ORGAN TRANSPLANTASYONULE LG MERAK ED LENLER

*Nurcan Çiftçi **Yasemin Güven Cinnternat onal Hospital Hastanesi

* Organ Nakil Koordinatörü **E itim ve Geli im Hem iresiHaz rlanma Tarihi: 25.06.2011

ÇER K

Organ transplantasyonu nedir?Hangi doku ve organlar n nakli yap r?Transplantasyon çe itleriBeyin ölümü nedir?Transplantasyon koordinatörlü üYasal boyutuEtik boyutuDini boyutu

ORGAN TRANSPLANTASYONU NED R?

Görev yapamayan, bedene zararl hale gelen birorgan n, yenisi ve sa lam ile de i tirilmesi i lemine

"Organ Nakli" veya "Organ Transplantasyonu" denir.

Türkiye'de ilk ba ar organ nakilleri ne zamanyap lm r ?

• 1975 Canl Donörden Böbrek Nakli

• 1978 Kadavradan Böbrek Nakli

• 1988 Kadavradan Karaci er Nakli

• 1989 lk Ba ar l Kalp Nakli

• 1990 Canl Akrabadan K smi Karaci er Nakli

• 1991 Kalp Kapa Nakli

• 1998 Kadavra Karaci eri kiye Bölünerek ki Ki iye Nakli.

HANG DOKU VE ORGANLARIN NAKL YAPILIR?

• Böbrek• Karaci er• Kalp ve kapakç klar• Akci er• Pankreas• Kornea• Kemik• Kemik ili i

nce barsak• Tendon• Deri

TRANSPLANTASYON (NAK L) ÇE TLERNELERD R?

Otogreft: Ki inin kendi dokusunun yine ki inin kendisinetransplante edilmesidir.

Allogreft: Ayn türden canl lar aras nda yap lantransplantasyondur.

Senogreft:Bir türden ba ka bir türe yap lantransplantasyondur.

DONÖR TÜRÜNE GÖRE TRANSPLANTASYONÇE TLER

1) Canl dan yap lan transplantasyon2) Kadavradan yap lan transplantasyon

18 ya n doldurmu , ak l sa l yerinde olan ki inin hiçbir kar l kbeklemeden ihtiyac olan hasta bireye, iki ahit huzurunda yaz l vesözlü olarak organ n yada organlar n ba lamas d r.

Böbrek ve Karaci er canl dan nakil yap labilen organlard r

Kemik li i canl dan nakil yap labilen dokudur

CANLIDAN YAPILANTRANSPLANTASYON

KADAVRADAN YAPILANTRANSPLANTASYON

Beyin ölümü gerçekle en hastan n, birinci dereceyak nlar taraf ndan organlar n ba lanmas nakadavra donör = organ verici denir.

ORGAN NAKL NDE ORGAN KAYNA IDURUMU

Ülkemizde kadavradan organ ba n yeterliolmamas nedeni ile canl verici kaynakl organ nakli,kadavra verici kaynakl nakillerden daha fazlad r.

BEY N ÖLÜMÜ NED R?

Beyin ölümü, beyin fonksiyonlar n irreversibl(geri dönü ümsüz) olarak kaybolmas r. Beyinölümü gerçekle meden kadavradan organ nakliyap lamaz.

BEY N ÖLÜMÜNE KARAR VEREN HEYET

• Nöroloji,• Nöro irürji,• Kardiyoloji• Anesteziyoloji-reanimasyon uzman

Ölüm olay n n tutana n düzenleyecek bu 4 hekim, organnaklini gerçekle tirecek olan hekim ekibinden ba ms zd r.

TRANSPLANTASYON KOORD NATÖRLÜ Ü

Transplantasyon Koordinatörü : Organ ve doku al koordineeden ve koordinatörlük biriminin sorumlulu unu ta yan sa k çal an

Klinik Koordinatör :Organ nakline haz rlanan bireyleri, canl vericileride erlendiren , transplantasyona haz rlayan ve transplantasyondansonra da takibini yapan nefroloji (böbrek), gastroenteroloji (karaci er)uzman

Cerrahi Koordinatör : Organ yada dokunun belirlenen hastaya naklinigerçekle tirilmesini koordine eden cerrah

Organ Da m Koordinatörü : Sa k Bakanl bünyesindekadavradan organ ve doku da organize eden sa k çal an

TRANSPLANTASYON KOORD NATÖRLÜ Ü

Ulusal Koordinasyon Sistemi : Ülke çap nda organ vedoku nakli hizmetleri alan nda çal an kurum vekurulu lar aras nda gerekli koordinasyonu sa lamak veçal malar n verimlili ini art rmak, bilimsel kurallara vebbi etik anlay na uygun, adaletli organ ve doku

da sa lamak amac yla Sa k Bakanl taraf ndanletilen sistem.

Ulusal Koordinasyon Merkezi: Türkiye CumhuriyetiSa k Bakanl bünyesinde kadavradan organ ve dokuda organize eden merkez.

TRANSPLANTASYON KOORD NATÖRLÜ ÜLE YAKINLARI N

KADAVRA ORGAN(LAR) VE DOKU(LAR) BA FORMU

DONÖR ADAYININ,Ad -Soyad : Tarih :Do um Yeri/Tarihi : Protokol No :Baba Ad :Ana Ad :

Yukar da kimlik bilgileri belirtilen yak n organ(lar) ve doku(lar) , t bbi ölümhalinin saptanmas durumunda, organ ve doku naklinde kullan lmak üzere, imzasolan tan klar huzurunda a daki ko ullarda ba yorum:

Tüm organlar ve dokular

daki organ(lar) ve doku(lar):Böbrek(ler) Karaci er KalpAkci er Kornea Di er……………………

BA YAPAN A LE YAKINININ,Ad -Soyad :Yak nl k Derecesi :mzas :

Transplantasyon Koordinatörü Ba hekim

TRANSPLANTASYON KOORD NATÖRLÜ ÜLG DERLEME FORMU 1

DONÖR B LG LER

Donörün Ad -Soyad : Tarih :Ya -Cinsiyeti : Saat :Boyu-Kilosu : Bildiren :Kan grubu :Beyin ölümü nedeni :Ek hastal var m ? :Hemodinamik durum; TA :

Nab z :drar ç :

Laboratuar de erleri; KCFT :BFT :Hepatit marker’lar :Doku gruplar :

Teklif edilen organ………………………………………………………………..…………………......

Di er organlar kim alacak?……………………………………………………....……………………

Saat kaçta harvesting ba layabilir?………………………………………..….…………………………

Adres………………………………..………………………………………………………...……....…………

Doku ve Organ Ba Kart

UKM’den Organ Teklifinde Uygulanan Ak emas -1

UKM’den organyada doku bildirimi

Beklemelistelerini

de erlendir

Al aday var Al aday yok

UKM’ye bildir

Bildirimi BilgiDe erlendirme Formu’nda

kayda al

UKMUKM’’denden Organ Teklifinde UygulananOrgan Teklifinde Uygulanan AkAk emasemas --22

Al aday var

Organ kabul et

Organkar

Organ yadadokunun

laboratuardade erlendirilmesi

Klinikkoordinatörü

göreve davet et

Cerrahikoordinatörü

göreve davet et

Laboratuar vedestek hizmetlerigöreve davet et

UKMUKM’’denden Organ Teklifinde UygulananOrgan Teklifinde Uygulanan AkAk emasemas --33

Al adayklinik

koordinatörtaraf ndan

de erlendirilir

Organ yadadokunun

laboratuardade erlendirilmesi

Uygunorgan /doku

SonucuUKM ye bildir

Klinikkoordinatörü

göreve davet et

Transplantasyon

UKM’ninstandart

formlar doldurUygun alvar

Uygun de il

Merkezimizdeki Beyin Ölümlerinde Uygulanan Ak emas -1

üphelibeyin ölümü

Beyin ÖlümKurulu’nu

toplaBeyin ölümü (+) Beyin ölümü (-)

Anestezi yo un bak münitesinde

bbi deste e ba la

Organ baiçin aile ile

görü

Ba (-)

Ba (+)

Merkezimizdeki Beyin Ölümlerinde Uygulanan Ak emas -2

Ba (+)

dari ve hukuksalprosedürleri gerçekle tir

Organ ve Doku NakliHizmetleri Mevzuat

Laboratuar vedestek hizmetlerini

göreve davet et

Klinikkoordinatörü

göreve davet et

Cerrahikoordinatörü

göreve davet et

Beklemelistelerini

de erlendir Organkar

Organ/dokununlaboratuarda

de erlendirilmesi

Merkezimizdeki Beyin Ölümlerinde Uygulanan Ak emas -3

Beklemelistelerini

de erlendir

Uygun alyok

Organ/dokuyuUKM’ye teklif

et

Uygun alvar

Uygun de ilUygunorgan/doku

Transplantasyon

SonucuUKM’ye

bildirUKM’nin standartformlar doldur

Organ/dokununlaboratuarda

de erlendirilmesi

395

402

Kadavra

21305

14450

OrganBekleyenHasta Say

2010

2009

l CanlToplam

21072502

20512453

2009-2010 Böbrek Nakli Say lar ve Son Durum

Organ Transplantasyonun YasalBoyutu

Ülkemizde ise transplantasyon hizmetleri 29 Haziran1979’da kabul edilen 2238 say l yasa ile düzenlenmi tir. Buyasaya göre ancak “18 ya n doldurmu ve mümeyyiz olanbir ki iden, en az iki tan k huzurunda aç k, bilinçli vetesirden uzak olarak önceden verilmi yaz l ve imzal veyaen az iki tan k önünde sözlü olarak beyan edip imzaladtutana n bir hekim taraf ndan onaylanmas ” ile organal nabilir.

Organ Transplantasyonun YasalBoyutu

2238 say yasan n 3. Maddesi ile bir bedelveya ba ka bir ç kar kar organ ve dokual nmas ve sat lmas ; konuya ili kin hertürlü reklam yasaklanm r. Yine aynekilde para veya ba ka bir ç kar kar

ya da insanc l bir amaca uymayan birdü ünce ile verilmek istenen organ vedokular n al nmas da reddedilmi tir.

Organ Transplantasyonun YasalBoyutu

bbi ölüm halinin saptanmas ko ulu ile organ al na izinveren yasaya göre bu durum; biri kardiyolog, biri nörolog,biri beyin cerrahisi uzman ve biri de anesteziyoloji vereanimasyon uzman ndan olu an bir kurul taraf ndantutanak ile belirlenmelidir.

Yasaya göre al n hekimi ve transplantasyonugerçekle tirecek olan cerrah bu kurulda yer almamal r.

Organ Transplantasyonun YasalBoyutu

Organ Transplantasyonunun EtikBoyutu

1. Donöre yüklenecek riskin, al n zorunlu ihiyaç durumu ilekar la lmas ; yani, kadavra kaynakl organ ans n hiç olmamasya da bekleme süresinin belirsiz olmas ,

2. Donörün onay vermeden önce, operasyon ve operasyon sonrasdönemde kar la abilece i s nt ve riskler konusunda ayr nt birbiçimde ve aç kça ayd nlat lmas ,

3.Donörün onay belgesini maddi veya psikolojik etki ve bask alt ndakalmadan vermesi, karar ndan vazgeçmesi durumunda, aile ve toplumiçindeki itibar zedelemesini önlemek amac yla medikal bir neden yarat pyard mc olunmas ,

4. Organ verme kar nda hiçbir maddi ç kar n sözkonusu olmamas ; bukonuda herhangi bir kan t yada ku ku varsa, hekimin operasyonu iptaletmesi.

Organ Transplantasyonun DiniBoyutu

Din leri Yüksek Kurulu'nun 6 Mart 1980 tarih ve 196 saykarar na göre organ ba slam dinine göre caizdir

KAYNAKLAR

1. Serdengeçti K, Süleymanlar G, Alt nparmak M, Seyahi N, (2009)Türkiye’de Nefroloji-Diyaliz ve Transplantasyon. stanbul, MetrisMatbaac k

2. http://www.onkod.org/organ_nakli.php3. http://tr.wikipedia.org/wiki/Transplantasyon4.http://www.yasamhastanesi.com.tr/hemodiyaliz/transplantasyon.htm5. http://www.onkod.org/egitim.php6. http://www.onkod.org/egitim/19.kanun%20etik.doc7. http://www.tibbibiyoloji.med.ege.edu.tr/carin.htm8. http://www.diyanet.gov.tr2. http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/mev_kan/organ_ve_doku_nakli.pdf3. http://www.tusak.saglik.gov.tr/saglik_istatistikleri_yilligi_2010.pdf