Upload
others
View
12
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
OSTEOPOROZ
Dr. Tümay Sözen
Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi
Düzen Klinik Laboratuvar Günleri
2013
Normal Kemik Osteoporoz
Osteoporoz hastayı artan kırık riskine maruz bırakacak
düzeyde, kemik gücünde azalma ile ortaya çıkan bir iskelet
bozukluğudur. Kemik gücü, kemik yoğunluğu ve kemik
kalitesinin bileşimini yansıtır.
Osteoporozun Güncel Tanımı
NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis. JAMA 285 :785-95, (2001)
Osteoporoz prevalansı (Kadın)
Osteoporoz bütün dünyada 200 milyon kadında
mevcuttur
Bunların 1/3 ü 60-70 yaş arasındadır
2/3 ü 70 – 80 yaş veya üstündedir
50 yaşın üstündeki kadınların % 30 unda bir
veya birden fazla osteoporotik vertebra kırığı
oluşmuştur.
Ortalama olarak 50 yaş üzerindeki 5 erkeğin
birinde geri kalan ömründe en az bir
osteoporotik kırık oluşacaktır
Osteoporoz prevalansı (Erkek)
NOF
2002 de Amerikan erkeklerinin 2
milyonunda osteoporoz ve 12
milyonunda osteopeni
2020 yılında 3 milyon erkekde
osteoporoz ve 17 milyon erkekde
osteopeni olacağını tahmin
etmektedir
Kemik Kompozisyonu
Kemik matriksi
– %85-90 kollajen
– %10-15 diğer proteinler (osteokalsin, osteonektin, osteopontin)
Kemik mineralleri
– Hidroksiapatit (kalsiyum ve fosfor)
Kemik hücreleri
– Osteoklastlar, osteoblastlar, osteositler
Kemik HücreleriOsteoklastlar
Mültinükleer hücreler olup kemik
rezorpsiyonundan sorumludurlar,
Mineralize kemik yüzeyine yapışarak, apikal
yüzeyi ( fırçamsı yüz) ile mineralize kemik
yüzeyi arasına asit ve lizozomal enzimler
salarak kemiği rezorbe ederler.
OSTEOKLASTİK KEMİK REZORBSİYONU
Kemikİntegrin
osteoklastın tanınıp,
kemik matriksine
bağlanması için gerekli
Kemik Hücreleri
Osteoblastlar: Kemik Yapan (formasyon) hücreler
Kemik iliğindeki mezenkimal dokudan kaynaklanırlar. .
Değişimleri BMP( kemik morfogenetik proteinleri) ile olur
Osteositler mineralize kemiğe hapsolmuş,
osteobalstlardan kaynaklanırlar. Çok sayıdaki kanallar ile
birbirleriyle iletişim içindedirler. Mekanik yüklenme,
mineralizasyonla ilgili bilgilerin iletilmesinden
sorumludurlar
Osteoblastlar osteoidi oluşturan Tip I
kollajeni , Osteokalsini sentezler .
Bu Tip I kollajen , hidroksiapatit kristalleri ile
mineralize olur. Bu kristallerin boyutları ve
şekilleri iskeletin çeşitli bölgelerinde
birbirinden farklıdır
Kollajen Tip I
Kemikteki Kollajen Tip I Osteoblastlar tarafından yapılır
Bütün kollajen moleküllerinde tekrarlanan glisine-proline
ve hidroksiprolin dizisi vardır.
Tip I kollajende 3 adet ( 2 adet a1 ve 1 adet a2) zinciri
vardır, üçlü sarmal yapısında (triple helikal) bulunurlar
Bu yapıdaki Tip I Kollajen molekülleri, fibrilleri
oluşturmak üzere dizilirler ve güçlenmek için birbirleriyle
kovalan çapraz bağlarla bağlanırlar.
Yapılanma ve Yeniden Yapılanma
(Modelling-Remodelling )
Kemik sağlığının idamesi
– Yeni kemiğin, (stres hasarı, mikro kırıklarvs ile) eskiyen kemiğin yerini almasıyeniden yapılanması (remodelling ) ile sağlanır
Kemik çok dinamik bir dokudur sürekli yapılır ve yıkılır,
-Kemik maddesinin büyümesi ve şeklindeki
değişiklikler, kemiğin yapılanması (modelling)
ile gerçekleşir.
Kemiğin Yapılanması intrauterin başlar,
iskeletin çeşitli bölgelerinde değişik zamanlarda
olgunluğa ulaşır .
Önemli bir kısmı 20 yaşta gelişimini tamamlamış
olur .
Kemik, boyutlarında büyüme ve kemik
mineral birikimi tamamlanıp, kemik stabil
hale geldiğinde , kemik kütlesi maksimal
düzeye ulaşmıştır,
Bu kütle doruk kemik kütlesi ( DKK) diye
adlandırılır
DORUK KEMİK KÜTLESİ (DKK)
Etkileyen Faktörler IRK
GENETİK FAKTÖRLER
HORMONAL ETKENLER
YAŞAM ŞEKLİ
-DİYET ( KALSİYUM)
-EGZERSİZ
-SİGARA –ALKOL vs
.
Bone Density is Influenced by
Age, Gender, Race
0.0
0.4
0.8
1.2
1.6
10 20 30 40 50 60 70 80 90 Age (Years)
White women
Black women
White men
Black men
Spine BMD
(g/cm2)
CR
Bone Loss or Low Peak Bone Mass
Age (years)
Re
lati
ve
Bo
ne
Ma
ss
(% i
de
al p
ea
k b
on
e m
as
s)
80
60
40
20
20 30 40 50 60 70 80
100
Low Peak
Fast Loss
Normal
GENETİK FAKTÖRLER
İkizlerde kemik kütleleri birbirine benzer
Osteoporotik ebeveyni olanlarda osteoporoz
riski fazladır,
Annesinde osteoporotik kırık olması, erkekde
kırık riskini artırır.
HORMONAL FAKTÖRLER
Ergenlik devresinde doruk kemik
kütlesine (DKK) ulaşım, kızlarda daha
erken olur,
Erkeklerde kızlara göre ergenlik
daha geç başlar ve geç biter. DKK e
ulaşım gecikir,
Ergenlik çağında
kemik kütlesindeki
kazanım
0,000
0,020
0,040
0,060
0,080
0,100
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Females
MalesLumbar Spine
Gain in BMD
(g/cm2/year)
Theintz G et al, J Clin Endocrinol Metab 1992;75:1060
Age (Years)
DİYET
Çocuklukda gıda ile alınan süt
ürünleri KMY nu artırır.
Gazlı (Kola), fosfordan zengin
donmuş gıdalar, fazla protein
tüketimi DKK yi olumsuz etkiler
Effect Of Calcium Supplementation
In Identical Twins
-1
0
1
2
3
4
5
6
0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0
Prepubertal
Pubertal
Johnston CC et al, N Engl J Med 1992;327:82
(n=23 pairs)
(n=23 pairs)
Years
Changes in BMD in response to calcium fortified
foods in prepubertal girls distributed according
their spontaneous calcium intake
Placebo
Calcium supplemented
Yearly BMD increase
0
10
20
30
mg
/cm
2x y
r
low highCalcium intake
P≤0.01
EGZERSİZ
Sedanter yaşam kemik kaybına neden olur
DKK oluşumunda ve daha sonra yaşlılıkda
hareketsizlik osteoporozu kolaylaştırır.
Egzersiz programları, adale kondisyonunu ve
gelişimini sağlıyarak, yürümede dengeyi
sağlar.
Osteoporoz Sınıflaması
Involusyonel Tip I Osteoporoz (
Postmenopozal)
Involusyonel Tip II Osteoporoz ( Yaşlılık)
Juvenil Osteoporoz
İdiyopatik Osteoporoz
Sekonder Osteoporoz
Kemiğin Yeniden Yapılanması
(Remodelling)
Yapılanma tamamlandıktan sonra yeniden
yapılanma hayat boyunca 2 fonksiyonu
sağlamak için devam eder
1- İskeletteki mikrohasarları tamirle iskelet
gücünün devamlılığını sağlamak .
2- Kemikten Ca mobilizasyonu ile Serum Ca
unun idamesini sağlamak .
Ca a acilen ihtiyaç duyulduğunda, osteoklast
kaynaklı rezorpsiyonla bu sağlanır
Kemikte Yeniden Yapılanma
(Remodelling) Kemik iliği ön hücrelerinden türeyen osteoklastlar,
eski kemiği ortadan kaldırır (rezorpsiyon).
Mezankimal ön hücrelerden türeyen osteoblastlar, yeni
kemik matriksini yapar, matriks mineralize olur, olgun
kemik meydana gelir (kemik formasyonu)
Bu olaylar birbirini takibeder (Kemik Döngüsü)
Rezorpsiyon, kemik formasyonundan fazla olduğunda
kemik kaybedilir.
Kemik kaybı rezorpsiyonun, formasyondan fazla
olduğu durumlarda ortaya çıkar
İlerleyen yaşlanma ile artar,
Kadınlarda, erkeklerden daha az kemik vardır ve
menopozla kayıp arttığından, erkeklere göre kemik
kayıpları daha fazladır,
Kemik miktarında azalma ve kalitesinde bozulma
olur.
Osteoporoz -Kemik kaybı
Bone Remodeling Process
Bone
Lining Cells
Mineralized
Bone
Resorption
Cavities
Osteoclast
Lining
Cells
Osteoblasts
Osteoid
Osteoporoz Risk Faktörleri
Beyaz ırk ve Asyalı
Aile öyküsü( genetik)
Erken menopoz, geç
ergenlik
Minyon yapı, Düşük
vücut ağırlığı
Uzamış amenore
devreleri
Sigara tüketimi
Alkol kullanımı
İnaktivite
Fazla doğum yapma
Bazı hastalıklar
Kronik kortizon kullanımı
Kronik tiroid hormon
kullanımı
Antikoagülanlar
Kronik fosfat bağlayıcı
antasitlerin kullanımı
Kemoterapi
IRKSAL FAKTÖRLER
Siyah ırkda osteoporoz beyazlardan azdır
Siyah ırkda kırık olması erkeklerde
kadınlara eşittir.
Sarı ırkda kırık oluşması beyazların yarısı kadardır.
Beyaz ırkda hem kemik kütlesi daha azdır
hem kemik zencilere ve Asyalılara göre
daha kolay kırılır
OSTEOPOROZ TİPLERİ
Involusyonal Type 1 Osteoporosis
( Postmenauposal)
Involusyonal Type 2 Osteoporosis
( Senile Osteoporosis)
Sekonder Osteoporoz
Juvenile Osteoporosis
Type 1 Osteoporoz
(Postmenopozal)
Kadınlarda menopozda 50 yaş
sonrası
Estrojen eksikliği ile ilgilidir.
Kadınlarda KMY erkeklerden daha
düşüktür. Dolayısıyla kadında kemik
kaybı erkeklere göre daha kolay olur.
Tip 2 Osteoporoz
(Senil Osteoporoz)
Erkek ve kadınlarda 65-70 yaşları sonrası eşit
oranda görülür ,
Bu hastalarda kırık olasılığı daha yüksektir.
Yaşlılarda düşmeler çeşitli nedenlerle ( görme
keskinliği azlığı, yürürken sallanma , baş
dönmeleri, kas güçsüzlüğü vs) daha sıktır
Kemikler daha frajildir. Kalça kırıkları daha
sıktır .
"Normal" Yaşlanma
Azalmış vitamin D aktivitesi
Azalmış intestinal Ca absorpsiyonu
Azalmış diyetsel Ca
Azalmıştır ağırlık taşıyıcı egzersizler
Azalmış Kas Kütlesi
Azalmış estrojen düzeyleri
CR
Sekonder Osteoporoz
Endokrin Hastalıkları
İlaçlar
Mide Barsak Hastalıkları
Malign hst kemik metastazları ve kemik iliği hastalıkları
Kan hastalıkları
Çeşlitli
CR
Kırık Risk Faktörleri
Yaş :Kadınlarda 50 yaşından sonra her 7-8
yılda, osteoporotik kırık riski 2 misli artar
Özellikle kalça kırıkları için yaş önemlidir
Geçirilmiş kırık: Bir kol kırığı daha sonra
olası bir kırık riskini 2 misli artırır.
Genetik: DKK üzerine en etkin faktördir
10 akrabalarda kırık olması, kırık olasılığını
artırmaktadır
Age and Bone Mass as
Predictors of Fracture
Hui SL, et al. J Clin Invest. 1988;81:1804-1809.
Bone Mass (g/cm2)
Fra
ctu
re R
isk P
er
10
00
Pe
rso
n–Y
ea
rs Age (Years)
0
20
40
60
80
100
120
140
160
>1.0 0.90-0.99 0.80-0.89 0.70-0.79 0.60-0.69 <0.60
<45
50-5445-49
55-59
60-64
65-69
70-74
75-79
80+
R. Lindsay, 285: 300, 2001.
Incidence of Vertebral Fracture by
Number of Baseline Vertebral Fractures
Incidence is based on Kaplan-Meier estimates of the survival function. Error bars indicate
95% confidence intervals.
0
5
10
15
20
25
30
Incid
en
ce o
f N
ew
Vert
eb
ral
Fra
ctu
re,
%
0(n=1076)
1(n=495)
>2(n=999)
No. of Vertebral Fractures at Baseline
First Year of StudyA
P =.002
P <.001
0
5
10
15
20
25
30
Incid
en
ce o
f N
ew
Vert
eb
ral
Fra
ctu
re,
%
0(n=69)
1(n=61)
>2(n=251)
No. of Vertebral Fractures at Baseline
First Year After Vertebral Fracture During Study
B
P =.02
Wasnich RD: Primer on the Metabolic Bone Diseases and Disorders of Mineral Metabolism. 4th edition,
1999
50 Yaş Üzeri Kadınlarda Vertebral, El Bileği
ve Kalça Kırık İnsidansları40
30
20
10
50 60 70 80
Vertebra
Kalça
El bileği
yaş (yıl)
Yıllık insid
ans/
1000
ka
dın
Kırık Risk Faktörleri
Yaşam Tarzı:Fizik aktivite azlığı,bozuk
beslenme ,sigara içilmesi fazla alkol alımı
VKI:57.7 kg altında olma veya VKI
<21olanlarda KMY düşüklüğü için olduğu
kadar kırık riskinide artırır
Menapoz : Son adetten 2-3 yıl önce kemik
kaybı artmaya başlar yılda kemiğin % 2 si
kaybedilir ve bu ivmeli kayıp menopozdan
3-4 yıl sonrasında % 1-1.5 a iner, yavaşlar.
Effect Of Calcium Intake On
Bone Mass And Fracture Risk
0,650
0,700
0,750
0,800
0,850
0,900
30 40 50 60 70
Meta
carp
al
Ind
ex
Matkovic V, Am J Clin Nutr 1979;32:540
0
10
20
30
40
50
60
30 40 50 60 70
Hip
Fra
ctu
re R
ate
per
1000/Y
r
High calcium district Low calcium district
CR
FRAX için Kırık Risk FaktörleriBu faktörler 10 yıllık kırık riski hesaplanmasında kullanılmıştır
Yaş
Seks
Ağırlık
Boy
Düşük femur boynu KMY si
Daha önce frajilite kırığı
Halen sigara içimi
Uzun süreli GK kullanımı
Rh Artirit
Sekonder ost nedenleri
Günde 2 birimden fazla alkol kullanımıKanis JA et al. Bone 2002, 30:251-58
Kanis JA et al. Osteoporos Int 2005, 16:581-89
0
100
200
300
400
500
600
700
800
North America Europe Latin America Asia
1950
2050
Kalça Kırığı Tüm
Dünyada Artıyor
Toplam Kalça Kırığı
Sayısı
1950 = 1.66 million
2050 = 6.26 million
Asya da
2050 de
3.250
milyon
olacak
Osteoporozun Klinik Bulguları
Belirti vermeyen bir hastalıkdır.
Ağrı sızı yapmaz Bazen ilk belirtisi düşme bile
olmaksızın kemik kırıklarının oluşudur.
Bu nedenle osteoporoza Sessiz Hırsız denilir.
Kemiklerimiz kaybedilirken farkında olmayız.
Yaşlılıkda boy kısalmasının ve kamburluğun
nedenidir.
Osteoporozun Klinik Tanısı
Osteoporozun uyarıcı belirtileri yoktur
Kırık olmamışsa, VD eksikliği eşlik etmiyorsa
ağrı yapmaz
Yıllar içinde oluşan boy kısalması, ağrısız
vertebral kırıktan olabilir ( vertebral
kompresyon)
Aşırı boy kısalması, yaşam kalitesinde bozulma
7 erkekden 1 inde osteoporoz olur.
Osteoporozun Sonuçları
Hans Van de Brink – Hollanda
1972 2001
Akut & kronik baş ağrısı
Kalb çarpıntısı ,
Gastrointestinal bulgular
Solunum zorlukları
Psikolojik sorunlar ( Depresyon)
50 yaşında bir kadının kalça
kırığından ölme riski,meme
kanserinden ölme riskine eşit olup
bu risk % 2.8 dir
RiskKadınlarda Yıllık osteoporotik kırık insidansı, kalb krizi,
inme ve meme kanserinin toplam insidansından daha
fazladır.
0
400
800
1200
1600
osteoporotik
kırıklar
Yıl
lık
Görü
lme
x1000
kalb
krizi
inme meme
kanseri
Osteoporotic fractures:
Comparison with other diseases
1996 new cases,all ages184 300
750 000 vertebral
250 000 other sites
250 000forearm
250 000hip
0
500
1000
1500
2000
Osteoporotic Fractures
HeartAttack
Stroke BreastCancer
An
nu
al in
cid
en
ce
x 1
00
0
1 500 000
annual incidenceall ages
513 000
annual estimatewomen 29+
228 000
annual estimatewomen 30+
Sırt Ağrısı
Kifoz, hareket kısıtlanması
Karında şişkinlik
Hayat kalitesinde düşme
Kendine güvenin kaybolması
Vücut imajındaki değişikliğin yaratacağı
olumsuz psikoloji,
Analjezik ilaçlara bağımlılık ,
Uyku bozuklukları,
Başkalarına bağımlı hale gelmek
Bütün kırıklar başka sağlık sorunları yaratır
40%
Bağımsız yürüyememe
30%
Kalıcı sakatlık
20%
1 yılda ölüm
80%
Günlük yaşamda en az 1 aktviteyi başaramamak
Vertebral kırığı olan Her 5 postmenopozal kadından birinde eğer
tedavi edilmezse, 1 yıl içinde yeni bir kırık olur
*p<0.05, vs. patients without prevalent vertebral fracture (increased risk of 12 times)
0 1+ 2+0
5
10
15
20
25
30
*
Total
0
5
10
15
20
25
30
20%
(%)
of
pati
en
ts
Prevalent Vertebral Fracture
Ekonomik Etkiler
Compston, J. et al. Fast Facts-Osteoporosis. 2nd ed. 1999. Oxford Health Press Ltd.
Her 30 saniyede, AB de
bir kişi osteoporoz
sonucu kalçasını
kırmaktadır.
17700
Avrupada Osteoporozla Sağlıklı Yaşamdan Kaybedilen yılların (DALYs) Diğer Kronik hastalıklarla kıyaslanması
Disability-adjusted life-years (DALYs) lost due to a selection of noncommunicable diseases in Europe (IHD ischaemic heart
disease, COPD chronic obstructive pulmonary disease, OA osteoarthritis, RA rheumatoid arthritis, BPH prostatic hyperplasia)
Osteoporos Int (2006) 17:1226-1733
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
IHD
COPD
OA
Alzhe
imer
's
Asthm
a
Mig
raine
Hyp
erte
nsive
HD
RA
Pep
tic u
lcer
Par
kins
on's
Mul
tiple s
cler
osis
BPH
DA
LY
s (
000)
Kalça kırığı sonrası sağkalım
Kadında kalça kırığı
Erkekde kalça kırığı
Kadın
Erkek
Genel toplumda beklenen sağkalım
2 4 6 8 10
0.00
0.25
0.50
0.75
1.00
mu
hte
mel sağ
kalım
Kalça kırığı sonrası süreç (yıllar)0
Osteoporoz Tanısı
Tanı Kemik yoğunluğu (KMY)ölçümü
ile konur
Bu amaçla Dual X ray Absorpsiyonu
( DXA) tercih edilir
Kemik Mineral Yoğunluğu = KMY
Kemiğin 1 cm2 de bulunan gr olarak
Ca miktarını gösterir. ( g/ cm2)
Genç erişkinlerde ölçülen doruk
kemik yoğunluğu değerinin Standart
sapması T skoru olarak ifade edilir
DXA
KMD ölçümü için standart yöntemdir
• Alansal yoğunluk ( g/cm2) ölçülür
Ölçüm kolaydır
Düşük radyasyon
•Kemik mineral içeriği (bone mineral content- BMC)
50-64 y
Kırık risk faktörü olan kadın ve erkekler
>40 y’da frajilite kırığı
En az 3 ay, ≥5 mg/gün prednison veya eşdeğeri steroid
kullanımı
Sigara kullanımı
Artmış alkol tüketimi
Düşük beden kütle indeksi (<20 kg/m2) veya majör kilo
kaybı
Romatoid artrit
Osteoporoz ile ilişkili hastalık öyküsü
Osteoporoz açısından yüksek riskli ilaç kullanım öyküsü
(aromataz inhibitörleri vb)
Direkt grafilerde kırık varlığı
<50y Kadın ve Erkekler
En az 3 ay ≥5 mg/gün prednison veya eşdeğeri
steroid kullanımı
Osteoporoz açısından yüksek riskli ilaç kullanım
öyküsü (aromataz inhibitörleri vb)
Hipogonadizm veya prematür menopoz (<45y)
Malabsorbsiyon sendromu
Primer hiperparatiroidizm varlığı
Osteoporoz ile ilişkili hastalık öyküsü
.
Sekonder Osteoporoz varlığında
Premenopozal kadın,
50 yaş altı erkek
Çocuklarda
Z skoru değerlendirilir.
KMY Ölçüm Sıklığı & Monitorizasyon
Postmenopozal kadın ve sekonder osteoporozu
olmayan yaşlı erkekler 1-2 yılda bir
Steroid kullanan veya sekonder osteoporozu
olanlar 6 ay- 12 ayda bir taranmalıdır.
Monitorizasyon yapılırken DXA sonuçlarının
karşılaştırılması için T skoru değil her alanın
L1,2 vs) g/cm2 ölçümleri kullanılmalıdır.
Bu değerler için LSC’den fazla değişim var ise
anlamlıdır.
WHO KMY Sınıflama Kriterleri
T score
Normal 0.1ve üstü
Osteopeni 0.1 ve -2.5 arası
Osteoporoz -2.5 altı ( fx yok)
Şiddetli Osteoporoz -2.5 altı ( fx var)
KMD lerin T skoru ( Standard sapma)
ile tarif edilmesi ,
değişik ölçüm aletlerindeki
kalibrasyondan kaynaklanan problemleri
ortadan kaldırır
T SKORU TANI İÇİN KULLANILIR.
KMY ölçen çeşitli aletler için bir tanısal kriter
olarak kullanılır
Z SKORU TANI İÇİN KULLANILMAZ,
HASTANIN DAHA İLERİ TETKİK EDİLMESİ
GEREKTİĞİNİ GÖSTERİR.
1-Osteoblastik kemik matriks sentezi sırasında
üçlü sarmal oluşurken yardımcı prokollajen
peptidleri
Tip I N prokollajen peptidleri ( PINP)
Tip I C prokollajen peptidleri (PICP) yeni
oluşan kollajen molekülünden ayrılırlar
(C peptidin İnsulin oluşumundaki rolu gibi )
Bu maddeler kemik yapım belirteçleri olarak
kullanılırlar
2-Osteoklastik aktivite sonucu ortaya çıkan
Parçalanma ürünleri ,
Çapraz N ve C telopeptidleri
Piridinolin (PYR)
Deoksipiridinoline (DPD)
Bu maddeler Kemik Yıkım Belirteçleri
Kemik yapım ve yıkımı sırasında serumda
veya idrarda bulunan bu maddelere
Kemik Döngü Belirteçleri denilir.
Ölçümleri yapılabilir.
OB ve OC ların enzimatik aktiviteleri
hakkında bilgi verir
Kemik Döngü Belirteçleri
Tedavinin etkinliğini değerlendirmede
Kırık riskini belirlemede kullanılır.
IOF/ IFCC Önerisi
Bone formation marker
Serum procollagen type I N propeptide, (s-PINP)
ve
Resorption marker
Serum C terminal cross-linking telopeptide of type I
collagen, (s-CTX)
Referans belirteç olarak kullanılmalı ve
standardize edilmiş yöntemlerle ölçülmelidir .
Clin Chem Lab Med 2011;49(8):1271–1274
Osteoporoz tedavisinde kullanılan
ilaçlar
Antirezorptif
-Bisfosfonatlar
-SERM
-Denosumab
Anabolizan
-PTH
- Stronsiyum
Antiresorptif tedavilerin çoğu KMY de önemli
derecede artışa neden olurlar
Bu yöntem ile uzun zaman (aylar) içinde
tedaviye cevap veren ve vermeyenleri saptamak
mümkündür.
Hassas kemik rezorpsiyon ve formasyon
belirteçleri ise kısa sürede azalma gösterirler
Çalışmalar kısa sürede azalma gösteren
belirteçler ile uzun vadeli ( 2 yıl) KMYde artış
arasında önemli derecede ters bir korelasyon
göstermiştir
Alendronate 10 Year Efficacy Data
Urinary NTxM
ea
n P
erc
en
t C
ha
ng
e
SE
Month
Placebo*
ALN 5 mg
ALN 10 mg
ALN 20 mg/ALN 5 mg/Placebo
-90
-80
-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
0 12 24 36 48 60 72 84 96 108 120
*Patients enrolled in the original, 3 year study
Alendronate 10 Year Efficacy Data
BSAP
Month
Me
an
Pe
rce
nt
Ch
an
ge
S
E
-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
0 12 24 36 48 60 72 84 96 108 120
Placebo*
ALN 5 mg
ALN 10 mg
ALN 20 mg/ALN 5 mg/Placebo
*Patients enrolled in the original, 3 year study
SOTI
( Spinal Osteoporosis Theurapeutic Intervention Study)
Stronsium Prospektif,Çift kör,randomize,Plasebo kontrollü
N : 1649,En az 1 vertebral fraktür
Yaş ortalaması (yıl): 69.7 ± 7.3
BMD ≤ 0.840 g/cm2
Torasik ve lumbal radyografi
Kemik alkalen fosfataz (bAF)
Serum C-telopeptid
PTH
25-Hidroksi vitamin D,1.25 (OH)2 Vit D
Kalsitonin
Lumbal ve kalça BMD
Meunier PJ ,et al. Osteoporos Int. 2003 :14;S66-S76
SOTI: SOTI: KEMİK METABOLİZMASI BİYOKİMYASAL KEMİK METABOLİZMASI BİYOKİMYASAL
BELİRTEÇLERİNDE DEĞİŞİMBELİRTEÇLERİNDE DEĞİŞİM
0 3 6 12 0 3 6 12 2424 3636
-15
-10
-5
0
5
10
SR SR kAFkAF
SR SSR S--CTXCTX
%%
aylaraylar
kAFkAF: : sonson -- babazalzal, p < 0.001, p < 0.001
Serum Serum CTX: CTX: sonson -- babazalzal, p = 0.057, p = 0.057
**
** **
** **
****
** p < 0.01p < 0.01
Denosumab veya Alendronat
Serum CTX üzerine etkiS
eru
m C
TX
Yü
zd
e D
eğ
işik
lik
(%
)
(Med
ian
)
Mc Clung, JBMR, 2006
TERİPARATİD
Kırık Önleme Çalışması• Prospektif, randomize, çift kör, çok merkezli,
plasebo-kontrollü çalışmaya önceden vertebral
kırığı olan 1,637 postmenopozal kadın
• Randomizasyon: Plasebo veya günde tek doz 20 µg
veya 40 µg rekombinan insan PTH(1-34)
(teriparatid) enjeksiyonu
• Kalsiyum 1,000 mg/gün; vitamin D 400-1,200 IU/gün
Neer et al. N Engl J Med. 2001; 344:1434-41
BSAP - GHAC
Months
0 1 3 6 12
Mean
% c
han
ge f
rom
base
lin
e (
+/-
SE
)
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
160
*
Placebo
TPTD20
TPTD40
Kırık Önleme Çalışması
PICP - GHAC
Months
0 1 3 6 12
Mean
% c
han
ge f
rom
baselin
e (
+/-
SE
)
-20
0
20
40
60
80
100PlaceboTPTD20TPTD40
Kemik ALP PICP
*P<0.001 vs. plasebo
* *
**
**
*
*
*
*
**
*
**
% b
aş
lan
gıç
tan
ort
de
ğiş
iklik
(±S
E)
% b
aş
lan
gıç
tan
ort
de
ğiş
iklik
(±S
E)
NTX - GHAC
Months
0 1 3 6 12
Me
an
% c
ha
ng
e f
rom
ba
se
lin
e (
+/-
SE
)
0
50
100
150
200
250
300
350PlaceboTPTD20TPTD40
Kırık Önleme Çalışması%
ba
şla
ng
ıçta
n o
rt d
eğ
işik
lik
(±S
E) DPY-cr - GHAC
Months
0 1 3 6 12
Mean
% c
han
ge f
rom
baselin
e (
+/-
SE
)
0
20
40
60
80
100
120
140
160 Placebo
TPTD20TPTD40
U-NTX U-DPD
*
*
*
*
**
**
*
*
* *
*
*P<0.001 vs. plasebo
% b
aş
lan
gıç
tan
ort
de
ğiş
iklik
(±S
E)
NTx (kreatinine göre düzeltilmiş üriner N-telopeptid)
PINP (prokollajen tip I N-terminal propeptid)
Başlangıca göre % değişiklik (ort SE)
Teriparatid kemik oluşum belirteçlerinde
1. aydan itibaren anlamlı artış sağlar
* P<0.05; † p<0.001 başlangıca göre
††
†
††*
†
McClung MR et al. Arch Intern Med 2005;165:1762-2768
197
40
105
Aylar0 1 3 6 12
-100
-50
0
50
100
150
200
250
Piknodisostasis
Genetik yetmezlik
nedeniyle katepsin K
olmayanlarda
osteopetrozis gelişir.
Katepsin K
inhibitörleri
osteoporozda
verilebilir.
Ancak yaşam boyu bu
enzim bloke edilemezOSTEOPETROZİS