UNDM

Deklaracija za Pravata na Licata koi Pripa|aat na Nacionalni Etni~ki, Verski i Jazi~ni Malcinstva

Usvoena so rezolucija na Op{toto Sobranie 47/135 od Dekemvri 1992 godina Op{toto Sobranie, Potvrduvaj}i deka edna od osnovnite celi na Obedinetite Nacii, kako {to e i proglaseno vo Povelbata e da go promovira i da go ohrabruva po~ituvaweto na ~ovekovite prava i fundamentalnite slobodi za site, bez razlika na raca, pol, jazik ili veraPotvrduvaj}i ja verbata vo fundamentalnite ~ovekovi prava, vo dostoinstvoto i vrednosta na ~ovekot, vo ramnopravnite prava na ma`ite i `enite i na naciite, golemi i mali, So `elba da ja promovira realizacijata na na~elata sodr`ani vo Povelbata, Univerzalnata Deklaracija za ^ovekovite Prava, Konvencijata za Prevencija i Kaznuvawe na Zlo~inot na Genocid, Me|unarodnata Konvencija za Eliminirawe na site Vidovi na Rasna Diskriminacija, Me|unarodniot Spogodba za Civilni i Politi~ki Prava, Me|unarodniot Spogodba za Ekonomski, Socijalni i Kulturni Prava, Deklaracijata za Eliminirawe na Site Vidovi na Netolerancija i Diskriminacija Vrz Osnova na Vera ili Uveruvawe, i Konvencijata za Pravata na Deteto, kako i drugi relevantni me|unarodni instrumenti koi se usvoeni vo univerzalno ili regionalno nivo i onie sklu~eni pome|u individualni Zemji ^lenki na Obedinetite Nacii, Nadahnati od pridobivkite na ~len 27 od Me|unarodnata Spogodba za Civilni i Politi~ki Prava, koi se odnesuvaat na pravata na licata koi pripa|aat na etni~ko, versko i jazi~no malcinstvo, Smetaj}i deka promocijata i za{titata na pravata na licata koi pripa|aat na nacionalno ili etni~ko, versko i jazi~no malcinstvo pridonesuvaat za politi~ka i socijalna stabilnost na Zemjite vo koi `iveat, Naglasuvajki deka postojanoto promovirawe i realizirawe na pravata na licata koi pripa|aat na nacionalni ili etni~ki, verski i jazi~ni malcinstva, kako integralen del na razvojot na op{testvoto kako edna Celina i vo sklop na edna 1 5

UNDM demokratska ramka bazirana vrz vladeeweto na zakonot, bi pridonelo vo zajaknuvaweto na prijatelstvoto i sorabotkata pome|u lu|eto i Dr`avite, Smetaj}i deka Obedinetite Nacii treba da odigraat edna va`na uloga {to se odnesuva na za{titata na malcinstvata, Imaj|i ja vo predvid dosega{nata rabota vo sklop na sistemot na Obedinetite Nacii, posebno od strana na Komisijata za ^ovekovi Prava, Podkomisijata za Prevencija od Diskriminacija i Za{tita na Malcinstvata i telata osnovani nasledno na Me|unarodnite Spogodbi za ^ovekovite Prava i drugite relevantni me|unarodni instrumenti na ~ovekovite prava vo promocija i za{tita na pravata na licata koi pripa|aat na nacionalno ili etni~ko, versko ili jazi~no malcinstvo, Imaj}i ja vo predvid va`nata rabota izvr{ena od strana na me|u vladinite i nevladinite organizacii vo za{tita na malcinstvata i vo promoviraweto i za{titata na pravata na licata pripadnici na nacionalno ili etni~ko, versko ili jazi~no malcinstvo, Prepoznavaj}i ja potrebata za obezbeduvawe na u{te poefektivna implementacija na me|unarodnite instrumenti na ~ovekovite prava, imaj}i gi vo predvid licata pripadnici na nacionalni ili etni~ki, verski i jazi~ni malcinstva, Go Proglasuva ovaa Deklaracija za Pravata na Licata Pripadnici na Nacionalni ili Etni~ki, Verski i Jazi~ni Malcinstva:

^len 1 1. Dr`avite }e go za{titat bitieto i nacionalniot ili etni~kiot, kulturniot, verskiot i jazi~niot identitet na malcinstvata vo ramkite na nivnite odnosni teritorii i }e ohrabruvaat uslovi za promocijata na toj identitet.1. Dr`avite }e usvojat prikladni zakonski i drugi merki za postignuvawe na ovie celi.

^len 2 1. Licata pripadnici na nacionalni ili etni~ki, verski i jazi~ni malcinstva (~itaj: pripadnici na malcinstvata) imaat pravo da u`ivaat sopstvena kultura, da ja ispovedaat i praktikuvaat sopstvenata vera, i da go upotrebuvaat sopstveniot jazik, vo privatnost i vo javnost, slobodno i bez me{awe ili bilo koj oblik na diskriminacija.1. Licata pripadnici na malcinstvata imaat pravo da u~estvuvaat efektivno vo kulturniot, verskiot, socijalniot, ekonomskiot i javniot `ivot.

2 5

UNDM 3. Licata pripadnici na malcinstvata imaat pravo da u~estvuvaat efektivno vo odlukite na nacionalno i na, kade e celishodno, regionalno nivo {to se odnesuva na malcinstvoto na koe tie pripa|aat ili na regionite vo koi tie `iveat, na na~in koj nema da bide nekompatibilen so nacionalnoto zakonodavstvo. 4. Licata pripadnici na malcinstvata imaat pravo da osnivaat i da odr`uvaat sopstveni asociacii. 5. Licata pripadnici na malcinstvata imaat pravo da osnivaat i da odr`uvaat, bez nikakva diskriminacija, slobodni i miroqubivi kontakti so drugi ~lenovi od nivnata grupa i so lica pripadnici na drugi malcinstva, kako i kontakti nadvor od granicite so gra|ani na drugi Dr`avi so koi se povrzani so nacionalni ili etni~ki, verski ili jazi~ni vrski.

^len 3 1. Licata pripadnici na malcinstvata mo`at da gi izvr{uvaat nivnite prava, vklu~uvaj}i gi i tie postaveni vo sega{nata Deklaracija, individualno kako i vo op{testvoto so drugi ~lenovi od nivnata grupa, bez nikakva diskriminacija.2. Nikakov nedostatok ne }e rezultira za niedna li~nost pripadnik na malcinstvo kako posledica na izvr{uvaweto ili neizvr{uvaweto na pravata postaveni vo sega{nata Deklaracija.

^len 4 1. Dr`avite }e prevzemaat merki kade e potrebno za da osiguraat deka pripadnicite na malcinstvata mo`at celosno i efektivno da gi izvr{uvaat nivnite ~ovekovi prava i fundamentalni slobodi bez nikakva diskriminacija i vo potpolna ramnopravnost pred zakonot.2. Dr`avite }e prevzemaat merki za sozdavawe na soodvetni uslovi da im ovozmo`at na pripadnicite na malcinstvata da gi izrazat nivnite osobenosti i da ja razvijat nivnata kultura, jazik, vera, tradicija i obi~ai, osven koga osobeni praktikuvawa go prekr{uvaat nacionalniot zakon i se sprotivni na me| unarodnite standardi. 3. Dr`avite }e prevzemaat soodvetni merki taka da, kade {to e mo`no, pripadnicite na malcinstvata da imaat soodvetni mo`nosti da go izu~uvaat nivniot maj~in jazik ili da dobivaat instrukcii na nivniot maj~in jazik. 4. Dr`avite kade pogodno, }e prevzemaat merki vo poleto na obrazovanieto, da bi go ohrabrile poznavaweto na istorijata, tradiciite, jazikot i kulturata na malcinstva koi postojat vo nivnata teritorija. Licata pripadnici na malcinstvata 3 5

UNDM treba da imaat soodvetni mo`nosti za pridobivawe na znaewa za op{testvoto kako celina. 5. Dr`avite bi trebalo da predvidat soodvetni merki taka da pripadnicite na malcinstvata mo`at da participiraat celosno vo ekonomskiot napredok i razvoj na nivnata zemja.

^len 5 1. Nacionalnata politika i programi }e se planiraat i implementiraat so pripi{ano vnimanie za legitimnite interesi na pripadnicite na malcinstvata. 2. Programite za sorabotka i pomo{ pome|u dr`avite bi trebalo da se isplaniraat i implementiraat so pripi{ano vnimanie za legitimnite interesi na pripadnicite na malcinstvata. ^len 6 Dr`avite bi trebalo da sorabotuvaat za pra{awa vo vrska so pripadnicite na malcinstvata, pome|u ostanatoto, razmenuvajki informacii, so cel da se promovira zaedno razbirawe i doverba. ^len 7 Dr`avite bi trebalo da sorabotuvaat so cel da promovira po~it za pravata postaveni vo sega{nata Deklaracija. ^len 8 1.Ni{to od sega{nata Deklaracija ne }e go spre~uva ispolnuvaweto na me|unarodnite obvrski na Dr`avite vo odnos na pripadnicite na malcinstvata. Osobeno, Dr`avite }e gi ispolnat so dobra voqa obvrskite koi gi prezemale pri me|unarodni pregovori i dogovori vo koi tie se dogovorni stranki. 2.Izvr{uvaweto na pravata postaveni vo sega{nata Deklaracija ne }e go predrasudat u`ivaweto na univerzalno priznatite ~ovekovi prava i fundamentalni slobodi od strana na site lica.3. Merkite prevzemeni od Dr`avite za da osigurat efektivno u`ivawe na pravata postaveni vo sega{nata Deklaracija ne }e se smetaat prima facie sprotivni na na~eloto na ednakvost sodr`ano vo Univerzalnata Deklaracija za ^ovekovite Prava. 4. Ni{to od sega{nata Deklaracija ne mo`e da se interpretira kako dozvolitel na bilo koja aktivnost sprotivna na celite i na~elata na Obedinetite Nacii, 4 5

UNDM opfa}aj}i ja i suverenata ednakvost, teritorijalniot integritet i politi~kata nezavisnost na Dr`avite.

^len 9 Specijaliziranite agencii i drugite organizacii na sistemot na Obedinetite Nacii ke pridonesuvaat za potpolnoto realizirawe na pravata i na~elata postaveni vo sega{nata Deklaracija, vo sklop na nivnite odnosni poliwa na nadle`nost.

5 5