Ofis Alanları & Ergonomi · Ergonomi Ders Notları 1 Ofis Ergonomisi Doç.Dr.CahitGÜRER 11.12.2019 Afyonkarahisar T.C. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İş

Doç.Dr.Cahit GÜRER 12.12.2019

Ergonomi Ders Notları 1

Ofis Ergonomisi

Doç.Dr.Cahit GÜRER

11.12.2019Afyonkarahisar

T.C.Afyon Kocatepe Üniversitesi

Fen Bilimleri Enstitüsüİş Güvenliği Anabilim Dalı

Sunum İçeriği

• Ergonomi Bilimi

• Ergonomi Kısa Tarihçe

• Ofis Ortamlarının Gelişimi

• Ofis Ergonomisi

• Ofis Alanlarındaki Ergonomik Riskler

• Ofislerdeki DOĞRU ve YANLIŞLAR

• Ofis Egzersizleri

• Sonuçlar

1

2

http://www.aku.edu.tr/anasayfa/default.aspx



ERGONOMİ

Kişinin yaşadığı ortamın kişiye uygun hale getirilmesi bilimine ergonomi denir.

FİZİKSEL ÇEVRENİN İNSANA UYUMSALLAŞTIRILMASI

İnsan ile meslekler arasındaki ilişkilere ve bu ilişkiler içindeki sorunlara ;anatomik, psikolojik ve fizyolojik bilgilerin uygulanmasıdır.

(İngiliz Ergonomik Araştırma Kurumu)

Hayatın insan üzerindeki zorlayıcı etkilerinin ortadan kaldırılması ya dasınırlandırılmasına yönelik bütün çabalardır.

fiziksel çevrenin bireye uydurulması sürecidir.

ERGONOMİNİN AMAÇLARI

• Ruhsal ve bedensel travmaları en aza indirmek

• Kazaların, rahatsızlıkların ve sakatlıkların önüne geçmek,

• Zaman ve enerjiden tasarruf ederek verimi en üst düzeye çıkarmak

• Yorulmanın ve iş stresinin en aza indirilmesi

• Çalışanın SAĞLIKLI, MUTLU, VERİMLİ olması adına çalışmalar yapmaktır.

• Ergonominin amacı değişik sağlık problemlerinin ortadankaldırılabilmesi ve verimin arttırılabilmesi için çalışma ortamının nasıltasarlanacağı ve işçiye nasıl adapte edileceğidir.

• Başka bir ifade ile çalışanın işine değil işin çalışana uydurulmasınınsağlanmasıdır.

3

4



ERGONOMİ AÇISINDAN İŞ KRİTERLERİ

1. İş zararsız ve yapılabilir olmalıdır.

2. İş dayanılabilir olmalıdır.

3. İş beklenebilir olmalıdır.

4. İş memnuniyet verici olmalıdır.

5. İşte sosyal uyum sağlanmalıdır.

İş görenin kendisineBağlı ve kendisinin cevap verebileceği kriterlerdir.

İşin kendisi ve düzenlenmesi ileİlgili kriterlerdir.

Ekstrem durumlardaÖdün verilebilir !

AslaÖdünVerilmez !

ÇALIŞANA YÖNELİK HEDEF

İNSANCILIK

EKONOMİKLİK

İŞİN SONUCUNA, ÜRÜNEYÖNELİK HEDEF

• İşten doğacak hastalık ve kazaları ortadankaldırmak veya azaltmak,

• Gücün, yeteneğin ne çok altında ne de üstündeiş yükü ile yüklememek,

• İş yaparken huzurlu olmayı sağlamak,• Sosyal ve hukuksal kurallara uyum,• İş yerinde sosyal ilişkileri geliştirme,İşin düzenlenmesinde iş görenin de katkısınısağlamak, görüşünü almakla yerine getirilebilir.

• İş gören ve iş aracı arasındaki işlevsel ilişkinindoğru düzenlenmesi,

• İş sistemlerinde verim arttırıcı önlemlerinalınması,

• İş görenlerin en verimli olduğu işteçalıştırılmaları halinde gerçekleştirilir.

5

6



Çalışma Ortamında Ergonomi Sürecinin Faydaları

1.Maliyetleri Azaltır

2. Kaliteyi Yükseltir

3. Verimliliği arttırır

4. Çalışan bağlılığını

arttırır

5. Daha İyi bir

güvenlik kültürü yaratır

• Arkeolojik bulgular Ergonomi biliminintemellerinin Antik Yunanistan kültürübağlamında atıldığı göstermektedir.

• Çok sayıda kanıt, M.Ö. 5. yüzyılda yapılanYunan uygarlığının araçlarının, işlerinin ve işyerlerinin tasarımında ergonomik ilkelerikullandığını göstermektedir.

• Buna çarpıcı bir örnek, Hipokrat'ın bircerrahın çalışma alanının nasıltasarlanması gerektiği ve kullandığıaraçların nasıl düzenlenmesi gerektiğikonusunda verdiği açıklamada bulunabilir.

• Arkeolojik kayıt aynı zamanda ilk Mısırhanedanlarının ergonomik ilkeleri gösterenalet ve ev aletleri yaptığını göstermektedir.

(source of the picture: National Archaeological Museum of Athens).

Çocuk Sandalyesi

(source of the picture: Thompson 1971).

Portatif kil fırın.Fırın kullanışlı ve hafif, kompakt ve kolay taşınması için iki kulpludur. Ateş, tabanın dikdörtgen açıklıklarından oksijenle beslenir. Kil örtüsüısının atmosferde boşa harcanmasını önler.

2.ERGONOMİ BİLİMİNİN TARİHÇESİ

Depolama için amforalar. Buamforaların boyuna bağlı tutamaklarıkolay kaldırmayı kolaylaştırır vesaksıların sınırlı bir alanda güvenli birşekilde saklanmasını sağlar.

7

8



Ramazzini, asıl uzmanlığı epidemiyoloji olduğu halde meslek hastalıklarıkonusunda üne kavuşmuştur.

Çalışma ortamından kaynaklanan olumsuz koşulların düzeltilmesi ile işveriminin artacağını ileri süren B.Ramazzini; bugün Ergonomi olaraktanımlanan işçinin çalışma şeklinin, iş-işçi uyumunun sağlık ve iş verimiüzerinde etkili olduğu düşüncesini açıklayan ilk kişidir.

Bernardino Ramazzini

Endüstriyelleşmenin Evreleri

• 1. Sömürü Çağı: Endüstriyel gelişmenin başlangıcındaesir düzeni. İşçinin hiçbir hakkı yoktur.

2. Sınırlı Yararlanma Çağı: Sömürü düzeninde işgücü erken yaşta

tükendiğinden üretim kapasitesi düşmüştür.

Bu dönemde İş kanunları ortaya çıkmaya başlıyor.

3. AKILCI ÇAĞ: İnsanı sömürmeden üretimi arttırmanınyollarının aranması. Ergonomi konusunda çalışmalar yapanbazı bilim insanları ile başlamıştır.

9

10



Buharın icadı ile birlikte başlayan sanayi devrimiyle birlikte aileişletmelerinin yerini fabrika üretiminin alması sonucu üretimsürecinde çalışacak insana gereksinim giderek artmıştır.

ENDÜSTRİ DEVRİMİ….

James Watt

Buhar Makinesi Ucuz Enerji Düşük MaliyetPiyasaların Büyümesi

Bu dönemde çocuklar ve kadınlarda dahil tüm İşçiler fabrika ve maden ocaklarında çokkötü koşullarda iş kazalarına ve meslek hastalıklarına neden olabilecek etkilere maruzkalarak günde 16-18 saat gibi uzun süreler çalıştırılmışlardır.

Yetersiz beslenme, olumsuz barınma, uzun çalışma, eğitimsizlik, deneyimsizlik, uyumsuzlukvb. nedenlere bağlı olarak meydana gelen meslek hastalığı ve kazalarında bir çok işçiyaşamını yitirmiş veya sakatlanarak çalışamaz hale gelmiştir.

Sömürü Çağı

Maden Ocağının Zor Çalışma KoşullarıEndüstri Devriminin başlangıcında çalışma yaşı 5 yaşına kadar inmişti

11

12



Antony Ashly Cooper Thomas Percival

A.A. Cooper kadın ve çocukların korunmasını öngören yasalar çıkarılması konusundaçok ciddi çalışmalar yapmıştır. Baca kanunu çocuk işçi çalıştırılması karşısında çıkarılanilk kanundur.

Thomas Percival isimli bir hekimin genç işçilerin çalışma saat ve koşulları ile ilgili olarak yaptığı çalışma sonucunda hazırladığı rapordan etkilenen İngiliz parlamenterSir Robert Peel’in girişimleri ile “Çırakların Sağlığı ve Moralini korumaya yönelik

«Sağlık ve Ahlakın Korunması Kanunu» isimli yasa yürürlüğe girmiştir.

Baca Temizleyici Çocuklar / 1800’lü yıllar

Sınırlı Yararlanma Çağı

Eli Whitney / Endüstriyel Ortamın doğuşu

• Eli Whitney ve Simeon North’ un değiştirilebilir parçalar (Interchangeabilityof parts) konsepti, imalatta yeni bir devrim yaratmıştır.

• Böylece işçilerin her biri ayrı ayrı bir ürünün farklı parçalarını üreterek,bunların montaj aşamasında bir araya getirilerek son mamulün ortayaçıkması sağlanmıştır.

Simeon North, 1765-1852Amerikalı Sialh ÜreticisiEli Whitney,

AkılcıÇağ

13

14



Frank & Lillian Gilbreth• Video kamera kullanarak hareketleri

inceleyen ve insan hareketlerini 18temel kategoriye ayırarak metot vehareket etüdünü geliştirmişlerdir.

• Bu kuralalar bir işin en az yorgunluk veen kısa zamanda yapılabilmesinihedeflemektedir.

Gilbreth'lerin üzerini vurguladığı noktalardan birisi de sürekli kalitenin geliştirilmesinin öncelikli olduğudur (CQI) (George 1968: 98) ve

20.yy'da tekrarlı hareketlerin işçilerin yaralanmalarına yol açabileceğini savunmuşlardır.

Endüstri’nin Tarihsel Gelişimi

15

16



Avrupa’da;

• Ergonomik çalışmalar öncelikleendüstride karşılaşılan ağır çalışmakoşullarının yol açtığı fizyolojikproblemlerin çözümüne yönelmiştir.

• Avrupa’da özellikle İngiltere’deuygulamaların başlangıcını II. DünyaSavaşının yol açtığı askeri problemleroluşturmuştur.

1960-1980 yılları,• Askeri projeler ve uzay çalışmalarının

da etkisiyle ergonominin hızlageliştiği bir dönem olmuştur.

• 1980-1990 yılları arasında bilgisayarkullanımının artması, ergonomiktasarımların bu alana yönelmesineyol açmıştır.

17

18



Ergonominin Tarihsel Gelişimi ve Değişen İlgi Alanları

Kaynak: Bağış, A

Günümüzde ErgonomiBiliminin En Büyük Uğraş Alanı

OFİS ORTAMLARININGELİŞİMİ• Ofis kullanımı eski zamanlardan

beri idari ve entelektüel işlerindüzenlenmesi ile ilişkilendirilmiştir.

• Eldeki bilgilerin daha üretken kullanımı ve işte nizamın geliştirilmesi adına zaman içerisinde pek çok dönüşüm geçirerek şimdiki halini alan modern ofisler, geleneksel masa başı işler için kullanılan alandan çok daha fazlasıdır.

19

20



• Modern ofislerin kökenleri, hükümetler,yazılı kayıtlar veya belgeler tutması gerekendini kurumlar gibi büyük ölçekliorganizasyonlara dayanmaktadır.

• Antik çağlarda manastırlarda bulunanscriptoriums (manastır yazıhanesi) denilenyerler keşişlerin yazı vs. gibi işler içinkullandıkları alanlar olarak bilinmektedir.

Sandro Botticelli St Augustin dans son cabinet de travail or St Augustine at Work. Wikipedia Commons

Ancak, 18. yüzyıla kadar özel ofis alanları mevcut değildi.

İlk ofis binası 1726'da Londra’da inşa edilen ve TheAdmiralty Office olarak tanınan yapıdır.

Royal College of Art’tan Tasarım profesörü Jeremy Myerson işyerlerinde oturmanın yeni bir norm olduğunu belirtmektedir.

Myerson, 19. yüzyıldaki Viktoryan dönem memurlarının ayakta çalıştığını ve etrafta daha fazla dolaştığını belirtmiştir.

Kaynak:BBC

• 20. yüzyılda iş yaşamında oturmamıza neden olan değişiklik, Taylorizm.

• Myerson’a göre “İnsanlar otururken onları yönetmek çok daha kolay” dır.

F. W. Taylor / 1911 Bilimsel Yönetim İlkeleri (Taylorizm)

(The Principles of ScientificManagement) adlı eseri, üretimde işyerinden ve işçilerden kaynaklanan

verimsiz kullanımı bertaraf etmeyi teklif etmektedir.

21

22

https://en.wikipedia.org/wiki/Saint_Augustine_in_His_Study_(Botticelli,_Uffizi)#/media/File:Sandro_Botticelli_-_St_Augustin_dans_son_cabinet_de_travail.jpg



Taylorizm ve açık ofis yaklaşımı

• Frank Taylor tarafından endüstriyelüretimde etkinliğin arttırılmasına yönelikolarak geliştirilen Taylorizm, çalışmaalanlarında iş verimliliğini arttırmakadına katı bir yaklaşım benimsedi.

• Birbiri ardına sistematik bir düzendekonuşlandırılmış çalışma masaları veyöneticilerin çalışanlarıgözlemleyebildikleri açık ofis yaklaşımı20.yüzyılın başlarında özellikle popülerhale geldi.

Dönüm Noktası

• Gökdelenlerin ortaya çıkışı modernofisler için oldukça önemlidir.

• Çünkü fabrika ve ofislerin ayrılmasıve böylelikle ofis tasarımının kendibaşına bir alan olarak doğumugerçekleşiyordu.

• Tabi bu alanların ayrılmasınıtetikleyen en önemli yenilik telgrafsistemlerinin geliştirilmesi oldu.

• Bu sayede çeşitli iş birimleriarasında koordinasyonun mümkünolması ile ofisler artık resmenbağımsız alanlar olarakyapılandırılmaya başlandı.

Harper & Brothers Building, New York, NY

Ofis Alanlarının ilk Örnekleri, NY

23

24



• Ticari binaların gelişmesi gökdelenlerinyayılması sonucu ofisler, gizliliğin vesosyalliğin belli ölçülerde kaynaştırıldığıçalışanlar için mutfak veya kantinlerletamamlanan alanlar haline geldi.

1939'da Frank Lloyd Wright tarafından tasarlanan The Johnson Wax şirketinin açık plan ofisi bu tarazın ilke örneğidir. • 1960'lı yılların başında modern ofis

tasarım ilkeleri ile ilgili olarak sık sıkreferans alınan Burolandschaft tarzıofis yerleşimi öne çıktı.

Cubicle Farm (Odacık Çiftliği)

1980'lere gelindiğinde ucuzluk vemodülerliği temel alan büyük bir çalışmaalanının küçük bölümlere ayrılması şeklindeuygulanan yeni bir ofis modeli ortaya çıktı.

Personellerin örülmüş duvarların arasınasıkışıp kaldığı ve tekdüze görünümüyle insanruhuna aykırı bu yaklaşım pek çok kişitarafından eleştirildi. Akılcı ve ilerici olmayanbu yaklaşım kalıcı olamadı.

İleri ki evrelerde cubicle farm’ların yerinidaha insan merkezli tasarımlar aldı.

25

26

https://www.ofismobilyamarket.com/



Hız ve Faaliyete Dayalı Esnek Ofisler• Teknolojinin gelişmesi ve

mobil kullanımın yaygınlaşması ile birlikte daha esnek ofis tasarımları tercih edilmeye başlanacaktır.

• İnsanların çalışmak için masa başında oturmaya mecbur olmaması hareketliliği bir norm olarak ofis dizaynlarının odak noktası haline getirmiştir.

Doğa CanlısıOfisler

• Dünyanın günden güne daha mekanik bir işleyişe doğru evrilmesi insanların doğaya olan ihtiyaçlarını dikkate alan çevreye ve doğaya saygılı bir çizgiye sahip çalışma alanı tasarımlarına ilham vermektedir.

Ortak Çalışma OfisleriAIM Architecture,Beijing, China

İş ve üretim dünyasının teknoloji ile geçirdiği evrim, aynı zamanda yeni jenerasyon ‘Z nesli çalışanlar’ için önceliklerin değişmesi sonucu ofisler artık üretkenlik için çalışanlarına kaynak sunan etkileşim ve sosyalleşmeye açık alanlar olarak tasarlanıyor.

27

28

http://mtoraman.com/

https://www.ofismobilyamarket.com/Personel-calisma-masalari,LA_208-2.html#labels=208-2



İstihdamın Sektörel Dağılımı

• 2017 yılı verileriyle Türkiye’de hizmetler sektörü istihdamda %54,1 pay almakta olup, AB-28ülkelerinde ise ortalama %71,9 pay almaktadır.

Kaynak: TÜİK, İşgücü İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist

• 2017 yılında, istihdamın sektörel dağılımına bakıldığında; AB-28 ülkelerinde tarım %4,2, inşaat%6,7, sanayi %17,2, hizmetler %71,9, OECD ülkelerinde (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü)tarım %4,6, inşaat %7,2, sanayi %14,9, hizmet sektörü %73,3 olmuştur.

Hizmet Sektörü Ülkemizde de Artmaya Devam Edecek

Hizmet Sektöründe 14.6 milyon kişi çalışmaktadır.

Avrupa’da İstihdamın Sektörel Dağılım Trendi

Kaynak: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Labour_input_indices_overview

Hizmet Sektörü Çalışanı Artmaya Devam Ediyor

29

30

http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist

https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Labour_input_indices_overview



19yy Başlarında İstihdamın Sektörel Dağılımı

Üretimin otomatikleşmesiendüstriyel üretimdeçalışanların oranının artmasınıdurdurmuş, hatta azaltmayabaşlamıştır.

80

10

10

19.yy Başları

Tarım ve Madencilik Endüstriyel Üretim

Hizmet Sektörü

15

50

35

20.yy Ortaları

Tarım ve Madencilik Endüstriyel Üretim Hizmet Sektörü

OFİS ERGONOMİSİ

Ofis ortamlarının çalışana uygun hale getirilmesi bilimidir.

• Günümüz teknolojisinin hızlı gelişimi,özellikle bilgisayar kullanımının hersektörde ve her çalışma alanında «ofis»tarzı çalışmanın önemli ölçüde artmasınayol açmıştır.

• Bu şartlar ofislerdeki çalışma ortamınınoptimizasyonunu zorunlu kılmaktadır.

31

32



Ofis Ergonomisi Uğraş Alanları

1. Havalandırma

2. Aydınlatma

3. Masa 4. Sandalye

5. Monitör

6. Klavye

7. Fare

Ofis Alanlarındaki Ergonomik Risk Faktörleri

RahatsızlıkTekrarlı

Hareketler

Garip duruş

Sürekli aynı pozisyonda duruş

Temas Gerilmesi

Kas İsketet Sistemi Rahatsızlıkları

Bir günde 4Saatten fazlaSürekli klavyeya da bir aletikullanmak

Statik İş

33

34



Tekrarlanan Zorlanma Yaralanmaları (RSI)

Parmakların pençe hali konumuön koldaki kas gerginliğini arttırır!

Otomatik kaydırma özelliğini, yukarı veya aşağı okları veya klavyedeki bitişve giriş tuşlarını kullanmalıyız.

Günümüzde iş hayatı, eğitim ve eğlencenin bilgisayar ile daha çok iç içe

hale gelmesi, özellikle fare ve klavye kullanımına bağlı olarak, RSI olarak isimlendirilen rahatszılıkları ortaya

çıkarmaktadır.

Eller ve kollar sıcak tutulmalıdır.

Soğuk kas ve tendonlar aşırı kullanım yaralanmalarına karşı daha büyük risk altındadır ve günümüzde birçok iş yeri

klimalar ile aşırı soğutulmaktadır!

Ergonomik Mouse kullanımı pençeparmak hareketini azaltır.

Garip duruş şekilleri / Sürekli aynı pozisyonda duruşZamanla ortaya çıkan garip duruşlar kas gerginliğine neden olabilir, kan akışını azaltabilirve sinirleri bile kıstırabilir. Zaman içinde daha nötr bir duruş sürdürmek rahatsızlığıazaltmaya yardımcı olabilir.

Klavye ve fareye genişletilmişileri erişim.

İleriye ulaşmak, özellikle buduruş zamanlasürdürüldüğünde, kürek kemiği ve boyun arasında kas gerginliğine neden olabilir.

Otururken belden önedoğru eğilme.

Bu, ayaklardesteklenmediğinde ve bel disklerine baskıuyguladığında gerçekleşir.

Omuzları yukarı doğru yükseltmek

Bu, klavye ve fare kullanıcı için çok uzun olduğunda olur.

35

36



Tıpkı sürekli oturduğunuzda yaşadığınız ağrılar gibi sürekli yattığınızda da beliniz ağrır.

Uyku Konumu: Tüm kaslar gevşek halde,dinlenme için en iyi konum.

Uzun süre hareketsiz kalmak vücudu kötü etkiler. Kasların ve kemikleringüçsüzleşmesine yol açar.

Statik Konum İşi

Statik ve Dinamik Kas İşi

Sürekli oturarak çalışmanın çeşitli hastalıklara neden olduğunu gösteren pek çok araştırma bulunmaktadır.

Kas, kalp ve şeker hastalıklarına bizi daha meyilli kılar.

Amerikan kanser kurulu 93-2006 yılları arasında yaptığı araştırmada günde 6 saat veya daha fazla oturmanın , 3 veya daha az saat oturmaya göre, kalp krizinden dolayı ölümlerde ciddi oranda farklılıklar olduğunu gözlemlemişlerdir

http://ertugrulm.com/2014/04/14/ayakta-calismak-yeni-trend-mi/

Sürekli oturmak ölüm riskini % 40 arttırır!

Yüksekliği ayarlanabilir çalışmamasası

37

38



Uzun Süre Oturmak

Vücudunuzu Nasıl Etkiliyor?

BaşUzun süreli oturarak çalışma

sonucunda, kan pıhtıları beyne gidebilir ve felce neden olabilir.

Kalp yetmezliği yaşayan bireylerde, sıvı ilk önce

ciğerlerde toplanır.

Akciğerler

KollarFiziksel aktivitenin azalmasıyla

birlikte hipertansiyon veya yüksek kan basıncı riski artar.

Mide

Çok fazla oturmak obezite ve kolon kanseri riskini arttırır. Kasların kan

damarlarındaki yağ yalmadansorumlu enzimlerin aktivitesi durur. Vücudun glukoz ve lipitler gibi enerji

kaynaklarını metabolize etme yöntemi de bozulur.

Bacaklarda gündüz tutulan sıvı geceleri boyunlara hareket eder ve

obstrüktif uyku apnesine katkıda bulunur.

Boyun

Kalp

BacaklarOturma sırasında vücut ödemi bacaklarda toplanır. Yürümek,

problem oluşmadan bu sıvıların vücuttan

uzaklaştırılmasını sağlar.

Sedanter yaşam tarzı kardiyovaskülerrahatsızlıkların

oluşmasına neden olur.

Facebook’un New York – Manhattan’daki ofisinde, ayakta çalışanlar.

2013’de yapılan bir araştırmaya göre (BBC – Calorie burner) ayakta durarak çalışmak kalbin dakikada 10 defafazladan atmasına neden olur. Bu da saatte fazladan yakılan 50 kalori demektir.

Yapılan araştırmada gün içinde belirli bir orandaayakta çalışmanın ek faydaları:

Daha enerjik olunmasını sağlamış:

Yüksek konsantrasyon

Baş ağrılarında azalma

Sigarayı bırakmada kolaylık

Danimarka’da çalışanlar için ayakta çalışmaya izin veren masalar zorunlu hale gelmiş durumda.

39

40

http://www.bbc.com/news/magazine-24532996



Temas Gerilmesi

Temas gerilimi, vücuda sert bir kenar / yüzey tarafından uygulanan baskıdır. Bu, dolaşımı azaltabilir ve şişmeye, karıncalanmaya veyarahatsızlığa neden olan sinir sinyallerini engelleyebilir.

Önkol sert masa kenarına temas halinde

Koltuğun ön kenarı baldırlara temas halinde

Bilgisayar Kullanıcılarında Sıklıkla Görülen Rahatsızlıklar

Rahatsızlık Yaygın Sebebi

Baş ağrısı Monitör yüksekliği uygun değil

Orta sırt gerginliği Uzaktaki Klavye / fareye erişim

Omuz gerginliği Klavye ve fare çok yüksekte

Önkol/dirsek gerginliği Parmakların kaydırma tekerleğini oynatmak için pençe şeklini alması

Bilek gerginliği Yazma sırasında garip duruş

.bel ağrısı Desteklenmeyen ayaklar veya sandalye sığacak şekildeayarlanmamış

41

42



Sık Rastlanan Ofis Hastalıkları

RSI :Repetitive Strain Injury: Az Kuvvet Gerektiren,

Tekrarlayan hareketlerden doğan hasarlar (Bilgisayar

Çalışanlarında görülen el, kol, omuz ve ense rahatsızlıkları)

• Karpal Tünel Sendromu (el bileği)

• Kübital Tünel Sendromu (dirsek)

• Torasik Çıkış Sendromu (Boyun ve kol)

• Miyofasial Ağrı (Boyun ve Sırt)

• Intervertebral disk hastalıkları (omurga)

• Kalça ve omuz çevresi sorunları

• Tetik parmak (el)

• Ganglion kistleri (el bileği)

• De Quervain Sendromu (el başparmağı)

• Intersection Sendromu (el bileği)

Yaygın Ofis Sendromları

Bazı İstatistikler

• Kanada’da yapılan araştırmalar:

• Kanadalı yetişkinler, normal aktiviteleri sınırlayacakkadar ciddi Tekrarlayan zorlanma sendromuna(RSI)sahiptir.

• Her 10 kişinin birinde görülmektedir (2018).

• RSI hastalıklarının tedavisi için Kanada’da yıllık22milyar $ harcanmaktadır.

• Uygun Ergonomik koşullarla kayıp günlerde %14’eyakın azalma olur.

43

44



• Ayaklarınız yere düz basıyorsa, bacaklarınız masanın altına rahatça oturmalıdır: bacaklarınızı geçecek kadar boş alana sahip olmalısınız.

• Kollarınız masa başındayken önkolunuzla üst kolunuz arasındaki açı90 derece ile 120 derece arasındaolmalıdır.

https://www.mobilyanoktasi.com/ergonomik-ofis-calisma-ortami-nasil-yapilir

• Kanada Standartları Birliği ( CSA ), 73 cm artı veya eksi 2,5 cm arasında bir genel yükseklik masası önermektedir.

Duruşunuzu gün boyunca değiştirmek sadece yorgunlukla savaşmakla kalmaz, aynı zamanda tekrarlayan hareketle ilişkili yaralanmaları önlemeye yardımcı olur. Bu nedenle oturma sıraları ve ayarlanabilir yükseklik masaları ergonomik bir iş

istasyonunun bir parçası olarak popüler hale gelmiştir.

Ekran orta noktasının gözSeviyesinin 15 cm altına konulmasıönerilmektedir.

Dik Oturma, omurgaya %25 daha az yük binmesini sağlar ve birçok sırt

problemini önler.

Eğer ayaklarınız yere temas etmiyorsa,

1. Sandalye koltuk yüksekliğinizi indirin ve klavye fare yüksekliğinizi düşürün.

veya

2. Ayak desteği kullanın

UNUTMAYIN !

Desteklenmeyen ayaklar sırt ağrısına neden olabilir!

45

46

https://www.mobilyanoktasi.com/ergonomik-ofis-calisma-ortami-nasil-yapilir



Ergonomik klavye ve fare kullanımı

• Mesafe: Uygun oturma pozisyonu klavyenizinereye yerleştirmeniz gerektiğini belirler.

• Dirsekleriniz rahatça arkadan veya önünüzdenziyade yanınızda olmalıdır. Bu nedenle, klavyeniz,dirseklerinizin yanında rahatça ulaşabileceğinizbir mesafede olmalıdır.

• Klavyenizde bir sayısal tuş takımı varsa, klavyenintamamı yerine harflere göre ortaladığınızdanemin olun . B harfi göbek önünde olmalı

X X ✓

Uzun süreli Mouse (fare) kullanımı avuç içi, parmak

ve bilek sinirlerini zedeleyebilir !

Mouse Kullanımı minumuna indirilmelidir.

Doğru ve Yanlışlar

Ergonomik Ürünler

47

48



DOĞRU YANLIŞ

Monitör ve Labtop’ın birlikte Kullanımı

Çift ekran ideal pozisyon 50/50, 60/50

Tek Monitör PozisyonuMonitör merkezi tam önünüzde olmalıdır.

X ✓

Kollar yazı yazarken yere paralel tutulmalı ve bileklerbükülmemelidir.

Ekrandaki yazı karakteri büyüklüğü 2.6 mm’nin altınadüşmemelidir. Ekran tozlu kalmamalıdır.

Ekran pencereye dik olarak yerleştirilmelidir.

Uzun süreli Labtop kullanımı için ideal pozisyonbulunmamaktadır. Kullanım süresi 1 saati geçmemelidir.

X

Monitörü ortalayarak oturmak ciddi gözBozukluğuna neden olur.

X

Monitörün yüksekte Olması boyun zedelenmesine yol açar

X

49

50



Göz yorgunluğunu azaltmak için,

• Gözleri dinlendirmek , unutulmaması gereken en önemli noktadır. GÖZ EN ÖNEMLİ ORGANLARIMIZDANDIR.

• Her 20 dakikada bir birkaç saniye süre ile gözlerinizi kapalı tutun ve açtıktan sonrauzakta bir nesneye bakışınızı sabitleyerek gözünüzü dinlendirin (20dk’da bir 20 sn) .

• Uzun süreli aynı mesafedeki (yakın veya uzak) bir şeye bakmak gözlerin işlevinibozucu etki yaratmaktadır).

• Öncelikle göz muayeneleri düzenli aralıklarla yaptırılmalıdır. (miyopi / hipermetropi / astigmatizma)

• Uzun süreli aynı mesafedeki ( yakın veya uzak ) bir şeye bakmak gözlerin işlevini bozucu etki yaratmaktadır,

Bol su tüketmek de göz yorgunluğuna iyigelir.

Bütün algılamaların %80 ile %90’ı görme ile gerçekleşir.

Sık sık göz kırparsanız gözleriniz göz yaşı ile ıslanır, kuru kalmaz.

Ara sıra derin nefes alıp verin!Gözleri ekrandan ayırıp, sonsuza bakıp göze dairesel hareketler yaptırmak boyun gerginliklerini giderir.

Çalışma Masası / Koltuk

Çalışma masası sabit ise altkenarın yerden yüksekliği 680mm, ayarlanabilir ise 640-740mm arasında olmalıdır.

Bilgisayarla çalışmada oturma yönübelge-ekran-masa arasında süreklideğiştiğinden oturma yeri olarakeksenden dönebilen, yüksekliğiayarlanabilir, kolçaklı ve devrilmeyekarşı güvenli 5 tekerlekli sandalyelerkullanılmalıdır.

51

52



İdeal Oturma Pozisyonu

-Kalça, diz ve bilek açıları 90°ve daha fazla olmalı.

-Beden açısı 30° den fazla olmamalı.

-Üst kol yere 20° açı yapmalı.-Dirsek açısı 90° ila 120° olmalı.-Önkol yere 20° paralel durmalı.-Önkol desteği olmalı.

İş İstasyonunun Bölgelere Ayrılması

• İlk bölge, yalnızca önkollarınızı yatay olarak hareketettirerek, dirsekleriniz yanlara yakın bir şekilderahatça kalarak kolayca erişebileceğiniz yerdir.

Bu alan normalde klavyenize ve farenize adanmıştır. Bubölgede başka hiçbir şey bulunmamalıdır.

• Bir sonraki bölgeye kollarınızı uzatarak, ancak belinize eğilmeden veya bükülmeden ulaşılabilir. Bu, sık kullandığınız referans kitaplar, defterler veya kırtasiye malzemeleri gibi sık kullandığınız şeyler için iyi bir alandır.

• Üçüncü bölgeye kolların uzatılması ve belin bükülmesi veya eğilmesiyle ulaşılabilir. Ayağa kalkmadan bu bölgeye ulaşabilseniz de, bu kadar sık yapmak rahat değildir. Bu, sadece ara sıra kullandığınız şeyler için iyi bir alandır.

53

54



Aydınlatma

• Tavan aydınlatmaları çalışma yüzeyi ile45o’lik açı yapmalıdır.

• Ofisinizde pencereyle karşı karşıyagelmekten veya sırtınız pencereyedönük oturmaktan kaçının.

• Monitörünüzü ve masanızı pencereyedik yerleştirmek en iyisidir.

• Ne tür bir aydınlatma kullanırsanızkullanın, monitörü rahatsız ediciparlama oluşmayacak şekildeyerleştirin.

Sıcaklık / Bağıl Nem

• Eğer özel kriter yoksa, temiz odada seçilen sıcaklık değerleri: 22 oC (20-24 oC /±1 oC) ve bağıl nem (%40-55 /±%5 ) olmalıdır.

• ABD ASHRAE standartlarına göre, ideal şartlar için sıcaklığın 20-25,5 oC nemin %30-60 arasında olması gerekmektedir.

Sıcaklık ve Bağıl Neme Bağlı Konfor Bölgeleri

Bu değerlerin dışındaki ortam havası çalışanların iş üzerindeki konsantrasyonunu azaltabilmektedir.

Özellikle fazla rutubet nezleye, baş ağrısına, sinirliliğe, isteksizliğe, fiziksel gücün düşmesine ve bunalıma yol açabilir. VERİM DÜŞER:

Fazla kuru havanın da baş ağrısı, boğaz kuruluğu ve fiziksel gevşeme yapacağı gözden uzak tutulmamalıdır.

15-20 oC arasında maksimum olan bedensel ve psikomental çalışma performansları ortam sıcaklığı arttıkça düşer.

55

56



Havalandırma

• AB ülkesi standartlarına göre doğal havalandırmaya sahip iş ortamında,

• Oturarak çalışma halinde 12 m3 çalışma hacmi gereklidir.

• Bu ortamda çalışma süresininönemli bir kısmını geçiren her birkişi için bu hesaba 10m3eklenmelidir.

Yapılan İşe Örnek

Kişi Başı Gerekli Hacim

Kişi başı saatte işyerine verilmesi gereken hava

En az Öneri En az Öneri

Büro elemanı

10 15 30 45

Bedensel Hafif İş (Satış elemanı)

12 18 35 53

Renkler• Bürolarda kullanılan renklerin moral ve verimlilik

üzerinde etkisi büyüktür. Renklerin, ışığı tutmasıveya yansıtması gözleri ve çevreyi etkiler.

• Seçilecek renklerin insan psikolojisi üzerindeki etkileri büyüktür.

• Yine seçilecek renkler odanın büyük veya küçüklüğü ile de ilgilidir.

• Örnek vermek gerekirse; yeşil tonları rahatlık vedenge hislerini tetiklerken, mavi tonları güvenduygusunu ve zihinsel etkinliği arttırır. Bu nedenleçalışma alanındaki renk kullanımını dikkatli şekildeyapmak önemlidir.

57

58



Ekran çalışmalarında fazla kuvvet uygulanmadığı için;

• İş yerini ergonomik kurallara uygun düzenlemek,

• İşe çeşitli aralıklarla kasları dinlendirici denge egzersizleri serpiştirerek bu semptomları etkin biçimde ortadan kaldırmak olasıdır.

Sadece oturma şeklini bile sık sık değiştirerek bu sağlanabilir.

Arada bir ayağa kalkıp bir iki adım atılmalı bu şekilde omurgadaki disklerin taze kanla beslenmesi, hem de kasların gerilip

gevşemesiyle bacaklarda ve kaba etlerdeki kan dolaşımının hızlanması sağlanmalıdır.

Ofis Düzeni • Çalışma masasının direkt karşısında olan tablolar,kitaplıklar ve dolaplar çalışanların dikkatinidağıtabilir. Bu nedenle çalışma masalarınınkarşılıklı düzende yerleştirilmesi, ya da mümkünolduğunca sade bir alana bakmaları tavsiye edilir.

• Yapılan bir araştırma, çalışma alanlarınıözelleştirebilen kişilerin %32 oranında dahaverimli çalıştıkları sonucuna ulaştı.

• Masa üzerinde sevdiklerinin ve ailelerininfotoğrafına yer verebilecekleri ve küçükbiblolar ya da oyuncaklar kullanabilecekleriçalışma alanları çalışanlarınızın verimliliğiniarttırır.

• İdeal ofis düzeni için vazgeçilmez bir diğer düzenleme ise, çalışma alanlarında farklılıkyaratmak. Açık alanların yanı sıra odaklı çalışma bölmeleri, telefonla kişisel görüşmelerinyapılabileceği kabinler ve sosyal alanlar yaratarak çalışan verimliliğini arttırabilirsiniz.

59

60



Ofis Egzersizleri

Ofis Egzersizleri / 1

15-20 sn , 2 defa 10-15 sn

1

5-10 sn, her iki yöne 15-20 sn

2 3 4

61

62




3-5 sn, 3 defa 10-12 sn, her iki kol 10 sn 10 sn

5 6 7 8

Tüm bu egzersizler kişinin kendisini iyi hissettiği sınırlar içerisinde yapılmalıdır.

Bu egzersizler için sıkı bir program uygulamaya gerek yoktur!

• Egzersiz sırasında ağrı hissedilmesi durumunda, egzersize sonverilmeli bir hekime danışılmalıdır.

• Germe egzersizleri herkes içim uygun olmayabilir.


63

64



SONUÇLAR

Ofis Hastalıklarından Korunmak İçin

• Düzenli aralıklarla egzersiz yapılmalı, fiziksel aktivitelerde bulunulmalıdır.

• Belirli uyku düzeni oluşturulmalı ve yeterince dinlenme zamanı yaratılmalıdır.

• Ofis dizaynının çalışana uyumlu, ergonomik olması sağlanmalıdır.

• İş yaşantısı dışında hobilere de zaman ayrılmalıdır.

• Gereksiz bilgisayar kullanımı azaltılmalıdır. Vücudun kaldırabileceğindenfazla çalışması halinde, hiçbir ergonomik değişikliğin, özel tasarımlıklavye ve egzersizin yardımı olmayacaktır.

• Modern ofisler basit önlemler ile engellenebilecek potansiyeltehlikelerle doludur.

• Ergonomik tasarım ve düzenlemeler ile insan vücudundan en yüksekverim alınacak, en önemlisi çalışanın sakatlanma veya yaralanma riskien aza indirgenecektir.

65

66



• Ofislerde iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak, ancak ergonomik risk etmenleri göz önünde bulundurularak sağlanmaktadır.

• Bu sunum ile ofislerde iş sağlığı ve güvenliğininsağlanmasında ve meydana gelen meslekhastalıklarının önlenmesinde ergonominin yerive ne derece önemli olduğu vurgulanmayaçalışılmıştır.

Teşekkür Ederim

DOÇ.DR.CAHİT GÜRER

Afyonkarahisar

12.12.2019

T.C.Afyon Kocatepe Üniversitesi

Fen Bilimleri Enstitüsüİş Güvenliği Anabilim Dalı

67

68

Documents

Ofis Alanları & Ergonomi · Ergonomi Ders Notları 1 Ofis Ergonomisi Doç.Dr.CahitGÜRER 11.12.2019 Afyonkarahisar T.C. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İş