Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Tanılı Hastalarda

Glikoz Metabolizma Bozuklukları ve İnsülin Direnci

Emel Bulcun, Mehmet Ekici, Aydanur Ekici

Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Çıkar Çatışması Beyanı

Son üç yıl içinde:

Bir ticari kuruluşta çalışma, mal ortaklığı,

Danışmanlık, danışma kurulu üyeliği, uzman tanıklık

Yazarlık, editörlük, moderatörlük, konuşma ücretleri

Bağışlar (Araştırma-eğitim-cihaz)

Kongre, toplantı sponsorluğu

ile ilişkim yoktur.

İnsülin direnci ve glikoz metabolizma bozuklukları kardiovasküler risk

faktörleridir.

Obstrüktif uyku apne sendromu (OUAS) tanılı hastalarda bu metabolik

bozuklukların gelişmesinde farklı nedenler vardır.

OUAS’lı hastalarda insülin direnci ve glikoz metabolizma bozuklukları

üzerine yapılan çalışmalarda farklı sonuçlar mevcuttur.

Amaç

Patogenez

Jonathan E et al. Sleep-disordered breathing and type 2 diabetes A report from the International Diabetes

FederationTaskforce on Epidemiology and Prevention Diabetes Research and Clinical Practice. 2008

Amaç

OUAS’lı hastalarda glikoz metabolizma

bozukluklarının sıklığını belirlemek

OUAS’lı hastalarda insülin direnci ve glikoz

metabolizma bozukluklarının hastalık şiddeti ile

ilişkisini incelemektir.

Metod

131 OLGU

Polisomnografi

112 OUAS

AHI>5

19 Nonapneik Horlayan

AHI<5

Metod

Çıkartılma Kriterleri

Önceden diabetes mellitus tanısı olanlar

Astım

Bronşektazi

Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı

Ciddi sistemik hastalığı olanlar

OUAS nedeni ile nazal CPAP kullananlar

Oral steroid, B bloker kullananlar

MetodTüm olguların

0.,5.,10. dakikalarda açlık glikoz ve insülin ölçümü yapıldı.

HOMA-IR metodu (ort. insülin x ort. glikoz/22.5) ile insülin direnci

hesaplandı.

Açlık kan glikozu <125 olgulara 75 gr glikoz ile oral glikoz tolerans testi

(OGTT) yapıldı.

Epwort uykululuk skalası (EUS) ile gündüz uykululuk durumları

değerlendirildi. EUS>10 gündüz aşırı uykululuk durumu olarak tanımlandı.

Vücut beden kitle indeksi (VKİ) kg/m2 hesaplandı.

Solunum fonksiyon testleri yapıldı.

Method

Bozulmuş açlık glikozu (BAG); açlık kan glikozu 100-125mg/dl ve glikoz

yüklemesi sonrası <140 mg/dl olanlar,

Bozulmuş glikoz toleransı (BGT); açlık kan glikozu <125mg/dl ve glikoz

yüklemesi sonrası 140-200 mg/dl olanlar,

Diabetes mellitus (DM); açlık kan glikozu >125 mg/dl veya glikoz yüklemesi

sonrası > 200 mg/dl olanlar,

Glikoz metabolizma bozukluğu (GMB); BAG, BGT, DM tanılarından birine

sahip olma olarak tanımlandı.

OUAS Ortalama SD

Kontrol GrubuOrtalama SD

p değeri

Yaş 48.0 10.1 45.89 9.6 0.3

Erkek/Kadın 85/27 16/3 0.4

İnsulin Direnci 3.6 3.1 2.7 1.2 0.2

Açlık İnsülin 14.2 10.8 11.9 5.3 0.3

Açlık Glikoz 103.1 17.6 95.2 6.7 0.055

VKİ 30.9 4.6 28.8 4.1 0.07

AHI 38.6 27.0 2.7 1.7 0.0001

EUS 10.4 5.5 6.0 2.5 0.001

Ortalama değer Standart deviation Statistical significance p<0.05OUAS: Obstruktif Uyku Apne SendromuVKİ: Vücut kitle indeksiAHI: Apne hipopne indeksEUS: Epwort uykululuk skalası

Tablo 1: OUAS tanılı hasta ve Kontrol grubunun

Karakteristikleri ve Karşılaştırması

Tablo 2: Glikoz Metabolizma Bozuklukları oranının OUAS

tanılı hasta ve kontrol grubunda karşılaştırması

OUAS Kontrol Grubu

p değeri OR

% GMB 57/112%50.8

3/19%15.7

0.005 5,5 (95 %1,5- 20.0)

İstatistiksel anlamlılık p<0.05OR: Odds oranıOUAS: Obstruktif Uyku Apne SendromuGBM: Glikoz Metabolizma Bozuklukları

OUAS’lı Hasta ve Kontrol Grubunda Glikoz Metabolizma Bozuklukları

0

5

10

15

20

25

BAG BGT DM

Bozulmuş Açlık Glikozu (BAG);

OUAS’lı hastaların % 24.1’(28) de, kontrol

grubunun % 5.2 (1)’de,

Bozulmuş Glikoz Toleransı (BGT);

OUAS’lı hastaların %12.5 (14)’de, kontrol

grubunun hastaların % 10.5 (2)’de,

Diabetes Mellitus (DM);

OUAS’lı hastaların % 14.2 (16)’de saptandı

Tablo 2: Glikoz Metabolizma Bozuklukları oranının OUAS

şiddetine göre karşılaştırması

Kontrol Grubu

Total n:19

GMB n:3

Hafif OUAS

Total n:27

GMB n:8

Orta OUAS

n:30

GMB n:15

Ciddi OUAS

Total n:55

GMB n: 34

% GMB % 15.7 % 29.6 50 %* 61.8 % * €

*: Kontrol grubuna göre istatistiksel anlamlılık €: Hafif OUAS’ göre istatistiksel anlamlılık

OUAS: Obstruktif Uyku Apne SendromuGBM: Glikoz Metabolizma Bozuklukları

Tablo 4: Tüm kişilerde Glikoz Metabolizma Bozukluklarını belirleyen Faktörler

p değeri

Cinsiyet 0.3 OR: 1.5 (0.5 – 4.3)

Yaş 0.02 OR: 1.0 (1.0 – 1.0)

VKİ 0.03 OR: 1.1 (1.0 – 1.2)

OUAS’ın şiddeti 0.001 OR: 1.8 (1.2 – 2.7)

İstatistiksel anlamlılık p<0.05OR: Odds oranıVKİ: Vücut kitle indeksiOUAS: Obstruktif Uyku Apne Sendromu

Tablo 5: Tüm kişilerde Glikoz Metabolizma Bozukluklarını belirleyen Faktörler

p değeri

Cinsiyet 0.1 OR: 2.0 (0.7 – 5.9)

Yaş 0.54 OR: 1.0 (0.9 – 1.0)

VKİ 0.03 OR: 1.1 (1.0 – 1.2)

Aurosal İndeks 0.01 OR: 1.0 (1.0 – 1.0)

Gündüz Aşırı Uykululuk 0.01 OR: 2.6 (1.1– 5.9)

İstatistiksel anlamlılık p<0.05OR: Odds oranıVKİ: Vücut kitle indeksi

Tablo 6: Tüm kişilerde İnsülin Rezistansını belirleyen Faktörler

ß değeri p değeri

Cinsiyet 0.08 0.3

Yaş -0.02 0.7

VKİ 0.22 0.01

AHI 0.25 0.005

İstatistiksel anlamlılık p<0.05

VKİ: Vücut kitle indeksi

AHI: Apne hipopne indeks

Tablo 7: Tüm kişilerde İnsülin Rezistansını belirleyen Faktörler

İstatistiksel anlamlılık p<0.05OR: Odds oranıVKİ: Vücut kitle indeksi

ß değeri p değeri

Cinsiyet 0.07 0.4

Yaş -0.03 0.6

VKİ 0.22 0.01

Aurosal İndeksi 0.20 0.01

Epwort Uykululuk Skoru 0.16 0.05

Sonuçlar

Glikoz metabolizma bozuklukları OUAS tanılı hastalarda kontrol grubuna

göre artmıştı.

OUAS tanılı hastalarda glikoz metabolizma bozuklukları hastalık şiddeti ile

paralel olarak artıyordu.

Glikoz metabolizma bozuklukları obeziteden bağımsız olarak OUAS’ın

şiddeti, aurosal indeksi, gündüz aşırı uykululuk hali ile ilişkiliydi.

İnsülin direnci obeziteden bağımsız olarak AHI, aurosal indeksi, epwort

uykululuk ölçeği skoru ile ilişkili idi.

Glikoz Metabolizma Bozuklukları Prevalansı

DMOUAS

BGTOUAS

BAGOUAS

DMKontrol

BGTKontrol

BAGKontrol

The Sleep Heart Health Study. Diabetes Care 2008

% 16.4 % 34.9 % 37.4 % 10.8 % 31.4 % 30.8

Meslier et alEur Respir J. 2003

% 30.1 % 20 %13.9 % 13.9

Otake et alIntern Med. 2009

% 29.5 % 36.5 % 8.2 % 34

Mohmood et. alClin Sleep Med 2009

% 30.1 % 18.6

Tamura et alRespiratory Med. 2008

% 30.2 % 30.2

Glikoz Metabolizma Bozuklukları ve İnsülin Direncinin

OUAS’ın şiddeti ile ilişkisi

Glikoz metabolizma bozuklukları

ve/veya insülin direnci hastalık

şiddet parametreleri ile ilişkili

bulunmuş

Impaired glucose-insulin metabolism in males with obstructive sleep

apnoea syndrome.Eur Respir J 2003

Sleep-Disordered Breathing, Glucose Intolerance, and Insulin

Resistance. The Sleep Heart Health Study. Am J Epidemiol 2004

Relationship between the severity of obstructive sleep apnea and

impaired glucose metabolism in patients with obstructive sleep apnea.

Respiratory Medicine 2008

Glikoz metabolizma bozuklukları

ve/veya insülin direnci hastalık

şiddet parametreleri ile ilişkili

bulunmamış

Glucose Intolerance in Japanese Patients with Obstructive Sleep

Apnea. Inter Med 2009

Obstructive sleep apnoea is independently associated with the

metabolic syndrome but not insulin resistance state. Cardiovasc

Diabetol 2006

TEŞEKKÜRLER