Өнгөрсөн хугацаанд түгжрэл буруулахын тулд автозамын сүлжээгээ чадах ядахаараа л өргөтгөж, сайжрууллаа. Гэвч нийтийн тээврийн хөгжилд чиглээгүй энэ шийдэл хүлээлтээс дэндүү хол зөрснийг тээврийн хэрэгслийн хэт ачаалал харуулж байна. 3

С.Батсайхан / ЗГМ©

2018.09.27, ПҮРЭВ ~ №190 (989) YНЭ: 1000₮~ Соёлт хҮНий өглөө СоНиН уНшихааС ЭхЭлдЭг ~

ЗГМ

Өндөрт ниссэн шувуу алсыг хардаг, өөдрөг бодолтой хүн хол явдагМонгол ардын сургаал

ubinfo.mnбүрэлдэхүүнкомпани

The official gazeTTe

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2,500.82 364.08 36.70

АЛТ ЗЭС 10-ЧИНГИС БОНД ХУРАЛДАй БОНД

108.320.13%

94.500.14%

63180.55%

ГЭРЭГЭ БОНД

95.2100.15%

1199.950.11%

онцлох

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

улс төрЗасгийн газар 2019 оны төсвийн төслийг баасан гарагт өргөн барина. Ардчилсан эмэгтэйчүүдийн холбооны тэргүүнийг сунгаагаар сонгоно. х.Баттулга Азербайжаны “Улсын газрын тосны сан”-тай танилцлаа. Засгийн газар ирэх баасан гарагт хуралдах тов гарчээ.

эдийн засагМонгол Улсын ДнБ энэ онд6.4 хувиар өснө гэж АХБ таамаглав.хөтөлийн “цемент Шохой” зургаан сая хувьцаа нэмж гаргана. Nike-ийн ашиг 15 хувиар өсөж, 1.1 тэрбум ам.долларт хүрэв.Топ 20 индекс 0.4 хувиарөсөж, 19,994.8 нэгжидхүрлээ.

ТоП-20 индекс(хувиар)

19,994.810,00015,00020,00025,00030,000

нийгэмЗарим компанийн барьсан ус, ду лаан дамжуулах төв, шугам сүл-жээг нийслэлийн өмчид бүртгэв. Чойжин ламын сүм музейн хамгаалалтын бүсэд баригдсан барилгыг албадан буулгалаа. Т.Гомбосүрэн агсны амь насыг хөнөөсөн хэрэгт анхаарахыг ар гэрийнхэн нь хүсэв. Монгол иргэд Эквадор улсад 90 хоног визгүй зорчдогболлоо.

дэлхийАнУ-д нөөцийн статистик нийтлэгдсэний дараа газрын тосны үнэ үл ялиг хямдарлаа. БнхАУ, АнУ хүйтэн дайнгүй-гээр хамтран ажил лах бололцоо-тойг Ван И мэдэгдэв. Умард Солонгостой харилцаа-гаа хэвийн болгох нөхцөлийг Японы Ерөнхий сайд дурдлаа. Audi, Mercedes, BMW компа ни БНХАУ-д автомат жолоод логотой машин туршиж байна.

ЦаГ аГаарЫн дэлГэрэнГYЙ мэдээллиЙГ 8 дУГаар нүүрээС УнШина УУ.

улаанБаатар2018.09.27

Цастай

6° 3°

ЦАГ АГААР

Барилгын цэрэг жилд 300-500 объект ашиглалтад оруулдаг байлаа

Эрсдэл биднээс холдоогүйг донорууд санууллаа

Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт ирэх онд саарна. > 12

Зам тавих, ой мод цэвэрлэхэд цэргүүдийн хүчийг ашиглах л ёстой. > 6 > 9-10

FULL ENGLISH PAGE INSIDE > 7

ШИлДЭГ нИЙТлЭлҮҮД ТАнД хҮРЧ БАЙнА

0 0 9 8 9

ЗГМ: СЭДЭВ

Архидалт буураагүй цагт хүүхдүүд айдасгүй амьдарч чадахгүй

хоёр настай бяцхан охиныг хул гайлж, төөрүүлсэн гэх сэжигт­нийг цагдаагийн байгууллага эрэн сурвалжилж байна. Энэ сарын 6­нд Чингэлтэй дүүргийн 9 дүгээр хороонд хаягтай, хоёр настай а.анандыг ээжтэй нь хамт архи уусан хүн авч яваад Эрдэнэт хотод аваа чин төрүүлсэн

Б.Баярмаа@bayarmaaZGM

хэрэг гарсан. Энэ хэрэгт Булган аймгийн харьяат, 29 настай лхагвачулууны от гончулууныг сэжиглэж, хуу лийн байгууллага эрэн хайж байна. л.отгончулуун нь өмнө нь гэмт хэрэгт холбогдож, ял эдэлж байсан. Бага боловсрол­той, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй. өнгөрсөн хугацаанд хэд хэдэн гэмт хэрэгт холбогдон, шүүхээр шийтгүүлж байжээ.

5

Монгол Улсад теле-медиа, телевизийн салбар үүсэн байгуулагдсан түүхт өдөр өнөөдөр тохиож байна.

51 жилийн тэртээ энэ өдөр анхны нэвтрүүлгээ цацаж байсан, энэ салбарын АНХДАГЧИД болох Монголын Үндэсний Олон Нийтийн Телевизийн хамт олон-инженер техникийн ажилтнууд, арын албаныхан, ахмадууддаа болон Монголын телевизийн салбарын үе үеийн сэтгүүлч, уран бүтээлчдэдээ баярын мэнд хүргэе.

МЭнДЧИлГЭЭ

МонГолын өДөР ТУТМын СонИнУУДын холБоо

МеТРОГүйГЭЭР ТүГжРЭЛ БУУРУУЛНА ГЭДЭГ ЗАНГУУНы үЛГЭР

Улс төр

2 2018.09.27, ПҮРЭВ ~ №190 (989)

АН-ын эмэгтэйчүүд тэргүүнээ сонгоно

Цэвэрлэсэн усыг цахилгаан станцуудад ашиглана

НАМУУД

ЗАСГИйН ГАЗАР

ардчилсан намын дүрмийн шинэчлэлийн хүрээнд бүх шатны сонгуульт албан тушаалтныг бүх гишүүдийн саналаар сонгодог болсон. Энэ дүрмээр хийх ээлжит сонгууль нь ардчилсан эмэг­тэйчүүдийн холбооны тэргүүнийх байх аж. одоогоор тус холбоог Баянгол дүүргийн Засаг дарга С.одонтуяа удирдаж буй.

тус албан тушаалд нэр дэв­шигчдийн бүртгэлийг өнөөдөр эхлүүлж байгаа аж. харин бүртгэл дууссаны дараа сонгуулийн сурталчилгааг аравдугаар сарын 5­наас арван нэгдүгээр сарын 2­ны өдрийг дуустал үргэлжүүлнэ.

өнгөрсөн жил ардчилсан залуу­чуудын холбооны Ерөнхийлөгчийн сонгууль энэ зарчмаар өрнөж 21 аймаг, нийслэлийн есөн дүүр­гийн ардчилсан залуучуудын холбооны гишүүд Ерөнхийлөгчөө сонгож байсан. ардчилсан эмэг­тэйчүүдийн холбооны тэргүүний хувьд энэхүү зарчмаар тэргүүнээ сонгоогүй байсан юм.

Барилга, хот байгуулалтын сайд Х.Баделхантай уулзан, цаг үеийн зарим асуудлыг

Монгол улсын Ерөнхийлөгч х.Баттулга азербайжаны “улсын газрын тосны сан”­гийн үйл ажиллагаатай танилцлаа.

1999 онд байгуулагдсан тус сан нь нефть, байгалийн хийн салбараас олсон орлогоо төв­лөрүүлж, ирээдүйд үр ашиг тай зарцуулах зохицуулалтыг хийх үндсэн үүрэгтэй юм байна.

Энэ оны дөрөвдүгээр сарын байдлаар тус сангийн нийт хөрөнгө 37.6 тэрбум ам.долларт хүрсэн аж.

Ерөнхийлөгч х.Баттулга тэр­гүү тэй Монголын төлөө лөгч­дийг сан гийн гүйцэтгэх захирал шахмар Мовсумов хүлээн авч, үйл ажиллагаагаа танил цуулсан юм.

Ноён шахмар Мовсумовын танилцуулснаар тус сан нь байга­лийн баялгаас олсон орло гыг уг санд төвлөрүүлж, зарцуу лал тыг ил тод байлгадаг байна. Мөн тэрбээр “…Мон гол улс асар их байгалийн баялаг тай учраас энэ төрлийн сан байгуу лах зайлшгүй шаардла га тай…” хэмээн зөвлөөд үйл ажиллагааныхаа туршлагыг хуваал цах бүрэн боломжтой гэсэн юм.

Асар их байгалийн баялагтай учраас баялгийн сан зайлшгүй шаардлагатай

Гишүүдээс тойргийн хөрөнгө оруулалтын санал авч байна

Б.Сэлэнгэ ЗГМ

Мөн тус улс “Зууны” гэж нэрлэгдэх гэрээг амжилттай хийснээр байгалийн баялаг олборлогч болон хөрөнгө оруулагчид хөрөнгө оруулалтаа нөхсөний дараа цэвэр ашгаас 25 хувийн, Засгийн газар 75 хувийн орлого авдаг тогтолцоог бүрдүүлжээ.

Тус сангийн орлогын эх үүсвэр нь:– Азербайжаны нефть, газрын тосны борлуулалтын орлого (Бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний дагуу)– Нэмэгдэл орлого /Бонус/ (Бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний дагуу)– Жил бүрийн ногдол ашиг (Бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний дагуу)– Хөрөнгө оруулагчдаас авдаг байгалийн хийн олборлолт явуулсны газрын төлбөр– Газрын тос болон байгалийн хийн тээвэрлэлтээс олсон орлого– Сангийн хөрөнгийг зарж борлуулсантай холбоотой олсон орлого– Хандив– Хуулийн дагуу төвлөрсөн бусад орлого

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

ЗөвлөхШатарбалын ДАВААДОРж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Энхжаргал

Утас: 99901621

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн алба

Утас: 99903581 99903578 99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 7010606

zgm.mn

ubinfo.mnДугаарын удирдагч

Л.Сугармаа

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

РЕДАКц

ЗАР СУРТАлЧИлГАА

хАЯГ

цАхИМ хУвИлБАР

0 0 9 8 9

еРөНХИйЛөГЧ

тодрууллаа.

-Ерөнхий сайд У.Хүрэл-сүхийн АНУ-д хийж буй айлчлалын хүрээнд шийдэгд-сэн нэг асуудал нь Мянганы сорилтын сангийн хоёр дахь компакт гэрээний хүрээнд авч буй 350 сая ам.долларын буцалтгүй тусламж. Үүгээр Улаанбаатарын цэвэр усны асуудлыг шийдвэрлэнэ. Салбарын сайдын хувьд энэ талаар мэдээлэл өгөхгүй юу?

­Энэ бол сүүлийн гурван жил ярьж байгаад баталсан төсөл. улаанбаатар хотын усны нөөц, хангамжийн асуудал маш хүнд байгаа. тиймээс энэ төслийн санхүүжилтийг усан хангамжид зарцуулахаар төлөвлөж байна. ингэхдээ хоёр зориулалтаар хэрэгжүүлнэ. Нэгд, шинэ төв цэвэрлэх байгууламж хоногт 250 мянган метр куб ус цэвэрлэнэ. гарсан усны нэг хэсгийг дулааны станцуудад ашиглуулна. одоогоор дулааны станцууд цэвэр ус ашиглаж байна. тиймээс цэвэрлэх байгууламжаас гарсан усыг

ашиглавал маш их хэмжээний цэвэр ус хэмнэх нь ойлгомжтой. хоёрдугаарт, туул голын урсцыг нэмэгдүүлэхийн тулд гүний худаг гаргана. Энэ төсөл гурван жилийн хугацаанд хэрэгжинэ.

-Шинэ цэвэрлэх байгуу ламж барих ажил ямар шатанд явж байгаа вэ?

­БНхау­ын талаас цэвэрлэх байгууламж барих гурван компани санал болгосон. хоёр нь хамтарсан консорциум, нэг нь бие даасан компани. Сая гурван компанийн дунд сонгон

шалгаруулалт зарлалаа. Сонгон шалгаруулалтын хугацааг нэг сар гэж тавьсан юм. гэтэл компаниуд “маш том хөрөнгө оруулалтын ажил учраас сарын дотор бид амжихгүй тул хугацааг нь сунгаж өгөөч” гэсэн санал тавьж байна.

-Ипотекийн зээл үндсэндээ зогсонги байдалтай байна. Засгийн газар ипотекийн хөтөлбөрийг өөр дээрээ хариуцах талаар ярьж байсан. Энэ ажил юу болсон бэ?

­ипотекийн зээл олгох журам хэрэгжиж байгаа. урьдчилгааг нь бууруулна гэж ярьсан. шинэ журмыг Засгийн газрын хуралдаанд оруулна. түрээсийн орон сууцны хөтөлбөрийн хүрээнд хэд хэдэн барилга барьж байна. гэхдээ манай улсын эдийн засгийн нөхцөл байдал түрээсийн орон сууцыг төрөөс санхүүжүүлээд явахад хүндрэлтэй. одоохондоо хөрөнгө мөнгө гаргаж чадахгүй. тиймээс олон улсын урт хугацаатай хөнгөлөлттэй зээлийн хүрээнд түрээсийн орон сууцыг хэрэг­жүүлэхээр төлөвлөж байна.

-БНСУ-аас авах 500 сая ам.долларын зээлийг орон сууцжуулах хөтөлбөрт, тэр дундаа төрийн албан хаагчдыг байртай болгоход зарцуулна гэж байсан?

­БНСу­ын Засгийн газрын хөнгөлөлттэй зээлээр 500 сая ам.доллар авна. Үүгээр орон сууц барина. Зорилтод бүлэгтээ тохирсон орон сууцыг олон улсын зах зээлээс урт хугацаатай хөнгөлөлттэй зээл авч барих төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна.

-Намрын чуулган ирэх долоо хоногт эхлэх гэж байна. Чуулганы гол хэлэлцүүлэг төсвийн хууль байх нь

тодорхой. Төсвийн төслийг Засгийн газар хэлэлцэж дууссан уу?

­Засгийн газрын хуралдаан баасан гарагт болно. Мөн намрын чуулганы хамгийн гол асуудал нь 2019 оны улсын төсвийг хэлэлцэнэ. ирэх оны төсвийг Засгийн газар уих­д өргөн барих хуулийн хугацаатай. тиймээс тав дахь өдөр эцсийн хэлэлцүүлэг хийгээд уих­д өргөн барина.

-2018 онд сайд нарын багцад нэлээд хэмжээний эх үүсвэр тусгаж байна гэх шүүмжлэл гарсан. Ирэх жилийн төсөвт сайд нарын багц нэмэгдсэн үү?

­Сайдын багцын тоог хэлэх боломжгүй. Эхний ээлжид энэ онд хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөөнд ороод барьж дуусаагүй барилгыг ирэх онд дуусгана гэж төлөвлөж бий. гишүүд сонгуулийн үед тойргийн иргэддээ амласан амлалт байгаа. тиймээс гишүүдийн тойрогтоо хийх шинэ хөрөнгө оруулалтын саналыг авч байгаа. Эцэслэн шийдээгүй байна.

Ү н д э с н и й А г а а р ы н Тээвэрлэгч "МИАТ" ТӨХК болон Борруссия Дортмунд клубын байгуулсан хамтын ажиллагааны гэрээний хүрээнд Германы алдарт довтлогч Карл Хэйнз Райдле манай улсад хүрэлцэн ирлээ.

2015 оноос эхлэн Боруссия Дортмунд клубтэй хамтран олон ажлууд хийсэн бөгөөд хүүхдийн зуны хөлбөмбөгийн сургалтыг тус клубын мэргэжлийн багш дасгалжуулагч нартай хийж, шилдэг хоёр хүүхдийг шалгаруулан ирэх сарын 29-ний өдөр Герман улсад байрлах тус клубын академид шалгуулахаар болсон билээ.

Райдле-н хувьд 1992 оны Дэлхийн аваргын цомыг шигшээ багынхаа хамт хүртсэн бөгөөд 1997 онд европын

"БоРУССИЯ ДоРТМУнД"-ын АКАДЕМИД ШАлГУУлАхААР ЯвАх хҮҮхДҮҮДЭД АМжИлТ хҮСьЕ

хамгийн нэр хүндтэй тэмцээн болох аваргуудын лигт Боррусия Дортмунд клубын хамт түрүүлж байсан нь түүний үзүүлсэн хамгийн томоохон

амжилтуудын нэг юм. Тэрбээр манай улсад 2 өдөр ажиллаж Монголын хөлбөмбөгийн шигшээ багтай уулзаж, өөрийн арвин туршлагаас хуваалцах

юм.Боруссия Дортмунд клубын

академийн шалгаруулалтад явах хүүхдүүдэд амжилт хүсье.

Үндэсний Агаарын Тээвэрлэгч "МИАТ" ТөхК

Засгийн газар 2019 оны төсвийн

төслийг баасан гарагт өргөн

барина

2018.09.27, ПҮРЭВ ~ №190 (989) 3ЗаСгийН гаЗРыН МЭдЭЭ СоНиН

нийтлэлчийн булан

“автозамаар битгий оролдооч, зүгээр л тэр чигт нь орхиод өгөөч. оронд нь метротой болгоод өгчих” хэмээн эрхэм дарга нараас гуймаар өдрүүд үргэлжилж байна.

уг нь амласан амлалтууд биелдэг байсан бол өдийд улаанбаатарт метро байгуулах бүтээн байгуулалт ид өрнөж байх учиртай. 2020 он гэхэд улаанбаатар хот 17.7 км урт метротой болж, автозамын түгжрэлийг мартана гэсэн өөдрөг хүлээлт ердөө л хоёр жилийн өмнөх. харин өдгөө өглөө, оройд амьдралынхаа дөрвөн цагийг замын түгжрэлд барж байгаа иргэд энэ чигээрээ хэр удаан явахаа мэдэхгүй, бас төсөөлөх ч үгүй байна. гагцхүү нийслэл хот хэзээ ч, бүр хэзээ ч түгжрэлээс салахгүй юм байна гэсэн бодолтойгоо иргэд хэдийнэ эвлэрчээ.

албаныхны өгч буй мэдээл­лээр хотын таг түгжрэл ирэх хоёр жилд ч үргэлжлэх гэнэ. 2020 онд дөрвөн том гүүр ашиглалтад оруулснаар автозамын эрчим саарна гэж үзэж буй. Бас хотыг хоёр хуваасан төмөр замын доогуур 13 нүхэн гарц гаргах саналаа өмнөд хөршид уламжилж, өнөөдүүл нь санхүүжилтийг нь шийдэж, барьж байгуулахаас нааш нийслэлд нийтийн автобусаар ч, хувийн унаагаар ч хүссэн газартаа хүрнэ гэдэг зангууны үлгэр мэт сонсогдоно.

өнгөрсөн долоо хоногт Нитх­ынхан болон албаныхан уулзаж, автозамын түгжрэлийг бууруулах ямар зохицуулалт хийж буйгаа нээлттэй хэлэлцсэн. Ямар ч байсан хотын төвийн дөрвөн уулзварт тэмдэглэгээ хийж, гэрэл дохиог нь шинэчлэхэд 200 гаруй сая төгрөг зарцуулж буй аж. Мөн түгээлтийн автомашинуудын цагийн хуваарийг шөнийн ээлжид шилжүүлэх зэрэг байгаа оноогүй атлаа балаг ихтэй шийдлүүд танилцуулна билээ. Нийслэлд өдгөө 20­иод мянган түгээлтийн тээврийн хэрэгсэл байгаа бөгөөд замын хөдөлгөөний ачааллаас болж тэдний цаг алдалт 70 хувь, шатахуун зарцуулалт 40 хувь өсч, түгжрэлийг 30 хувиар нэмэгдүүлж байгаа учраас ийнхүү шийдсэн аж. гэтэл бодит тоо өөрийг өгүүлж байна. албан ёсны статистикаас харахад нийслэлд бүртгэлтэй 500 мянга гаруй тээврийн хэрэгслийн 80 хувь нь өдөр тутам зорчдог. Үүний 77 хувь нь хувийн автомашин бол үлдсэн нь түгээлтийн машин, автобус, такси гээд нийтийн тээв­рийн хэрэгслүүд. түгжрэлийг буу руулъя гэвэл тэрхүү 77 хувь буюу дийлэнх олонхид чиглэсэн бодлого хэрэгжүүлэх нь зайлшгүй баймаар.

Мөн өнгөрсөн 10 жилд нийс­лэлийн өрхийн тоо жилд 1.6 хувиар өсөж, 380 мянгад хүрсэн бол суудлын автомашины тоо дөрөв дахин нэмэгдэж 365.8 мянга болсон гэсэн албан ёсны статистик буй. Үндсэндээ нэг өрхөд нэг автомашин ногдож байна гэсэн үг.

Нөгөөтэйгүүр, суудлын авто­машины тоо жилд 50­60 мянгаар нэмэг дээгүй байсан бол авто­замын ачаалал өнөөгийнх шиг улаан гэрэл асах хэмжээнд хүрэхгүй байсан нь бодит үнэн. гэрээсээ гараад зорьсон газартаа шуурхай хүрэх боломж манай нийслэлд бүрдсэн байсан бол хүн бүрт хөл дүүжлэх унаа шаардлагагүй байв. Бүр ойлгомжтой хэлбэл, “2017 он гэхэд улаанбаатар хот метротой болно”, “2020 он гэхэд морьтон Монгол метрогоор зорчино” зэрэг гоё амлалтуудаа эрхэм дээдсүүд биелүүлж, ажил хэрэг болгосон бол өнөөдөр жирийн иргэн зам дээр дөрвөн цагаа барж, автобусны хаалгаар багтаж ядан чихэлдэж, байрны гаднаас эхэлсэн түгжрэл төв замын дагуу үргэлжилсэн эмгэнэлтэй дүр төрх үүсэхгүй байлаа. тэр хэрээр хүүхэд багачууд ч хэдэн арваараа зам тээрийн осолд

Метрогүйгээр түгжрэл бууруулна гэдэг зангууны үлгэр

З.Цэлмэг@tselmegZGM

Метротой болох монгол мөрөөдөл 2025 он хүртэл хойшилсон

Баруунаас зүүн тийш сунаж тогтсон их хотын дагуу Энхтайваны өргөн чөлөө дагуу сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг, төрийн байгууллага, томоохон оффис, захууд байрласан тул хүн тээвэрлэх хэрэгцээ их.

ЗГМ©

нийт урт 17.7 км

хотын төсвийн орлого

30% нэмэгдэнэ

Автозамын түгжрэл

20% буурна

Агаарын бохирдол

30% буурна

www.ulaanbaatar.mn©

0.8-1.5 км зайтай 14 өртөө

150 мянган ажлын байр бий болно

"УлААнБААТАР МЕТРо" өртөхгүй, иргэд нь бухимдал багатай, улаанбаатар бас ч гэж найрсаг хот байх байлаа.

нийцсэн байгууламжтай болгох гэнэ. харин тэр үе нь 2025 оноос наашгүй ажээ. хотын дарга саяхан өгсөн ярилц лагадаа “Намайг засаглаж байх үед хот метротой болно гэж ярихгүй, харин алсдаа метротой болох бүх боломжийг бүрдүүлэхийн төлөө би ажиллаж байна” гэжээ.

уг нь бол хотын өмнөх удирдлага 2020 онд нийслэлийг метротой болгох бэлтгэл ажлыг бүрэн хангачихаад байсан юм шүү дээ. ЖайКа­гаар тЭЗҮ­ийг нь боловсруулж, ҮаБЗ­д хүлээлгэн өгч байсан. Нийт санхүүжилт болох 1.5 тэрбум ам.долларын 60 хувийг Японы тал хөнгөлөлттэй зээлээр олгохоор болж, үлдсэнийг нь олон улсын донор байгууллагууд болон хувийн хэвшил, дуудлага худалдаанаас олно гээд тооцсон ажил нь өдгөө төрийн ой санам­жаас арчигдчихаж. гэхдээ бодит амьдралын шаардлага, олон нийтийн ой санамжид одоог хүртэл хүлээгдсээр байгааг хэлэх хэрэгтэй.

хэдийгээр метрог гурван сая хүн амтай, нэг хүнд ногдох дНБ нь 10 мянган ам.долларт хүрсэн хотуудад барьдаг гэх боловч улаанбаатарын өнөөгийн бүтэц, зохион байгуулалт метро барих зайлшгүй шаардлага бий болгосон. Баруунаас зүүн тийш сунаж тогтсон их хотын дагуу Энхтайваны гэх нэг л өргөн чөлөө бий. Энэ дагуу сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэг, төрийн байгууллага, томоохон оффис, захууд гээд улаанбаатарын ихэнх байгууламжууд байрласан. өөрөөр хэлбэл, энэ чиглэлд

хүн тээвэрлэх шаардлага гар­даг тул метро нь авто замд ачаалал нэмдэггүй нийтийн тээвэр гэдгийг өнөөгийн хотын удирдлагуудад дахин тайлбарлая.

өнгөрсөн хугацаанд түгж­рэлийг буруулахын тулд авто­замын сүлжээгээ чадах ядахаараа л өргөтгөж, сайжрууллаа уг нь. гэхдээ бодит дүр зураг хүлээлтээс дэндүү хол зөрлөө. Нийтийн тээврээ сайжруулж, хэт төв лөрлийг сааруулахгүйгээр автозамд чиглэсэн зохицуулалт хийх нь цаг хугацаа, хөрөнгө мөнгөний үргүй зардал гэдэг нь сургамж болоод үлдэг.

• Суудлын автомашины тоо жилд 50-60 мянгаар нэмэгдээгүй байсан бол автозамын ачаалал өнөөгийнх шиг улаан гэрэл асах хэмжээнд хүрэхгүй.

• хотын өмнөх удирдлага 2020 онд нийслэл хотыг метротой болгох бэлтгэл ажлыг бүрэн хангачихаад байсан.

• нийтийн тээврээ сайжруулахгүйгээр автозамд чиглэсэн зохицуулалт хийх нь цаг хугацаа, хөрөнгө мөнгөний үргүй зардал гэдэг нь сургамж болоод үлдээсэй.

Нийтийн тээврээр

620 000 зорчигч үйлчлүүлдэг

60% сургууль, цэцэрлэг цуглах, тарах цагаар зорчдог

ҮСх, ЗхУТ©

харамсалтай нь, метротой болох монгол мөрөөдөл дахиад 2025 он болж хойшлогджээ. Налайхаас толгойт өртөө рүү тавьсан рейлбусын хүртээмж муу учраас алдагдалтай ажилласан. тиймээс одоохондоо метротой болох цаг нь хараахан биш. гэхдээ улаанбаатар хотыг тэлэх бодлого баримталж байгаа учир газар доогуур метро байгуулж, ил задгай худалдааг ч цэгцлэн, дэлхийн бусад улс орны жишигт

501000Бүртгэлтэй Өдөр тутам зорчдог

400000

Суудлын

77%Ачааны

18.5%Нийтийн тээвэр

2.7%

380000 365800автомашины тоо

4 дахин нэмэгдсэн

Сүүлийн 10 жилд

өрхийн тоо

1.6%нэмэгдсэн

Их тойрууд төрийн

12 800 албан хаагч

13200 оюутан, сурагч

6000 зорчдог

Өрхийн тоо Суудлын автомашин

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

ТЭЭвРИЙн хЭРЭГСлИЙн СУДАлГАА

Мөнгөний урсгал

4 2018.09.27, ПҮРЭВ ~ №190 (989)

ТАКАо ЯСҮДА МИвАКо ДАТЭ хИДЭо САвАДА МАСАхИРо МИКИ

Ясүдагийн хямдралтай бүтээгдэхүүний жижиглэн худалдааны Don Quijote компанийн орлого 2017 онд есөн хувиар нэмэгджээ. Түүний зарим салбар дэлгүүр гол бүтээгдэхүүнүүдийнхээ шошгыг англи, хятад, солонгос, тайланд хэлээр гаргаж, Хятадын юань, Тайландын бат зэрэг гадаад валютаар худалдаа хийх боломж бүрдүүлжээ.

Mori Trust компанийн ерөнхийлөгч Мивако, түүний эцэг, ТУЗ-ийн дарга Акира Мори нар (тавдугаарт жагссан, нэгтгэж тооцов) компаниа өргөжүүлж, жуулчдын зорьдог Окинавагийн Сесокожима арал дээр зочид буудал, амралтын газар байгуулахаар өнгөрсөн жилээс Америкийн Hilton-той хамтарч эхлээд байна.

Нийт 800 сая ам.долларын хөрөнгөтэй, өсөх ирээдүйтэй бизнесмэн Савадагийн нээлттэй хувьцаат, аялал жуулчлалын H.I.S компани сэдэвчилсэн хоёр парк, 25 зочид буудлаас гадна аяллын автобусны үйлчилгээ зэргийг үзүүлдэг. H.I.S компани дээрх зурагт харуулсан робот - ажилтнуудтай Henn na Hotel зочид буудлаа 2015 онд нээж, олныг шуугиулсан түүхтэй.

Микигийн ABC-Mart гутлын худалдааны компани өнгөрөгч онд Японд ирсэн жуулчдын урсгалаас өндөр ашиг олсон байна. Үйлчлүүлэгчдийн дийлэн-хийг хятад жуулчид эзэлжээ.

Япон улс аялал жуулчлалын халуун цэг болж, зорих жуулчдын тоо сүүлийн таван жилд тогтмол өсөж байна. арлын энэхүү оронд 2017 онд хамгийн олон буюу 28.7 сая жуулчин зочилж, эдийн засагт нь 40 тэрбум ам.долларын орлого оруулсан нь 2016 онтой харьцуулахад 18 хувиар өссөн үзүүлэлт хэмээн Японы аялал жуулчлалын агентлагаас мэдэгдсэн юм. Жуулчдын дийлэнх хувийг

азиас, тодруулбал нийт жуулчдын гуравны хоёрыг өмнөд Солонгос, хятад, тайвань бүрдүүлж байна. (Масатоши итогийн алдарт 7­Eleven сүлжээ дэлгүүр хэрэг­лэгчдэдээ ойлгомжтой байлга­хын тулд боловсруулсан хүнс­ний бүтээгдэхүүнийхээ шошгыг японоос гадна англи хэлээр гаргаж эхэлжээ.)

Японы аялал жуулчлалын салбар 2011­2015 онд жилд дунд­

Аялал жуулчлалын шинэ эрин

КеРРИ А.ДОЛАНЭртний танил эрхмүүд жаг­саал тыг тэргүүлсээр байгаа ч бусад титанууд тэдэнд улам бүр ойртсоор байна.

Nikkei индекс 2017 оны гуравдугаар сараас хойш 12 сарын хугацаанд долоон хувиар өсөж, ам.доллартай харьцах иенийн ханш есөн хувиар чангарсан төдийгүй Япон улс түүхэнд бичигдээгүй олон жуулчин хүлээн авчээ. Энэ бүхэн Японы бизнес эрхлэгчдэд үр ашгаа өгч, хамгийн чинээлэг 50 эрхмийн 80 хувийнх нь хөрөн­гө өсөв. Эдгээрээс программ хангамж, үйлдвэрлэл, худалдаа, гоо сайхны салбарт хамгийн их ашиг үзүүлжээ. тэргүүлэгч 50 эрхмийн нийт хөрөнгө 152 тэрбумаар хэмжигдэж байсан бол өдгөө 186 тэрбум ам.долларт хүрээд байна.

Японы хамгийн чинээлэг эрхмүүдийн жагсаалтад тэргүүн

байраа хоёр жилийн турш хадгалж буй Масаёши Соны “Softbank” компани өнгөрсөн нэгдүгээр сард Uber­ийн томоо­хон хэсгийг хөнгөлөлттэй үнээр худалдан авч олныг шуугиул­сан билээ. гуравдугаар сарын сүүлчээр Uber Зүүн өмнөд ази дахь бизнесээ Softbank­ийн хөрөнгө оруулалттай Grab так­си дуудлагын компанитай нэгт­гэх болсноо зарласан юм. Эл мэдээл лийн дуулианаар хөрөн гө оруулагчид Softbank­ийн хувь­цааг өсгөсний дүнд Масаёши Соны хөрөнгө 1.5 тэрбум ам.дол­лараар арвижиж, 21.9 тэрбум ам.долларт хүрлээ.

харин ам.доллараар илэр­хийлэгдэх мөнгөн дүнгээр хамгийн өндөр өсөлт үзүүлсэн эрхэм бол такэмицү такизаки. түүний хөрөнгө 5.1 тэрбумаар нэмэгдэж, өдгөө 17.6 тэрбум ам.дол лараар хэмжигдэж байна. Үйлдвэрүүд улам бүр автомат­жихын хэрээр робот, мөн

тоног төхөөрөмжийг хянахад зайлшгүй шаардагддаг мэдрэгч төхөөмж үйлдвэрлэгч, токиод бүртгэлтэй Keyence­ийн ашиг, орлого нэмэгдэж буй юм. тэд­ний борлуулалт Япон төдийгүй аНу­д өндөр үзүүлэлтэй байна.

Үйлдвэрлэлийн салбарын өөр нэгэн төлөөлөгч шигэнобү Нагамори өнгөрсөн жил хөрөн­гөө хоёр тэрбумаар өсгөж, 5.5 тэрбум ам.доллартай болов. түүний Nidec компани үйлдвэр, өрхийн хэрэглээнд зориулж мотор, хяналтын сэлбэг хэрэгсэл үйлдвэрлэдэг бөгөөд аНу, Мексик, хятад, их Британид үйл ажиллагаа эрхэлдэг.

Энэ жилийн жагсаалтад хоёр эрхэм шинээр нэмэгдсэн юм. тодруулбал, хироши окүра германы алдарт хар ойгоор аялж явахдаа шинэ санаа олж, гоо сайхан, арьс арчилгааны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч “No­evir Holdings” компаниа үүсгэн байгуулжээ. Японы хөрөнгийн

биржид бүртгэлтэй Noevir Holdings­ийн хувьцааны ханш өнгөрсөн жил 60 хувиар өссөн юм. удаах шинэ тэрбумтан Эиичи Күривада Sagawa Express хүргэлт үйлчилгээний толгой компани болох SG Holdings­ийг удирддаг. түүний талийгаач эцэг Киёши Сагава тус хүргэлтийн үйлчилгээний компанийг 1957 онд байгуулсан аж.

харин хувьцааны ханш нь унаж буй, ухаалаг утасны тог­лоом хөгжүүлэгч Colopl ком­панийн үүсгэн байгуулагч Нарүацү Баба, мөн Kyo cera­ийн үүсгэн байгуулагч Казүо ина мори нар энэ жилийн жаг­саалтаас хасагдав. Нарны эрчим хүчний бизнес хямарсны улмаас өнгөрсөн өвөл Kyoce ra­ийн үнэт цаасны ханш бага гүй унасан билээ.

хөрөнгийн үзүүлэлтийг 2018 оны гуравдугаар сарын 23­ны өдрийн хувьцааны үнэ, валютын ханшаар тооцов.

Тэргүүн байрын

төлөөх өрсөлдөөн

хироши Микитани цахим худалдааны Rakuten компа­нийн хаа борлуулалтыг өсгөхөд түлхэц болно хэмээн үзэж Ra­kuten хэмээх шинэ криптовалют гаргахаар төлөвлөж буйгаа өн­гөрсөн хоёрдугаар сард зарлаж, ца хим мөнгөний давалгаанд нэгдэн орлоо. гэхдээ энэ бол гэнэ тийн явдал биш. Rakuten 2016 онд блокчейн технологийг судлах лаборатори байгуулсан төдийгүй аНу дахь үйлчилгээндээ хэсэг

хугацаанд биткойноор төлбөр авч байсан юм. хараахан хэрэг­лээнд гараагүй байгаа Rakuten зоосыг одоогийн хэрэглэгчдэд урамшуулал хэлбэрээр, мөн Rakuten­ийн хэд хэдэн цахим худалдааны сайтын ашиглалттай холбогдуулан олгох аж. хоёр­дугаар сард зохиогдсон хурал дээр Микитани “Бид үүнд урт удаан хугацааны турш бэлдсэн. гэнэтхэн шийдсэн хэрэг огт биш” гэсэн юм.

Хироши Микитани:Манай цахим мөнгийг хэрэглээд үз

ЯпОНЧУУД ТЭРБУМТАН БОЛж БУй НУУЦААС

жаар 33 хувиар нэмэгдсэн нь дэл хийд дээгүүр бичигдэх үзүү­лэлт юм. Японы Засгийн газрын зүгээс азийн жуулчдад тавих визийн шаардлагыг харьцангуй зөөл лөсөн төдийгүй нислэгийн үнийг бууруулсан нь жуулчлалын шинэ эринийг эхлүүлэхэд ихээхэн нөлөөлсөн хэмээн үл хөдлөх хөрөнгийн зөвлөх үйлчилгээний “Jones Lang LaSalle” компанийн Япон дахь судалгааны төвийн

тэргүүн такэши акаги тэмдэглэж байна. Япон улсын Засгийн газар 2020 онд токиод зохиогдох зуны олимпын үеэр 40 сая жуулчин хүлээн авахыг зорьж буй юм.

Жагсаалтын эзэд болон ха­раа хан бичигдэж амжаагүй нэгэн эрхмийн удирддаг дээрх компаниуд аль хэдийнэ аялал жуулчлалын сал барт үйл ажил­лагаа явуулж, ашиг шимээс нь хүртэж байна.

Японыг зорьсон гадаад жуулчдын тоо(саяар)

32

2018

Японы үндэсний аялал жуулчлалын газар©

28.7

2017

24

2016

19.7

2015

13.4

2014

МАСАёШИ Сон

21.960

19.3 18 17.6 6.6 5.5 5.4 5.2 4.8 4.6 4.3 4.1ноБҮТАДА

САжИ

ТЭРБУМ АМ.ДОллАР

ТАДАШИ ЯнАЙ

ТЭРБУМ АМ.ДОллАР ТЭРБУМ АМ.ДОллАР

ТАКЭМИцҮ ТАКИЗАКИ

ТЭРБУМ АМ.ДОллАР

АКИРАМоРИ

ТЭРБУМ АМ.ДОллАР

ШИГЭноБҮ нАГАМоРИ

ТЭРБУМ АМ.ДОллАР

хИРоШИ МИКИТАнИ

ТЭРБУМ АМ.ДОллАР

КЭИИЧИРо ТАКАхАРА

ТЭРБУМ АМ.ДОллАР

АКИо нИТоРИ

ТЭРБУМ АМ.ДОллАР

хИДЭЮКИ БҮСҮжИМА

ТЭРБУМ АМ.ДОллАР

ЯСҮМИцҮ ШИГЭТА

ТЭРБУМ АМ.ДОллАР

Ах ДҮҮ КоБАЯШИ

ТЭРБУМ АМ.ДОллАР

нАС 69нАС 72 нАС 72 нАС 81 нАС 73 нАС 53 нАС 87 нАС 74 нАС 65нАС 53 нАС -

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

ТЭРБУМТНУУДыН жАГСААЛТ

2018.09.27, ПҮРЭВ ~ №190 (989)

ЗГМ: Сэдэв

5ЗаСгийН гаЗРыН МЭдЭЭ СоНиН

158

277

599

1034

60

20

25

105

115

341

668

1124

37

11

13

61

хҮҮхЭД & ГЭМТ хЭРЭГ

цЕГ©

ГЭМТ хЭРГИЙн УлМААС нАС БАРСАн

ГЭМТ хЭРГИЙн хохИРоГЧ БолСон

7хүртэлх

8-13

14-17

нийт

нАС АмЧам Монгол 9 дүгээр сарын бизнес уулзалтаар

“МонГол УлС БА ДИжИТАл ЭДИЙн ЗАСАГ ДАхь БолоМжУУД”

сэдвээр хэлэлцэнэ

УлААНБААТАР ХОТ, Монгол Улс-Монгол дахь Америкийн Худалдааны Танхимын (АмЧам Монгол) есдүгээр сарын ээлжит Бизнес уулзалтаа “Монгол Улсын Хөрөнгө Оруулалтын Орчин 2018 ба Цаашдын Төлөв” сэдвийн хүрээнд Монгол дахь АНУ-ын элчин сайдын яамны Элчин сайдын хэргийг түр хамаарагч ноён Мануэл Микаллерын хамт зохион байгуулах гэж байна. Уулзалт 2018 оны 9 дүгээр сарын 28-ны өдрийн Баасан гарагт 08:30 цагт Шангри-ла зочид буудлын гол танхимд зохион байгуулагдана.

Уулзалтын үеэр АНУ-ын Төрийн Департаментаас жил бүр эрхлэн гаргадаг Монгол Улсын хөрөнгө оруулалтын орчны тухай дэлгэрэнгүй мэдээлэл, бэрхшээл болон шийдлүүдийг санал болгодог гол баримт бичиг болох “2018 оны Хөрөнгө Оруулалтын Орчны Тухай Мэдэгдэл”-ийг ноён Микаллер АмЧамын гишүүдэд анхлан танилцуулж, уулзалтын зочидтой санал бодлоо хуваалцана.

холБоо БАРИх: 9909 8904

Ярилцлага өгөх боломжтой зочид:

-Стив Поттер, АмЧам Монголын ТУЗ-ийн дарга -О.Адъяа, АмЧам Монголын гүйцэтгэх захирал

АМЧАМын МонГолын ТУхАЙ АмЧам Монгол нь АНУ-Монгол Улс хоорондын бизнесийн түншлэлийг

өргөжүүлэх, бэхжүүлэх, эрх ашгийг нь хамгаалах болон Америкийн хөрөнгө оруулалтыг Монголд татах чиглэлээр ажилладаг бие даасан, гишүүддээ үйлчлэх төрийн бус байгууллага юм. АмЧам Монгол нь 3 сая гаруй гишүүдтэй дэлхийн хамгийн том бизнесийн холбоонд тооцогддог Америкийн Худалдааны Танхимын албан ёсны салбар юм. Мөн АмЧам Монгол нь Ази Номхон далайн 29 орнуудын Америкийн худалдааны танхимуудыг нэгтгэдэг Ази Номхон далайн орнуудын Америкийн Худалдааны Танхимуудын Зөвлөл байгууллагын гишүүн юм.

1тухайлбал, цагдаа, шүүхийн

байгууллагын мэдээлснээр 2005 онд орхон аймгийн Сум дундын шүүхээс түүнд 2­6 жилийн хорих ял оногдуулж байв. харин 2010 онд дээрмийн хэргээр гурван жилийн ял авч, 2012 онд хугацаанаасаа өмнө суллагджээ. гэвч 2014 онд батлан даалтад байх хугацаандаа дахин гэмт хэрэг үйлдэж, ажиллаж байсан газрынхаа байр руу бусадтай бүлэглэн нэвтэрч, эд зүйлс хулгайлаад дахин шүүхийн хаалга татжээ. Ялынхаа хугацааг дуусаагүй байхад давтан гэмт хэрэг үйлдсэн түүнийг онц гэмт хэрэгтэн гэж үзэн Баянзүрх дүүргийн анхны шатны шүүхээс 10 жил нэг сар хорих ял оноосон тэмдэглэл байна.

Сэжигтэн л.отгончулуун нь хуулийн байгууллагаас зугтаж буй нь анх удаагийнх биш аж. тэрбээр 2014 онд хэрэгт сэжиглэгдэж байхдаа санаатайгаар мөрдөн байцаалтаас зайлсхийж байжээ. Энэ удаад ч мөн адил зугтсан тул ийнхүү орон даяар эрэн сурвалжилж, мэдээлэл өгсөн иргэнд шагнал олгохоо амлаад байна. харин а.анандын ээж нь л.отгончулууныг огт танихгүй, хамт архи уусан гэж цагдаагийн байгууллагад мэдүүлжээ. ЦЕг­аас энэ талаар тодруулах гэсэн ч мэдээлэл өгсөнгүй.

Эхийнхээ дэргэдээс хулгай­лагдаж, Эрдэнэт хотод төөрсөн охин азаар эсэн мэнд олдсон. түүнд өөр юу ч тохиол дож болзошгүй байсныг таамаглахын аргагүй. Нөгөө талаар, энэ хэрэг Монголын нийгмийн өнөөгийн дүр төрхийн толины тусгал гэж болно. гэмт хэргийн золиос болж буй хүүхдүүдийн олонх нь эцэг, эхийн хараа хяналт суларснаас хохирсон байдаг. овоо босгоогүй бол шаазгай юунд суух вэ гэдэг шиг эцэг, эх нь үр хүүхдээсээ хараа салгахгүй бол гэмт хэрэгтнүүд гар хүрч чадахгүй. тиймээс хариуцлагагүй эцэг эхчүүдийн талаар нухацтай авч үзэх цаг болсон.

Архидалт буураагүй цагт хүүхдүүд айдасгүй амьдарч чадахгүй

а.ананд охины ээж гэхэд л огт танихгүй хүнтэй архидан согтуурснаас хоёрхон настай охиноо хулгайд алдсан. хүүх­дийн хамгийн ойрын, чухал асран хамгаалагч болсон олон эх архинд живсний гай энэ. Сэтгэцийн эрүүл мэндийн төвд жилд 300 гаруй эмэгтэй архины эмчилгээ хийлгэдэг мэдээлэл бий. Зарим нь бүр хүүхдээ тэврээд эмчилгээнд орох тохиолдол ч байдаг.

Ер нь гэмт хэргийн золиос болсон хүүхдүүдийн эцэг, эхчүүдийн олонх нь архины хамааралтай хүмүүс. хүүхдийн тусламжийн 108 төвийн хам­гаалах байранд өдөрт 20­25 хүүхэд ирдэг бөгөөд тэдний 90 хувь нь архины хамааралтай эцэг эхтэй байдаг аж. тус төвийн захирал л.отгонсүрэн “архины асуудлыг ярихгүйгээр хүүхэд

хамгаална гэдэг хэцүү. олон хоног эцэг, эх нь гэртээ ирээгүй, хоолгүй хүүхэд өлсөхийн эрхээр гадагш хараа хяналтгүй гарч явдаг. харамсалтай нь ийм явдал нэг хүүхдийн хувьд маш олон давтагдаж байгаа. архины хамааралтай болсон эцэг, эхчүүд гэнэт хэвийн байдалдаа ордоггүй учраас манайд хүүхдүүд дахин дахин ирдэг. Эмэгтэйчүүд, хүүхдүүд хүчирхийлэлд өртөх, гэр бүл салах, хүүхдээ хайхрахгүй байх зэрэг сөрөг үр дагавар ихтэй. Ер нь нийгэм, гэр бүлийн зөрчлийн золиос нь дандаа хүүхэд болж байна” гэсэн юм.

Манай улсад энэ мэт хүүхэд гэмт хэргийн хохирогч болох тохиолдол олон гардаг болсон. өнгөрсөн онд 158 хүүхэд гэмт хэргийн хохирогч болсон бол энэ оны эхний найман

сарын байдлаар 115 тохиолдол бүртгэгдээд буй. харин гэмт хэрэгтнүүдийн гарт нас барсан хүүхдийн тоо өнгөрсөн сарын байдлаар 61­т хүрчихээд байна.

Замын­Үүдэд алга болсон Сэржмядаг охин, аавынхаа найзад хүчирхийлүүлсэн найман сартай хүү, зочид буудалд гэмт хэрэгтнүүдийн гарт амиа алдсан 13 настай охины хэрэг гээд энэ онд хүүхдийн амь нас, эрүүл мэнд хохирсон сэтгэл

сэртхийм тохиолдлууд ар араасаа цуварсаар. Ядаж байхад гаднын хүн ч биш, эцэг, эх нь өөрсдөө хүүхдийнхээ эсрэг гэмт хэрэг хийх тохиолдол ч тасрахгүй байгаа нь сэтгэл эмзэглэмээр. өнгөрсөн найман сарын хугацаанд төрсөн хүүх­дээ хохироосон 17, дагавар хүүхдийнхээ эсрэг гэмт хэрэг үйлдсэн тохиолдол 16 бүртгэгд­сэн байна. Энэ нь нөгөө л намаг балчиг руу татаж байдаг

ажилгүйдэл, ядуурал, архи­далт тай холбоотой. харин энэ бүгдийн золиос нь бяцхан хүүх­дүүд болсоор байгааг хэрхэх вэ.

уг нь сүүлийн жилүүдэд иргэд хүүхдийн эсрэг хүчирхийлэл, гэмт хэрэгт багагүй анхаарал хандуулдаг болсон. гэр бүлийн хүчирхийллийн эсрэг хуулийн дагуу хамтарсан багууд эрсдэлтэй нөхцөлд амьдардаг хүүхдүүдэд хараа, хяналт тавихаар болсон. гэвч төсвийн хөрөнгө мөнгө, дарга нарын сэтгэл дутсанаар энэ ажил хэрэгжихгүй байгааг манай сонин нийтлэлээрээ дамжуулан удаа дараа анхааруулсаар байгаа. тиймээс биеэ хамгаалах чадваргүй бяцхан үрс, хүүхдээ хамгаалах чадваргүй эцэг, эхчүү­дэд чадах, ядахаараа нийтээрээ хяналт тавьж, зохих байгууллагад хандацгаая. Цагдаагийн бай­гуул лага ч гэсэн олон нийтэд сэжигтний мэд ээллийг хангалттай хүргэж, хэрэгтнийг богино хуга цаанд илрүүлэхэд анхаармаар байна.

а.ананд охиныг хулгайлж, төөрүүлсэн гэх сэжигтний талаар цагдаагийн байгууллагаас

өнөө хэр дорвитой мэдээлэл өгсөнгүй. гаднын орнуудын жишгээр орогнох газар, нууг дах байргүй болтол нь хэвлэлээр сайн мэдээлмээр байна. Наанаа инээж, цаанаа атгаг санаа агуулсан гэмт хэрэгтэн, цэвдэг сэтгэлтнүүд хаа сайгүй доншуучилж явна. хуулийн байгууллагаас зугтаж яваа сэжигтэн этгээдүүд, хэний хүүхдийн хажууд хүйтэн харцаараа төөнөн зогсож буйг хэрхэн мэдэх билээ.

Сэжиглэгдэж буй этгээд өмнө нь дээрэм, хулгайн хэргээр ял эдэлж байжээ

Эрэн сурвалжилж буй л.Отгончулууны талаарх мэдээллийг цагдаагийн байгууллага худалдаж авна.

108 төвд ирдэг хүүхдүүдийн

90 хувь нь архины хамааралтай

эцэг, эхтэй

Наанаа инээсэн атлаа

цаанаа атгаг санаа агуулсан гэмт хэрэгтэн,

цэвдэг сэтгэлт нүүд

хаа сайгүй хэрэн

доншуучилж явна.

2017 онд

2018 оны эхний найман сард

С.Батсайхан / ЗГМ©

элеваторыг бид хугацаанаас нь жилийн өмнө ашиглалтад оруулж байлаа. Нөгөө талаар инженер, техникийн ажилтнууд нь маш чадварлаг байсан. ажилдаа гаршсан хүмүүс байдаг болохоор чанарын хувьд ч сайн байдаг юм. Барилгын цэргийн хүчээр барьсан хамгийн сүүлийн томоохон бүтээн байгуулалт гэвэл Монгол бөхийн өргөө байна даа.

-Зөвхөн барилгаас гадна өөр зүйлд цэргүүдийн хүчийг дайчлах ёстой гэж үзэх хүн цөөнгүй. Жишээ нь, хятадууд 60 мянган цэргийн хүчээр томоо-хон газар нутгийг ойжуулж чадсан байна. Иймэрхүү ажилд цэргүүдийг ашиглах нь зөв үү?

­Богд уулын модыг цэвэрлэх ажилд цэргүүдийг дайчилж өгөөч гэдэг саналыг яаманд хүргүүлж л байлаа. Мөн зам тавихад цэргүүдийн хүчийг ашиглах л ёстой. тиймээс би х.Баттулга Ерөнхийлөгчийн санаачилгыг дэмжээд байгаа юм. Зарим нь цэргээр элдэв юм хийлгэлээ гэж шүүмжилдэг. гэтэл америк, хятад, орос гээд олон оронд барилгын цэргийнхэн бүтээн байгуулалтдаа оролцож байна.

Барилгын цэргийн хүчийг юунд ч ашиглаж болно. 1990­

ЗГМ: Зочин

6 ЗаСгийН гаЗРыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.09.27, ПҮРЭВ ~ №190 (989)

Бид барилга барих болохоор Хятадаас хэдэн мянгаар нь ажилчид авчраад хийлгэчихдэг. Гэтэл монголчууд өөрсдийн хүчээр ямар ч бүтээн байгуулалт хийж чадна гэдгийг барилгын цэргийнхэн харуулчихсан шүү дээ.

Х.Лхүнрэв: Барилгын цэрэг жилд 300-500 объект ашиглалтад оруулдаг байлаа

Хайдавын Лхүнрэв хурандаа бол барилгын цэрэгт насаараа ажилласан хүн. ЗХУ­д цэргийн барилгын сургуулийг төгсөж ирээд салаан захирагчаар томилогдсоноос хойш улс орны томоохон бүтээн байгуулалтад гар бие оролцжээ. Хожим Барилгын цэргийн удирдах газарт нэгдүгээр орлогч даргаар ажиллаж байгаад 2003 онд тэтгэвэртээ гарсан арвин намтартай. Барилгын цэргээс төрөн гарсан 14 гавьяатын нэг гэддэг түүнтэй цэргүүдийг бүтээн байгуулалтад дайчлах Ерөнхийлөгчийн санаачилга болон бусад сэдвийн талаар сонирхолтой яриа өрнүүллээ.

-Монгол Улсын Ерөн хийлөгч цэргүүдийг бүтээн байгуу-лалтад дайчлах санаачилга гаргасныг хүмүүс янз бүрээр хүлээн авч байна. Та ямар бодолтой байна вэ?

­Маш зүйтэй санаачилга. Монгол улсад анх 1936 онд барилгын цэрэг байгуулагдсан юм. хамгийн үсрэнгүй хөгж сөн үе нь 1947 он. тэр жил барил­гын цэргийн удирдах газар байгуулагдаж, 10 гаруй ангитай болсон. Барилгын цэргийн оргил ачааллын үе 1960­1990 он хүртэл гэж болно. улс орны хөгжлийн түүхэнд барилгын цэргийн оруулсан хувь нэмэр их шүү.

-Тухайн үед барилгын цэрэгт хэдэн цэрэг харъяалагддаг байсан бэ?

­Барилгын цэргийн 23 анги тай байлаа. Нийт 20­иод мянган цэрэг, 5­6 мянган офицер ахлагч, үүнээс инженер, техникийн ажилтан 200­гаад хүн байв. Барилгын цэрэг энэ хугацаанд гурван хот барьсан түүхтэй. хамгийн анх 1961 онд барилгын нэгдүгээр батальоныг дарханд аваачиж, хотын анхны гадсыг хатгаж байлаа. дараа нь 1974 онд Эрдэнэт хотыг барьж эхэлсэн. Эрдэнэтийг байгуулахад барилгын цэргийн таван ангийг татсан юм. гуравдугаарт, Чойбалсан хот. Барилгын цэргийнхэн Чойбалсан хотын анхны суурийг бол тавиагүй. гэхдээ мах комбинат, нэгдсэн эмнэлэг зэрэг гол объектуудыг барьсан. 1970­1990 оны хооронд барилгын цэрэг жилд 300­500

Зам тавих, ой мод цэвэрлэхэд цэргүүдийн хүчийг ашиглах л ёстой

Г.Баярсайхан@bayarsaikhanZGM

объект ашиглалтад өгч байсан. Мөн жилд 25­30 сая төгрөгийн барилга угсралтын ажил хийдэг байв. одоогийн ханшаар бодоход 25­30 тэрбум төгрөг гэсэн үг. 1990 оноос өмнөх үйлдвэр, аж ахуйн газруудын 85 хувийг барилгын цэрэг барьсан байдаг юм.

-Цалин өгдөг байсан уу?­өгөлгүй яахав. 1986­1989 оны

хооронд Булганы үр тарианы элеватор дээр ажиллаж байсан үеийг жишээ болгож ярья. Манай батальон 500­гаад цэрэгтэй байсан. тэгэхэд хоёр жил алба хаагаад халагдсан цэрэг 3­7 мянган төгрөгтэй харьдаг байв.

харамсалтай нь, улс орон зах зээлд шилжсэний дараа барилгын байгууллагууд цөөрч, хийх ажил нь багассан. ингээд 2005 онд барилгын цэргийн удирдах газар татан буугдсан даа.

-Одоо барилгын цэргийн хэдэн анги байна вэ?

­Үндсэн анги гэвэл нэг байна. Сүүлд Эрдэнэтийн 110­р анги хоёр жилийн өмнө байгуулагдсан. Зэвсэгт хүчний жанжин штабын харъяа барилга, инженерийн анги гэвэл өмнөговь, Сүхбаатар, Баянхонгор, Баян­өлгийд байна. Үндсэндээ таван анги бий гэсэн үг.

-Одоо хэдэн цэрэг байдаг юм бол?

­Яг нарийн тоог мэдэхгүй юм. Ер нь нэг ангид зуугаад цэрэг байдаг юм шиг байна лээ. тэгэхээр 500 орчим цэрэг бий болов уу.

-Одоогийн барилгын ангиуд социализмын үеийнх шиг ажилд идэвхтэй дайчлагдаж байгаа юу?

­өөрсдийнхөө хүчээр л ажил олж байгаа болохоос улс бодлогоор дэмжиж, ажил олгосон юм алга. өнгөрсөн хавар барилгын цэрэгт байсан инженер, техникийн хүмүүс цуглаад Барилгын цэргийн ахмадын инженерийн холбоог байгуулсан. Энэ холбооны зорилго нь тухайн үед барилгын цэрэгт байсан хүмүүсийг цуглуулах, улс оронд хэрэгтэй байгаа орон сууц хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд туслах. гэхдээ дахин төлөвлөлт гэж барилга барихгүй. харин айлын хашаанд нь 1­2 давхар иж бүрэн барилгыг ногоон байгууламжтай нь хамт барьж өгье гэсэн юм. Үнийн хувьд 42 метр кв байшинг 38 сая төгрөгөөр барих тооцоотой. Бид энэ саналаа хэлж олон газраар явсан, ерөөсөө бүтдэггүй юм билээ.

-Одоо улс томоохон объект барихаар бол тендер зар-ладаг. Гэвч тендерт ялсан компани төсөв мөнгө хүрсэн-гүй гэх шалтгаанаар барилгын ажлыг удаашруулж, хэдэн жил дамнуулдаг байдал газар авлаа. Уг нь иймэрхүү

ажлыг барилгын цэргийн ангид даатгавал илүү хурдан, бас зардал багатай баймаар санагддаг юм.

­тэгэлгүй яахав. Барилгын цэрэгт ажиллаж байгаа хүмүүст цалин өгч болно. гэхдээ их биш шүү дээ. Сард 600 мянган төгрөг өгөхөд жилийн дараа овоо хэдэн цаас хуримтлуулаад халагдана. Бас мэргэжилтэй болчихно. гэтэл одоо бид барилга барих болохоор хятадаас хэдэн мянгаар нь ажилчид авчраад хийлгэчихдэг. Монголчууд өөрсдийн хүчээр ямар ч бүтээн байгуулалт хийж чадна гэдгийг барилгын цэргийнхэн харуулчихсан шүү дээ.

Ер нь барилгын цэргийг буулгасан шалтгаан нь төр

засгийн эрхэнд байгаа хүмүүсийн мөнгө идэх шуналаас үүдэлтэй гэж би боддог. улаанбаатар хотод 073, 022, дарханд 017 гэж том ангиуд байлаа. гэвч 2005 онд бүгдийг нь татан буулгасан. Нэг нь л мянга гаруй цэрэгтэй байсан анги. тэр олон цэргийн байрлах байр, гал тогоо, орон сууц гэж ямар нүсэр объект байхыг төсөөл дөө. Энэ объектуудыг хувьдаа завшихын тулд татан буулгасан гэж боддог юм.

Би тэтгэвэрт гарсныхаа дараа хувийн компани байгуулж хэдэн жил явсан. хараад байхад том том барилгын компаниуд өөрсдийн ажилтангүй байдаг юм билээ. тэгээд нэг тендерт ялсныхаа дараа өөр нэг компаниар тал өртгөөр нь хийлгүүлэх жишээний. 100 саяын тендерт ялчихаад өөр компаниар 50 саяар хийлгүүлдэг гэсэн үг.

-Цэргүүдээр барилга бариу-лахын давуу тал юу вэ?

­хоёр том давуу тал бий. Юуны өмнө тэднийг хариуцсан офицерууд байгаа болохоор байнгын хяналтад байна гэсэн үг. Нэг командаар ажлаа зэрэг эхэлж, зэрэг дуусгана. удирдан зохион байгуулахад маш хялбар. тэр хэрээр бүтээмж өндөр байдаг юм. Жишээ нь, Булганы үр тарианы

ээд оноос өмнө цэргүүд ургац хураалтад оролцдог л байсан. том том сангийн аж ахуйнууд цэргийн тоогоо захиалаад авчихдаг байв. Социализмын үед энэ мэт сайн жишээ их байсан юм шүү. Эргээд хуучны нийгэм рүүгээ оръё гэж байгаа юм биш. харин өмнөх нийгмийнхээ сайн сайхан юмыг эргэж харах л хэрэгтэй.

-Улс орноо батлан хамгаа-лах үүрэгтэй хүмүүсийг ажилд дайчилж, хүний эрх зөр чиж байна гэж зарим нь шүүмжилдэг…

­дэмий л шүүмжлэл байгаа юм. Эх орон хэрэгтэй үедээ цэрэг эрсийн хүчийг авах л ёстой. Бүтээн байгуулалт хийж байж эх орон хөгжинө биз дээ. Манай цэргүүд энхийг сахиулах ажиллагаанд оролцож, ур чадвараа сайжруулж, улсынхаа нэрийг сайнаар гаргаж байгаа. Үүнээс гадна эх орныхоо бүтээн байгуулалтад оролцох нь цэргүүдийн бас нэг үүрэг юм. Цэргийн хүч гэдэг оломгүй далай. Ямар ч юмыг бүтээн байгуулдаг хүмүүс байхгүй юу.

хүмүүс барилгын цэрэг гэхээр цэрэг хувцас өмссөн хэдэн нөхөд барилга барьсаар байгаад таардаг гэж ойлгодог. Үгүй шүү, тэд цэргийн эзэмших ёстой эрдмийг бүгдийг сурч, мэдсэн байдаг юм. Барилгын цэргийн удирдах газар дал, наяад оны үед армийн буудлагын аваргаар хоёр удаа тодорч байлаа. Чулуундорж гэж барилгын цэргийн ахлагч армийн буудлагын аваргад 10 удаа түрүүлсэн гээд бод доо.

Барилгын цэрэг дэргэдээ МСҮт­тэй байлаа. тэндээ шаварчин, мужаан, механик, жолооч гээд янз бүрийн мэргэжил эзэмшүүлнэ. Барилгын цэргэд алба хаагаад халагдсан хүнд ажил олдохгүйн зовлон байхгүй. Зарим гайгүй хэд нь ангидаа улираад үлдчихнэ. Миний удирдлагад алба хааж байсан залуу хэд хоногийн өмнө ирж уулзлаа. 25 жил ажиллаад 43­тайдаа тэтгэвэртээ гарчихаж. одоо өөрийн бригадтай болж, ажил хийгээд явж байна. “Барилгын цэргийн ачаар би сайхан амьдарч байна. танд их баярлалаа” гэж байна лээ.

-Цэргүүдийг барилгад ажиллуулахад сөрөг тал гардаг уу?

­хамгийн гол сөрөг зүйл нь хөдөлмөр хамгааллын асуудал байдаг. Үүнд л маш сайн анхаарахгүй бол осолд өртчих талтай. өөр сөрөг зүйл байхгүй дээ. харин хүнийг ажилд дуртай, идэвхтэй болгодог гээд сайн тал олон.

-Барилгын цэргийг дахин сэргээлээ гэж бодъё. Тэгвэл бид ямар системээр яаж ажиллах ёстой вэ?

­Эргээд байгуулж болно. гэхдээ төлөвлөлттэй маш сайн уялдуулах хэрэгтэй. Жишээлбэл, Монгол улс ирэх таван жилд ийм ийм бүтээн байгуулалт хийнэ. тэнд тэдэн мянган ажиллах хүч хэрэгтэй гэх мэтээр тооцож байж бүтэц зохион байгуулалтаа хийхгүй бол үр дүнд хүрэхгүй. Социализмын үед томоохон бүтээн байгуулалтын төлөвлөгөөг тав, таван жилээр гаргаж, үүний дагуу цэргийн ангиудаа бэлддэг байсан юм.

-Та 2001 онд гавьяат барил-гачин болсон. Нэр хүндтэй шагналыг Төрийн тэргүүнээсээ авах мөчид юу бодогдож байв?

­Н.Багабанди Ерөнхийлөгчөөс гавьяатын тэмдэг авч байлаа. Би аж ахуйн хамгийн хүнд газруудад нүүж суун ажилласан хүн. Зах зээлд шилжсэний дараа үлдсэн хэдэн ангиа тараачихгүйхэн ажил луулж байсан хөдөлмөрийг минь л үнэлсэн байх. түүнээс биш бус даас илүү гараад байх юм юу байхав. Над шиг инженер, дарга зөндөө л байсан. Манай барил гын цэрэг өнөөдрийн байд­лаар таван хөдөлмөрийн баатар, 14 гавьяат тай. Би ес дэх нь байгаа юм.

-Илэн далангуй ярилцсанд баярлалаа.

Булганы элеваторыг

жилийн өмнө ашиглалтад оруулж байв

С.Батсайхан / ЗГМ©

ADB upgrades growth outlook of Mongolia to 6.4%

ZGM: HIGHLIGHtS

ZGM DAILY7THE offiCiaL GazETTE

President Battulga meets SOFAZ representatives

ADB updates growth outlook for Mongolia

SOFAZ officials suggest Mongolia to establish an oil fund.

The bank expects Mongolia's GDP growth to reach 6.4%in 2018 and 6.1% in 2019.

top 20 Index grows 0.4 percent,to 19994.8 points.

ADB warns Mongolia to be wary of potential external impacts

Market cap stands at MNT 2.33 trillion.ADB's Senior Country Economist suggests the Govt to commit to the economic stabilities.

PoliticsDuring his participation in the General Debate of the 73rd UN General Assembly, the Foreign Minister of Mongolia Tsogtbaatar Damdinsuren met with Minister of External Affairs of the Republic of India Sushma Swaraj. His Indian counterpart invited Mr. Tsogtbaatar to visit India at his convenience.

EconomyNationwide grain harvest completion stands at 15.1 percent and vegetable - 68.9 percent as of this week.

According to the Financial Regulatory Commission, seven companies raised over MNT 28 billion within a year via the domestic stock market.

Governor of the Bank of Mongolia Bayartsaikhan Nadmid announces to focus increasing fx reserve and maintaining inflation at target level of 8 percent.

Top 20 Index grows 0.4 percent, to 19994.8 points. MSE A index increases 0.56 percent, to 9,451.85 points. MSE B Index rises 0.27 percent, to 8,842.32 points. Market cap stands at MNT 2.33 trillion.

sociEtyMIAT Mongolian Airlines successfully completes the aircraft lease agreement established with Travel Service Airlines.

Mongolia’s judoka Otgonbaatar Lkhagvasuren claimes a bronze medal from the World Championships Seniors Baku 2018, held in Baku, Azerbaijan.

ADB updates Asian DevelopmentOutlook

Tugsbilig.B@tugsbiligZGM

its growth outlook for Mongolia to reach 6.4 percent in 2018 and 6.1 percent in 2019, exceeding its april estimates of 3.8 percent growth this year and 4.3 percent next year.

The aDB highlighted that the key driver was the strong growth in the first half of 2018 at 6.3 percent, on the back of a robust expansion in investment in the mining sector as well as a surge in consumption propelled by a rise in credit to households.

“This upward revision is based on better performance of coal exports and stronger than expect­ed private consumption. Mining investment will continue but a slowdown in the growth of mining investment, however, is expected to temper 2019 gross domestic product (GDP) growth,” explained aDB in the report.

aDB Country Director for Mongolia Ms. Yolanda fernan­dez Lommen remarked, “Private

2018.09.27, THURSDaY ~ №190 (989)

Yesterday, the asian Develop­ment Bank (aDB) released the update on of its flagship economic publication, asian Development outlook (aDo) 2018, and an­nounced that they have revised

In line with the release of ADO, Declan Magee, Senior Country Economist and Head of Econom­ics and Strategy Unit at the ADB, explained that the message behind the report is to maintain macro­economic stability amid global tensions and vulnerabilities.

-How will the trade war be-tween the U.S and China affect Mongolia?

­There are a number of factors Mongolia needs to look at; how­ever, probably the biggest one is to keep an eye on what happens to China. Keeping an eye on what happens in China’s steel industry, which is what consumes a lot of Mongolia’s coking coal is highly important because Mongolia may feel it if there is an impact there. The other thing to keep an eye out on is what happens to oil prices. it is currently a little bit uncertain in the world. There are a lot of tensions going on in iran, Middle­east.

-Did the ADB take the recent global developments into account in its forecast?

­at the moment, not so much. i suppose, the biggest impact we see is probably coal exports. But we have not seen that yet. in fact, coal exports to China has been quite healthy, particularly since the second quarter of this year.

So, in a sense, the impact that it had on Mongolian growth outlook has not been huge.

But it is a kind of a story we need to keep an eye on. Even though, it has not had big impact on the numbers yet, we are watching this very closely, both in terms of what happens in China, but also what happens to oil prices and USD/MNT rate. Mongolia has a lot of debt denominated in foreign curren­cies, particularly USD. So, we will keep an eye on those things, but as of now, it is more of a risk factor rather than something that have a substantial impact so far.

-As you mentioned, the MNT has been weakening against the USD lately. What was the key cause?

­it is mostly due to the US dollar strength. if you look at USD against other currencies, the same thing that is happening, especially in other emerging markets. So, what you are seeing is, you are seeing the federal Reserves increasing interest rates, cutting tax and increasing

expenditure domestically, which in­creases short­term growth outlook in the U.S. That is contributing to stronger US Dollar. it means that everything else will be equal. US Dollar is going to appreciate against currencies, including MNT.

-With the current volatile external environment, what are the challenges emerging for Mongolia in the upcoming years?

­i think the big thing for Mon­golia is to continue on the path that has been going on in recent times. Mongolia made progress over the past 12­18 months, particularly in meeting the requirements of the iMf program and performing well against that. The idea behind the iMf program is to manage these exact vulnerabilities. We know that Mongolia is an open econo­my and will be affected by what happens. What you need to do in those situations is to build up your buffer. Not spending too much in the Government budget, making sure that you build up your reserves in the central bank. Keeping those policies on track, and of course, as we progress for the remainder of the program and beyond, managing to keep a commitment to the macro­economic stabilities is probably the most important thing.

-The Government promised many high-cost activities in 2019,

such as the pay-raise. What are the ADB’s recommendations on the 2019 State Budget?

­i think what i would say about 2019 budget is that, in some senses, the revenue performance has increased, so it does give the Government more flexibility. What they have got to do is to use that flexibility wisely. They have got to make sure that, if they are increasing civil servants’ salaries, they are doing that in a situation that will boost productivity and performance of the civil servants and will not, i suppose, result in creating a burden without seeing the kind of productivity getting downward.

So, i would say to them that the best course of action going forward is to continue the focus on building up the buffers and keeping control of current expenditure, and where they are going to be looking for capital expenditure and prioritizing that correctly, so that you are sup­porting the projects that are going to have biggest impact on either growth or human development. i think that is the balance they have to strike. i imagine the pressures are going to mount, as we all expect them to. That is why you have a Government in charge to make the tough decision to keep a path they are committed to.

Declan Magee: Govt should focus on either growth or human development on 2019 budget

ZGM: QuoTe

poliTics

President of Mongolia Battulga Khaltmaa is paying a working visit to the Republic of azerbaijan, during which he visited the State oil fund (Sofaz), the sovereign wealth fund of azerbaijan, and had an au fait with its operations yesterday.

Established in 1999, the Sofaz is mainly responsible for accumu­lating oil and gas revenues and managing the funds efficiently for the future. The fund’s Executive Director Shahmar Movsumov wel­comed the Mongolian delegation led by President Battulga and in­troduced the functions of the fund.

according to Mr. Shahmar Movsumov, the fund collects nat­ural resources income and ensures transparency of the expenditure. He said that experience­sharing was fully possible, while advising that “With its rich natural resources,

Mongolia needs to establish this type of fund.”

They also discussed current and future investment opportunities and prospects for cooperation.

The President of Mongolia highlighted the business mission of azerbaijan to Mongolia this year in october, initiated by the President of the Republic of azerbaijan and invited the delegation of Sofaz to take part in this mission for ex­ploring investment opportunities in Mongolia.

Movsumov noted that the bi­lateral relations between the two countries are strong and the visit of the President of Mongolia to azerbaijan will further strengthen the current relations.

The delegation was also ac­quainted with the High­Tech Park of azerbaijan National academy of Sciences in Baku.

Azerbaijan advises Mongolia to administer state oil Fund

Batdorj.B / ZGM©

consumption has been higher than anticipated due to a surge in credit to households. External demand for Mongolian coal has also boosted economic perfor­mance and increased revenues, while investment into the mining sector continues to play a key role. Vulnerabilities remain, so contin­ued government commitment to the international Monetary fund

program will be critical in building up economic buffers and signaling to the market that sensible macro­economic policies are here to stay in Mongolia. Such policies will also be important in ensuring that mining­led growth is sustainable and inclusive, and the conditions are created to support economic diversification and higher produc­tivity growth.”

MNT depreciated by 1.5 percent against the US dollar in the first eight months of 2018, but rose against the currencies of trading partners in both trade­weighted and inflation-adjusted terms. Fur­thermore, aDB highlighted that inflation accelerated to average 6.5 percent in the first half of 2018 mainly because food prices rose with drought and higher exports of meat, but also reflecting higher prices for petroleum products. The inflation forecast for 2018 is revised down as pass­through from currency depreciation in 2016 fades, and “with the government expected to follow its annulment of excise taxes on fuel with further in­terventions to stabilize fuel prices. A higher current account deficit is now projected for 2018 as unex­pectedly strong economic growth pushes up imports and as mining profits are repatriated, though most profits are reinvested,” forecasted the aDB.

Mining and quarrying

ManufacturingOther

Agriculture, forestry and fishing, hunting

GPD in Q2 of

2018

Net taxes on products

Service

NSO©

өдрийн хэмнэл

6 ЗаСгийН гаЗРыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.09.27, ПҮРЭВ ~ №190 (989)

“Би эндээс явахгүй” драмын жүжигхэзээ: 2018.10.12-14хаана: УДЭТТасалбарын үнэ: ^ 10-25 мянга

Grandeur модерн балетхаана: УДБЭТхэзээ: 2019.09.28-ны 19.00 цагтТасалбарын үнэ: ^30-40 мянга

“Гоё кап” волейболын залуучуудын УАШТхэзээ: 2018.09.29-10.03хаана: Спортын төв ордонТасалбарын үнэ: ^ 3-10 мянга

“Сэтгэл догдлуулсан орой” тоглолтхаана: Corporate Convention Centreхэзээ: 2018.09.28-29-ний 19.00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 40-60 мянга

“Тамгагүй төр” түүхэн жүжигхаана: УДЭТхэзээ: 2018.10.6, 7-ны 18.00 цагтТасалбарын үнэ: ^10-25 мянга

ЗУРХАй

Билгийн тооллын 17Намрын дунд цагаагчин тахиа сарын зургаан цагаан мэнгэтэй хар нохой өдөр.Үс засуулбал: Өнгө зүс доройтнонаран ургах, шингэх: 06.46-18.38 Барилдлага: Хотол чуулганШүтэн барилдлага: ХурьцахуйСуудал: Мод

Аргын тооллын есдүгээр сарын 27, Бархасвадь гараг. Билгийн тооллын 17, Шийдэм одтой, хар нохой өдөр. Өдрийн наран 06.46 цагт мандан, 18.38 цагт жаргана. Тухайн өдөр бар, морь жилтнээ аливаа үйл хийхэд эерэг сайн ба үхэр, луу, хонь, нохой жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр найз нөхдийг түшиж элдэв үйлийг түргэн бүтээх, бүтээл туурвил, бизнес, цар ихтэй үйл эхлэх, бясалгал хийх, доодсыг асран өглөг, хандив өргөх, угаал үйлдэх, хүүхэд үрчлэн авах, гэр, байшингийн суурь тавихад сайн. Нүүдэл суудал хийх, хэрүүл тэмцэл хийхэд муу. Өдрийн сайн цаг нь бар, луу, могой, бич, тахиа, гахай болой. Хол газар яваар одогсод хойш мөрөө гаргавал зохистой. Балжинням, Дашнямтай өдөр. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй.

ЦАГ АГААР

ФОТО АГШИН

УВС 13o

2o

ХОВД 10o

2o

ЗАВХАН 7o

1o

БАЯНХОНГОР 13o

4o

ГОВЬ-АЛТАЙ 5o

2o

ӨВӨРХАНГАЙ 16o

6o

АРХАНГАЙ 13o 4o

ХӨВСГӨЛ 11o

4o

БУЛГАН 15o

3o

ТӨВ 17o

6o

ДУНДГОВЬ 20o 7o

ӨМНӨГОВЬ 21o

8o

ГОВЬ-СҮМБЭР 19o

6o

ДОРНОГОВЬ 22o

8o

СҮХБААТАР 21o

4o

ХЭНТИЙ 19o

4o

СЭЛЭНГЭ 16o

5o

ОРХОН15o

5o

ДАРХАН-УУЛ17o

6o

ДОРНОД 21o

5o

БАЯН-ӨЛГИЙ 9o

0o

УЛААНБААТАР iX.28 3o

-2o 13 м/с

10 м/с

Бага зэргийн хур тунадас Бага зэргийн цас

iX.27 6o

3o 10 м/с

6 м/с

iX.30 8o

-2o8 м/с

8 м/с

Ялимгүй цас

iX.29 7o

-2o12 м/с

10 м/с

Бага зэргийн цас Үүлшинэ

X.01 10o

0o 6 м/с

5 м/с

ТВ ХөТөЛБөР

07.00

09.50

11.00

18.30

20.00

23.25

”Өглөө” хөтөлбөр /шууд/

”Дуун хөрвүүлгийн дуусашгүй хэлхээ”

“Монголын мэдээ” мэдээллийн хөтөлбөр

“Ням гараг, нэг сая” цэнгээнт нэвтрүүлэг

“Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр

“Гэрэлтэй цонх” үдшийн хөтөлбөр

12.00

06.00

16.30

19.00

20.00

21.00

00.30

"Сонсъё, Суръя, Дагая" /season-2/ 91 дүгээр анги

”Хөтөч” мэдээллийн хөтөлбөр

"Хамтдаа" МУСК 13-р анги

”Оргил цаг” мэдээллийн хөтөлбөр

"Гранд зочид буудал" ОАК 8 дугаар анги

"Ороод гараач" /season-2/ 6 дугаар анги

"Хар жагсаалт" ОАК /season-3/ 18 дугаар анги

08.00 ”4 өнгө” цаг агаарын хөтөлбөр

09.00

11.20

12.05

14.10

"Монголчууд XX зууны эхэнд" нэвтрүүлэг

Үүнийг хэрхэн хийдэг вэ?

"Ээж" ОАК 20 дугаар анги

"Гал тогоо" шоу нэвтрүүлэг

20.40 "Аяыг таа" шоу нэвтрүүлэг

11.30

14.00

17.00

20.00

22.00

”Алсын хараа” нэвтрүүлэг

”Өдөр тутмын сонинуудын форум 2018”

Bloomberg Surveillance

#Made in Mongolia Баримтат нэвтрүүлэг

Дэвид Рубенштэйний шоу нэвтрүүлэг

09.00 ”Бизнесийн хэмнэл” мэдээний хөтөлбөр

ЗГМ: үГИйН СүЛжЭЭ

БоСооГооР:1. Тус, сайн үйлс (холбоо үг)3. Нандин хүндэтгэлт4. ОХУ-ын нутгаар урсдаг мөрөн

5. Дэлхий эргэж байхад тойрог үүсгэхгүй дороо эргэдэг хоёр цэг6. Уурганы оосор9. Суух дэвсгэр

10. Арабын ертөнц буюу .... дорнод11. Үл захирагдах, барагдашгүй12. Жилд 10 сая тонн нүүрс олборлодог орд

хөнДлөнГөөР:2. Малчдад хамгаас чухал газар7. Нэгэн төрлийн үндэсний хөгжим тоглодог хүн8. Петрбург, Стокгольм, Болоний ШУА-ийн гишүүн болсон анхны орос

126783945

871235496

597421368

453697182

269814753

918542637

384956271

735169824

642378519

8

7

386

5

6

9

6

2

9

32

94

5

9

7

1

7

9

5

(өмнөх дугаарын хариу)

ЗГМ: СүДОКү

“нар” хүндэтгэлийн тоглолтхэзээ: 2018.10.5-6-ндхаана: UB Palace-ийн их танхимдТасалбарын үнэ: ^ 25-50 мянга

өмнөх дугаарын хариу / 09.26

М

А

МТ

Я

Ө

Х

С А

Р

Г

ь

Х

Г

Ө

й

Р

А

Ж

Э

Н

А

Т

Р

А

У М

Ж

С

Ц

А

Г

ЧУ

Г

К

А

И

А

ь

У

л

ОНЦЛОХ үЗВЭР

Анхны уран бүтээлээ 1998 онд сонсогч олондоо хүргэж байсан “люмино” хамтлаг 20 жилийн ойн тоглолтоо хийх гэж байна. Тэд өнгөрсөн хугацаанд 100 хол давсан дуутай болсон бөгөөд ихэнхийг нь дүрсжүүлээд байгаа юм. “люмино” хамтлагийн гишүүн Бажи буюу Б.Батхишиг өөрийн

facebook хуудаснаа “Манай хамтлаг одоогийн урлагийн залуусын үүд хаалгыг нь нээн өгч, гарч ирэхэд нь илүү амар болгосон гэдэгт итгэдэг. Мөн сонсогч нартаа зөв бас гоё хөгжмийн боловсрол олгосон байх гэж боддог. Бидний шинэ уран бүтээлүүд ар араасаа гарч,

таны сонорыг мялаасаар байх болно” хэмээн бичжээ.

Тэдний 20 жилийн үнэнч нөхөрлөл, анд нөхдийн нандин дурсамжаар аялуулах тоглолт аравдугаар сарын 19, 20-ны 19.00 цагт Crocus Event Hall-д болно. Тасалбарын үнэ 40 мянган төгрөг.

“Люмино”-гийн 20 жилийн ойн тоглолт

С.Батсайхан / ЗГМ©

хүн, тал бүрийн авъяастай эрдэмтэн (Москвагийн улсын их сургуулийг түүний нэрэмжит болгосон)13. Бөөрөнхий

хэлбэртэй сав14. Хүүхэд болон нялх амьтдыг тэжээдэг хэрэгсэл15. Нэгэн чөлөөт телевизийн нэр

өмнөх дугаарын хариу / 09.26

2 3

1

4

5 6

7

8 9 10 11 12

13

14 15

Чойжин ламын сүм музейн хашаанд хууль зөрчиж барьсан барилгыг буулгах шийдвэрийг нийслэлийн Засаг дарга мягмар гарагт гаргасны маргааш буюу өчигдөр уг барилгыг нураав. Энэ нь төрийн хууль, тогтоомж ганцхан өдрийн дотор хэрэгжсэн цөөхөн жишээний нэг боллоо.

Uber шиг компаниудын үйлчилгээг гүйцэлдүүлдэг ажилчдын статус олон жил маргааны сэдэв болж ирлээ.> 10

Uber жолооч нараа яллаа

Intel чипний хурд сайжирсан нь Apple компани нууц задруулсны гай хэмээн зарга мэдүүлэгч үзлээ. > 10

Хятадын тагнан турших ажиллагаа идэвхжиж байгааг анхааруулсан өдөр баривчилгаа боллоо. > 10

Apple-ыг худалдааны нууц хулгайлсанд буруутгалаа

БнхАУ-ын иргэнийг тагнуулын хэргээр баривчлав

Сүүлийн саруудад нийгмийн сүлжээнээс олон захирал халагдав. Тухай хамтран ажиллагсдадаа сайн сайхныг хүссэн мессеж бичиж байсан бол Instagram-ыг үндэслэгч Кевин Систром даваа гарагт ажлаа орхихдоо тийм үг үлдээсэнгүй. Фото хуваалцдаг Instagram-ыг Facebook зургаан жилийн өмнө худалдан авсан. Уг апп нийгмийн сүлжээнд ирснээр улам цэцэглэн хөгжсөн аж. Гэвч сүүлийн саруудад Facebook-ын зүгээс зураг хувцаалцдаг сайтыг хянах нь нэмэгдсэн тул харилцаа хурцдаж, Instagram-ыг үндэслэгч К.Систром, М.Кригер нар явахаар шийдсэн бололтой. Instagram-ыг хэрэглэгчдийн тоо долдугаар сард өмнөх оны мөн үеэс 38 хувь өссөн байна.

Instagram-ыг үндэслэгчид Facebook-ээс залхжээ

жон РидФилиппиний Ерөнхийлөгч Родриго Дутертег хамгийн хурцаар шүүмжилдэг Сенатын гишүүн Антонио Трилланесыг баривчилж, хил давахыг нь хориглосон байна. Түүнийг өмгөөлөгчид энэ баривчилгаа ардчилсан тогтолцооны ухралт боллоо хэмээн мэдэгдэв. Ноён Трилланесыг 2003 онд тэнгисийн хүчний дэслэгч байхдаа Ерөнхийлөгчийг унагах цэргийн бослогод оролцсон хэрэгт татав. Түүнийг 2010 онд өршөөлөөр сулласан боловч Дутерте наймдугаар сард Сенатын гишүүний халдашгүй эрхийг нь түдгэлзүүлэх шийдвэр гаргасан юм. Есдүгээр сар гарснаас хойш тэрбээр баривчилгаанаас зайлсхийн оффистоо амьдарч байв. Ноён Трилланес Ерөнхийлөгчийн гадаад бодлого ба гэр бүлийг нь тойрсон авлигын хэргийг удаа дараа шүүмжилсэн юм.

Катрин ХиллеАНУ-ын засаг захиргаа Тайваньд 330 сая ам.долларын зэвсэг худалдах гэрээг баталсан нь Тайпэйд Хятадын зүгээс шахалт чангарч буй үед дэмжих алхам болж байна. Уг хэлцлийн хүрээнд F-16, C-130, F-5 зэрэг байлдааны онгоцууд нийлүүлэх аж. АНУ-ын БХЯ-ны Хамтын ажиллагааны агентлаг уг алхам нь Тайванийн батлан хамгаалах чадамжийг зузаатгаснаар Америкийн аюулгүй байдлыг дээшлүүлнэ гэж мэдэгдэв. Трамп засгийн эрхэнд гарснаас хойш хоёр дахь удаагаа Тайпэйд зэвсэг нийлүүлэх гэрээ байгуулж байгаа бөгөөд 2017 онд 1.4 тэрбум ам.долларын хэлцэлд гарын үсэг зурсан нь Бээжингийн эрс эсэргүүцэлтэй тулгарч байв.

Филиппиний Ерөнхийлөгчийг шүүмжлэгч баривчлагдлаа

АнУ Тайваньд $330 саяын зэвсэг худалдана

түвшнээс давж, 82.85 ам.доллар хүрлээ. түүнчлэн орос, Саудын араб тэргүүтэй дэлхийн томоохон үйлдвэрлэгч зургадугаар сард гарцаа нэмэгдүүлэх амлалтаасаа буцаж, трампын уриалгыг үл харгалзан үйлдвэрлэлээ өсгөхгүй байх шийдвэр гаргалаа.

Мөн үеэр ираны Ерөнхийлөгч хассан Рухани аНу­ын засаг захиргаа түүний Засгийн газрыг түлхэн унагахыг зорьж байгаа учир Цагаан ордонтой шууд хэ­лэл цээ хийхээс татгалзаж буйгаа мэдэгдлээ. тэрбээр Ерөн хий ассамблейн чуулганд хэлсэн үгэндээ “ийм алхам хийж байгаа улстай бид ямар шалгуураар хэлэлцээ хийх болж байна” хэмээн онцлов. Үүний оронд аНу НҮБ­ын аюулгүйн зөвлөлийн хүрээнд явагдаж байгаа олон талын хэлэлцээрт оролцох нь

АНУ-ын Ерөнхийлөгч түүнчлэн Иранаас нефть худалдан авахаа зогсоож, Тегераны дэглэмийг шахахад дэмжлэг үзүүлэхийг уриаллаа.

Ком панийн үйл ажиллагааны ашиг сүүлийн арван жилд анх удаа 8-10 хувийн зориолтот түвшнээс буурах шинжтэй байна.

Ази, Хонконгийн хандлагыг ажиглахад сүүлийн саруудад инновацын компаниуд бүртгүүлэх үйл явц идэвхжлээ.

зүйтэйг сануулжээ. Эрчим хүчний шинжээчид ираны эсрэг 11 дүгээр сараас хэрэгжиж эхлэх илүү хатуу хориг нь нефтийн нийлүүлэлтийг хомсдолд оруулах ба бусад орнууд зах зээл дэх хомсдолыг хэрхэн нөхөх нь тодорхойгүй байгааг анхааруулав.

аНу­ын албаныхан өмнөх засаг захиргаадын адил иранаас нефть авдаг Энэтхэг, Япон, өмнөд Солонгос зэрэг холбоотнууддаа хоригоос чөлөөлөх бодолгүй байгаагаа мэдэгдсэн. харин оронд нь эдгээр орнуудад эрчим хүчний өөр эх сурвалж олж өгөхийг эрмэлзэж байгаа аж. MUfG фирмийн шинжээч Эхсан хоман “Зах зээл нефтийн өндөр үнэд зохицох хэрэгтэй. Үнэ ойрын үед 100 ам.доллараас давах эрс­дэл ажиглагдаж байна” хэмээн дүгнэжээ.

Мөн ноён трамп Ерөнхий ассамблейд хэлсэн үгэндээ хойд Солонгосын талаар хавьгүй зөөлөн байр суурьтай байгаагаа илэрхийлэв. Цагаан ордон ноён Кимтэй хоёр дахь уулзалтад бэлтгэхийн сацуу аНу­ын Ерөнхийлөгч зургадугаар сарын дээд хэмжээний уулзалтаас хойш умардын удирдагч Кимтэй харилцаа хөгжсөнийг цохон тэм­дэглэв. гэхдээ тэрбээр цөмийн зэвсгийг бүрэн устгах хүр тэл Пхеньяны эсрэг хориг хэвээр байх болно хэмээн мэдэгдэв. Ноён трамп “Пуужин аль хаашаа ч нисгэхгүй байгаа. Цөмийн туршилт зогссон. Цэргийн зарим байгууламжийг буулгасан. хийх зүйл их байгаа ч ноён Кимийн зориг зүрх болон хийсэн алхамд нь баяр хүргэж байна” хэмээн онцолжээ.

патрик Мкжигерманы машин үйлдвэрлэгч

BMW компани өртөг нэмэгдсэн болон худалдааны саад тотгор зэргээс үүдэн 2018 оны ашиг, орлогын таа мгаа өмнөх тө лө­вөөс доогуур гарахыг мэдээл лээ. Мюнхенд байрлалтай тус ком­панийн үйл ажиллагааны ашиг сүүлийн арван жилд анх удаа 8­10 хувийн зориолтот түвшнээс буурах шинжтэй байна. ийм мэдээ BMW­ын хувьцаанд цохилт өгч, үнэ нь мягмар гарагт дөрвөн хувиар буур сан төдийгүй салбартаа ч нөлөөлж, Diamler­ын хувьцаа 2.4, Volkswagen­ых 2.0 хувиар доошилжээ.

UBS банкны шинжээчид уг таамаг салбартаа цохилтын дол­

гион үүсгэснийг тэмдэглээд “Энэ нь BMW­ын аюулгүй гэх нэр хүндийг сэвтүүлээд зогсох гүй хөрөнгө оруулагчдад үйлдвэр­лэлийн мөчлөг болон 2019 оны улс төрийн болгоомжлол төрүүллээ” хэмээв. BMW төлөв буурсанд хэд хэдэн шалтгаан тоочсоны дотор дэлхийн хамгийн том автомашины зах зээл болох хятад ба тус компанийн томоохон үйлд вэр байрладаг аНу­ын хоо­ронд үүссэн худалдааны зөрчлийг дурдсан байна. Энд бичсэнээр “Үргэлжилсээр буй олон улсын худалдааны мөр гөл дөөн зах зээлийг хүнд рүүлж, тодорхойгүй байдлыг гүнз гий рүүл сэн” аж. хүү ба татварыг тоо цохын өмнөх ашиг нь 2017 онд 8.9 хувь байсан бол

Эмма Данклигеополитикийн зөрчлийн ул­

маас дэлхий даяар анхдагч зах зээлд гарах компаниудын тоог тавны нэгээр бууруулж, хөрөнгө оруулагчдын сонирхол суларлаа хэмээн EY зөвлөх фирмийн судалгаанд дурджээ. оны эхний есөн сарыг өмнөх оны мөн үетэй харьцуу лахад уг үзүүлэлт 18 хувь багасчээ. гуравдугаар улиралд iPo­гийн тоо өмнөх улирлаас мэдэгдэхүйц багасаж, өмнөх оны мөн улирлаас нэлээд буурсныг энд тэмдэглэв. гэвч энэ онд босгосон нийт мөнгөний хэмжээ есөн хувь өсөж, 145 тэрбум ам.долларт хүр сэн нь хөрөнгө оруулагчдын анхаарлыг татсан компаниуд зах зээлд гарсантай холбоотой гэж EY дүгнэсэн байна.

Сүүлийн улиралд Европын хөрөнгийн биржүүд дээр то­моо хон хэлцэл явагдаагүй нь аНу, Ех, хятадыг хамарсан худалдааны бэрхшээл, Британи

Катрина МансонаНу­ын Ерөнхийлөгч дональд

трамп НҮБ­д хэлсэн үгэн дээ “оПЕК­ийн гишүүд урьдын адилаар дэлхийг нүц гэлж байна” гэж мэдэгдсэн нь газрын тосны гарцаа нэмэг дүү лэхээс татгалзаж буй Саудын арабыг онилсон хэрэг юм. тэрбээр Нью­йоркт болж буй НҮБ­ын Ерөнхий ассамблейн чуулганд оролцогсдод хандан “аНу энэ аймшигтай үнэтэй удаан хугацаанд эвлэрэх бодолгүй байна” гэв. аНу­ын Ерөнхийлөгч түүнчлэн иранаас нефть худалдан авахаа зогсоож, тегераны дэглэмийг шахахад дэмжлэг үзүүлэхийг уриаллаа.

Ноён трамп нефть экспортлогч орнуудыг нэгтгэдэг оПЕК­ийн талаар ярихдаа “Би үүнийг хүсэхгүй байна. хэн ч хүсэхгүй нь мэдээж. Бид олон орныг хариу нэхэл гүйгээр хамгаалсан. гэтэл тэд нефтийн өндөр үнэ нэхэж бид нийг ашиглаж байгаа нь муу хэрэг. Бид тэднийг үнээ нэмэхээ зогсоогоосой гэж хүсэж байна. тэд үнээ буулгах ёстой. Цэргийн хамгаалалтдаа илүү хувь нэмэр оруулах ёстой” хэмээв. өмнө нь тэрбээр твиттерээр оПЕК­ийг шүүмжилж, үйлдвэрлэгчид нефтийн үнийг барихын тулд гарцаа нэмэгдүүлэх ёстой гэж бичиж байв. штС­уудын өндөр үнэ конгрессын завсрын сонгуульд бүгд найрамдахчуудад муугаар нөлөөлж, трампын ажиллагаа­гааг хязгаарлах, цаашилбал үл итгэх асуудал үүсэхэд хүргэж болзошгүй.

Ноён трамп оПЕК рүү шүүмж­лэлийн үзүүрийг чиглүүлж байгаа ч аНу 2015 оны ираны цөмийн гэрээнээс гарч, нефтийн экспортод нь хориг тавьсан явдал сүүлийн саруудад үнэ өсөхөд түлхэц болсон. Brent маркийн түүхий нефтийн үнэ дөрвөн жилийн дээд

BBM©

BMW-ын ашгийн таамаг цохилт өгөв

Геополитикийн зөрчил ipo-гийн сонирхлыг буурууллаа

энэ жил наад зах нь долоон хувиар багасах төлөвтэй аж. ингэснээр BMW 2010 оноос хойш 33 улирал дараалан 8­10 хувийн ашигтай ажилласан түвшин нь эвдэгдэхээр болов. өнгөр сөн онд тус компани өмнөд Каролина муж улсын Спар тан бург хотын үйлдвэрээсээ 371316 машин гаргаж, 70 хувийг нь экспорт олсон. Эднийх хятад руу хамгийн олныг гаргадаг байсан ч долдугаар сараас 40 хувийн тарифт нэрвэгдэж, Европоос хятад руу 15 хувийн тарифтай машинаа оруулдаг Porsche, audi зэрэг өрсөлдөгчдийнхөө ард хоцров.

BMW түүнчлэн хорт хий ялга­руулалтын шинэ стандартад ний­цүү лэх зардал өссөн нь Европын хэд хэдэн зах зээлд машин

ний лүүлэхэд саад учруулсныг онцолжээ. өмнөх төлөвтөө орлогоо 2017 оны 88.6 тэрбум еврогоос ялимгүй өснө гэж тооцсон ч одоо бага зэрэг буурахаар таамаглаж байна. ашгийн хувьд мөн танагд сан таамаг гарсныг худалдааны дайны улмаас аНу­аас хятад руу гаргадаг спорт машиных нь экспорт буурсантай холбон тайлбарлав. BMW­ын ерөн хий захирал харалд Крюгер “тус компани автомашины аж үйлдвэрийн шинэчлэл үүрэг хариуцлагаасаа ухраагүй бөгөөд үйл ажиллагаагаа цахилгаан машин, автомат жолоод логын тех но ло гид чиг лүүлж, машин ху ваал цах үйлчил ­гээнд зохи цуулна” гэв.

Ех­оос гарч байгаатай холбоотой геополитикийн зөрчлөөс үүдэл­тэй хэмээн шинжээчид үзэж буй. харин аНу­ын хувьд iPo­гийн үйл явц идэвхтэй хэвээр бөгөөд 41 хувь өсөж, 50 тэрбум ам.долларт хүрчээ. азийн хөрөнгө оруулагчид худалдааны дайны улмаас болгоомжилсон байр суурь тай байгаа. Сүүлийн долоо хоногт хятад болон аНу харилцан тарифаа нэмсэн явдал байдлыг улам хурцатгав.

гуравдугаар улирал iPo­гийн зах зээлд хамгийн тайван хуга­

цаа байлаа гэж EY­ийн шинжээч Мартин Стейнбак ярив. тэрбээр “2018 оны эхний улиралд техно­логийн компаниуд хөрөнгийн зах зээлд гарсан мега хэлцлээр олон байсан нь хоёрдугаар улиралд түлхэц өгсөн бөгөөд эцсийн дүнгээрээ 2018 онд iPo өмнөх оноос давах байх” гэжээ. ази, хонконгийн хандлагыг ажиглахад сүүлийн саруудад инновацын компаниуд бүртгүүлэх үйл явц идэвхжлээ. Үүнд ухаалаг утас үйлдвэрлэгч Xiaomi, China Tower Corporation, Tencent­ийн

санхүүгийн дэмжлэгтэй хоол хүргэлтийн Meituan Dianping старт­ап зэргийг дурдаж болно.

хонконгийн хөрөнгийн бир­жийн бүртгэлийн журам энэ онд шинэчлэгдэж, хоёр ангиллын хувьцаатай компаниудад илүү боломж нээсэн байна. түүнчлэн ашиг, орлого нь тодорхойгүй байгаа биотехнологийн компаниудыг бүртгэх зөвшөөрөл олгожээ. Үүний үр дүнд хонконг энэ жил iPo­гийн хэмжээгээр түүхэн дээд түвшинд ирлээ. Chi­na Tower 6.9 тэрбум ам.доллар босгосон бол Xiaomi 4.7 тэрбумыг босгож, компанийн үнэлгээг 53.9 тэрбумд хүргэсэн боловч Xiaomi iPo­гийн зорилтынхоо дөнгөж талыг гүйцэтгэжээ. шинжээчид технологийн салбарын үнэлгээ доошилж буйг ярьдаг хэдий ч тус салбар аж үйлдвэр болон эрүүл мэндийн салбарын хамт дэлхийн хэмжээнд iPo­гоор тэргүүлж байна.

Д.Трамп: ОпеК

дэлхийг “нүцгэлж”

байна

BBM©

Тим Брэдшоухудалдааны нууц хулгайлж,

хулгайлсан мэдээллээ өрсөлдөгч intel компанитай хуваалцсан хэргээр iPhone үйлдвэрлэгчийг Qualcomm шүүхэд өгсөн нь хоёр үйлдвэрлэгчийн хэрүүлийг шинэ шатанд дэвшүүлсэн хэрэг болов.

технологийн хоёр компани патент, роялтийн асуудлаар өргөн цар хүрээтэй шүүхийн дайн өрнүүлээд удаж байна. анх 2017 оны нэгдүгээр сард аpple мобайл чип үйлдвэрлэгчийг оюуны өмчөө хэт үнэлдэг, шударга өрсөлдөөнд халтай ажиллагаа явуулдаг хэрэгт буруутгасан юм.

Qualcomm­оос мягмар гарагт мэдүүлсэн зарга нь өнгөрсөн оны 11 дүгээр сард apple­ыг гэрээгээ зөрчсөн хэргээр Сан диегогийн шүүхэд өгсөн хэрэгт нэмэлт үндэслэл болно. шүүхийн зарга зальхай Qual­comm­ын үйлчлүүлэгч нар шинэ бүтээгдэхүүн хөгжүүлэхдээ оюуны өмчийг хэрхэн ашиглахыг тодорхойлдог “мастер программ хангамжийн хэлэлцээр” энэ бүх зарга заальхайн цөм болж байна.

apple компани гэрээ зөрчихөөс “хавьгүй ноцтой” хэрэг тарьсныг шинэ шалгалтаар илрүүлснээ Qualcomm мэдэгдэв.

“apple нь өөрийн чанар муу

модем чипсетийг сайжруулах, Qualcomm­оос тус компанитай тогтоосон бизнесийг үгүй хийхийн тулд олон жил худал амлах, залилан мэхлэх арга хэрэглэн итгэмжлэгдсэн мэдээлэл, худалдааны нууц хулгайлсаар ирлээ” хэмээн шүүхэд гаргасан гомдолдоо тайлбарлажээ.

apple­ын хулгайгаас гол ашиг хүртэгч болох intel­ийн infineon салбар 2011 онд iPhone ухаалаг утасны модем нийлүүлэгчээр түрэн орж ирснийг Сан диегод төвтэй компани тайлбарлав. гэхдээ Qualcomm­оос шүүхэд мэдүүлсэн заргад тайлбарласнаар бол гол буруутан нь intel бус ap­ple гэнэ.

apple компани 2016 онд гар­гасан iPhone 7 загвартаа Qual­comm­ын зэрэгцээ intel­ийн сүлжээ, холбооны чип ашиглаж байлаа.

гэтэл сүүлийн шинэ загварын iPhone­уудад зориулсан чипний дизайн бүтээх ажлаас шахагдсанаа Qualcomm оны эхээр хөрөнгө оруулагч нартаа анхааруулсан. шинжээч нарын судалгаагаар шинэ iPhone XS загвар бүхэлдээ intel чипэнд тулгуурласан нь илэрчээ. уг бүтээгдэхүүн зах зээлд гарсны

дараах тойм дүгнэлтээс үзвэл XS загварын утасгүй холболтын хурд эрс сайжирсан байна.

intel чипний хурд сайжирсан нь хэрэг дээрээ Qualcomm­ын инновацын үр дүн, apple компани худалдааны хэлэлцээрийн итгэмжилсэн нууцаа задруулсны гай хэмээн зарга мэдүүлэгч үзлээ.

Qualcomm­оос мэдүүлсэн заргатай холбогдуулан apple хариу өгөөгүй ч хоёр компанийн хооронд шүүхийн дайн өрнөөд байгааг өмнөхөн нь хүлээн зөвшөөрсөн юм.

“Qualcomm­ын хууль бус бизнесийн практик нь ap­ple төдийгүй технологийн нийт салбарт хохиролтой. Бид оюуны өмчийг эрхэмлэн үздэг ч өөрсдийнх нь огт бүтээгээгүй технологийн шинэчлэлийн төлөө төлбөр төлөхгүй” хэмээн apple жилийн өмнө мэдэгдэж байв.

аНу­ын олон улсын худал­дааны Комиссоос (iTC) баасан гарагт гаргах шийдвэрийн өмнөхөн Qualcomm шүүхэд зарга мэдүүллээ. apple патентын гэрээ зөрчсөнтэй холбогдуулан тус компани intel чиптэй iPhone­уудыг аНу­д импортоор оруулахыг хориглох шийдвэрийг iTC­гээр гаргуулах арга эрэлхийлж байна.

uber жолооч нараа яллаа

Шэннон БондБизнес загвартай нь холбоо­

тойгоор дэгдсэн удаан үргэл жилж буй шүүхийн заргад Uber ялалт байгууллаа. аНу­ын холбооны давж заалдах шатны шүүх зарга мэдүүлэгч тал болох жолооч нарыг хөлсөөр ажиллагсдын бүлэг болохын оронд бие даасан гэрээлэгчдийн хувиар заалдах ёстой хэмээн шийдвэрлэв.

анх 2013 онд мэдүүлсэн зарга нь тус компанийн түүхэнд хамгийн урт үргэлжилж буй шүүхийн зарга болж байна. Uber­т хөлсөөр ажилласан, ажиллаж байгаа Калифорни, Массачусетс муж улсын олон зуун мянган жолооч тус ком паниас шатахуун, үүрэн хол боо ны төлбөр, цайны болон илүү цагийн мөнгө нэхэмжлэн заргалдсан юм.

Мягмар гарагт Сан­Фран­цискогийн есдүгээр тойргийн давж заалдах шатны шүүх урьд нь доод шатны шүүхээс жолооч нарт зөвшөөрсөн бүлэг болж заргалдах статусыг нь хүчингүйд тооцов. Жолооч нар Uber­тэй арбитрын шүүхэд тус тусдаа заргалдах ёстой

хэмээн давж заалдах шатны шүүх үзлээ.

гиг­эдийн засаг (gig economy) гэгдэж буй салбарт хамаарах Uber шиг компаниудын үйлчилгээг гүйцэлдүүлдэг ажилчдын статус олон жил маргааны сэдэв болж ирлээ.

Жолооч нарыг бие даасан гэрээлэгчээр тооцох нөхцөлд Uber эрүүл мэндийн даатгал, өвчний чөлөө зэрэг хөлсөөр ажиллагсдад

заавал хэрэгжих ёстой халамжийн төлбөрийг төлөхгүй юм.

хэзээ, хаана, хэр хугацаагаар ажиллахаа дураараа сонгодог уян хатан ажлын нөхцөл ажилчдад халамж болж буйг Uber­ийн талынхан тайлбарладаг. харин шүүмжлэгч нар нь Uber хямд хөлстэй ажиллах хүчээр далимдуулан ашиг олж буйд нь дургүйцдэг.

шүүхийн шийдвэрт “сэтгэл

хангалуун байгаа”­гаа Uber мэдэгдлээ. Заалдагч бүлгийг төлөөлж буй o’Connor v Uber Technologies группийн өмгөөлөгч шэннон лисс­Риордан уг шийдвэрийн эсрэг давж заалдахаа мэдэгдэж байна. тэрбээр жолооч нарыг арбитрын шүүхэд гомдол гаргахыг зөвлөв.

“олон мянган жолооч хэдийнэ арбитрын шүүхэд хандсан. Uber заргалдагч тус бүртэй тохиролцох

бодолтой бол бид тус бүрдээ зарга мэдүүлэхэд бэлэн” хэмээн өмгөөлөгч тайлбарлав.

ажилчид компанийн эсрэг бүлэглэж заргалдахын оронд арбитрын шүүхэд тус тусдаа заргалдах ёстой гэсэн шийдвэрийг аНу­ын дээд шүүх оны эхээр гаргасан нь Uber­т ашигтайг хатагтай лисс­Риордан өгүүлсэн юм. гэвч Сан­Францискогийн есдүгээр тойргийн шүүх 2016

онд ижил төстэй өөр заргад жолооч нарын эсрэг шийдвэр гаргаж байжээ. Uber урьд нь 2016 онд о’Кон норын заргаар 100 сая ам.доллар төлөхөөр жолооч нартай тохи ролцсон ч тойргийн шүүх төлбөр төлөхийг зөвшөөрөөгүй юм.

Жолооч нартай тогтоосон харил цаагаа сайжруулахыг хичээж буйн илрэл болгон тус компани зорчигчдод аппли­

кэйшны тусламжтай цайны мөнгө төлөхийг зөвшөөрөх зэрэг арга хэмжээ авч эхэллээ. ийм хөнгөлөлт нь жолооч нарыг Lyft зэрэг өрсөлдөгч платформд урвахаас сэргийлэх давхар зорил готой аж. тус компани ирэх жил нийтэд анх удаа хувьцаагаа нээлттэй арилжихын бэлтгэл болгон имижээ сайжруулахыг хичээж байна.

Uber урьд нь 2016 онд О’Кон норын заргаар 100 сая ам.доллар төлөхөөр жолооч нартай тохи ролцсон ч тойргийн шүүх төлбөр төлөхийг зөвшөөрөөгүй юм.

БНХАУ-ын иргэнийг тагнуулын хэргээр баривчлавКадим Шуббер

аНу­ын эрх баригчид тус улсын бэлтгэл хүчинд бүртгэлтэй хятад иргэнийг мягмар гарагт баривчиллаа. аНу­ын батлан хамгаалах салбарын гэрээлэгч байгууллагад ажиллагсдыг таг­нуулаар элсүүлэх ажилд оролцсон хэмээн сэжиглэж бэлтгэл офицерыг баривчилсан байна.

Эдүгээ 27 настай Жи Чао­чунийг БНхау­ын улсыг аюу лаас хамгаалах Яамны тушаалаар ажилладаг гадаадын туршуул хэмээн үзэж Чикагод баривчилжээ. тэрбээр БНхау­ын тагнуулын “дээд албаны” нэр нь тодорхойгүй удирдлагын өмнөөс аНу­ын найман ажилтныг “урхидах” судалгаа хийж байсныг Чикаго дахь дүүргийн шүүхэд мэдүүлсэн хэргийн баримтад дурджээ.

БНхау­ын тагнан турших ажиллагаа идэвхжиж байгааг аНу­ын Үндэсний тагнуулын хэргийн захирал (Director of National intelligence) дэн Коутс

анхааруулсан өдөр уг баривчилгаа болов.

“хятад улс манай нээлттэй нийгэм, ил тод байдлыг д а л и м д у у л а н байнга халдлага өрнүүлэх замаар батлан хамгаалах нууцад нэвтэрч тодорхой хувь хүн, ийм хүмүүсийг таньж илрүүлэх мэдээлэл идэвхтэй цуглуулж байна” хэмээн тэрбээр өмнөд Каролина муж улсын цэргийн коллежид үг хэлэхдээ анхааруулав.

БНхау­ын иргэн Жи овогт 2013 онд иллинойсын техно логийн их Сургуулийн цахилгааны инженерийн ангид суралцахаар аНу­д иржээ. тэрбээр 2015 онд мастерын зэрэг хамгаалсныхаа дараа аНу­ын армид бүртгүүлснийг шүүхийн баримтад дурдав.

Жи Чаочунь эрүүл мэнд, бие бялдар, гадаад хэлний зохих

Apple-ыг худалдааны нууц хулгайлсанд буруутгалаа

м эд л э г т э й хууль ёсны цагаач­

дыг армид дайчлах MaVNi хөтөл бөрийн дагуу бэлт гэл зэвсэгт хүчинд алба хаа сан байна. алба хаасныхаа хариуд ноён Жи аНу­ын иргэн шил хялбар авах боломжтой болжээ.

тэрбээр хэрэгтэй хүмүүсийг амжилттай урхидаж дөнгөсөн эсэхийг шүүхийн баримтад дурдсангүй. гэхдээ ноён Жиг шууд удирддаг нэр нь үл мэдэг­дэх тагнуулын офицер, охайо муж улсын нисэх онгоц ны хөдөлгүүрийн үйлдвэрт ажил­ладаг ажилтан хоёрын цахим захидлууд хожим илэрсэн байна.

Жи төрсөн эх орондоо буцах бүртээ хятадын тагнуулын албаны ажилтнуудтай байнга харилцдаг байсан хэмээн хол­бооны Мөрдөх товчоо үздэг. тэрбээр хятад, тайваньд төрсөн аНу­ын найман иргэний хувийн мэдээллийг өөрт нь өгсөн даалгаврын дагуу нууцаар худалдаж авчээ.

худалдаж авсан мэдээлэл нь аНу­ын агаарын нислэг, сансрын судалгаа, технологийн салбарт ажиллагсдынх. дээр дурдсан найман хүний долоо нь аНу­ын батлан хамгаалах салбарын гэрээт компаниудад ажиллаж байсан, саяхан чөлөөнд гарсан хүмүүс аж.

аНу­ын тагнуулын төв газарт ажиллаж байсан Жерри Чунь шин лид оны эхээр ял тулгаснаас хойш ноён Жи баривчлагдлаа. БНхау­д өрнүүлдэг ттг­ын мэдээллийг Бээжинд дамжуулсан хэрэгт Чунь шин лиг буруутгасан ч хэргээ хүлээгээгүй юм.

2018.09.27, ПҮРЭВ ~ №190 (989)

Эдийн засаг

11

ЗГМ ТОВЧХОН

АНУ-ын доллар 2,538.38

Евро 2,986.91

Японы иен 22.49

ОХУ-ын рубль 38.63

БНХАУ-ын юань 369.14

БНСУ-ын вон 2.27

ВАЛЮТыН ХАНШ

» АРИлжААМонголын хөрөнгийн бирж лхагва гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 19 хувьцаат компанийн 193,547 ширхэг хувьцаа арилжлаа. Энэ өдөр 10 хувьцаат компанийн ханш өсөж, найман компанийнх буурсан бол нэг компанийн ханш тогтвортой байлаа.

15.6Сая төгрөг. Монголын хөрөнгийн бирж I ангилалд зургаан компанийн нийт 41,091 ширхэг хувьцааг 48.9 сая төгрөгөөр арилжсан бол II ангилалд есөн компанийн нийт 151,603 ширхэг хувьцааг 15.6 сая төгрөгөөр, III ангилалд дөрвөн компанийн нийт 853 ширхэг хувьцааг 812.3 мянган төгрөгөөр тус тус арилжлаа. » ИнДЕКС

0.41Хувь. лхагва гарагт Tоп 20 индекс 19,994.87 нэгж болж 0.41 хувиар өслөө. Ингэснээр зах зээлийн үнэлгээ нь 2.334 их наяд төгрөгтэй тэнцлээ. » хУвьцААЭнэ өдөр “Ган хэрлэн” болон “Хэрлэн хивс” компанийн ханш хамгийн өсөлттэй байсан бол “Авто импекс”, “Багануур” компанийн хувьцаа хамгийн их уналттай байлаа.

32.7Хувь. “Ард даатгал” ХК-ийн хувьцааг худалдан авах 6.9 тэрбум төгрөгийн захиалга ирлээ. Энэ нь олон нийтэд санал болгосон дүнгээс 32.7 хувиар давсан үзүүлэлт юм.

» ҮнЭТ цААС

65.9Хувь. Энэ оны II улирлын байдлаар үнэт цаасны зах зээлийн үнэлгээ 2.5 их наяд төгрөгт дөхсөн нь өмнөх оны мөн үеэс 65.9 хувиар өссөн үзүүлэлт боллоо. » КоМПАнИ

1Тэрбум ам.доллар. Уул уурхайн Glencore компани эргүүлэн худалдаж авах хувьцааны хэмжээг хоёр дахин нэмж, дахин нэг тэрбум ам.доллараар өргөжүүлэх болсноо мэдэгдлээ. Үүний өмнө нэг тэрбум ам.долларын хувьцаагаа эргүүлэн авахаа мэдэгдээд байв.

» ДУУДлАГА хУДАлДАА

500Мянган ам.доллар. Жүжигчин Мерилин Монрогийн унаж байсан Ford Thunderbird нэртэй машиныг лос Анжелес хотод болох Жулейны дуудлага худалдаанд оруулахаар болжээ. Зохион байгуулагчид тус машиныг 500 мянган ам.долларын үнэд хүрнэ гэсэн таамаг дэвшүүлээд байна.

ЗаСгийН гаЗРыН МЭдЭЭ СоНиН

Өнгөрсөн жилүүдэд есдүгээр сард валютын ханш огцом чангарч байсан удаагүй. Харин энэ жилийн есдүгээр сар гарсаар ам.долларын ханш тасралтгүй чангарсаар байна. Үүний шалтгааны талаар Санхүү эдийн засгийн их сургуулийн ТУЗ­ийн дарга, эдийн засагч Р.Амаржаргалтай ярилцсан юм.

-Энэ сар гарснаас хойш ам.долларын ханш тасралтгүй өссөөр байгаа нь хэвийн үзэгдэл үү?

­өмнө нь есдүгээр сард валютын ханш огцом чан­гарч байгаагүй. Үүнийг Монголбанкны зүгээс импорт эрс өссөн, худалдааны дайн, хөгжиж буй орнуудын валютын ханш ам.долларын эсрэг буурсан болон аНу­ын төв банк бодлогын хүүгээ нэмсэн зэрэг шалтгаанаас үүдэлтэй гэж тайлбарласан. харин би үүнтэй санал нийлэхгүй. Монгол улсын Засгийн газар өрийн бичиг гаргахаа больсон. Энэ нь өнөөдрийн валютын ханшийн өсөлтөд тодорхой хэмжээгээр нөлөөлж байна гэж таамаглаж байна.

-Засгийн газар дотооддоо өрийг бичиг гаргахаа больж, хөрөнгийн зах зээл нэлээд хумигдсан. Энэ талаар та ямар байр суурьтай байна вэ?

­ Засгийн газрын өрийн бичгийн хүү хэд байхаас хамаарч Монголбанкны болоод бусад арилжааны банкуудын хүү тодорхойлогддог. гэтэл Засгийн

газар эдийн засгийг удирдах өрийн бичгээс татгалзсан нь хачирхалтай. тухайн үед Засгийн газрын өрийн бичгийн хүү 18­19 хувь байсан. Миний бодлоор Засгийн газар болон Сангийн яам дахин бонд гаргах хэрэгтэй. харин өрийн бичгийн хүүг нь нэлээд бага болгох ёстой болов уу.

-Ам.долларын ханш 2500 төгрөг давсан нь инфляцид хэрхэн нөлөөлөх бол?

­Үүнийг хэлэхэд хэцүү. дорвитой ажил хийхгүй бол инфляцын түвшин өснө. гэхдээ Монголбанк энэ асуудлыг дангаараа зохицуулж чадахгүй. Зайлшгүй Засгийн газар болон Сангийн яамтай хамтарч, цогц арга хэмжээнүүд шуурхай авч байж шийдэгдэнэ.

-Худалдааны дайн, олон улсын хориг арга хэмжээ гэх мэт гадаад орчны эрсдэлийн нөлөөлөл Монгол Улсад хэр зэрэг хүчтэй байна вэ?

­ Мэдээж тодорхой хэмжээгээр нөлөөлж байгаа. гэхдээ үүнээс илүү дотоодод хэрэгжүүлж буй оновчгүй бодлого, шийдвэрүүд илүү их нөлөөлнө гэж бодож байна.

- Зээлийн хүүг бууруулах талаар та ямар байр суурьтай байгаа вэ?

­Зээлийн хүүгийн асуудал манай улсын зах зээлийн үнэлгээнээс л хамаардаг. Зах зээлийн үнэлгээний өнөөгийн байдлыг харахад зээлийн хүү өндөр байх нь аргагүй байна.

-Долдугаар сарын байдлаар бизнесийн зээлийн жигнэсэн дундаж хүү 17.4 хувьтай байсан. Энэ нь өндөр үзүүлэлт үү?

­Монгол бол импортын эдийн засагтай улс. импортоор оруулж ирдэг бараа бүтээгдэхүүндээ анхаарал хандуулах хэрэгтэй. ханш өндөр байснаар техник технологи болоод үйлдвэрлэлийн тоног төхөөрөмж импортоор орж ирэхгүй байна. хэрэв энэ чигээр үргэлжилбэл Монголд үйлдвэрлэл хөгжихгүй хэвээр байх болно. иймд ханшаар дамжуулан импортын бодлогоо зохистой удирдах нь зүйтэй. ингэснээр эдийн засгийн бүтэц ч мөн адил өөрчлөгдөнө.

-2019 оны төсөвт Монгол Улсын ДНБ-ийг найман хувиар өснө гэж тооцоолсон. Та үүнтэй хэр зэрэг санал нийлж байна вэ?

­Эдийн засгийн бодит өсөлтийг бий болгохын тулд дНБ­ий 6­8 хувийн өсөлт зайлшгүй хэрэгтэй. гэхдээ ирэх он сонгуулийн өмнөх жил учраас улс төрийн давамгайлал хэтрэх вий гэсэн айдас төрөөд байгаа юм. иймд төсвөөс санхүүжүүлэх хөрөнгө оруулалтад тавих хяналтаа чангатгах нь ихээхэн чухал байна. хэрэв дНБ­ий өсөлт нэлээд хэдэн жил 6­8 хувийн өсөлттэй байж чадвал орлогын болоод нийгэм, эдийн засгийн асуудлууд шийдэгдэх юм.

ВАЛЮТыН ХАНШ

Р.Амаржаргал: Засгийн газар дахин өрийн бичиг гаргах хэрэгтэйХаншаар дамжуулан импортын бодлогыг зохистой явуулах нь зүйтэй

Ч.ДүйриймааЗГМ

үНЭТ ЦААС ТүүХИй ЭД

ХөРөНГө ОРУУЛАЛТ

үйЛДВЭРЛЭЛ

хөтөлийн “Цемент шохой” компани хаалттай хүрээнд нэг бүр нь 100 төгрөгийн нэрлэсэн үнэ бүхий зургаан сая ширхэг энгийн хувьцаа гаргахаар боллоо. тус компани улаанбаатар хотод терминал болон тээрмийн

цогцолбор байгуулахын тулд нэмэлт хувьцаа гаргаж буй аж. ингэснээр “Цемент шохой” компани нэг бүр нь 100 төгрөгийн нэрлэсэн үнэтэй 2.8 тэрбум хувьцаатай болж байгаа аж. Санхүүгийн зохицуулах хорооноос тус компанийн хувьцааг үнэт цаасны бүртгэлд бүртгэхээр болжээ. Үүнээс гадна Санхүүгийн зохицуулах хороо “улаанбаатар

хотын даатгал” компанийн хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн хэмжээг 450 сая төгрөгөөр нэмэгдүүлж, таван тэрбум төгрөг болгосон байна. тус хороо 2016 онд ердийн даатгалын компанийн хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн доод хэмжээг тав, урт хугацааны даатгалын компанийнхыг зургаан тэрбум төгрөг болгон нэмэгдүүлсэн юм.

RBC Capital­ийн шинжээчид ирэх улирлын алтны хан­шийн төлөвөө 15 ам.доллараар буурууллаа. ингэснээр олон улсын зах зээлд унц алтыг 1251 ам.доллар орчимд хэлбэлзэнэ гэж таамагласан. Мөн ирэх жилийн алтны дундаж үнийн таамгийг 1338 болгож бууруулжээ.

ирэх сард болох аНу­ын завсрын сонгууль, дональд трампын худалдааны бодлого алтны ханшид голлон нөлөө­лөхөөр байна. Goldman Sachs­

ийн шинжээчид үүнээс өмнө алтны ханшийн ирэх оны төлөвийг 100 ам.доллараар танаж, 1325 ам.доллар орчимд хүргэсэн юм.

харин Bank of america Merrill Lynch­ийн зүгээс алтны ханш 2019 онд 1350 ам.доллар хүрнэ гэж тооцжээ. учир нь аНу­ын төсвийн алдагдал нэмэгдэж, худалдааны маргаан даамжирч байгаа нь энэ металлын ханшид нөлөөлнө гэж дүгнэсэн байна. аНу­ын төсвийн алдагдал 2020 онд нэг их наяд ам.доллар хүрэх төлөвтэй. Мөн тус улсын эдийн засгийн өсөлт эргээд саарч болзошгүй байгаа аж.

аНу­ын Lionano компани Wave Equity тэргүүтэй хөрөнгө оруулагчдаас 22 сая ам.доллар татан төвлөрүүллээ.

Энэ хөрөнгөөр автомашин болон цахилгаан хэрэгсэлд ашиглах литийн ион цэнэг хураагуурын үйлдвэрлэлээ тэлж, жилд 1200 тоннд хүргэхээр зорьж байна. ийм хэмжээний цэнэг

хураагуур үйлдвэрлэснээр Tes­la­ийн 13 мянган цахилгаан авто­машиныг хангах боломжтой юм.

2013 онд байгуулагдсанаасаа хойш есөн сая ам.долларын санхүүжилт босгоод буй уг компани ирэх онд үйлдвэрлэлээ 10 мянган тонн болгохоор төлөвлөснийг компанийн гүйцэтгэх захирал мэдэгдлээ.

улсын хэмжээнд 2018 оны эхний найман сарын байдлаар 16.3 мянган ширхэг буюу 1.1 сая ам.долларын хаалга импортолсон гэж гаалийн ерөнхий газраас мэдээллээ. импортын цонх, хаалга дотоодын зах зээлийн 35­40 хувийг эзэлж байна. уг нь үндэсний үйлдвэрлэгчид дотоодын зах зээлээ бүрэн хангах боломжтой ч 60­65 хувийг эзэлж байгаа гэж Монголын цонх, хаалга үйлдвэрлэгчдийн холбооноос мэдээлжээ. 2016 онд цонх,

хаалганы 290 орчим үйлдвэрлэгч үйл ажиллагаа явуулж байсан бол сүүлийн хоёр жилд тоо нь буурч, 240 орчимд хүрчээ. Эдгээр үйлдвэр жилд гурван сая гаруй ам метр цонх, хаалга үйлдвэрлэх хүчин чадалтай аж. Үндэсний статистикийн хорооны мэдээлснээр энэ оны эхний найман сард үйлдвэрлэгчид 19.8 мянган ам метр вакуум цонх, хаалга үйлдвэрлэсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеэс зургаан хувиар нэмэгдсэн дүн аж.

өвлийн улиралд цонх суулгах технологи нэвтрүүлсэн “Цонх констракшн” компани өдөрт дунджаар 1500 ам метр

бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг байна.

харин “анжел стар” компани Parker болон Solterra фирмийн автомат тоног, төхөөрөмж ашиглан, жилд 12­15 мянган ам метр бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг байна. тус компани түүхий эдээ оху, БНхау, турк улсаас импортолдог ч дотоодын түүхий эдийг түлхүү ашиглахыг зорьдог аж. одоогоос хэдэн жилийн өмнө цонх, хаалганы түүхий эд, хуванцар бэлдцийг 100 хувь импортоор авдаг байсан бол сүүлийн жилүүдэд 35­65 хувийг дотооддоо үйлдвэрлэх боломжтой болжээ.

Хөтөлийн “Цемент шохой” зургаан сая хувьцаа нэмж гаргана

Алтны ханшийн төлөвөө буурууллаа

lionano хөрөнгө оруулагчдаас 22 сая ам.доллар татав

Цонх, хаалганы зах зээлийн 35-40 хувийг импортын бүтээгдэхүүн эзэлж байна

ЗГМ©

Монголбанк©

Монголбанкны албан ханш(нэг жил, ам.доллар, төгрөг)

II2016/VIII 2017/III 2017/VI 2018/III 2018/VI 2018/IX

6.9%1514

1210 10 10

6.6%6% 6.1%

7.2%7.7%

6%

III IV V VI VII VIII2390.79

2521.27

ИнфляцМөнгөний бодлогын хүү(2018 он)(хувиар)

Валютын ханш өндөр байх нь

импортод сөрөг нөлөөтэй

Г.Илч ЗГМ

Э.ЭрдэнэтуяаШинжээч

Т.ДэмбэрэлнямШинжээч

12 ЗаСгийН гаЗРыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.09.27, ПҮРЭВ ~ №190 (989)

Эдийн засаг

Эрсдэл биднээс холдоогүйг донорууд санууллаа

айл өрхөөс эхлээд аж ахуйн нэгж, улс орон хүртэл өөр өөрийн төсвөө хэлэлцдэг энэ үед олон улсын байгууллагууд манай улсын макро эдийн засгийн төсөөллийг танилцуулж байна. олон улсын элит шинжээчдээс бүрддэг дэлхийн банк болон азийн хөгжлийн банк эдийн засгийн ээлжит төлөвөө шинэчлэн танилцуулаад байгаа бол оуВС энэ сарын 3­нд олон нийтэд мэдээлэх юм.

өчигдөр буюу лхагва гарагт бүс нутгийн эдийн засгийн төлөвөө шинэчлэн танилцуулсан азийн хөгжлийн банк энэ онд Монгол улсын дНБ 6.4 хувиар өснө гэж таамаглаж байна. харин ирэх онд өсөлт нь удааширч, 6.1 хувьд хүрнэ хэмээн тооцжээ. тэгвэл дэлхийн банк ялимгүй доогуур төсөөлжээ. Вашингтонд төвтэй тус банкны тооцоогоор манай дНБ энэ онд 5.5, ирэх онд 6.6 хувиар өсөх аж.

2019 онд уул уурхайн экспор­тын орлого огцом буурахгүй ч мөнгөн урсгал нь энэ оныхыг гүйцэхгүй. тиймээс макро эдийн засгийн өсөлт удааширна гэж азийн хөгжлийн банкны шинжээчид тайлбарлаж байна. дэлхий даяар туйлын эмзэг, тодорхойгүй байдалтай нүүр тулаад буй. Эдийн засгийн өсөлтийн нэг “түлш” болдог газрын тосны ханш өндийж, олон улсын зах зээлд нефтийн үнэ сүүлийн дөрвөн жилийн дээд цэгт хүрч, 80 ам.доллар давсан. гэтэл дэлхийн худалдаа, эдийн засагт дэндүү том байр суурь эзэлдэг аНу, БНхау­ын тарифаар торгох маргаан улам даамжрах төлөвтэй. Энэ мэт биднээс үл хамаарах эрсдэлүүд хүрээгээ тэлж байгаа нь хөгжиж буй орнуудад сүүдэр дагуулахаар байна. гадаад зах зээлийн нөхцөл байдал ийм тодорхойгүй байхад дотоодод ч сайнгүй. өнгөрсөн жилүүдэд олон оновчгүй шийдвэрийн эх үндэс болж байсан улс төрийн сонгуулийн хугацаа ч ойртлоо. 2019 он нь уих­ын 2020 оны сонгуулийн өмнөх жил учраас туйлын хариуцлагатай байх цаг үе болохыг олон улсын байгууллагууд анхааруулж эхэллээ.

“Монголын эдийн засаг 2018 онд хүлээлтийг давж өсөн, өрхийн зээл эрс дээшилж, иргэдийн бодит хэрэглээ

Худалдааны маргааны одоогийн хязгаарлалтууд бүс нутгийн эдийн засгийн өсөлтөд шууд нөлөөлөхгүй. Гэхдээ өрсөлдөх чадварыг шалгана.

Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт ирэх онд саарна

Б.Батдорж / ЗГМ ©

МАКРО ЭДИйН ЗАСАГ

ЗГМ: ТОДРУУЛГА

shAnGhAi coMposiTe

hAnG senG Kospis&p 500 TopiXDoW Jones FTse 100 niKKei 225

2.50%1.62% 0.68%

0.92%0.82%0.17%

0.32%0.037%

ЗАХ ЗЭЭЛИйН ГОЛ үЗүүЛЭЛТ:

Өдөр 0.73% Сар Жил

АпУ ХК

570580590600

VIII/24 IX/13 IX/26

ТАВАН ТОЛГОй ХК

Өдөр 2.47% Сар Жил

ГОВЬ ХК

Өдөр 0.19% Сар Жил

VIII/24 VIII/24 VIII/24IX/13 IX/13 IX/13IX/26 IX/26 IX/26

8.5k30k28k26k 7.5k

6.5k24k

Сүү ХК

Өдөр 0.75% Сар Жил

215220

205210

200

нэмэгдэв. Нүүрсний орлого дэмжлэг болсон хэдий ч макро эдийн засаг эмзэг, эрсдэлтэй хэвээр байгаа гэж азийн хөгжлийн банкны Монгол улс дахь суурин төлөөлөгч ёланда Фернандез ломмен хэлсэн юм. Үүнтэй адил дүгнэлтийг ч оуВС­гийн Монгол дахь ажлын хэсгийн ахлагч Жэф готтлийб өнгөрсөн сард өгүүлсэн. тэрбээр “Монгол улсын сүүлийн үеийн макро эдийн засгийн гүйцэтгэл эерэг байгаа ч эмзэг хэвээр байна” гэж сануулсан юм.

Энэ оны наймдугаар сарын байдлаар Монголыг чиглэх хөрөнгө оруулалт дНБ­ий 12.6 хувийг бүрдүүлсэн бол өрхийн зээл эрс өссөнөөс хэрэглээ дНБ­ий 3.9 хувийг эзэлжээ. уул уурхайн салбар эрчимжсэн нь импортын өсөлт экспортыг давахад хүргэжээ.

Мөн уул уурхайн сэргэлт, үйлдвэрлэлийн тэлэлт дНБ­ий өсөлтийг 2.1 нэгж хувиар эрчимжүүлсэн бол үйлчилгээ 3.7 хувийн өсөлтийг бий болгожээ. харин хөдөө аж ахуйн салбар үүнээс 0.5 хувиар хойш татав.

худалдааны маргаан манай бүс нутагт нөлөөлөх үү. Энэ асуултад азийн хөгжлийн банкны тэргүүлэх эдийн засагч Ясуюки Савада “худалдааны сөргөлдөөн хурцадсанаар олон улсын үйлдвэрлэлийн харилцаа холбоо тасарч, бүс нутгийн эдийн засгийн өсөлтөд эрсдэл учирна. гэхдээ худалдааны мар­гааны одоогийн хязгаарлалтууд эдийн засгийн өсөлтөд шууд нөлөөлөхгүй” хэмээн хариуллаа.

Үнэ ханшийн өсөлтийн луужин болдог газрын тосны ханш энэ онд 70 ам.долларт хүрэх хэдий ч 2019 онд эргэн

69 ам.доллар хүрч буурна гэж дэлхийн банк үзсэн. тиймээс газрын тосны ханш инфляцын өсөлтийг өдөөж, энэ онд хэрэглээний үнийн индексийн өсөлтийн түвшин төв банкны зорилт болох найман хувьтай тэнцэнэ гэж таамагласан. харин азийн хөгжлийн банк инфляцын таамгаа буурууллаа. хэрэглээний үнийн индексийн өсөлт энэ онд 7.2 хувьтай тэнцэх бол ирэх онд саарч, долоон хувьд хүрнэ гэж үзжээ.

учир нь Засгийн газар түлшний онцгой татварыг тэглэхээс гадна нэмэлт арга хэмжээ цаашид авч болзошгүй гэж азийн хөгжлийн банк таамаглаж байна. тиймээс инфляцын төлөвийг ийн тодотгожээ.

Манай экспортын гол “хэтэвч” болох хятадын эдийн засгийн өсөлт саарна гэж олон улсын

хоёр ч байгууллага санал нэгдэж байна. БНхау­ын эдийн засаг энэ онд 6.6 хувиар тэлэх бол 2019 онд өсөлт нь удааширч, 6.3 хувьд хүрнэ гэж азийн хөгжлийн банк таамагласан бол дэлхийн банкны таамаг ч үүнтэй дүйж байгаа.

хятадын өсөлт саарах бол харин бүс нутгийнх тогтворжино. газрын тос, байгалийн хийн үнэ чангарч, Энэтхэгийн эдийн засгийн сэргэлт тогтворжсоноос үүдэн азийн хөгжиж буй ихэнх орны эдийн засгийн өсөлт хэвээр хадгалагдах юм. гэхдээ улам ширүүсэж буй худалдааны сөргөлдөөн энэ бүс нутгийн өрсөлдөх чадварыг шалгана. Цаашлаад Зүүн азийн орнууд худалдаа, харилцаагаа илүү бэхжүүлэхийг шаардана гэж азийн хөгжлийн банк шинэ тайландаа дурджээ.

Худалдааны маргаан БНХАУ-д хүчтэй нөлөөлнө

• 2019 онд уул уурхайн экспортын орлого огцом буурахгүй ч энэ оныхыг гүйцэхгүй.

• хөдөө аж ахуйн салбар ДнБ-ий өөрчлөлтөөс 0.5 хувиар хойш татжээ.

• нүүрсний орлого дэмжлэг болсон хэдий ч макро эдийн засаг эмзэг, эрсдэлтэй хэвээр байгаа.

ДнБ-ий өсөлтийн төлөв (хувиар)

Азийн банкны таамаг (хувиар)

Азийн хөгжлийн банк Инфляцын төлөв

2018 2019 2018 2019

Азийн хөгжлийн банк, Дэлхийн банк ©

6.4 7.2

Дэлхийн банк Урсгал дансны тэнцэл

6.6

-8.5

6.1 7.05.5

-8.9

хувийн хэрэглээний жилийн өсөлт

Гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт(ДНБ-д харьцуулсан хувь)

2018 2019 2020

13.2 15.2 12.65.1 6.3 6.7

Г.Байгал@baigalZGM

Азийн хөгжлийн банкны Монгол Улс дахь суурин төлөөлөгч Ёланда Фернандез Ломменээс зарим асуултад хариулт авлаа.

-Газрын тосны ханш олон улсын зах зээлд өсөж байна.

Мөн тус түүхий эдээр хийсэн бүтээгдэхүүн болох шата-хуун, түлш худалдаж авдаг ам.долларын ханш Монгол Улсад чангарч байгаа нөх-цөлд инфляц тогтвортой хадгалагдах боломж бий юү?

­инфляцын түвшинг өдөөх хүчин зүйлс нэмэгдэж буйг хүлээн зөвшөөрч байна. гэх­дээ Филиппин дэх манай төв байгуул лагын шинжээчид 2019 онд инфляцын түвшин тогт­вортой байх боломжтой гэж

үзсэн. газрын тосны ханшийг таамаглахад улам түвэгтэй бол соор байна. Үүнд зөвхөн тус түүхий эдийн зах зээлийн нөхцөл байдал шалтгаалаагүй. геополитикийн харилцаа илүү нөлөөлж байна. Ялангуяа, аНу, иран болон америк, Европын харилцаа цаашид хаашаа чиг­лэхээс хамаарахаар төлөвтэй байна.

-Төгрөгтэй харьцах ам.дол-ларын ханш 2500 төгрөг давлаа. Олон нийт, зарим

эдийн засагч үүнийг өндөр өсөлт хэмээн үзэж байхад төв банкнаас хэвийн гэж тодорхойлон, интервенц хийх-гүй гэдгээ мэдэгдсэн. Үүнийг Азийн хөгжлийн банк хэрхэн дүгнэж байна вэ?

­Сүүлийн хэдэн жил валютын ханш харьцангуй тогтвортой байлаа. төгрөгийн ханш хятад, оху­ын мөнгөн тэмдэгтийн эсрэг чангарч байгаа. 2015, 2016 оны ханшийн уналттай харьцуулахад одоогийн үнийн

хэлбэлзлийг хэвийн гэж дүгнэж болно.

-АНУ, Хятадын худалдааны маргаан Монголд ямар эрс-дэл дагуулах бол. Ялангуяа, зэс, алтны ханшид хэрхэн нөлөөлөх вэ?

­худалдааны энэ маргаан БНхау­д хүчтэй нөлөөлөхөөр байгаа. тодруулбал, тус улсын дНБ­ий өсөлтийг нэг хувиар удаашруулах тооцоотой. харин аНу­ын эдийн засгийн өсөлтийг тэгтэй ойр түвшинд сааруулна

гэж үзсэн. тэгвэл БНхау нь Монгол улсын худалдааны хамгийн том түнш учраас Монголд ч нөлөөлнө. Энэ оны хоёрдугаар улирлын байдлаар Монгол улсын нүүрсний экспорт сайн байгаа ч худалдааны маргаан үргэлжилбэл, ялангуяа гангийн тарифаар маргаан гүнзгийрвэл нүүрсний зах зээлд нөлөөлөх нь дамжиггүй. гэхдээ Монгол улс хятадын нүүрсний голлох нийлүүлэгчийн нэг хэвээр байна.