12

OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014 TEMAT NUMERU

Nowoczesne rozwiązania materiałowe i technologiczne

Wraz z przemianami przypadającymi na lata 90.

dotarły do Polski nowe technologie, materiały i roz-

wiązania, a przede wszystkim swobodne myślenie

w architekturze. Ta nowość, która funkcjonuje blisko

20 lat, stała się dziś normą. O jakiej nowoczesno-

ści mowa? Z pomocą przychodzi inżynier Mamoń,

stwierdzając: „Mnie się podobają te melodie, które

już raz słyszałem” – dlaczego nie korzystać z dobrych,

wypróbowanych, sprawdzonych materiałów, techno-

logii i rozwiązań, które na przestrzeni lat są ulepsza-

ne, udoskonalane lub ze względu na swoją jakość

są na rynku od lat?

Akty prawne, i co dalej? Należy zastanowić się, czym projektant, przystępując

do projektowania obiektów z zakresu służby zdro-

wia, powinien kierować się przy doborze rozwiązań

w zakresie funkcji, technologii i materiałów. Można

się odwołać do artykułu Katarzyny Rapacz-Konias pt.

„Wymagania sanitarno-higieniczne dla podmiotów

wykonujących działalność leczniczą” („OPM”, 3/2014),

który daje odpowiedź na to pytanie – są to przede

wszystkim przepisy, od których należy rozpocząć.

To warunek sine qua non, aby obiekt został zaprojek-

towany poprawnie. Ale czy nowocześnie?

W latach 70. i 80. ub.w. królowały typowe

szpitale, a w nich takie same technologie,

stosowane materiały i elementy wykoń-

czenia wnętrz wykorzystywane z katalogów. Do dzi-

siaj w niektórych obiektach służby zdrowia można

zobaczyć pozostałości tej panującej typizacji: na pod-

łogach lastriko lub szare wykładziny PCV, na ścianach

pokoi pacjentów oraz w korytarzach farby emulsyjne

w kolorze beżowym oraz lamperie malowane farba-

mi olejnymi, węzły sanitarne wykończone kafelkami

15 x 15 cm w kolorze białym, a sale zabiegowe i ope-

racyjne – kafelkami 15 x 15 cm w kolorze „zieleni chi-

rurgicznej”. Wchodząc do szpitala w Częstochowie,

Tarnowie, Nowym Targu czy Rzeszowie, bezbłędnie

można było (i nadal można) trafi ć na oddziały łóżko-

we zlokalizowane w bloku A, blok operacyjny w blo-

ku B, izbę przyjęć w bloku C oraz dział administracji

i przychodnie w bloku D.

Obecnie, w związku z galopującymi zmianami

w przepisach dotyczących warunków, jakim powinny

odpowiadać placówki medyczne, rosnącymi potrze-

bami na rynku usług medycznych oraz postępem

technicznym, obiekty służby zdrowia zmieniają się,

przebudowują się, przeobrażając w nowoczesne

obiekty. Należy jednak pamiętać, że – choć nieczęsto

– z braku funduszy inwestor jest w stanie wykonać

tzw. „makijaż na liszaju”.

ARCH. MARZENA ULAK-OPALSKA

Biuro Projektów

Służby Zdrowia

„PRO-MEDICUS”

Nowoczesne rozwiązaniamateriałowe i technologiczne W BUDYNKACH SZPITALNYCH Z PUNKTU WIDZENIA ARCHITEKTA

Obecnie, w związku z galopującymi zmianami w przepisach dotyczących warunków, jakim powinny odpowiadać placówki medyczne, rosnącymi potrzebami na rynku usług medycznych oraz postępem technicznym, obiekty służby zdrowia zmieniają się, przebudowują się, przeobrażając w nowoczesne budowle. Szpitale są nie tylko bardziej funkcjonalne i nowoczesne, ale coraz bardziej estetyczne.

1 2

1 Ursynowskie

Centrum Zabiegowe

w Warszawie.

Powierzchnia:

1700 m2, czas

realizacji: 4,5 miesiąca

2 Royal Alexandra

Hospital Paisley,

Wielka Brytania

fot.

arch

iwum

autorki

13

TEMAT NUMERU OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014

Szpital nowoczesny jest funkcjonalny, ma nowa-

torską infrastrukturę oraz architekturę (bryłę, wnętrza,

zastosowane materiały). Nowe materiały i technolo-

gie dają projektantom nowe możliwości, a inwesto-

rom możliwość dorównania do tzw. europejskich

standardów. Sprawiają też, że pacjent w nowych i od-

powiednio zaprojektowanych wnętrzach czuje się

po prostu dobrze; estetyczny wygląd pomieszczeń

wpływa na psyche pacjenta, któremu łatwiej znieść

stres związany z chorobą i hospitalizacją w pomiesz-

czeniach przyjaznych. Projektant musi być świadomy,

że poza wszystkimi aspektami wynikającymi z przepi-

sów oraz wymagań inwestora, musi wziąć pod uwagę

aspekt estetyczny.

Elementy oddziałującena personel i pacjenta

Budynek

Przy budowie i przebudowie szpitali coraz większą

popularność zdobywa nowatorska technologia

modułowa. Istnieje na polskim rynku budowlanym

od około 15 lat i polega na montażu gotowych

modułów, które wraz z instalacjami technicznymi

budynku zostały wyprodukowane w zakładach pro-

dukcyjnych wykonawcy poza miejscem inwestycji.

Moduły są prefabrykowane w blisko 90%. Wszelkie

prace wykończeniowe w dostarczanych modułach

są już wykonane, a dopuszczalne na placu budowy

są tylko prace resztkowe, łączeniowe na stykach po-

szczególnych modułów oraz podłączenie obiektu

do mediów. Po ukończeniu prac budynek niemal

natychmiast jest gotowy do użytku – użytkownikowi

pozostaje tylko wprowadzenie sprzętu ruchomego.

Wśród korzyści, jakie płyną z zastosowania tego sys-

temu, można wyróżnić:

• bardzo krótki czas budowy oraz oszczędności

wynikające z niższych kosztów zarządzania in-

westycją,

• możliwość zachowania ciągłości pracy szpitala przy

jednoczesnym prowadzeniu robót budowlanych,

• możliwość etapowania inwestycji (dobudowy lub

nadbudowy na każdym etapie inwestycji),

• budowę w wielkim stopniu niezależną od warun-

ków pogodowych,

• dopasowanie do indywidualnych wymogów

funkcjonalnych, technologicznych i architekto-

nicznych,

• ustaloną wartość inwestycji – praktycznie nie-

zmienna podczas realizacji zadania,

• ustaloną jakość wykonywanego obiektu,

• mobilność (co daje możliwość demontażu i prze-

niesienia go na inną lokalizację),

• sprawną i przejrzystą organizację inwestycji.

Ściany

Co zrobić, by w szpitalu przez długie lata nie zajmo-

wać się remontami i renowacją ścian? Odpowiedź

wydaje się prosta – zastosować kompleksowy system

rozwiązań dla ochrony ścian, narożników oraz drzwi,

które są w szczególności narażone na różnego ro-

dzaju uszkodzenia oraz trwałe zabrudzenia podczas

codziennego użytkowania.

Płyty, narożniki, poręcze i odbojnice zapewniają

chronionej powierzchni odporność na uderzenia,

3 Regionalne Centrum

Krwiodawstwa

i Krwiolecznictwa

we Wrocławiu.

Powierzchnia: 2000 m2,

czas realizacji:

4 miesiące

4 Oddział Medycyny

Nuklearnej Szpitala

Wojewódzkiego

w Opolu o powierzch-

ni 600 m2, czas

realizacji: 4 miesiące

5 Estetyczny wygląd

pomieszczeń wpływa

na psyche pacjenta,

któremu łatwiej

znieść stres związany

z hospitalizacją

6 Przy budowie i mo-

dernizacji obiektów

należy zastosować

kompleksowy system

rozwiązań dla ochrony

ścian, narożników oraz

drzwi

3 4

5 6

14

OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014 TEMAT NUMERU

się zastosować ochronę ścian przy równoczesnym

zachowaniu koncepcji wnętrza, z pomocą przycho-

dzą najnowsze technologie, czyli dowolny, wysokiej

jakości nadruk na płycie.

Zabudowa ścian panelami ze stali nierdzewnej,

ze względu na swoje właściwości, znalazła zastoso-

wanie szczególnie na blokach operacyjnych. Skutecz-

nie rywalizuje z innymi materiałami, zarówno pod

względem technicznym, jak i ekonomicznym. Stal

nierdzewna charakteryzuje się bowiem wysoką este-

tyką, jest ekologiczna, odporna na korozję (dzięki cze-

mu może być eksploatowana przez długi czas), a także

uszkodzenia czy zabrudzenia, co skutkuje ogranicze-

niem częstotliwości oraz kosztów remontów. Dzięki

temu ściany są łatwe do utrzymania w czystości przez

długie lata. Technologią, która w ostatnim czasie zre-

wolucjonizowała ochronę ścian w służbie zdrowia,

jest system bakteriobójczy, który niszczy gronkowca

złocistego i szczepy bakterii Escherichia coli w ciągu

24 godzin.

Zastosowane płyty można wycinać w dowolnych

kształtach, formować (poprzez termoformowanie).

Co więcej, ich kolorystyka ma więcej do zaoferowania

niż tzw. „zieleń chirurgiczna”. Natomiast kiedy planuje

7

8

10

9

7 Centrum Onkologii

w Bydgoszczy

im. prof. F. Łukaszczyka

8 Całe wyposażenie

łazienki, takie jak

ceramika, armatura

czy uchwyty, musi

mieć zaokrąglone,

ergonomiczne

kształty

9 Pomieszczenia

sanitarne dla osób

niepełnosprawnych

są nie tylko funkcjo-

nalne i ergonomiczne,

ale i zaprojektowane

z wysoką dbałością

o estetykę

10 Specjalistyczne

Centrum Medyczne

Chirurgii Małoinwa-

zyjnej, Kraków

15

TEMAT NUMERU OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014

na uszkodzenia mechaniczne, łatwa w czyszczeniu,

co sprawia, że daje najwyższe bezpieczeństwo higie-

niczne. Można malować ją proszkowo w dowolnym

kolorze z palety RAL.

Szkło stało się w ostatnim czasie niezwykle pożąda-

nym materiałem w architekturze szpitalnej ze wzglę-

du na bezpieczeństwo, własności higieniczne i moż-

liwości estetyczne. Wysokiej jakości szkło bezpieczne

znalazło zastosowanie w pomieszczeniach bloków

operacyjnych oraz oddziałów intensywnej terapii,

czyli tam, gdzie spełnione muszą być zaostrzone wy-

mogi higieniczno-sanitarne. Dodatkowym atutem

estetycznym jest możliwość zastosowania dekoracji

grafi cznych, czyli szkła dekoracyjnego, które sprawia,

że do pomieszczeń szpitalnych zostają wprowadzo-

ne dzieła sztuki. Dekoracje mogą być przygotowane

indywidualnie. Na ścianach mogą pojawić się także

autorskie grafi ki lub fotografi e dopasowane do ko-

lorystyki i atmosfery wnętrza.

Wielką popularnością w okładzinach ściennych

cieszy się od lat materiał Corian. Okładziny te stwa-

rzają ogromne możliwości projektowania wnętrz,

w tym wnętrz szpitalnych. Mają one szerokie za-

stosowanie, m.in. w wykończeniu ścian sal opera-

cyjnych, umywalni lekarzy, wykonywania blatów

– wszędzie tam, gdzie wymagane są wysokie wa-

runki higieniczne. Technologia obróbki tego ma-

teriału umożliwia uzyskanie dowolnych kształtów

z zastosowaniem kolorystyki z bogatej palety barw.

Technika klejenia pozwala natomiast na łączenie

poszczególnych elementów bez widocznych spoin

oraz dokonywanie ewentualnych napraw uszko-

dzonych powierzchni bez obaw, że spowodują one

zmiany własności eksploatacyjnych, estetycznych

czy wytrzymałościowych produktu. Materiał jest

nieporowaty, obojętny chemicznie i nietoksyczny.

Nie ulega przebarwieniom, nie gromadzi ładunków

elektrostatycznych, rozprasza promień lasera i jest

nienasiąkliwy. Powierzchnie wykonane z materiału

są higieniczne. Ze względu na nieporowatość mate-

riału bakterie i pleśń nie wnikają w miejsca połączeń,

i nie następuje ich dalsze rozprzestrzenianie. Jest

łatwy w utrzymaniu czystości przy pomocy środków

dezynfekcji powszechnie stosowanych w obiektach

służby zdrowia.

Podłogi winylowe Podłogi to nie tylko materiał, po którym się chodzi.

Jako część wystroju wnętrz mogą na wiele sposobów

oddziaływać na ludzi. Cechy stosowanych dziś przez

projektantów podłóg winylowych łączą estetyczny

wygląd z wysokimi wymaganiami higienicznymi

stawianymi materiałom wykończeniowym stosowa-

nym w służbie zdrowia. Tam, gdzie jest taka potrze-

ba – z systemem kontroli elektryczności statycznej.

Wykładziny podłogowe można stosować w każdej

16

OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014 TEMAT NUMERU

11 Centrum Urazowe CUMRiK

w Krakowie

12 Centrum Urazowe CUMRiK

w Krakowie

13 Szpital Wojewódzki

w Poznaniu

11

12

13

17

TEMAT NUMERU OGÓLNOPOLSKI PRZEGLĄD MEDYCZNY 78/2014

strefi e szpitalnej: od strefy wejściowej począwszy,

a skończywszy na najbardziej skomplikowanych i wy-

magających najwyższych warunków sanitarnych po-

mieszczeniach, jakimi są laboratoria, sale operacyjne,

pokoje OIT, pomieszczenia typu clean room.

Sufity podwieszone

Leżąc na łóżku szpitalnym, pacjent niejednokrotnie

patrzy na sufi t. I cóż tam widzi? Stare, zakurzone lampy,

popękany sufi t pomalowany emulsyjną farbą i nie-

jednokrotnie instalacje prowadzone w „gustownych”

korytkach. Na szczęście są to już tylko przeżytki. Dziś

sufi t to nie tylko powierzchnia, na której coś wisi, i nikt

na nią nie zwraca uwagi, ale jest to element, który

rzutuje na wystrój oraz akustykę wnętrza. Chodzi tutaj

o system sufi tów podwieszonych. Na rynku dostępna

jest bogata kolekcja sufi tów wypełniających przestrzeń

od ściany do ściany, wolno wiszących paneli akustycz-

nych oraz ekranów, w które projektant może wkom-

ponować oświetlenie. Wszystko po to, aby umożliwić

stworzenie przyjaznej atmosfery we wnętrzu szpital-

nym. Sufi ty rozbieralne stosuje się wszędzie tam, gdzie

jest potrzeba łatwego demontażu pojedynczych płyt

sufi towych. Tam, gdzie wymagane są zarówno stan-

dardowe warunki oraz warunki, gdzie może docho-

dzić do zabrudzeń, gdzie wymagana jest mała emisja

cząstek stałych oraz gdzie stawiane są najwyższe wy-

magania higieniczne. Sprawdzają się także w pomiesz-

czeniach czystych, gdzie konieczna jest jak najniższa

emisja cząsteczek. Mają zastosowanie w pomieszcze-

niach wymagających regularnego mycia i dezynfekcji,

przecieranie na mokro lub tylko na sucho. W rezultacie

znajdują one zastosowanie we wszystkich rodzajach

pomieszczeń szpitalnych, począwszy od korytarzy,

a skończywszy na pomieszczeniach o najwyższych

wymaganiach higienicznych, jakimi są sale operacyjne,

sale pooparzeniowe czy pomieszczenia typu clean

room. Sufi ty podwieszane mają jeszcze jedną zaletę,

a mianowicie: doskonale maskują plątaninę instalacji

rozprowadzanych pod stropem.

Inne udogodnienia Warto wspomnieć również o dostosowaniu budyn-

ków do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych.

W Polsce problematyka ta była przez lata zaniedbywa-

na, co powoduje, że wiele miejsc jest „nieprzyjaznych”

niepełnosprawnym, a świadomość potrzeby zmian

tego stanu rzeczy i sposobów, w jaki można to zrobić,

jest niska.

Dostosowanie istniejących już budynków jest

bardzo trudne, podobnie jak poprawianie nieodpo-

wiednio zaaranżowanych pomieszczeń, np. łazienek.

Funkcjonalna „łazienka dostępna” nazywana również

„łazienką bez barier” znacznie ułatwia codzienną

toaletę nie tylko osobom poruszającym się na wóz-

kach inwalidzkich, ale również osobom z częścio-

wą niepełnosprawnością lub niepełnosprawnością

tymczasową. Przy projektowaniu „łazienki dostępnej”

najważniejszą wytyczną jest minimalna powierzchnia

przestrzeni manewrowej wynosząca 150 x 150 cm dla

wózka inwalidzkiego, powierzchnia taka powinna być

zagwarantowana przed umywalką, toaletą i pryszni-

cem. Oprócz zachowania zasad ergonomii i funkcjo-

nalności podstawowym warunkiem projektu łazienki

dla osoby niepełnosprawnej jest uwzględnienie za-

chowania zasad bezpieczeństwa. Całe wyposażenie

łazienki, takie jak ceramika, armatura czy uchwyty, mu-

si mieć zaokrąglone, ergonomiczne kształty. Uchwyty,

krzesełka, poręcze mogą być wykonane z różnych

materiałów. Najprostsze to gięte rurki stalowe. Bar-

dziej funkcjonalne i estetyczne są powlekane two-

rzywem sztucznym, dzięki czemu są ciepłe w dotyku

i bezpieczniejsze w przypadku upadków. Stosowane

są w różnych kolorach, co ma znaczenie nie tylko es-

tetyczne, ale również funkcjonalne – wyraziste kolory

ułatwiają poruszanie się osobom niepełnosprawnym

i niedowidzącym. Dzisiejsze pomieszczenia sanitarne

dla osób niepełnosprawnych to nie tylko funkcjonalne

i ergonomiczne, ale pomieszczenia zaprojektowane

z wysoką dbałością o estetykę.

Reasumując, obecnie budynki szpitalne są nie

tylko bardziej funkcjonalne i nowoczesne, ale coraz

bardziej estetyczne. Sprawiają, że szpital to nie tylko

miejsce leczenia, ale coś więcej.

Zdjęcia w artykule zostały opublikowane dzięki uprzejmo-

ści fi rm: C/S Polska, Corian, Hewi oraz Alvo.