33-59، صفحات 97 زمستان، 3ی م، شمارههفتی فرهنگی، دوره -ی اجتماعیی مطالعات توسعهنامهفصل

جویان: با تأکید بر مضامین ساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

ها)مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه تبریز(نویسیها و صندلیدیوارنویسی 2ینگجه دوستینار دت، س1زادهمحمد عباس

چکیده

رود که هایی به کار میوندالیسم گرافیکی یکی از انواع وندالیسم است که برای اشاره به دیوارنویسی

و به تخریب آوردیهای عمومی و به طور کلی مبلمان شهری را به شکلی زشت در ممعابر و مکان

ساز وندالیسم هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل زمینهشود. ای عمومی یا خصوصی منجر میهمکان

ها و روش پژوهش، روش کیفی با تأکید بر نویسیها و صندلیگرافیکی با تأکید بر مضامین دیوارنویسی

بودند. تبریز جویان دانشگاهنفر از دانش 22کنندگان این پژوهش بنیاد بود. مشارکتداده یرویکرد نظریه

گردآوری بودن اطالعات فردی وقت قبلی و با تأکید بر محرمانه روش مصاحبه با تعیین ها با استفاده ازداده

های مصاحبه تحلیل ، داده3تر استراوس و کوربینمند و تحلیلیهای نظامدر این پژوهش با تأکید بر رویهشد.

دقیق موازی، کنترل اعضا و خودبازبینی محقق احراز های کسب اطالعات و اعتبار تحقیق از طریق روش

درونی، احساس ناکامی یشدگی، احساس عدم تعلق، تخلیهها نشان داد که عوامل فردی )عادیشد. یافته

ترین عوامل ارتکاب مهماز گو( وعمومی گفت یمنزلتی( و عوامل ساختاری )یادگیری اجتماعی، نبود حوزه

مرکزی شناسایی شد. یو احساس عدم تعلق به عنوان هسته هستندوندالیسم گرافیکی

.جویان، دانش6، احساس عدم تعلق5بنیادداده ی، نظریه4وندالیسم گرافیکی های کلیدی:واژه

M.abbaszadeh2014@gmail.com مسئول( ی)نویسنده دانشگاه تبریز ،شناسیجامعهدانشیار 1

Dindoust.sattar@yahoo.com دانشگاه تبریز شناسی،جامعه ارشددانشجوی کارشناسی 2

3 Strauss & Corbin 4 Graphic Vandalism 5 Grounded Theory 6 Feeling of lack belong

22/09/1397اریخ پذیرش: ت 24/02/1397تاریخ دریافت:

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................34

لهأمس مقدمه و بیان یدر حوزه. (1390:159)فتحی و محمدی،تگرفته شده اس 2«وندال»از واژه 1«وندالیسم»

، وندالیسم 3اند. فرهنگ لغت آکسفوردهای متعددی تعریف کردهم را به گونهشناسی، وندالیسجامعه

کند. را به معنای اقدام شامل تخریب عمدی یا خسارت به اموال عمومی یا خصوصی تعریف می

رساندن به اموال متعلق به افراد دیگر یا هر نوع نیز وندالیسم را جرم آسیب 4فرهنگ لغت کمبریج

های مکتب چیز مفیدی باشد. فرهنگ واژه یتواند مخرب یا از بین برندهکه میداند فعالیتی می

صی به محو آثار هنری یا ـل شخمایـت»دالیسم را ـ( ون1376) 5ری و ادبیـسیاسی، فلسفی، هن

تعریف کرده است. « دارای ارزش هستند و چیزهایی که اصوالً هاکردن آنخراب

کردن ریختخصوصی از طریق بی یا کردن اموال عمومی( وندالیسم را خراب1973)6برت الند

شمارد: شکستن گونه برمیهای وندالیسم را اینکند. او نمونهتعریف می هاکردن آنیا ناقص

کردن متعلقات مدرسه نظیر میزها، به سرقت بردن، از بین بردن مدارک مدرسه، ناقصهاپنجره

کردن ها، خرابها در پارکها و بوتهلها، از بین بردن گکردن تایرعالئم راهنمایی و رانندگی، پنچر

، استفاده از اسپری رنگ یا ابزارهای هاناکردن تسهیالت رستورهای عمومی، پارهشوییدست

(. 271-1383:2فاطمه،های شهر)مقصودی و بنینگارش روی دیوارها و ساختمان

اموال بدون یب سهوی یا مغرضانهوندالیسم به معنای تخری ،و همکارانش 7از نظر کسرلی

وندالیسم »یک نوع از وندالیسم که از آن با عنوان (.1389:92است)دغاقله و کلهر، مالک آن یاجازه

ای دارد و شامل یادداشتدر جامعه ما نسبت به سایر انواع آن شیوع گسترده شود،یم ادی 8«گرافیتی

های مکان رویها، و نوشتن یادگاری بر س، دانشگاه، دیوارها، مداروسایل نقلیه عمومینویسی در

1 Vandalism

هجوم اسپانیا به و همواره زیستندمی میالدی پنجم قرن در که است واسال -ژرمن اقوام از قومی نام اصل در (Vandalوندال ) 2

اعتراض حالت با مختلف لیدال به که شودمی اطالق کسانی وندال به اصطالح امروزه، کردند. امامی تصرف را جاآن و آوردندمی

.شوند تخلیه روانی تا زنندمی تخریب به دست

3 Oxford English Dictionary 4 Cambridge Advanced Learner's Dictionary 5 Dictionary school of political, philosophical, artistic and literary 6 Bertland 7 Casserly

های عمومی را به رود که معابر و مکانهایی به کار میبرای اشاره به دیوارنویسی Graffiti Vandalismدر زبان التین اصطالح

شود.های عمومی یا خصوصی منجر میآورد و به تخریب مکانت درمیشکلی زش

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

35...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

ن و درختا یهای تلفن و حکاکی بر روی تنهباستانی و تاریخی و نگارش در آسانسورها، کیوسک

(. 1392:526ی و دیگران،ل)بالهاستها در محوطه پارکنیمکت

ای گستردهخصوص در جوامع مدرن ظهور و بروز یسم به عنوان یک آسیب اجتماعی بهوندال

ها حاکی از آن است که یافته است. در جوامعی که نظام ثبت اطالعات دقیق و منظمی دارند، یافته

شود و هر ساله ای از این اقدامات میهای مختلف جامعه متحمل خسارات گستردهساالنه بخش

اند. از وارد کردهها آسیب ها به آنشود که وندالها دالر صرف تعمیر و جایگزینی اشیایی میمیلیون

وندالیسم در ابعاد یلهأیافتن مساهمیت یدهنده مطالعات و تجربیات کارشناسی، نشان گر،ید یسو

آماری مرکز آمار کشور، تعداد ینامهشده در سالطبق آمار منتشرمختلف در جامعه ایران است.

مورد 599953غ بر ، بال1380-89های طی سال ،موضوع تخریب های مختومه بر حسبپرونده

بندی دسته زیباسازی شهری، آمار ی(. در حوزه1380-89های )مرکز آمار ایران؛ سالبوده است

کردن و ترمیم رای پاکمیلیارد تومان ب 2، حدود 87ولی تنها در سال ؛شده مشخصی وجود ندارد

ترمیم رای ان بممیلیون تو 300کردن دیوارها و خطیهای ناشی از شعارنویسی و خطخسارت

از زیها نحوزه گریدر د هاافتهی(. 1391:187)میرفردی و دیگران،مبلمان شهری هزینه شده است

رینظ یوارد آمده به مبلمان دانشگاه یهابیها، آسهواداران فوتبال در ورزشگاه یهاجمله خشونت

یبر رو یسینوادداشتیها، خانهبکتا یهاها در قفسهآن دمانیها و برهم زدن چکتاب یسینوهیحاش

و یابعاد جد رانیدر ا سمیشدت و وسعت وندال کهها، نشان از آن دارند کالس واریو د هامکتین

(.89-1389:90دارد)دغاقله و کلهر، یقابل توجه

با واکاوی مطالعات پیشین مالحظه شد که وندالیسم و از جمله آن وندالیسم گرافیکی در

ر تنوع و کند و روز به روز بتری پیدا میچون کشور ما، اهمیت بیشای کشورهای در حال توسعه

(. 1391:209)حیدری و پارسامهر،شودمیزان آن افزوده می

های برتر کشور، بر اساس مشاهدات، رفتارهای در دانشگاه تبریز نیز به عنوان یکی از دانشگاه

در ال جدید رو به افزایش است. های اخیر به اشکگرانه همواره وجود داشته و در سالتخریب

شده های انجامنویسیارنویسی و صندلیحاضر، منظور از واندالیسم گرافیکی شامل دیو پژوهش

ها، میز اساتید و ها، نیمکتجویان و به طور کلی هر نوع نگارش بر روی صندلیتوسط دانش

وندالیسم سازنهیعوامل زم یبررس ،پژوهش حاضر یهدف اصل لذا، دیوارهای کالس است.

.باشدمی زیدانشگاه تبر انیجودانش انیدر م گرافیکی

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................36

پژوهش یپیشینه

داخلی

عوامل اثرگذار بر یشناختجامعه لیتحل»( پژوهشی را با عنوان 1394)بخارایی و شربتیان

زانیاز نظر م کهاست از آن ینتایج حاکشهر مشهد انجام دادند. در کالن« یستیوندال یرفتارها

شهروندان وندال و نیدر ب یو رضایت از خدمات شهر یخانوادگ ینابسامان ،یشهروند تعلق

در بعد یستیوندال یرفتارها زانیدارد. این تفاوت از نظر م وجودی تفاوت معنادار روندالیغ

.باالست نیانگیم اختالف، در بعد شدت رفتار یاست؛ ول یکم نیانگیگرایش به رفتار با اختالف م

به رفتارهای شیعلل گرا یابیو ارز یبررس»( در تحقیقی با عنوان 1393)سینیخاکپور و ح

در جهت مقابله با رفتارهای ییکارهاراه یارائه، با هدف «های شهریطیدر مح یستیوندال

جی. براساس نتاندپرداخت یستیوندال رفتارهای به شیعلل گرا یابیو ارز یبه بررس ی،ستیوندال

بندی میتقس کیکه در استگوناگون اریبس ،سمیوندال یکنندهجادیعوامل اآنان، قیتحق حاصل از

تأهل، تیوضع جنس، سن وی)فردی و خانوادگ اتیخصوص ها را به سه عاملتوان آنیم یکل

در ینبود عدالت اجتماع)و اقتصادی جامعه یاجتماع طیشرا (،اشتغال فرد تیوضع التیتحص

تراکم نظیر ی)طیعوامل محچنین هم ( وتفریحیبود امکانات و کم شهری خدمات و امکانات عیتوز

( اشاره کرد.طینامناسب مح یو طراح تیجمع ادیز

بر رگذاریتأث یعوامل اجتماع»( نیز پژوهشی را در شهر یاسوج با عنوان 1393)راسخ و عباسی

های افتهند. یانجام داد« (اسوجیشهر یرستانی)مطالعه موردی: دانش آموزان دب به خرابکاری شیگرا

یب ،ینسب تیمحروم ،اقتصادی -یاجتماع گاهیپا ت،یجنس رهاییمتغ که نشان داد آنان پژوهش

و از یقدرتیب احساس ،یاحساس انزوای اجتماع شتن،یهنجاری، احساس تنفر از خو

.دارند یستیبه رفتار وندال شیرابطه معناداری با گرا ،یگانگیخودب

لیدر دانشگاه؛ تحل یتیگراف سمیوندال یبررس» قیقی با عنوان( در تح1392)باللی و همکاران

محتوای مطالب لیو تحل یبررسبه « و آزاد همدان نایس یدانشگاه بوعل هایوارنوشتهیمحتوای د

پرداختند. در این همدان شهری و آزاد اسالم نایس یهای بوعلدانشگاه وارهاییروی دشده درج

سینا های دو دانشگاه بوعلیمستندات آن شامل دیوارنوشتهشد و از روش اسنادی بهره برده مطالعه

های در اولویت «تقلب»و « ادگاریینوشتن » دهد کهینشان م هاآن یهمطالعو آزاد همدان است.

نیز در «مطالب عاشقانه»و « یهنجارهای قوم»اند. اول وندالیسم گرافیتی در دو دانشگاه مذکور بوده

شتند. مراتب بعدی قرار دا

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

37...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

یبه رشته« گرافیتی از منظر فرهنگ بصری شهری»ای را با عنوان ( مقاله1391)پورمحسن

تحریر درآورده و گرافیتی را از منظر فرهنگ بصری مورد توجه قرار داده است. به اعتقاد ایشان،

ر آثار گرافیتی اغلب دهای مختلف است. گروه یهابرای بیان عقاید و دیدگاه راهیگرافیتی

شوند و در شهرهایمانند تهران، مشهد، تبریز و شیراز انجام می شهرهای بزرگ و پرجمعیتی

کافی از گرافیتی و اماکن مربوط به شود. اطالعاتهای جدی گرافیتی دیده نمیتر فعالیتکوچک

قرار علمی یههای سنی در ایران مورد مطالعهگرافیتی با گرو ارتباط آن در دست نیست؛ زیرا

است. گرفتهن

دانش انیم در یستیعوامل مؤثر بر رفتار وندال»( تحقیقی را با عنوان 1391)اننبوی و همکار

یبرخ نییو تع ییشناساانجام دادند که هدف از انجام آن، « اهواز شهرستان آموزان مقطع متوسطه

-منطقه یمتوسطه آموزان دختر و پسر مقطعدانش انیدر م یستیوندال رفتارهای عوامل مؤثر بر بروز

رهاییتمام متغ انیم ت،یجنس جز به که دهدینشان م جینتا. کوت عبداهلل شهر اهواز است ی

.رابطه وجود دارد سمیشده با وندالذکر

شهرنشینی، بیگانگی اجتماعی و »ای جامع که با عنوان ( در مقاله1390)فتحی و محمدی

جوانان در شهر و تأثیر بیگانگی ار وندالیستی و با هدف شناخت رفت« رفتارهای وندالیستی جوانان

پسران با توجه به آزادی عمل در به این نتیجه رسیدند که ،آن به رشته تحریر درآوردند اجتماعی بر

تر از دختران نگرش مردساالری جامعه به پسران، بیش چنینشهری و هم یفضای اجتماعی جامعه

پردازند. یگر منه و ویرانیاگرابه رفتارهای تخریب

های تحلیل محتوای دیوارنویسی»ای را با عنوان ( مطالعه1383)فاطمهمقصودی و بنی

در شهر کرمان انجام دادند. هدف از انجام این « های درس دانشگاه شهید باهنر کرمانکالس

های دانشگاه شهید باهنر کرمان وشده بر روی دیوار کالس، بررسی و شناسایی مطالب درجمطالعه

ترین مطالب و های این پژوهش نشان داد که بیشها بوده است. یافتهتحلیل محتوای این نوشته

ها و اعداد شده، شامل محتوای اجتماعی، اشکال و تصاویر، اسامی، مطالب التین، تاریخمفاهیم درج

شد. باپزشکی موجود می یترین آن در دانشکدهفنی و مهندسی مشاهده شده و کم یدر دانشکده

ترین فراوانی را به خود اختصاص داده ، بیش«عشق»چنین از بین تمام مفاهیم ادبی و اجتماعی، هم

است.

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................38

خارجی

« گری: از کودکی به نوجوانیمنشأ خراب»( در تحقیقی با عنوان 2015)و همکاران 1وروبیوا

جایی که ت. از آنکارانه در افزایش سن فرزندان اسنشان دادند که مکانیسم تشکیل رفتار خراب

روابط یدارد، طبیعتاً تعامل کودک با محیط اطرافش به وسیلهساالن ای با بزرگکودک روابط ویژه

کارانه اعمال خراباز شود. هنگامی که کودک در سنین قبل از مدرسه والدین مشخص می -فرزند

یا احساسات ، با یک طغیان هیجانیشودمیمنع نسبت به دیگران و اموال آنان انجام

خود از عوامل یکنترل بیش از حد به نوبهدر واقع، . بینده انتقام( تعلیم میآمیزی، میل بمنفی)رشک

یافتن فرزندان به رفتار انحرافی است که به عنوان یک استراتژی از سوی کودک برای رفع سوق

.شودنیازهای فوری اتخاذ می

گری در مدارس خراب نویسدمی« گریرل خرابکنت»( در تحقیقی با عنوان 2015)2گلدشتاین

های مالی، اجتماعی و ایاالت متحده یک واقعیت پرهزینه و مداوم زندگی آموزشی است. هزینه

گیری و بنابراین برای پیش ؛محسوس است کامالً کارانه در عصر حاضرآموزشی رفتارهای خراب

.کاهش آن باید بیش از حد تالش کرد

ای ماهیت، علل و اثرات خشونت مدرسه»ای با عنوان ( در مقاله2013)3مبانلسون نکنتسا و شو

-به این نتیجه رسیدند که آفریقای جنوبی به طور اعم یک جامعه« های آفریقای جنوبیدر دبیرستان

و انضباطی، عدم تحملگرایی(، سرقت، بیگری)تخریبآمیز است و قلدری، خرابخشونت ی

یقای جنوبی به طور اخص رایج بوده است. عالوه بر این، مطالعه نشان تنبیه بدنی در مدارس آفر

رکز از دست دادن تم ،کرد ضعیف تحصیلیداد که خشونت در مدارس اثرات زیادی از جمله، عمل

و افسردگی را در پی دارد.

تعامل یوندالیسم گرافیکی: مطالعه»ای با عنوان ( در مقاله2013و همکاران) 4کیلیبرتا

های به آسیب« کارهای ضدگرافیتیدهنده با مصالح سنگ و آزمون برخی از راههای جالنکافشا

های کنند که آسیبجدی و غیرقابل جبران ناشی از وندالیسم گرافیکی در ایتالیا اشاره می

یکار مختلف از جمله؛ مطالعهایشان دو راه .کندشناختی نیز به اماکن عمومی شهری وارد میزیبایی

1 Vorobyeva 2 Goldstein 3 Nelson Ncontsa & Shumba 4 Cilibertoa

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

39...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

ایی برخی از چنین آزمایش اثربخشی و کارها و مواد سنگی و همیلی اثر متقابل افشانکتحل

های تزیینی در سطح شهر را های رنگ بر روی سنگبردن اثر اسپریمحصوالت تجاری در ازبین

.دانندحلی برای مقابله با این پدیده میبه عنوان راه

های دیواری و کارانه: قضاوت مؤثر از نقاشیهتصاویر بز»ای با عنوان ( در مقاله2012)1یانگ

یم ردهیهری مانند سیدنی استرالیا از جراهای دیواری در شکند که نقاشیمطرح می ،«هنر خیابانی

های سنگینی نیز برخوردار است و بر همین اساس ها محسوب شده و از جریمهنخست در محله

های های سنگین مربوط به نقاشیجریمه ادجانبه شامل؛ ایجاز طریق یک استراتژی سه دولت

شدن به حریم یش اختیارات شورای شهر برای واردو افزا یسدیواری، افزایش اختیارات پل

.شودهای دیواری و مقابله با این امر وارد عمل میخصوصی متخلفان به منظور از بین بردن نقاشی

ک ناهنجاری مجدد علیه محیط بیرون: ی»با عنوان را ای مقاله (2012)2دیارمید و داونینگمک

با بررسی زندگی و نگارش درآوردند یبه رشته« فرهنگ منحرفنویسندگان گرافیکی و خرده

های گفرهنهای دیواری در شهر انتاریو جنوبی در کانادا، به خردهنقاشی گروهی نویسندگان

آنان نیز برای ابراز مخالفت، شناسد و را به رسمیت نمی هاکنند که جامعه آنمنحرفی اشاره می

.کشندکاری بر روی دیوار به تصویر میاحساسات خود را در قالب نقاشی

نویسندگان گرافیکی به عنوان »نگارانه تحت عنوان ( در یک پژوهش قوم2012)3کامپوس

های نقاشی کند کهگونه استدالل میغال، اینهای دیواری در لیسبون پرتپیرامون نقاشی« ابرقهرمان

دیواری ممکن است به عنوان یک فرمول برای درک توانمندسازی جوانان به کار آید. جوانان از

یابند و این امر منجر به هایی که به آنان تحمیل شده است، رهایی مییک سری از محدودیت

.شودچند بعدی و ترویج خالقیت در آنان می یتوسعه

ها و نوشتهوس، در ارتباط با نقش مؤثر دیوارکامپ گرفته توسطهای انجامپیرو نتایج پژوهش

دیوارها، تفکیک میدان »ای با عنوان ( در مقاله2013)4های دیواری در پویایی جامعه، آبازهنقاشی

های نزدیک با اشاره به انقالب مصر و خیابان 5«های خیابان محمد محمودشهر قاهره و دیوارنوشته

1 Young 2 MacDiarmid & Downing 3 Campos 4 Abaza 5 Mohammed Mahmud

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................40

مود، به کارکرد مفید دیوارها برای رساندن صدای خاموش محمد مح مانندبه میدان التحریر

دهد. شهروندان توجه خاصی نشان می

پژوهشنظری چارچوب

های اجتماعی، وندالیسم کراراً به مفهوم داشتن نوعی شناسی انحرافات و آسیبدر جامعه

یخودخواسته بیمارگونه به کار رفته است که مبین تمایل به تخریب آگاهانه، ارادی و یروحیه

نظران و محققان آن اموال، تأسیسات و متعلقات عمومی است و باید توجه داشت که اغلب صاحب

(.830: 1395)کریمی،اندکاری جوانان به شمار آوردهجنایتی خرد و از انواع بزه یرا به مثابه

ع یک هدف عمده نظریات، تبیین واقعیت است. منظور از تبیین، توضیح دوباره علت وقو

و مهدی تر است )محسنی تبریزیواقعه و استنتاج آن، طبق قواعد منطقی قیاسی از قوانین کلی

(. 1381:46،رحتمی

های انحراف و علل آن را نه در درون فرد، بلکه در بیرون شناسی، ریشههای جامعهاهالی حوزه

جو وی و نظایر آن جستهای اجتماعی، نهادها، ساختارها و روابط اجتماعاز او و در واقعیت

کنند. می

را به مفهوم فقدان یهنجاریب 1میکالن، دورک یهایپردازهیخصوص، در سطح نظر نیدر ا

چه جامعه به و آن 3«یانتظارات جمع»و 2«یاهداف اجتماع» یفرد و جامعه درباره نیاجماع ب

به اهداف یا. هر جامعهبردیخود متصور شده است، به کار م یاعضا یبرا 4«رفتار یالگوها»عنوان

شده نسبت مقرر یمطابق با هنجارها یخود انتظار دارد که رفتار یو از اعضا دهدیم رزشا یخاص

منجر نه،یزم نیفرد و جامعه در ا نیفقدان اجماع ب م،ی. به نظر دورکندیبه هدف مورد نظر اتخاذ نما

مؤثر و کنترل یاخالق تیریه، مدو جامع گرددیم 5«یاقتدار اخالق» یجیتدر بتیبه محو و غ

یم اعتناینجار اجتماع بهبه ستمیمتقابالً به س زیو فرد ن دهدیالزم بر فرد را از دست م یجتماعا

کیآنوم طیرا وجود شرا یانحراف یعلت بروز رفتارها می(. در واقع دورک1382:26،یی)مرجاشود

. شده است یهنجاریدر آن فرد دچار ب که کندیعنوان م

Durkheim 1

2 Social Goals 3 Collective-Expectations 4 Patterns of behavior 5 Moral of mind

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

41...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

کنشوا که نددایم یهمبستگ یدارا ،فرصتها یبرانابر با غلبرا ا نومیکآ ضعیتو زین 1مرتن

فرصتهادر یبرانابر چه. آندشویم ننمایا مجر قالبدر ننااجو دنزدر غلبا ،فرصت انفقد به

ادستعدو ا یینااتودر وتتفا بر یمبتن فرصت صلا ،کندیم هجلو موجه توسعهیافته معاجورا در

به اهداف یابیمشروع دست یهامرتن، نبود راه نی(. بنابرا1388:24،یمحمدیو عل یانی)شتسا

.داندیاعمال نامشروع م یافراد به سو افتنینابرابر را علت سوق

،رو، افراد کج2پدیدارشناختی متزا و سایکز یهای خرد، طبق نظریهپردازیدر سطح نظریه

بلکه هنجارهای جامعه را خنثی کرده و به توجیه موقعیت ؛کنندمیاخالق متداول در جوامع را رد ن

(. 533-:1392پردازند)باللی و دیگران،خود می

کند که تمرکز بر لذت درونی به عنوان یک عامل اصلی عنوان می 3در بیانی مشابه گلداشتاین

ه است)دغاقله و در اقدامات وندالیستی در چارچوب وندالیسم معطوف به نوجوانان قابل استفاد

(. 1389:131کلهر،

یخانواده"از آن با عنوان 4وجود روابط ضعیف و غیر عاطفی در میان اعضای خانواده که گود

کارانه را رقم بزند. به عبارت دیگر در شرایطی که تواند اعمال بزهبرد نیز مینام می 5"توخالی

آورد که انتظار تی آنومیک را به وجود میاعضای خانواده از حمایت یکدیگر محروم هستند، موقعی

تی بزنند)میرفردی و دیگران،ـای خانواده دست به اعمال وندالیسـرایط اعضـرود در این شمی

نکردن عمل یگود بر این باور است که گرایش به رفتارهای وندالیستی، نتیجه (.1391:190

ن علت فرزندان به سوی اعمال ـهمیت. به ـرزندان اسـف خود در قبال فـها به وظایخانواده

کنند. کارانه گرایش پیدا میخراب

کند که بر اثر پیروی از رفتارهای فرهنگی پایین استدالل می یفرهنگ طبقه یدر نظریه 6میلر

پایین است، خود به خود از برخی یعناصر اصلی الگوی کلی فرهنگ طبقه یکه در بردارنده

آید. در عمل، این انحراف به صور و اشکال متفاوتی ظاهر وجود می هنجارهای قانونی انحراف به

کار، مخالف فرهنگ غالب فرهنگ بزهها کسب وجهه و شهرت است؛ زیرا خردهشود و هدف آنمی

(.1391:213)حیدری و پارسامهر،کندمیمتوسط است؛ عمل یکه فرهنگ طبقه

1 Merton 2 Matza & Sykes 3 Goldstein 4 Good 5 Hollow Family 6 Miller

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................42

شود که هر و به همان روشی یاد گرفته می ، معتقد است رفتار انحرافی ذاتی نیست1ساترلند

یند یادگیری، معاشران فرد قواعد حقوقی را به عنوان امور آشود. در فرفتار دیگری آموخته میر

گیرد)فاطمی و دیگران، کنند و فرد این تعاریف را از آنان فرا میمناسب یا نامناسب تعریف می

دیگران آموخته یشدهسازی رفتارهای مشاهدهتار با مدلبر اساس این نظریه، رف (.39: 1395

(. 6-2،2004:7)رنر و شوک اسلکشودمی

دانند که توسط آن یندی میآ، انحراف را به عنوان فر3زنیپردازان برچسبدر تبیینی دیگر، نظریه

انحراف را بدیهی یبرچسب، مسأله یشوند دیگران را منحرف بخوانند. نظریهبرخی موفق می

داند. بلکه این نظریه بر روی معانی و تفاسیری که مردم به کند و آن را واقعیتی عینی نمییتلقی نم

سازند و تحمیل یند تعامل بین کسانی که قواعد را میآدهند، فراع مختلف رفتار نسبت میانو

(. 1392:74شود)علیوردی نیا،کنند متمرکز میکنند و کسانی که قواعد را نقض میمی

وندالیسم را مورد واکاوی قرار داده و یپردازان در دو سطح خرد و کالن، پدیدهنظریه

شناختی( و عوامل ساختاری )با اتخاذ رویکرد روان ترین علل بروز آن را عوامل فردی خردمهم

اند.شناختی(، عنوان کرده)با اتخاذ رویکرد جامعه کالن

پژوهش حاضر ،تجربی یی نظری و پیشینهدر بخش مبان شدهحال با در نظر گرفتن مطالب یاد

گویی به سؤاالت زیر است: درصدد پاسخ

اند؟جویان دانشگاه تبریز کدامساز وندالیسم گرافیکی در بین دانش. عوامل زمینه1

اند؟ها کدامها و دیوارنوشتهنوشتهترین مضامین صندلی. مهم2

اند؟جویان دانشگاه تبریز کدامدانش وندالیسم گرافیکی در بین یکننده. شرایط تسهیل3

ترین پیامدهای وندالیسم گرافیکی چیست؟. مهم4

اند؟کارهای مناسب در این زمینه کدامها و راه. استراتژی5

پژوهشروش

جویان دانشگاه ساز وندالیسم گرافیکی در میان دانشهدف تحقیق حاضر، بررسی عوامل زمینه

ها بود. نویسیها و صندلییوارنویسیتبریز با تأکید بر مضامین د

1 Sutherland 2 Renner & Shook Slack 3 Labeling

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

43...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

سازی هم ید. روش پژوهشی نظریهبهره گرفته ش 1بنیادسازی دادهدر این تحقیق از روش نظریه

در کتابی به 1967در سال 2های گلیزر و استراوسبنیاد را در ابتدا دو محقق آمریکایی به نامداده

هدف آن دو از ایجاد این روش آن بود که فی کردند.معر "بنیادسازی دادههم یاکتشاف نظریه"نام

شده، یگردآور یهامند از درون دادهنظام یکارهارا نظم و ترتیب بخشند و با راه یتحقیقات کیف

(.78-1385:9،ی)حسرتنظریه ایجاد کنند

استراوس و ینظر یکدگذار ها از روشمستخرج از مصاحبه یمتن یهاداده ریتفس یبرا

کیو تفک شیپاالی)محور یکدگذار(، میاستخراج مقوالت و مفاه)باز یکه شامل کدگذار 3نیکورب

یو کدگذار( و مقوالت میمفاه نیا انیباز و استخراج روابط م یآمده در کدگذاردستبه میمفاه

ریبا سا یبندهر دسته وندیپ حیو تشر تریدر سطح انتزاع یمحور یکدگذار یادامه)ینشیگز

نقل به مضمون و یمتمرکز ورا یندهایآباز با فر یکدگذار قیاست، استفاده شد. تلف( هاگروه

(.329-1392:40ک،ی)فلمتن کمک کند یمحتوا و معنا ترقیبه درک عم تواندیکردن متن مخالصه

یابی به کلی در دست یبعد از رسیدن به اشباع نظری )قاعدهافراد مورد مطالعه در این پژوهش،

جویان مقاطع کارشناسی، نفر از دانش 22مناسب پژوهش در روش گرندد تئوری(، یهحجم نمون

مند انتخاب گیری هدفکارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه تبریز بودند که با استفاده از روش نمونه

ها ثبت شده و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. در نهایت ها، دادهشدند. پس از اتمام مصاحبه

ساز آن شده و عوامل زمینه ین وندالیسم گرافیکی مشخصمراحل فوق، مضام یانجام کلیه پس از

به دست آمد. « احساس عدم تعلق»مرکزی نیز با عنوان یشناسایی شدند و هسته

های کسب اطالعات دقیق در تحقیق حاضر به منظور احراز اعتبارپذیری تحقیق از روش

(. تکنیک 1395:83زاده و دیگران،استفاده شد)عباس 6نی محققو خودبازبی 5، کنترل اعضا4موازی

ای و نتایج آن به های دادهتحلیل یکسب اطالعات دقیق موازی با استفاده نمایش و ارائه

چنین تواند به غنای قابلیت اعتبار بینجامد. همشود که این امر میمتخصصان مربوط انجام می

گویان جهت آگاهی از ای و نتایج آن به پاسخهای دادهتحلیل یتکنیک کنترل اعضا از طریق ارائه

یند آ. خود بازبینی محقق نیز در طی فرشودها احراز میگزارش نوشته یهای آنان در مرحلهواکنش

1 Grounded Theory 2 Glaser & Strauss 3 Strauss & Corbin 4 Peer Debiefing 5 Member Control 6 Self-monitoring

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................44

های افزایش قابلیت اعتبار در تحقیق ها نیز یکی دیگر از روشآوری و تحلیل دادهجمع

(.23-1391:4زاده،است)عباس

)با شگاهینمحیط دا یرهـکیبر پ رفتارهای وندالیستی )از نوع گرافیکی(وجود آثار مخرب با

صورت وری بهـدد تئـگرن کردیبا رو نـیشیپ اتـقیت، در تحقـه و صنعـ(، جامعیواقع یزهیانگ

ی هایو استراتژ امدهای، پاین نوع رفتارهافردی و ساختاری سازنهیزم عواملی جانبه به بررسهمه

وندالیسم سازنهیعوامل زم یپژوهش حاضر بررس یهدف اصل لذا،ت. پرداخته نشده اس رتبط با آنم

.بود ادشدهی کردیبا رو زیدانشگاه تبر انیجودانش انیدر م گرافیکی

های پژوهش یافته

جویان دانشگاه تبریز در مقاطع کارشناسی، نفر از دانش 22آماری این پژوهش، یجامعه

شد و دکتری بود. کارشناسی ار

ها نفر متأهل بودند. میانگین سنی آزمودنی 3شونده مجرد و حبهجویان مصانفر از دانش 19

سال گزارش شده است. مدرک 20ترین آن و پایین 36جویان سال و باالترین سن دانش 25تقریباً

نفر( 3) 6/13درصد کارشناسی ارشد و 0/50درصد از دانشجویان کارشناسی، 4/36تحصیلی

درصد هم 3/27جویان محل سکونت خود را شهر و درصد از دانش 7/72درصد هم دکتری بود.

1درصد ) 5/4جویان حقوق، نفر( از دانش 2صد )در 1/9تحصیلی یروستا اعالم کردند. رشته

درصد ادبیات 5/4شناسی کاربردی، درصد آب و هوا 5/4درصد علوم تربیتی، 5/4نفر( داروسازی،

درصد علوم 9/40داری، درصد کتاب 1/9درصد عمران، 1/9درصد کشاورزی، 5/4ارسی، ف

درصد از افراد دارای 5/54گردی بود. درصد نیز مدیریت جهان 5/4درصد فلسفه و 5/4اجتماعی،

درصد نیز دارای قومیت کرد بودند. 8/31نفر دارای قومیت فارس و 6/13قومیت آذری،

یروهایو ن یاجتماع التینسل جوان، در برابر تحم الخصوصیسان، علروزافزون ان انیعص

خشم و یایها، بلکه گوآن یاحساس اجحاف و درماندگ نیتنها مبنه ،یرونیگر بقاهر سرکوب

ظهور و نو یمرض سم،یرو وندال نیاست. از ا یآنان در اثر احساس اجحاف و درماندگ یگرپرخاش

از صور یبه برخ توزانهنهیاست ک یخصمانه و واکنش یالعملو عکس دیدج یمدرن جامعه

(.1395:828،یمی)کریو اجتماع یرونیها و اجحاف بحرمان مات،ینامال الت،یفشارها، تحم

جویان بودن مفهوم وندالیسم گرافیکی و عدم شناخت کافی بسیاری از دانشبه علت انتزاعی

چون؛ آیا تا به ساخته هم ه از سؤاالت عینی محققنسبت به این مفهوم، در ابتدای مصاحبه با استفاد

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

45...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

تر چه چیزی بوده های شما بیشاید؟ مضامین نوشتهیا دیوارنویسی کرده نویسی وحال صندلی

تر ها، سعی شد تا مضامین بیشاند؟ و نظیر اینها بودهترین علل انجام این کار کداماست؟ مهم

ساز آن شناسایی شود. تعدادی از ترین علل زمینهچنین مهمها و هموشتهنها و دیوارنوشتهصندلی

آمده است. 1 یدر جدول شمارهها ها و دیوارنوشتهنوشتهپرتکرارترین مضامین مربوط به صندلی

شده توسط مضامین نوشته یها دربارهشده از مصاحبهمفاهیم و مقوالت استخراج -ی یکشمارهجدول

جویاندانش

شرایط علی

-نابرابری اقتصادی یشناختبر ابعاد جرم 1ینسب تی: مدل محرومینسب تیمحروم احساس

ه افراد آن است ک دگاه،ید نیدر ا دیمورد تأک یاساس یدهیدارد تا بر فقر مطلق. ا دیتأک یاجتماع

افراد احساس کنند که یو زمان کنندیم یابیارز گرانیبا د سهیاقتصادی خود را در مقام مقا تیموقع

و تنفر، تیدارند، احساس محروم اریها در اختبا آن سهیرا در مقا تریشیمنابع مطلوب ب گرانید هک

له أمس نیا دیی(. در تأ1390:154ت،یو عنا دوستیعقوبی)شودیم دایها پدر آن تیخشونت و عصبان

حقوق و یدر دانشکده ژهیبه و ز،یدر دانشگاه تبر هایسینویصندل یبه حجم نسبتًا باال توانیم

1 Model of Relative Deprivation

اهیممف مقوالت

در عشق، ستایش ها، آرزوی رسیدن به یار، ناکامی نوشتهاظهار عالقه به جنس مخالف، دل

ای که تیری از وسط کردن قلب شکستهمعشوق، نقاشی یکردن چهرهعشق، جدایی، نقاشی

آن گذشته

مضامین عاشقانه

سی، طلبی، اشعار سیاموجود، شعارهای فمینیستی، جدایی ابراز نارضایتی از وضع

شعارهای ناسیونالیستی، ابراز نارضایتی از نابرابری در جامعه، نگرش منفی، فحش و

گوییگویی، تمسخر، الفاظ رکیک، کنایهناسزایی

کنش اعتراضی

های حل تمرین، طرح سخنان بزرگان، امضاء زدن، رسم شکلک آدرس محل زندگی،

کردن، خطیفروهر، تبلیغات، خطصلیب شکسته و ها، دار، نوشتن تقلب، اسامی فیلمخنده

های ورزشیتحریر جمالت علمی، درج اسامی تیم

مضامین متفرقه

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................46

شونده که محل سکونت خود را مصاحبه انیجودرصد از دانش 3/27اشاره کرد. یعلوم اجتماع

به یابیختلف از دستدر مقاطع م لیباور بودند که در طول تحص نیروستا اعالم کردند، بر ا

امر در نیاستدالل کرد که ا نیچن توانیاساس، م نیاند. بر امحروم بوده یامکانات آموزش

یسع تیمحروم نیشده و آنان در واکنش به ا نهینهاد انیجوگذشته در دانش یلیتحص یهادوره

د.امکانات محروم کنن نیبه ا یابیبعد را از دست یهانسل انیجودانش کنندیم

احساس محرومیت نسبی یشده دربارهمقوالت و مفاهیم استخراج -ی دوشمارهجدول

، نخونهای پزشکی میکه رشته جوهاییدانش»گوید:داروسازی می یجوی دکتری رشتهدانش

، یا فروهر، یا فوقش یه شعر ساده نکنمعموالً قلب رسم می نرو ندار هاچون سواد علوم انسانی

هم اینه که نویسی در بین ماها خیلی کم اتفاق میافته، علتشولی در کل صندلی .ننویسمی

دکتر رو یداره که چون از همون ترم اول کلمههای پولتر برای بچههای پزشکی بیشرشته

«.رو انجام بده بینه که این کارهابندن به نافشون، دیگه طرف در شأن خودش نمیمی

سازنهیاز عوامل زم یکی ،انیجودانش یشده از سوگزارش یهاافتهیطبق درونی: یتخلیه

خصوص، نیاست. در ا یدرون یهیتخل ،یسینویو صندل یسیوارنویبه د انیجودانش شیگرا

یهنگام ؛شودیمرگ زاده م یزهیاست که انسان با غر دهیعق نیبر ا یکاوروان یهیدر نظر 1دیفرو

و در موارد گرددیو مؤاخذه خود ظاهر م هیبه صورت تنب شودیمتوجه درون م زهیغر نیکه ا

به صورت شودیم رونیمتوجه ب زهیغر نیکه ا یشود. هنگاممنجر می یودکشبه خ یافراط

(. 832: 1395 ،یمی)کردینمایم یو قتل تجل بیتخر سم،یوندال ت،یخصومت، خشونت، آزار و اذ

یتوانسته است تلق ینید ینیبو جهان یدارنید فیبه مدد تضع یرانیا یدر جامعه تهیمدرن نیچنهم

1 Freud

مفهوم مقوالت

یابی به امکانات آموزشی و تحصیلی، ناکامی در دست یاحساس نابرابری در حوزه

ها، عدم دسترسی به رفاه اقتصادی با تحصیل در عدم برابری فرصت یشغل در نتیجه

هابرخی رشته

احساس محرومیت

نسبی

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

47...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

(. در جدول 56: 1395 ،یانیزاده و ب)عباسکند جادیو جنون ا یماریمرگ، ب در باب یترسناک یها

ها آورده شده است.مستخرج از مصاحبه یهاو مقوله میمفاه 3 یشماره

جویاندرونی دانش یتخلیه یشده دربارهمقوالت و مفاهیم استخراج -ی سهشمارهجدول

یعموم ینبود حوزه ،شوندهمصاحبه انیجواز نظر دانش گو:ونبود حوزه عمومی گفت

یعموم یحوزه 1است. هابرماس یستیوندال یبر رفتارها رگذاریاز عوامل مهم تأث یکی ،گووگفت

یاجتماع یاز زندگ یقلمرو زیقبل از هر چ یعموم یمقصود از حوزه»:کندیم فیتعر نیرا چن

، 2امای. به نظر فوکو«ردیشکل بگ تواندیم شودیمنجر م یچه به افکار عمومماست که در آن، آن

شدن گسسته شدن،یاو به انزوا، ذره دهیگرد 3یاجتماع یهیسرما شیباعث فرسا ،یاعتمادیوجود ب

و می(. مفاه87: 1391زاده،)عباسانجامدیم یفردنیروابط ب یرفتن شبکه نیو از ب دهاونیپ

شرح داده شده است. 4 یها در جدول شمارهمستخرج از مصاحبه یهامقوله

وگوعمومی گفت ینبود حوزه یشده دربارهمقوالت و مفاهیم استخراج -ی چهارشمارهجدول

تر مردم کنش بر این باور است که بیش یهیدر نظر 4ویبورد شدگی وندالیسم گرافیکی:عادی

کنند، آن فکر نمی یها دربارهانگارند؛ آنلب مواقع، خودشان و دنیای اجتماعی را بدیهی میدر اغ

گمانی ی)دوکسا( یا تجربه5چون مجبور به این کار نیستند. وی این بدیهی انگاشتن را گمان

1 Habermas 2 Fukuyama 3 Social capital 4 Bourdieu 5 Doxa

مفهوم مقوالت

ریبرآمده از ضم ،یخأل درون ،یروان یهاتنش ،یروان یهیتخل جانات،یه یهیتخل

استرس ،یذهن یناخودآگاه، فشارها

درونی یتخلیه

مفهوم مقوالت

نام بودن، تابوبودن برخی اعتمادی، بیی ارتباط آزادانه و منطقی، بیعدم وجود فضا

ل جنسی(، محدودیت، جو حاکم، عدم وجود یخصوص مساهل در جامعه)بیمسا

وگوفرهنگ گفت

عمومی ینبود حوزه

وگوگفت

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................48

ی ذا، بدیهکنند. لجهان اجتماعی و طبیعی خود را بدیهی تلقی می ،نامد. بدین معنا که افرادمی

نکردن از آداب علم را تشدید تواند پیرویمی ،هنجاری از سوی جامعه علمیشدن بیتلقی

(. عادت منتج از تکرار عمل و استمرار در استفاده از آن باعث 1395:89زاده و دیگران،)عباسکند

ر به اقرا جز ابند،یخود ن یبیتخر یرفتارها یبرا یاکنندهقانع لیدل چیه انیجوکه دانش شودیم

.یشدگکار از سر عادت نیانجام ا

شدگی وندالیسم گرافیکیعادی یشده دربارهمفاهیم استخراجمقوالت و -ی پنجشمارهجدول

کیدر ،یشخص یریحس درگ کی، به عنوان 1حس تعلق توسط آنانتاحساس عدم تعلق:

. کنندیاز نظام احساس م ریناپذییشده است و افراد خود را بخش جدا فیتعر یاجتماع ستمیس

و گرانیو حفظ ارتباط با د جادی، به منظور اتوجه گسترده کی، آن را به عنوان 2و جانسون نیبرل

یدلبستگ ایبه مکان ی(. دلبستگ1391:46دل،ی)باندکرده فیتعر دو خو طیو مح یاجتماع ینهادها

از جمله ،یمختلف علم یهااز محققان در رشته یاریمورد توجه بس ریاخ یهادر دهه 3یمکان

له أمس نیاز توجه به ا یرار گرفته است. بخشق یشناسو مردم یطیمح یشناسروان ،یشناسجامعه

تر شده است و شکننده یسازیجهان لیافراد به دل یمکان یهایاست که دلبستگ یآگاه نیاز ا یناش

شیاز پ شیرا ب هابا مکان یانسان یهایاست که دلبستگ یطیل محیمربوط به مسا گرید یبخش

کی 4«حس مکان» ایمعنادار، یهابا مکان وندیکه پ گرا، معتقدندانسان دانانی. جغرافکندیم دیتهد

گران،یزاده و د)عباسسازدیانسان را محقق م یازهایاست که ن یعموم یو احساس یعاطف وندیپ

بیبخصوص تخر یستیدر ارتکاب اعمال وندال گریاز عوامل مهم د یکی انیجوش(. دان1394:3-2

متعلق به خود نپنداشتن امکانات دانشگاه عنوان و یطیاموال دانشگاه را، احساس عدم تعلق مح

که دیچرخیموضوع م نیحول ا ان،یدانشجو یشده از سوگزارش یهااکثر پاسخ ،یتکردند. به عبار

1 Anant 2 Berlin & Janson 3 Place Attachment 4 Sense of place

مفهوم مقوالت

شدن رفتارهای شبیه به این، ها، عادتکردن صندلیخطینویسی و خطشدن صندلیعادی

ها و دیوارها از سر بیکارینویسی بر روی نیمکتتبدیل به سرگرمی شدن یادداشت

شدگی وندالیسم عادی

گرافیکی

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

49...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

یرفتارها نیها بود، هرگز اکرده بودند، در خانه خود آن شانبیکه اقدام به تخر یاگر آن امکانات

.شدندیرا مرتکب نم یبیتخر

احساس عدم تعلق مکانی یشده دربارهمقوالت و مفاهیم استخراج -ی شششماره جدول

رفتار دیگران و الگو ییادگیر بر آن است که یادگیری از طریق مشاهده ینظریه یادگیری:

مستقیم، آموزگار انسان یمعتقد است که تنها تجربه 1پذیر است. بندوراقراردادن نیز امکان

چونکه هم کنندمى رظها( ا1966) 2و ایکرز برجس(. 141-1381:2)تبریزی و رحمتی،نیست

. ستا رفتاآن ر به نسبتدیگران ىکنشهایا وا هاکمحر ینتیجه نهاکارزهب رفتار ،هارفتار تمامى

دیگران یاد رفتااز ر مستقمیا الگوگیری نشدشرطى قیطررا از جتماعىا رفتار اد،فرا

، اگر رفتار موافق رعایت قانون در 3به اعتقاد ساترلند. (5: 1391ری، نیا و حید)علیوردیگیرندمی

ه عدم رعایت قانون کودکی آموخته شود، فرد در وضعیتی متفاوت با کسی قرار دارد که از ابتدا ب

جویان اذعان شده، دانشهای انجامطی مصاحبه. (1395:39،و دیگرانفاطمی )تشویق شده است

نویسی و دیوارنویسی رفتارهای تخریبی از جمله صندلی یمشاهدهتر مواقع با داشتند که در بیش

تعدادی از 7 یاند. در جدول شمارهجویان دیگر، آنان نیز به این کار ترغیب شدهتوسط دانش

ها آورده شده است.مفاهیم و مقوالت مستخرج از مصاحبه ی اجتماعییادگیر یشده دربارهمقوالت و مفاهیم استخراج -ی هفتشمارهجدول

1 Bandura 2 Burgess & Akers 3 Sutherland

مفهوم مقوالت

زدن به اموال دولتی، مال دیگری د ندانستن امکانات آموزشی و ضربهمتعلق به خو

تفاوتی نسبت به امکانات دانشگاهی، بودن، احساس عدم تعلق به اموال عمومی، بی

ارزش جلوه دادن وسایل کالساه کردن و بیمفت نگ عدم حس تعلق مکانی، به چشم

احساس عدم تعلق

مفهوم مقوالت

جویان، شدن فرهنگ مخرب گرافیتی بین دانشدالیسم گرافیگی از دوستان، منتقلتقلید ون

یند تقلید، یادگیری اعمال آگرفته بر فرهای انجامها و خطاطینقاشیایی تأثیر جذابیت و زیب

وندالیستی

یادگیری

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................50

پیامدها

از یکیاند. همه شاهد عوارض آن بوده باًیه تقراست ک یاجتماع ینابهنجار ینوع سم،یوندال

( شدهنام برده یکیگراف سمیاز آن به عنوان وندال مطالعه نی)در ا یتیگراف سمیوندال سم،یانواع وندال

ومدارس یهایو صندل وارهاید یبر رو یمظاهر آن، نگارش و حکاک نیتراست که از عمده

(. در 1392:525،و دیگران ی)باللشودیانجام م گرانیبه د مایابالغ پ یکار برا نیها است. ادانشگاه

انیجودانش نیدر ب یکیگراف سمیوندال سازنهیعوامل زم یپژوهش حاضر که به منظور بررس

یمراحل مقدمات یانجام شده، پس از ط هایسینویو صندل هایسیوارنویبر د دیبا تأک زیدانشگاه تبر

یو پس انجام کدگذار مرتبط اتیو مرور نظر نهیزم نیشده در امختلف انجام یهاو مرور پژوهش

به دست آمده، احساس عدم تعلق به امکانات یجوهر یهینظر ،ینشیو گز یباز، محور یها

عدم تعلق داشته و با انجام حساسدانشگاه ا ینسبت به اموال عموم انیجوبود. دانشی آموزش

اند.نموده یکالن یاقتصاد یهانایدانشگاه را متحمل ز یستیوندال یرفتارها

پیامدها یآمده دربارهدستمرکزی به یمفاهیم و مقوالت و هسته -ی هشتشمارهجدول

مرکزی یهسته مفاهیم مقوالت

محیطی زیست تولید کردن آلودگی بصری شدن جو کالستحمل مستعمل دیده شدن و غیرقابل

فردی هم خوردن آرامش روانی بر ردیبرهم خوردن آرامش بصری و ایجاد آشفتگی ف

فرهنگی های رفتاریبدآموزی های بعدبدآموزی و انتقال دانش فرهنگی سطح پایین به نسل

اقتصادی تزهای توسعهآنتی های کالنتزهای توسعه و هزینهعمل کردن به عنوان آنتی

سیاسی های قومیدامن زدن به جدال های قومی و ضربه به وجهه دولت مرکزیافزایش جدال

،یشدگیعاد چون یعوامل یشده حاصل از مصاحبه، در سطح فردیکدگذار یهاافتهیدر

چون یعوامل یو در سطح ساختار ینسب تیاحساس محروم ،یدرون یهیاحساس عدم تعلق، تخل

شد. ییگو شناساوگفت یعموم یو نبود حوزه یاجتماع یریادگی

بودنها، پایینلیدبودن صنکهنه بودن ون عواملی چون چوبیجویاالزم به ذکر است که دانش

اه، عدم توانایی برخی از اساتید در ـزات دانشگـرسانی تجهیروزالس، عدم بهـت امکانات کـکیفی

نویسی عنوان نویسی و دیواربودن میزان صندلیساز باالکالس را عوامل تشدیدکننده و زمینه یاداره

آمده است. 1ه از این قسمت در مدل پارادایمی شکل شدکردند. اطالعات حاصل

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

51...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

گیرییجهتو ن ثبح

)در قالب دانشگاه یزا در جامعه به صورت کلی و در عرصهگرایانه و آسیبرفتارهای تخریب

که در این تحقیق از آن با عنوان وندالیسم )ها و دیوارها( به صورت جزئینگارش بر روی صندلی

تواند ها یاد شده که می، امروزه به عنوان یک معضل اجتماعی از آنم برده شده است(ناگرافیکی

عمل کنند. یافتگی جامعه ایجاد کرده و به عنوان یک بازدارندهاثرات مخربی در راه توسعه

ساز ایجاد وندالیسم گرافیگیل زمینهمدل پارادایمی عوام -ی یکشمارهشکل

راهکارها

اندازی و یجاد دیوارهای پرتابل. راه1

پذیری در بطن خانواده و مدرسه. جامعه2

پذیریپذیری در جریان جامعه. آموزش مسؤلیت3

تحصیلی های سنگین مادی و محرومیت. جریمه4

های اقتصادی. کاهش محرومیت5

چوبیهای . تعویض صندلی6

شرایط علی

. عوامل فردی:1

احساس محرومیت -

نسبی

درونی یتخلیه -

شدگیعادی -

احساس عدم تعلق -

. عوامل ساختاری:2

یادگیری اجتماعی -

یضعف حوزه -

گووعمومی گفت

وندالیسم گرافیکی

وندالیسم

گرافیکی

پیامدها

. زیست محیطی:1

تولید کردن آلودگی بصری -

. فردی: 2

برهم خوردن آرامش روانی -

. فرهنگی3

های رفتاریبدآموزی -

. اقتصادی:4

تزهای توسعهآنتی -

. سیاسی:5

های قومیزدن به جدالدامن -

گر شرایط تشدیدکننده و تسهیل

هابودن صندلیچوبی -

هابودن صنلیکهنه -

بودن کیفیت امکانات کالس پایین -

یعدم توانایی برخی از اساتید در اداره -

کالس

رسانی تجهیزات دانشگاه روزعدم به -

عدم رسیدگی به موقع به وضعیت -

هاکالس

عدم حس تعلق

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................52

انیجودانش انیدر م یکیگراف سمیوندال سازنهیعوامل زم یحاضر، بررس قیتحق یهدف اصل

حاضر نشان قیتحق جیبود. نتا هایسینویو صندل هایسیوارنوید نیبر مضام دیا تأکب زیدانشگاه تبر

نیمضام نیترعمده دارد. انیجوتوسط دانش ،یکیگراف یدر حوزه یستیوندال یاز ارتکاب رفتارها

نیمضام ریو سا یقوم نیمضام ،یاسیس نیعاشقانه، مضام نیشده عبارت بودند از: مضامشتهنگا

عوامل نیچنو هم یدر سطح فرد یکیگراف سمیوندال یآورندهوجودبه یعل طیامتفرقه. شر

سازنهیزم طیشرا نییدر تب ییو عامل نها یمرکز یههست تیشدند و در نها ییشناسا کنندهلیتسه

نسبت به مکان و اموال دانشگاه مکشوف «احساس عدم تعلق»با عنوان ،یکیگراف سمیوندال جادیا

وندالیستی گرافیکی دارد. در صورت عدم احساس ی رفتارها نییدر تب یاهشد که سهم عمد

دلبستگی فرد به جامعه، همبستگی و وحدت اجتماعی از بین خواهد رفت و افراد در جهت

ها اندیشد و تمسک به ارزشکنند. دیگر کسی به رعایت هنجارها نمیپیشرفت جامعه تالش نمی

ومرج و آشفتگی اجتماعی را به دنبال خواهد داشت و رجمعنی خواهد شد. چنین وضعیتی هبی

های پژوهش حاضر با مبانی نظری پژوهش یافتگی خواهد بود. یافتهمانعی بزرگ بر سر راه توسعه

خوانی دارد. دورکیم علت بروز رفتارهای انحرافی را وجود شرایط از جمله دیدگاه دورکیم هم

هنجاری شده است، که یکی از وجوه آن یعنی ر بیکند که در آن فرد دچاآنومیک عنوان می

های جویان گزارش شد. مرتن نیز، نبود راهاحساس ناکامی منزلتی در پژوهش حاضر از طرف دانش

داند. یافتن افراد به سوی اعمال نامشروع میابی به اهداف نابرابر را علت سوقیمشروع دست

های الزم برای و نبود زمینهوگو عمومی گفت یوزهنبودن حجویان، به علت فراهمای از دانشعده

نام ماندن، خود از مسئوالن دانشگاه و به طور کلی جامعه، برای گم ها و مطالباتمشغولیدلبیان

های چنین یافتهآورند. همی صندلی و دیوارهای خاموش کالس پناه میهانام دستهبه تریبون بی

جویان با توجه رشام سایکز و گلدشتاین نیز مطابقت دارد. دانشپژوهش با دیدگاه دیوید متزا و گ

جویی، به سمت هنجارهایی چنین شور رادیکالی دوران دانشجوانی و هم یبه اقتضای سنی دوره

توان برای توجیه یشده و مورد قبول عرف سوق میابند و با همهمتضاد با هنجارهای پذیرفته یگاه

وجود روابط ضعیف و غیرعاطفی در میان اعضای خانواده که گود . کنندرفتارهای خود تالش می

آمیز وندالیستی را با یادگیری این اعمال رفتارهای خشونت یتواند زمینهکند نیز میآن را مطرح می

. دیدگاه میلر و ساترلند نیز در همین فراهم کندخشونت خانوادگی یرفتارها در خانواده و تجربه

تجربی نیز، این امر قابل یهای پژوهشی با پیشینهبل تأمل است. در بخش تطابق یافتهزمینه کامالً قا

شده نجامداخلی پژوهش، نتایج به دست آمده با نتایج پژوهش ا ی. در بخش پیشینهپیگیری است

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

53...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

ارتباط بین حس تعلق و یسویی در زمینهسویی زیادی دارد و این همهم توسط بخارایی و شربتیان

آمده در دستی بهـالعه است. مضامین گرافیکـو مطارهای وندالیستی در هر دـوقوع رفت میزان

فاطمه نیز تا سو با نتایج پژوهش حاضر است. مقصودی و بنیباللی و همکاران، هم یمطالعه

اسایی ترین مضامین را شنشده را مورد بررسی قرار داده و مهمودی مضامین گرافیکی نگارشحد

اند و داخلی به نحوی به این موضوع پرداخته یشده در بخش پیشینهر مطالعات انجامکردند. سای

یسو با پژوهش حاضر است. در بخش پیشینههایی از نتایج پژوهش آنان مرتبط و همقسمت

در ممانعت کودک از انجام رفتارهای ،پذیری سطحی دوران کودکیوروبیوا، جامعهتجربی،

داند. گلدشتاین به سالی مید این عمل در دوران نوجوانی و بزرگوندالیستی را علت تشدی

کند که این امر در مدارس ایران گرانه در مدارس اشاره میآور رفتارهای خرابهای سرسامهزینه

های گلدشتاین نیز کامالً مشهود و قابل استناد است. ووسومزی و شومبا با زدن مهر تأیید بر یافته

کرد دانشگری در مدارس، به تأثیر منفی این امر بر عملهای ناشی از خرابهزینه یدر زمینه

غیر قانونی عمل دیوارنویسی در استرالیا یکیلیبرتا و یانگ بر جنبهکند. آموزان آفریقایی اشاره می

نیز به دیارمید و داونینگکنند. مکله تأکید میأبیر دولتی برای مقابله با این مسو ایتالیا و نیاز به تدا

تدافعی در یپردازند که دیوارنویسی را به عنوان صحنههای مخالفی میفرهنگخرده یمطالعه

عمل وندالیسم گرافیکی را به عنوان یک ،اند. کامپوسهای حاکم بر جامعه برگزیدهمقابل سیاست

ی برای چون آبازه آن را کاتالیزورهای جوانان و همبرای درک توانمندی یفرصت و آوانتاژ

.داندرساندن صدای خاموش حقیقت می

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................54

پیشنهادها

ارتکاب یعامل اصل انیجوپژوهش، احساس عدم تعلق به دانشگاه در دانش جیبا توجه به نتا

ربطی ذ ینهادها یو تمام یبه مسئوالن نظام آموزش لیدل نیاست. به هم یکیگراف سمیوندال

شیبه دانشگاه و به دنبال آن افزا انیجودانشاحساس تعلق شیبه منظور افزا گرددیم شنهادیپ

:ندیرا اتخاذ نما لیدانشگاه، موارد ذ یبه اموال عموم اناحساس تعهد آن

ز،یمورد استفاده در دانشگاه )از جمله م لیو مقاومت و استحکام وسا تیفیک شیافزا

قی( از طریمبلمان دانشگاه یو به طور کل یگاهشیآزما لیپروژکتور، وسا مکت،یو ن یصندل

.هاآن یفور ینیگزیجا ایو ری، تعم یبازساز

فرد و یو آموزش یتیترین منابع تربدر بطن خانواده و مدرسه به عنوان مهم یریپذجامعه

.به فرد یبوم یفرهنگ یدر آموزش رفتارها هیاول یهاگروه نینخست

انیجوکت در دانشمشار یهیروح جادیو ا یریپذجامعه انیدر جر یریپذتیمسؤل آموزش

ی.و تعهد فرد به جامعه و حفاظت از اموال عموم یکیاحساس نزد شیبه منظور افزا

دانشگاه دیتوسط اسات یکیگراف سمیمضرات وندال ینهیدر زم انیجوبه دانش یدهیآگاه

.اعمال نیاز انجام ا انیجومنع دانش جهت رانیسف نیبه عنوان بهتر

محروم. مناطق ویژه به مناطق و تمامی رد زندگی استانداردهای بهبود

انرژی یهیو امکانات تخل یهای ورزشمجموعه ی،حیمراکز تفر تیفیو ک تیکم شیافزا

از یکیها اقشار مختلف از آن یبرای استفاده التیتسه ینوجوانان و جوانان و ارائه ژهیوهب افراد

از ارییسفانه بسأشود و متیمنجر م تیسیوندالرفتارهای است که به کاهش یمطلوب کارکردهای

مواجهند. تیبا محروم نهیزم نیبزرگ و کوچک کشورمان در ا شهرهای

با استفاده از روش گرندد از این دست تریهای بیشپژوهش شود مطالعات وتوصیه می

یهای کشور برای به دست آوردن باالترین کارایی جهت مقابله با پدیدهتئوری در سایر دانشگاه

وندالیسم گرافیکی انجام شود.

،یآمده در مطالعهدستی مرکزی بهی )به عنوان هستهحس تعلق مکان جادیاو در نهایت

رفتارهای در کاهش ییسزاهتواند نقش بیکه م ی استمهم اریاز موارد بس یکی حاضر(،

.کارانه داشته باشدو خراب یستیوندال

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

55...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

فارسی منابع

عوامل اثرگذار بر یشناختجامعه لیتحل( »1394محمدحسن ) بخارایی، احمد، شربتیان، .1

(، 10ی پیاپی )، شماره4، سالاجتماعی نظم و امنیت راهبردی هایپژوهش، «یستیوندال یرفتارها

.21-2:48ی شماره

بررسی وندالیسم گرافیکی در » (1392) آغچه، علی و جعفری، راهله ،باللی، اسماعیل .2

ینامهفصل، «دانـی سینا و آزاد همـهای دانشگاه بوعلهـیوارنوشتل محتوای دـدانشگاه؛ تحلی

.525-8:549 ی، شماره3ی، دورهعلمی پژوهشی فرهنگ در دانشگاه اسالمی

مردم به یاعـتعلق اجتم زانـیم یبررس» (1391) اکبریمحمودزاده، عل ،نازیپر دل،یب .3

، «شهر مشهد( یمورد یالعهـ)مط ییگراو فرد یاعـآن با اعتماد اجتم یهو رابط رانیا یجامعه

.31-2:63 یپنجم، شماره یدوره ،یفرهنگ قاتیتحق ینامهفصل

شناختی مؤثر وندالیسم بررسی عوامل جامعه» (1391) پارسامهر، مهربان ،حیدری، اسالم .4

، سال بیست و سوم،شناسی کاربردیجامعه، «آموزان دبیرستانی شهر اهواز(دانش :)مورد مطالعه

.207-229سوم: ی(، شماره47پیاپی) یشماره

زبان یمجله، «بنیادداده یسازهینظر یبر روش کیف یامقدمه» (1385) یمصطف ،یحسرت .5

.75-3:86 ی، شماره2 یدوره ،یشناسو زبان

به شیعلل گرا یابیو ارز یبررس» (1393) یدمصطفیس ،ینیحس ،یخاکپور، براتعل .6

:26 ی، شماره6سال ،یخراسان رضو یدانش انتظام، «های شهریطیدر مح یستیرفتارهای وندال

78-55.

های شهری در تهران )وندالیسم، دختران آسیب (1389) کلهر، سمیرا ،دغاقله، عقیل .7

شناسان.، تهران: جامعهگری(فراری، زنان سرپرست خانوار و تکدی

یعوامل اجتماع» (1393) عبدالرسولی، نصرآباد سفل یعباس اله وراسخ، کرامت .8

، «(اسوجیشهر یرستانیآموزان دبموردی: دانش ی)مطالعه کاریبه خراب شیبر گرا رگذاریتأث

.1-4:24 ی، شماره6، سال انتظام اجتماعی ینامهفصل

تحلیلی بر احساس آنومی فردی در میان » (1388) محمدی، محمدعلی و شیانی، ملیحه .9

-3:34 ی، شماره1، سال ل اجتماعی و انحرافاتیشناسی مساجامعه، «جوانان با تأکید بر جنسیت

21.

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................56

تجربه با یفهم زمینه و پیامدهای مصادره» (1395) بیانی، فرهاد و زاده، محمدعباس .10

.41-33:65 ی، شماره9 ی، دورهراهبرد فرهنگ ینامهفصل، «رویکرد کیفی

(1395) بوداقی، علی و اقرعلیزاده اقدم، محمد ب ،فاطمه، حسنبنی ،زاده، محمدعباس .11

)مورد جویان تحصیالت تکمیلیساز پایبندی به اخالق پژوهش در میان دانشعوامل زمینه»

:1 ی، شماره22 ی، دورهریزی در آموزش عالیپژوهش و برنامه ینامهفصل، «دانشگاه تبریز(

98-75.

(1394) علوی، لیال و علیزاده اقدم، محمدباقر ،بنی فاطمه، حسین ،زاده، محمدعباس .12

ی دلبستگی مکانی در میان شهروندان شهر تبریز ساخت و اعتباریابی مقیاس سنجش سازه»

، 5ی ، دورهشناختی شهریمطالعات جامعه نامهفصل ،«شناسی شهری(ی جامعه)پژهشی در حوزه

.31-16:58 یشماره

به دعتماا» (1390) اسالمی، رضا و علیزاده اقدم، محمدباقر ،زاده، محمدعباس .13

، 22 ی، دورهشناسی کاربردیجامعه ینامهفصل ،«آن بر ثرؤم لـماعوو ییاجرا یهاهستگاد

.83-1:106 یشماره

ینامهفصل، «تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی» (1391) زاده، محمدعباس .14

.19-1:34 ی، شماره23 ی، دورهشناسی کاربردیجامعه

تأثیر » (1392) بستی، حیدرجانعلیزاده چوب و توحیدیان، رقیه ،اکبرنیا، علیوردی .15

، تحقیقات فرهنگی ایرانیان ینشریه، «جویان به رفتارهای انحرافیزنی بر گرایش دانشبرچسب

.67-2:90ی ، شماره6 یدوره

جتماعىا ىریگدای یهینظر تجربى بسترکا» (1391) حیدری، حمید و نیا، اکبرعلیوردی .16

، 13 ی، دورهشناسی ایرانجامعه یمجله ،«زانموآنشدا ستىیلاندو ىهارفتار یمطالعهدر زرکیا

.3-1:30-2 یشماره

بررسی نقش » (1395) ه، محمدزادعباس و سعادتی، موسی ،رحیمی، عارف ،فاطمی، داود .17

راهبردی های پژوهش، «کاری فرزندان )مورد مطالعه: نوجوانان پسر شهر زنجان(خانواده در بزه

.35-14:50 ی، شماره5 ی، دورهامنیت و نظم اجتماعی

یو رفتارها یاجتماع یبیگانگ ،یشهرنشین» (1390) حامد ،یمحمد و سروش ،یفتح .18

.157-13:171 یسال چهارم، شماره ،یپژوهش اجتماع ینامهفصل، «جوانان یوندالیست

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

57...................................................................جویانساز وندالیسم گرافیکی در بین دانشعوامل زمینه

ی جلیلی، تهران: نشر نی.هادی ترجمه، درآمدی بر تحقیق کیفی (1392) فلیک، اووه .19

شهر یهاوارنوشتهید یستیوندال ینمودها یمحتوا لیتحل» (1395) زیکامب ،یمیکر .20

:اقدام و عمل( ،یاقتصاد مقاومت کردی)با رو یاقتصاد شهر یالمللنیب شیهما نیاول، «کرمانشاه

838-827.

ران: مرکز آمار ، تهآماری مرکز آمار ایران ینامهسال (1389-1380) مرکز آمار ایران .21

ایران.

، «سنجش و بررسی احساس آنومی در میان جوانان» (1382) مرجایی، سیدهادی .22

.23-5:60 ی، شماره1، سال مطالعات جوانان

درس یهاکالس یسیوارنوید لیتحل» (1383) زهرا فاطمه،یبن و سوده ،یمقصود .23

:13 ی، شماره3 یدوره ،یماعرفاه اجت یپژوهش یعلم ینامهفصل، «باهنر کرمان دیدانشگاه شه

288-267.

تماعی بررسی عوامل اج» (1391) نیکخواه، زهرا و احمدی، سیروس ،میرفردی، اصغر .24

ینامه، فصل«آموزان دبیرستانی شهر یاسوجدانشگری( در بین ب)خرامؤثر بر گرایش به وندالیسم

.185-206سوم: یشماره(، 47پیاپی ) ی، سال بیست و سوم، شمارهاسی کاربردیـشنجامعه

سیری در مفاهیم و نظریات » (1381) مهدی رحمتی، محمد و محسنی تبریزی، علیرضا .25

توصیفی خشونت در -یک مدل علی یگری به منظور ساخت و ارائهخشونت، پرخاش و پرخاش

.125-153 :19 ی، شماره10 ی، دورهعلوم اجتماعی ینامه ینشریه، «ورزش

رشد یمجله، «گرافیتی از منظر فرهنگ بصری شهری»( 1391پور، حمیده )محسن .26

.16-3:19 یشماره، 11 ی، دورهآموزش

عوامل مؤثر بر رفتار » (1391) بهار ان،یبیحب و سهام ان،یسالم ،نیعبدالحس دیس ،ینبو .27

کوت یموردی؛ منطقه یشهرستان اهواز )مطالعه یآموزان مقطع متوسطهدانش انیدر م یستیوندال

.98-3:135 ی، شماره1سال ،یفرهنگ -یاجتماع یمطالعات توسعه ینامهفصل، «داهلل(عب

شناختی عوامل مؤثر بررسی جامعه» (1390) عنایت، حلیمه و دوست، محمودیعقوبی .28

، «شهر اهواز( یهای دخترانهن نوجوان )مورد مطالعه: دبیرستانخشونت خانوادگی نسبت به دخترا

.143-172:چهاردهم ی، سال چهارم، شمارهدهزن و مطالعات خانوا

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021

97زمستان، 3یم، شمارههفتی دورهفرهنگی، -ی اجتماعیمطالعات توسعه ینامهفصل....................58

29. Abaza, Mona (2013), "Walls, Segregating Downtown Cairo and the

Mohammed Mahmud Street Graffiti" Theory, Culture & Society: 30(1), pp: 122–139.

30. Campos, Ricardo (2012). "Graffiti writer as superhero", European Journal of

Cultural Studies, Vol. 16 (2), pp: 155– 170.

31. Cilibertoa, Enrico; Maria Battaglia, Daniela; Capelloa, Claudia; Gattoa, Maria;

La Delfa, Salvatore; Masierib, Maurizio; Quartab, Giovanni (2013). Graphic

Vandalism: study of the interaction of spray varnishes with stone materials and test of

some antigraffiti treatments, Procedia Chemistry, 8, pp: 165 – 174.

32. Goldstein, Arnold P. (1996). The Psychology of Vandalism, New York:

Plenum Press.

33. MacDiarmid, Laura; Downing, Steven (2012), "A Rough Aging out: Graffiti

Writers and Subcultural Drift", International Journal of Criminal Justice Sciences, 7,

pp: 605-617.

34. Nelson Ncontsa, Vusumzi; Shumba, Almon (2013). The nature, causes and

effects of school violence in South African high schools. South African Journal Of

Education, 33 (3), pp: 1-15.

35. Renner, Lynette M; Shook Slack, Kristen (2004). Intimate Partner Violence

and Child Maltreatment: Understanding Co-occurrence and Intergenerational

Connections, Institute for Research on Poverty Discussion Paper, no. 1278-04 pp:

1-29.

36. Vorbyeva L.V; Kruzhkova, O.V; Krivoshchekova, M.S (2015). The genesis of

vandalism: From childhood to adolescence. Psycchology in Russia: State of the Art, 8

(1), pp: 139-156.

37. Nelson Ncontsa, Vusumzi,; Shumba, Almon (2013). The nature, causes and

effects of school violence in South African high schools, South African Journal of

Education; 2013; 33(3), pp: 1-15.

38. Young, Alison (2012). "Criminal images: The affective judgment of graffiti

and street art". Crime Media Culture, Vol.8 (3), pp: 297–314.

Dow

nloa

ded

from

jour

nals

.sab

z.ac

.ir a

t 15:

57 +

0330

on

Thu

rsda

y Ja

nuar

y 21

st 2

021