriachtanais an mhic léinn.Beidh iontas ort nuair a fheicfidh tú do chuid muiníne agforbairt; an tuiscint agus an labhairt ag feabhsú i rangan-na néamhfhoirmiúla leis an mbéim ar an Ghaeilge lab-hartha agus na focail choitianta a úsáidtear ingnáthcháint. Tá cuireadh ag foghlaimeoirí bheith linn i gClub Árus nanGael le páirt a ghlacadh i réimse leathan ócáidí sóisialtachun an Ghaeilge a chleachtadh. Beidh méadú, freisin, aran réimse imeachtaí a eagrófar chun deiseanna a thab-hairt do lucht na ranganna an Ghaeilge atá á foghlaim acua úsáid agus cur lena muinín in úsáid na teanga. Déanaigí cinnte go mbeidh bhur ranganna Gaeilgecurtha in áirithe in am mar tá uasmhéid ar an líon daoinei ngach rang. Is ar oíche Luain, 26 Márta, 2007, ag 8.00in

a bheidh an clárúchán ar siúl do ranganna GaeilgeChonradh na Gaeilge, a bheidh ag tosú arís ar an Luan,2 Aibreán 2007.

Beidh na ranganna go léir ar siúl i lár chathair na Gaillimhein Árus na nGael, 45 Sráid Doiminic, ar feadh uair go leith,tráthnóna amháin sa tseachtain ar feadh 8 seachtaine. Mátheastaíonn foirm iarratais nó tuilleadh eolais uait déanteagmháil le Conradh na Gaeilge ag 091 567 824 nó con-radh@bradan.io.ie.

Bainis Mhór Ghaelach i Ráth CairnComhghairdeas le Seán ó Dubhda a phós Neas NicDhonnchadh le gairid. Is iníon í Neasa le Pádraig MacDonnchadh, ball den Choiste Gnó. Guíonn lucht nahArd-Oifige gach rath orthu don todhchaí.

Ranganna san Ard-OifigTháinig an dianchúrsa samhraidh chun deiridh le gairidagus beidh an cúrsa deiridh ar tosú 7 Lúnasa.

D'éirigh go thar barr le Fleadh Laighean a bhí ar siúl imBaile Átha Buí idir 9-15 Iúil. Bhí baint mhór ag Áth Buí leGaeilge, craobh de chuid an Chonartha, léi i mbliana agusbhí an Ghaeilge an-lárnach inti ó thús go deireadh. Ghlacna céadta daoine óga páirt sna comórtais éagsúla aeagraíodh agus bhí oíche mhór amhránaíochta ar siúl saBhradán Feasa, Ráth Cairn, oíche Chéadaoin na féile. Táaitheantas ar leith ag gabháil don chraobh áitiúil as anobair mhór uile a rinne siad chun an Ghaeilge a chur chuncinn le linn na féile. Tá tuilleadh eolais le fáil faoin bhféile ar shuíomh idirlín nacraoibhe ag www.athbui.com. Is craobh iontachgníomhach é Áth Buí le Gaeilge agus go leor oibre déan-ta acu maidir le gnó trí Ghaeilge a chur chun cinn sa bhaile.

Fleadh LaigheanFleadh Laighean

2. Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig Má tá spéis ag do chraobh ábhar a chur ar fáil don nuachtlitir seo déan teagmháil linn san Ard-Oifig 3.

Éilíonn Conradh na Gaeilge ar an Aire Oideachais, MaryHanafin, athmhachnamh a dhéanamh ar an gcinneadhtubaisteach ar leis le gairid maidir le múineadh anBhéarla i nGaelscoileanna ag leibhéal na naíonán sóisir,i. go múinfí an Béarla ón dara téarma scoile ar aghaidh.Cáineann an Conradh an beartas seo go géar toisc gondéanann sé neamhaird ar an gcomhairle óngComhairle Náisiúnta Curaclaim agus Measúnachta(CNCM) atá i mbun próisis chomhairlithe ar an ábharseo le blianta beaga anuas agus a mhol a thuilleadhtaighde a dhéanamh ar an ábhar. Tá ceithre réiteachghearrthéarmacha molta ag an CNCM agus an tuilleadhtaighde seo á dhéanamh.Dúirt Dáithí Mac Cárthaigh, Uachtarán Chonradh naGaeilge: Cuireann an cinneadh seo ionadh agus alltachtorm. Ní hé go bhfuil droch-chomhairle curtha ar an Aireach is amhlaidh go bhfuil an tAire ag gníomhú go beagbeann ar a cuid comhairleoirí.

Is gá córas tumoideachais Gaeilge sna rangannanaíonáin toisc uileláithreacht an Bhéarla agus toisc gur ótheaghlaigh Bhéarla a thagann formhór na bpáistíGaelscoile. Is gá tumoideachas chun an t-éagothromasseo a chothromú agus chun nós na Gaeilge a bhunúagus a bhuanú i measc na ndaltaí agus sa scoil."Cáineann an Conradh an tAire Hanifan, chomh maith, asan cinneadh seo a fhógairt ag am a bhfuil cuid mhaith lelucht oideachais ar saoire. Is féidir leis an Aire glacadhleis go cinnte nach mbeidh an Conradh agus mórphobalna Gaeilge i gcoitinne ag seasamh siar agus ag glacadhleis an gcinneadh seo. Pléadh an cheist seo ag Ard-Fheis Chonradh na Gaeilge i mí Aibreáin na bliana seoagus ritheadh rún d'aon ghuth i gcoinne a leithéid d'ísliúcéime don tumoideachas i ngaelscoileanna an Stait.Iarrann lucht na hArd-Oifige ar bhaill agus ar chraob-hacha an Chonartha teagmháil a dhéanamh lenadTeachtaí áithiúla Dála chun an cheist seo a phlé.

An bhfuil tú tinn tuirseach de a bheith ag déanamh anruda chéanna gach oíche a théann tú amach? Má tápíosa craic uait, téigh chuig Club Árus na nGael lecasadh le daoine nua agus ag an am céanna cuir feab-has ar do chuid Gaeilge oíche Chéadaoin. Bíonn oíche na bhfoghlaimeoirí ar siúl gach Céadaoin igClub Árus na nGael, 45 Sráid Doiminic, Gaillimh. Má tátú ag iarraidh deis chun cur le do chuid Gaeilge is deisiontach duit an oíche seo.Cuireann Conradh na Gaeilge an oíche seo ar fáil chundeis a tabhairt do dhaoine feabhas a chur ar a gcuidGaeilge. Bíonn an múinteoir Éilís Ní Dhúill i láthair chuncur leis an gcomhrá agus chun aon cheist i dtaobh tean-ga agus focal Gaeilge a fhreagairt. Chun castáil le daoine nua agus le haghaidh píosa craictrí Ghaeilge, buail isteach chugainn. Gach Dé Céadaoinag 9:30 i.n i gClub Árus na nGael. Tá fáilte roimh chách. Tuilleadh eolais: 091-567824/ conradh@bradan.iol.ie

Baile Locha RiachBaile Locha Riach Club Club ÁÁrus na nGaelrus na nGael

CINNEADH GAN CHIALLCINNEADH GAN CHIALL GAN RÉASÚN GLACTHAGAN RÉASÚN GLACTHAAG AG AN AN AIRE OIDEACHAIS, MARAIRE OIDEACHAIS, MARYY HANAFINHANAFIN

Tháinig slua mór ar cuairt go Baile Locha Riach ledeireanas agus an long mhór Libertad istigh igcuan na Gaillimhe le cúpla lá.Mar a tharla, tá ceangail ag Baile Locha Riach lelucht na hAirgintíne ar an ábhar go raibh tioncharnach beag ag An t-Ath. Anthony Fahy (1805 -1871) ar thír na Meiriceá Theas siar sa naoúhaois déag.Nochtaíodh leacht cuimhniúcháin in onóir donsagart. Tuigtear go ndearna an sagart áirithe seoa lán oibre ar son na mbocht, gur fear a d'oibrighgo díograiseach ar son an phobail. Bhí dualgasaíéagsúla air mar chomhairleoir i dtaobh cúrsaí dlíis airgid agus bhíodh sé ag feidhmniú mar bhre-itheamh sa cheantar fosta. Thaisteal sé na míltemíle i sléibhte na hAirgintíne ar dhroim capaill.Bhí sé san Airgintín le linn an Ghorta Mhór inÉirinn agus bhailigh siad £441 le cur ar ais gohÉirinn.Is léir go bhfuil cuimhne ag muintir na hAirgintínear cheantar Oirthear na Gaillimhe go fóill agus iadtagtha ar cuairt go speisialta ar Bhaile LochaRiach le léacht cuimhneacháin a nochtadh isseisiún ceoil a bheith acu leis an chraobh áitiúilde Chomhaltas Ceoltóirí Éireann. B'iontach an rudé an nasc idir cultúr dúchasach na hÉireann aneartú athuair agus baineadh an-sult as scoth ancheoil i rith na hoíche.