26
حیطهض و استرا های تعار تژی رضایتمند در زوجین های حل آنلهام ا فتح ی1 ، معصومه اسمع ی ل ی2 ، ک ی ومرث فرحبخش3 ، من ی ژه دانش پور4 اریخ دریافت: ت22 / 4 / 4934 یخ پذیرش: تار41 / 41 / 4934 چکیدهدف و زمینه : ه حل تعارض سازنده میقویتی، ت رضایت زناشویجی همچونجر به نتاید من توان رابطه وستی بهزیش حوزهین مطالعه کاو. هدف ا گرددرض اینهبردهای حل تعایتمند و را زوجین رضا های تعارض زوجین بود. روش:41 د، آن شرکت کردن در این پژوهش زوج رضایتمندش نمونهده از روستفا ا ها باری گینتخاب شدند و هدفمند ا گرفتند وارد مصاحبه قر مور نمونهی تا زمان ر گیرمه یافت.ع نظری اداشبا سیدن به ااردادی بهل محتوای قر تحلیه شد.ستفادلعه این مطامین اج مضامین و خرده مضا استخرا منظور یافته ها: پنجه با خردهضمون همرا من فرعی مضامین و مضامی شان به دست آمد که عبارتند بود از:4 تعارض) ای مرحله ه پیش از ازدواج2 تعارض) های مرحل ه نامزدی9 تعارض) ای مرحله ه اولیه ازدواج4 تعارض) ای مرحله هیه ازدواج ثانو1 ) ی حل تعارضزنده براهبردهای سا را هایی زناشویروشن( نوادگی و خایت از سازی، حما همسر وظومه زن منی، جبران،ی، سازگارشوهر ول، آرام افزایش استقره بخشی، به.)تینابع حمایری از م گی نتیجه گی ری: ی تع با شناسای مختلف می مراحلی در ارضات زناشوینه و درمانیت پیشگیرا توان مداخا طراحی نمحله ر با هر مر متناسبض مؤثر میدهای حل تعاراهبرین ر ود. همچنزشی و در مباحث آمو تواند زوج درمانی گیرد.ارد توجه قر موروجه به یافته با ت در نهایتق حاضر میه در تحقی های بدست آمد توان که متخصصانن داشت بیانظر دروه برر است ع مسئولین بهت و اصلی هاینوادهحد زوجی نقش خا داشتن وا رادر ارتب اط با تعارضوه حل آن ها و نحهند.ار دد توجه قر ها موردیژگان کلی وا: دهای حل تعارض،اهبر تعارض، ر رضایتمند زوجین4 مه طباطبائینشگاه عوره دانشجوی دکتری مشا . دا2 ویسنده مسئول،مه طباطبائی، ننشگاه عوره دانشیار مشا . دا[email protected] 9 مه طباطبائینشگاه عوره دانشیار مشا . دا4 . ستاد اشناس روان ینشگاه دا ب ین ال آلیانت مللی

دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

  • Upload
    others

  • View
    4

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

های حل آن در زوجین رضایتمندتژیهای تعارض و استراحیطه

4پوردانش ژهیمن ،3فرحبخش ومرثیک ،2یلیاسمع معصومه ،1یفتح الهام

41/41/4934تاریخ پذیرش: 22/4/4934تاریخ دریافت:

چکیدهرابطه و تواند منجر به نتایجی همچون رضایت زناشویی، تقویت حل تعارض سازنده می هدف و زمینه :

های تعارض زوجین رضایتمند و راهبردهای حل تعارض این گردد. هدف این مطالعه کاوش حوزه بهزیستی

گیری ها با استفاده از روش نمونهزوج رضایتمند در این پژوهش شرکت کردند، آن 41 روش: .بودزوجین

سیدن به اشباع نظری ادامه یافت. گیری تا زمان رنمونهمورد مصاحبه قرار گرفتند و هدفمند انتخاب شدند و

پنجها: یافته منظور استخراج مضامین و خرده مضامین این مطالعه استفاده شد.تحلیل محتوای قراردادی به

های مرحله ( تعارض4 از: بودند آمد که عبارت دست به شانمضامین و مضامین فرعیمضمون همراه با خرده

های مرحله ( تعارض4 اولیه ازدواجهای مرحله ( تعارض9 نامزدیه های مرحل( تعارض2پیش از ازدواج

سازی، حمایت از و خانوادگی )روشن زناشویی هایراهبردهای سازنده برای حل تعارض( 1ثانویه ازدواج

گیری از منابع حمایتی(.بخشی، بهرهافزایش استقالل، آرام وشوهری، سازگاری، جبران،منظومه زن همسر و

توان مداخالت پیشگیرانه و درمانی ارضات زناشویی در مراحل مختلف میبا شناسایی تع: ریگینتیجه

تواند در مباحث آموزشی و ود. همچنین راهبردهای حل تعارض مؤثر میمتناسب با هر مرحله را طراحی نم

توان های بدست آمده در تحقیق حاضر میدر نهایت با توجه به یافته مورد توجه قرار گیرد.زوج درمانی

داشتن واحد زوجی نقش خانواده های اصلی و مسئولین بهتر است عالوه بر درنظر بیان داشت که متخصصان

ها مورد توجه قرار دهند.ها و نحوه حل آناط با تعارضرادر ارتب

زوجین رضایتمندتعارض، راهبردهای حل تعارض، : واژگان کلیدی

. دانشجوی دکتری مشاوره دانشگاه عالمه طباطبائی4

[email protected]. دانشیار مشاوره دانشگاه عالمه طباطبائی، نویسنده مسئول، 2

. دانشیار مشاوره دانشگاه عالمه طباطبائی9

مللی آلیانتین الب دانشگاه یروانشناس استاد. 4

Page 2: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 33

مقدمه

عدم اشاره به تعارض در روابط بین شخصی ،4 نامه انجمن روانشناسی آمریکابر اساس لغت

هایی دارد که در مواقعی که اعمال یا باورهای فرد یا افرادی توافق، اختالف و اصطکاک

تعارض دهد. گیرد، روی میپذیرش باشد و مورد مقاومت قرار میبرای افراد دیگر غیرقابل

رضایتمند آن وجود زوجین این با؛ (2112 ،2وندنباس) ناپذیر استدر هر ازدواجی اجتناب

، 9نیمتز) اندصورت مؤثر یافتهروشی را برای حل تعارض به زوجینی هستند کهدسته از

رضایت زن و شوهری برای ادامه زندگی مشترک یک عنصر حیاتی به شمار (. 2144

(.4934نصیری ده سرخی و موسوی، ) رودیم

ی حالتی از خشنودی و رضایت در ازدواج است که از جنبه وشوهرزنرضایتمندی

فردی هماهنگی میان انتظارات یک ارب ذهنی خوشایند و از جنبه میانتجدرون فردی

های گوناگون چون سبک زندگی، ارهای طرف مقابل است که در زمینهطرف با رفت

،4یوایس)اسپانیر و ل گیری وجود داردنسی، شرایط اقتصادی و نحوه تصمیمارتباط، رابطه ج

دارد همسران رابطه 1ی با بهزیستیوشوهرزنکه رضایت دهندمی(. مطالعات نشان 4391

محسوب (، عاملی حفاظتی برای واحد خانواده2144، 6کار، فریدمن، کورنمن، اسکوارز)

ی کنندهینیبشیپ نیتریقوو (2119، 2پلگزند )یم، کیفیت زندگی بهتر را رقم شودیم

هلر، است )کننده رضایت از زندگی ینیبشیپی هامؤلفهرضایت از زندگی در بین تمام

.(2114، 9واتسون و ایلز

است که به جای تمرکز بر از سویی دیگر ، اخیرا در جامعه علمی گرایشی پیدا شده

های رضایتمند تمرکز کرده است. تمرکز بر ثر بر طالق زوجین، بر روی ازدواجعوامل مؤ

1. APA Dictionary of psychology

2. VandenBos

3. Nimtez

4. Spanier, and Lewise

5. Well being

6. Carr, Freedman, Cornman, & Schwarz

7. Peleg

8. Heller, Watson, & Ilies,

Page 3: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

34 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

اند در امر ایجاد و تومی گردد کهمند، باعث به دست آمدن تصویری میزوجین رضایت

(.2144های رضایتمند در جامعه سازنده باشد)نیمتز، ترویج ازدواج

هوی، ) ای قوی با رضایتمندی زناشویی استهای زناشویی دارای رابطهحل تعارض

نشده منجر به نارضایتی و که تعارض حل حالی (، در4331، 4کریستنسن و ماالموث

ض دارای جنبه مثبتی نیز هست که فرصتی را برای بهبودی شود، البته تعاربیگانگی می

کند و این در صورتی است که همسران یاد بگیرند چطور با یکدیگر روابط فراهم می

توان گفت حل تعارض برای بنابراین می (. 2111، 2، دیمری و ابرینماکری) مذاکره کنند

موضوعی محوری است. ،موفقروابط

منظور کاهش اصطکاک بین شود که بهفتارهایی گفته میرفتارهای حل تعارض به ر

ها ممکن است در ارتباط با هر (. تعارض2112، 9وندن باس) شودافراد به کار گرفته می

(؛2111، 4ماهونی) ریزی و انجام یک زندگی مشترک روی دهدازجمله طرح موضوعی

اجتناب استغیرقابلبنابراین تعارض بین افراد در روابط مهم همچون ازدواج امری

(.4331، 1کانری، کاپاچ و مسمن)

ای فراخوانی ، احساسات منفی قویافتده خطایی بین زوجین اتفاق میکهنگامی

، 6استرنبرگ و دابسون) شوند که دارای ظرفیت بالقوه برای مختل نمودن رابطه هستندمی

منظور با تمایل بهپذیری، تعامل همراه صورت حفظ انعطاف(. تعارض سازنده به4392

، 2گریف و دبراین) شده استیادگیری و در محوریت قرار دادن رابطه و نه افراد تعریف

(. مطالعات نشان داده است که سبک های حل تعارض سازنده منجر به رضایتمندی 2111

(.2111گریف و دبراین، ) شودزناشویی می

1. Heavey, Christensen & Malamuth

2. Mackey, Diemer, & O'Brien

3. VandenBos

4. Mahoney

5. Canary, Cupach & Messman

6. Sternberg & Dobson

7. Greef & de Bruyne, 2000

Page 4: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 32

، 4کورداک) شده است مرکزها متعمده تحقیقات در حوزه تعارض زوجین بر حل آن

های زوجین وجود دارد که مدعی است حداقل سه سبک متفاوت تعارض 2(. گاتمن4334

9بخش و سرزندهاین سه سبک شامل اجتنابی، اعتبارانجامد. به پیامدهای موفق زناشویی می

شده، زوجین های تنظیمدر سبک نامد.شده میهای تنظیمها را سبکاست که گاتمن آن

شده دارند که این کار تنظیمهای غیربه سبک تری را نسبتبخشتر و رضایترابطه باثبات

های مخرب و درگیر شدن منظور رهایی یافتن از تعارضوسیله استفاده از راهبردهایی بهبه

گیرد. صورت می طور معناداری بیشتر از تعامالت منفی است،در تعامالت مثبت که به

شان دهند که تا حد ممکن تعارض را با توافق در موارد اختالفیح میزوجین اجتنابی ترج

دادن اهمیت اطمینان یافتن از اینکه بخش با مورد تأکید قرارکاهش دهند. زوجین اعتبار

تقدیر قرارگرفته یا اعتبار بخشیده گردد و دیدگاهش موردهرکدام از اشخاص درک می

ها پرشورتر و پرانرژی هستند و از بحث سرزنده،پردازند. زوجین به حل تعارض می شودمی

ترسند. در مقابل زوجینی که سبک حل تعارض حل وجوش نمینظرهای پرجنبو اختالف

های مخرب و تحقیرآمیزی دارند که خورند و تعارضنشده دارند برچسب متخاصم می

(.1112، 4گاتمن و لونسون) کند.احساسات مثبت و پایداری زناشویی را تضعیف می

کنند دارای شان را حل میهایهای متفاوت تعارضفرهنگ هایی که افراد درفهم راه

عنوان های فردگرا خود را به(. افراد در فرهنگ4393 ،1)تریانداس اهمیت زیادی است

هایی را تزریق های فردگرا ارزشبینند. فرهنگفرد و جدا از دیگران میاشخاصی منحصربه

ها جدا گروه ستای خدمت برای ارتقای نیازهای خود است و افراد را ازکنند که در رامی

دهندگرا به روابط و دیگران اهمیت میهای جمعدر مقابل افراد در فرهنگ کنند.می

(.2113 ؛ دانشپور،4399، 6تریاندیس، بونتمپو، ویالرئال، آسای و لوکا)

1. Kurdek

2. Gottman

3. avoidant, validating and volatile

4. Levenson

5. Triandis

6. Triandis, Bontempo, Villareal, Asai, & Lucca

Page 5: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

33 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

های فردگرا زمانی که در فرهنگگرا هستند حتی مسلمانان عمدتاً دارای فرهنگ جمع

جنسیتی در حال های نقشزوجین مسلمان آمریکایی، پویایی کنند. در میانزندگی می

، خانواده گسترده و خانواده و انتظارات ناهمخوان به همراه روابط بین زوجین متأهل تغییر

شده انجام (. پژوهش2142، 4مک فارلین) باشندترین دالیل تعارض زناشویی میمهم، همسر

جوان مسلمان آمریکایی متأهل و 236روی بر (2149) 2وسیله چپمن و کاتانوبه

لیه برای مشکالت عمده که دارای رضایت زناشویی پایینی بودند پنج دلیل او کردهتحصیل

(عدم صرف زمان با همدیگر، 2(عالیق متفاوت، 4را به این صورت نشان داد: هاآن

( نگرش راجع به مسائل جنسی.1های مذهبی و ( تفاوت4همسر، (تعارض با خانواده 9

ها در نوع ترجیح سبک حل دهد که آنگرا نیز نشان میمطالعه در دیگر جوامع جمع

9استفن، وایبرا، پیرسون و یالرئال گابریلیدیس،تعارض متفاوت از فرهنگ فردگرا هستند.

شده افراد تعارض ترجیح داده های حلهای فرهنگی در سبک( به بررسی تفاوت4332)

مکزیک سبک حل گرای ها نشان داد که دانشجویان در فرهنگ جمعیافته پرداخت؛

توان پس می داد.دادند که توجه به دیگران را مورد تأکید قرار میتعارضی را ترجیح می

گفت که فرهنگ نه تنها درنوع تعارض بلکه در نوع ترجیح حل تعارض نیز موثر است.

کیفی بر روی زوجین به این نتیجه رسیدند که ی( در پژوهش4931) زقی و اسالمیرا

های فردی و زوجین شامل مداخله در زندگی زوجین، تفاوت میانترین دلیل تعارض مهم

نتایج این تحقیق های ارتباطی و مسائل مالی است، همچنین اجتماعی زوجین، فقدان مهارت

های شرایط دیگری همچون فقدان رضایت عاطفی و جنسی در تعارضنشان داد که

در یک تحقیق (4934) حاجی حیدری، اسمعیلی و طالبی .بودزناشویی و خانوادگی مؤثر

اند؛فرزند و در آستانه طالق پرداخته به بررسی تعارضات زناشویی زوجین فاقد کیفی

)مسایل مسایل فردی ،هایجه رسیدند که سه علت عمده تعارضمحققان به این نت

مسایل اخالقی، عدم )مسایل جنسی و جسمی، ، روابط همسرانروانشناختی، مسایل گذشته(

1. Macfarlane

2. Chapman and Cattaneo

3. Gabrielidis, Stephan, Ybarra, Pearson, & Villareal

Page 6: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 34

)مسایل فرهنگی و و جامعه (تغییر در شرایط زندگی همسانی، تدلیس در ازدواج،

ای کیفی نشان دادند که یک مطالعه ( نیز در4939) اسمعیلی و دهدست. بودند اقتصادی(

اد کمی تعد رضایت زناشویی بعدی مرتبط است. حل تعارض پیش از ازدواج با هایسبک

اند و اغلب تحقیقات به ر کیفی در مورد حل تعارض پرداختهها در ایران به کااز پژوهش

دهد. اند که ضرورت انجام پژوهش کیفی در این حیطه را نشان میصورت کمّی انجام شده

حل مؤثر آن در رضایتمندی و موفقیت ازدواج و با در نظر داشتن اهمیت تعارض و

یک موضوع وابسته به فرهنگ است و توجه به این واقعیت که نوع تعارض و شیوه حل آن

ها نشان داد که تاکنون های دادههمچنین با توجه به اینکه جستجوی پژوهشگران در پایگاه

های حل تعارض و شیوه های تعارضررسی و شناسایی حیطهپژوهشی با رویکرد کیفی به ب

هدف شناسایی نپرداخته است، انجام پژوهشی با در جامعه مادر بین زوجین رضایتمند

های حل تعارض زوجین دارای ازدواج رضایتمند یک ضرورت های تعارض و روشحیطه

رسد. در این راستا پژوهش حاضر درصدد پاسخگوی به این مسئله است که به نظر می

هایی برای حل هایی هستند و از چه شیوهواج رضایتمند دارای چه تعارضزوجین دارای ازد

کنند؟تعارض خود استفاده می

روش

های تعارض و منظور شناسایی تجربه زوجین رضایتمند از حوزهدر این پژوهش به

کنند، از رویکرد پژوهش شان استفاده میهایمنظور حل تعارضها بهراهبردهایی که آن

های پژوهش کیفی از تحلیل محتوای اده شد. برای این منظور از بین روشکیفی استف

منظور ند بهمساختارهای نیمهتوای قراردادی و مصاحبهقراردادی استفاده شد. از تحلیل مح

، 4هسیه و شانون) کنندگان استفاده شددر میان شرکت کاوش مضامین و تجارب رایج

شود که محقق مایل است کلمات را به طبقات استفاده می (. این روش معموالً زمانی2111

مرتبط با محتوای کمتری تبدیل کند تا کاوش کند که آیا طبقات معانی یکسانی را دارند

1. Hsieh & Shannon

Page 7: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

33 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

اند یکی از مزایای یادآور شده (2111طور که هسیه و شانون )(. همان4332، 4کاواناق)

ها مبتنی بر تجارب ه از مصاحبهآمددستتحلیل محتوای قراردادی این است که دانش به

پنداشته شده ها با طبقات پیشاساس نظریه کنندگان و نه برفرد شرکتشخصی منحصربه

است.

گیری هدفمند انتخاب شدند. به این کنندگان این پژوهش با استفاده از نمونهشرکت

یتمند و های متفاوت زوجین دارای ازدواج رضاصورت که با استفاده از اعالم در مکان

بودند برای که داوطلب شرکت در پژوهش ،پژوهش حاضر های ورود بهدارای مالک

های ورود به پژوهش حاضر شامل ند دعوت شدند. مالکمساختارای نیمهانجام مصاحبه

شان گذشته باشد، در پرسشنامه رضایت زناشویی سال از ازدواج 1موارد زیر بود: حداقل

)با کسب کرده باشند. (492029) و خیلی باال (411014) نمره باال( 4992) اولیاء و همکاران

و 449091جه به اینکه نمره میانگین کل و انحراف استاندارد این آزمون عبارت است )تو

که تعداد نمونه تا رسیدن به انتخاب نمونه تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافتاز (92024

مدت ) زوج 41شوهر( را شامل شد. اطالعات این زن و 41)یعنی نفر 21اشباع نظری

مصاحبه با هر نفر بیان شده است. 4ازدواج، تعداد فرزندان، سطح تحصیالت( در جدول

کنندگان راجع به هدف پژوهش و ساعت طول کشید، قبل از مصاحبه به شرکت 4حدود

منظور بهرعایت رازداری اطالعاتی داده شد و اجازه ضبط مصاحبه کسب شد. همچنین

کننده در پژوهش از نام مستعار در زمان حفظ رازداری و عدم افشای هویت افراد شرکت

ها سازی مصاحبهها و پیادهبعد از ضبط مصاحبه تبدیل صوت مصاحبه به متن استفاده شد؛

ها کدگذاری شدند.در قالب متن، متن مصاحبه فرایند تحقیق

کننده ماهیت که منعکس به کار گرفته شدازپاسخ های بای از سؤالها مجموعهدر مصاحبه

های شما چه بودند؟ : تعارضتحقیق عبارت بودند از هایتحقیق بودند. برخی از سؤال

های خود و توانید برای ما مثالی از تعارضکنید؟ میتان را حل میهایچطور شما تعارض

استفاده NVIV0 10افزار ها از نرمنحوه حل آن بیاورید؟ برای کدگذاری و تحلیل داده 1. Cavanagh

Page 8: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 33

های پژوهش، انتخاب نمونه، شد. فرایند تحلیل محتوای قراردادی شامل تدوین سؤال

ها، اختصارسازی و تکمیل فرایند کدگذاری، تعیین قابلیت اعتماد و تعریف نمودن طبقه

( 2111هسیه و شانون، ) تحلیل محتوای قراردادی( 4393، 4کاید) ها بودتحلیل یافته

های مکرری از کنندگان متعدد برای نمونهها از شرکتکردن داده ی مروردربردارنده

مضامین .شوندطبقات ساخته میای از طبقات و زیرکه سپس منظومهمعانی مشابه است

.ید قرار گرفتندتأکی گردیدند و مورد بندطبقه، قرارگرفته موردتوجه ظاهرشده ابزار تحقیق

4992 زاده و بهرامی در سالاین پرسشنامه توسط اولیاء، فاتحی یی:پرسشنامه رضایت زناشو

ال است که مقیاس آن طیف لیکرت و از سؤ 12شده است. این پرسشنامه شامل ساخته

باشد و می 219و حداکثر 12در این آزمون حداقل نمره بسیار زیاد تا خیلی کم است.

باشد. روایی محتوایی زناشویی بیشتر او مینشانه رضایت هرچه فرد نمره بیشتری کسب کند

یید گردیده است و مشاوره خانواده اصفهان بررسی و تأنفر از متخصصان 41آن توسط

یید شده است. روایی آزمون تأال با نمره کل آن از طریق محاسبه همبستگی هر سؤ روایی

ه دست آمد. پایایی /. ب94همزمان این پرسشنامه از طریق پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ

.(4992)اولیاء و همکاران، /. به دست آمد34این پرسشنامه از طریق بازآزمایی آزمون هااعتبار یافته

، 9قابلیت انتقال ،2های مقبولیتعموماً جهت اطمینان از دقت در پژوهش کیفی از مالک

(. 4391، 6لینکن و کوباشود )یم مطالعه استفاده 1یهادادهو قابلیت اعتماد 4قابلیت وابستگی

قابلیت انتقال، قابلیت وابستگی و قابلیت اعتماد ،مقبولیت یهامالکدر این تحقیق نیز ما از

همه پژوهشگران -دقت در توصیف یا تفسیر -استفاده کردیم. برای حصول مقبولیت هاداده

گیر فعاالنه در پژوهش در این تحقیق در طی پژوهش برای به دست آوردن همگرایی،

1. Kaid

2. Credibility

3. Transferability

4. Dependability

5. conformability

6. Lincoln & Guba

Page 9: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

33 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

برای سنجش قابلیت اعتماد در کدگذاری از فرد دیگری برای کدگذاری شدند. همچنین

افزار از این نرممیزان توافق کدگذاران که هر دو استفاده شد. NVivo10افزار در نرم

حمایت را ،هادادهی مستقیم از هاقولنقل عالوهبه(. 21استفاده نمودند میزان مناسبی بود)%

میزانی که این -قابلیت انتقال (.4334، 4)سندلوسکی فراهم نمود شدهحاصلهای برای یافته

یله توصیف دقیق وسبه این مالک نیز -باشد استفادهقابلتواند برای افراد دیگر یم هایافته

اعتبار و -یت قرار گرفت. قابلیت وابستگیحما مورددر این پژوهش کنندگانشرکت

ی و آورجمعنیز توسط توصیف دقیق فرایند انتخاب نمونه، -و تصمیم ها هاشرووضوح

کار گروهها در یک یدگاهداتخاذ یک رویکرد تیمی که طیفی از و همچنین هادادهتحلیل

ای که در مورد فرایند کار و مفاهیم استخراج شده با افراد دیگر ، به گونهکنند، حمایت شد

-تعمق و هشیاری-. قابلیت اعتمادگرفتانجام پژوهش انجام مینظر در طول بحث و تبادل

در عین لحاظ شدن دانش و یله انجام تالش آگاهانه برای مطمئن شدن از اینکهوسبه

یت حما موردنیز معرفی یا بازنمایی شده است، کنندگانشرکتهای ما، دیدگاه یدگاهد

از مضامین را به تعدادی از یستیبه این شکل که پس از استخراج مضامین، ل قرار گرفت.

ها خواستیم تا نظرات خود را در این رابطه ارائه دهند.کنندگان دادیم و از آنشرکت

هایافته

شده است.ارائه 4شناختی نمونه پژوهش حاضر در جدول های جمعیتویژگی در ابتدا

کنندگان در تحقیقشرکتشناختی اطالعات جمعیت .1 جدول

شغل تحصیالت تعداد فرزند مدت ازدواج سن نام مستعار زوجین

4 26 شیدا

1 1 دفتر بیمه لیسانس

آزاد لیسانس 23 رامین

2 96 لنا

49 4 کارمند دیپلم

کارمند دیپلم 96 مهدی

9 94 پری

44 4 دامپزشک دکتری

دامپزشک دکتری 99 آرمان

1. Sandelowski

Page 10: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 33

4 94 فاطمه

42 2 دارخانه دیپلم

آزاد زیر دیپلم 41 حسین

1 41 زهرا

41 2 معلم لیسانس

معلم لیسانس 44 نقی

6 92 لیال

41 2 دارخانه لیسانس

معلم لیسانس 92 احمد

2 96 سارا

42 2 کارمند سانسیلفوق

کارمند لیسانس 44 صادق

9 94 ناهید

1 1 کارمند لیسانس

آزاد لیسانس 21 امید

3 92 سحر

42 1 مربی ورزشی پلمیدفوق

کارمند دیپلم 96 حمید

41 26 هانیه

6 4 دارخانه لیسانس

آزاد لیسانس 22 بهداد

آمده است در نمونه پژوهش حاضر میانگین سن ازدواج زنان 4طور که در جدول همان

سال است. 4104ازدواج زوجین بود. متوسط مدت 9409سال و میانگین سن مردان 9206

از بین فرزند بودند. 2زوج دارای 4فرزند و 4زوج دارای 9زوج فاقد فرزند، 9همچنین

2دیپلم و نفر فوق 4نفر لیسانس، 1لیسانس، نفر فوق 4نفر دارای تحصیالت دکتری، 4زنان

نفر دیپلم 2نفر لیسانس، 1لیسانس، نفر فوق 4نفر دکتری، 4نفر دیپلم بودند و از بین مردان

نفر زیر دیپلم بودند. 4و

در زیر آمده 2مضمون شد که در جدول خرده 49مضمون و 9منجر به ظهور هاتحلیل داده

است:

Page 11: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

33 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

هامضامین مستخرج از تحلیل دادهمضامین و خرده .2 جدول

مضامینکدگذاری اولیه

مضامین()خرده کدگذاری ثانویه )مضامین فرعی(

های مرحله تعارض

پیش از ازدواج

های مرتبط با خانوادهتعارضها با ازدواج، سوءتفاهم راجع به خانواده همسر، مخالفت اولیه خانواده

های مربوط به مهریهتعارض

میزان گذران وقت با دوستان، محل زندگی، ابراز کالمی محبت های بین خود زوجینتعارض

های مرحله تعارض

عقد

هاهای مرتبط با خانوادهتعارضبرگزار کردن مراسم جشن تعارض با خانواده همسر در مورد چگونه

ازدواج

تعارضات مالیگذاری مالی در مورد مراسم عقد و ازدواج و سرمایهمسایل کاری،

آینده زندگی

تعارضات مربوط به عشق و

دوست داشتن رابطه جنسیاز عشق و دوست داشتن، ابرتعارض در مورد

های مرحله تعارض

اولیه ازدواج

موضوعات مالیتعارض در مورد اولویت های مالی، میزان هزینه کردن، تفکیک یا

اشتراک مسایل مالی

مربوط به جشن تعارضات

ازدواج

میان اعضای خانواده تعارض ، تعارض خویشاوندان در جشن عروسی

در جشن ازدواج

های مرحله تعارض

ازدواجثانویه

های مربوط به فرزندتعارض

پروری تعارض والدین و فرزند، در نوع تربیت فرزند عدم توافق

استفاده از

راهبردهای سازنده

برای حل

های تعارض

زناشویی و

خانوادگی

سازیروشنها، یا اعضای خانواده، سنت ی خود وهاسازی راجع به ویژگیروشن

آمده برای همسرهای پیشسوءتفاهم

حمایت کردن از منظومه

وشوهری و همسرزن

ها با حمایت کردن از همسر در جلوی خانواده، حل کردن تعارض

خانواده خودشان

ها، کاهش دادن انتظاراتها و خطاهای همسر و خانوادهپذیرش ضعف سازگاری

جبرانخواهی بابت خطاها، هایشان، معذرتیید خطاهای خود و خانوادهتأ

هانمودن اشتباهجبران

افزایش استقاللمعرض ها و دوستانی که رابطه را درافزایش استقالل و فاصله از خانواده

دهند با اولویت قرار دادن زوجیتخطر قرار می

بخشیآرامنکات مثبت همسر، گفتگوی استفاده از شوخی، متمرکز شدن روی

بخش و منطقیآرام

استفاده از منابع حمایتیها، سایتها، وباستفاده از منابع حمایتی نظیر اعضای خانواده، کتاب)

خویشان، دوستان، متخصصان و خدا(

Page 12: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 43

مضامین آمده است:ها در قالب مضامین و خردهز دادههای مستخرج ادر ادامه یافته

مرحله پیش از ازدواج، نامزدی، مرحله اولیه ) های مراحل متفاوت ازدواج:تعارض

های تعارض در هر یک از سال اول ازدواج(، مرحله ثانویه ازدواج(. حوزه 2) ازدواج

صورت مبسوط همراه با مصادیقی از نشان داده شد و در ادامه به 2مراحل مذکور در جدول

آورده شده است. الزم به ذکر است نام افراد کنندگان در پژوهشهای شرکتگفته

ها جلوگیری شود.تا از افشای هویت آن صورت نام مستعار آمده استکننده بهشرکت

مرحله پیش از ازدواج شامل دوره زمانی از های مرحله پیش از ازدواج:تعارض :1مضمون

درخواست برای ازدواج تا زمان نامزدی یعنی زمانی که پیمان رسمی ازدواج مطرح نمودن

ها در طی ه آنگیرد، است. بیشتر زوجین ابراز داشتند که تعارض عمدعقد( صورت می)

این ) ها با ازدواجها بود. مخالفت اولیه خانوادههای مرتبط با خانوادهاین مرحله تعارض

تمایل خاطر مواردی نظیر موقعیت مالی پایین مرد، تفاوت طبقه اجتماعی، به تمخالف

ها نسبت به اینکه فرزندشان با یکی از خویشان ازدواج کند، بود(، سوءتفاهم در خانواده

و تعارضات فی با خانواده جدید در این مرحلهمورد خانواده همسر به دلیل عدم آشنایی کا

مربوط به تعارض میان خود های دیگر تعارض بود. بوط به قرارداد ازدواج مثل مهریهمر

ابراز کالمی با دوستان، محل زندگی وزوجین بود که مسایلی از قبیل میزان گذران وقت

محبت را در بر می گرفت.

اینطوری کنیم اختالف پیش اومد بابام اینا گفتنبحث مهریه خیلی جدی مطرح شد؛ " لیال:

ای ل از من نامزد کردن سیصد و خوردهیه هفته قب گفتم نه، هم دوستم هم دختر عموم دقیقاًم دوست دارم بر اساس شون بود من گفتم نه زندگی که من برای خودم انتخاب کردمهریه

معصوم 44تا سکه که میگم خود سکه برام مهم نیست دوست دارم 44اعتقاد خودم باشه "تو زندگیم بیان و یاورم باشن با این نیت میرم جلو

مرحله نامزدی شامل بازه زمانی از زمان بستن عقد(:) های مرحله نامزدیتعارض: 2مضمون

ازدواج است. در این مرحله بیشتر زوجین ابراز داشتند که پیمان رسمی عقد تا زمان جشن

)تعارض با خانواده همسر در مورد هاها در ارتباط با خانوادهموضوع تعارض اصلی آن

Page 13: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

44 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

های ها تعارضتعارض بعدی آن ترینمهمبود. چگونه برگزار کردن مراسم جشن ازدواج(

مالی در مورد مراسم عقد و گذاری مسایل کاری، سرمایه) مرتبط با موضوعات مالی

رابطه جنسی، ابراز دوست ) و موضوعات عشق و دوست داشتن ازدواج و آینده زندگی(

بود. داشتن(

-اینا سه تا دختر داشتن -اینکه بابای ایشون خیلی سنتی هستن از اول هم نمیزاشت" مهدی:ارتباط بلد نبودن با نمیزاشتن دخترشون با پسر ارتباط داشته باشه و صحبت کنن، اصالً

یه جایی که نشستن، مثالًرفتیم مهمونی اینا پیش خودشون میوقتی می جنس مخالف، مثالًی سفت و سخت های خیله پسری هست نمیذاشت، جزء خانوادهباباش احساس میکرد ی

تونست محبت کنه و ابتدای ونجورین، به خاطر همین همسرم نمیا بودن، االن هم تقریباً "خیلی براش سخت بودرابطه

این مرحله شامل بازه زمانی از زمان روز های مرحله اولیه ازدواج:تعارض :3مضمون

تعارض در ) های مالیتعارض برگزاری جشن ازدواج تا پایان سال دوم ازدواج است. اوالً

و دوماً های مالی، میزان هزینه کردن، تفکیک یا اشتراک مسایل مالی(مورد اولویت

خویشاوندان در جشن عروسی، )تعارض روز مراسم جشن ازدواجهای مربوط به تعارض

ها در این مرحله بودند.ترین تعارضمهم میان اعضای خانواده در جشن ازدواج( تعارض

وقتی تازه ازدواج کرده بودیم، تازه از خانواده جدا شده بودیم و فشار اقتصادی "فرزاد: "زیاد بود

این مرحله شامل بازه زمانی از زمان شروع : های مرحله ثانویه ازدواجتعارض :4مضمون

4طور که در جدول زمان مصاحبه است که در زمان مصاحبه همان سال سوم ازدواج تا

گذشت. اکثر زوجینزمان ازدواج زوجین میسال از مدت 41طور میانگین آمده است به

های عمده زوجین در فرزند شده بودند. تعارضزوج( در این مرحله صاحب 41زوج از 2)

)عدم توافق در نوع تربیت فرزند، تعارض این مرحله متمرکز بر موضوعات فرزندپروری

شده بودند.حل ،های عمده مرحله قبل در این مرحلهتعارض بود. والدین و فرزند(

در گم انقوم میست. به خاناهها بیشتر مربوط به بچههای ما در این سالتعارض نقی: ."ها و انقدر باهاشون دعوا نکنحساسیت نشون نده تو تربیت بچه

Page 14: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 42

راهبردهایی های زناشویی و خانوادگی:: راهبردهای سازنده برای حل تعارض5مضمون

2نمودند به دگی استفاده میوشوهری و خانواهای زنمنظور حل تعارضکه زوجین به

سازی، حمایت از همسر و منظومه شامل روشنبندی شدند که مضمون طبقهخرده

بخشی با گفتگوی منطقی و آرام و ری، جبران، افزایش استقالل، آراموشوهری، سازگازن

استفاده از منابع حمایتی است؛ شرح راهبردهای مذکور در ادامه به همراه مصادیق آن آمده

است.

د و اعضای های خومورد ویژگی سازی: زوجین به میزان زیادی درروشن

سازی کردندها برای همسرشان روشنهای خانواده، یا سوءتفاهمشان، سنتخانواده

، اولین بار یا دومین بار که مادرزنم رو دیدم من هیچ وقت یادم نمیره یه بار فرزاد:

مارو پاگشا کرده بودن البته قبلش هم دیدم تو دوران دوستی مچ مارو گرفته بودی یکی از فامیالمون، مادرزنم به من گفتش که من رفته بودیم خونه )خنده( بعد،

نشسته بودم خواست رد شه گفت یه کم بکش اون ور من رد شم، من بهم برخورد، بعد فهمیدم تو زبون اینا هیچ مشکلی نیست.

نحو خوبی ها با همسر بهکه خانوادهوشوهری: هنگامیحمایت کردن از منظومه زن

ها از همسرشان و منظومه زن و شوهری حمایت کردند. زوجین نند، آنکرفتار نمی

تالش کردند تا تعارض را با خانواده خودشان حل کنند و همسرشان درگیر تعارض

با خانواده ها نشوند.

فت بله دیگه خونه من بعد از ازدواج رفتم دانشگاه، بعد مادرشوهرم گ" سحر:

ودم گفتم تا دکترا هم میخواد بره خیلی خونن، شوهرمم گفت خخودشون درس نمی

"ز هر لحاظ، از لحاظ ورزشی، درسی.کردن، احمایتم می

منجر ها و کاهش انتظاراتسر و خانوادهها و خطاهای هم: پذیرش ضعفسازگاری ،

ها شد. ه سازگاری به مرور زمان با تعارضب

Page 15: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

43 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

از بعضی میدانید میام. مثالً کوتاه موارد از خیلی تو من اعتقادی موارد جزبه لیال:

عیدی مامانمو اول تو، مامان بعد من مامان یخونه باید بریم اول که انحساس خانوما «کوتاه میام. نیستم، حساس زمینه این تو اصالً من ببریم،

خواهی بابت ها، معذرتجبران: این راهبرد شامل تائید خطاهای خود و خانواده

ها بود.اشتباهخطاها، جبران نمودن

کنم نباید کنه، میگه تقصیر من بوده من عذرخواهی میهمسرم وقتی اشتباه می" زهرا:

"کردم قبلش.اینکارو انجام میدادم، باید باهات مشورت می

افزایش استقالل: برخی اوقات زوجین استقالل خود را از خانواده افزایش دادند یا

شان را حفظ ها اجتناب نموده و رابطها از تعارضشان با دوستان را قطع کردند ترابطه

ها زودتر شان، آنکنندگان گزارش کردند که به دلیل اهمیت رابطهکنند. شرکت

دوستان نامناسب را به شان بارابطه ازدواج کردند، مکان زندگی خود را تغییر دادند،

علت در اولویت قرار دادن رابطه کاهش داده و یا قطع نمودند.

دوستای ناباب زیاد داشت، خداروشکر به خاطر زندگیمون همه رو کنار " ر:سح

"گذاشت. من خیلی صبر کردم، خیلی ازش حمایت کردم.

از هایشان تعارض داشتندکه با خودشان یا خانوادهآرام بخشی: زوجین هنگامی

شوخی، تمرکز کردن بر روی نکات مثبت همسر و استفاده از گفتگوی منطقی و آرام

کردند.به منظور حل تعارض و ایجاد فضای مساعد حل تعارض استفاده می

من رفتم دیدم ایشون دارن گریه میکنن ناجور، بهش گفتم چی شده گفت " احمد:

مامانت اینطوری گفت مامان منم اینطوری گفت دعواشون شد، گفتم خب اینا زیاد خواد با اینا زندگی کنه فعالًخواد با اونا زندگی کنه اونم نمیمهم نیست که این نمی

خر ما روی پل هر چی بگن میگیم چشم بعد از اینکه تموم شد صالحمون رو نگاه

خوام همین اول خونشون میایم اگر نشد من که نمی کنیم دیگه اگه شد میریممیخره یه چیزی براشون چیدم و ایشون هم زندگیم رو با شکست روبرو کنم باألکاری

"نرم شدن.

Page 16: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 44

ها از منابع حمایتی نظیر کنندگان ابراز کردند که آنشرکت فاده از منابع حمایتی:است

دوستان، متخصصان و خدا برای ها، خویشان،سایتها، وباعضای خانواده، کتاب

.کردندهایشان استفاده میحل تعارض

یه کتابی بود آنچه درباره مردان د مسایل جنسی با هم مشکل داشتیم،در مور" هانیه:

"باید بدانیم، تو اون خیلی نوشته بود، تنها چیزی که خیلی به من کمک کرد

بحث که به ترتیب هر اند.مضمون در این تحقیق بدست آمده 1ها بیان شد همانطور که در یافته

ها در این بخش مورد تبیین قرار خواهند گرفت.این تعارض یک از

مرحله پیش از منظور از های مختلفی وجود دارد. مختلف ازدواج تعارضدر مراحل

عقددرخواست برای ازدواج تا زمان دوره زمانی از مطرح نمودن ،در این تحقیق ازدواج

ها به دو تعارضدر این مرحله گیرد، است.صورت می یعنی زمانی که پیمان رسمی ازدواج

های مرتبط با شوند. تعارضن زوجین تقسیم میها و میاهای میان خانوادهدسته تعارض

و ها با ازدواج، سوءتفاهم راجع به خانواده همسرها عبارتند از مخالفت اولیه خانوادهخانواده

ذران گ های میان زوجین نیز اغلب در رابطه با میزان. تعارضهای مربوط به مهریهتعارض

ترین تعارض باألخص در مهمابراز کالمی محبت بود. وقت با دوستان، محل زندگی و

ی زمانی ها است. در طی این دورهتعارض مرتبط با خانواده عقدمرحله پیش از ازدواج و

شان هستند. این هایکه زوجین وابسته به خانوادهطورینقش خانواده بسیار مهم است به

لحاظ مالی توسط ن مرحله ازاکثر زوجین در ای وابستگی دارای ابعاد متفاوتی است؛

ها به اجازه و موافقت خانواده برای ازدواج از سوی دیگر آن .شوندها حمایت میخانواده

که اجازه و موافقت والدین برای ازدواج در فرهنگ ایرانی برای افراد نیاز دارند به صورتی

است( مهم باألخص برای دخترها )چون امضا و موافقت پدر برای ازدواج دختر ضروری

روند کرده و به خانه خودشان میها ازدواجاست. همچنین معموالً افراد تا زمانی که آن

بنابراین طبیعی است که تعارض مرتبط با گذرانند.شان میهایزمان زیادی را با خانواده

با های این مطالعهترین حوزه تعارض موردتوجه قرار دهیم. یافتهها را به عنوان مهمخانواده

Page 17: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

43 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

مک فارلین، )آمریکا گرای مسلمانانشده در فرهنگ جمعهای انجامهای پژوهشیافته

استفن، وایبرا، پیرسون و یالرئال، گابریل دیس، ) مکزیک( 2149؛ چپمن و کاتانو، 2142

هایی کیفی که در ایران ( همسو است. همچنین پژوهش4339، 4آها) ( ژاپن و کره4332

ها ها یکی از عوامل عمده تعارضدهند که مداخالت خانوادهنشان میاند عمدتاً شدهانجام

؛ محسن زاده، مرادی کوچی و 2146حاتمی ورزنه، اسمعیلی، فرحبخش، برجعلی، ) است

های میان در رابطه با تعارض (.4931 زاده، نظری و عارفی،محسن؛ 4939خدادی سنگده،

شوند که وارد مرحله جدیدی از زندگی میاد خود زوجین باید گفت که در این مرحله افر

شان است. تغییر در ارتباط با دوستان و تغییر در برخی از الگوهای گذشته نیازمند ایجاد

باشد. جنس دیگر از جمله این تغییرات میمکان زندگی و ابراز عشق و عالقه به فردی از

مورد دررحله ازدواج، که با ورود به م کننده در این تحقیق بیان نمودندزوجین شرکت

تعارض در مورد مکان . به تعارض رسیدند ، با یکدیگرشانالگوی ارتباطی با دوستان

گ متفاوت با یکدیگر ازدواج داد که از دو فرهندگی بیشتر در میان زوجینی روی میزن

طفیعاای وارد رابطه راند. ابراز عشق و عالقه نیز در میان زوجینی که برای اولین بانموده

انستند با راهبرد های حل تعارض تو . زوجین رضایتمند بیان نمودند کهشدند روی دادمی

ها را حل کنند. مؤثر این تعارض

که در این تحقیق منظور بازه زمانی از زمان بستن پیمان رسمی عقد تا عقدمرحله در

ها در بیشتر زوجین ابراز داشتند که موضوع تعارض اصلی آن زمان جشن ازدواج است،

های مرتبط با موضوعات ها تعارضتعارض بعدی آن ترینمهمها بود. ارتباط با خانواده

بود. رابطه جنسی، ابراز دوست داشتن() عشق و دوست داشتنمربوط به مالی و موضوعات

ها در اولویت ضات مربوط به خانوادهعاردر این مرحله نیز ت همانند مرحله پیش از ازدواج

زوجین اغلب مرحله توان بیان کرد که در این وجین است. در تبیین این یافته میتعارضات ز

از لحاظ مالی های خود زندگی کرده و ارتباط تنگاتنگی با خانواده دارند وبا خانواده

مراسمات مربوط به واج وهای خود هستند. در ضمن اغلب برای جشن ازدوابسته به خانواده

1. Ahha

Page 18: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 43

دیگر ها آماده سازد.تواند زمینه را برای ایجاد تعارضها نیاز دارند که میآن به خانواده

حوزه تعارضی بااهمیت، تعارض در مورد موضوعات مالی است. موضوعات مالی عمدتاً

شکالت در مرحله نامزدی دارای اهمیت هستند. در طی این دوره زمانی معموالً زوجین با م

که اغلب جشن ازدواجخانواده جدیدشان و همچنین مراسم های مالیمالی و مسئولیت

های مربوط به دهد مواجه هستند، بنابراین تعارضهزینه زیادی را به خود اختصاص می

های مذکور ترین حوزه تعارض در این دوره زمانی است. یافتهمسائل مالی مهم

مثال عنوانهای مطالعات دیگر همسو است؛ بهیافتهآمده از پژوهش حاضر با دستبه

های اول های مالی باألخص در سالنشان دادند که تعارض( 2114) 4مارشال و اسکوگراند

هایی را در ارتباط با عشق و تعارض عقدازدواج مهم هستند. زوجین همچنین در مرحله

دوست داشتن نظیر رابطه جنسی، ابراز کالمی عشق و دوست داشتن گزارش کردند. در این

راحتی عشق و دوست داشتن خود را مرحله زوجین بیان داشتند که برایشان سخت بود که به

رازقی و . ندتجربگی بودبه علت بی بیان کنند و دارای مشکالت بیشتری در رابطه جنسی

نیز در تحقیق کیفی خود در رابطه با تعارض بیان کردند که مسایل جنسی (4931) اسالمی

از جمله عوامل تعارض در رابطه زناشویی بود.

شامل بازه زمانی از زمان روز برگزاری جشن ازدواج تا پایان سال مرحله اولیه ازدواج

روز مراسم های مالی و دوماًتعارض اوالً. در این تحقیق در نظر گرفته شددوم ازدواج

دهنده نقش برخی مطالعات نشان ها در این مرحله بودند.ترین تعارضجشن ازدواج مهم

، 9؛ دیو2112، 2ن و ویتونماستانلی، مارک) هستندهای مالی در طول ازدواج مهم تعارض

ف خواهند رفت و ای که زوجین با جشن عروسی به زیر یک سقبا ورود به مرحله (.2113

کنند. ی پررنگ تری پیدا میدهند مسایل مالی جلوهخود را افزایش میمالی استقالل

پیامدهای زناشویی دهنده نقش شده بر روی زوجین در جامعه ایران نیز نشانمطالعات انجام

؛ حیدری، ثنایی ذاکر و دالور، 4932امینی، امینی و حسینیان، ) است های مالیتعارض

1. Marshall, and Skogrand,

2. Stanley, Markman, and Whitton

3. Dew

Page 19: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

43 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

زمان بسیار مهم باشد که با توجه تواند یکنوبه خود می به نیز مراسم جشن ازدواج. (2113

ها ایفا کند. ارتباط مراسم ی در تعارضتوجهتواند نقش قابلایران می گرایبه فرهنگ جمع

شده است یک بخش شامل تدارک دیدن بخش تقسیم ها به دوجشن ازدواج با تعارض

آرایش است که از جمله تعارضات مربوط به ، غذا وهمچون لباسی مراسم ازدواج برا

مراسم بین خویشاوندان و های به وجود آمده درست و بخش دیگر با تعارضاعقد دوره

ها است که یکی از تعارضات مرحله اولیه ازدواج است. خانواده

زمان تا شامل بازه زمانی از زمان شروع سال سوم ازدواجنیزمرحله ثانویه ازدواج

های عمده صاحب فرزند شده بودند. تعارضاکثر زوجین که در این مرحله بودمصاحبه

از قبیل عدم توافق در نوع تربیت زوجین در این مرحله متمرکز بر موضوعات فرزندپروری

های عمده تعارض زوجین رضایتمند بیان کردند که بود.فرزند، تعارض والدین و فرزند

گزارش دادند زوجینی که صاحب فرزند شدند شده بودند.مرحله حل مرحله قبل در این

اند که مطالعات دیگر نشان داده ها در مورد تربیت فرزندشان بود.های جدید آنکه تعارض

پروری استاز گذر به مرحله والد شدن، فرزندهای تعارض بعد ترین حوزهیکی از مهم

.(4931و نیلی، 1492، 2و یاسین ؛ دیلدار، سیتوات2111، 4کار)

موضوعی ،طور که قبالً ذکر شد تعارض در روابط مهم همچون ازدواجهمان

اجتناب است اما آنچه دانستن آن مهم است این است که چطور زوجین رضایتمند غیرقابل

تعارض بین ها بر رویکنند. بیشتر پژوهشصورت سازنده حل میشان را بههایتعارض

. همچنان که ما در اول این مطالعه ذکر کردیم منطبق با نقش مهم دانزوجین تمرکز کرده

ای که و راهبردهای سازنده هاخانواده در ایران، تعارض بین زوجین و همچنین خانواده

گیرند، مورد کاوش قرار گرفت. این زوجین رضایتمند برای حل این تعارض به کار می

ری، جبران، وشوهری، سازگامنظومه زنسازی، حمایت از همسر و راهبردها شامل روشن

سازی در رفع روشنبخشی و استفاده از منابع حمایتی است. افزایش استقالل، آرام

بی تفاهمات میان زوجین و خانواده به خصوص در ابتدای ازدواج که پایه اعتماد به خوسوء

1. Carr

2. Dildar, Sitwat, and Yasin

Page 20: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 43

تواند دارد می هایشان وجودتفاهم میان زوجین و خانوادهتحکیم نیافته است و زمینه سوء

ویی ها وارد حریم زناشهایی که خانوادهبسیار مؤثر باشد. زوجین بیان نمودند که در زمان

این رو به مرور تعارض و از کردندن در خطر بود از یکدیگر حمایت میشاشده و منظومه

ین زوج ها مشهود است کاهش یافت.ن این زوجین همانطور که در یافتهها در میابا خانواده

شان بود که در این راهبرد سعی نمودند که بیان نمودند که سازگاری از دیگر راهبردهای

اش را بپذیرند و انتظارات خود را کاهش دهند و و خطاهای همسر و خانوادهبرخی نواقص

و عذرخواهی یید خطا و اشتباهناشویی خود تعادل را حفظ کنند. تأاز این طریق در سیستم ز

راهبرد ،افزایش استقالل ها کمک نمود.راهبردهایی بود که در حل تعارض از جمله دیگر

ها و در جهت استقالل بیشتر از خانوادهدیگری برای حل مسئله بود که در بردارنده تالش

های مطالعات . این نتایج با یافتهگرددزن و شوهری می سیستمدوستان است که منجر به بقاء

؛ ساروخانی 4931)کریمی ثانی و احیائی، شده است همسو استدیگری که در ایران انجام

کردن همسر و خودشان بخشی به منظور آرام(. زوجین از راهبرد آرام4934، قاسمیو

طبعی، تمرکز بر نکات مثبت همسر،گفتگوی ها از شوخکردند، در این راستا آناستفاده می

آرام و منطقی استفاده کردند تا فضا را برای حل تعارض سازنده و در نتیجه کاهش تنش

اکی از آن است که که ح( 2114) و گاتمن 4های درایورآماده سازند. این نتایج با یافته

شویی را به صورت بات زناتواند رضایت و ثطبعی در موقعیت تعارض میاستفاده از شوخ

ای برای حل ت. زوجین رضایتمند به طور سازندهبینی کند همخوان اسموفق پیش

، هاها، دوستان، خویشان، متخصصان، کتابان از منابع حمایتی نظیر خانوادههایشتعارض

شان نبودند، های که خودشان قادر به حل تعارضهایها و خدا باالخص در زمانسایتوب

کننده منابع حمایت تعارض، ایجاد عالوه برنقش داشتن درها در خانوادهردند. کاستفاده می

و لحاظ مالی و کمک کردن در بزرگ کردن فرزند نیز بودند؛ باألخص حمایت از

گرفت.ها انجام میکارهای روزانه خانه برای زوجین رضایتمند دو شغله، از سوی خانواده

ود دریافتند ها در پژوهش خ( بود،آن2111) 2و لندرزاین یافته همسو با یافته پژوهش دهل

1. Driver

2. Dehle, and Landers

Page 21: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

43 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

تواند منجر به حل موفق مسائل زناشویی گردد و زوجین دارای که حمایت اجتماعی می

4کانری و استفورد یمطالعه حمایت اجتماعی از رضایتمندی زناشویی باالتری برخوردارند.

این از نتایج این مطالعه داشته است. نیز به صورت کلی نتایجی مشابه با تعدادی (4334)

اتخاذ) گراییهایی برای حفظ رابطه مطرح کرده است که عبارتند از: مثبتراهبرد تحقیق

حداقل به نیز و یکدیگر از حمایت و امید و خوشحالی ابراز مثل رابطه به مثبت رویکردی

و اطمینان ،(رابطه مورد در مستقیم گفتگوی) گشودگی ،(آلودخصم و منفی تعابیر رساندن

از استفاده) اجتماعی هایشبکه ،(همسر به تعهد و عشق پذیرش، بر تأکید) دادن دلگرمی

وظایف تقسیم و( رابطه تثبیت برای اجتماعی هایشبکه اعضای دیگر و دوستان خانواده،

. در نهایت (اوست عهده بر که هاییمسؤولیت از فرد رضایت و وظایف انجام بر تأکید)

دهای مذکور در زمانهای توان بیان کرد که زوجین در این پژوهش با استفاده از راهبرمی

های خود پرداخته و فضا را برای ای به حل تعارضسخت و پرتعارض، به صورت سازنده

ارتقاء رضایتمندی زناشویی فراهم ساختند.

گیرینتیجه

ارضات زناشویی در مراحل تعشناسایی توان گفت کههای این تحقیق میبا توجه به یافته

مداخالت پیشگیرانه و درمانی و درمانگران را در راستای طراحی د محققانتوانمختلف می

تواند در مباحث. همچنین راهبردهای حل تعارض مؤثر مییاری نمایدمتناسب با هر مرحله

در تحقیق های بدست آمدهاشند. در نهایت با توجه به یافتهثر بآموزشی و زوج درمانی مؤ

نظر داشتن توان بیان داشت که متخصصان و مسئولین بهتر است عالوه بر در حاضر می

ها مورد ها و نحوه حل آندر ارتباط با تعارض های اصلی راواحد زوجی نقش خانواده

توجه قرار دهند.

1. Stafford, and Canary

Page 22: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 33

منابع هایضتعار رابطه از مفهومی طرحی ارائه(. 4939)سمعیلی، معصومه و دهدست، کوثر ا

فصلنامه ازدواج(. از رضایت زناشویی)پس ازدواج( با از نامزدی )پیش دوران .411-422، (9)4 مشاوره و روان درمانی خانواده،

گروهی آموزش اثربخشی(. 4932) سیمین. حسینیان، و یوسف امینی، محمد؛ امینی،

( برTA) متقابل ارتباط تحلیل رویکرد از استفاده با زوجین ارتباطی هایمهارت

-411(، 9)9 ،خانواده درمانیروان و مشاوره فصلنامه. زناشویی تعارضات کاهش

922 .

. بررسی رابطه بین میزان (4996) .مریم ،فاتحی زاده و فاطمه ،بهرامی ؛ایمانه، افخمی

-442، (3)9 ،پژوهیخانواده .بخشودگی و تعارض زناشویی زوجین در استان یزد

494.

ازی بر ( . تاثیر آموزش غنی س4992فاتحی زاده، مریم ؛ بهرامی، فاطمه.)اولیاء، نرگس؛

4، های نوین تربیتی دانشگاه الزهرامجله اندیشه ها.افزایش رضایت زناشویی زوج

.3-91، (2و4)

. تعارضات زناشویی (4934.)حاجی حیدری زهرا، اسمعیلی معصومه، طالبی ابوتراب

. مجله تحقیقات کیفی در طالق: یک مطالعه کیفیزوجین فاقد فرزند در آستانه .24-42،(4) 4 ،علوم سالمت

اثر بخشی (. 4999.)علی ،دالور؛ شکوه ،نوابی نژاد ؛باقر ،ثنایی ذاکر ؛حسن ،حیدری

مجله ( بر کاهش تعارضات زناشویی.CCPگفتگوی موثر )برنامه ارتباط زوج ها .41-24(، 44)4، اندیشه و رفتار

فصلنامه های تعارض در خانواده.(. مطالعه کیفی علت2146) .اصلی ،اسالمی و ، نادررازقی .19-22،(92)41 ،فرهنگی تربیتی زنان و خانواده

Page 23: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

34 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

زندگی کیفیت برای پیشنهادی مدل ارائه (.4931کریمی ثانی، پرویز و احیائی، کبری.)

تبریز. زوجین بین در ازدواج از قبل کننده بینیپیش عوامل اساس بر زناشویی

.64-94(،49)4، فصلنامه زن و مطالعات خانواده

افزایش بر مؤثر عوامل جامعه شناختی بررسی(. 4934ساروخانی، باقر و قاسمی، علیرضا.)

، فصلنامه فرهنگی تربیتی زنان و خانوادهکرمانشاه. شهرستان در توافقی طالق

2(24)

تحلیل جامعه شناختی تعارضات (.4992.)سیروس ،فخراییو سیدمحمد ،منصوریان کریم

.21-449(،4)2، مجله تحقیقات زنان .همسران در خانواده های شهر شیراز

یمطالعه(. 4939) سنگده، جواد. خدادادی سمیرا و کوچی، مرادی زاده،فرشاد؛ محسن

مجلهازدواج. از راضی زنان دیدگاه از) ازدواج از رضایت دالیل پدیدارشناختی .2-96(، 91)61، زنان راهبردی مطالعات

عوامل کیفی (. مطالعه4931) عارفی، مختار. ومحمد علی نظری، فرشاد؛ زاده، محسن

مطالعات مجلهکرمانشاه(. شهر موردی مطالعه) طالق به اقدام و زناشویی نارضایتی

.2-42(، 96)19 ،زنان راهبردی

یهاهمبسته برخی(. مطالعه 4934) .فاطمه سیده موسوی و راضیه سرخی، ده نصیری

رویش. فصلنامه اصفهان شهر متأهل زنان در زناشویی رضایت و جنسی رضایت .491-412(، 2)4 ،روانشناسی

بدون و فرزنددار زوجین بین در زناشویی رضایت ی مقایسه(. 4931)آ.نیلی، پانته

زاد (. دانشگاه آخانواده روانشناسی)روانشناسی ملی همایش دومین. فرزند

اسالمی مرودشت.

Ahha, I. (1998). Culture and communication: styles of handling

interpersonal conflicts in the Koreans and Americans. Doctoral

dissertation. University of Minnesota.

Canary, D. J.; Cupach, W. R. and Messman, S. J. (1995). Relationship

conflict. Sage Publications, Incorporated.

Cavanagh, S. (1997). Content analysis: concepts, methods and applications.

Nurse Researcher; 4(3), 5–16.

Page 24: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 32

Carr, A. (2000). Family therapy: Concepts, process and practice. New York:

Wiley.

Carr, D., Freedman, V. A., Cornman, J. C., and Schwarz, N. (2014). Happy

marriage, happy life? Marital quality and subjective well-being in later

life. Journal of Marriage and Family, 76(5), 930–948.

Chapman, A. R. and Cattaneo, L. B. (2013). American Muslim marital

quality: A preliminary investigation. Journal of Muslim Mental

Health, 7(2), 1-24.

Daneshpour, M. (2009). Couple therapy with Muslims: challenges and

opportunities, in M. Rastogi, & V. (Eds.), Multicultural Couple

Therapy. Sage Publication, Inc.

Dehle, C. and Landers, JE. (2005). You can't always get what you want, but

can you get what you need?Personality traits and social support in

marriage. Journal of social and clinical Psychology, 24(7), 1051-1076.

Dew, J. (2009). Bank on it: Thrifty couples are the happiest. In W. B.

Wilcox (Ed.), The state of our unions. Charlottesville, VA: The

National Marriage Project.

Dildar, S.; Sitwat, A. and Yasin, S. (2013). Intimate enemies: Marital

conflicts and conflict resolution styles in dissatisfied married

couples. Middle-East Journal of Scientific Research, 15(10), 1433-

1439.

Driver, J. L. and Gottman, J. M. (2004). Daily marital interactions and

positive affect during marital conflict among newlywed

couples. Family process, 43(3), 301-314.

Gabrielidis, C.; Stephan, W. G.; Ybarra, O.; Pearson, V. M. D. S. and

Villareal, L. (1997). Preferred styles of conflict resolution Mexico and

the United States.Journal of Cross-Cultural Psychology, 28(6), 661-

677.

Gottman, J. M. and Levenson, R. W. (2000). The timing of divorce:

predicting when a couple will divorce over a 14‐year period. Journal

of Marriage and Family, 62(3), 737-745.

Greeff, A.P. and De Bruyne, A.T. (2000). Conflict management style and

marital satisfaction. Journal of Sex &Marital Therapy, 26(4), 321-334.

Hatami Varzaneh, A., Esmaeily, M., Farahbakhsh, K. and Borjali, A.

(2016). A theoretical framework of divorcing couples experience.

Journal of Research & Health; 6(3), 362- 372.

Heavey, C. L.; Christensen, A and Malamuth, N. M. (1995). The

longitudinal impact of demand and withdrawal during marital

conflict. Journal of consulting and clinical psychology, 63(5), 797-

801.

Page 25: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

33 تمندیرضا نیزوج در آن حل یهایاستراتژ و تعارض یهاطهیح

Heller, D., Watson, D., and Ilies, R. (2004). The role of person versus

situation in life satisfaction: a critical examination. Psychological

Bulletin, 130(4), 574-600.

Hsieh, H.F., and Shannon, S.E. (2005). Three approaches to qualitative

content analysis. Qualitative health research, 15(9), 1277-1288.

Kaid, L. L.; Johnston, A. and Hale, K. (1989). Mass media and political

disapprobation. Political Communication Review; 14(2), 51-72.

Kurdek, L. A. (1994). Areas of conflict for gay, lesbian, and heterosexual

couples: What couples argue about influences relationship

satisfaction. Journal of Marriage and the Family, 56(4), 923-934.

Lincoln, Y.S. and Guba, E.G. (1985). Naturalistic Inquiry. Sage Publications

Inc., Newbury Park, London, New Delhi.

Mackey, R. A.; Diemer, M. A. and O'Brien, B. A. (2000). Conflict-

management styles of spouses in lasting marriages. Psychotherapy:

Theory, Research, Practice, Training, 37(2), 134-148.

Macfarlane, J. (2012). Islamic Divorce in North America: A Shari'a Path in a

Secular Society. Oxford University Press.

Mahoney, A. (2005). Religion and conflict in marital and parent-child

relationship. Journal of Social Issues, 61(4), 689-706.

Marshall, J. P. and Skogrand, L. (2004). Newlywed debt: The anti-dowry.

The Forum for Family & Consumer Issues, 9(1), 1-6.

Nimtz, Mark A.(2011).satisfaction and contributing factors in satisfying

long-term marriage: a phenomenological study. Doctoral dissertation,

ProQuest Dissertations and Theses, Liberty University. Peleg, O. (2008). The relation between differentiation of self and marital

satisfaction: What can be learned from married people over the course

of life? American Journal of Family Therapy, 36(5), 388-401.

Sandelowski, M. (1994). Focus on qualitative methods. The use of quotes in

qualitative research. Research in nursing & health, 17(6), 479-482.

Stafford, L. and Canary, D. J. (1991). Maintenance strategies and romantic

relationship type, gender and relational characteristics. Journal of

Social and Personal relationships, 8(2), 217-242.

Spanier, G. B., and Lewis, R. A. (1980). Marital quality: A review of the

seventies. Journal of Marriage and the Family,42(4), 825-839.

Stanley, S. M.; Markman, H. J. and Whitton, S. W. (2002). Communication,

conflict, and commitment: Insights on the foundations of relationship

success from a national survey. Family process, 41(4), 659-675.

Sternberg, R. J. and Dobson, D. M. (1987). Resolving interpersonal

conflicts: An analysis of stylistic consistency. Journal of Personality

and social Psychology, 52(4), 794-812.

Triandis, H. C. (1989). The self and social behavior in differing cultural

contexts. Psychological review, 96(3), 506-520.

Page 26: دنمتیاضر نیجو رد نآ لح یاهیژتاتسا و ضراعت یاههطیحqccpc.atu.ac.ir/article_4425_fac627ec37e750599633952f12f...33 دنمتیاضر نیجوز

4334 زمستان، 24فصلنامة فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال ششم، شمارة 34

Triandis, H. C.; Bontempo, R.; Villareal, M. J.; Asai, M. and Lucca, N.

(1988). Individualism and collectivism: Cross-cultural perspectives on

self-ingroup relationships. Journal of personality and Social

Psychology, 54(2), 323-338.

VandenBos, G. R. (2007). APA dictionary of psychology. American

Psychological Association