Page 0 of 36 - Control Union...olarak; SWOT analizi, PEST analizi, rekabetçi profil matrisi verilebilir. Page 3 of 36 OHSAS 18001:2007 Maddesi / Yeni Madde ISO 45001:2018 Maddesi

of 36

ISO 45001:2018 MEVCUT DURUM ANALİZİ

GİRİŞ

Dünyanın ilk uluslararası iş sağlığı ve güvenliği standardı olan ISO 45001:2018 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Standardı, 12 Mart

2018’de Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO) web sitesinde yayımlandı ve firmalara geçiş için 3 yıl süre tanındı. Türkiye'deki

belgelendirme kuruluşlarının akreditasyon süreçlerini tamamlaması ardından firmalar da yavaş yavaş geçiş yapmaya başladı.

Dünya Çalışma Örgütü (ILO) her 15 saniyede bir çalışanın iş kazası ya da meslek hastalığı sonucu hayatını kaybettiğini raporluyor. Bu kötü

istatistiğin hızlıca iyileştirilmesi için tüm dünyada standart bir modelin uygulanması son derece kritik. ISO 45001 standardı ile iş yerlerinde

politikalar, hedefler ve prosesler geliştirilerek, iş sağlığı ve güvenliği seviyesinin arttırılması hedefleniyor. Bu standart ile her bir iş yerindeki

tehlike ve risklerin belirlenmesi, bunların uygun şekilde ortadan kaldırılması ya da makul seviyeye düşürülmesi için planların hazırlanması

gerekecek. Yeni standartta personelin bu tip çalışmalarda daha aktif rol alması ve muhtelif tehlikelerin belirlenmesinde yardımcı olması

beklenmekte.

ISO 45001:2018, Kalite, Çevre ve Gıda güvenliği yönetim sistemleri ile entegre bir yapı kurmak isteyen kuruluşlara kolaylık sağlayacak bir

dizi organizasyonel ve operasyonel değişikliklerle birlikte geldi. Bu dokümanla geçiş işlemlerinizi kolaylaştıracak bir boşluk analizi

sunuyoruz. Boşluk analizinde ISO 45001 standardının isteklerini, eski OHSAS 18001 standardı ile karşılaştırılmasını, yeni madde ve isteklerin

yorumlamasını, zorunlu doküman ve kayıtların ne olduğunu bulabilir, daha etkin şekilde bir hazırlık ve geçiş prosesi oluşturabilirsiniz.

of 36

OHSAS 18001:2007

Maddesi / Yeni Madde

ISO 45001:2018 Maddesi /Gereksinimleri

Değişiklikler ve Yorumlama

Uygunluk Kanıtları

Eksikler

Yeni Madde

4.1 Kuruluşun ve bağlamının anlaşılması

Kuruluş, amacı ve İSG yönetim sistemlerinin amaçlanan çıktı/çıktılarına ulaşabilme yeteneğini etkileyen, dış ve iç hususları belirlemelidir.

4.1 maddesinin ana amacı İSGYS'nin istenen amaç-hedeflere ulaşmasına etkide bulunabilecek iç ve dış hususların belirlenmesidir. İç ve dış hususlara dair etki pozitif veya negatif yönde olabilir. Kuruluşun bağlamı; aynı zamanda, stratejik yönü, politikaları, vizyon, misyon ve değerleri ile de bağlantılıdır ve bunlara yön verir. Dış hususlara örnek; Kültürel, sosyal, politik,

yasal, finansal, teknolojik, ekonomik ve doğal çevre ve pazar rekabeti.Yeni rakiplerin, yüklenicilerin, taşeronların, tedarikçilerin, ortakların ve sağlayıcıların, yeni teknolojilerin, yeni yasaların ve yeni mesleklerin ortaya çıkması İç huşulara örnek; Çalışanlar, Çalışanların algı

ve değerleri ile ilişkileri; Kurum kültürü. Çalışma koşulları. Yönetişim, kuruluş yapısı, roller ve sorumluluklar ; Politikalar, hedefler ve stratejiler

Kuruluşun bağlamını belirlemek için standart belirli bir yöntemden bahsetmiyor. Birçok yöntem kullanılabilir. En sık kullanılan yöntemlere örnek olarak; SWOT analizi, PEST analizi, rekabetçi profil matrisi verilebilir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

Yeni Madde

4.2 Çalışanlar ve diğer ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerinin anlaşılması

Kuruluş aşağıdakileri belirlemelidir: a) çalışanlara ek olarak, İSG yönetim sistemleri ile ilgili diğer ilgili tarafları; b) çalışanların ve diğer ilgili tarafların ilgili ihtiyaç ve beklentilerini (bir başka deyişle şartları), c) bu ihtiyaç ve beklentilerden hangilerinin yasal şartlar ve diğer şartlar olduğu veya olabileceği.

Standardın 4.2 maddesi kuruluşun İSGYS ile ilişkili ilgili tarafların çalışanlar dahil belirlenmesini, bu ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerinin neler olduğunun kararlaştırılmasını istemektedir. İlgili tarafları ve bunların beklentilerini doğru tanımlamak ve anlamak aynı zamanda iş sağlığı ve güvenliğine dair risklerin de belirlenmesine yardımcı olacaktır. Çünkü ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerine (İSG bakımından) karşılık verilebildiği ölçüde fırsatlar, verilemediği ölçüde riskler ortaya çıkacaktır. Bu sebeple standardın risk ve fırsatlarla alakalı maddesi 6.1'de 4.1 ve 4.2 maddesine atıf vardır.

Bu madde gereksinimlerini karşılamak için ilgili taraf tablosu hazırlanabilir. Burada ilgili taraf ve beklentilerinin hangilerinin yasal şartlara dahil olabileceğini değerlendirmek önemlidir.

4.1

4.3 İSG yönetim sisteminin kapsamının belirlenmesi

Kuruluş, kapsamı belirlemek amacıyla, İSG yönetim sisteminin sınırlarını ve uygulanabilirliğini tayin etmelidir. Bu kapsamı belirlerken, kuruluş: a) Madde 4.1’de atıf yapılan dış ve iç hususları değerlendirmeli, b) Madde 4.2’de atıf yapılan şartları dikkate almalı, c) işle ilgili planlanmış veya gerçekleştirilmiş faaliyetleri dikkate almalıdır. İSG yönetim sistemi, kuruluşun İSG performansını etkileyebilecek kuruluşun kontrolü ve etkisi dahilindeki faaliyetleri, ürünleri ve hizmetleri kapsamalıdır. Kapsam, dokümante edilmiş bilgi şeklinde bulunmalıdır.

Standardın 4.3 maddesi kuruluşun İSG yönetim sistemi kapsamının belirlenmesini ve bu kapsamın aynı zamanda dokümante edilmiş bilgi olarak muhafaza edilmesini istemektedir. Kuruluşun kapsamı belirlenirken standardın 4.1 ve 4.2 maddeleri de göz önüne almak gerekmekte.

Kapsam, sadece belgenizin üstündeki belgelendirme kapsamı olarak değil belgelendirmeye dahil faaliyet adres/adreslerinizi, ürün ve hizmetlerinizi de içerecek şekilde daha geniş bir perspektifte düşünülmeli ve belirlenmelidir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

4.1

4.4 İSG yönetim sistemi

Kuruluş, bu standardın şartlarına uygun olarak, ihtiyaç duyulan prosesler ve bunların birbiri ile etkileşimi dahil, bir İSG yönetim sistemi kurmalı, uygulamalı, sürekliliğini sağlamalı ve sürekli iyileştirmelidir.

Kayda değer bir değişiklik yoktur. 4.4 maddesi İSGYS’nin gerekliliklerine uygun şekilde, ihtiyaç duyulan prosesler ve bu proseslerin etkileşimlerini içeren bir dokümantasyon yapısının kurulmasını istemektedir. Proses bazlılık İSGYS’nin önemli unsurlarından biridir ve bakımdan öncelikle gerekli proseslerin belirlenmesi, bunlar arasındaki etkileşim ortaya çıkacak dokümante edilmiş bilginin boyutunu da etkilemektedir. Bunun için proses kartları, akış şemaları, proses tanımlama tabloları kullanılablir.

of 36

4.4.1

4.4.3

4.4.6

5.1 Liderlik ve taahhüt

Üst yönetim, İSG yönetim sistemine ilişkin liderlik ve taahhüdü aşağıdakiler ile göstermelidir: a) Güvenli ve sağlıklı işyerleri ve faaliyetlerinin sağlanmasının yanı sıra işle ilgili yaralanma ve sağlığın bozulmasının önlenmesi için genel sorumluluğu ve hesap verebilirliği üstlenmesi, b) İSG politikası ve ilgili İSG hedeflerinin oluşturulduğunun ve bunların kuruluşun stratejik yönü ile uyumlu olduğunun güvence altına alınması, c) İSG yönetim sistemi şartlarının, kuruluşun iş prosesleri ile entegre olduğunun güvence altına alınması, d) İSG yönetim sistemini oluşturmak, uygulamak, sürekliliğini sağlamak ve geliştirmek için gerekli kaynakların varlığının güvence altına alınması, e) etkin İSG yönetimi ve İSG yönetim sistem şartlarına uygunluğun öneminin iletilmesi, f) İSG yönetim sisteminin amaçlanan çıktı/çıktılarına erişmesinin güvence altına alınması, g) İSG yönetim sisteminin etkinliğine katkı sağlayacak personelin yönlendirilmesi ve desteklemesi, h) sürekli iyileştirmeyi güvence altına alması ve teşvik etmesi, i) diğer ilgili yönetim görevlerini yerine getiren personeli, kendi sorumluluk alanlarına uygulanması bakımından liderliğini göstermek için desteklemesi j) kuruluşta, İSG yönetim sisteminin amaçlanan çıktılarını destekleyen bir kültür geliştirmesi, öncülük etmesi ve teşvik etmesi, k) çalışanların olayları, tehlikeleri, riskleri ve fırsatları raporlarken misillemeden korunması, l) kuruluşun danışma ve çalışanların katılımı (bk. 5.4) için proses/prosesleri oluşturma ve uygulamasını güvence altına alması, m) sağlık ve güvenlik kurullarının (bk. 5.4 e) oluşturulması ve faaliyette bulunmasını desteklemesi.

Ufak değişiklikler mevcut. Liderlik terimi 10 maddelik yüksek seviyeli yapıdaki standartlara üst yönetimin istenen amaçlara ulaşmada, yönetim sistemi ve gereksinimlerinden doğan sorumlulukları üstlenmede daha aktif rol oynamasını amaçlayarak entegre edilmiştir. Konu İş sağlığı ve güvenliği olunca üst yönetimin taahhütleri önemlidir. Eski standardın (OHSAS 18001) 4.4.1 maddesindeki üst yönetim taahhütleri geliştirilerek 5.1 maddesine eklenmiştir. Üst yönetimden özellikle hesap verilebilirlik, kaynak sağlama ve katılım-danışma konularında daha etkin rol oynaması beklenmiştir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

4.2

5.2 İSG politikası

Üst yönetim, aşağıdakileri karşılayan bir İSG politikasını oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliliğini sağlamalıdır: a) işle ilgili yaralanma ve sağlığın bozulmasının önlenmesi için güvenli ve sağlıklı çalışma koşullarının sağlanmasına yönelik taahhüdünü içeren, kuruluşun amacına, büyüklüğüne, bağlamına ve İSG risklerine ve fırsatlarının doğasına uygunluğunu, b) İSG hedeflerinin belirlenmesi için bir çerçeve sağlaması, c) yasal şartlar ve diğer şartların yerine getirilmesi için bir taahhüt içermesi, d) tehlikeleri ortadan kaldırmak ve İSG risklerini (bk. 8.1.2) azaltmak için bir taahhüt içermesi, e) İSG yönetim sisteminin sürekli iyileştirilmesi için bir taahhüt içermesi, f) Çalışanların ve bulundukları yerde varsa, çalışan temsilcilerinin danışma ve katılımı için bir taahhüt içermesi, İSG politikası:

dokümante edilmiş bilgi olarak erişime açık olmalı,

kuruluş içerisinde iletilmeli,

uygun şekilde, ilgili tarafların erişimine açık olmalı,

kuruluşa özgü ve uygun olmalıdır.

Ufak değişiklikler mevcut. Özellikler kuruluş genelinde çalışanların iletişimi, danışma ve katılımına daha fazla dikkat çekilerek şirket politikasının önemli bir parçası olması istenmiş.

Yasal şartlara uyum ve sürekli iyileştirmeyi teşvik taahhüdü hala geçerliliğini korumakta. Politikanın dokümante edilmiş, kuruluş içinde yaygınlaştırılmış-iletilmiş, ilgili taraflara açık olma şartı da eski versiyonda olduğu gibi devam etmektedir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

4.4.1

5.3 Kurumsal görev yetki ve sorumluluklar

Üst yönetim, kuruluş içerisinde tüm seviyelerde, İSG yönetim sistemi içindeki ilgili görevler için sorumlulukların ve yetkilerin belirlendiğini, iletildiğini ve dokümante edilmiş bilginin sürekliliğinin sağlandığını güvence altına almalıdır. Kuruluşun her seviyesindeki çalışanlar, üzerinde kontrol sahibi oldukları faaliyetler için İSG yönetim sistemi açısından sorumluluğu üstlerine almalıdır. Üst yönetim aşağıdakiler için yetki ve sorumlulukları belirlemelidir: a) İSG yönetim sisteminin, bu standardın şartlarına uygunluğunun güvence altına alınması, b) İSG yönetim sisteminin performansının üst yönetime raporlanması.

Bu maddede önemli bir değişiklik yoktur. Sorumlulukların ve yetkilerin dokümante edilmiş bilgi olma isteği ve üst yönetim için İSGYS kapsamında atama gerçekleştirse bile “hesap verilebilirlik” bakımından sorumluluk sahibi olduğu vurgulanmıştır.

Denetçiler, kuruluş organizasyon şemasını, İSG yönetim sisteminin kapsamını açıkça göstermesi gerektiğinden, denetim için başlangıç noktası olarak sıklıkla kullanırlar.

of 36

4.4.2

4.4.3

4.5.1

4.5.2

4.5.3

5.4 Çalışanların görüşlerinin alınması ve çalışanların katılımı

Kuruluş, İSG yönetim sisteminin geliştirilmesi, planlanması, uygulanması, performans değerlendirmesi ve iyileştirme faaliyetlerinde, danışma ve uygun olan tüm seviyelerde çalışanların ve bulundukları yerde varsa, çalışan temsilcilerinin katılımı için proses/prosesleri oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliliğini sağlamalıdır. Kuruluş: a) danışma ve katılım için gerekli uygulama yöntemini, zamanı, eğitimi ve kaynakları sağlamalı, NOT 1 Çalışan temsilcisi danışma ve katılım için bir yöntem olabilir. b) İSG yönetim sistemi hakkındaki bilgi açık ve anlaşılır olmalı; bilgiye zamanında erişimi sağlamalı, c) katılım için engelleri veya bariyerleri belirlemeli ve kaldırmalı ve kaldırılamayanları en aza indirmeli, NOT 2 Engeller veya bariyerler, çalışan tavsiyeleri veya önerilerine karşılık vermede yetersizlik, dil veya okuryazarlık bariyerleri, misillemeler veya misilleme tehditleri ve çalışan katılımının yıldırılma veya cezalandırılma politika ve uygulamalarını içerebilir. d) karar verme yetkisi olmayan çalışanlara aşağıdaki konularda, danışılmasını sağlamalıdır: 1) ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerini belirleme (bk. 4.2), 2) İSG politikasının oluşturma (bk. 5.2), 3) uygulanabildiğinde, görevler, sorumluluklar ve yetkileri belirleme (bk. 5.3), 4) yasal şartlar ve diğer şartları nasıl yerine getireceğini belirleme (bk. 6.1.3), 5) İSG hedeflerini oluşturma ve bunlara erişmek için planlama (bk. 6.2), 6) dışarıya yaptırma, satın alma ve yükleniciler için uygun olan kontrolleri belirleme (bk. 8.1.4), 7) nelerin izlenmesi, ölçülmesi ve değerlendirilmesi gerektiğini belirleme (bk. 9.1),

Bu madde OHSAS 18001’e göre ISO 45001’de en çok güçlendirilme-ekleme yapılan maddelerden. İş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin ve yasal şartların gereksinimlerine uymak kuşkusuz çalışan ve üst yönetim ile birlikte bir takım işini gerektirir. İşyerlerinde İSG konularında işçilere danışmanın ve yönetime katmanın daha sağlıklıve güvenli bir iş ortamı yaratılması, isabetli kararlar alınması, kararların uygulanmasında taahhüdün güçlenmesi, güçlü işbirliği ve güven sağlanması gibi bir dizi önemli yararı bulunduğu hatta, mesleki kaza ve hastalıklar bakımından önlem alma ve uyuglama anlamında birincil sorumluluğun, riskleri yaratan ve bu risklerle birlikte yaşayan işveren ve işçilere ait olduğu belirtilmiştir. Bu bakımdan ISO 45001’deki bu madde işçilerin hangi konularda katılım sağlaması gerektiğini ve hangi konularda işçilere danışılması gerekildiğini daha net ve datylı biçimde sunmuştur. Ayrıca işveren ile işçiler arasındaki danışma ve katılımı sağlayacak iletişim kanallarının, potansiyel engellerin de belirlenmesini istemektedir.

Yeni standartta bu maddeye aşağıdakiler eklenerek güçlendirilmiştir;

İlgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerinin belirlenmesinde, görevler, sorumluluklar ve yetkilerin belirlenmesinde, yasal ve diğer şartların nasıl yerine getirileceğinde, satın alma, taşeronlar vb. konularda yapılacak kontrollerde, nelerin izlenmesi, ölçülmesi, denetlenmesi gerektiği konularında, sadece risklerin değil fırsatların da değerlendirilmesi konusunda, hangi ihtiyaçların nasıl iletilmesi gerektiği konularında çalışanların katılım ve danışma yöntemlerinin belirlenmesi.

Standart hangi konularda işçilerin katılımı sağlanmalı, hangi konularda işçilere danışılmalı tek tek açıklarken bunu sağlamanın farklı yollarını kuruluşların kendine bırakmakta. 6331 sayılı kanun ve ilgili mevzuatlara uyan kuruluşlar bu maddedeki bir çok isteği zaten karşılayabilecek durumdadır. Örneğin İSG kurulları olan firmalar katılımı bu şekilde sağlayabilir. Çalışan sayısı bakımından kurulun zorunlu olmadığı firmalarda çalışan temsilcileri

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

8) tetkik program/programlarını planlama, oluşturma, uygulama ve sürekliliğini sağlama (bk. 9.2.2), 9) sürekli iyileşmeyi güvence altına alma (bk. 10.3), e) aşağıdaki konularda, karar verme yetkisi olmayan çalışanların katılımını sağlamalıdır: 1) onların danışma ve katılımı için uygulama yöntemlerini belirleme, 2) tehlikeleri tanımlama ve riskleri ve fırsatları değerlendirme (bk. 6.1.1 ve 6.1.2), 3) tehlikeleri ortadan kaldırmak ve İSG risklerini azaltmak için faaliyetleri belirleme (bk. 6.1.4), 4) yetkinlik gerekleri, eğitim ihtiyaçları, eğitim ve eğitimi değerlendirme (bk. 7.2), 5) hangi ihtiyaçların iletilmesi gerektiği ve bunun nasıl yapılacağını belirleme (bk. 7.4), 6) kontrol önlemleri ve etkin uygulama ve kullanımlarını belirleme (bk. 8.1, 8.1.3 ve 8.2), 7) olayları ve uygunsuzlukları araştırma ve düzeltici faaliyetleri belirleme (bk. 10.2).

ile katılım ve danışma etkin şekilde sürdürülebilir. Yine yasa gereği risk analizleri risk ekibi ile yapılmakta ve çalışan temsilcileri katılım sağlamakta. Çalışanlar Acil Durum Eylem planlarında, Acil durum ekiplerinde, tehlikelerin belirlenmesinde, değerlendirilmesinde yine bir çok firmada yasa gereği rol almakta.

Dilek-şikayet istek kutuları, ramak kala bildirimleri destandardın bu maddesine uyumda alternatifler olabilir.

Yapılan iç denetimlerde veya saha denetimlerinde işçi temsilcilerinin de rol oynaması faydalı olabilir.

of 36

4.3.1

4.3.2

4.3.3

6.1 Risk ve fırsatları belirleme faaliyetleri 6.1.1 Genel

Kuruluş, İSG yönetim sistemini planlarken, Madde 4.1’de (bağlam) atıf yapılan hususları, Madde 4.2 (ilgili taraflar) ve Madde 4.3’te (İSG yönetim sisteminin kapsamı) atıf yapılan şartları dikkate almalı ve: a) İSG yönetim sisteminin amaçlanan çıktısına/çıktılarına ulaşabileceğine güvence vermek, b) istenmeyen etkileri önlemek veya azaltmak, c) sürekli iyileşmeyi sağlamak için ele alınması gereken risk ve fırsatları belirlemelidir. Ele alınması gereken İSG yönetim sistemi risk ve fırsatlarını ve amaçlanan çıktılarını belirlerken, kuruluş aşağıdakileri dikkate almalıdır:

tehlikeler (bk. 6.1.2.1),

İSG riskleri ve diğer riskler (bk. 6.1.2.2),

İSG fırsatları ve diğer fırsatlar (bk. 6.1.2.3),

yasal şartlar ve diğer şartlar (bk. 6.1.3). Kuruluş, kendi planlama proses/proseslerinde; kuruluş içinde, proseslerinde veya İSG yönetim sistemindeki değişikliklerle bağlantılı İSG yönetim sisteminin amaçlanan çıktıları ile ilgili risklerini ve fırsatlarını belirlemeli ve değerlendirmelidir. Kalıcı veya geçici olmasına bakılmaksızın planlanmış değişikliklerde söz konusu değerlendirme değişiklik uygulanmadan önce gerçekleştirilmelidir (bk. 8.1.3). Kuruluş aşağıdakilerle ilgili dokümante edilmiş bilgilerin sürekliliğini sağlamalıdır: - risk ve fırsatlar, bunların planlı bir şekilde yürütüldüğünden emin olacak şekilde gerekli proses/prosesleri ve risk ve fırsatların (Madde 6.1.2 ila Madde 6.1.4) belirlenmesi ve ele almak için ve faaliyetler.

Bu maddede büyük bir değişiklik yok. Standardan eski versiyonlarında önleyici faaliyetle birlikte düşünülse de “fırsatlar” kısmı tanımlama olarak yeni denilebilir. Önemli olan bir diğer husus da yeni bir madde olan Kuruluşun Bağlamı maddesinin alt maddeleri olan 4.1, 4.2 ve 4.3 maddelerini risk ve fırsatları belirlerken göz önünde bulundurmamız gerektiği. Standart açık olarak belirtmese de karşımıza hem proseslerden doğan operasyonel riskler hem de İSGYS’nin istenen çıktılara ulaşmasını engelleyecek yönetimsel-organizasyonel riskler çıkacaktır. Burada her ikisini de doğru şekilde ve birlikte yönetilmesi gerekmektedir. ISO 45001, risk ve fırsatlar bölümünü içeren diğer 10 maddelik yüksek seviyedeki standartlardan faklı olarak tehlike tanımlamalarının nasıl olacağını, riskten kaçınma yöntemlerini, risklere karşı alınacak önlemlerin nasıl yönetileceğini açıkça vurgulayan ve risk-fırsat değerlendirmesinin zorunlu olduğu bir standarttır.

Bir başka önemli konu ise yeni standardın değişiklik yönetimi ve bundan kaynaklı risk ve fırsatların belirlenmesine daha kuvvetli atıf yapmasıdır.

Buradaki İSG riskleri ve diğer riskler, İSG fırsatları ve diğer fırsatlar tanımlamaları bazen kafa karıştırabiliyor.

Mevcut kontrollerin etkinliğini dikkate alarak, tanımlanmış tehlikelerden kaynaklanan İSG riskleri, İSG yönetim sisteminin oluşturulması, uygulanması, işletilmesi ve sürekliliğinin sağlaması ile ilgili riskler ise diğer riskler olarak tanımlanabilir.

İşin, iş organizasyonunun ve çalışma ortamının çalışanlara uyarlanmasına yönelik, tehlikeleri ortadan kaldırma ve İSG risklerini azaltmaya yönelik fırsatlar İSG fırsatları, İSG yönetim sistemini iyileştirilmesine yönelik fırsatlar ise diğer fırsatlar olarak tanımlanabilir.

of 36

4.3.1

6.1.2 Tehlike tanımlaması ve risk ve fırsatları değerlendirme 6.1.2.1 Tehlike tanımlaması

Kuruluş, devam eden ve proaktif olan tehlike tanımlaması için proses/prosesler oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliliğini sağlamalıdır. Proses/prosesler aşağıdakileri dikkate almalı, fakat bunlarla sınırlı olmamalıdır: a) çalışmanın nasıl organize edildiği, sosyal faktörler (iş yükü, çalışma saatleri, mağduriyet, taciz ve zorbalık dahil), liderlik ve kuruluş kültürü b) Aşağıdakilerden kaynaklanan tehlikeler dahil olmak üzere, rutin ve rutin olmayan faaliyetler 1) iş yerinin altyapısı, ekipmanı, malzemeleri, maddeleri ve fiziksel koşulları, 2) ürün ve hizmet tasarımı, araştırma, geliştirme, test etme, üretim, montaj, kurulum/inşa, hizmet sunumu,bakım ve bertaraf, 3) insan kaynaklı etkenler, 4) işin yapılma şekli, c) kuruluş içinde veya dışında, acil durumlar da dahil olmak üzere, geçmiş ilgili olaylar ve bunların nedenleri, d) potansiyel acil durumlar e) aşağıdakileri göz önünde tutarak, kişiler: 1) çalışanlar, yükleniciler, ziyaretçiler ve diğer kişiler dahil olmak üzere iş yerine ve işyerindeki faaliyetlere erişimi olanlar, 2) iş yerinin yakınında bulunan ve kuruluşun faaliyetlerinden etkilenebilecek olanlar, 3) kuruluşun doğrudan kontrolü altında olmayan bir yerde çalışanlar, f) aşağıdakileri göz önünde tutarak, diğer konular: 1) ilgili çalışanların ihtiyaçları ve yeteneklerine uyumlu olacak şekilde, çalışma alanlarının tasarımı, prosesler, tesisler, makineler, işletme prosedürleri ve iş organizasyonu, 2) kuruluşun kontrolü altında gerçekleşen işle ilgili faaliyetlerden kaynaklanan iş yerinin yakınında oluşan durumlar, 3) kuruluş tarafından kontrol edilmeyen ve iş yerinin yakınında oluşan iş yerinde insanların yaralanmasına ve sağlığın bozulmasına neden olabilecek durumlar, g) kuruluşta, operasyonlarda, proseslerde, faaliyetlerde ve İSG yönetim sisteminde mevcut veya önerilen değişiklikler (bk. 8.1.3), h) tehlikeler hakkındaki bilgi ve bilgi birikimine yönelik değişiklikler.

İş sağlığı ve güvenliğinde riskleri doğru tespit edip gerekli önleyici tedbirleri etkin uygulayabilmek için en önemli basamaklardan biri risk analizinin başat girdisi olan tehlikelerin doğru tanımlanmasıdır. ISO 45001, tehlikelerin tanımlanmasında eski OHSAS 18001 standardına göre daha bütünlüklü, kuruluşun tüm departmanlarını-proseslerini, faaliyet adreslerini, çevresel ve sosyal faktörleri de hesaba katarak yaklaştığını görüyoruz.

Bu maddede eski OHSAS standardının 4.3.1 maddesine göre bazı geliştirmeler, ek istekler mevcut.Kısaca bahsedecek olursak;

-OHSAS 18001 standardında rutin ve rutin olmayan faaliyetler diye geçen durumların daha net açıklanması.

-Tehlikelerin tanımlanmasında sadece proseslerden kaynaklanan tehlikelerin değil sosyal faktörlerden kaynaklanan (iş yükü, taciz, mobbing, eşitsizlik) tehlikelerin de göz önüne alınması ve üst yönetiminin bu konularda liderlik göstermesi gerektiği vurgulanmış.

-Geçmiş kaza ve hastalıklar dahil, acil durumlardan kaynaklanan tehlikelerin belirlenmesinin de önemli olduğu vurgulanmış.

-Tehlikelerin belirlenmesine yönelik alanlar, kriterler geliştirilerek sadece proseslere, faaliyet alanlarına değil, insan faktörlerine, sosyal ve çevresel faktörlere de dikkat çekilmiş.

of 36

4.3.1

6.1.2.2 İSG risklerinin ve İSG yönetim sistemi ile ilgili diğer risklerin değerlendirilmesi

Kuruluş aşağıdakiler için proses/prosesler oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliğini sağlamalıdır: a) mevcut kontrollerin etkinliğini dikkate alarak, tanımlanmış tehlikelerden kaynaklanan İSG risklerinin değerlendirmek, b) İSG yönetim sisteminin oluşturulması, uygulanması, işletilmesi ve sürekliliğinin sağlaması ile ilgili diğer riskleri belirlemek ve değerlendirmek. Kuruluş; İSG risklerini değerlendirme yöntem/yöntemlerini ve kriterlerini, tepkisel değil proaktif olduklarını ve sistematik bir şekilde kullanılmalarını güvence altına almak için kuruluşun kapsamına, doğasına ve zamanlamasına göre tanımlanmalıdır. Yöntem/yöntemler ve kriterler hakkında dokümante edilmiş bilginin sürekliliği sağlanmalı ve muhafaza edilmelidir.

Maddesel olarak yeni olsa da madde içeriğindeki gereksinimler OHSAS 18001 standardının 4.3.1 standardı ile neredeyse aynı. Burada özellikle Risk ve fırsatların belirlenmesi konusunda bahsedilen “İSG riskleri ve diğer riskler” kavramına açıklık getiriliyor. İSG riskleri nedir, diğer riskler nedir diye merak edenler cevabını bu madde de bulabilir.

Operasyonel konrtollerden, proseslerden yani sahadaki asıl iş ve ilgili proseslerinden kaynaklanan riskler İSG riskleri, İSGYS’nin oluşturulması, geliştirilmesi, işletilmesinden kaynaklı organizasyonel riskler ise diğer riskler olarak adlandırılmış.

Risk değerlendirmenin hangi metotla yapıldığı, risk değerlendirme kriterlerinin dokümate edilme zorunluluğu devam ederken risklere karşı alınacak kontrol tedbirlerinin proaktif, önleyici olmasının önemi vurgulanmış.

Standart risk değerlendirmesi için herhangi bir yöntem önermiyor ancak klasik yöntemler ( 5*5 L tipi matris, Fine Kinney, FMEA vb.) kullanılabilir.

Eğer kuruluşunuzun bağlamını ve buna bağlı olarak ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerini değerlendirmeye karar verdiyseniz potansiyel risk ve fırsatlarınız bu aşamada anahtar rol oynayabilir! (Bkz: Standardın risk ve fırsatlarla ilgili 6.1 maddesi 4.1 kuruluşun bağlamı ve 4.2 ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentileri maddesine atıf yapar)

Aşağıdaki basit soruların cevabı size yardımcı olabilir;

1-Neyi başarmaya çalışıyoruz? İSGYS Hedeflerimiz, amaçlarımız nelerdir?

2- İSGYS hedeflerimize ulaşmamızı hangi riskler engelleyebilir?

3- Bu riskleri nasıl ele alacağız?

4- Riskler fırsata nasıl dönüştürülebilir?

5- Bu fırsatlar gelişmemize nasıl yardımcı olabilir?

6- Risklere karşı alınacak eylemlerden kim sorumlu olacak?

7- Ne zaman harekete geçmemiz gerekecek?

8- Risklere karşı aldığımız önlemlerin etkili olup olmadığını nasıl değerlendireceğiz?

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

Yeni Madde

6.1.2.3 İSG fırsatlarının ve İSG yönetim sistemi ile ilgili diğer fırsatların değerlendirilmesi

Kuruluş aşağıdakileri değerlendirmek için proses/prosesler oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliğini sağlamalıdır: a) Kuruluşa, politikalarına, proseslerine veya faaliyetlerine yönelik planlı değişiklikleri dikkate alarak İSG performansını artırmaya yönelik İSG fırsatları ve: 1) işin, iş organizasyonunun ve çalışma ortamının çalışanlara uyarlanmasına yönelik fırsatlar, 2) tehlikeleri ortadan kaldırma ve İSG risklerini azaltmaya yönelik fırsatlar, b) İSG yönetim sistemini iyileştirilmesi için diğer fırsatlar.

Fırsat terimi 10 maddelik yüskek seviyeli yapıya geçen standartlar için yeni bir tanım olarak karşımıza çıkıyor. İSG bakımından önleyici faaliyet kapsamında daha önce benzer anlamda karşımıza çıkıyordu. Bu maddede tıpkı risklerin değerlendirilmesinde olduğu gibi operasyonel proses ve faaliyetlerden kaynaklanan İSG fırsatlları ve İSG yönetim sisteminin iyileştirilmesine yönelik diğer fırsatların belirlenmesi ve değerlendirilmesini istemektedir. Risk değerlendirmesinde olduğu gibi fırsarların değerlendirilemesindeki metot ve kriterlerin de belirlenmiş olması gerekmektedir.

İş sağlığı ve güvenliği yönetiminde potansiyel fırsatları iyi şekilde belirlemek, yönetmek ve fırsat potansiyelini artırmak tehlikeleri ve riskleri iyi belirlemek, bu risklere karşı alınacak proaktif önlemleri etkin karşılamakla birebir ilişkilidir. Risklere karşı alınacak önlemlerin ektikinliğinin yüksek olması, aldığınız önlemlerin size fırsat olarak dönmesini sağlayacaktır.

Fırsat değerlendirme için standart belirli bir yöntem önermiyor ancak risk değerlendirmede kullandığınız metotlarla (5*5 L Tipi matris, Fine Kinney, FMEA vb.) entegre şekilde bir değerlendirme yapmak faydalı olacaktır.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

4.3.2

6.1.3 Yasal şartlar ve diğer şartların belirlenmesi

Kuruluş aşağıdakiler için proses/prosesler oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliğini sağlamalıdır: a) tehlikelere, İSG risklerine ve İSG yönetim sistemine uygun güncel yasal şartları ve diğer şartları belirlemek ve erişmek, b) bu yasal şartların ve diğer şartların kuruluşa nasıl uygulanacağını ve hangi ihtiyaçların iletilmesi gerektiğini belirlemek, c) İSG yönetim sistemini oluştururken, uygularken, sürekliliğini sağlarken ve sürekli iyileştirirken, bu yasal şartları ve diğer şartları dikkate almak. Kuruluş, yasal şartlar ve diğer şartlar hakkında dokümante edilmiş bilginin sürekliliğini sağlamalı ve muhafaza etmelidir ve herhangi bir değişikliği yansıtmak üzere güncellendiğini güvence altına almalıdır.

Bu maddede kayda değer bir değişiklik yok. Yasal şartala uyum tüm yönetim sistemlerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Konu İSG olunca çok daha önemlidir. Yasal şartllara uyum öncelikle onları doğru şekilde belirlemek ve güncelliğini sağlamakla olur. Ülkemizde bir çok firma tehlike sınıfına, bulunduğu sektöre ve hatta çalışan sayılarına göre farklı yasal şartlara tabi olmakta. İlgili taraflar ve beklentilerinden doğan çıktılar da kuruluşlar için belirli yasal şartlara uyma zorunluluğu getirebilir.Her ihtimalde kuruluşlar yasal şartlarını doğru belirlemeli, bunların güncelliğini sağlamalı, risk ve fırsatlarını belirlerken yasal şartları dikkate almalı ve kuruluş içinde yasal ve diğer şartlardan doğan zorunlulukları ileterek kontrolünü sağlamalı.

Yasal şartlara uyum oranı İSGYS’nin önemli performans göstergelerinden biridir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

4.5.3.2

4.4.7

4.3.2

6.1.4 Planlama faaliyeti

Kuruluş aşağıdakileri planlamalıdır: a) aşağıdakilere yönelik faaliyetler: 1) riskleri ve fırsatları ele alma (bk. 6.1.2.2 ve 6.1.2.3), 2) yasal şartları ve diğer şartları ele alma (bk. 6.1.3), 3) acil duruma hazır olma ve müdahale (bk. 8.2), b) aşağıdakileri nasıl yapacağı: 1) faaliyetleri İSG yönetim sistemi proseslerine veya diğer iş proseslerine entegre etme ve uygulama, 2) bu faaliyetlerin etkinliğini değerlendirme, Kuruluş, faaliyet gerçekleştirmeyi planlarken kontrol hiyerarşisi (bk. 8.1.2) ve İSG yönetim sisteminin çıktılarını dikkate almalıdır. Kuruluş, faaliyetlerini planlarken, en iyi uygulamalar ve teknolojik seçenekleri ile finansal, işletme ve işle ilgili şartları değerlendirmelidir.

OHSAS 18001 standardının değişik maddelerinde atıflar bulunmasına karşın bu madde ISO 45001 ile birlikte gelen yeni unsurlar içine alınabilir. Amacı risk ve fırsatlardan, yasal ve diğer şartlara uyumdan, acil durumlardan ortaya çıkan gereksinimlerin nasıl ele alınacağını ortaya koymak, planlamak ve uygulanmasını sağlamaktır.

Bu gereksinimler 8. maddedeki operasyonel kontrollerle, Acil durum eylem planları ile veya hedefler koyarak karşılanabilir.

Kuruluş şimdi bu planlanan aktivitelerin etkinliğini de değerlendirmek durumunda.Bunu da YGG’nin gündem maddeleri ile yapabilir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

4.3.3.

6.2 İSG hedefleri ve bunlara erişmek için planlama 6.2.1 İSG hedefleri

Kuruluş, İSG yönetim sisteminin ve İSG performansının (bk. 10.3) sürekliliğini sağlamak ve sürekli iyileştirmek için ilgili fonksiyonlarda ve seviyelerde İSG hedeflerini oluşturmalıdır. İSG hedefleri: a) İSG politikası ile uyumlu olmalı, b) ölçülebilir olmalı (uygulanabildiğinde) veya performans değerlendirmesi yapmak için yeterli olmalı, c) aşağıdakileri dikkate almalı: 1) uygulanabilir şartlar, 2) risklerin ve fırsatların değerlendirme sonuçları (bk. 6.1.2.2 ve 6.1.2.3), 3) çalışanlar (bk. 5.4) ve bulundukları yerde varsa, çalışan temsilcileri ile danışmanın sonuçları, d) izlenmeli, e) iletilmeli, f) uygun şekilde güncellenmelidir.

OHSAS 18001’deki 4.3.3 maddesi ile büyük bir değişiklik yok. Hedefler kuruluşların İSGYS performansını gösteren en önemli kriterlerdendir. Hedefler kuruluşun tüm departman-fonksiyonlarını kapsamalı, iletilmeli, güncellenmeli, ölçülebilir olmalı ve izlenmeli.

Aşağıdaki unsurlar hedefler belirlenirken girdi sağlayabilir;

- Kuruluşun bağlamına dair iç ve dış unsurlar

- İlgili taraf ve beklentileri

- Çalışanlardan veya işçi temsilcilerinden gelen istekler

- Yasal şartlar, müşteri şartları

- Olay, kaza, meslek hastalığı geçmişi

- Ramak kala bildirimleri

- İç ve dış denetimler sonucu ortaya çıkan uygunsuzluklar

- Eğitim ve kaynak ihtiyaçları

4.3.3.

6.2.2 İSG hedeflerine erişmek için planlama

İSG hedeflerine nasıl erişileceğini planlarken, kuruluş aşağıdakileri belirlemelidir: a) ne yapılacağını, b) hangi kaynakların gerekeceği, c) kimin sorumlu olacağını, d) ne zaman tamamlanacağını, e) izleme için göstergeler dahil olmak üzere sonuçların nasıl değerlendirileceğini, f) İSG hedeflerine erişme faaliyetlerinin, kuruluşun iş proseslerine nasıl entegre edileceğini. Kuruluş, İSG hedefleri ve onlara erişme için planları hakkında dokümante edilmiş bilginin sürekliliği sağlamalı ve muhafaza etmelidir.

OHSAS 18001’deki 4.3.3 maddesi ile büyük bir değişiklik yok. Hedefler için planlama yaparken izleme ve ölçmenin nasıl yapılacağı daha da detaylandırılmış.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

4.4.2

7 Destek

7.1 Kaynaklar

Kuruluş, İSG yönetim sisteminin oluşturulması, uygulanması, sürdürülmesi ve sürekli iyileştirilmesi için ihtiyaç duyulan kaynakları belirlemeli ve sağlamalıdır.

Önemli bir değişiklik yok. Kuruluş, iş sağlığı ve güvenliği hedeflerine ulaşmak için gereken kaynakları belirlemelidir. (örn. Finansal kaynak, insan kaynağı, ekipman, teknolojik kaynak ve eğitim kaynağı vb.) Kuruluş bu kaynakların nasıl belirlendiğini, nasıl yönetildiğini, etkinliğini YGG girdilerinde “kaynaklar” başlığında sunabilir.

4.4.2

7.2 Yetkinlik

Kuruluş:

a) İSG performansını etkileyen veya etkileyebilecek çalışanların gerekli yetkinliğini belirlemeli,

b) uygun öğrenim, eğitim ve tecrübelerine dayanarak çalışanların yetkinliklerini (tehlikeleri tanımlama becerisi dahil) güvence altına almalı,

c) uygulanabilir olduğunda, gerekli yetkinliği elde etmek ve sürekliliğini sağlamak için faaliyetleri gerçekleştirmeli ve gerçekleştirilen faaliyetlerin etkinliğini değerlendirmeli,

d) yetkinliğin kanıtı olarak uygun dokümante edilmiş bilgiyi muhafaza etmelidir.

Ufak değişiklikler mevcut. İSGY kapsamında çalışanlar dahil yetkinliğin kanıtlarının dokümante edilmiş bilgi olarak sunulması aynı zamanda gerekli yetkinliği elde etmek ve sürekliliğini sağlamak için gerçekleştirilen faaliyetlerin etkinliğini değerlendirme bunlar arasında sayılabilir.

Yetkinlik sağlama adına uygulanabilir faaliyetler; çalışan personeline yönelik eğitim sağlanması, bunlara mentörlük verilmesi veya görev değişikliği ya da yetkin personelin işe alınması veya sözleşmeli olarak çalıştırılmasını kapsayabilir.

Kuruluşlar ülkemizde yasal olarak sağlanması gereken zorunlu İSG eğitimleri veya Mesleli Yeterlilik Kurumlarından alınan eğitimler haricinde İSGYS’nin uygulanması, geliştirilmesi adına da eğitimler planlamalı.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

4.4.2

7.3 Farkındalık

Çalışanların aşağıdakilerin farkında olmaları sağlanmalı:

a) İSG politikası ve İSG hedefleri,

b) İyileştirilmiş İSG performansının faydaları dahil olmak üzere, kendilerinin İSG yönetim sisteminin etkinliğine katkısı,

c) İSG yönetim sisteminin şartlarının yerine getirilmemesinin etkileri ve potansiyel sonuçları,

d) olaylar ve bunlarla ilgili araştırmaların çıktıları,

e) tehlike, İSG riskleri ve bunlarla ilgili belirlenen faaliyetler, yaşamlarına veya sağlıklarına yönelik mutlak ve ciddi bir tehlike oluşturduğunu düşündükleri iş durumlarından kendilerini uzaklaştırma becerisinin yanı sıra, bunlardan kaynaklanan uygunsuz sonuçlardan kendilerini korumaya yönelik düzenlemeler.

Bu madde OHSAS 18001’deki isteklere göre geliştirilmiş istekleri içermekte.

Farkındalık İş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve sürdürülebilir kılınması bakımından en önemli etmenlerden biri.

İSG eğitimlerinin belirli periyotlarda tekrarlanmasının en büyük amacı farkındalığı ve bilgiyi güncel tutmaktır.

ISO 45001 standardı bu bakımdan üst yönetimin onayladığı politika ve hedeflerin çalışanlar tarafından farkında olunmasını ister. Ayrıca çalışanların İSGYS’nin sürdürülmesinde, risklerin önlenmesinde kendi sorumluluklarının olduğu ve bunlara uyduğunda neleri başarabileceklerinin, engelleyebileceklerinin farkında olmasını ister.

Bu bakımdan gerek kuruluş içindeki kaza-meslek hastalığı geçmişi, gerekse ulusal-uluslararası örnekler üzerinden işçilere bu kaza ve meslek hastalıklarının sonuçlarını, tedbirleri sürekli olarak yansıtmak ve farkındalığı yüksek tutmak gerekir.

Farkındalığın yüksek olmasına yardımcı olacak usnrular arasında İSG eğitimleri, yöneldirici-bilgilendirici afiş, broşür, poter veya tabelalar, iyi İSG uygulamaları ve periyodik controller sayılabilir.

of 36

4.4.3

7.4 İletişim

7.4.1 Genel

7.4.2 İç iletişim

7.4.3 Dış iletişim

Kuruluş, aşağıdaki hususları belirleme dahil olmak üzere, İSG yönetim sistemi ile ilgili iç ve dış iletişim için gerekli olan proses/prosesleri oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliliğini sağlamalıdır:

a) ne ile ilgili iletişim kuracağını,

b) ne zaman iletişim kuracağını,

c) kiminle iletişim kuracağını:

1) dahili olarak kuruluşun farklı seviyeleri ve fonksiyonları arasında

2) işyerindeki yükleniciler ve ziyaretçiler arasında

3) diğer ilgili taraflar arasında

d) nasıl iletişim kuracağını.

İletişim ihtiyaçlarını değerlendirirken kuruluş çeşitlilik boyutunu (Örneğin, cinsiyet, dil, kültür, okuma yazma, engellilik) dikkate almalıdır.

Kuruluş kendi iletişim prosesi/proseslerini oluştururken dış ilgili tarafların görüşlerini değerlendirdiğini güvence altına almalıdır.

İletişim prosesi/prosesleri oluştururken, kuruluş:

- yasal şartlarını ve diğer şartlarını dikkate almalıdır,

- iletilecek İSG bilgisinin İSG yönetim sisteminde oluşan bilgi ile uyumlu ve güvenilir olduğunu güvence altına almalıdır.

Kuruluş, İSG yönetim sistemi ile ilgili iletişimlere cevap vermelidir.

Kuruluş, iletişimin kanıtı olarak dokümante edilmiş bilgiyi uygun şekilde muhafaza etmelidir.

İletişim maddesi OHSAS 18001’deki isteklere göre ufak değişikliklerle güçlendirilmiş.

İletişim maddesi aynı zamanda katılım ve danışma maddesinin doğru şekilde uygulanması için önemlidir. Çalışanların işçi temsilcileri ile, işçi temsilcilerinin üst yönetim ile etkin iletişimi çalışanların İSGYS’ye katılımını ve üst yönetimin çalışanlara danışmasını olumlu yönde etkiler. Standart bu bakımdan gerekli iletişimin boyutunu, kimin, kiminle, ne zaman, ne aracılığı ile iletişim kurulacağının belirlenmesini istemektedir. Bu bakımdan bir iletişim listesi, matrisi yapılabilir.

Standart ayrıca taşeronlar, tedarikçiler dahil dış ilgili tarafların da iletişimine ve görüşlerinin alınmasına atıf yapmakta.

Bir diğer yeni istek ise İSG bakımından iletilecek bilgilerin yanlış anlaşılmayı engellemek için doğruluğundan, güvenilirliğinden emin olunmasının istenmesidir.

Kuruluş doğru ve hızlı iletişimin kurulmasına imkan tanıyan uygulamaları gerçekleştirmelidir. Acil durumlarda aranacak iç ve dış ilgili tarafların belirlenmesi, kuruluş içinde yayılması iyi bir uyuglama olabilir.

Ayrıca ramak kala bildirim formları, dilek-şikayet-öneri kutuları da iletişim araçlarına örnek olarak sayılabilir.

of 36

4.4.4

4.4.5

4.5.4

7.5 Dokümante edilmiş bilgi

7.5.1 Genel

Kuruluşun İSG yönetim sistemi aşağıdakileri içermelidir:

a) Bu standardın gerektirdiği dokümante edilmiş bilgiyi,

b) Kuruluş tarafından, İSG yönetim sisteminin etkinliği için gerekli olduğu belirlenen dokümante edilmiş bilgiyi.

Bir İSG yönetim sistemi için dokümante edilmiş bilginin boyutu, bir kuruluştan diğer kuruluşa aşağıdaki sebeplerle değişebilir:

- Kuruluşun büyüklüğü ve faaliyetlerinin, proseslerinin, ürün ve hizmetlerinin türü,

- Yasal şartların ve diğer şartların yerine getirildiğini gösterme ihtiyacı

- Proseslerin karmaşıklığı ve birbiri ile etkileşimleri,

- Çalışanların yetkinliği.

7.5.2 Oluşturma ve güncelleme

Kuruluş; dokümante edilmiş bilgileri oluştururken ve güncellerken aşağıdakilerin uygunluğunu güvence altına almalıdır:

a) tanımlama ve açıklama (örneğin, bir başlık, tarih, yazar veya referans numarası),

b) format (örneğin, dil, yazılım sürümü, grafikler) ve ortam (örneğin, kâğıt, elektronik),

c) uygunluk ve yeterlik için gözden geçirme ve onay.

7.5.3 Dokümante edilmiş bilginin kontrolü

İSG yönetim sistemi ve bu standardın gerektiği dokümante edilmiş bilgi, aşağıdakileri güvence altına almak için kontrol edilmelidir:

a) ihtiyaç olduğu yer ve zamanda, kullanım için hazır ve uygun olduğunu,

b) yeterli düzeyde korunduğunu (örneğin, gizliliğin yitirilmesinden, uygunsuz kullanımdan veya bütünlüğün kaybolmasından).

Kuruluş, dokümante edilmiş bilginin kontrolü için aşağıdaki faaliyetlerden uygulanabilir olanları ele almalıdır:

a) dağıtım, erişim, bulma ve kullanım,

Kayıt ve Doküman tanımlarının dokümante edilmiş bilgi olarak değiştirilmesi haricinde bu maddede büyük bir değişiklik yok.

“Dokümante edilmiş bilgi” hem dokümanları hem de kayıtları içerir. Standartta, kayıtlardan

bahsederken “.......’nın kanıtı olarak dokümante edilmiş bilgileri tutmak” kalıbı,

prosedürler dahil dokümanlardan bahsederken “dokümante edilmiş bilgi olarak saklanmalıdır” kalıbı kullanılmaktadır.

“.......’nın kanıtı olarak yazılı haldeki bilgileri tutmak” kalıbı kullanıldığında, tutulan bilgilerin

yasal kanıt teşkil edecek şekilde ilgili şartları yerine getirmesi beklenmez. Bunun yerine,

tutulması gereken kayıt tipini tanımlaması beklenir.

Standart etkinlik, verimlilik ve sadeliği aynı anda sağlamak için dokümante edilmiş bilginin mümkün olduğunca sade ve kolay anlaşılır olması istemektedir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

b) okunabilirliğinin korunması dâhil, depolama ve koruma,

c) değişikliklerin kontrolü (örneğin, sürüm kontrolü),

d) muhafaza ve elden çıkarma.

Kuruluş tarafından İSG yönetim sisteminin planlaması ve işletimi için gerekli olduğu belirlenen dış kaynaklı dokümante edilmiş bilgi, uygun şekilde tanımlanmalı ve kontrol altında tutulmalıdır.

of 36

4.4.6

8 Operasyon

8.1 Operasyonel planlama ve kontrol

8.1.1 Genel

Kuruluş, İSG yönetim sisteminin şartlarını karşılamak için ihtiyaç duyulan prosesleri aşağıdakiler yoluyla planlamalı, uygulamalı, kontrol etmeli ve sürekliliğini sağlamalıdır ve Madde 6’da belirlenen faaliyetleri uygulamalıdır.

a) prosesler için kriterler oluşturmak,

b) kriterlere uygun şekilde, proseslerin kontrolünü uygulamak,

c) Proseslerin planlanan şekilde yürütüldüğünden emin olmak için gerekli ölçüde, dokümante edilmiş bilginin sürekliliğini sağlamak ve muhafaza etmek,

d) işi çalışanlara uyarlamak.

Çok işverenli işyerlerinde kuruluş, İSG yönetim sisteminin ilgili bölümlerini diğer kuruluşlarla koordine etmelidir.

Maddenin istekleri daha net açıklanmış ve güçlendirilmiş. Bu maddenin asıl amacı 6. Maddede belirlenen ve değerlendirmesi yapılan risk ve fırsarları, kuruluşun istenen hedef ve amaçlara ulaşması için en iyi şekilde yönetilmesi ve risklere karşı alınan tedbirlerin en etkin şekilde uyuglanmasını sağlamatır. Risk ve fırsatların belirlenmesi ve değerlendirmesi, alınacak tedbirlerin belirlenmesi 6. Maddenin, bu riskleri elemine etmede, fırsatları yönetmede izlenecek yöntemin belirlenmesi ve kuruluş içerisinde uygulanması, izlenmesi ve etkinliğinin sürdürülmesi ise 8. Maddenin işi. O sebeple 6. Madde planlama, 8. Madde uygulama olarak geçmekte.

Operasyonel Planlama ve Kontrol, İSGYS bakımından kuruluşun her süreç için neyin gerekli olduğunu belirlediği ve çalışanların zarardan korunmasını sağlamak için gereksinimlerin kontrol edildiği yöntemdir.

Operasyonel Planlama ve Kontrol, her proses için aşağıdakileri içerebilecek kriterler belirlenerek elde edilebilir:

Her prosesin sınırları ve etkileşimlerini belirlemek

Süreci yönetmek için hangi kaynaklar gereklidir; liderlik, ekipman, zaman, insan (yetkinlik ve eğitim unsurları) ve finansal kaynaklar dahil.

Prosedürler ve güvenli çalışma sistemleri dahil olmak üzere sürecin yönetimine yardımcı olmak için hangi dokümante edilmiş bilgi gereklidir?

İstenmeyen olaylar da dahil olmak üzere süreçte değişikliklerin planlandığı ve kontrol edildiği yöntemler nelerdir?

Yasal ve diğer gereksinimlerin operasyonel olarak ne derecede uygulandığı

Mühendislik kontrolleri

Çalışma ortamının ve alt yapının tüm çalışanlar için uygun ve yeterli olduğundan emin olmak

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

Çalışanları zarardan korumak ve süreç verimliliğini artırmak ve geniş anlamda adaptasyonu sağlamak amacıyla yeni işçilerin İSGYS'ye entegrasyonuna teşvik edilmesi veya ergonomik olarak değiştirilmiş süreçler uygulamak

Kuruluşlar bu isteklere genellikle operasyonel kontrollerin ne olduğunu, sıklığın ve sorumlularının belirlendiği bir prosedür ve ona bağlı olarak detaylı şekilde hazırlanmış saha control formları ile uyum sağlayabilmektedir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

Yeni Madde

8.1.2 Tehlikeleri ortadan kaldırma ve İSG risklerini azaltma

Kuruluş, aşağıdaki kontrol hiyerarşisini kullanarak tehlikeleri ortadan kaldırmak ve İSG risklerini azaltmak için proses/prosesler oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliliğini sağlamalıdır:

a) tehlikeleri ortadan kaldır,

b) daha az tehlikeli prosesler, operasyonlar, malzemeler veya ekipman ile ikame et,

c) mühendislik kontrollerini uygula ve işin yeniden yapılanmasını sağla,

d) eğitim dahil olmak üzere idari kontrolleri kullan,

e) yeterli kişisel koruyucu donanım kullan.

6. maddede belirlenen risk değerlendirmesi için metodolojiyi seçtikten sonra, kuruluş, tehlikeleri kabul edilebilir risk seviyelerine indirmek adına ortadan kaldırmak veya azaltmak için 8.1.2 maddesinde ana hatları verilen 'Kontrol Hiyerarşisi'ni kullanmalıdır.

İSG kültürünün oturmadığı ve uygulamada başarız olan ülkeler veya kuruluşlarda risklere karşı önlemler alınırken, riskler control altına almaya çalışılıtken genellikle en önce (ve sadece) hep Kontrol Hiyerarşisi'ndeki son basamak KKD kullanımı tercih edilmektedir. Çünkü daha “ucuz” bir yöntem olarak görülmektedir.

Ancak bu yanlış yöntemin doğruduğu sonuçların ekonomik yükü çoğu zaman başta alınması gereken önlemlere dair yükten daha ağır olur. Dolayısı ile kuruluşlar risk belirleme ve değerlendirme süreci ile tanımladığı riskleri yönetirken öncelikle riski tamamen ortadan kaldırmaya çalışmalı, olmuyorsa ikame yöntemi ile daha az tehlikeli süreçler, malzemele veya ekipmanlarla değiştirmeli, o da olmuyorda çeşitli mühendislik yöntemleri ve tasarımsal bir yaklaşım ile riski Kabul edilebilir bir seviyeye indirmeli, idari kontrollerle takibi sağlamalı, en son seçenek olarak KKD yolunu seçmelidir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

Yeni Madde

8.1.3 Değişim yönetimi

Kuruluş, aşağıdakiler dahil olmak üzere, İSG performansını etkileyen planlı, geçici ve kalıcı değişiklikleri uygulamak ve kontrol etmek için proses/prosesler oluşturmalıdır:

a) yeni ürünler, hizmetler ve prosesler veya var olan ürünler, hizmetler ve proseslerde aşağıdakileri içeren değişiklikler:

— işyerinin bulunduğu yer ve çevresi,

— iş organizasyonu,

— çalışma koşulları,

— donanım,

— işgücü,

b) yasal şartlar ve diğer şartlarda değişiklikler

c) tehlike ve İSG riskleri hakkında bilgi birikimi veya bilgide değişiklikler,

d) bilgi ve teknolojideki gelişmeler.

Kuruluş, istenmeyen değişikliklerin sonuçlarını gözden geçirmeli, gerektiğinde olumsuz etkileri azaltmak için faaliyet gerçekleştirmelidir.

Değişim yönetimi 10 maddelik yüksek seviyeli yapıya geçen yönetim sistemlerinde ve dolayısıyla ISO 45001’de de önemli bir yer tutmakta. İş sağlığı ve güvenliği doğası gereği bir çok sürecin birlikte yönetilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu süreçler içinde çalışan yönetimi, proses yönetimi, yasal şartlara uyumun yönetilmesi, makine-ekipman ve teknoloji yönetimi, risk yönetimi, kaynak yönetimi gibi bir çok unsur vardır. Bu süreçlerin her biri yaşayan, sürekli değişen koşullara sahiptir ve kuruluşların bu tip değişiklikler meyadan geldiğinde kimin, ne zaman, nasıl davranacağını belirlemiş olması kendileri için önemlidir. Bu maddenin gereksinimlerini karşılamak için kuruluşlar değişiklik yönetim prosedürü veya bir plan-matris yapabilirler.

of 36

Yeni Madde

8.1.4 Satın alma

8.1.4.1 Genel

Kuruluş, İSG yönetim sistemine uygunluğunu güvence altına almak için ürün ve hizmet satın almayı kontrol etmek için proses/prosesler oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliliğini sağlamalıdır.

8.1.4.2 Yükleniciler

Kuruluş, aşağıdakilerden kaynaklanan tehlikeleri tanımlamak ve İSG risklerini değerlendirmek ve kontrol etmek için yüklenicileri ile satın alma prosesi/proseslerini koordine etmelidir:

a) kuruluşu etkileyen yüklenicilerin faaliyet ve operasyonları,

b) yüklenici çalışanlarını etkileyen kuruluşun faaliyet ve operasyonları,

c) işyerinde diğer ilgili tarafları etkileyen yüklenicilerin faaliyet ve operasyonları.

Kuruluş, İSG yönetim sisteminin şartlarının yükleniciler ve çalışanları tarafından karşılanmasını güvence altına almalıdır. Kuruluşun satın alma prosesi/prosesleri yüklenici seçiminde iş sağlığı ve güvenliği

kriterlerini tanımlamalı ve uygulamalıdır.

8.1.4.3 Dışarıya yaptırma

Kuruluş dışarıya yaptırdığı fonksiyonlar ve proseslerin kontrol edildiğini güvence altına almalıdır.

Kuruluş dışarıya yaptırma düzenlemelerinin, yasal şartlar ve diğer şartlar ve İSG yönetim sisteminin amaçlanan çıktılarına ulaşma ile tutarlı olduğunu güvence altına almalıdır. Bu fonksiyonlara ve proseslere uygulanacak kontrolün tipi ve derecesi İSG yönetim sistemi içerisinde tanımlanmalıdır.

ISO 45001 standardı satın alınan ürünler ve taşeronların bir kuruluştaki İSG’ye ait risklerin ayrılmaz bir parçası olduğunu göstermek amacı ile bu kısımda yeni isteklerle gelmiştir.

Bir kuruluşa İSG bakımından ürün ve hizmet girdilerini kontrol etmek için sağlam bir satın alma süreci şarttır. Kontrol edilecek tedarik sürecinin girdileri; ürünler için hammaddeler, makineler dahil ekipman, temizlik ürünleri gibi sarf malzemeleri veya bir hizmet sözleşmesinin parçası olarak bakım yapan işçileri içerebilir.

Kuruluşun satın alma işleminden önce tedarikçi veya taşeronların nasıl seçileceğine dair kriterleri tanımlanması, tedarikçilerin satın alınan ürün ve hizmetlerin güvenliği üzerindeki etkisinin değerlendirmesi gerekmektedir. Bu, tedarikçilerden ürün veya malzeme güvenliği verileri almayı veya bir risk değerlendirmesi gerçekleştirmeyi içerebilir. Makinelerin satın alınması ve kurulumu gibi faaliyetler sırasında dış bir sağlayıcı ile risk değerlendirmesi düşünülebilir.

Değerlendirme, hem kuruluş çalışanları hem de yüklenicileri korumak için potansiyel tehlikeleri ve uygun kontrol önlemlerini belirlemelidir. Kuruluş satın alınan ürünlerin piyasaya sürülmeden önce belirtilen gereksinimlere ve yasal şartlara göre denetlendiğinden emin olmalıdır (örneğin KKD olarak kullanılan baretlerin hangi şartlara uyması gerektiği yasal olarak bellidir). Bunu ürün cinsine ve girdi kontrol kriterlerine göre değişik yöntemlerle yapabilir ( Örn: Malzeme güvenlik bilgi formlarına bakmak, CE uyugnluğu veya ISO belgeleri, Ürün test sonuçları vb.)

Bu aşamada tedarikten sorumlu personelin, İSG bakımından değerlendirmeleri doğru şekilde yapabilmesi için yetkin ve bilinçli olması önemlidir.

Kuruluş kendi işi gereği alt yüklenici olarak taşeron çalıştırıyorsa, taşeronlara dair tehlikeleri tanımalamalı, riskleri belirlemeli ve kontrol kriterleri oluşturarak düzenli controller uygulamalıdır.

Dışarıya yaptırma (fason) mevcut ise kuruluş bu aşamada İSG bakımından kendi koyduğu şartlara ve yasal şartlara uyulup uyulmadığını kontrol etmelidir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

4.4.7

8.2 Acil duruma hazır olma ve müdahale

Kuruluş, aşağıdakiler dahil olmak üzere, Madde 6.1.2.1’de tanımlanan muhtemel acil durumlara hazırlık ve bunlara nasıl müdahale edeceği ile ilgili gerekli proses/prosesleri oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliliğini sağlamalıdır:

a) ilk yardım sağlanması dahil acil durumlara bir müdahale planı oluşturulması,

b) planlanan müdahale için eğitim sağlanması,

c) planlanan müdahale yeteneğinin test edilmesi ve tatbik edilmesi,

d) test edildikten sonra ve özellikle acil durumların ortaya çıkmasından sonrası da dahil olmak üzere, performansın değerlendirilmesi ve planlanan müdahalenin, gerektiğinde, revize edilmesi,

e) tüm çalışanlara görevleri ve sorumlulukları ile ilgili bilgilerin iletilmesi ve sağlanması,

f) yüklenicilere, ziyaretçilere, acil müdahale hizmetlerine, resmi makamlara ve uygun olduğunda, yerel halka ilgili bilgilerin iletilmesi,

g) ilgili tarafların ihtiyaçlarının ve yeteneklerinin dikkate alınması ve planlanan müdahalenin geliştirilmesinde, uygun şekilde, katılımlarının sağlanması.

Kuruluş proses/prosesler ve potansiyel acil durumlara müdahale etme planları ile ilgili dokümante edilmiş bilgilerin sürekliliğini sağlamalı ve muhafaza etmelidir.

Acil durum maddesi OHSAS 18001’e göre yeni kriterler ve isteklerle güçlendirilmiş bir madde.

Kuruluşlar standardın 6. Maddesine göre risk analizi yaparken acil durumlardan kaynaklanabilecek potansiyel tehlike ve riskleri de belirlemek zorunda.

Burada buldukları risklere karşı hazırlıklı olmak amacıyla acil durum eylem planları hazırlamalı, görev alacak ekipleri oluşturmalı, bunlara gerekli eğitimleri sunmalı ve tatbikatlarla farkındalığı yüksek tutmalı. Bu madde için yeni diyebileceğimiz unsurlardan biri de standardın acil duruma müdahalede görevli ekiplere bu kapsamdaki görev tanımlarının iletilmesini de artık istemesi.

Ayrıca acil durum planını ve tatbikatları gerçekleştirirken alt yüklenicileri ve ziyaretçileri de hesaba katmalı. Tatbikatlarda taşeronların da bulunması, akiplerde görev alması yararlı olacaktır.

Standardın yeni isteklerinden biri de iletişime dikkat çekmesi. Alt yükleniciler, ziyaretçiler, yasal merciler dahil ilgili taraflara gerektiğinde acil durumlar ve müdahale koşulları hakkında bilgi verilmesi istenmektedir. (Firmalara girişte ziyaretçilere acil durum kartları verilmesi, alt yüklenicilerin ziyaretlerinde acil durumlar dahil eğitim bilgilerinin sorgulanması iyi örnekler olarak sayılabilir)

of 36

4.5, 4.5.1, 4.5.2

9 Performans değerlendirme

9.1 İzleme, ölçüm, analiz ve performans değerlendirme

9.1.1 Genel

Kuruluş, izleme, ölçme, analiz ve performans değerlendirme proses/proseslerini oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliliğini sağlamalıdır.

Kuruluş şunları belirlemelidir:

a) aşağıdakiler de dahil olmak üzere neyin izlenmesi ve ölçülmesi gerektiğini,

1) yasal şartlar ve diğer şartların ne ölçüde yerine getirildiği

2) tanımlanan tehlikeler, riskler ve fırsatlar ile ilgili faaliyetlerini ve operasyonlarını,

3) kuruluşun İSG hedeflerine erişme yönündeki ilerlemesi,

4) operasyonel ve diğer kontrollerin etkinliği,

b) uygulanabildiğinde, geçerli sonuçları güvence altına almak için izleme, ölçme, analiz ve performans değerlendirme yöntemleri,

c) kuruluşun İSG performansını değerlendireceği kriterleri,

d) izleme ve ölçmenin ne zaman gerçekleştirilmesi gerektiğini,

e) izleme ve ölçme sonuçlarının ne zaman analiz edilmesi, değerlendirilmesi ve iletilmesi gerektiğini.

Kuruluş, İSG performansını ve İSG yönetim sisteminin etkinliğini değerlendirmelidir.

Kuruluş; izleme ve ölçme donanımının uygulanabildiğinde kalibre edilmesini veya doğrulanmasını ve uygun şekilde kullanılıp sürekliliğinin sağlandığını güvence altına almalıdır.

Kuruluş uygun dokümante edilmiş bilgiyi muhafaza etmelidir:

- izleme, ölçme, analiz ve performans değerlendirme sonuçlarının kanıtı olarak,

- ölçme teçhizatının bakımı, kalibrasyonu ve doğrulanması konusunda.

9.1.2 Uygunluk değerlendirmesi

Kuruluş, yasal şartlar ve diğer şartlara uygunluğu değerlendirmek için

Bu madde OHSAS 18001’e göre İSGYS’nin performansını daha iyi izleyebilmek için geliştirilmiş.

Kuruluşun İSGYS performansını doğru izlemek onu sürekli iyileştirme fırsatına yönlendirecek yegane unsurlardandır. Bu bakımdan standart neyin, ne zaman, hangi yöntemle izleneceğini, hangi yöntemle değerlendirileceğini istemektedir. İSGYS’nin performansını belirlemede kullanılabilecek girdiler; yasal şartlara uyum durumu, risklere karşı alınan önlemlerin ne derece etkin olduğu, İSG hedeflerine ulaşma durumu, saha-operasyonel kontrollerin etkinliği, iç denetimlerin sonuçları sayılabilir.

Kuruluşlar aynı zamanda izleme ve ölçmede kullanılabilecek donanımların kalibe edilmesi veya yetkin personel tarafından doğrulanmasını istemektedir.

Firmalar standardın bu maddesinin isteklerini karşılamak için genellikle izleme-ölçme listesi oluşurup hangi kriteri hangi aralıklarla, nasıl, kimin izleyip nerede değerlendireceğini beyan edebiliyorlar veya ayrı ayrı konulardaki değerlendirme çıktılarını YGG’de gündem maddesi olarak kullanabiliyorlar.

Uygunluğun değerlendirilmesi maddesinde ise kayda değer bir değişiklik yok.

Kuruluşlardan yine yasaş ve diğer şartlara ne derece uyulduğunun değerlendirilmesi istenmekte. Ancak firmalar artık uygunluğu değerlendirme sıklığını ve yöntem/yöntemlerini de dokümante etmek durumunda.

Kuruluşlar bunun için yasal şart izleme takip tablosu benzeri bir alternatif kullanabilir. Bu tip bir liste üzerinde kuruluş o an itibari ile uyamadığı yasal şartı liste üzerinde işaretleyerek toplamda uyumun-uyumsuzluğun yüzdesini-verisini görebilir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

proses/prosesleri oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliliğini sağlamalıdır (bk. 6.1.3).

Kuruluş:

a) uygunluğu değerlendirme sıklığını ve yöntem/yöntemlerini belirlemeli,

b) uygunluğu değerlendirmeli ve gerektiğinde faaliyet gerçekleştirmeli (bk. 10.2),

c) yasal şartlar ve diğer şartlara uygunluk durumunu anlamalı ve bu konuda edinilen bilgi birikiminin sürekliğini sağlamalı,

d) uygunluk değerlendirmesinin sonucu/sonuçlarına ait dokümante edilmiş bilgiyi muhafaza etmelidir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

4.5.5

9.2 İç tetkik

9.2.1 Genel

Kuruluş, İSG yönetim sisteminin aşağıdakilerle ilgili durumunu belirlemek için planlanan aralıklarla iç tetkikler yapmalıdır:

a) aşağıdakilere uygun olup olmadığı:

1) kuruluşun İSG politikası ve İSG hedefleri dahil olmak üzere kendi İSG yönetim sistemi için olan şartlara,

2) bu standardın şartlarına, etkili bir şekilde uygulanıp uygulanmadığı ve sürekliliğinin sağlanıp sağlanmadığı.

9.2.2 İç tetkik programı

Kuruluş:

a) sıklık, yöntemler, sorumluluklar, danışma, planlama şartları ve raporlama dâhil, ilgili proseslerin önemi ve önceki tetkik sonuçlarını dikkate alarak, bir tetkik programı/programları planlamalı, oluşturmalı ve sürekliliğini sağlamalı,

b) her bir tetkik için tetkik kriterleri ve kapsamı belirlemeli,

c) tetkik prosesinin objektifliği ve tarafsızlığını güvence altına almak için tetkikçileri seçmeli ve tetkikleri gerçekleştirmeli,

d) tetkik sonuçlarının ilgili yönetime rapor edilmesini güvence altına almalı; ilgili tetkik sonuçlarının çalışanlara, bulundukları yerde varsa, çalışan temsilcilerine ve diğer ilgili taraflara rapor edilmesini güvence altına almalı,

e) uygunsuzlukları ele almak ve İSG performansını sürekli iyileştirmek (bk. Madde 10) için faaliyet gerçekleştirmeli,

f) tetkik programının uygulandığının ve tetkik sonuçlarının kanıtı olarak dokümante edilmiş bilgiyi muhafaza etmelidir.

Bu maddede önemli bir değişiklik yok.

Kuruluş iç denetim planının oluşturulmasında “danışma” sözcüğüne atıf ile çalışanların da süece dahil edilmesi sağlanmış. Yine iç denetim sonuçlarının sadece üst yönetime değil çalışan temsilcileri ve ilgili taraflara da iletilmesi isteği yenilikler arasında sayılabilir.

İç denetim maddesi genel olarak eski versiyondaki ile aynı istekleri içermekte ancak standardın temeli 10 maddelik yüksek seviyeli yapıya döndüğünden, bazı yeni maddelerin eklenmesi ve eskiden de var olan bazılarının da yerlerinin değişmesinden ötürü firmalar öncelikle iç denetim soru listelerini güncellemelidir. Tabii ki standart etkin, bağımsız ve yetkin bir iç denetim istediği için iç denetimden sorumlu personellere ISO 45001:2018 revizyon eğitimi aldırmak gerekecektir.

of 36

4.6

9.3 Yönetimin gözden geçirmesi

Kuruluşun üst yönetimi, planlanan aralıklarla, İSG yönetim sisteminin uygunluğu, yeterliliği ve etkinliğinin sürekliliğini güvence altına almak amacıyla gözden geçirmelidir.

Yönetimin gözden geçirmesinde, aşağıdaki hususlar değerlendirilmelidir:

a) önceden yapılan yönetimin gözden geçirmelerindeki faaliyetlerin durumu,

b) İSG yönetim sistemi ile ilgili dış ve iç hususlardaki değişiklikler, aşağıdakiler de dahil olmak üzere:

1) ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentileri,

2) yasal şartlar ve diğer şartlar,

3) risk ve fırsatlar,

c) İSG politikası ve İSG hedeflerine ulaşma derecesi,

d) aşağıdakilerle ilgili eğilimler dahil, kuruluşun

İSG performansı hakkında bilgi:

1) olaylar, uygunsuzluklar, düzeltici faaliyetler ve sürekli iyileştirme,

2) izleme ve ölçme sonuçları,

3) yasal şartlar ve diğer şartlara uygunluğu değerlendirme sonuçları,

4) tetkik sonuçları,

5) danışma ve çalışanların katılımı,

6) risk ve fırsatlar,

e) etkin bir İSG yönetim sisteminin sürekliliği için kaynakların yeterliliği,

f) ilgili taraflarla iletişim(ler),

g) sürekli iyileştirme için fırsatlar

Yönetimin gözden geçirmesine ait çıktılar aşağıdakilerle ilgili kararları içermelidir:

- amaçlanan çıktılara erişmede İSG yönetim sisteminin uygunluğu, yeterliliği ve etkinliğinin sürekliliği,

- sürekli iyileştirme fırsatları,

Standardın YGG maddesi özellikle YGG girdi ve çıktıları bakımından genişletilmiş olarak karşımıza çıkıyor. Standarda yeni eklenen YGG girdilerine örnek;

- İSG yönetim sistemi ile ilgili dış ve iç hususlardaki değişiklikler

-ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentileri

-risk ve fırsatlar

-izleme ve ölçme sonuçları verilebilir

Standarda yeni eklenen YGG çıktılarına örnek;

- kuruluşun stratejik yönü ile ilgili çıkarımlar

- diğer iş prosesleri ile İSG yönetim sisteminin entegrasyonun geliştirilmesi için fırsatlar verilebilir.

Standart YGG çıktılarının dokümante edilmiş bilgi şeklinde saklanması gerektiğini ve Çalışanlar-Çalışan temsilcileri ile paylaşılması gerektiğini net bir şekilde vurgulamakta

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

- İSG yönetim sistemine olan herhangi bir değişiklik ihtiyacı,

- ihtiyaç duyulan kaynaklar,

- faaliyetler, gerektiğinde,

- diğer iş prosesleri ile İSG yönetim sisteminin entegrasyonun geliştirilmesi için fırsatlar,

- kuruluşun stratejik yönü ile ilgili çıkarımlar.

Üst yönetim yönetimin gözden geçirmesine ait ilgili çıktıları çalışanlara ve bulundukları yerde varsa, çalışan temsilcilerine (bk. 7.4) iletmelidir.

Kuruluş yönetimin gözden geçirmesi sonuçlarının kanıtı olarak, dokümante edilmiş bilgiyi muhafaza etmelidir.

of 36

4.5.3,

4.5.3.1

4.5.3.2

10 İyileştirme

10.1 Genel

Kuruluş, iyileştirme için fırsatları belirlemeli (bk. Madde 9) ve İSG yönetim sisteminin amaçlanan çıktılarına erişmek için gerekli faaliyetleri gerçekleştirmelidir.

10.2 Olay, uygunsuzluk ve düzeltici faaliyet

Kuruluş olayları ve uygunsuzlukları belirleme ve yönetmek için raporlama, araştırma ve faaliyet gerçekleştirme dahil olmak üzere proses/prosesler oluşturmalı, uygulamalı ve sürekliliğini sağlamalıdır. Bir olay veya bir uygunsuzluk oluştuğunda, kuruluş:

a) olaya veya uygunsuzluğa zamanında tepki vermeli ve uygulanabildiği durumda:

1) uygunsuzluğu kontrol etmek ve düzelmek için faaliyet gerçekleştirmeli,

2) sonuçları değerlendirmeli,

b) Olay veya uygunsuzluğun tekrar veya başka bir yerde oluşmaması için kök neden(ler)ini ortadan kaldırmak amacıyla düzeltici faaliyet ihtiyacını, çalışanların katılımı (bk. 5.4) ve diğer ilgili tarafları dahil ederek, aşağıdakilerle değerlendirmeli,

1) olayı araştırma veya uygunsuzluğu gözden geçirme,

2) olayın veya uygunsuzluğun neden(ler)ini belirleme,

3) benzer olayların oluşup oluşmadığı, uygunsuzlukların var olup olmadığı veya potansiyel olarak ortaya çıkabileceğinin belirlenmesi,

c) İSG riskleri ve diğer risklerin var olan değerlendirmelerini gözden geçirme, uygulanabildiği durumda (bk. 6.1),

d) kontrol hiyerarşisi (bk.8.1.2) ve değişim yönetimine (bk.8.1.3) uygun olarak, düzeltici faaliyet de dahil olmak üzere, ihtiyaç duyulan her türlü faaliyeti belirlemeli ve uygulamalı,

e) faaliyet gerçekleştirmeden önce yeni veya değişmiş tehlikelerle ilgili İSG risklerini değerlendirmeli,

Standardın ana maddelerinden biridir ve yeni gereksinimlerle geliştirilmiştir.

Burada OHSAS 18001’deki “önleyici faaliyet” teriminin yerini risk ve fırsatlar kısmı ile tüm proseslere ve maddelere yayıldığını unutmamak gerekir.

Bu maddedeki önemli değişikliklerden biri Olay veya uygunsuzluğun tekrar meydana gelmemesi için düzeltici faaliyetlerde ve dolayısı ile kök-neden analizlerinde çalışanların ve ilgili tarafların da katılımının istenmesi. Yine aynı şekilde düzeltici faaliyet sonrası yapılan faaliyetler ve bu faaliyetlerin sonuçları ve etkinliğinin de çalışanlar ve ilgili taraflara iletilmesini istemekte ( Firmalar bu konuları YGG girdi-çıktılarına entegre edip çalışanlar dahil ilgili taraflara iletebilir)

Standart olaylara ve uygunsuzluklara zamanında tepki verilmesini istemektedir. Geç kalınan önlemlerin İSG bakımından en büyük risk olduğu bilinmektedir.

Kazalar, olaylar, ramak kala durumları aynı zamanda risk analizini besleyen en önemli unsurlar olduğundan bu madde isteklerini iyi yöneten kuruluşlar proaktif davranış kapasitesi yüksek kuruluşlar olabilmekte.

Ülkemizdeki mevcut İSG yasal şartları kaza ve olayların, meslek hastalıklarının kayıt altına alınması, kuruluş içi ve yasal mercilere bildirilmesi, sonuçlarının araştırılması, kaza sonrası işçilerde farkındalık oluşturmak için eğitim dahil aktivitelerin ayarlanması, risk analizlerinin yenilenmesi gibi durumları içerdiğinden mevcut yasal şartlara uyan firmalar bu maddenin gereksinimlerini karşılamakta zorlanmayacaktırlar.

Sürekli iyileştirme maddesi için kayda değer bir yenilik görünmüyor. Diğer tüm maddelerde olduğu gibi çalışanların katılımı desteklenmesi için çalışanlara ve bulundukları yerde varsa, çalışan temsilcilerine sürekli iyileştirmenin ilgili sonuçlarının iletilmesi istenmektedir.

of 36

OHSAS 18001:2007





Eksikler

f) düzeltici faaliyet de dahil olmak üzere gerçekleştirilen faaliyetin etkinliğini gözden geçirmeli,

g) gerektiğinde, İSG yönetim sisteminde değişiklik yapmalı.

Düzeltici faaliyet, olayların etkilerine veya potansiyel etkilerine veya karşılaşılan uygunsuzluğun etkisine uygun olmalıdır.

Kuruluş, aşağıdakilerin kanıtı olarak dokümante edilmiş bilgiyi muhafaza etmelidir:

- olayların veya uygunsuzlukların yapısı ve sonrasında gerçekleştirilen herhangi bir faaliyet,

- herhangi faaliyet ve düzeltici faaliyetin etkinliği de dahil olmak üzere, bunların sonuçları.

Kuruluş, bu dokümante edilmiş bilgiyi ilgili çalışanlara ve bulundukları yerde varsa, çalışan temsilcilerine ve diğer alakalı ilgili taraflara iletmelidir.

10.3 Sürekli iyileştirme

Kuruluş, İSG yönetim sisteminin uygunluğunu, yeterliğini ve etkinliğini, aşağıdakiler ile, sürekli iyileştirmelidir:

a) İSG performansının arttırılması,

b) İSG yönetim sistemini destekleyen bir kültürün teşvik edilmesi,

c) İSG yönetim sisteminin sürekli iyileştirilmesi için faaliyetlerin uygulanmasında çalışanların katılımının teşvik edilmesi,

d) çalışanlara ve bulundukları yerde varsa, çalışan temsilcilerine sürekli iyileştirmenin ilgili sonuçlarının iletilmesi, sürekli iyileşmenin kanıtı olarak dokümante edilmiş bilgiyi tayin etmeli, sürekliliğini sağlamalı ve muhafaza etmelidir.

of 36

Zorunlu Dokümanlar

ISO 45001:2018 Maddesi

İSGYS Kapsamı 4.3

İSGYS Politikası 5.2

İSGYS’ne dair kurumsal görev, yetki ve sorumluluklar 5.3

Riskleri ve fırsatları ele almak için İSGYS sürec/süreçleri 6.1.1

İSG risklerinin değerlendirilmesi için yöntem ve kriterler 6.1.2.2

İSG hedefleri ve onlara erişme için planlar 6.2.2

Potansiyel acil durumlara müdahale için proses/prosesler 8.2

Zorunlu Kayıtlar ISO 45001:2018 Maddesi

İSG riskleri ve fırsatları ve bunları ele alma faaliyetleri 6.1.1

Yasal ve diğer şartlar 6.1.3

Yetkinlik kanıtları 7.2

İletişime dair kanıtlar 7.4.1

Dış Kaynaklı Dokümanlar 7.5.3

Potansiyel acil durumlara müdahale için planlar 8.2

İzleme, ölçümler, analiz ve performans değerlendirme sonuçları 9.1.1

İzleme-Ölçme ekipmanlarının bakımı, kalibrasyonu veya doğrulanması 9.1.1

Uygunluk değerlendirme sonuçları (Yasal ve diğer şartlar) 9.1.2

İç denetim planı 9.2.2

İç denetim sonuçları 9.2.2

YGG çıktıları/sonuçları 9.3

Olayların veya uygunsuzlukların yapısı ve sonrasında gerçekleştirilen herhangi bir faaliyet

10.2

Herhangi faaliyet ve düzeltici faaliyetin etkinliği de dahil olmak üzere,

bunların sonuçları

10.2

Sürekli iyileşmeye dair sonuçların kanıtı 10.3

of 36

Geçiş işlemleri için neler yapılabilir?

1- Yeni şartları sağlayabilmek için kapatılması gereken kurumsal eksiklerin tanımlanması.

2- Bir uygulama planının geliştirilmesi.

3- Kuruluş bünyesinde etkili ve etkin olan tüm taraflar için uygun bir eğitim ve farkındalık süreci sağlanması.

4- Yeni şartları sağlamak ve etkinliklerini doğrulayabilmek amacıyla var olan İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sisteminin güncellenmesi.

5- Geçiş düzenlemeleri ile ilgili olarak belgelendirme kuruluşları ile birlikte hareket edilmesi.

Size Nasıl Yardımcı Olabiliriz?

5.000'den fazla çalışanımız, Dünya'nın tamamına yayılmış 70'den fazla ofisimiz ve 100 yıllık tecrübemizle Sistem Belgelendirme hizmetleri

sunmaktayız. Ayrıca Control Union Academy aracılığı ile ISO 9001:2015, ISO 14001:2015, ISO 45001:2018, ISO 22000:2108 başta olmak üzere

yönetim sistemlerine dair eğitim ihtiyaçlarınıza uygun çözümler sağlamaktayız.

Detaylı bilgi için 0216 469 75 57-58 no’lu telefon numaralarından veya [email protected] mail adresinden bize ulaşabilirsiniz.

Documents

Page 0 of 36 - Control Union...olarak; SWOT analizi, PEST analizi, rekabetçi profil matrisi verilebilir. Page 3 of 36 OHSAS 18001:2007 Maddesi / Yeni Madde ISO 45001:2018 Maddesi