View
879
Download
4
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Prezentacja autorstwa Michała Lenartowicza zaprezentowana podczas szkolenia dla uczestników i uczestniczek Obywatelskiego Monitoringu Sportu, Konstancin-Jeziorna 14-16 IX 2012
Citation preview
Społeczne zróżnicowanie uczestnictwa w sporcie i rekreacji ruchowej
/materiały dla słuchaczy/
Dr Michał Lenartowicz
W tym wykładzie:
Uczestnictwo w sporcie/rekreacji ruchowej/kulturze fizycznej
• bezpośrednie (uprawianie dyscyplin sportu, ćwiczenia fizyczne)• pośrednie, w tym konsumpcja sportowa (kibicowanie,
organizowanie zawodów i zajęć sportowych, prowadzenie działalności popularyzatorskiej i pedagogicznej)
• konsumpcja sportowa – bezpośrednia (np. na widowni stadionu; zjawisko turystyki sportowej) i pośrednia (telewizja, Internet, radio, prasa)
• indywidualne i zorganizowane• autoteliczne i instrumentalne• systematyczne i niesystematyczne • aktywność sportowa/fizyczna
Zróżnicowanie uczestnictwa w kulturze fizycznej
• Uczestnictwo w kulturze fizycznej jest procesem warunkowanym społecznie i w określonych warunkach społecznych może być pełniejsze, bogatsze, obejmujące liczne formy (od sportu wyczynowego do najprostszych form rekreacji i pielęgnacji ciała), w innych natomiast – ubogie i jednostronne.
• Płeć, wiek, sytuacja rodzinna, wykształcenie i przynależność społeczno-zawodowa, wielkość dochodów, miejsce zamieszkania – to główne cechy wpływające na poziom i charakter uczestnictwa w kulturze fizycznej, podobnie jak ma to miejsce w przypadku partycypacji kulturalnej (ale także: kolor skóry, przynależność do grupy etnicznej lub religijnej, narodowość itd.)
5
Co dorośli Polacy robią w czasie wolnym?
• Najpopularniejszym sposobem spędzania wolnego czasu
przez dorosłych i przez dzieci było oglądanie telewizji,
słuchanie radia i muzyki, spotkania ze znajomymi.
• 30% dorosłych Polaków podjęło w ciągu ostatnich 12
miesięcy jakąś formę aktywnego wypoczynku.
Zaobserwowano bardzo silną tendencję spadkową
podejmowania się aktywnego wypoczynku wraz ze wzrostem
wieku osoby badanej.
• Aktywny wypoczynek/sport częściej wybierają mężczyźni niż
kobiety, osoby ze średnim i wyższym wykształceniem,
mieszkające w średnich i dużych miastach. Częściej są to
również osoby, w których otoczeniu znajdują się osoby
wybierające również ten sposób spędzania wolnego czasu.
PBS Spółka z o.o. (2006) Raport z badań społecznych dotyczących czasu wolnego, aktywności sportowo-rekreacyjnej Polaków oraz opinii na temat wychowania fizycznego w szkole podstawowej; badania w ramach programu społecznego „Trampolina”
6
Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy podejmował(a) Pan(i) jakieś formy aktywnego wypoczynku: jakąś aktywność sportowo-rekreacyjną, np. uprawiając jakiś sport rekreacyjnie lub wykonując jakieś ćwiczenia fizyczne, ruchowe?
Aktywny wypoczynek dorosłych Polaków
30
35
27
76
56
35
20
12
31
13
38
46
21
30
40 39
0
10
20
30
40
50
60
70
80
PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIEMIEJSCE
ZAMIESZKANIA
Na wykresie: odsetek osób podejmujących w ciągu ostatnich 12 miesięcy jakieś formy aktywnego wypoczynku
Raport z badań społecznych dotyczących czasu wolnego, aktywności sportowo-rekreacyjnej Polaków oraz opinii na temat wychowania fizycznego w szkole podstawowej; niepublikowane badania PBS Sopot z roku 2006w ramach programu społecznego „Trampolina”; wyniki udostępnione do celów naukowych
GUS (2009) Uczestnictwo Polaków w sporcie i rekreacji ruchowej w 2008r, Warszawa.
Badania GUS z roku 2009 były drugimi [!] badaniami tej instytucji poświęconymi w całości problemowi uczestnictwa Polaków w sporcie i rekreacji ruchowej; wcześniejsze badania próby gospodarstw domowych były przeprowadzone w 1999 roku.
51%
36%
23%
20%
14%
12%
1%
8%
Gdzie podejmuje Pan(i) formy aktywnego wypoczynku, gdzie odbywa się aktywność sportowo-rekreacyjna, gdzie uprawia Pan(i) jakiś sport lub wykonuje ćwiczenia fizyczne, ruchowe?
Sport i aktywny wypoczynek w życiu dorosłych Polaków - miejsca aktywnego wypoczynku
46%
49%
20%
19%
11%
9%
1%
6%
na wolnym powietrzu
w domu
w szkole, na boisku szkolnym
w parku/w lesie
na siłowni, w klubie fitness
w klubie sportowym
w domu kultury
inne
55%
24%
25%
20%
17%
14%
1%
10%
Ogółem Mężczyźni
N=324 N=175
Kobiety
N=149Raport z badań społecznych dotyczących czasu wolnego, aktywności sportowo-rekreacyjnej Polaków oraz opinii na temat wychowania fizycznego w szkole podstawowej; niepublikowane badania PBS Sopot z roku 2006w ramach programu społecznego „Trampolina”; wyniki udostępnione do celów naukowych
Główne przyczyny niepodejmowania aktywności ruchowych przez Polaków
• brak czasu
• brak chęci i ochoty
• wiek
• choroba bądź dysfunkcje ruchowe
Raport z badań społecznych dotyczących czasu wolnego, aktywności sportowo-rekreacyjnej Polaków oraz opinii na temat wychowania fizycznego w szkole podstawowej; niepublikowane badania PBS Sopot z roku 2006w ramach programu społecznego „Trampolina”; wyniki udostępnione do celów naukowych
Klasyczna triada barier uczestnictwa:
1.nie mam gdzie ćwiczyć,
2.nie mam kiedy ćwiczyć,
3.nie mam pieniędzy na zajęcia sportowe.
10
Tendencje uczestnictwa w sporcie w Europie Zachodniej
• Zwrot w kierunku sportu rekreacyjnego (związany m.in. ze starzeniem się społeczeństwa) i rodzący się kryzys tradycyjnej formy sportu klubowego;
• Postępujący proces indywidualizacji i zapotrzebowanie na większą elastyczność dotyczącą czasu uprawiania sportu i dyscypliny sportowej („sport zapper”)
• Zmniejszająca się liczba wolontariuszy pracujących na rzecz klubów (dotyczy np. Holandii lub Niemiec);
• Zwiększająca się popularność nowych sportów „alternatywnych”, “przestrzennych” (spacial [outdoor] sports), sportów ekstremalnych.
• Zmiany stopnia wykorzystania różnych obiektów sportowych i zapotrzebowania społecznego na sportowe usługi
11
Tendencje uczestnictwa w sporcie w Europie Zachodniej
• Badania przeprowadzone w Niemczech (Hübner 2009) wskazują wyraźnie na to, że istniejąca w badanych miastach infrastruktura sportowa przestaje odpowiadać zapotrzebowaniu (m.in. zbyt dużej w stosunku do potrzeb liczby stadionów lekkoatletycznych czy kortów do tenisa ziemnego, przy wzroście zainteresowania małymi obiektami sportowymi służącymi zajęciom fitness).
• Za bardzo ważną przyczynę zmian form uczestnictwa Niemców w sporcie, Hübner (2009) uznał m.in. wyraźne zmiany demograficzne zachodzące w tym społeczeństwie; zmniejszająca się populacja osób młodych – głównych użytkowników istniejących obiektów sportowych – spowoduje najprawdopodobniej zmniejszenie ich wykorzystania, ograniczenie przychodów ich operatorów oraz wymuszony wzrost udziału władz lokalnych w pokrywaniu kosztów ich funkcjonowania.
Hübner H. (2009) Local sports activity and sport facilities, W: Jutting D. H., Shülze B., Müller U. (eds.) Local Sport in Europe. Edition Global-lokale Sportkultur vol. 25, Proceedings of the 4th EASS conference 31.05-03.06.2007 in Munster, Waxmann Verlag, Münster, New York, München, Berlin, s. 17-32.