پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 1 ­ 

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

 شۈبهىـــسىزكى، ياخـــشى ئىـــشالر ئـــارقىلىق « » . يامان ئىشالر يۇيۇلىدۇ

) ئايهتنىڭ بىر قىسمى ­ 114 هۇد سۈرىسى (

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 2 ­ 

 كىرىش سۆز

ــڭ نــامى ــله نى ــهپقهتلىك ۋە مىهرىبــان ال  ناهــايىتى ش! بىلهن باشاليمهن

ــدۇ ــى ههمـ ــارى ­ جىمـ ــڭ پهرۋەردىگـ ــانا ئالهملهرنىـ  ســـله ــاالمى تائا ال ــى ۋە س ــڭ رەهمىت ــله نى ـتۇر، ال ــا خاسـ  الغ

 ئىنــسانىيهتنىڭ تــوغرا يــول تېپىــشى ئۈچــۈن بــارلىقىنى بېغىــشلىغان، الــله نىــڭ بهندىــسى، پهيغهمبهرلهرنىــڭ ســـهردارى، بىزلهرنىـــڭ يـــول باشـــچىمىز مـــۇههممهد ئهلهيهســــساالم، ئۇنىــــڭ ئــــائىله تاۋابىئــــاتلىرى،

 تههكهم ســاهابىلىرى، ئۇنىــڭ يولىــدا قىيــامهتكىچه مۇســ . تۇرغانالرغا بولسۇن

ــك ــادا بهختلى ــى دۇني ــڭ ههر ئىكك ــاال بىزلهرنى ــله تائ  ال مــــۇههممهد ئهلهيهســــساالمنى , بولۇشـــىمىز  ئۈچــــۈن

 پهيغهمـــبهر قىلىـــپ ئهۋەتىـــپ، ئۇنىڭغـــا قىيـــامهتكىچهــى ــان كهرىمنـ ــۈك قۇرئـ ــدىغان بۈيـ ــۆزگهرمهي قالىـ  ئـ نازىــــــل قىلىپ،ئىــــــسالمىيهتنىڭ ئهڭ ئاساســــــىلىق

 مـــۇههممهد ئهلهيهســـساالم قۇرئـــان . مهنبهســـى قىلـــدى يىـــل جهريانىـــدا ئىـــسالم دىنىنىـــڭ 23 كهرىمنـــى

ــۈننهتلىرى ــان سـ ــى بولغـ ــى مهنبهسـ ــى ئاساسـ ئىككىنچـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 3 ­ 

ــهرهىلهپ ئهمهلىيلهشــــتۈردى ــلهن شــ ــۇههممهد . بىــ  مـــىغان ــىردە ياشـــ ــر ئهســ ــلهن بىــ ــساالم  بىــ  ئهلهيهســ ســـاهابىالر، ئـــۇالردىن كېيىنكـــى ئهســـىردە  دۇنياغـــا

 ر  ۋە تـــابئى تـــابىئىنالر ئۆزىنىـــڭ كهلـــگهن تـــابىئىنال بــارلىقىنى ئىــسالم دىنىنىــڭ گۈللىنىــشى، كهڭ  كۆلهمــدە خاتىرىلىنىـــــپ، شـــــهرهىلىنىپ چىقىـــــشى  ئۈچـــــۈن . بېغىـــشالپ،بۇ يولـــدا ئاالهىـــدە تـــۆهپه كۆرســـهتتىــۈز ــن ي ــان دى ــل قىلىنغ ــساالمغا نازى ــۇههممهد ئهلهيهس  م يىلغـــا يهتمىـــگهن ئاشـــۇ  قىـــسقىغىنه  ۋاقىـــت ئىچىـــدە

ــۈرۈپ ، ن ــز  كۆتـ ــئىلىنى ئىگىـ ــقهت  مهشـ ــۇق ههقىـ  ۇرلـ ئهينـــى  ۋاقىتتىكـــى ئىككـــى  بۈيـــۈك  ئىمپىـــرىيىگه

ــدى ــا تارقالـ ــۈن دۇنياغـ ــپ،  پۈتـ ــاتىمه بېرىـ ــا . خـ  مانـــادىكى ئهڭ ــى دۇنيـ ــسالم  دىنـ ــرى ئىـ ــۇنىڭدىن  بېـ  شـــۈل ــلهن،  پۈتكـ ــۈپىتى  بىـ ــۇش سـ ــن بولـ ــوڭ  دىـ  چـــېلىم ــاكى ئـ ــسۇن يـ ــىدا بولـ ــسانىيهتنىڭ تۇرمۇشـ  ­ ئىنـ

ــش بېرى ــقا ئىــ ــاكى باشــ ــسۇن  ۋە يــ ــدە بولــ  ­ ملىرىـــىتىپ ـىر كۆرســ ــابى تهســ ــسۇن ئىجـ ــدە بولـ  ههرىكهتلىرىـ

ــدى ــجىدلهردە . كهل ــدا مهس ــۇل  هال ــى  نوق ــسالم دىن  ئىــادەتتىنال ــدىغان ئىب ــورۇنلىرىدا  قىلىنى ــادەت س ــاكى  ئىب  يــڭ نهقهدەر ــى ئۇنىــ ـتىن بهلكــ ــهكىللىنىپ قالماســـ  شــ

ــا ــلهن ئىپ ــل بى ــى تى ــن ئىكهنلىكىن ــۇكهممهل دى دىلهش م

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 4 ­ 

 بىــز بــۇ مهزمۇنــدا تهپــسىلى توختىلىــشنى . مۈشــكۈلدۇرــسى ــك  رىسالىـ ــۇ كىچىـ ــڭ  بـ ــدۇرۇپ،  ئۆزىمىزنىـ  قالـ

 توغرىــــسىدا ئــــازراق “ پهزىلهتلىــــك ئهمهلــــلهر ” . چۈشهنچه  بېرىپ  ئۆتۈشنى مۇۋاپىق كۆردۇق

ــۈن ــش ئۈچ ــادەت قىلى ــۆزىگه ئىب ــى ئ ــاال بىزن ــله تائ  ال ىنالرنــى  ۋە ج { : يــاراتتى، الــله تائــاال مۇنــداق دەيــدۇ

 ئىنــسانالرنى  پهقهت  ماڭــا ئىبــادەت  قىلىــش ئۈچــۈنال ئايهت ­ 56 زارىيات سۈرىسى ­ } . ياراتتىم

ــگه ئهمهس ــادەتلهر ئهقىلــ ــدىكى ئىبــ  ئىــــسالم دىنىــــگه ــى نهقىلـ ــس ( بهلكـ ــان ۋە ههدىـ ــا ) قۇرئـ  تايانغاچقـ

 مــۇههممهد ئهلهيهســساالم الــله غــا قانــداق ئىبــادەت ئىبــــادەت هىــــسابلىنىدىغانلىقىنى قىلىــــشنى، نىمىنىــــڭ

 ســــــۈننهتلىرى  ئــــــارقىلىق  بىــــــزگه تهپــــــسىلىــهندۈردى ــرى . چۈش ــدىن  بې ــۈز يىل ــچه  ي ــالىمالر  نهچ  ئ

 ئىبادەتلهرنىـــڭ تـــۈرلىرى ۋە دائىرىلىرىنـــى بىـــر قهدەرــامى ــى ن ــسالم دىن ــپ، ئى ــهندۈرۈپ چىقى ــسىلى چۈش  تهپ

ــش ــداق ئىـ ــان ههرقانـ ـتىدا قىلىنغـ ــڭ ­ ئاســ  ههرىكهتنىـــان،ه ــى قۇرئــ ــالردىن دەلىلــ ــائ، قىياســ  هدىس، ئىجمــ

 شــــۇنداق . بولۇشــــى كېرەكلىكىنــــى  بايــــان قىلــــدىــۇ ــابالر، بولۇپمــ ــۈك كىتــ ــر بۆلــ ــۇق يهنه بىــ  ” تۇرۇقلــ

دىــــگهن نــــام ئاســــتىدا “ پهزىلهتلىــــك ئهمهلــــلهر

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 5 ­ 

ــسالم ــپ، ئىـ ــدانغا چىقىـ ــابالر مهيـ ــان بهزى كىتـ  يېزىلغـــاجىز، مهۋزۇئ ــاكى ئ ــوق  ي ــى ي ــك ئاساس ــدا قىلچىلى  دىنى

 ل دەپ قارالغــان ههدىــسلهرنى  ئاســاس قىلىــپ، ، باتىــــشىگه ــدانغا كېلىـ ــڭ مهيـ ــوق ئىبادەتلهرنىـ ــزدا يـ  دىنىمىـ

 ئىـــسالم دىنىـــدىن خهۋەرســـىز . ســـهۋەپچى بولـــدى مۇســـۇلمان ئاممىـــسى بـــۇ كىتابالرنىـــڭ ههممىـــسگه ئهگىـــــشىپ، ههر تۈرلـــــۈك ئىبـــــادەتلهرنى قىلىـــــپ

ــمهكته ــۇر . يۈرۈشـ ــڭ ئۇيغـ ـىله بىزنىـ ــۇ مهســ ــۇ بـ  بولۇپمـــر جهمئىيى ــزدە بهك ئېغىــ ــڭ . تىمىــ ــله تائاالنىــ  : مهن الــ

ــن، ۋەز ­ ۋەز { ــىههت قىلغىـ ــۆئمىنلهرگه ­ نهسـ ــىههت مـ  نهسـ } . پايدىلىق

 ئايهت ­ 55 زارىيات سۈرىسى ­

ــهن، ــا ئاساســ ــسىنىڭ مهزمۇنىغــ ــگهن كهلىمىــ  دىــــدا ــسالم دىنىــ ــۇلمانالرنىڭ ئىــ ــارىمىزدىكى مۇســ  دىيــــڭ ــك  ئىبادەتلهرنىـ ــار، پهزىلهتلىـ ــورنى  بـ ــى ئـ  ههقىقـ

ــاهىيىتىن ــۇ مـ ــسىتىدە، بـ ــشى  مهقـ ــپ  پايدىلىنىـ  ى بىلىـــدىن ــالىملىرى تهرىپىـ ــسالم  ئـ ــسالىنى ئىـ ــسقا  رىـ  قىـــلىنىپ ــان ههدىــــسلهرگه ئاساســ ــههىه دەپ قارالغــ  ســ

ـتىم ــك بولۇشـــى . تـــۈزۈپ چىقــ ــهۋىيهمنىڭ چهكلىـ  سـ . ســــهۋەبىدىن خاتــــالىقالر ســــادىر بولۇشــــى تهبىئــــىـىنى  ئۈمىــد قىلىــمهن . قېرىنداشــالرنىڭ تۈزىتىــپ  ئوقۇشـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 6 ­ 

 ىــسقا رىــسالىنى ئوقــۇپ پايــدىالنغان ۋاقىــتالردا، بــۇ قــقان ــا چىقىـــشى ئۈچـــۈن ههســـسه قوشـ  بۇنىـــڭ روياپقـ

 ئـــانىلىرىمىزنى دۇئـــادا  يـــاد ­ قېرىنـــداش ۋە  ئاتـــاــمهن ــد قىلى ــلهن  ئۈمى ــك بى ـىنى كهمچىللى ــپ قويۇشـ  . ئېتىــا ــوغرا يولغـ ــۇلمانالرنى تـ ــارلىق مۇسـ ــله بـ ــۇغ الـ  ئۇلـــاي ــدايهت قىلغــــــــــــــــ  . هىــــــــــــــــ

 پىغانىــهئباننىڭ ­ 1426 ــى شــــ  يىلــــ

كۈنى ­ 17

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 7 ­ 

 مۇندەرىجه

 8 ...... ........ . . . ....................... . ....... مىزاندا كۆپهيتىلىدىغان ئهجىرلهر ­ تارازا ­ 42 ................................. ....................... .......... ........... تهۋبىنىڭ شهرتلىرى

 43 .............................. ...................... ................. گۇناهالرغا تهۋبه قىلىش ­ ئهخالقنىڭ ساۋابى ۋە ئۇنىڭ پهزىلىتى ­ ئهدەب ­

 63 ... ................................. ............... .................................... . . توغرىسىدا نامازنى مۇهاپىزەت قىلىش ۋە جامائهت بىلهن ناماز ئوقۇشنىڭ ۋاجىبلىقى ­

 75 ........................ ... .. .......... . ................................... .............. توغرىسىدا 79 ................ . . . . ....... . ..................... ..... .. تاهارەت ۋە نامازنىڭ ساۋابلىرى ­ پهيغهمبهرئهلهيهسساالمغا دۇرۇد ئوقۇشنىڭ پهزىلىتى ­

 85 . ................................... ................... ................................ . توغرىسىدا 87 .... ...................... .. ا ئالىم ۋە ئىلىم ئۆگهنگۈچىلهرنىڭ پهزىلىتى توغرىسىد ­ 90 ............ ........................ ........... ياخشى ئهمهللهرنى مۇهاپىزەت قىلىش ­ 99 ................... ...................... ........... دۇئا ۋە ئۇنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا ­ 100 ............. ......................... ........ .................. دۇئا قىلىشنىڭ ئهدەبلىرى ­ 104 ................ ............................. ......... دۇئا ئىجابهت بولىدىغان ۋاقىتالر ­ 108 ................. ............................... ........................ ئهمهللهر جهدۋىلى ­

109 .................. .......... . ....................... .......... ..... پايدىالنغان كىتابالر ­

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 8 ­ 

 الله نى ياد ئېتىشنىڭ مهرتىۋىسى

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر  ئهلهيهىســ  : پهيغهمـــــاك ” ــا ئهڭ پـ ــله غـ ــسى الـ ــڭ  ئهڭ ياخشىـ  ئهمهللهرنىـ

ــدىغىنى ــاڭالر . كۆرۈلىـ ــله ( خوجـ ــڭ ) الـ ــدا نىـ  دەرگاهىـ ­ قىلىــــدىغان،  ئــــالتۇن مهرتىــــۋەڭالرنى يــــۇقىرى

ــدا ــدىنمۇ، جهڭ مهيدانىـ ــهدىقه قىلغانـ ــلهرنى سـ  كۈمۈشـــا ــشىپ بويۇنلىرىڭالرغــ ــلهن ئۇچرىــ ــمىنىڭالر بىــ  دۈشــــلهن خهۋەر ــش بىـ ــر ئىـ ــشىراق بىـ ــقاندىنمۇ  ياخـ  ئۇرۇشـــتىش ــاد ئې ــاالنى ي ــله تائ ــسىمۇ ال ــۇ بول ــۇ؟ ئ  “ . بهرمهيم

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 2629 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 مىزاندا كۆپهيتىلىدىغان ئهجىرلهر ­ تارازا

 ئــــادا قىلىــــشنىڭ مهســــجىدى ههرامــــدە نامــــاز . 1 پهزىلىتى

ــۇش، ــاز ئوق ــئهت نام ــى رەك ــدە ئىكك ــجىدى ههرام  مهســقا مهســجىدته  يــۈز مىــڭ رەكــئهت نامــاز ئىككــى باش

ــون ــدە  ئــ ــجىدى ههرامــ ــدىن ئهۋزەل، مهســ ئوقۇغانــ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 9 ­ 

ــۇ ــاز ئوقـ ــئهت نامـ ــر رەكـ ــجىدلهردە بىـ ــقا مهسـ  ش، باشـ . مىليون رەكئهت ناماز ئوقۇغاندىن ئهۋزەل

 دەلىلـــى ســـۈپىتىدە پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم بۇنىـــڭ مېنىــڭ بــۇ مهســجىدىمدىكى بىــر ” : مۇنــداق دىــگهن

ــقا ــدىن  باشــــ ــجىدى ههرامــــ ــاز، مهســــ  نامــــــازدىن ئهۋزەل ــڭ نامــــ ــجىدلهردىكى مىــــ  . مهســــ

 باشــقا مهســجىدى ههرامــدىكى بىــر نامــاز ئۇنىڭــدىنــازدىن ــڭ نامــ ــۈز مىــ ــان يــ ــجىدلهردە ئوقۇلغــ  مهســ

 “ . ئهۋزەلـامىئتىكى (  نومۇرلـــۇق ههدىـــسگه ­ 3838 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ

 .) قاراڭ جۈمه نامىزىنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 2

ــان ههر ــۈن ئېلىنغ ــش  ئۈچ ــادا قىلى ــامىزىنى  ئ ــۈمه  ن  جــدا ــسى قىيامـ ــۇپ، كېچىـ ــدۈزى روزا تۇتـ ــر قهدەم كۈنـ  بىـ

 ىـــر يىللىـــق ئىبـــادەتكه بـــاراۋەر، ئېرىنـــى  ۋە تۇرغـــان ب پهرزەنتلىرىنـــى  جـــۈمه نـــامىزى  ئوقۇشـــقا  قىزىقتـــۇرۇپ، ئۇالرنىــڭ  جــۈمه  نامىزىغــا بــۇرۇن بېرىــشى  ئۈچــۈن خىـــزمهت قىلغـــان ئايـــالمۇ  يۇقىرىـــدا  دىـــيىلگهن

 . ئهجىرگه مۇيهسسهر بولىدۇ بۇنىــڭ دەلىلـــى ســـۈپىتىدە پهيغهمـــبهر  ئهلهيهســـساالم

كىمكـــى جـــۈمه كۈنىـــدە  غۇســـلى ” : دىـــگهن مۇنـــداق

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 10 ­ 

ــپ، ــهههر بېرىـ ــادە، سـ ــامىزىگه پىيـ ــۈمه نـ ــپ، جـ  قىلىـ ئىمامغـــا يـــېقىن ئولتـــۇرۇپ، جىـــم ئولتـــۇرۇپ خـــۇتبىگهــدىن ــڭ ئۆيىـ ــڭ ئۆزىنىـ ــۇ ئادەمنىـ ــسا، ئـ ــۇالق سالـ  قـ مهســـجىدكه بـــارغۇچه ئېلىنغـــان ههر بىـــر قهدىمـــىــدا ــسى قىيامـ ــۇرۇپ، كېچىـ ــدۈزى  روزا تـ ــۈن كۈنـ  ئۈچـ

ــدۇ تۇرغـــان بىـــر  “ . يىللىـــق ئهمهلنىـــڭ ســـاۋابى بېرىلىـ .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6405 سههىه  ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــائهت . 3 ــازلىرىنى جامــ ــدات نامــ ــۇپتهن ۋە بامــ  خــ بىلهن ئادا قىلىشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا

ــۇپتهن ــلهن خ ــامىزى بى ــدات ن ــادەم بام ــداق ئ  ههرقان نـــامىزىنى جامـــائهت بىـــلهن ئـــادا قىلـــسا بىـــر كـــېچه

 . قىيامدا تۇرۇپ ئىبادەت قىلغانغا باراۋەردۇر بۇنىــڭ دەلىلـــى ســـۈپىتىدە پهيغهمـــبهر  ئهلهيهســـساالم

 كىمكـــى خـــۇپتهن نـــامىزىنى ” : مۇنـــداق  دىـــگهن جامــائهت بىــلهن ئوقۇســا  يېــرىم كــېچىگىچه قىيامــدا تۇرغانغـــا ئوخـــشاش، كىمكـــى بامـــدات نـــامىزىنى

 مــائهت بىــلهن ئوقۇســا تولــۇق بىــر كــېچه قىيامــدا جا “ . تۇرغانغا ئوخشاش

ـامىئتىكى ( ـۇق ههدىـــسـگه ­ 6342 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ  نۇمۇرلــ .) قاراڭ

ــى . 4 ــنىڭ پهزىلىتـ ــاز ئوقۇشـ ــلهن نامـ ــائهت بىـ جامـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 11 ­ 

 توغرىسىداــدا ــله ئالدى ــش ال ــادا قىلى ــاز ئ ــلهن نام ــائهت بى  جام

 . ههج قىلغانغا ئوخشاشتۇر لـــى ســـۈپىتىدە پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم بۇنىـــڭ دەلى

 كىمكـــى جامــائهت بىــلهن نامـــاز ” : مۇنــداق دىــگهنــا ــۇ ههج  قىلغانغ ــسا  ئ ــان بول ــش ئۈچــۈن  ماڭغ ــادا قىلى  ئــۈن ــش ئۈچ ــادا قىلى ــاز ئ ــله نام ــى نهف ــشاش، كىمك  ئوخ

 “ . ماڭغان بولسا نهفله  ئۆمرە قىلغانغا ئوخشاشـامىئتىكى ( ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــهن ههدىـ ــ ­ 6556 ههسـ ــسكه نومۇرلـ  ۇق ههدىـ

 .) قاراڭــى . 5 ــشنىڭ پهزىلىت ــادا قىلى ــاز ئ ــجىدىدە نام ــا مهس  قۇب

 توغرىسىداــادا ــاز ئـ ــئهت نامـ ــى رەكـ ــادا ئىككـ ــجىدى  قۇبـ  مهسـ قىلغــان كىــشىگه الــله تولــۇق بىــر ئــۆمرە قىلغاننىــڭ

 . ساۋابىنى بېرىدۇ بۇنىـــڭ دەلىلـــى ســـۈپىتىدە پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم

 امـــاز مهســـجىدى قۇبـــادىكى ن ” : مۇنـــداق دىـــگهنــۆمرىگه ئوخــــشاش ــههىه ههدىــــس، ( “ . ئــ  ســ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 3872 سههىهۇل جامىئتىكى كـــۈن چىققانـــدا ئوقۇلىـــدىغان نامازنىـــڭ پهزىلىتـــى . 6

توغرىسىدا

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 12 ­ 

ــۈن چىققانــدا  ئوقۇلغــان نهفــله نامازنىــڭ ئهجــرى  ك . ئۆمرە ههج قىلغانغا  باراۋەردۇر پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم بۇنىـــڭ دەلىلـــى ســـۈپىتىدە

 كىمكــــى بامــــدات  نــــامىزىنى ” : مۇنـــداق دىــــگهن جامــائهت بىــلهن  ئــادا قىلىــپ، الــله نــى زىكىــر  قىلىــپ،ــيىن ــدىن كېـ ــۇرۇپ، ئۇنىڭـ ــك  ئولتـ ــۈن چىققۇچىلىـ  كـــادەم ئۈچــۈن ــۇ ئ ــسا، ئ ــادا قىل ــاز ئ ــئهت نام  ئىككــى  رەك “ . ههج ۋە تولـــۇق ئـــۆمرە قىلغاننىـــڭ ئهجـــرى بېرىلىـــدۇ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6246 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى ( زۇها نامىزىنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 7

 تـــال ئۇســـتىخاننىڭ 360 زۇهـــا نـــامىزى بهدەنـــدىكى . سهدىقىسگه  باراۋەر بولىدۇ

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهىســ  ” : پهيغهمـــ بهدىنىـــــدىكى بـــــارلىق ئىنـــــسان ههر كـــــۈنى

ــدۇر، ــشى الزىمـ ــهدىقه  بېرىـ ــۈن سـ ـتىخانلىرى ئۈچـ  ئۇســ ئىككـــى رەكـــئهت زۇهـــا نـــامىزى  ســـهدىقىلهر ئۈچـــۈن

 “ . يېتهرلىكتۇر نومۇرلــــۇق ههدىــــسگه ­ 4035 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭــڭ . 8 ــله نامازنىــ ــان نهفــ ــادا قىلىنغــ ــۇرۇن ئــ  يوشــ

پهزىلىتى توغرىسىدا

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 13 ­ 

ــ ــشىلهرنىڭ كۆزى ــادا كى ــۇرۇن ئ ــپ، يوش ــراق قىلى  دىن يى قىلىنغــان نهفــله نامــاز كىــشىلهرنىڭ ئالدىــدا تــۇرۇپ

 . ههسسه ئارتۇقتۇر 25 ئادا قىلىنغان نهفله نامازدىن باشـــقىالرنىڭ كۆزىــــدىن  يىراقتــــا تــــۇرۇپ  ئــــادا ”

ــادا ــدا ئ ــۆز ئالدى ــشىلهرنىڭ ك ــاز كى ــله نام ــان نهف  قىلىنغــان ــاراۋەردۇر 25 قىلىنغـ ــا  بـ ــله نامازغـ ــههىه ( “ . نهفـ  سـ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 3121 ههدىس سههىهۇل جامىئتىكىــبهر  ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق دىــــگهن  ” : پهيغهمــ

 ئىنـــساننىڭ فهرز نامـــازدىن باشـــقا ئـــۆز ئۆيىـــدە ئـــاداــان ــجىدىمدە ئوقۇغ ــڭ مهس ــامىزى مېنى ــله  ن ــان نهف  قىلغ

 ) سههىه ههدىس ( “ . نهفله نامازدىن ئهۋزەل

 ئۆمرە قىلىشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا رامىزاندا . 9ــبهر ــۆمرە پهيغهمــ ــان ئــ ــادا قىلىنغــ ــدا ئــ  رامىزانــــگه ــان ههجــ ــادا قىلىنغــ ــلهن ئــ ــساالم بىــ  ئهلهيهســ

 . ئوخشاشتۇرــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــا ــلهن ههج قىلغانغــ ــۆمرە مهن  بىــ ــدىكى  ئــ  رامىزانــــاراۋەردۇر ــس، ( “ . بـــ ــههى ههدىـــ  ســـ

 .) بۇخارى رىۋايهت قىلغان ئهجرى كۆپهيتىلىدىغان تهسبىه . 10

ــۇۋەيرە ــسۇن ( جـ ــدىن رازى بولـ ــله ئۇنىڭـ ــن ) الـ دىـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 14 ­ 

 رىــــۋايهت قىلىنىــــدۇكى،  پهيغهمــــبهر ئهلهيهســــساالمــڭ ــۇپ  ئۇنىـ ــپ بولـ ــادا قىلىـ ــامىزىنى ئـ ــدات نـ  بامـ قېـــشىدىن ســـهههردە چىقىـــپ كهتتـــى ۋە ئـــاش ۋاقتـــى

ــدى ــدا قايتىـــپ كهلـ ــ . بولغانـ ــدە جـ ــۆز هالىتىـ  ۇۋەيرە ئـ ” پهيغهمــــبهر ئهلهيهســــساالم . ئولتۇرۇۋاتقــــان ئىــــدى

 مهن چىقىـــپ كهتكهنـــدىن بېـــرى مۇشـــۇ  هـــالهتتهــۇڭمۇ؟ ــورىدى “ ئولتۇرۇشـــ ــۇ ههئه، دەپ . دەپ ســـ  ئـــــاۋاپ  بهردى ــساالم . جــ ـبهر ئهلهيهســ  مهن ” : پهيغهمـــ

 ســـهندىن ئايرىلغانـــدىن  بېـــرى تـــۆت  كهلىـــمه ســـۆزــلهن، ئهگهر مهن دىـــگهن . قىلـــدىم ــلهر بىـ ــۇ  كهلىمىـ  بـ

ــسا، ــۇمكىن بول ــۆلچهش م ــى ئ ــگهن كهلىمىلهرن ــهن  دى  ســكهن ــسىپ چۈشـ ــۆزلهر بېـ ــگهن سـ ــۋەتته مهن دىـ  ئهلـ

 ســـۇبهانا الـــله  ۋە بىههمـــدىهى، « ئـــۇالر . بـــوالر ئىـــدىــنهته ــسىهى، ۋەزىــ ــزا نهفــ ــالقىهى،  ۋە رىــ  ئهدەدە خــ

 . دىدى “ دۇر » ئهرشىهى، ۋە مىدادە كهلىماتىهى .) ان مۇسلىم رىۋايهت قىلغ (

 سادىقه  جارىيهنىڭ  پهزىلىتى توغرىسىدا . 11ــۇدۇق ــېلىش،  ق ــجىد س ــگهن  مهس ــارىيه دى ــادىقه ج  ســۇرۇش، ــى ق ـتىمالر مهكتىپ ــۇرۇش، يېـ ـتهپ ق ــوالش،  مهكـ  ك پهرزەنتلهرنـــى ئـــسالمى تهربىـــيه بىـــلهن   تهربىـــيىلهش،ــقىالرغا ــاقىرىش، باشـ ــسالم دىنىغـــا چـ ــشىلهرنى ئىـ كىـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 15 ­ 

 . للهردۇر نهسىههت قىلىشقا ئوخشاش ئهمهــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر  ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــقا ــشتىن  باشـ ــۈچ  ئىـ ــيىن ئـ ــدىن كېـ ــسان ئۆلگهنـ  ئىنـــدۇ ــۈپ قالى ــرى ئۈزۈل ــهدىقه . ئهمهللى ــش س ــۈچ ئى ــۇ  ئ  ئ

 جــارىيه، مهنپهئهتلىــك ئىلىــم، ئۇنىــڭ ئۈچــۈن دۇئــاــت ــشى پهرزەنــ ــههىه ( “ . قىلىــــدىغان ياخــ  ســ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 793 ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكىــى . 12 ــشنىڭ پهزىلىتـــ ــاردەم قىلىـــ ــقىالرغا يـــ  باشـــ

 توغرىسىداــاجىتىنى  راۋا ــش، هــ ــاردەم  قىلىــ ــۇلمانالرغا  يــ  مۇســــرىش ــپ بېــ ــشلىرىنى قىلىــ ــان ئىــ  قىلىــــش، قىاللمىغــ

 . مهسجىدته بىر ئاي ئىتىكاپتا ئولتۇرغانغا  باراۋەرــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

 رىندىـــشىمنىڭ هـــاجىتى ئۈچـــۈن مـــېڭىش مهســـجىدته قېــشىراق ــدىن ياخــ ــا ئولتۇرغانــ ــاي ئىتىكاپتــ ــر ئــ  بىــ

 “ . كۆرۈنىدۇـامىئتىكى ( ـۇق  ههدىـــسكه ­ 176 ههســـهن ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ  نومۇرلــ

 .) قاراڭ ههرقانــداق ئىــشنى قىلغانــدا الــله دىــن ئهجىــر . 13

 ئۈمىد قىلىشنىڭ  پهزىلىتى توغرىسىداــشت ــداق ئىـ ــۇلمان ههرقانـ ــيهت مۇسـ ــشىلىقنى نىـ ا ياخـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 16 ­ 

ــله ــسا، ال ــپ قىل ــد  قىلى ــر ئۈمى ــن ئهجى ــله دى ــپ، ال  قىلى : مهســـىلهن . ئۇنىـــڭ نىيىـــتىگه  قـــاراپ  ئهجىـــر بېرىـــدۇ

ــادا ــدا ئ ــۆز ۋاقتى ــلهن، ئ ــائهت بى ــامىزىنى جام ــدات ن  بامــۇرۇن نىـــيهت قىلىـــش، ــتىن بـ ــۈن ئۇخالشـ  قىلىـــش ئۈچـ ئىبـــادەت ئۈچـــۈن كۈچلىنىـــشنى مهقـــسهت قىلىـــپ

 امــــدىن ساقلىنىــــشنى مهقــــسهت ئىچىــــش، هار ­ يهپــشنى ــادىن ساقلىنىــ ــش، زىنــ ــىپ قىلىــ  قىلىــــپ كهســ

 . مهقسهت قىلىپ توي قىلىشقا ئوخشاشــگهن ــداق دىـ ــۇلۇلاله مۇنـ ــدە ” : رەسـ ــى كېچىـ  كىمكـ

 نامـــاز ئوقۇشـــنى نىـــيهت قىلىـــپ كۆرپىـــسىگه كېلىـــپ،ــان ــۇخالپ قالغ ــاتقۇچه ئ ــاڭ  ئ ــپ، ت ــب كېلى ــۇ غالى  ئۇيق

ــ ــيهت قىلغ ــۈن نى ــادەم ئۈچ ــۇ  ئ ــسا ئ ــسى بول  ان نهرسى يهنـــى كېچىـــدە تـــۇرۇپ نامـــاز ئۇقۇغـــانلىق ( يېزىلىـــدۇ

ــدۇ ــاۋابى يېزىلى ــڭ ). س ــله نى ــى  ال ــڭ ئۇيقۇس ــۇ ئادەمنى  ئــدى ــان سهدىقىــسى بول ــا قىلغ ــس، ( “ . ئۇنىڭغ ــهن ههدى  ههس

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 5941 سههىهۇل جامىئتىكىــگهن ــداق دىـ ــساالم مۇنـ ـبهر ئهلهيهسـ  ” : يهنه پهيغهمــ

 كه بـــاغلىق، ههر قانـــداق ئـــادەم ئهمهلـــلهر نىـــيهتــيهت قىلغـــان ئىـــش بـــاردۇر ــۈن ئـــۆزى نىـ  “ . ئۈچـ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 2319 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (ــشنىڭ . 14 ــاد قىلىـ ــلهن جىهـ ــال بىـ ــدا مـ ــله يولىـ الـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 17 ­ 

 پهزىلىتى توغرىسىداــال ــدا م ــۈك كىتابى ــاال بۈي ــله تائ ــاد ­ ال ــلهن جىه ــۈك بى  مۈل

ــۆ ــشنى ئ ــۇرۇن قىلى ــشتىنمۇ  ب ــاد  قىلى ــلهن جىه ــسى بى  ز نهف مۈلــۈك بىــلهن ­ زىكىــر قىلغــان، الــله نىڭيولىــدا مــال

 جىهـــاد قىلىـــش بىـــر ئـــاي كېچىـــسى قىيامـــدا تـــۇرۇپ، . كۈندۈزى روزا تۇتقانغا باراۋەر

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــېچه ــر ك ــدا بى ــڭ يولى ــله نى ــى ال ــات ­ كىمك ــدۈز ئ  كۈن

ــادەم ــۇ  ئ ــسا، ئ ــدۈزى روزا باغل ــاي كۈن ــر ئ ــۈن بى  ئۈچ تۇتـــۇپ، كېچىـــسى قىيامـــدا تۇرغاننىـــڭ ئهجـــرىگه

 ســـههىه ( “ . ئوخـــشاش ئهجىـــر بولىـــدۇ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6259 ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكىــۋايهتته ــر  رى ــېچه ” : يهنه بى ــر ك ــدا بى ــله يولى ــى ال  كىمك

ــد ــۈن كۈنـ ــڭ  كـ ــات باغلىـــسا  مىـ ــۇپ، ئـ  ۈزى روزا تۇتـ كېچىـــسى  قىيامـــدا تۇرغـــان ئادەمنىـــڭ ئهجــــرىگه

 “ . ئوخشاش ئهجىر بېرىلىدۇـامىئتىكى ( ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــهن ههدىـ ــسكه ­ 5915 ههسـ ــۇق ههدىـ  نومۇرلـ

 .) قاراڭــان ــس دەپ ئايرىغـ ــهن ههدىـ ــۇنى ههسـ ــانى بـ  . ئهلبـ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 3170 سههىهۇن نهسهئىدىكى (ــ . 15 ــى ك ــل ئهمهلن ــر خى ــش بى ــلهن قىلى ــيهت بى ۆپ نى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 18 ­ 

 توغرىسىدا بىـــر خىـــل  ئهمهلنـــى قىلغـــان ۋاقتىمىـــزدا نىيىتىمىزنـــىــل ــۆپ خى ــۈن ك ــر ئهمهل ئۈچ ــۇ  بى ــساق، ش ــشى قىل  ياخ

ــۇمكىن ــشىش  مـ ــرىگه ئېرىـ ــڭ  ئهجـ ــال . ئهمهلنىـ  ئايـ كىـــشى  يولدىـــشىنىڭ ئائىلىـــسىدىكىلهرنى يوقلىغـــان ۋاقىتتــا بىــر نهچــچه خىــل نىيهتنــى مهقــسهت قىلــسا، الــله

 . بىر ئىش ئۈچۈن نهچچه خىل ئهجىر بهرگۈسىدۇر شۇ : مهسىلهن

 الله نىڭ رىزالىقىنى نىيهت قىلىش ● . ئهرنىڭ رىزالىقىنى مهقسهت قىلىش ●

ــلهن ــى بى ــڭ رىزالىق ــى ئهرنى ــڭ رىزالىق ــله نى ــۈنكى ال  چ بـــۇيهردە كـــۆزدە تـــۇتقىنىمىز، ئهرنىـــڭ .( بىـــرگه بولىـــدۇ

ــرا ــى ئىجـ ــۇن تهلهپلىرىنـ ــگه ئۇيغـ ــسالمىيهت روهىـ  ئىـ .) ىلىش الله نىڭ رىزالىقى بىلهن بىرگه بولىدۇ ق

ـىله ● ــدا ســ ــۇالرنى يوقلىغانـ ــسهت ­ ئـ ــى مهقـ  رەهىمنـ . قىلىش ئــــۇالر كىــــسهل ۋاقىتلىرىــــدا كىــــسهل يوقالشــــنى ●

 . مهقسهت قىلىش ئۇالرنىــڭ قىاللمىغــان ئىــشلىرىنى قىلىــشىپ بېرىــپ، ●

 . مۇسۇلمانغا ياردەم قىلىشنى مهقسهت قىلىشــلهن ئۇال ● ــوقالش بىـ ــۇالرنى يـ ــاللىقىنى ئـ ــڭ خوشـ رنىـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 19 ­ 

 . مهقسهت قىلىشــبهر ئهلهيهىســــساالمنىڭ گــــۈزەل ●  ئۇالرغــــا پهيغهمــ

ــرىش ۋە رۇقىيهلهرنـــى ــان قىلىـــپ بېـ ــۆزلىرىنى بايـ  سـ ئوقـــۇپ بېـــرىش بىـــلهن پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالمنىڭ

 . سۈننىتىنى ئىجرا قىلىش ۋە شۇنىڭغا ئوخشاش ئىشالرــساالم ـبهر ئهلهيهس ــۈپىتىدە پهيغهمـ ــى س ــڭ دەلىل ــۇ نى  ب

ــگهن م ــداق دىـ ــيهتكه ” : ۇنـ ــلهر نىـ ــداق ئهمهلـ  ههرقانـ بـــاغلىق، ههر قانـــداق ئـــادەم ئۈچـــۈن ئـــۆزى نىـــيهت

 “ . قىلغان ئىش بارـامىئتىكى (  نومۇرلـــۇق ههدىـــسكه ­ 2319 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ

 .) قاراڭ الـــله ” : پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم مۇنـــداق دىـــگهن

 گه ئهڭ  ياخــــشى كۆرۈلىــــدىغان ئــــادەم كىــــشىلهرگهــدۇر مهنپهئه ــراق ئادەمــ ــس، ( “ . تلىكــ ــهن ههدىــ  ههســ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 176 سههىهۇل جامىئتىكى مۇسىبهتلهرگه سهۋر قىلىش ­ باال . 16

ــشنىڭ ــهۋر قىلىـــ ــىبهتكه ســـ ــسالمىيهتته مۇســـ  ئىـــ قىيــــامهت كــــۈنى . مهرتىۋىــــسى ئىنتــــايىن يــــۇقىرى

ــۈك ــله ئهڭ بۈيـ ــا الـ ــهۋر قىلغۇچىالرغـ ـىبهتلهرگه سـ  مۇســــى ــدە ئهجىرلهرنـ ـىبهتلهر كهلگهنـ ــا، مۇســ  بهرگهن ۋاقىتتـ

ــدىن ــپ، مۇســـىبهتلهرنى ئۆزىـ ــا قىلىـ ــا ئىلتىجـ ــله غـ الـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 20 ­ 

 ۋاي « يىــراق قىلىـــش ئۈچـــۈن دۇئــا  قىلغـــان كىـــشىلهرــشنى ــىبهتلهرنى كۆتۈرىۋېتىــ ــشقا  مۇســ ــست، نىمىــ  ئىــــازراق ــادىكى ئــ ــدۇق؟  دۇنيــ ــان بولغىيــ  تهلهپ  قىلغــ مۇســىبهتكه ســهۋر قىلغــان بولــساق، بــۇالر ئالغانــدەك

ــدۇق ــرلهرگه  ئېرىـــشهر ئىـ ــا  ئهجىـ ــاد » كاتتـ  دەپ پهريـ . قىلىشىپ قالىدۇ

 مۇســىبهتلهرگه ســهۋر { : الــله  تائــاال مۇنــداق دەيــدۇــدۇ ــۇق بېرىلى ــر تول ــسىز ئهجى ــۈن هىساب ــۇچىالر ئۈچ  } . قىلغ

 ئايهتنىڭ بىر قىسمى ­ 10 زۇمهر سۈرىسى ­

ـبهر ئه ــگهن پهيغهمــ ــداق دىـ ــساالم مۇنـ ــۇ ” : لهيهسـ  بـــامهت ــشىلهر  قىيـ ــان كىـ ـىبهتتىن قۇتۇلغـ ــادا مۇســ  دۇنيـــشكهن ــڭ ئېرىـــ ــىبهت  ئههلىنىـــ ــدە مۇســـ  كۈنىـــــلهن ــايچىالر بىـ ــڭ قـ ــۆرۈپ، ئۆزلىرىنىـ ــى كـ  ئهجرىلىرىنـ

 ههســــهن ههدىــــس، ( “ . پارچىلىنىــــشىنى ئــــارزۇ قىلىــــدۇ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 5484 سههىهۇل جامىئتىكىــگهن يهنه پ ــداق دىـ ــساالم مۇنـ ـبهر ئهلهيهسـ  ” : هيغهمــ

 الــله تائــاال مۇســۇلمان بهندىــسىنى ئۇنىــڭ جىــسمىگهــاال ــرەر  ب ــاال ­ بى ــله تائ ــسا ال ــلهن سىنى ــش بى ــازا  ئهۋەتى  ق

ــدۇ ــداق دەيـ ــى ﹛ : مۇنـ ــشى ئهمهللىرىنـ ــڭ ياخـ  ئۇنىـ يــازىمهن، ئهگهر ئــۇ كېــسىلىدىن ساقايــسا بــۇ بــاالالر

ــادىن ــۇ  دۇنيـ ــدۇ، ئهگهر  بـ ــۇنى  پاكاليـ ــسا، ئـ خوشالشـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 21 ­ 

ــدۇ ــۈرۈم قىلىنى ــاهلىرى كهچ ــههىهۇل .     ( گۇن ــس، س ــهن ههدى  ههس .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 258 جامىئتىكى

ــدىكى . 17 ــون كۈنىـــ ــڭ ئـــ ــجه ئېيىنىـــ  زۇلههجـــ ئىبادەتنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا

 پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم زۇلههجـــجه ئېيىنىـــڭ ئـــونــپ ــان قىلىـ ــى بايـ ــڭ پهزىلىتىنـ ــدىكى ئىبادەتنىـ  ، كۈنىـــى ــشى ئهمهللهرنـ ــدە ياخـ ــون كۈنـ ــۇ ئـ ــقىالرغا بـ  باشـ

 ئۆزىمـــۇ  بـــۇ . كـــۆپلهپ قىلىۋېلىـــشنى تهرغىـــب قىالتتـــى كــــۈنلهرنى قولــــدىن بهرمهي  ياخــــشى ئهمهللهرنــــى

 . كۆپلهپ قىالتتىــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــله ــادەت الـ ــۈك ئىبـ ــون كۈنلـ ــدىكى ئـ  زۇلههجـــجه ئېيىـــ ــشتىنمۇ ئهۋزەلـ ــاد قىلىـ ــدا جىهـ ــله يولىـ  دۇر، پهقهت  الـ

ــى ــى ۋە مېل ــڭ جېن ــۈن ئۆزىنى ــش ئۈچ ــاد قىلى ــدا جىه  يولىــان ــلهن قايتمىغـ ــنىمه بىـ ــلهن چىقىـــپ،ئۇالردىن هېچـ  بىـ

 “ . كىشى بۇنىڭ سىرتىداـامىئتىكى ( ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــههىه ههدىـ ــسكه ­ 5548 سـ ــۇق ههدىـ  نومۇرلـ

 .) قاراڭــى . 18 ــنىڭ پهزىلىتــ ــدە روزا تۇتۇشــ ــات كۈنىــ  ئهرافــ

 توغرىسىداــدە ــات كۈنى ــى ئهراف ــق يهن ــى يىللى ــۇش ئىكك روزا تۇت

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 22 ­ 

 ئـــــۆتكهنكى ۋە كهلگۈســـــى يىللىـــــق گۇنـــــاهالرنى . مهغفىرەت قىلىدۇ

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــق ۋە ــر يىللى ــۆتكهنكى بى ــسى ئ ــڭ روزى ــات كۈنىنى  ئهراف

 “ . كېلهر يىللىق گۇناهالر ئۈچۈن كهففارەتتۇرـامىئتىكى ( ــههىهىۇل جــ ــس، سـ ــههىه ههدىـ ــۇ ­ 3805 سـ ــسكه نۇمۇرلـ  ق ههدىـ

 .) قاراڭ

 مۇئهززىننىڭ ئهجرى توغرىسىدا . 19ــاقىرىش ئۈچــــۈن ئهزان ــشىلهرنى نامازغــــا چــ  كىــــاۋازىنى ــڭ ئ ــۇ ئادەمنى ــاال ئ ــله تائ ــشىگه ال ــان كى  ئوقۇغــۇلمانالرنىڭ ــارلىق مۇسـ ــگهن بـ ــا كهلـ ــاڭالپ  نامازغـ  ئـــر ــشىلىكتىن ئهجىـ ــر كىـ ــاۋابىنى كېمهيتىۋەتمهســـتىن بىـ  سـ

 . بېرىدۇــس ـبهر ئهلهيهســ ــگهن پهيغهمـــ ــداق دىــ  ” : االم مۇنــ

ــدا ــاۋازى مىقدارىـ ــڭ  ئـ ــاهى ئۇنىـ ــڭ گۇنـ  مۇئهززىننىـــاز ــلهن نامـ ــڭ بىـ ــا ئۇنىـ ــدۇ، ئۇنىڭغـ ــۈرۈم قىلىنىـ  كهچـــر ــشاش ئهجىـ ــرىگه ئوخـ ــڭ ئهجـ ــان ئادەملهرنىـ  ئوقۇغـ

ــدۇ ـامىئتىكى ( “ . بېرىلىـ ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــههىه ههدىـ  ­ 6643 سـ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭزىلىتى توغرىسىدا كىسهل يوقالشنىڭ په 20.

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 23 ­ 

 مىـــڭ پهرىـــشته 70 كىـــسهل يوقلىغـــان ئـــادەمگه . رەهمهت ئوقۇيدۇ

ــگهن ــداق دىــ ــساالم  مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ مۇســـۇلمان قانـــداق  ۋاقىتتـــا بولـــسۇن بىـــر مۇســـۇلمان

ــاال ــله تائــ ــسا، الــ ــشىنى يوقلىــ ــڭ 70 قېرىندىــ  مىــ پهرىـــشتىنى ئـــۇ ئـــادەم ئۈچـــۈن كۈنـــدۈزدە يوقلىغـــان

ــېچىگىچه، ك ــاڭ بولـــسا  كـ ــسا  تـ ــان بولـ ــدە يوقلىغـ  ېچىـ “ . ئاتقۇچه رەهمهت ئۇقۇشقا ئهۋەتىدۇ

ــامىئتىكى (  نومۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 5687 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــ

 .) قاراڭــۇرۇغ . 21 ــى ­ ئـــ ــنىڭ پهزىلىتـــ ــاننى يوقالشـــ  تۇغقـــ

 توغرىسىداــۇرۇغ ــادەم ئـ ــداق ئـ ــسا ­ ههرقانـ ــانلىرىنى يوقلىـ  تۇغقـ

ــسىمۇ ( ــۇالر يوقلىمى ــۇ ) گهرچه ئ ــاال ئ ــله تائ ــشىنىڭ ال  كىــۆمرىنى ئـــــۇزۇن قىلىـــــدۇ، رىزقىنـــــى كهڭ  ۋ  ە ئـــ

 . بهرىكهتلىك قىلىدۇــداق ــساالم مۇنــــــ ــبهر ئهلهيهســــــ  پهيغهمــــــ

ــگهن ــشىنى ۋە ” : دىـ ــرى بولىـ ــڭ كهڭـ ــى رىزقىنىـ  كىمكـ خاتالىقلىرىنىــڭ  ئۇنتۇلــۇپ كېتىــشىنى ياخــشى كۆرســه،

 “ . تۇغقانلىرىنى يوقلىسۇن ­ ئۇرۇغـامىئتىكى ( ومۇرلـــۇق ههدىـــسكه ن ­ 5956 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 24 ­ 

 .) قاراڭ ياخشىلىققا باشالشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 22

ــارائىت ــشىلىققا شـ ــاكى ياخـ ــالش يـ ــشىلىققا باشـ  ياخـ يارىتىــپ بېــرىش، ياخــشى ئىــش  قىلغانالرغــا يــاردەمــۇن ــا ئۇيغ ــسالم تهلىماتىغ ــى ئى ــاكى  ئهۋالدالرن ــش ي  قىلىــا ــشنى قىلغانغ ــۇ  ئى ــشالر ش ــشاش  ئى ــكه  ئوخ  تهربىيىلهش

ــا ــش، . راۋەردۇر ب ــاردەم قىلى ــان ئىــشقا ي ــۇنىڭدەك يام  شــرىش، ــپ بېـ ــارائىت يارىتىـ ــشغا شـ ــش قىلىـ ــان ئىـ  يامـــۆزى ــشنى ئ ــان ئى ــۇ يام ــۇش، ش ــاق بول ــا يانتاي  يامانغ

 . قىلغانغا باراۋەردۇرــگهن ــداق دىــ ــساالم  مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــۇپ ئهمهل ــا قوي ــى يولغ ــشتىن  بىرن ــشى ئى ــى  ياخ  كىمكــڭ ئه ــسا ئۇنى ــان بول ــان قىلغ ــشنى قىلغ ــۇ ئى ــرى ۋە ئ  ج

ــرى ــڭ ئهجـ ــۇ ئۇالرنىـ ــڭ ئهجرىمـ ــارلىق ئادەملهرنىـ  بـــدۇ ــۇپ تۇرى ــشىگه بول ــۇ كى ـتىن  ئ ــى . كېمهيتىلمهسـ  كىمك

 يامــان ئىــشتىن بىرنــى يولغــا قويــۇپ ئــۆزى قىلغــان بولــــسا ئۇنىــــڭ گۇنــــاهى ۋە  ئۇنىڭغــــا  ئهگىــــشىپ قىلغـــان  بـــارلىق كىـــشىلهرنىڭ  گۇنـــاهلىرىمۇ ئۇالرنىـــڭ

ــشىگه  بولـــۇپ گۇنـــاهلىرى كېم ـتىن ئـــۇ كىـ  هيتىلمهســ “ . تۇرىدۇ

ــامىئتىكى ( نومۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 6306 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 25 ­ 

 .) قاراڭ پهيغهمــــبهر ئهلهيهســــساالمــغا دۇرۇد ئوقۇشــــنىڭ . 23

 پهزىلىتى توغرىسىدا ههرقانـــداق ئـــادەم پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالمغا بىـــر

ــتىم قېــتىم  دۇرۇد ئوقۇســا  الــله تائــاال ئــۇ كىــشىگه ئــو  ن قېــاهىنى ــڭ ئــون گۇن ــۇ ئادەمنى ــدە ئ ــدۇ ههم  دۇرۇد ئوقۇيــۇقىرى ــسه ي ــون ههس ــسىنى ئ ــدۇ، مهرتىۋى ــۈرۈم قىلى  كهچ

 . كۆتۈرىدۇ بۇنىـــڭ دەلىلـــى ســـۈپىتىدە پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم

 ” : مۇنداق دىگهنــۇ ــاال ئ ــله تائ ــا ال ــتىم دۇرۇد ئوقۇس ــر قې ــا بى ــى ماڭ  كىمك

ــدۇ، ئۇنىـــڭ ــتىم دۇرۇد ئوقۇيـ ــون قېـ ــون كىـــشىگه ئـ  ئـ گۇنــــاهىنى كهچــــۈرۈم قىلىــــپ مهرتىۋىــــسىنى ئــــون

 “ . ههسسه يۇقىرى كۆتۈرىدۇــامىئتىكى (  نومۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 6359 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــ

 .) قاراڭــون . 24 ــاخىرقى ئـ ــنىڭ ۋە ئـ ــدا تۇرۇشـ ــدا قىيامـ  رامىزانـ

 كۈندە تولۇق قىيامدا تۇرۇشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىداــدا كېچىل ــزان  ئېيى ــاال رامى ــله تائ ــاز ال ــۇرۇپ  نام ــرى  ت  ى

ــاهلىرىنى ــان گۇنـ ــرى قىلغـ ــشىنىڭ  ئىلگىـ ــان كىـ  ئوقۇغـــدۇ ــۈرۈم قىلى ــادەت . كهچ ــان ئىب ــسىدە  قىلغ ــر كېچى قهدى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 26 ­ 

 . مىڭ ئاي قىلغان ئىبادەتتىن ئهۋزەلدۇر ” : پهيغهمــــبهر  ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق  دىــــگهن

ــاۋاپ ــشىنىپ، س ــا ئى ــله غ ــدا ال ــزان  ئېيى ــى  رامى  كىمكــد قىلىــپ قىيامــدا تۇ ــدىكهن، الــله تائــاال ئــۇ ئۈمى  رى

ــۈرۈم ــاهلىرىنى كهچـ ــان گۇنـ ــرى قىلغـ ــشىنىڭ ئىلگىـ  كىـــدۇ ـامىئتىكى .                  ( قىلىـ ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــههىه ههدىـ  ­ 6440 سـ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭــدۇ ــداق دەي ــاال مۇن ــله  تائ ــڭ « : ال ــسى مى ــر كىچى  قهدى

 ئايهتنىڭ بىر قىسمى ­ 3 قهدىر سۈرىسى ­ » . ئايدىن ياخشى

 بـــازارالردا الـــله نىـــڭ يـــاد ئېتىـــشنىڭ پهزىلىتـــى . 25 توغرىسىدا

 ” : پهيغهمــــبهر  ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق  دىــــگهنــا كىرىــپ ــادەت « كىمكــى بازارغ ــقا  ئىب ــن باش ــله تى ــر ال  بى

ــوق، ــىرىكى  ي ــڭ ش ــله نى ــۇر، ال ــق زات يوقت ــشقا  اليى  قىلى بــــارلىق پادىــــشاهلىق الــــله قــــا خاســــتۇر، الــــله

 ۆلتۈرگۈچىـــدۇر، الـــله  مهڭگـــۈ تىرىلدۈرگۈچىـــدۇر، الـــله ئــدۇر، ــڭ قولىدى ــله نى ــشىلىق  ال ــارلىق  ياخ ــاتتۇر،  ب  هاي

 دىـــسه الـــله تائـــاال ئـــۇ » الـــله ههممىـــگه قـــادىردۇر كىـــشىگه مىـــڭ ياخـــشىلىق يېزىـــپ، مىـــڭ گۇنـــاهىنىــۇقىرى ــسه  يـ ــڭ  ههسـ ــسىنى  مىـ ــۈرۈپ،  مهرتىۋىـ ئۆچـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 27 ­ 

ــا ــۆي بىن ــر ئ ــۈن بى ــڭ ئۈچ ــته  ئۇنى ــۈرۈپ، جهننهت  كۆتـامىئتىكى ( “ . قىلىـــدۇ  ­ 6231 ههســــهن ههدىـــس، ســــههىهۇل جــ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭــى . 26 ــنىڭ پهزىلىتــ ــسىنى ئوقۇشــ ــالس سۈرىــ  ئىخــ

 توغرىسىداــڭ ــش قۇرئاننى ــۇپ چىقى ـتىم ئوق ــر قېـ ــنى بى ــۈرە ئىخالس  س

 . ئۈچتىن بىرىنى  ئۇقۇغانغا باراۋەردۇر ســـىلهر بىـــر كېچىـــدە ” : رەســـۇلۇلاله مۇنـــداق دىـــگهن

ــۈچ ــڭ ئــ ــاجىز قۇرئاننىــ ـتىن ئــ ــى ئۇقۇشـــ  تىن بىرىنــ قـــۇل هـــۇ ۋەلالهـــۇ ئهههد  نـــى { كىلهمـــسىلهر؟ كىمكـــى

 كېچىـــدە ئوقۇســـا، قۇرئاننىـــڭ  ئـــۈچتىن بىـــر قىـــسمىنىــدى ــان بولـ ــههىهۇل جـــامىئتىكى ( “ . ئوقۇغـ ــس، سـ ــههىه ههدىـ  سـ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 2663ــداق ــساالم مۇنــــــ ــبهر ئهلهيهىســــــ  پهيغهمــــــ

 نـــى ئـــون } هـــۇ ئهههد قـــۇل هۇۋەلال { كىمكـــى ” : دىـــگهنـتىم ئوقۇســا الــله تائــاال ئـۇ كىــشىگه جهننهتــته بىــر ئــۆي  قې

 “ . بىنا قىلىدۇــامىئتىكى (  نومۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 6472 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــ .) قاراڭ

 شــــهۋۋال ئېيىــــدا روزا تۇتۇشــــنىڭ پهزىلىتــــى . 27توغرىسىدا

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 28 ­ 

ــۈر ــر  ئۆم ــۇش بى ــۈن روزا  تۇت ــالته ك ــدا ئ ــهۋۋال ئېيى  ش . انغا  باراۋەردۇر روزا تۇتق

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــيىن ــدىن كې ــۇپ ئۇنىڭ ــدا روزا تۇت ــزان ئېيى ــى  رامى  كىمكــان ــسا  زامـ ــۈن روزا تۇتـ ــالته كـ ــدا  ئـ ــهۋۋال ئېيىـ  شـ

 ئوخشاشتۇر ) بىر ئۆمۈر روزا تۇتقانغا ( روزىسىغا نومۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 6327 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭ ههر ئايـــدا ئـــۈچ كـــۈن روزا تۇتۇشـــنىڭ پهزىلىتـــى . 28

 توغرىسىداــڭ ــويىچه ههر  ئاينىـــ ــدارى بـــ ــرىيه كالىنـــ  هىجىـــ

ــۈر روزا ­ 13،14،15 ــر ئۆمـ ــۇش بىـ ــدە روزا تۇتـ  كۈنلىرىـ . تۇتقانغا باراۋەردۇر

ــداق دىـــگهن ــساالم مۇنـ ـبهر ئهلهيهسـ  ههر ” : پهيغهمــــۇ ــسىدۇر، ئ ــان روزى ــۇش زام ــۈن روزا تۇت ــۈچ ك ــدا ئ  ئاي

 ­ 13،14،15 ۈنلهر بولـــــسا كـــــ ) ئايـــــدىڭ ( ئـــــاق “ . كۈنلهردۇر

ـامىئتىكى ( ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــهن ههدىـ ــسكه ­ 3849 ههسـ ـۇق ههدىـ  نۇمۇرلــ

 .) قاراڭ پهقىرلىكنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 29

ــداق . 30 ــساالم مۇنـــ ـبهر ئهلهيهســـ پهيغهمــــ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 29 ­ 

ــگهن ــش ” : دى ــر ئى ـىلهرگه بى ــبهغهللهر، سـ ــى كهم  ئ بىــــلهن خۇشــــخهۋەر بهرمهيمــــۇ؟ مۆئمىنلهرنىــــڭ

ــ ــرىم كهمبهغهللىــ ــايالردىن يېــ ــۆئمىن  بــ  رى مــــۈن ــل ( ك ــۈز يى ــدۇ ) بهش ي ــنهتكه كىرى ــۇرۇن جهن  “ . ب

ــامىئتىكى (  نومۇرلـــۇق ههدىـــسكه ­ 7976 ســههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جـ .) قاراڭ

 ئولتۇرغان يهرنىڭ كهففارىتى توغرىسىدا بهزى يهرلهردە ئولتۇرغانــــدا شــــهيتان ۋەسۋەسىــــسى

 ­ شـــىكايهت ۋە باشـــقا يامـــان ســـۆز ­ بىـــلهن غهيـــۋەت شـــۇ يامـــانلىقىمىز . هرىكهتلهردىـــن خـــالى بواللمـــايمىز ه

ــم ــشىمىز الزىــ ــارەت بېرىــ ــۈن كهففــ ــۇڭا . ئۈچــ  شــ پهيغهمبىرىمىـــز  بىـــرەر جايـــدا ئولتـــۇرۇپ، قوپـــۇپــى ــزدەك  ئاس ــانى بى ــدىغان دۇئ ــا ئوقۇي ــدىغان ۋاقىتت  كېتى

ــۆگهتكهن ــۈممهتلىرىگه ئـ ــداق . ئـ ــز مۇنـ  پهيغهمبهرىمىـخاتــالىقى كىمكــى بىــرەر  جايــدا ئولتــۇرۇپ ” : دىــگهن

ــۇرۇن ـتىن ب ــدىن تۇرۇشـ ــسا، ئورنى ــۇپ قال ــۆپ بول ــله « ك  ال غـــا  ههمـــدۇ ئېيـــتىش بىـــلهن ئـــۇنى پـــاك دەپ يـــاد

ـتىمهن ـتىمهن . ئېـ ــدۇ ئېيـ ــاڭا ههم ــله س ــى ال ــهندىن . ئ  ســهندىن ــۇر، س ــق زات  يوقت ــشقا  اليى ــادەت قىلى ــقا ئىب  باشــاڭا ــمهن، سـ ــشىىنى تهلهپ قىلىـ ــڭ  كهچۈرۈلىـ  گۇناهىمنىـ

ه، ئـــۇ  يهرد ە قىلىـــپ  ســـالغان دىـــس » تهۋبه  قىلىـــمهن

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 30 ­ 

 “ . گۇناهلىرى مهغپىرەت قىلىنىدۇـامىئتىكى (  نۇمۇرلـــۇق ههدىـــسكه ­ 6192 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ

 .) قاراڭــمه . 31 ــدىغان كهلىـ ــشى كۆرىـ ــاال ئهڭ ياخـ ــله تائـ  الـ

 توغرىسىداــى زەر ــسۇن ( ئهبـ ــدىن رازى بولـ ــله ئۇنىڭـ ــن ) الـ  دىـ

 االم رىــــۋايهت قىلىنىــــدۇكى، پهيغهمــــبهر ئهلهيهىســــس ســــىلهرگه  الــــله تائــــاال  ئهڭ ” : مۇنــــداق دىــــگهن

ــۇ ــن خهۋەر  بهرمهيمـ ــدىغان كهلىمىلهردىـ ــشى كۆرىـ  ياخـ ؟  الــــله  تائــــاال  ئهڭ  ياخــــشى  كۆرىــــدىغان ئــــۇ

 “ . دۇر » سۇبههنهلالهى ۋە بىههمدىهى « كهلىمىلهرــساالمدىن ـبهر ئهلهيهىسـ ــۋايهتته پهيغهمــ ــر رىـ  يهنه بىـ

ــلهر قايـــــسى دەپ ســـــور  . الدى ئهڭ ئهۋزەل كهلىمىـــ الـــله ئـــۆز  مهالئىكىلىـــرى ” پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم

ــۆز ــان سـ ــۈن تاللىغـ ــۇبهانهلالهى « ۋە بهنـــدىلىرى ئۈچـ  سـ مۇســــلىم رىــــۋايهت .                ( دىــــدى “ دۇر » ۋەبىههمـــدىهى

 .) قىلغان ” : پهيغهمـــبهر  ئهلهيهســـساالم  مۇنـــداق  دىـــگهن

 سۇبهانهلالهى  ۋە « كىمكىـته دىــسه، ئــۇ  ئــادەم » بىههمــدىهى  ئۈچــۈن جهننهتـ

“ . بىر تۈپ خورما تىكىلىدۇ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 31 ­ 

 نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 6429 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭــداق ــساالم  يهنه  مۇنــــ ــبهر  ئهلهيهســــ  پهيغهمــــ

ــگهن ــشى كۆرۈلىــدىغان ” : دى ــا  ئهڭ  ياخ ــله  تائاالغ  ال ســـۇبهانهلالهى، ۋەلههمـــدۇلىللههى، « . كهلىـــمه تۆتتـــۇرــالهه ئىللهلله ــۇ ئهكـــبهر ۋەال ئىـ ــۇ ۋەلالهـ ــڭ » . هـ  بۇالرنىـ

ــۇر ــسى يوقتـــ ــسا  هىچقىـــ ــسىدىن  باشلىـــ  “ . قايسىـــ ) مۇسلىم رىۋايهت قىلغان (

 تهسبىه ئۇقۇشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 32 ” : پهيغهمــــبهر  ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق  دىــــگهن

ــاجىز ــشتىن  ئـ ــشىلىق قىلىـ ــۈز  ياخـ ــۈنىگه  يـ  ســـىلهر  كـــله غــا يــۈز قېــ  ) بىــلهن ( تىم تهســبىه ئېيــتىش كىلهمــسىلهر؟ ال

ــالىق ئۆچۈرۈلـــۈپ، مىـــڭ ياخـــشىلىق ــۈز مىـــڭ خاتـ  يـ ســــــههىه ههدىــــــس، ســــــههىهۇل ( “ . يېزىلىــــــدۇ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 2665 جامىئتىكى مهرتىۋىلىك كهلىمىلهر توغرىسىدا . 33

ـبهر  ئهلهيهســـساالم  مۇنـــداق  دىـــگهن  ” : پهيغهمــــهههردە  ۋە  كه ــى  سـ ــته كىمكـ ــۇبهانهلالهىلئهزىم ۋە { چـ  سـ

ــدىهى ــدە } بىههم ــامهت كۈنى ــسه، قىي ـتىم  دى ــۈز قېـ ــى ي  ن يۇقـــارقى ســـۆزنى ئـــۇ كىـــشىگه ئوخـــشاش يـــاكىــشىلهر ــقا كى ــدىن باش ــگهن  ئادەم ــادە  دى ــدىن زىي ئۇنىڭ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 32 ­ 

 “ . ئۇنىڭـــدىن ئهۋزەلـــراق بىرنهرســـه  كهلتۈرەلمهيـــدۇـامىئتىكى (  ومۇرلـــۇق ههدىـــسكه ن ­ 6425 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ

 .) قاراڭــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر  ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــى ــڭ  ئهڭ  ئهۋزىلـــــ ــلههه « زىكرىلهرنىـــــ  ال ئىـــــــاله ــى » ئىللهلــــ ــڭ  ئهڭ  ئهۋزىلــــ  دۇر، دۇئاالرنىــــ

 “ . دۇر » ئهلههمدۇلىلاله «ـامىئتىكى ( ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــهن ههدىـ ــسكه ­ 1104 ههسـ ـۇق ههدىـ  نۇمۇرلــ

 .) قاراڭ ئـــى ” : دىـــگهن پهيغهمـــبهر  ئهلهيهســـساالم  مۇنـــداق

ــرىگه ــدىن بىـ ــڭ  كانلىرىـ ــېنى  جهننهتنىـ ــۇ  زەر، سـ  ئهبـ الههۋله ۋەال قـــۇۋۋەته « باشـــالپ قويمـــايمۇ؟ ئـــۇ بولـــسىمۇ

 »“ ئىلال بىلال نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 7944 ســـههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭــسارى ــۇب ئهلئهنـ ــى ئهييـ ــدىن ( ئهبـ ــله ئۇنىڭـ  الـ

 ىــدۇ، پهيغهمــبهر دىــن رىــۋايهت قىلىن ) رازى بولــسۇن الـــله « كىمكـــى ” : ئهلهيهســـساالم مۇنـــداق دىـــگهن

ــڭ ــله نى ــوق، ال ــق زات ي ــادەتكه اليى ــقا  ئىب ــن باش  دىــدۇ ــشاهلىق ۋە  ههمـ ــارلىق پادىـ ــوق، بـ  ­ شـــىرىكى يــىگه ــله ههر نهرســ ــاس، الـ ــا خـ ــله  تائاالغـ ــانا الـ سـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 33 ­ 

 دىــسه،  ئىــسمائىل ئهلهيهســسا المنىــڭ » قــادىردۇرــا ئهۋالدلىرىــــدىن تــــۆت قــــۇلنى ئــــازا  د قىلغانغــ

 .) مۇسلىم رىۋايهت قىلغان ( “ . ئوخشاش بولدىــشنىڭ . 34 ــشقا چاقىرىــــ ـىيالرنى تهۋبه قىلىــــ  ئاســـــ

 پهزىلىتى توغرىسىداـبهر ئهلهيهســساالم  مۇنــداق  دىــگهن  الــله ” : پهيغهمـ

ــر ــهۋەبىڭدىن بىــ ــېنىڭ ســ ــهمكى، ســ ــلهن قهســ  بىــ ئادەمنىــڭ تـــوغرا  يـــولنى تاپقـــانلىقى، ســـهن  ئۈچـــۈن

 “ . ىنمۇ ياخشى قىزىل تۆگىدـامىئتىكى (  نۇمۇرلـــۇق ههدىـــسكه ­ 7094 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ

 .) قاراڭــمه . 35 ــدىغان كهلىـــ ــراق قىلىـــ ـتىن يىـــ  دەۋزەخــــ

 توغرىسىداــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــدە ــۆڭهك 360 ئادەمنىـــــڭ پهرزەنتلىرىـــ ــال ســـ  تـــ كىمكـــى الـــله غـــا تهكبىرئېيتـــسا، ههمـــدۇ . يارىتىلـــدى لىـــل ئېيتـــسا، تهســـبىه ئېيتـــسا، الـــله غـــا ئېيتـــسا،  تهه

 كىـــشىلهرگه ئهزىـــيهت ( ئىـــستىغفار ئېيتىـــپ، يولـــدىكى تـــاش، تىـــكهن، ســـۆڭهكلهرنى يىـــراق ) يهتكۈزىـــدىغان

 قىلــسا، كىــشىلهرنى ياخــشى ئىــشالرغا بــۇيرۇپ يامــانــۇالر ــسا، بـــ ــشالردىن توسىـــ ــۆڭهكنىڭ 360 ئىـــ ســـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 34 ­ 

 سهدىقىـــسى هىـــسابىدا ســـانىلىپ، ئـــۇ كىـــشى ئـــۆزىنى “ . يىراق قىلىپ كهچ قىلىدۇ دوزاقتىن

ــامىئتىكى (  نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 2391 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــ

 .) قاراڭ ساۋابى كۆپهيتىلىدىغان ئىستىغفار توغرىسىدا . 36

ــداق ــساالم مۇنــــــ ــبهر ئهلهيهســــــ  پهيغهمــــــــگهن ــال ” : دىـ ــۆئمىن ئايـ ــۆئمىن ئهر ۋە مـ ــى مـ  كىمكـ

ــر ــشىگه  ههر  بى ــۇ كى ــله ئ ــسا، ال ــستىغفار  ئېيت ــۈن ئى  ئۈچ مىن  ئهر ۋە مـــــۆئمىن ئايالنىـــــڭ ســـــانىنىڭ مـــــۆئ

ــدۇ ــاۋاب يازىــ ــدە ســ ــهن ( “ . باراۋىرىــ  ههســ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6026 ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكىــى . 37 ــشنىڭ پهزىلىتــ ــازات قىلىــ ــدا غــ ــله يولىــ  الــ

 توغرىسىداــله يولىــدا تۇرغــان ” : رەســۇلۇلاله مۇنــداق دىــگهن  ال

 ى، ئۆيىــــدە نامــــاز ئوقــــۇپ ئادەمنىــــڭ  مهرتىۋىــــس . تۇرۇۋاتقــــان ئادەمــــدىن يهتمىــــش ههســــسه  ئهۋزەلــپ، ــۈرۈم قىلى ــاهىڭالرنى كهچ ـىلهرنىڭ  گۇن ــڭ سـ ــله نى  ال جهنـــنهتكه كىرگۈزۈشـــىنى خالىمامـــسىلهر؟ الـــله يولىـــداــازات قىلىڭــالر، كىمكــى الــله يولىــدا غــازات قىلىــش  غ ئۈچــــۈن چىقىــــپ تــــۆگه دەســــسهپ ئۆلتــــۈرۈلگهن

“ . ت ئۇ كىشىگه ۋاجىب بولدى تهقدىردىمۇ جهننه

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 35 ­ 

ـامىئتىكى ( ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــهن ههدىـ ــسكه ­ 7379 ههسـ ــۇق  ههدىـ  نۇمۇرلـ

 .) قاراڭــشنىڭ . 38 ــۆگىنىش ۋە ئۆگىتىــ ــى ئــ ــان كهرىمنــ  قۇرئــ

 پهزىلىتى توغرىسىداــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

 ســــىلهرنىڭ ئهڭ ياخــــشىراقىڭالر قۇرئــــاننى ئۆگىنىــــپ “ . ىشىدۇر ئۆگهتكۈچى ك ) باشقىالرغا (ــى ( ــب ۋەتتهرهىبتىكـ ــههىه ئهتتهرغىـ ــس، سـ ــههىه ههدىـ ـۇق ­ 1415 سـ  نۇمۇرلــ

 .) ههدىسكه قاراڭــگهن ــداق دىـ ــساالم مۇنـ ـبهر ئهلهيهسـ  ” : يهنه پهيغهمــ

 قۇرئـــاننى ئۇقـــۇڭالر، قىيـــامهت كـــۈنى قۇرئـــان كهرىـــم “ . قۇرئاننى ئوقۇغۇچىالرغا شاپائهت قىلىدۇ

ــ ( ــب ۋەتتهرهىبتىكـ ــههىه ئهتتهرغىـ ــس، سـ ــههىه ههدىـ ـۇق ­ 1424 ى سـ  نۇمۇرلــ

 .) ههدىسكه قاراڭــگهن ــداق دىــ ــساالم  مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــى ــان ئههلـ ــۈنى  قۇرئـ ــامهت  كـ ــاد ( قىيـ ــاننى يـ  قۇرئـــۇچىالر ــا ئهمهل قىلغـــــ ــالغۇچى ۋە ئۇنىڭغـــــ  ) ئـــــ

ـبىم، بــۇالرنى « قۇرئــان كهرىــم . كهلتۈرىلىــدۇ  ئــى رەبـــسهڭ ــاال » زىننهتلىـ ــله تائـ ــدۇ، الـ ــا قىلىـ  دەپ  ئىلتىجـ . مهرتىۋىلىـــك  تـــاجالرنى كهيدۈرىـــدۇ ئۇالرغـــا  ئهڭ

ئـــى رەبـــبىم، تېخىمـــۇ زىيـــادە « قۇرئـــان  كهرىـــم

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 36 ­ 

ــساڭكهن ــا » قىلــ ــاال ئۇالرغــ ــله  تائــ ــدۇ، الــ  دەيــ « قۇرئـــان كهرىـــم . مهرتىــۋىلىكلهر  تـــونىنى كهيدۈرىــدۇ

ــدەك رازى ــهندىن رازى بولغىـ ــۇالرنى سـ ــى رەبـــبىم، ئـ  ئـــساڭكهن ــدۇ » قىلـ ــۇقىرى ‹ . دەيـ ــۇپ، يـ ــاننى  ئوقـ  قۇرئـ

ــۆرلهڭ ــدۇ › الر ئـ ــايهت . دىيىلىـ ــر ئـ ــدىكى ههر بىـ  قۇرئانـ “ . سهۋەبىدىن بىردىن ياخشىلىق كۆپهيتىلىدۇ

ــى ( ــب ۋەتتهرهىبتىكـ ــههىه ئهتتهرغىـ ــس، سـ ــههىه ههدىـ ـۇق ­ 1425 سـ  نومۇرلــ

 .) ههدىسكه قاراڭــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

 قۇرئــاننى ئوقــۇپ ‹ قىيــامهت كــۈنى  قۇرئــان ئههلىــگه دۇنيـــادا ) قۇرئـــان كهرىمنـــى ( يـــۇقىرى ئـــۆرلىگىن،

 ) دانه، ئۇچـــۇق ­ دانىمـــۇ ( قانـــداق تهرتىـــل بىـــلهن ئوقۇغـــــان  بولـــــساڭ  شـــــۇنداق ئۇقـــــۇغىن،    ئهڭــى ــېنىڭ  جهننهتتىكـ ــڭ  سـ ــان ئايىتىـ ــدا  ئوقۇغـ  ئاخىرىـ

 “ . دىيىلىدۇ › ئورنۇڭ  بولىدۇــى ( ــب ۋەتتهرهىبتىكـ ــههىه ئهتتهرغىـ ــس، سـ ــههىه ههدىـ ـۇق ­ 1426 سـ  نومۇرلــ

 .) ههدىسكه قاراڭــگهن ــداق دىـ ــساالم مۇنـ ــبهر ئهلهيهسـ  روز ا ” : پهيغهمـ

ــدۇ ــاپائهت قىلىـ ــامهتته شـ ــان قىيـ ــى « روزا . ۋە  قۇرئـ  ئـــمهك ــدۈزى يىـ ــۇنى كۈنـ ــبىم، مهن ئـ ـتىن ­ رەبـ  ئىچمهكــ

ــن ــۇل قىلغى ــاپائىتىمنى قۇب ـتۇم، ش ــدۇ » توسـ ــان . دەي قۇرئ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 37 ­ 

 مهن ئـــۇنى كېچىلىـــرى ئۇيقـــۇدىن  توســـتۇم، « كهرىـــمــن ــۇل قىلغىـ ــاپائىتىمنى قۇبـ ــدۇ » شـ ــاال . دەيـ ــله تائـ  الـ

ــۆز ــان ئ ــدۇ، روز ا ۋە قۇرئ ــۇل قىلى ــى قۇب ــڭ تهلىپىن  ئۇالرنى “ . ئىگىلىرىگه شاپائهت  قىلىدۇ

ــى ( ــب ۋەتتهرهىبتىكـ ــههىه ئهتتهرغىـ ــس، سـ ــههىه ههدىـ ـۇق ­ 1429 سـ  نومۇرلــ

 .) ههدىسكه قاراڭــبهر  ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق دىــــگهن  ” : پهيغهمــــپ،  ئۇنى ــۇپ، ئۆگىنى ــى  ئوق ــان كهرىمن ــى قۇرئ ــا كىمك  ڭغ

ــا ــشىنىڭ  ئاتـ ــۇ  كىـ ــاال  ئـ ــله تائـ ــسا، الـ  ­ ئهمهل  قىلـ ئانىــسىغا قىيــامهت كــۈنى كۈننىــڭ نۇرىغــا ئوخــشاش

ــدۇ ــون كهيدۈرى ــاج، ت ــان ت ــۇردىن بولغ ــا . ن ــۈن  دۇني  پۈت ئورۇنلىرىـــدىن ) ئۇالرغـــا  هـــۈرمهت  قىلىـــشىپ ( ئههلـــى

ــىدۇ ــۇالر . تۇرۇشــ ــپ ( ئــ ــۇپ، ئۆگىنىــ ــان  ئوقــ  قۇرئــــلهن ــى  بى ــڭ  تهقهززاس ــشىنىڭ قۇرئاننى ــان كى ــش  قىلغ  ئى

 نىـــمه ســـهۋەپتىن « ههيرانلىـــق بىـــلهن ) ئانىـــسى ­ ئاتـــاــز؟ ــونالرنى كىيىمىـ ــداق  تـ ــشىدۇ » بۇنـ ــا . دىيىـ  « ئۇالرغـ

ــۇپ ــان ئوقـ ــانلىق،  قۇرئـ ــاننى  تۇتقـ ــڭ  قۇرئـ  باالڭالرنىـ ئۆگىنىــــپ، ئۇنىــــڭ  تهقهززاســــى  بىــــلهن ئهمهل

 “ . دىيىلىدۇ » قىلغانلىق سهۋەبىدىنــههىه ئهتته ( ــس، سـ ــهن ههدىـ ــى ههسـ ــب ۋەتتهرهىبتىكـ ـۇق ­ 1434 رغىـ  نومۇرلــ

.) ههدىسكه قاراڭ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 38 ­ 

 ” : پهيغهمبهرئهلهيهســـــساالم مۇنـــــداق دىـــــگهن كىمكــى كېچىــسى ئــون ئــايهت ئوقۇســا، غاپىلالرنىــڭ

ــدۇ ــدا يېزىلمايــ ــههىه ( “ . قاتارىــ ــس، ســ ــههىه ههدىــ  ســ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 1436 ئهتتهرغىب ۋەتتهرهىبتىكى هزىلىتى توغرىسىدا سۈرە فاتىههنىڭ پ . 39

ــۇئهلال ــهئىدئهل مـ ــى سـ ــدىن رازى ( ئهبـ ــله ئۇنىڭـ  الـــسۇن ــداق ) بول ــشى مۇن ــۇ كى ــدۇ، ئ ــۋايهت قىلىنى ــن رى  دى بىــر  كــۈنى مهســجىدته نامــاز ئوقۇۋاتــاتتىم، ” : دەيــدۇ

 پهيغهمـــبهر ئهلهيهىســـساالم  مىنـــى  چـــاقىردى، مهنــاۋاب بهرمىــــــدىم ــبهر . جــــ ــيىن  پهيغهمــــ  كېــــ

 ېلىــــپ،  مهن  نامــــاز ئهلهيهىســــساالمنىڭ  قېــــشىغا  ك پهيغهمـــــبهر . ئوقۇۋاتقـــــان ئىـــــدىم، دىـــــدىم

ــساالم ــله « ئهلهيهس ـىلهرنى ۋە ال ــۇلى سـ ــڭ رەس ــله نى  الــالر ــاقۇل دەڭـ ــا  مـ ــاڭا » چاقىرسـ ــۇ؟  مهن سـ  دىمىگهنمـ

 مهســـجىدتىن  چىقىـــپ  كېتىـــشتىن  بـــۇرۇن قۇرئـــان كهرىمـــــدىكى  ئهڭ  كاتتـــــا  ســـــۈرىنى  ئۆگىتىـــــپ

ــۇتتى ــۇمنى ت ــويىمهن، دەپ قول ــجىدتىن  چىقىــشقا . ق  مهســدا مهن ــاز  قالغان ـىلى « ئ ــرى، سـ ــڭ  پهيغهمبى ــه نى ــى لل  ئ

 ماڭــــا قۇرئــــان كهرىمــــدىكى ئهڭ كاتتــــا ســــۈرىنى . دىــــدىم » ئۆگىتىــــپ قــــويىمهن، دىــــگهن ئىــــدىله

ــساالم ـبهر ئهلهيهىسـ ــل « پهيغهمــ ــدۇلىلالهى راببىـ ئهلههمـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 39 ­ 

 دىــگهن يهتــته ئــايهتتۇر ۋە ماڭــا نازىــل » ئهلهمىــن . دىدى “ ئاندۇر قىلىنغان كاتتا قۇر

ـۇق ­ 1452 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىه ئهتتهرغىـــب ۋەتتهرهىبتىكـــى (  نومۇرلــ

 .) ههدىسكه قاراڭ بهقهرە ۋە ئـــال ئىمـــران ســـۈرىلىرىنى ئوقۇشـــنىڭ . 40

 پهزىلىتى توغرىسىداــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــستانلىقتهك ــۆيلىرىڭالرنى قهبرىـــــ ــان ( ئـــــ  قۇرئـــــــدىغان ــاڭال ) ئۇقۇلمايـ ــهيتان قىلىۋالمـ ــسىزكى شـ  ر، شۈبهىـ

 “ . سۈرە بهقهرە ئوقۇلغان ئۆيدىن قېچىپ كېتىدۇـۇق ­ 1458 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىه ئهتتهرغىـــب ۋەتتهرهىبتىكـــى (  نومۇرلــ

 .) ههدىسكه قاراڭــساالم مۇنــــداق دىــــگهن  : يهنه پهيغهمبهرئهلهيهســــسىنى ــران سۈرىـــ ــال ئىمـــ ــسى ۋە ئـــ  بهقهرە سۈرىـــ

ــۆگىنىڭالر ــۆز . ئ ــۈنى ئ ــامهت ك ــسى قىي ــۇ ئىككى ــگه ئ  ئههلى “ . گۈللۈك سايىۋەن بولىدۇ

ــى ( ــب ۋەتتهرهىبتىكـ ــههىه ئهتتهرغىـ ــس، سـ ــهن ههدىـ ـۇق ­ 1466 ههسـ  نومۇرلــ

 .) ههدىسكه قاراڭ ئايهتۇلكۇرسىنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 41

 الــــله ئۇنىڭــــدىن رازى ( ئــــۇبهي ئىبنــــى كهئىــــبــبهر ) بولــــسۇن ــدۇ، پهيغهمــ ــۋايهت قىلىنىــ  تىــــن رىــ

ــورىدى ــداق س ــساالم  مۇن ــى ” : ئهلهيهس ــۇنزىر، ئ ــا م ئاب

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 40 ­ 

ــڭ ئهڭ كاتتىــــسى ــهن  بىلىــــدىغان ئايهتلهرنىــ  ســــسى؟ ــله ” مهن “ قايـ ــۇلى  ئهڭ ۋە الـ ــڭ رەسـ ــله  نىـ  الـ

 دىــــــــــدىم، “ ياخــــــــــشى بىلگۈچىــــــــــدۇر ســــهن بىلىــــدىغان ” پهيغهمبهرئهلهيهســــساالم  يهنه

ــسى؟ ــسى  قايــ ــڭ  ئهڭ كاتتىــ ــدى، “ ئايهتلهرنىــ  دىــ الــــله الئىــــالهه ئىلــــال هــــۇۋەل ههييــــۇل « مهن

م، پهيغهمـــــبه ر ئهلهيهســـــساالم دىـــــدى » قهييـــــۇم كۆكسۈمگه  ئۇرۇپ  تۇرۇپ،

ــسهن ‹ ــك ئىكهنـ ــدى › بىلىملىـ ــس، .      ( دىـ ــههىه ههدىـ  سـ

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 1471 سههىه ئهتتهرغىب ۋەتتهرهىبتىكى سۈرە كههفنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 42

ــگهن ــداق دىــ ــساالم  مۇنــ ــبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمــ ئــون ئــايهتنى يــاد ئالــسا الــله كىمكــى  ســۈرە  كههفــتىن

ــسىدىن ــڭ پىتنىــ ــشىنى دەججالنىــ ــۇ كىــ ــاال ئــ  تائــ “ . ساقاليدۇ

ــى ( ــب  ۋەتتهرهىيبتىكـ ــههىه ئهتتهرغىـ ــس، سـ ــههىه ههدىـ ـۇق ­ 1473 سـ  نۇمۇرلــ

 .) ههدىسكه قاراڭ ئۈچ سۈرىنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 43

 ” : پهيغهمــــبهر  ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق  دىــــگهنــۇل هۇۋە « ............ ... ــۇ ئهههد قــــ ــان » لالهــــ  قۇرئــــ

ــدۇ، ــاراۋەر  بولى ــرىگه  ب ــۈچتىن  بى ــڭ  ئ ــا « كهرىمنى ــۇل ي ق

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 41 ­ 

ــرۇن ــۇههل كهفىـ ــۆتتىن » ئهييـ ــڭ تـ ــان كهرىمنىـ  قۇرئـ “ . بىرىگه باراۋەر بولىدۇ

ــى ( ــب ۋەتتهرهىبتىكـ ــههىه ئهتتهرغىـ ــس، سـ ــهن ههدىـ ـۇق ­ 1477 ههسـ  نومۇرلــ

 .) ههدىسكه قاراڭــات ــزەله : ئىزاه ــدا  زىل ــان ئورۇن ــت قويۇلغ ــۆپ چىكى  ك

ــر ــۈرىنى  زىكى ــۇ س ــۇپ، ب ــان بول ــر قىلىنغ ــسى  زىكى  سۈرىــههىه ئهمهس ــش سـ ــزەله . قىلىـ ــۇر،  زىلـ ــىن، تهكاسـ  ياسـ

ــارلىق ــان  بـ ــان قىلىنغـ ــى  بايـ ــۈرىلىرىنىڭ  پهزىلىتـ  سـ ههدىــسلهر زەئىــف ههدىــس بولــۇپ، ئــۇالرنى دەلىــل

 . قىلىشقا بولمايدۇ .) زەئىف ئهتتهرغىب ۋەتتهزئىبقا قاراڭ (

ــۈرىل . 44 ــاس ســــ ــى فهلهق، نــــ  ىرىنىڭ پهزىلىتــــ توغرىسىدا

 ) الـــله ئۇنىڭـــدىن رازى بولـــسۇن ( ئـــۇقبهتهبنى  ئـــامىر دىـــــن  رىـــــۋايهت  قىلىنىـــــدۇكى، مهن ســـــهپهردە پهيغهمــــبهر ئهلهيهســــساالمنىڭ  ئــــۇلىغىنى يىــــتىلهپ

ــاتتىم، پهيغهمبهرئهلهيهســــــساالم  ئــــــى ” : كېتىۋاتــــــۈرىنى ــى  سـ ــشى  ئىككـ ــاڭا  ئهڭ  ياخـ ــۇقبه،مهن سـ  ئـ

 . دەپ ئىككــى ســۈرىنى  ئوقــۇدى “ ئۆگىتىــپ  قويــايمۇ؟قــــۇل ئهئــــۇزۇ « پهيغهمــــبهر  ئهلهيهســــساالم ماڭــــا

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 42 ­ 

ــل فهلهق ــاس « ۋە » بىرەببىـ ــرەببىن نـ ــۇزۇ بىـ ــۇل ئهئـ  » قـــدى ــپ قوي ــى ئۆگىتى ــب .       ( ن ــههىه ئهتتهرغى ــس، س ــهن ههدى  ههس

 .) نومۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 1485 ۋەتتهرهىبتىكى گۇناهقا تهۋبه قىلىشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 50

 كىمكــى  گۇنــاه قىلغانــدىن كىــيىن تهۋبه قىلىــدىكهن،ــايهتلىرىنى ــان جىنـ ــڭ قىلغـ ــۇ ئادەمنىـ ــاال ئـ ــله تائـ  الـ

 . ياخشى ئىشالرغا ئۆزگهرتىپ بېرىدۇ

 تهۋبىنىڭ شهرتلىرى

 قىلىۋاتقان جىنايهتتىن يىراق بولۇش . 1 ئىلگىــــرى قىلىــــپ ســــالغان جىنــــايىتى ئۈچــــۈن . 2

پۇشايمان قىلىشــ . 3 ــايهتنى قايت ــۇ جىن ــكىن ش ــدە كهس ــلىق ههققى  ا قىلماس

ئىرادىگه كىلىش قىلغــان جىنــايهتته  باشــقىالر نىــڭ مــال مــۈلكىگه . 4

ــسگه ــۆز ئىگىـ ــۇنى ئـ ــسا ئـ ــرى بولـ ــدار ههقلىـ  ئاالقىـ . قايتۇرۇپ بېرىش

ــارىمىز « ــاكى ! پهرۋەردىگــ ــاق يــ ــز ئۇنتۇســ  ئهگهر بىــيهنـــى ئۇنتـــۇش  يـــاكى ســـهۋەنلىك ( خاتاالشـــساق

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 43 ­ 

ــۇق ئۇرۇنل ــى تولــ ــهۋەبىدىن ئهمرىڭنــ ــساق ســ  ) ىيالمىــ ! پهرۋەردىگـــارىمىز . مىغىـــن ­ بىزنـــى جازاغـــا تـــارت

ــشاش ــۈكلىگىنىڭگه  ئوخـ ــرىكىلهرگه  يـ ــزدىن  ئىلگىـ  بىـــۈكلىمىگىن ــۈك ي ــر ي ــزگه ئېغى ــشالرغا ( بى ــيىن ئى ــى قى  بىزن

ــن ــپ قىلمىغىــ ــارىمىز ). تهكلىــ ــۈچىمىز ! پهرۋەردىگــ  كــــى ــارتمىغىن،  بىزنـ ــزگه  ئـ ــدىغان نهرســـىنى  بىـ  يهتمهيـ

 ەت  قىلغىـــن،  بىـــزگه  رەهىـــم كهچـــۈرگىن،  مهغپىـــرــى ــگه قارش ــافىر قهۋمى ــز، ك ــڭ ئىگىمى ــهن  بىزنى ــن،  س  قىلغى

 » . بىزگه ياردەم بهرگىن ئايهتنىڭ بىر قىسمى ­ 286 بهقهرە سۈرىسى ­

­  گۇناهالرغا تهۋبه قىلىش

ــهيتان ــا، ش ــان ۋاقىتت ــهيتانغا لهنهت قىلغ ــاال ش ــله تائ  الــگهن ــداق دىـ ــلهن ” : مۇنـ ــڭ بىـ ــېنىڭ ئىززىتىـ  مهن سـ

ــهم ــدىال قهسـ ــى تېنىـ ــسانالرنىڭ روهـ ــى، ئىنـ  قىلىمهنكـــازدۇرۇش ــۇالرنى  ئــ ــۇم  ئــ ــدىكهن، مهن چوقــ  بولىــ

ــشىمهن ــۈن  تىرى ــداق “ . ئۈچ ــهيتانغا مۇن ــاال ش ــله تائ  ال ئهزىـــزلىكىم  ۋە  بۈيۈكلۈكـــۈم بىـــلهن ” : جـــاۋاپ بېرىپتـــۇ

ــۈرۈمال ــدىن كهچـ ــسانالر مهنـ ــى، ئىنـ ــهم قىلىمهنكـ  قهســـاهل ىرىنى تهلهپ قىلىـــــدىكهن، مهن ئۇالرنىـــــڭ گۇنـــ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 44 ­ 

 ههســــهن ههدىــــس، ســــههىهۇل ( “ . كهچــــۈرۈم قىلىــــمهن .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 1650 جامىئتىكى

 ئـــى قېرىندىـــشىم،  كىمــــلهر جىنـــايهتتىن  خــــالىي دەيــسىز؟  قـــانچه كــۈنلهر جىنـــايهت پاتقىقىغــا پېتىـــپــايهتلىرىمىزگه ــان جىنـ ــۈنلهر قىلغـ ــانچه كـ ــۈردۇق؟ قـ  يـ

ــۈردۇق؟ ق ــاي  يــ ــۈرۈم  تهلهپ  قىلمــ ــانغىچه كهچــ  اچــــرادىگه ــكىن ئىـ ــاكى كهسـ ــۈرمهكچى؟ يـ ــۇنداق يـ  مۇشـــۈرۈم ــڭ كهچــ ــپ، گۇناهىڭىزنىــ ــپ تهۋبه قىلىــ  كېلىــ

 بولۇشىنى ئۈمىد قىالمسىز؟ ئۇنـــداق بولـــسا هورۇنلـــۇق قىلمـــاي تۆۋەنـــدىكى

 . ئىشالرغا دىققهت قىلغايسىز تهۋبه قىلىشقا ۋە ئىستغپار ئېيتىشقا ئالدىراڭ . 1

ــساالم  مۇ ـبهر  ئهلهيهس ــگهن پهيغهمـ  ســول ” : نــداق دىــۇلماندىن ــان مۇسـ ــاه قىلغـ ــشته گۇنـ ــى  پهرىـ  تهرەپتىكـ

ــۈرۈپ ــى كۆتـ ــائهت قهلهمنـ ــالته سـ ــايهتلىرىنى ( ئـ  جىنـ تۇرىـــدۇ، ئهگهردە جىنـــايهت قىلغـــان ) يازمـــاي كۈتـــۈپ

ــله  غــا ــپ،  ال ــايمان قىلى ــشىغا پۇش ــان ئى ــشى  قىلغ  كىــۇ ــشىدىن  ئـ ــۇ  كىـ ــشته  ئـ ــسا  پهرىـ ــستىغپار  ئېيتـ  ئىـ

ــلىۋېت ــاهنى تاشــ ــدۇ ( ىدۇ گۇنــ  ئهگهر يهنه تهۋبه ). يازمايــ “ . قىلماي يۈرىۋرسه بىر جىنايهت يازىدۇ

ـامىئتىكى ( ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــهن ههدىـ ــسكه ­ 2097 ههسـ ــۇق ههدىـ نۇمۇرلـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 45 ­ 

 .) قاراڭ ئهزان ئاڭلىغاندا دۇئا قىلىشنى ئۇنۇتماڭ . 2

 كىمكــى مۇئهززىننىــڭ ” : رەســۇلۇلاله مۇنــداق دىــگهنــدا ــاۋازىنى ئاڭلىغانـ ــالغۇز « ئـ ــ يـ ــن باشـ ــله دىـ  قا الـ

 ئىبــادەت قىلىــشقا اليىــق زاتنىــڭ يوقلىقىغــا گۇۋاهلىــقــۇر ــىرىكى  يوقتـ ــڭ شـ ــله نىـ ــرىمهن، الـ ــۇههممهد . بېـ  مـ

ــسى  ۋە ــڭ بهندىـــ ــله نىـــ ــساالمنىڭ الـــ  ئهلهيهســـــرىمهن ــق بېـ ــگه  گۇۋاهلىـ ــسى ئىكهنلىكىـ ــله . ئهلچىـ  الـ

ــساالمنىڭ ــۇههممهد ئهلهيهســـ ــڭ تهربىيهتچى،مـــ  نىـــــسالمىيهتنىڭ  دىـــــن ــگه، ئىـــ ــۇل ئىكهنلىكىـــ  رەســـ

 دىـــسه، الـــله تائـــاال » ئىكهنلىكىـــگه رازى بولـــدۇم ئۇنىـــڭ ئىلگىـــرى قىلغـــان گۇنـــاهلىرىنى كهچـــۈرۈم

ــدۇ ـامىئتىكى ( “ . قىلىــ ــههىهۇل جـــ ــس، ســ ــههىه ههدىــ  ­ 6422 ســ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭــا دۇئــا . 3 ــاز ئوقۇغــان ۋاقىتت  تاهــارەت ئالغــان ۋە نام

 قىلىشنى ئۇنۇتماڭــداق ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ ــگهن پهيغهمـــ  ” : دىــ

ــاغزىنى ــدا ئـ ــان چاغـ ــارەت ئالغـ ــدە تاهـ ــۆئمىن بهنـ  مـــدۇ، ــپ كېتىـ ــايهتلهر چىقىـ ــدىكى جىنـ ــسا ئاغزىـ  چايقىـ بـــۇرنىنى  چايقىغانـــدا بۇرنىـــدىكى جىنـــايهتلهر چىقىـــپــالىقالر ــدىكى  خاتـ ــدا يۈزىـ ــۈزىنى  يۇيغانـ ــدۇ، يـ كېتىـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 46 ­ 

ــپ ــتىدىنمۇ  چىقىـ ــرى ئاسـ ــڭ كىرپىكلىـ ــا كۆزىنىـ  ههتتـــولىنى يۇيغا ــدۇ،ئىككى قـ ــڭ كېتىـ ــى قولنىـ  نـــدا ئىككـ

ــپ ــتىلىرىدىنمۇ چىقىـ ــاق ئاسـ ــا تىرنـ ــالىقلىرى ههتتـ  خاتـــدىنمۇ ــا  قۇالقلىرى ــدا ههتت ــهى قىلغان ــقا  مهس ــدۇ، باش  كېتىــدا ــۇتىنى يۇيغان ــى پ ــدۇ، ئىكك ــپ كېتى ــالىقلىرى چىقى  خاتـتىدىنمۇ ــڭ ئاســــ ــڭ تىرناقلىرىنىـــ ــى پۇتىنىـــ  ئىككـــ

 ئۇنىڭــدىن  كېــيىن  ئــۇ . خاتــالىقلىرى چىقىــپ كېتىــدۇــ ــادەم ئادەمنى ــۇ ئ ــامىزى ئ ــشى ۋە ن ــجىدكه مېڭى  ڭ  مهس

 “ . ئۈچۈن نهفله بولىدۇ نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 449 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــارەت ــشاش  تاه ــارىتىمگه ئوخ ــۇ تاه ــڭ مۇش ــى مىنى  كىمكــدە ــۇرۇپ، كۆڭلى ــدىن ت ــيىن  ئورنى ــدىن كې ــسا، ئۇنىڭ  ئال

ــچ ــاز هى ــئهت  نام ــى رەك ــاي ئىكك ــدا قىلم ــه پهي  نهرســان ــرى قىلغـ ــڭ  ئىلگىـ ــاال  ئۇنىـ ــله تائـ ــا، الـ  ئوقۇسـ

 “ . گۇناهلىرىنى كهچۈرۈم قىلىدۇــامىئتىكى (  نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 6175 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــ

 .) قاراڭــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــپ ــارەت ئېلىــ ــشاش  تاهــ ــا ئوخــ ــى بۇنىڭغــ كىمكــ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 47 ­ 

ــدىن ــسا ئۇنىڭـ ــجىدگه چىقـ ــيىن مهسـ ــجىدكه ( كېـ  مهســـسا ــازال بول ــسىتى نام ــش مهق ــڭ ) چىقى ــاال  ئۇنى ــله تائ  ، ال

 “ . ئىلگىرىكى  گۇناهلىرىنى كهچۈرۈم  قىلىدۇـامىئتىكى (  نۇمۇرلـــۇق ههدىـــسكه ­ 6177 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ

 .) قاراڭــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــس ــارەت ئالــ ــشاش تاهــ ــا  ئوخــ ــى بۇنىڭغــ  ا كىمكــــۇ ــدۇ ۋە  ئـ ــۈرۈم قىلىنىـ ــاهلىرى كهچـ ــى گۇنـ  ئىلگىرىكـــادەم ــۇ ئ ــشى ئ ــجىدگه مېڭى ــامىزى ۋە مهس ــڭ  ن  ئادەمنى

 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل ( “ . ئۈچـــۈن نهفـــله بولىـــدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6178 جامىئتىكىـبهر ئهلهيهســساالم مۇنــداق دىــگهن  ئىمــام ” : پهيغهمـ

ــ ــىلهرمۇ تهڭ ئ ــسه س ــامىن، دى ــالر ئ ــڭ . امىن، دەڭ  كىمنى ئــــامىن، دىيىــــشى  پهرىــــشتىلهرنىڭ دىيىــــشىگه تهڭ كېلىــپ قالــسا  ئۇنىــڭ ئىلگىــرى  قىلغــان گۇنــاهلىرى

ـامىئتىكى ( “ . كهچــۈرۈم قىلىنىــدۇ  395 ســههىه ههدىــس، ســههىهۇل جـ .) نۇمۇرلۇق ههدىسىكه قاراڭ ­

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــارەتكه ئ ــۇ  تاه ــى مۇش ــسا، كىمك ــارەت  ئال ــشاش تاه  وخ

 ئۇنىڭــــدىن كېــــيىن مهســــجىدكه  كىلىــــپ ئىككــــىرەكـــئهت نامـــاز ئوقـــۇپ ئولتۇرســـا ئۇىنىـــڭ ئىلگىـــرى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 48 ­ 

 ) بـــۇ ئىـــشتىن ( قىلغـــان گۇنـــاهلىرى كهچـــۈرۈم قىلىنىـــدۇ “ . مهغرۇرلىنىپ كهتمهڭالر

ـامىئتىكى (  نۇمۇرلـــۇق ههدىـــسكه ­ 6174 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ

 .) قاراڭــبهر  ئهلهيهســــساال  ” : م  مۇنــــداق دىــــگهن پهيغهمــ

 دىـــسه، » ســـهمى ئهلالهـــۇ  لىـــمهن ههمىـــدە « ئىمـــام دەڭـــالر،  كىمنىـــڭ » رەببهنـــا لهكهل  ههمـــدۇ « ســـىلهر

ــپ ــۇدۇل  كېلىـ ــۆزىگه  ئـ ــشتىلهرنىڭ  سـ ــۆزى پهرىـ  ســـۈرۈم ــاهلىرى كهچ ــان گۇن ــرى  قىلغ ــڭ  ئىلگى ــسا، ئۇنى  قال

 “ . قىلىنىدۇ هدىــــسكه نۇمۇرلــــۇق ه ­ 705 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭ تاماقتىن كېيىن دۇئا قىلىشنى ئۇنۇتماڭ . 4

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــيىن ــاقتىن كىـ ــى تامـ ــلهزى « كىمكـ ــدۇ لىللههىلـ  ئهلههمـ

ــرى ــن غهي ــى مى ــام ۋەرەزەقهنىه ــى هــازات تائ  ئهتئهمهنــۇۋۋەته ــنه ۋەال ق ــن مىن ــرى » خهۋلى ــڭ ئىلگى ــسه ئۇنى  دى

ــۈرۈم قىلىن ــاهلىرى كهچـ ــان گۇنـ ــى قىلغـ ــدۇ  ۋە كىمكـ  ىـــپ ــيىم كىيى ــازا « كى ــانى  ه ــلهزى كهس ــدۇ لىللههىل  ئهلههم

 ۋەرەزەقهنىهــــى مىــــن غهيــــرى خهۋلىــــن مىنــــنه ۋەلهــۇۋۋەته ــان ۋە » قـ ــرى قىلغـ ــشىنىڭ ئىلگىـ ــۇ كىـ ــسه ئـ دىـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 49 ­ 

 “ . كېيىن قىلىدىغان گۇناهلىرى كهچۈرۈم قىلىنىدۇـامىئتىكى ( ــۇق ههدىـــسكه ­ 6087 ههســـهن ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ  نۇمۇرلـ

 .) قاراڭ

 رامىزان ئېيىدا دۇئانى كۆپ قىلىشنى ئۇنۇتماڭ . 5 ” : پهيغهمــــبهر  ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق  دىــــگهن

ــدا ــزان  ئېيى ــى  رامى ــا ( كىمك ــله غ ــپ ۋە ) ال ــان ئېيتى  ئىم الــله  دىــن ســاۋاپ  ئۈمىــد قىلىــپ روزا  تۇتــسا، ئــۇــۈرۈم ــاهلىرى كهچـ ــان گۇنـ ــرى قىلغـ ــشىنىڭ ئىلگىـ  كىـ

ـامىئتىكى ســـههىه ( “ . قىلىنىـــدۇ  ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6326

ــگهن ــداق دىـ ــساالم يهنه مۇنـ ـبهر ئهلهيهسـ  ” : پهيغهمــ كىمكــى رامىــزان ئېيىــدا الــله غــا ئىمــان ئېيتىــپ  ۋەــا، ــدا تۇرسـ ــپ قىيامـ ــد قىلىـ ــر  ئۈمىـ ــدىن  ئهجىـ  ئۇنىڭـ ئۇنىــــڭ ئىلگىــــرى قىلغــــان گۇنــــاهلىرى كهچــــۈرۈم

 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى ( “ . قىلىنىــــدۇ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6440

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر  ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــۈرۈپ  ۋە ــان كهلت ــا ئىم ــله غ ــسى  ال ــر كېچى ــى قهدى  كىمكــشىنىڭ ــۇ  كى ــا ئ ــپ تۇرس ــد قىلى ــر ئۈمى ــدىن ئهجى  ئۇنىڭــدۇ ــۈرۈم قىلىنىـ ــاهلىرى كهچـ ــان گۇنـ ــرى قىلغـ  “ . ئىلگىـ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6441 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

گۇناهالرنى كهچۈرۈم قىلدۇرغۇچى كهلىمه . 6

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 50 ­ 

ــساالم ـبهر ئهلهيهسـ ــى ” : پهيغهمــ ــۈبهانهلالهى « كىمكـ  ســـدىهى ــسه، » ۋەبىههمـ ــدىن دىـ ــۈز قېتىمـ ــدە يـ ــى كۈنـ  نـ

ــسىمۇ ــۆپ بول ــدەك ك ــڭ كۆپۈكى ــاهى دېڭىزنى ــڭ  گۇن  ئۇنى . دىگهن “ كهچۈرۈم قىلىنىدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6431 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 ئهرافات كۈنىدە روزا  تۇتۇشنى ئۇنۇتماڭ . 7 ئهرافـــات كۈنىـــدە روزا  تۇتـــۇش ئىككـــى يىللىـــق

 . گۇناهالرغا كهففارەت بولىدۇــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

 كېيىنكــــى ئهرافــــات كۈنىــــدىكى روزا  ئىلگىرىكــــى ۋە ســــههىه ( . يىلنىــــڭ گۇناهلىرىغــــا كهففــــارەت بولىــــدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 3805 ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى

 ئاشۇرا كۈنىدە روزا تۇتۇش . 8ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

 ئاشــــۇرا كۈنىــــدىكى روزا  ئىلگىرىكــــى بىــــر يىللىــــق “ . گۇناهالرغا كهففارەت بولىدۇ

ــله . 9 ــدىغان ال ــهۋەپ بولى ــشىغا س ــۈرۈم قىلى ــڭ كهچ  نى ههرىكهتلهر ­ ئىش

ــگهن ــداق دىــ ــۇلۇلاله مۇنــ ــدىغان، ( ” : رەســ  تۇنۇيــــۇلمانالرغا ــدىغان مۇســ ــش ۋە ) تۇنۇمايــ ــاالم قىلىــ  ســ

ــب ­ چىرايلىـــق گهپ ــرەت قىلىـــشنى ۋاجىـ ــۆزلهر مهغپىـ سـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 51 ­ 

 الــــله  نىــــڭ  گۇنــــاهالرنى كهچــــۈرۈم ( قىلىــــدىغانــدىغان ــهۋەپ بولىـــ ــشىغا ســـ ــشالرنىڭ ) قىلىـــ  ئىـــ

 “ . قاتارىدىندۇر .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 2232 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 مۈلك سۈرىسنى ئۇقۇشنى ئادەت قىلىش . 10ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــار ــرى بـ ــۈرىدىن بىـ ــك سـ ــۇز ئايهتلىـ ــدا ئوتتـ  قۇرئانـــۈن ــادەم ئۈچ ــان  ئ ــۈرە ئــۆزىنى ئۇقۇغ ــۇ  س ــۇپ، ئ  بول

 لىنغـــۇچه شـــاپائهت قىلىـــدۇ، ئـــۇ گۇنـــاهى كهچـــۈرۈم قىــسىمۇ ــۇ « بولـ ــل مۇلكـ ــارەكئهللهزى بىيهدىهىـ  “ . دۇر » تابـ

 نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 2091 ههســــهن ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى ( .) قاراڭ

 گۇناهالرنى كهچۈرۈم قىلىدىغان كهلىمىلهر . 11 الـــله ” : پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم مۇنـــداق دىـــگهن

 رنى كهچـــــۈرۈم تائـــــاال ســـــىلهرنىڭ گۇنـــــاهلىرىڭالــايمۇ؟ ــپ قويمـــ ــۆزلهرنى ئۆگىتىـــ ــدىغان  ســـ  قىلىـــــۇنى ــسىمۇ بـ ــان بولـ ــۈرۈم قىلىنغـ ــاهلىرىڭالر كهچـ  گۇنـ

 بۈيــۈك ۋە كاتتــا الــله دىــن باشــقا ئىــاله يوقتــۇر، « . دەڭــالرــن ــله دى ــك  ال ــۇچى ۋە كهرەملى ــش قىلغ ــك ئى  هىكمهتلىــا ــماننىڭ ۋە  كاتتـ ـته ئاسـ ــۇر، يهتــ ــاله يوقتـ ــقا ئىـ  باشـ

غــان  الــله نــى پــاك دەپ يــاد ئهرشــنىڭ  رەببــى بول

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 52 ­ 

 قىلىـــمهن، ئالهملهرنىـــڭ پهرۋەردىگـــارى الـــله غـــا » . ساناالر بولسۇن ­ ههمدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 2621 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــدە كهڭ . 12 ــان مۇئامىلىــ ــقىالر بىــــلهن بولغــ  باشــ قورساق بولۇشنى ئۇنۇتماڭ

 ” : پهيغهمــــبهر  ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق  دىــــگهنــېلىم ــان ­ ئ ــامىله قىلغ ــق مۇئ ــقىالرغا  چىرايلى ــېتىمدا  باش  س

ــڭ ــتۇرۇپ بهرگهن ئادەمنىـــ ــشالرنى ئاسانالشـــ  ۋە ئىـــ “ . گۇناهىنى الله تائاال كهچۈرۈم قىلغان

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 4162 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــسان . 13 ــشمۇ ئىنــ ــانلىق قىلىــ ــا مېهرىبــ  هايۋانالرغــ چۈرۈم بولىشىغا سهۋەب بولىدۇ گۇناهىنىڭ كه

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــاز ــايرىلغىلى  ئـ ــدىن ئـ ــپ هاياتىـ ــسۇزلۇقتا قېلىـ  ئۇسـ قالغـــان  ئىتنىـــڭ قېـــشىدىن  ئۆتـــۈپ كېتىۋاتقـــان  بىـــر ئايـــال ئۆتـــۈكىنى ســـېلىپ ســـۇ تارتىـــپ، ئىتنـــىــۈرۈم ــاهلىرى كهچــ ــهۋەبىدىن گۇنــ ــۇغارغانلىقى ســ  ســ

 “ . قىلىنغانـبه ــگهن پهيغهمــ ــداق دىـ ــساالم مۇنـ ــر ” : ر ئهلهيهسـ  بىـ

 ئــادەم يولــدا كىتىۋېتىــپ قــاتتىق ئۇســسۇزلۇق تــۇتتى،ــپ، ــۇغا  قېنى ــۈپ  س ــگه چۈش ــپ،  ئىچى ــۇدۇق  تېپى ــر  ق بى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 53 ­ 

ــى ــسۇزلۇقتىن  تىلىن ـىرتىدا ئۇس ــۇدۇق سـ ــپ، ق ــپ چىقى  يېنى ‹ ســاڭگىلىتىپ تۇرغـــان بىـــر ئىتنـــى كـــۆردى ۋە ئـــۆزىگه

ــۇ يىت ــۇ ئىتكىم ــسۇزلۇق ب ــكهن ئۇس ــا يهت  دەپ › ىپتــۇ ماڭ قۇدۇققـــا قايتـــا چۈشـــۈپ ئۆتـــۈكىنى ســـۇغا توشـــقۇزۇپ، ئاغزىــدا چىــشلهپ تــۇرۇپ قــۇدۇق ئۈســتىگه ئــۆرلهپــشىگه ــۇ كى ــاال ئ ــله تائ ــۇغاردى، ال ــى س ــۇ ئىتن ــپ ئ  چىقىــان ــۆل تۇرۇۋاتقـ ــا  هـ ــدۈردى ۋە ئۇنىڭغـ ــهككۇر  بىلـ  تهشـــرەت ــدە مهغفىـــ ــڭ  باراۋىرىـــ ــارلىق جىگهرنىـــ  بـــ

ــدى ــڭ .( قىلـ ــارلىق  هاياتلىقنىـ ــدە بـ ــانىنىڭ باراۋىرىـ  سـ ) مهغفىرەت قىلدى

 نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 2873 ســـههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى ( .) قاراڭ

ــاز . 14 ــئهت نامـ ــى رەكـ ــېلىش ۋە ئىككـ ــارەت ئـ  تاهـــهۋەب ــشىغا سـ ــۈرۈم بولـ ــڭ كهچـ ــمۇ گۇناهالرنىـ  ئوقۇشـ

 بولىدۇــگهن ــداق دىـ ــساالم مۇنـ ـبهر  ئهلهيهسـ  ههر ” : پهيغهمــ

ــاه ق ــسان گۇنـ ــداق ئىنـ ــيىن قانـ ــدىن كىـ ــپ ئۇنىڭـ  ىلىـ تاهـــارەت ئېلىـــپ، ئانـــدىن ) مـــۇكهممهل ( ياخـــشى

ــاالدىن ــله تائ ــۇپ  ال ــاز ئوق ــئهت نام ــى رەك ــۇرۇپ ئىكك  تــسا، ــۈن  كهچـــۈرۈم تهلهپ قىلـ ــاهى ئۈچـ ــۇقىرىقى گۇنـ يـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 54 ­ 

ــۈرۈم ــاهلىرىنى كهچـ ــشىنىڭ گۇنـ ــۇ كىـ ــاال ئـ ــله تائـ  الـــدۇ ـامىئتىكى ( “ . قىلىــ ــههىهۇل  جـــ ــس، ســ ــههىه ههدىــ  ­ 5738 ســ

 .) ههدىسكه قاراڭ نۇمۇرلۇق

ــگهن ــداق  دىـ ــساالم  مۇنـ ـبهر  ئهلهيهسـ  ههر ” : پهيغهمــ قانــــداق  ئــــادەم  تاهــــارەتنى  چىرايلىــــق ئېلىــــپ،

 الــله غــا ( ئۇنىڭــدىن كېــيىن قهلبــى ۋە يــۈزى بىــلهنــۇرۇپ ــپ تـ ــى يۈزلىنىـ ــاز ) ههققـ ــئهت نامـ ــى رەكـ  ئىككـ

ــڭ ــپ، ئۇنى ــب قىلىنى ــنهت ۋاجى ــشىگه جهن ــۇ كى ــا ئ  ئوقۇس “ . نىدۇ گۇناهلىرى كهچۈرۈم قىلى

 نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 5802 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى ( .) قاراڭ

 جۈمه نامىزىغا ئههمىيهت بېرىڭ . 15

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــق ــۈنى چىرايلى ــۈمه ك ــى ج ــۇكهممهل ( كىمك ــلى ) م  غۇس

 پـــاكىز  تارىنىـــپ ، ئهڭ  گـــۈزەل ­ قىلىـــپ  ۋە  پـــاك اتقـــــــان كىيىملىرىنــــــى كىيىـــــــپ، الـــــــله يار

ـبۇينى ــنىگه ( خۇشــ ــڭ ) بهدىـ ــاكى  ئۆزىنىـ ــۈركهپ يـ  ســـيىن ــدىن كېـ ــپ ئۇنىڭـ ــدا مايلىنىـ ــڭ  مايلىرىـ  ئههلىنىـــاي ــش قىلم ــۇدە ئى ــداق بىه ــپ، هىچقان ــجىدكه كېلى  مهس ۋە ئىككـــى ئادەمنىـــڭ ئارىـــسىنى ئـــايرىۋەتمهي نامـــازــلهن ــۇ جــۈمه بى ــشىنىڭ ب ــله تائــاال ئــۇ كى ــسا،  ال ئــادا قىل

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 55 ­ 

 ۇنــــاهلىرىنى ئــــۆتكهن جــــۈمه ئوتتۇرىــــسىدىكى گــدۇ ــۈرۈم قىلىـ ـامىئتىكى ( “ . كهچـ ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــههىه ههدىـ  سـ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسىكه قاراڭ ­ 6064

 تهسبىه نامىزى . 16

ــساالم مۇنـــداق دىـــگهن ــبهر ئهلهيهسـ  ئـــى ” : پهيغهمـــاڭا ــۇ،  س ــر نهرســه بهرمهيم ــاڭا  بى ــا، س ــى تاغ ــاس، ئ  ئاببــر ياخــشى نهرســه ــاڭا بى ــايمۇ، س ــيه قىلم ــر نهرســه ههدى  بى

ــاال كۆ ــله تائ ــساڭ ال ــۇنى قىل ــاڭا ئ ــايمۇ، س ـىتىپ قويم  رســـا ــى، كون ــى ۋە كىيىنك ــېنىڭ ئىلگىرىك ــوڭ ­ س ــى، چ  ­ يېڭ

 يوشــۇرۇن گۇنــاهلىرىڭنى كهچــۈرۈم ­ كىچىــك، ئاشــكارەــايمۇ؟ ــدۈرۈپ قويم ــادەتنى يىتىل ــون ئ ــدىغان ئ ــۇ ( قىلى  ئ

 تــــۆت رەكــــئهت نامــــاز  ئۇقۇيــــسهن،  ههر ) بولــــساــر ــاتىههنى  ۋە  يهنه  بىـــ ــدە  فـــ ــۈرىنى رەكئهتىـــ  ســـ

ــارىغ ــرائهتتىن پــ ــته قىــ ــسهن،بىرىنچى رەكئهتــ  ئۇقۇيــ بولغانـــــدىن كېـــــيىن ئـــــۆرە تۇرغـــــان هـــــالهتته

 ســــــۇبهانهلالهى ۋەلههمــــــدۇلىللههى ۋە ال ئىــــــالهه « قېــــتىم 15 نــــى » ئىللهلالهــــۇ ۋەلالهــــۇ ئهكــــبهر

ــۇ ــپ رۇكۇدىمـ ــۇ قىلىـ ــيىن رۇكـ ــسهن،ئۇنىڭدىن كېـ  دەيــتىم دەيـــسهن، ئۇنىڭـــدىن 10 يۇقـــارقى ســـۆزنى  قېــ

قېــتىم 10 ن  رۇكــۇدىن  بــاش كۆتــۈرۈپ تــۇرۇپ كېــيى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 56 ­ 

ــۇپ ــاش قوي ــهجدىگه ب ــيىن س ــدىن كې ــسهن،  ئۇنىڭ  دەيــيىن ق 10 ســـهجدىدىمۇ  ېـــتىم دەيـــسهن، ئۇنىڭـــدىن كېـ

ــۈرۈپ ــاش كۆتـ ــهجدىدىن بـ ــسهن، 10 سـ ـتىم دەيـ  قېــئۇنىڭــدىن كېــيىن يهنه  ســهجدىگه بېرىــپ ســهجدىدە

ــهجدىدىن 10 ــيىن سـ ــدىن كېـ ــسهن، ئۇنىڭـ ـتىم دەيـ  قېـــتىم دەيــــسهن،  ههر 10 بــــاش كۆتــــۈرۈپ يهنه  قېـــ

ــۆت رەكئهتـــته 75 رەكئهتـــته ــۇنى تـ ــدۇ، بـ  قېـــتىم بولىـ قىرىــــدا دىگهنــــدەك ئهگهر يۇ .( تولــــۇق قىلىــــسهن

ــساڭ ــاكى ) قىلـ ــدەك ۋە يـ ــڭ كۆپۈكلىرىـ ــېنىڭ دېڭىزنىـ  ســـاال ــله تائـ ــسىمۇ الـ ــڭ بولـ ــۆپ  گۇناهلىرىـ ــدەك  كـ  قۇمـــۇنى ــدۇ، ئهگهر  ســـهن بـ ــاهلىرىڭنى كهچـــۈرۈم قىلىـ  گۇنـــدە ــساڭ كۈنــ ــادىر بواللىــ ــقا قــ ــدە ئۇقۇشــ  ههر كۈنــ ئوقـــۇغىن،ئهگهر ئۇنـــداق قىاللمىـــساڭ ههر ههپتىـــدە بىـــر

 ر ههر ههپتىــــدە ئوقۇيالمىــــساڭ قېــــتىم ئۇقــــۇغىن،ئهگهــتىم ــر قېـ ــدا بىـ ــۇغىن، ئايـ ـتىم  ئوقـ ــر قېــ ــدا بىـ  ئايــتىم ئۇقــۇغىن، يىلــدا بىــر  ئوقۇيالمىــساڭ يىلــدا بىــر قېـ قېتىممــۇ ئــادا قىاللمىــساڭ ئــۆمرۈڭ ئىچىــدە بىــر قېــتىم ئــادا

 “ . قىلغىن

ـبىه نـــامىزى توغرىلىـــق  كهلـــگهن : ئىزاهـــات  تهســئـــۇ ههدىـــسلهر كـــۆپ  بولـــسىمۇ  ههدىســـشۇناسالر

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 57 ­ 

 ههدىـــسلهرنى مهۋزۇئ  يـــاكى قـــاتتىق زەئىـــف ههدىـــس دەپ قارىغــان، ههدىســشۇناس ئهلبــانى بــۇ ههدىــسنى ســـههىه دەپ قارىغـــان بولـــسىمۇ ئۇنىڭـــدىن باشـــقا كـــۆپىنچه ههدىســـشۇناسالر  بـــۇ توغرىـــدا كهلـــگهنـبىه ــپ، تهســ ــف دەپ ئايرىـ ــسلهرنى مهۋزۇئ، زەئىـ  ههدىـ

ــان، ههت ــدئهت  دەپ قارىغ ــنى بى ــامىزى ئوقۇش ــۆت ن ــا ت  تــهرلىرىدە ــڭ ئهســ ــشۋالىرىمۇ ئۆزىنىــ ــڭ پىــ  مهزههبنىــ

ــان ــسىدا توختالمىغـ ــامىزى توغرىـ ــبىه  نـ  ئىمـــام . تهسـ ئىبنــى . ئههــمهد بــۇ ههدىــسنى  زەئىــف دەپ قارىغــان

ــى ــاز، ئىبنـ ــى بـ ــۇم، ئىبنـ ــى ئهل قهييـ ــيه، ئىبنـ  تهيمىــبىه نــامىزى ئوقۇشــنى  ئۇســهيمىن، ســالىه پهۋزانــالر تهسـ

ــدۇ ــوغرا ئهمهس دەپ قارايــ ــى ههرەم ( . تــ  ئىككــ .) ئۆلىمالىرى پهتىۋالىرى توپلىمىغا قاراڭ

 ( ئىـــسالم دىنىـــدا  ســـههىه  دەپ  قارىلىـــپ كىلىۋاتقـــان نامـــازالر كـــۆپ ) تهههججـــۇد نامىزىغـــا ئوخـــشاش

ــاالش ــداق  تـ ــۈن، بۇنـ ــانلىقى ئۈچـ ــشلىق ­ بولغـ  تارتىـ . نامازالردىن يىراق بولۇشنى ئۈمىد قىلىمىز

 ىر قىلىشنى ئۇنۇتماڭ الله نى زىك . 17 الـــله ” : پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم مۇنـــداق دىـــگهن

 ئهمهللىرىنـــــى ­ تائاالنىـــــڭ  كىـــــشىلهرنىڭ نـــــامهيازىـــــدىغان پهرىـــــشتىلهردىن ســـــىرت زىمىننـــــى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 58 ­ 

ــار، ــشتىلىرى بـ ــدىغان پهرىـ ــۆگىلهپ  يۈرىـ ــۇالر ( چـ  ) ئـ يــــولالردا چــــۆگىلهپ يــــۈرۈپ الــــله نــــى زىكىــــر

 قىلىۋاتقـــان قىلغـــۇچىالرنى ئىزدەيـــدۇ، الـــله نـــى زىكىـــر بــۇ ) بىــرىگه خهۋەر قىلىــشىپ ­ بىــر ( قهۋمنــى تاپقانــدا

ــلهن ــاتلىرى بىـ ــۇالر  قانـ ــشىدۇ، ئـ ــالر دىيىـ  يهرگه كىلىڭـــدۇ ــمىنىنى ئورىۋالى ــا ئاس ــمه . دۇني ــيىن ههم ــدىن كى  ئۇنىڭ

ــڭ ــۇالردىن مېنىـ ــله ئـ ــۇچى الـ  ئىـــشالرنى بىلىـــپ تۇرغـ . بهنـــــدىلىرىم نىـــــمه  دەۋاتىـــــدۇ؟ دەپ ســـــورايدۇ

 هســبىه ئۇقۇۋاتىــدۇ، ســاڭا تهكبىــر ســاڭا ت « پهرىــشتىلهرـىنى ــدۇ، ســـ ــدۇ ئۇقۇۋاتىــ ــاڭا ههمــ ــدۇ، ســ  ئۇقۇۋاتىــ

 ئـــۇالر « الـــله پهرىـــشتىلهردىن . دەيـــدۇ » ئۇلۇغالۋاتىـــدۇ الـــله « دەپ سورايدۇ،پهرىـــشتىلهر » مىنـــى كۆرگهنمـــۇ

ــى ــاق ئـ ــى، يـ ــهم قىلىمىزكـ ــلهن قهسـ ــامى بىـ ــڭ نـ  نىـ ئهگهردە ئــۇالر مىنــى « الــله تائــاال . دەيــدۇ » رەببىمىــز

ــه ــى؟ كۆرســـ ــداق قىالتتـــ ــورايدۇ، » قانـــ  دەپ ســـــشتىلهر ــسا « پهرىـ ــۆرگهن بولـ ــىنى كـ ــۇالر سـ  ئهگهردە ئـ

 تېخىمـــۇ بهكـــرەك ئىبـــادەت قىلغـــان ۋە ســـېنى تېخىمـــۇ » ئۇلۇغلىغـــان، ســـاڭا مهدهىيىلهرنـــى ئۇقۇغـــان بـــوالتتى

ــشىدۇ ــاال . دىيىــ ــله تائــ ــى تهلهپ « الــ ــۇالر نىمىنــ  ئــــدىكهن؟ ــشتىلهر » قىلىــــ ــورايدۇ، پهرىــــ  « دەپ ســــــى ته ــدىكهن جهننهتنـ ــدۇ » لهپ قىلىـ ــاۋاب بېرىـ . دەپ جـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 59 ­ 

ــاال ــله تائـ ــۇ؟ « الـ ــى كۆرگهنمـ ــۇالر جهننهتنـ  دەپ » ئـــشتىلهر ــورايدۇ، پهرى ــز « س ــى رەببىمى ــاق ئ ــشىدۇ، » ي  دىيى

ــاال ــله تائ ــداق « ال ــسا قان ــۆرگهن بول ــى ك ــۇالر جهننهتن  ئ ئـــــۇالر « دەپ ســـــورايدۇ، پهرىـــــشتىلهر » قىالتتـــــى؟

ــسم ــۇ هىرى ــا تېخىم ــسا ئۇنىڭغ ــۆرگهن بول ــى ك  هن جهننهتنــۇپ، تېخىمــۇ  بهك قىزىققــان بــوالتتى  الــله . دەيــدۇ » بول

ــاال ــدىكهن « تائـ ــاهلىق تىلهيـ ــدىن پانـ ــۇالر نىمىـ  » ئـــشتىلهر ــورايدۇ، پهرىــ ـتىن « دەپ ســ ــۇالر دەۋزەخـــ  ئــ

ــدىكهن ــاهلىق تىلهي ــدۇ » پان ــاال . دەي ــله تائ ــۇالر « ال  ئــۇ؟ ــى كۆرگهنمـــــ ــورايدۇ، » دەۋزەخنـــــ  دەپ ســـــ

ــشتىلهر ــى رەببىمىــز « پهرى ــش » يــاق، ئ  « ىدۇ، الــله دىيىــداق ــسا  قانـ ــۆرگهن  بولـ ــى كـ ــۇالر دەۋەزەخنـ  ئهگهر ئـ

ــدۇ، پهرىـــــشتىلهر » قىالتتـــــى؟ ــۇالر « دەيـــ  ئهگهر ئـــ دەۋەزەخنــى كــۆرگهن بولــسا تېخىمــۇ قېچىــپ، تېخىمــۇ

ــوالتتى ــگهن بـ ــاهلىق تىلىـ ــاتتىقراق پانـ ــشىدۇ » قـ  . دىيىـ ســـىلهرنى گـــۇۋاه قىلىمهنكـــى، ئۇالرنىـــڭ « الـــله تائـــاال

ــۈردۈم ــاهلىرىنى كهچـ ــدۇ د » گۇنـ ــشته . ەيـ ــى « پهرىـ  ئـــۈن ــاجىتى  ئۈچ ــۆز ه ــسگه ئ ــۇ مهجلى ــاالنى ئ ــبىم، پ  رەب

ــگهن ــاال » كهل ــله تائ ــدۇ، ال ــان « دەي ــلهن تۇرغ ــۇالر بى  ئ ســههىه ههدىــس، ( . دەيــدۇ » ئادەملهرنىــڭ شهقىيــسى يوقتــۇر

.) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 2173 سههىهۇل جامىئتىكى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 60 ­ 

 ا الــله نىــڭ گۇنــاهالرنى كهچــۈرۈم قىلىــدىغانلىقىغ . 18 . جهزم  قىلىڭ

 الـــله ” : پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم مۇنـــداق دىـــگهن تائـــاال مۇنـــداق دەيـــدۇ، كىمكـــى مىنىـــڭ گۇنـــاهالرنىــا ــسه ۋە ماڭ ــى بىل ــادىر ئىكهنلىكىمن ــشقا ق ــۈرۈم قىلى  كهچــىگه پهرۋا ــچ نهرســ ــىرىك كهلتۈرمىــــسه مهن هىــ  شــ

 “ . قىلماستىن، ئۇنى كهچۈرۈم قىلىمهن

ـامىئتىكى ( ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــهن ههدىـ ــسكه ­ 4330 ههسـ ــۇق ههدىـ  نۇمۇرلـ .) قاراڭ

 نامازدىن كېيىن زىكىر قىلىشنى ئۇنۇتماڭ . 19ــساالم مۇنـــداق دىـــگهن ــبهر ئهلهيهسـ  ئـــى ” : پهيغهمـ

ــسىگه ــڭ مهرتىۋىــ ــېنى ئىلگىرىكىلهرنىــ ــا زەر، ســ  ئابــــشلىگهن ــى ئىــ ــېنىڭ ئهمىلىڭنــ ــدىغان، ســ  يهتكۈزىــــۋەڭگه ــېنىڭ مهرتىــ ــادەم ســ ــقا ئــ ــدىن باشــ  ئادەمــ

ــۆزلهرن ــدىغان سـ ــايمۇ؟ ههر يىتهلمهيـ ــپ قويمـ  ى ئۆگىتىـ 33 قېـــتىم، 33 قېـــتىم  تهكبىـــر، 33 نامـــازدىن  كېـــيىن

ــۇغىن ــدۇ ئۇق ــتىم ههم ــدەهۇ « . قې ــۇ ۋەه ــالهه ئىللهلاله  الئى الشـــهرىكهلههۇ لههۇلمۇلكـــۇ ۋەلههـــۇل ههمـــدۇ ۋەهـــۇۋە

ــر ــهيئىن قهدىـ ــۇللى شـ ــال كـ ــۈگهتكىن، » ئهئـ ــلهن تـ  بىـــشىنىڭ ــۇ  كىـ ــاال ئـ ــله تائـ ــسه الـ ــۇنى دىـ ــى شـ كىمكـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 61 ­ 

 ىرى  دېڭىزنىــڭ  كۆپۈكلىرىــدەك  كــۆپ بولــسىمۇ گۇنــاهل “ . كهچۈرۈم قىلىدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 7821 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــنهتكه . 20 ــۇچى ۋە جهنـ ــرەت قىلغـ ــاهالرنى مهغپىـ  گۇنـ كىرىشكه سهۋەب بولغۇچى ئهمهل

 الـــله ” : پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم مۇنـــداق دىـــگهن ا  ئــۆي تۇتــۇپ نامازغــا ئهزان تائــاال  تــاغ چوققىــسىد

ــدۇ ۋە ــدىن ئهجهپلىنىــ ــاز  ئوقۇغۇچىــ ــوۋالپ نامــ  « تــــۇ ــان ب ــاز ئوقۇۋاتق ــوۋالپ نام ــۇپ ئهزان ت ــدىن قورق  مهن بهنــــدەمگه  قــــاراڭالر، مهن بهنــــدەمنى كهچــــۈردۈم،

 “ . دەيدۇ » ئۇنى جهننهتكه كىرگۈزىمهن نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 8102 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭ

 سهيدۇل ئىستىغفارنى ئۇقۇشنى ئۇنۇتماڭ . 21

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــالپ قويمــايمهنمۇ؟ ـىلهرنى باش ــسىتغفارغا  سـ ــهيدۇل  ئى  س

 ئــى الــله، ســهن مىنىــڭ  رەبــبىم، ســهندىن « ) ئــۇ بولــسا (ــدەڭ، مهن ــېنىڭ  بهنـ ــۇر، مهن  سـ ــاله يوقتـ ــقا ئىـ  باشـ

ــاڭا بهرگهن ۋەد ــشىچه ســ ــڭ   يېتىــ ــدە كۈچۈمنىــ  ەمــــهندىن ــشالردىن س ــان ئى ــالغان يام ــپ س ــۇرىمهن، قىلى  تپانــــاه  تىلهيــــمهن، ماڭــــا  بهرگهن  نىئمهتلىرىڭنــــى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 62 ­ 

 ئېتىــراپ  قىلىــمهن  ۋە  قىلغــان  گۇنــاهلىرىمنى ئېتىــراپــهندىن باشـــقا ــمهن، گۇنـــاهلىرىمنى كهچۈرگىن،سـ  قىلىـ

ــۇر ــۇچى  يوقتـ ــۈرۈم  قىلغـ ــاهالرنى كهچـ ــى » . گۇنـ  كىمكـ ئېتىـــشتىن  بـــۇرۇن  ۋاپـــات ئـــۇنى كهچـــته  دەپ  تـــاڭ

ــب، ــنهت ۋاجى ــۈن جهن ــادەم  ئۈچ ــۇ  ئ ــسه، ئ ــۇپ  كهت  بول كىمكـــى ســـهههردە ئوقـــۇپ كهچ كىرىـــشتىن بـــۇرۇنــب ــنهت ۋاجى ــادەمگه جهن ــۇ ئ ــسه ئ ــۇپ كهت ــات بول  ۋاپ

ــدۇ ـامىئتىكى ( “ . بولىـ ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــههىه ههدىـ ـۇق ­ 2612 سـ  نۇمۇرلــ ) ههدىس

 رنىـــڭ يولـــدىن ئهزىيهتنـــى يوقىتىـــشمۇ  گۇناهال . 22 كهچۈرۈم بولۇشىغا سهۋەب بولىدۇ

ــداق . 23 ــساالم مۇنــــ ــبهر ئهلهيهســــ  پهيغهمــــــگهن ــى ” : دى ــر تىكهنن ــپ   بى ــدا كىتىۋېتى ــادەم يول ــر ئ  بى

ــۇ ــاال ئ ــله تائ ــدى، ال ــراق قىل ــدىن يى ــۇنى يول  كۆرۈپ،ئــاهلىرىنى ــدۈردى ۋە گۇنــ ــهككۇر بىلــ ــشىگه  تهشــ  كىــ

ــدى ــۈرۈم قىلـ ـامىئتىك ( “ . كهچـ ــههىهۇل جــ ــس، سـ ــههىه ههدىـ  ى سـ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 2874

 كېچىنىــــڭ ئــــاخىرقى ئــــۈچتىن بىرىــــدە ئىــــستىغفار ئۇقۇشنى ئۇنۇتماڭ

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــۈپ ــرى ئۆتـ ــۈچتىن بىـ ــاكى ئـ ــى يـ ــڭ يېرىمـ كېچىنىـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 63 ­ 

 كهتكهنــدىن كېــيىن الــله تائــاال  بىرىنچــى ئاســمانغا مهنـــدىن بىـــر نهرســـه « چۈشـــۈپ  تـــاڭ ئـــاتقۇچه

ــورايدى ــۇچىالر س ــا قىلغ ــا دۇئ ــرىمهن، ماڭ ــسا بې  غانالر بولــدىن ــمهن، مهنـ ــابهت قىلـ ــىنى ئىجـ ــسا مهن دۇئاسـ  بولـ كهچـــــۈرۈم تهلهپ قىلغـــــۇچىالر بولـــــسا گۇنـــــاهىنى

 “ . دەيدۇ » كهچۈرۈم قىلىمهن .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 802 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 الله يولىدا شههىد بولۇش . 24 الـــله ” : ســـساالم مۇنـــداق دىـــگهن پهيغهمـــبهر ئهلهيه

ــقا ــن باشـ ــان ئادەمنىـــڭ قهرزدىـ ــههىد بولغـ ــدا شـ  يولىـــدۇ ــۈرۈم قىلىنى ــاهلىرى كهچ ــارلىق گۇن ــس، ( “ . ب ــههىه ههدى  س

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 8119 سههىهۇل جامىئتىكى

ــارىمىز { ــدىن ! پهرۋەردىگـ ــدايهت قىلغىنىڭـ ــى هىـ  بىزنـ ىن، كىـــيىن دىللىرىمىزنـــى تـــوغرا يولـــدىن بۇرىـــۋەتمىگ

 بىــــزگه دەرگاهىڭــــدىن رەهــــمهت بېغىــــشلىغىن،ــهن ــسىزكى، ســ ــاالرنى ( شۈبهىــ ــدىلىرىڭگه ئاتــ  ) بهنــ

ــسهن ــۇ بېغىشلىغۇچىـ ـران ­ } بهكمـ ـال ئىمــ  ئــ ئايهت ­ 8 سۈرىسى

 ئهخالقنىڭ ساۋابى ۋە ئۇنىڭ پهزىلىتى ­ ئهدەپتوغرىسىدا

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 64 ­ 

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــىلهرنىڭ ي ــى سـ ــوڭ ۋە ئهخالقـ ــتا چـ ــشىراقىڭالر ياشـ  اخـ

ـامىئتىكى , ســههىه ههدىــس ( “ . ياخــشى كىــشلهردۇر  ســههىهۇل جـ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 3262

 ماڭـــا ” : پهيغهمــبهر ئهلهيهســـساالم مۇنـــداق دىـــگهن ياخـــــــشى كۆرۈلىـــــــدىغانلىرىڭالر ئهخالقــــــــى

ــشىلىرىڭالر ــههىهۇل جــــامىئتىكى ( “ . ياخــ ــس، ســ ــههىه ههدىــ  ســ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 2200

ــاپ ــساالمنى ماختـ ــۇههممهد ئهلهيهسـ ــاال مـ ــله تائـ  الـــدۇ ــداق دەيـــ ــۈك « : مۇنـــ ــۇم بۈيـــ ــهن چوقـــ  ســـ

 ئايهت ­ 4 نۇن سۈرىسى ­ » . ئهخالقلىقتۇرسهن

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــدۈزى روزا ــلهن كۈنـ ــالق بىـ ــق ئهخـ ــسان  چىرايلىـ  ئىنـ

 ىيامــــدا تۇرغاننىــــڭ ئهجرىنــــى تۇتــــۇپ كېچىــــسى ق “ . ئهلۋەتته تاپااليدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 1620 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 ئانىغا ياخشىلىق قىلىش ­ ئاتا . 1ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

 ئهمهللهرنىـــڭ ئهۋزەلراقـــى  نامـــازنى ئـــۆز ۋاقتىـــداــا ــۇش، ئات ــش، ­ ئوق ــشىلىق قىلى ــا ياخ ــدا ئانىغ ــله يولى ال

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 65 ­ 

 “ . جىهاد قىلىش .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 1095 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــبهر ــادەم پهيغهمــ ــر  ئــ ــسته بىــ ــر ههدىــ  يهنه بىــــاد ــدا  جىه ــله  يولى ــپ  ال ــشىغا كېلى ــساالمنىڭ قې  ئهلهيهســورىغاندا، ــسهت  ســـ ــسىدا  رۇخـــ ــش  توغرىـــ  قىلىـــ

 “ ايـــاتمۇ؟ ئانـــاڭ ه ­ ئاتـــا ” پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم دەپ ســورىدى، ئــۇ  ئــادەم  ههئه، دىــدى، پهيغهمــبهر

 ( ئانــاڭ ههققىــدە جىهــاد قىـــل ­ ئاتــا ” ئهلهيهســساالم . دىــدى “ ) يهنــى ئۇالرنىــڭ خىزمىتىنــى قىلىــش بىــلهن

 .) مۇسلىم رىۋايهت قىلغان (

 تۇغقــانالرنى يــوقالش، ياخــشى ئهخــالق ۋە ­ ئــۇرۇغ . 2 قوشنىدارچىلىق توغرىسىدا

 ” : ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق  دىــــگهن پهيغهمــــبهر ئهخالقلىــــق ­ تۇغقــــانالرنى  يــــوقالش، ئهدەپ ­ ئــــۇرۇغ

 بولـــۇش، ياخـــشى قوشـــنىدارچىلىق قىلىـــش يـــۇرتنى “ . ئاۋات، ئۆمۈرنى ئۇزۇن قىلىدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 3767 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــا نهپىـــقه . 3 ــۇش ۋە ئۇالرغـ ــل بولـ ـتىملهرگه كېپىـ  يىــ شنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا بىرى

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمــــتىمىگه  ئهرنىــڭ يــاكى ئايالنىــڭ  ۋاپــات ( ئۆزىنىــڭ يىـ

ــلهن ــى بى ـتىمىگه ) بولۇش ــقىالرنىڭ  يىـ ــاكى  باش ــات ( ي ي

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 66 ­ 

ــى ــات بولۇشـ ــڭ  ۋاپـ ــاكى  ئايالنىـ ــۇلمان ئهر  يـ  مۇســـلهن ـته ) بىـ ــلهن مهن جهننهتــ ــۇچى بىـ ــل  بولغـ  كېپىـ

ــۇنىڭغا ــېقىن مۇشـ ــشاش  يـ ــۇنداق “ . ئوخـ ــۇ زات  شـ  ئـــارمىقىنى ــۇرا بـ ــلهن ئوتتـ ــارمىقى بىـ ــهتكۈچ بـ  دەپ كۆرسـ

 . ئىشارەت قىلدى نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 4448 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭ

 تـــــۇل ئايـــــال ۋە مىـــــسكىنلهرنىڭ خىزمىتىنـــــى . 4 قىلغۇچىالرنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا

ـبهر  ئهلهيهســساالم  مۇنــ  تــۇل ” : داق دىــگهن پهيغهمـ خوتـــــۇن ۋە  مىـــــسكىنلهرنىڭ خىزمىتـــــى ئۈچـــــۈنــشقا ــاد  قىلىـ ــدا جىهـ ــله يولىـ ــش الـ ــكهت قىلىـ  ههرىـــدۈزى ــۇرۇپ  كۈن ــدا  ت ــسى قىيام ــاكى كېچى ــشاشتۇر ي  ئوخ

ــشاشتۇر ــا ئوخـ ــههىهۇل ( “ . روزا  تۇتقانغـ ــس، سـ ــههىه ههدىـ  سـ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 3680 جامىئتىكى

ــۇلماننىڭ . 5 ـىبهتنى مۇســ ــگهن مۇســـ ــشىغا كهلــ  بېــ كۆتۈرىۋېتىشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــاپىلىقنى ــرەر خــ ــۇلماندىن بىــ ــر مۇســ ــى بىــ  كىمكــــهۋەبى ــشنىڭ سـ ــۇ  ئىـ ــاال  شـ ــله تائـ ــسه  الـ  كۆتۈرىۋەتــىبهتلىرىدىن بىـــر ــڭ  مۇســ ــلهن  قىيـــامهت كۈنىنىـ  بىـ

ر مۇســـۇلماننىڭ مۇســـىبهتنى كۆتۈرۈۋېتىـــدۇ، كىمكـــى  بىـــ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 67 ­ 

ــش ــۇ ئىـ ــاال ئـ ــله تائـ ــسا، الـ ــى ياپـ ــرەر ئهيىبىنـ  بىـــى ــدىن بىرنـ ــڭ ئهيىبىـ ــامهتته ئۇنىـ ــهۋەبىدىن قىيـ  سـ

 “ . ياپىدۇ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6707 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 مۇســۇلماننىڭ كــۆڭلىنى خــۇش قىلىــشنىڭ پهزىلىتــى . 6 توغرىسىدا

ــ ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : گهن پهيغهمـــــۋېتىش، ــادا قىلىــ ــى  ئــ ــشىنىڭ قهرزىنــ ــۆئمىن كىــ  مــ هـــاجىتىنى  راۋا  قىلىـــش بىـــلهن ئـــۇنى خـــۇش قىلىـــش

 “ . ئهۋزەل ئهمهللهرنىڭ قاتارىدىندۇر نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 5897 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭ

 كىسهل يوقالشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 7ــداق ــساالم مۇنـ ــبهر ئهلهيهسـ ــگهن پهيغهمـ ــر ” : دىـ  بىـ

ــنهت ــسا جهنـ ــشىنى يوقلىـ ــۇلمان قېرىندىـ ــشى مۇسـ  كىـ پارچىلىرىــدىن بىرىــدە ماڭغــان بولــدى، ئهگهر ئۇنىــڭـىۋالىدۇ،  قېــشىدا ئولتۇرســا رەهــمهت ئــۇ ئــادەمنى قورشـ

 ســـهههردە بولـــسا ) كىـــسهل يوقلىغـــان ۋاقتـــى ( ئهگهردەــۈن 70 ــڭ ئۈچـ ــۈچه ئۇنىـ ــشته كهچ  كىرگـ ــڭ پهرىـ  مىـ

 كهچـــته يوقلىغـــان بولـــسا رەهـــمهت ئۇقۇيـــدۇ، ئهگهردەــڭ ــاتقۇچه 70 مى ــاڭ ئ ــادەم ئۈچــۈن ت ــۇ ئ ــشته ئ  پهرى

ــامىئتىكى ( “ . رەهـــمهت ئۇقۇيـــدۇ ­ 682 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 68 ­ 

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ

 الله يولىدا دوستلىشىشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 8ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــدە ــوق كۈن ــايه ي ــداق س ـىنىڭ هىچقان ــڭ ئهرشـ ــله نى  الـته تۇرلــۇك ئــادەم بــار  . سايىــسىدا ســايىدايدىغان يهتـــلهن ــش بى ــادەت قىلى ــا ئىب ــله غ ــام، ال ــل  ئىم ــۇالر ئادى  ئ چـــوڭ بولغـــان يـــاش، قهلبـــى مهســـجىدكه باغالنغـــان كىـــشى، الـــله يولىـــدا دوستلىـــشىپ الـــله يولىـــداــوق ــم ي ــېچ  كى ــى ه ــله ن ــادەم، ال ــى ئ ــان ئىكك  ئايرىلغ

 يـــاش  تۆككـــۈچى، چىرايلىـــق  ۋە يهردە  يـــاد  ئېتىـــپــله ــدا مهن ال ــشقا چاقىرغان ــان ئى ــال يام ــسهپدار ئاي  مهنــراق ــشتىن يىــ ــان ئىــ ــورقىمهن، دەپ يامــ ــن قــ  دىــــۇ ــول قولىم ــهدىقىنى  س ــان س ــدا  قىلغ ــوڭ  قولى ــۇچى، ئ  بولغــۇچى ــهدىقه قىلغـ ــى سـ ــالهتته مهخپـ ــۈدەك هـ  “ . بىلمىگـ

 .) ق ههدىسكه قاراڭ نۇمۇرلۇ ­ 3603 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (ــسته ــر ههدىــ ــساالم يهنه بىــ ـبهر ئهلهيهســ  پهيغهمـــ

ــگهن ــداق دىـ ــدۇ ” : مۇنـ ــداق دەيـ ــاال مۇنـ ــله تائـ  : الـ مېنىـــڭ مـــۇههببىتىم  مهن  ئۈچـــۈن دوستالشـــقۇچىالرغا

ــۆز ــۈن ئ ــدۇ، مهن ئۈچ ــشقۇچىالرغا ­ بولى ــاالقه  قىلى ــارا ئ  ئــۈن  ۋەز ــدۇ، مهن ئۈچـ ــشقۇچىالرغا ­ بولىـ ـىههت قىلىـ  نهســبىرىنــــى ­ هۋەبىمدىن بىــــر بولىــــدۇ، مىنىــــڭ ســــ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 69 ­ 

ــۇل ــۈن پـ ــدۇ، مهن  ئۈچـ ــۈچىلهرگه بولىـ ــال ­ يۆلىگـ  مـــۈن ــدۇ،  مهن ئۈچـــ ــا بولىـــ ــهرپ  قىلغۇچىالرغـــ  ســـــقۇچىالر پهيغهمــــــبهرلهر، ســــــىددىقلهر ۋە  دوستالشــــ

 “ . بولىدۇ ) ئورۇندا ( شههىدلهر بار مۇنبهردە ) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 4321 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 همتهر تۇتۇشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا ئۆزىنى ك . 9 ” : پهيغهمــــبهر ئهلهيهســــساالم مۇنــــداق دىــــگهن

ــۇ ــله ئ ــسا ال ـتهر تۇت ــۆزىنى كهمـ ــۈن ئ ــله ئۈچ ــى ال  كىمكــدۇ ــۇقىرى قىلىـ ــسنى يـ ــشىنىڭ مهرتىۋىـ ــههىه ( “ . كىـ  سـ

 .) نۇمۇرلۇق  ههدىسـكه قاراڭ ­ 6162 ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى

ــاچچىقىنى يۇ . 10 ــۇش ۋە ئــ ــۇاليىم بولــ ــنىڭ مــ  تۇشــ پهزىلىتى توغرىسىدا

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــسا، ــۇرۇپ  يۇت ــادىر ت ــشقا ق ــاچچىقىنى  چىقىرى ــى ئ  كىمكــا ــنلهردىن نىكاهىغــ ــان  ههۋرۇل ئهيــ ــۆزى  تاللىغــ  ئــ ئېلىــــشى ئۈچــــۈن، الــــله تائــــاال ئــــۇنى ههمــــمه

ــدۇ ــۇرۇن چاقىرىـ ــشىلهردىن بـ ــس، ( “ . كىـ ــهن ههدىـ  ههسـ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6522 سههىهۇل جامىئتىكى

 مىهماننى هۆرمهتلهشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 11ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــسه ــۈنىگه ئىشهن ــامهت ك ــا  ۋە  قىي ــله  تائاالغ ــى ال كىمك

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 70 ­ 

ــسۇن ــشى كۈت ــسۇن، ياخ ــى هۆرمهتلى ــاننى . مىهمىننىن  مىهمــېچه ــر ك ــۈش بى ــاپه ­ كۈت ــدۇ،مىهمانغا زىي ــدۈز بولى  ت كۈن

ــسى ــدۇ، ئۇنىڭـــدىن كېيىنكىـ ــۈچ كـــۈن بولىـ ــرىش ئـ  بېـــدۇ ــهدىقه بولى ــۇچه . س ــدىن  قوغلىغ ــسى  ئۆي ــۆي  ئىگى  ئ

 “ . تۇرۇۋېلىش هاالل بولمايدۇ نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 6502 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭ

ــنىڭ . 12 ــۇاليىم بۇلۇشـــ ــشتا مـــ ــداق ئىـــ  ههرقانـــ ئهۋزەللىكى توغرىسىدا

 الـــله ” : ساالم مۇنـــداق دىـــگهن پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـ تائـــاال بىـــرەر  ئۆينىـــڭ  ئههلىـــگه ياخـــشىلىق ئىـــرادە

 ســـههىه ( “ . قىلـــسا، ئۇالرغـــا مىهرىبـــانلىقنى كىرگۈزىـــدۇ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 303 ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى

ــۋەت . 13 ــانلىقى ­ غهيــ ــشنىڭ يامــ ــىكايهت قىلىــ  شــ توغرىسىدا

ــداق ــساالم مۇنــــــ ــبهر ئهلهيهســــــ  پهيغهمــــــــ ــشىنىڭ ” : گهن دىـــ ــۇلمان قېرىندىـــ ــى مۇســـ  كىمكـــ

ــۇ ــله  تائاالنىـــڭ  ئـ ــراق  بولـــسا، الـ  غهيۋىتىـــدىن  يىـ “ . كىشىنى  دەۋزەختىن  ئازات قىلىشى ههق بولدى

 نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 6240 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى ( .) قاراڭ

ساالملىشىشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 14

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 71 ­ 

ــداق د ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ ــگهن پهيغهمـــ  ” : ىــــر ــشىپ بى ــۇلمان  ئۇچرى ــى مۇس ــولىنى ­ ئىكك ــڭ ق  بىرىنى

ــشىنى ــى كى ــۇ ئىكك ــاال ئ ــله تائ ــسا، ال ــۇپ ساالمالش  تۇتۇش ماختايــــدۇ ههمــــدە ئــــۇ ئىككىلىــــسى ئايرىلغانــــدا

ــدۇ ــاهى قالماي ــداق گۇن ــههىهۇل ( “ . هىچقان ــس، س ــههىه ههدى  س .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 2741 جامىئتىكى

ــساالم ـبهر ئهلهيهســ ــگهن پهيغهمـــ ــداق دىــ  ” : مۇنــ ­ ئىككــى مۇســۇلمان  ئۇچرىــشىپ   الــله ئۈچــۈنال بىــر بىرىنىــــڭ قــــولىنى تۇتــــۇپ ســــاالم قىلىــــشىدىكهن،ــاي ــۈرۈم قىلىنمـ ــاهلىرى كهچـ ــا گۇنـ ــان ۋاقىتتـ  ئايرىلغـ

ــدۇ ـامىئتىكى ( “ . قالمايــ ــههىهۇل جـــ ــس، ســ ــهن ههدىــ  ­ 5778 ههســ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ

 ياخشى سۆز قىلىش . 15ـبهر ئهله ــگهن پهيغهمـــ ــداق دىــ ــساالم مۇنــ  ” : يهســ “ . ياخشى سۆز سهدىقىدۇر

 نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 4528 ســـههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى ( .) قاراڭ

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــسىمۇ ــلهن بولـ ــا بىـ ــال خورمـ ــرىم تـ ـتىن يېـ  دەۋزەخــــساڭالر ــۇنى  تاپالمىــــ ــاقلىنىڭالر،  ئهگهردە  ئــــ  ســــ

 “ . سىمۇ ساقلىنىڭالر چىرايلىق سۆز  بىلهن بول.) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 115 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 72 ­ 

ــېلىم . 16 ــنىڭ ­ ئــ ــاق بولۇشــ ــېتىمدا كهڭ قورســ  ســ پهزىلىتى توغرىسىدا

 بىـــر ( ” : پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم مۇنـــداق دىـــگهن ســــاتقاندا، ئالغانــــدا،   قهرز ئالغانــــدا، قهرز ) نهرســــه

ــدا كهڭ ــادا  قىلغان ــله ئ ــشىگه  ال ــان كى ــاقلىق قىلغ  قورس ­ 3495 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جـــامىئتىكى ( “ . رەهـــمهت قىلـــسۇن

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ

ــگهن ــداق دىـ ــساالم مۇنـ ـبهر ئهلهيهسـ ــر ” : پهيغهمــ  بىـــڭ ــى ۋە ئۆزىنىـــ ــشىلهرگه قهرز بېرەتتـــ ــادەم كىـــ  ئـــــسه ــشىلهر كهلـ ــان كىـ ــپ  قالغـ ــا قىينىلىـ  « خىزمهتكارىغـ

 رىـــۋەت، الـــله تائـــاال بۇنىـــڭ ئـــۇالردىن قهرزنـــى كۆتۈــسه ئهجهپ ــۇ كۆتۈرىۋەتــــ ــهۋەبىدىن بىزدىنمــــ  ســــ

 غـــا ئۇچرىغانـــدا دەيتتـــى، ئـــۇ كىـــشى الـــله » ئهمهس الـــله ) هاياتىـــدىن ئايرىلىـــپ ئـــۇ دۇنياغـــا بارغانـــدا (

 “ . تائاال ئۇ كىشىنىڭ  گۇناهلىرىنى كهچۈرۈم قىلغان نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 4454 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى ( .) اڭ قار

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــشالرنى ــداق ئىـ ــۇاليىم،  ههر قانـ ــېقىن، مـ  كىـــشىلهرگه يـ ئاســـان قىلىـــپ بهرگـــۇچى كىـــشىگه دەۋزەخ هـــارام

 “ . قىلىندىنۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 3135 ســـههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 73 ­ 

 .) قاراڭ

 تىلنى ساقالش . 17ــ ــبهر  ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق دىــ  ” : گهن پهيغهمــ

 كىــشىلهر  ئۆزلىرىنىــڭ  تىللىــرى ســهۋەبىدىن دەۋزەخــقه ســههىه ههدىــس، ( “ . ئۆزلىرنىــڭ يــۈزلىرى بىــلهن يىقىلىــدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 5136 سههىهۇل جامىئتىكى

 مۇسۇلماننىڭ مۇسۇلمان ئۈستىدىكى ههققى . 18ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

 هيـــــۋەت قىلىـــــشماڭالر، ههســـــهت قىلىـــــشماڭالر، غ ­ مىكىـــر پىالنالشـــماڭالر،  بىـــر ­ ئاچچىقالشـــماڭالر، هىـــيله

ــشماڭالر، ــودا قىلىـ ــتىگه سـ ــسى ئۈسـ ــڭ سودىـ  بىرىڭالرنىـــۇڭالر، ــدىن بولـ ــان بهندىلىرىـ ــر  تۇغقـ ــڭ بىـ ــله نىـ  الـــۇالر ــۇپ  بـ ــشى بولـ ــۇلماننىڭ قېرىندىـ ــۇلمان مۇسـ  مۇسـ

ــر ــر ­ بىـ ــشمايدۇ، بىـ ــخىرە قىلىـ ــى مهسـ ــى ­ بىرىنـ  بىرىنـــارەت ــدۇ هاقـ ــۇيهردە بولىـ ــق بـ ــشمايدۇ، تهقۋالىـ  . “ قىلىـ

 پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم شـــۇنداق دەپ ئۆزىنىـــڭــدى ــشارەت قىلـ ــۈرىكىگه ئىـ ــۇلمان . يـ ــساننىڭ مۇسـ  ئىنـ

 قېرىدىـــشىنى هاقـــارەت قىلغـــانلىقى ئـــۇ  كىـــشىنىڭ . ئهســـــكى  ئىنـــــسان ئىكهنلىكىـــــگه  يىتهرلىكتـــــۇر

 ­ ئــابرويى   بىــر ­ مۇســۇلمانالرنىڭ قېنــى،  مېلــى،  يــۈزـامىئتىكى ( . ىــرىگه  هارامــدۇر ب  ­ 7242 ســههىه ههدىــس، ســههىهۇل جـ

.) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 74 ­ 

ــداق ــساالم مۇنــــــــــ  پهيغهمبهرئهلهيهســــــــــــگهن ــق، ” : دىــ ــشى كۇفرىلىــ ــۇلماننىڭ سوقۇشىــ  مۇســ

ــۇلمان ــۇلماننىڭ مۇســ ـىقلىقتۇر، مۇســ ــشى پاســـ  تىللىشىــــشى ــارتۇق تاشلىۋېتىـ ــدىن ئـ ــۈچ كۈنـ ــشىنى ئـ  قېرىندىـ

 “ . هاالل بولمايدۇ نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 4359 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 ” : پهيغهمبهرئهلهيهســــساالم مۇنــــداق دىــــگهن .) قــــاراڭــسه، ــل تاشلىۋەت ــر يى ــشىنى  بى ــۇلمان قېرىندى ــى مۇس  كىمك

 “ . ئۇنىڭ قېنىنى تۆككهنگه ئوخشاشدۇر نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 6581 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭ

ــا { ــۇنى ! رىمىز پهرۋەردىگـ ــهن بـ ــمان ( سـ ــن ­ ئاسـ  ) زىمىـــى ــهن،  بىزنـ ــهن پاكتۇرسـ ــدىڭ، سـ ــا  ياراتمىـ  بىكارغـ

ــاقلىغىن ــدىن  ســـ ــارىمىز . دوزاخ  ئازابىـــ  ! پهرۋەردىگـــــۇنى ــسهن، ئـ ــقه  كىرگۈزدىكهنـ ــى دەۋزەخـ ــهن  كىمنـ  سـ

ــسهن ــان بولىـ ــار قىلغـ ــۋەتته  خـ ــارىمىز . ئهلـ  ! پهرۋەردىگـــڭ ــر  چاقىرغۇچىنىــ ــقهتهن  بىــ ــز  ههقىــ ــى ( بىــ  يهنــ

 رەببىڭالرغــــا  ئىمــــان ) هممهد ئهلهيهســــساالمنىڭ مــــۇهــان ــدۇق، ئىمــ ــاقىرغىنىنى ئاڭلىــ ـتىڭالر، دەپ   چــ  ئېيـــ

ــۇق ــارىمىز . ئېيتتــــ ــاهلىرىمىزنى ! پهرۋەردىگــــ  گۇنــــــارغىن، ــا چىق ــانلىقلىرىمىزنى يوقق ــن، يام ــرەت قىلغى  مهغپىــن ــزى روه قىلغىـ ــدا قهبـ ــشىالرنىڭ قاتارىـ ــى ياخـ . بىزنـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 75 ­ 

ــارىمىز ــزگه پهيغهمب ! پهرۋەردىگـ ــارقىلىق بىـ ــڭ ئـ  هرلىرىـــىنى ــان نهرسـ ــا ( ۋەدە قىلغـ ــائهت  قىلغانالرغـ يهنـــى  ئىتـ

 بهرگىــن، قىيــامهت كــۈنى ) خــاس  بولغــان جهننهتنــى بىزنــى رەســۋا قىلمىغىـــن، ســهن ههقىــقهتهن ۋەدەڭـــگه } . خىالپلىـــــــــــــــــق قىلمايـــــــــــــــــسهن

 ئايهتلهر ­ 191،192،193،194 ئال ئىمران سۈرىسى ­

ــارىمىز { ــۇم ! پهرۋەردىگـ ــۆزىمىز زۇلـ ــۆزىمىزگه ئـ ــز ئـ  بىـ قىلـــدۇق، ئهگهردە ســـهن بىـــزگه مهغپىـــرەت قىلمىـــساڭ،

ــولىمىز ــان تــارتقۇچىالردىن ب ــۇم زىي ــز چوق ـراف ­ } بى  ئهئـ ئايهتنىڭ بىرقىسمى ­ 23 سۈرىسى

 نامـــــازنى مۇهـــــاپىزەت قىلىـــــش ۋەــاز ــلهن نام ــى جامــائهت بى ــنىڭ ۋاجىبلىق  ئوقۇش

توغرىسىدا

 ناماز ئوقۇمىغۇچىنىڭ هۆكمى . 1ــدۇ ــداق دەيـــ ــاال مۇنـــ ــله تائـــ ــاز { : الـــ  نامـــ

ــاڭالر ــاپىرالردىن بولمـــ ــسى ­ } ئۇقۇڭالر،كـــ  ­ 31 رۇم سۈرىـــ ئايهتنىڭ بىر قىسمى

” : پهيغهمبهرئهلهيهســـــساالم مۇنـــــداق دىـــــگهن

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 76 ­ 

 “ . مۇسۇلمان بىلهن كاپىرنىڭ پهرقى نامازدۇر نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 2848 ىهۇل جــــامىئتىكى ســـههىه ههدىــــس، ســــهه (

 .) قاراڭ

 بىـــز ” : پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم مۇنـــداق دىـــگهنــازدۇر، ــام نامـ ــسىدىكى توختـ ــڭ ئارىـ ــلهن ئۇالرنىـ  بىـ

 ســههىه ههدىــس، ( “ . كىمكــى نامــازنى تهرك ئهتــسه كــاپىر .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 4143 سههىهۇل جامىئتىكى

 ۇناپىقالرنىــــڭ نامــــازگه هورۇنلــــۇق قىلىــــش م . 2 سۈپىتىدۇر

ــدۇ ــداق دەيـ ــاال مۇنـ ــله تائـ ــۇالر « : الـ ــاپىقالر ( ئـ  ) مۇنـ » . نامازغا هورۇنلۇق بىلهن تۇرىدۇ

 ئايهتنىڭ بىر قىسمى ­ 54 سۈرە تهۋبه ­

ــدۇ ــداق دەيـ ــاال يهنه مۇنـ ــله تائـ ــسىزكى، « : الـ  شۈبهىـــاال ــله تائ ـىدۇ، ال ــدىماقچى بولۇشـ ــى ئال ــله ن ــاپىقالر ال  مۇن

ــدامچىلىقىغا ي ــڭ ئال ــۇالر ئۇالرنى ــدۇ، ئ ــازا بىرى ــشا ج  ارى نامازغـــا تۇرغانـــدا خۇشياقماســـلىق بىـــلهن تۇرىـــدۇ

 ، نامـــازنى كىــــشىلهرگه ) ســـاۋاپ ئۈمىـــد قىلمايـــدۇ (ــدۇ، ـىتىش ئۈچـــۈن ئۇقۇيـ  يهنـــى رىياكـــارلىق ( كۆرســ

ــدۇ ــدۇ ) قىلى ــاد ئېتى ــا ي ــى پهقهت ئازغىن ــله ن  ­ » . ال ئايهت ­ 142 نىسائ سۈرىسى

 لىــــشنىڭ يامــــانلىقى ئهســــىر نــــامىزىنى قــــازا قى . 3توغرىسىدا

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 77 ­ 

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــڭ ــشى ئۆزىنىـ ــۋەتكهن كىـ ــامىزىنى ئۆتكۈزىـ ـىر نـ  ئهســ

ــاال ــال ­ بـ ــدىن ۋە مـ ــپ ­ ۋاقىلىرىـ ــدىن  ئايرىلىـ  مۈلكىـ “ . قالغان بولدى

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 549 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــك ” ــامىزىنى تهرى ــىر ن ــى ئهس ــسه كىمك ــڭ , ئهت  ئۇنى “ . ئهمهللىرى  بىكار بولۇپ كهتتى

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6146 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 : ئىزاهات بـــۇ يهردە ئهســـىر  نامىزىنىـــڭ  خـــاس  قىلىنىـــشىدىكى

 ئهمهللىرىنــى يازىــدىغان ­ ســهۋەپ،  ئىنــساننىڭ نــامه كۈنــــدۈز ­ پهرىــــشتىلهر ئالمىــــشىش ئۈچــــۈن كــــېچه

ــر يهرگه جهم پهرىـــشتىلىر ــدا بىـ ــامىزى ۋاقتىـ  ى ئهســـىر نـ . بولىدۇ

ــدۇب ــى جۇنـ ــهمۇرە  ئىبنـ ــدىن رازى ( سـ ــله ئۇنىڭـ  الـ : دىـــــــن رىـــــــۋايهت قىلىنىـــــــدۇ ) بولـــــــسۇن

ــاهابىلىرىدىن ــساالم ســـ ــۈش ” پهيغهمبهرئهلهيهســـ  چـــ دەپ ســـــــورايتتى، پهيغهمـــــــبهر “ كۆردۈڭالرمـــــــۇ

 بىــر  كــۈنى  كېچىــدە  مىنىــڭ ” : ئهلهيهســساالم ئېيتتــىــى ــشىمغا ئىكك ــا قې ــۇالر ماڭ ــدى، ئ ــاقىرغۇچى  كهل  « چ

ــۈرۈڭ ــلهن ي ــز بى ــرگه » بى ــلهن بى ــۇالر بى ــدى،  مهن ئ دى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 78 ­ 

ــدۇق، ــا  كهل ــشىنىڭ  يېنىغ ــان  كى ــر ياتق ــز بى ــدىم، بى  ماڭــلهن ــاش بى ــر  ت ــوڭ  بى ــى چ ــشىغا  بىرس ــشىنىڭ بې ــۇ كى  ئــا ــپ يىراقق ــشىنى يانجى ــڭ بې ــاش ئۇنى ــۇ  ت ــۇراتتى، ئ  ئ

 ىـــپ كىتهتتـــى، تـــاش بىـــلهن ئۇرغـــۇچى تاشـــنى  ئهكىلــپ ــالىتىگه كېلى ــلى ه ــشى ئهس ــشىنىڭ بې ــۇ كى ــۇچه ئ  بولغــى ــش داۋام قىالتتـ ــشاش ئىـ ــۇنىڭغا ئوخـ ــوالتتى، مۇشـ  . بـ

 دىـــدىم، ئـــۇ » نىـــمه ئىـــش بـــۇ ! ســـۇبها نـــالاله « مهنــسى ــاش « ئىككى ــى، ت ــز دەپ بىرەيل ــى بى ــڭ خهۋىرىن  بۇنى

ــاد ــاننى ي ــسا قۇرئ ــۈچى بول ــپ كهتك ــشى ئىزىلى ــلهن بې  بىــى ۋە فهرز ــۇنى رەت قىالتتـ ــپ  ئـ ــدا ئېلىـ ــاز ۋاقتىـ  نامـ

ــۇخاليتتى ــدى » ئ ـرى ( “ . دى ـۈش تهبىرلىـ ـارى چـ ــسنى بۇخـ ـۇ ههدى  بـ

 ) ههدىس ­ 5804 بابىدا رىۋايهت قىلغان،ــى . 4 ــنىڭ ۋاجىبلىقـ ــاز ئۇقۇشـ ــلهن نامـ ــائهت بىـ  جامـ

 توغرىسىداــدۇ ــداق دەي ــاال مۇن ــله تائ ــلهن { : ال ــۇچىالر بى ــۇ قىلغ  رۇك

 ىسمى ئايهتنىڭ بىر ق ­ 43 بهقهرا سۈرىسى ­ } رۇكۇ قىلىڭالر

 پهيغهمبهرئهلهيهســــــــــــساالم  مۇنــــــــــــداقــگهن ــڭ ” : دىـ ــله نىـ ــا الـ ــان ۋاقىتتـ ــى ئاڭلىغـ  ئهزاننـ

 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل ( “ . چاقىرغۇچىـــسىغا ئهگهشـــكىن .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 609 جامىئتىكى

ــۇ هــۈرەيرە ــسۇن ( ئهب ــدىن رازى بول ــله ئۇنىڭ ــن ) ال دى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 79 ­ 

ــدۇ ــۋايهت قىلىنىـ ــساالمنىڭ ” : رىـ ـبهر ئهلهيهسـ  پهيغهمــ ئــى الــله نىــڭ « ېــشىغا بىــر ئهمــا ئــادەم كېلىــپ ق

ــدىغان ــتىلهپ ئاپىرىـ ــجىدگه يىـ ــى مهسـ ــۇلى، مېنـ  رەسـ دەپ پهيغهمبهرئهلهيهســــساالمدىن » ئــــادەم يــــوق

ــبهر ــورىدى، پهيغهم ــسهت س ــقا رۇخ ــاز ئۇقۇش ــدە نام  ئۆيــقا ــاز ئۇقۇشـ ــدە  نامـ ــشىگه ئۆيـ ــۇ كىـ ــساالم ئـ  ئهلهيهسـ

ــدى ــسهت قىل ــبهر . رۇخ ــدى، پهيغهم ــۇ ئــادەم قايتىۋى  ئ نامازغــــا چاقىرىلغــــان ئهزاننــــى « ئهلهيهســــساالمــسهن؟ ــادەم  ههئه، » ئاڭالمــ ــۇ ئــ ــورىدى، ئــ  دەپ ســ

ــاۋاب بهردى ــساالم، . دەپ جـــ ــبهر ئهلهيهســـ  پهيغهمـــ . دىدى » ئۇنداقتا نامازغا كهل « ) 1357 ههدىس نۇمۇرى . بۇ ههدىسنى مۇسلىم رىۋايهت قىلغان (

 تاهارەت ۋە نامازنىڭ ساۋابلىرى

 نىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا تاهارەت ئېلىش . 1ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

 كىمكــى تاهــارەتنى الــله بۇيرۇغانــدەك تولــۇق ئالــسا، بهش ۋاقىــت نامــاز نامــازالر ئوتتۇرســىدىكى گۇناهالرغــا

 “ . كهففارەتتۇر.) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 5947 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 80 ­ 

 زىلىتى توغرىسىدا مىسۋاك ئىشلىتىشنىڭ په . 2ــگهن ــداق دىــ ــساالم  مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

 ئــۈممىتىمگه  مۇشــهققهت  بولــۇپ قېلىــشتىن قورقمىــسام،ــان ــشنى  فهرز  قىلغـ ــسۋاك سېلىـ ــدا مىـ ــارەت ئالغانـ  تاهـ

 “ . بوالتتىم .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 5319 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــداق د ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ ــگهن پهيغهمـــ  ” : ىــ مىـــسۋاك ئېغىزنـــى پاكلىغۇچىـــدۇر ۋە پهرۋەردىگـــارنى

ــدۇر ــههىهۇل ( “ . رازى قىلغۇچىــــ ــس، ســــ ــههىه ههدىــــ  ســــ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 3695 جامىئتىكى

 تاهــــارەتتىن كېــــيىن نهفــــله نامــــاز ئۇقۇشــــنىڭ . 3 پهزىلىتى توغرىسىدا

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ ئېلىــپ ئىككــى رەكــئهت كىمكــى تاهــارەتنى ياخــشى

ــرى ــشىنىڭ  ئىلگى ــۇ كى ــاال  ئ ــله  تائ ــا  ال ــاز  ئۇقۇس  نام “ . قىلغان گۇناهلىرىنى كهچۈرۈم قىلىدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6165 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 نامازغا مېڭىشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا . 4ــداق ــساالم  مۇنــــــ ــبهر ئهلهيهســــــ  پهيغهمــــــ

ــگهن ــى  ت ” : دىـ ــپ كىمكـ ــۇكهممهل ئېلىـ ــارەتنى  مـ  اهـــۈرگهن ــشىنىڭ كۆت ــۇ كى ــاال  ئ ــله تائ ــسا ال ــا  چىق  نامازغئـــوڭ  قهدىمىـــگه ياخـــشىلىق يازىـــدۇ، قويغـــان ســـول

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 81 ­ 

ــدۇ ــۈرۈم قىلىـ ــاهلىرىنى كهچـ ــڭ گۇنـ ــا . قهدىمىنىـ  يىراقتـ بولــۇڭالر، يېقىنـــدا بولـــۇڭالر، ئهگهر مهســـجىدكه كېلىـــپــر ــشى  مهغپى ــۇ  كى ــا  ئ ــاز  ئۇقۇس ــلهن نام ــائهت بى  ەت جام

 قىلىنـــدى، ئهگهر  مهســـجىدكه كهلگهنـــدە نامازنىـــڭــشى ــۇ  كىـ ــۇپ، ئـ ــان بولـ ــۇپ  بولغـ ــرى  ئوقۇلـ  بهزىلىـــاز ــاكى  نام ــسا  ي ــان بول ــاخىرىنى تولۇقلىغ ــڭ  ئ  نامازنىــالغۇز ــۆزى  يـ ــۇپ  ئـ ــان  بولـ ــۇپ بولغـ ــۇق  ئۇقۇلـ  تولـــشاش ــا ئوخـ ــسىمۇ يۇقارقىغـ ــان بولـ ــازنى تولۇقلىغـ  نامـ

 “ . ئهجىرگه ئېرىشىدۇ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 440 س، سههىهۇل جامىئتىكى سههىه ههدى (

ــهپته ئولتۇرۇشـــــنىڭ پهزىلىتـــــى . 5  بىرىنچـــــى ســـ توغرىسىدا

ــگهن ــداق دىــ ــساالم  مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــهپتىكى ــى سـ ــشىلهر  ئهزان  ۋە  بىرىنچـ ــڭ ( كىـ  ئهجىرنىـ

ــاتتىلىقىنى ــشىش ) كــ ــسا، چهك  تاشلىــ ــگهن بولــ  بىلــــۇمكىن ــشىش م ــا ئېرى ــارقىلىق بۇالرغ ــۋەتته ئ ــسىمۇ ئهل  بول

ــشاتتى ــههىه ههدىــــــس، ســــــههىهۇل ( “ . چهك تاشلىــــ  ســــ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 5339 جامىئتىكى

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــهپكه ــى سـ ــشتىلهر بىرىنچـ ــله ۋە پهرىـ ــسىزكى، الـ  شۈبهىـ

ــدۇ ــمهت ئۇقۇيـــ ــههىهۇل ( “ . رەهـــ ــس، ســـ ــههىه ههدىـــ  ســـ.) كه قاراڭ نۇمۇرلۇق ههدىس ­ 1839 جامىئتىكى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 82 ­ 

 سهپنى تۈزلهشنىڭ ساۋابى توغرىسىدا . 6ــگهن ــداق دىـ ــساالم مۇنـ  الـــله ” : پهيغهمبهرئهلهيهسـ

ــاال ــله تائ ــاكى ال ــۈزلهڭلهر ي ــهپنى ت ــدىلىرى س ــڭ بهن  نىــسىدا ــۈزۈڭالر ئوتتۇرىــ ــرىڭالردا ( ســــىلهرنىڭ يــ  ) قهلبلىــ

 “ . ئىناقسىزلىق پهيدا قىلىپ قويىدۇ .) ۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ن ­ 3972 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــى . 7 ــشنىڭ پهزىلىتــ ــجىدكه مېڭىــ ــاراڭغۇدا مهســ  قــ توغرىسىدا

ــگهن ــدق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــامهت ــا قىيــ ــجىدكه ماڭغۇچىالرغــ ــا مهســ  قاراڭغۇلۇقتــــارەك ــۇش مۇبـ ــلهن خـ ــۇر بىـ ــۇق نـ ــدىكى تولـ  كۈنىـ

 “ . بولسۇن نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 2823 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭ

 نامازنى كۈتۈشنىڭ پهزىلىتى . 8 ” : پهيغهمبهرئهلهيهســـــساالم مۇنـــــداق دىـــــگهن

ــۈرۈم ــاهلىرىڭالرنى كهچـ ــاال  گۇنـ ــله  تائـ ــىلهرنى الـ  ســـدىغان ــۇقىرى كۆتۇرىـ ــۋەڭالرنى يـ ــدىغان ۋە  مهرتىـ  قىلىـــشقا  باشــالپ قويمــايمۇ؟ تاهــارەتنى تولــۇق ئــېلىش،  ئىــيى ــازدىن كېـ ــېلىش، نامـ ــۆپ قهدەم ئـ ــجىدگه كـ  ن مهسـ

ــدا ئــات ــله يولى ــشالر ال ــۇ ئى ــا  ئاش ــۈش، مان  نامــازنى كۈت“ . باغلىغانلىقتۇر، ئات باغلىغانلىقتۇر

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 83 ­ 

 نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 2618 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى ( .) قاراڭ

ــئهت . 9 ــۆت رەكـ ــدىكى تـ ــدى كهينىـ ــشىننىڭ ئالـ  پىـ سۈننهتگه ئههمىيهت بېرىشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا

 ” : م مۇنـــــداق دىـــــگهن پهيغهمبهرئهلهيهســـــساال كىمكـــى پىـــشىننىڭ ئالدىـــدىكى ۋە كهينىـــدىكى تـــۆتــشىگه ــۇ كىـ ــسا ئـ ــاپىزەت قىلـ ــازنى مۇهـ ــئهت نامـ  رەكـ

 “ . دەۋزەخ  هارام قىلىندى .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6195 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــئهت . 10 ــۆت رەكـ ــدىكى تـ ــڭ ئالدىـ ــىر نامىزىنىـ  ئهسـ رىسىدا نهفله نامازنىڭ پهزىلىتى توغ

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــاز ــئهت نامـ ــۆت رەكـ ــرى تـ ــدىن ئىلگىـ ـىر نامىزىـ  ئهســ

 “ . ئۇقۇغان ئادەمگه الله رەهمهت قىلسۇنـامىئتىكى (  نۇمۇرلـــۇق ههدىـــسكه ­ 3493 ههســـهن ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ

 .) قاراڭ

ــشنىڭ . 11 ــيهت بېرىـ ــۈننهتلىرىگه ئههمىـ ــڭ سـ نامازنىـ پهزىلىتى

ــ ـبهر ئهلهيهســ ــگهن پهيغهمـــ ــداق دىــ  ” : ساالم مۇنــ كىمكــى  ئــون  ئىككــى  رەكــئهت ســۈننهتتىن ســاۋاب

 الــله تائــاال ئــۇ ) تولــۇق ئــادا قىلــسا ( ئۈمىــد قىلىــپــدۇ ــا قىلى ــۆي بىن ــر ئ ــتىن بى ــشىگه جهننهت ــون .( كى ــۇ ئ ئ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 84 ­ 

ــسا ــۈننهت بولــ ــئهت ســ ــى رەكــ ــشىننىڭ ) ئىككــ  پىــــدىكى ــشىن كهينىـ ــئهت ۋە پىـ ــۆت رەكـ ــدىكى تـ  ئالدىـ

ــامدى ــاز  ش ــئهت، نام ــى رەك ــى ئىكك ــى  ئىكك  ن  كېيىنكــئهت، ــى رەكـ ــى ئىككـ ــدىن كېيىنكـ ــئهت، خۇپتهنـ  رەكـــئهت  “ . بامـــدات فهرىزىـــدىن ئىلگىرىكـــى ئىككـــى رەكـ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6183 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 كېچىدە ناماز ئوقۇشنىڭ پهزىلىتى . 12ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ـبهر ئهلهيه ــنى پهيغهمــ ــاز ئوقۇشـ ــدە نامـ ــساالم  كېچىـ  ســـاز ــۇرۇپ نامـ ــۆرە  تـ ــلىمايتتى ئـ ــسىمۇ تاشـ ــسهل بولـ  كىـــاز ــۇرۇپ نامــ ــدا ئولتــ ــپ قالغانــ ــتىن  هېرىــ  ئوقۇشــ

 “ . ئۇقۇيتتى نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 4849 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭ

ــداق ــساالم مۇنــــــــــ  پهيغهمبهرئهلهيهســــــــــــگهن ــدە ” : دىـ ــۇڭالر، كېچىـ ــاز ئۇقـ ــدە نامـ ــاز كېچىـ  نامـ

 ئۇقـــۇش ســـىلهردىن ئىلگىرىكـــى ياخـــشى كىـــشىلهرنىڭ الـــــله تائاالغــــا يېقىنالشـــــتۇرغۇچى، ئادىتىــــدۇر ۋە

 گۇنـــــــاهالردىن توســـــــقۇچى ۋە خاتالىقالرغـــــــاــارەتتۇر ــههىهۇل جــــامىئتىكى ( “ . كهففــ ــس، ســ ــههىه ههدىــ  ­ 4079 ســ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ

ـىنى . 13 ــڭ قازاســـ ــان نامازنىــ ــدە ئوقۇيالمىغــ كېچىــ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 85 ­ 

 ش توغرىسىدا قىلى ” : پهيغهمبهرئهلهيهســـــساالم مۇنـــــداق دىـــــگهن

 كىمكـــى ئۆزىنىـــڭ كۈنـــدە  قىلىـــدىغان ئهمىلـــى يـــاكىــۇنى ــاي، ب ــپ قىاللم ــۇخالپ قېلى ــسمىنى ئ ــڭ بهزى قى  ئۇنىــله ــسا ال ــان بول ــشىن ئوتتۇرســىدا ئۇقۇغ ــلهن پى ــدات بى  بامــر ــدەك ئهجى ــاز ئۇقۇغان ــدە  نام ــشىگه كېچى ــۇ كى ــاال ئ  تائ

 “ . يازىدۇ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6561 س، سههىهۇل جامىئتىكى سههىه ههدى (

 پهيغهمبهرئهلهيهسساالمغا دۇرۇد ئۇقۇشنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا

ــدۇ ــداق دەي ــدە مۇن ــان كهرىم ــاال قۇرئ ــله تائ ــله « : ال  ال يهنـــى ( ههقىـــقهتهن پهيغهمـــبهرگه رەهـــمهت يولاليـــدۇ

ــدۇ، ــمهت  قىلىــ ــساالمغا  رەهــ ـبهر ئهلهيهســ  پهيغهمـــــ ــهنىنى  ئۇل ــدۇ ش ــتۈن قىلى ــسىنى ئۈس ــدۇ، دەرىجى  ) ۇغ قىلى

ــرەت ـبهرگه مهغپىـ ــقهتهن پهيغهمــ ــشتىلهرمۇ ههقىـ  پهرىـــۆئمىنلهر ــى مـ ــدۇ، ئـ ــبهرگه ! تهلهپ قىلىـ  ســـىلهر پهيغهمـ

ــالر ــانلىق تىلهڭـ ـتىڭالر ۋە ئامـ ــله ( دۇرۇد ئېيــ ــۈنكى الـ  چـــى ــتۈڭالردىكى ههققـ ــۇلىنىڭ ســـىلهرنىڭ ئۈسـ ــڭ رەسـ نىـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 86 ­ 

ــدايهت ــۇمراهلىقتىن هىــ ــىلهرنى گــ ــدۇر، ئۇســ  كه، چوڭــ » . زۇلمهتــــــــتىن يورۇقلۇققــــــــا چىقارغۇچىــــــــدۇر

 ئايهت ­ 56 ئههزاپ سۇرسى ­ : پهيغهمبهر ئهلهيهسساالمغا ئۇقۇيدىغان دۇرۇد

 ئــــالال هــــۈممه ســــهللى ئهال مــــۇههممهدىن ۋە ئهال ” ۋە ئـــالى مـــۇههممهد، كهمـــا  ســـهللهيته ئهال ئىبـــراهىمه

 . ئهال ئالى ئىبراهىمه ئىننهكه ههمىدۇم مهجىد ئــالال هــۈممه بارىــك ئهال مــۇههممهدىن ۋە ئهال ئــالىــراهىمه ۋە ئهال ئــالى ــۇههممهد، كهمــا بــارەكته ئهال ئىب  م

 ســههىه ههدىــس، ( “ . ئىبــراهىمه ئىنــنهكه ههمىــدۇم مهجىــد .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 4416 سههىهۇل جامىئتىكى

ـبهر ئه  لهيهســـــساالمغا دۇرۇد ئۇقۇشـــــنىڭ پهيغهمــــ پهزىلىتى ئوقۇغۇچىنىــــڭ مهرتىۋىــــسى ئــــون ههســــسه . 1 . 2

 . يۇقىرى كۆتۈرىلىدۇ . ئون گۇناهى ئۆچۈرىلىدۇ . 3 . ئون ياخشىلىق يېزىلىدۇ . 4 . سادىقىنىڭ ساۋابى يېزىلىدۇ . 5 قىيــــامهت كۈنىــــدە مــــۇههممهد ئهلهيهســــساالم . 6

 . شاپائهت قىلىدۇــڭ . 7 ــله نىـ ـبه ” الـ ــساالمغا دۇرۇد پهيغهمــ ر ئهلهيهسـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 87 ­ 

 دىـــگهن بـــۇيرۇقىنى ئىجـــرا قىلغـــانالر “ ئۇقـــۇڭالر . دەرىجىسىگه يېتىدۇ

 . قهلىبنى راههتلهندۈرىدۇ . 8ــساالمغا . 9 ــبهر ئهلهيهسـ ــدە پهيغهمـ ــامهت كۈنىـ  قىيـ

 . يېقىنالشتۇرىدۇـبهر ئهلهيهســـساالمنى ياخـــشى كۆرگهنلىـــك  پهيغهمــ

 . نهمۇنىسى بولىدۇ ىــڭ ســـهۋەبىدىن قىسقىــسى، بىــر قېتىملىــق دۇرۇدن . كۆپلهپ ئهجىرگه ئېرىشكىلى بولىدۇ

ــدۇق، { ــۈل قىلــــ ــا تهۋەككــــ ــله غــــ  الــــ پهرۋەردىگـــــارىمىز، زالىـــــم قهۋىمنـــــى بىـــــزگهــگه ــانىيىتىگه ئىــ ــش ئىمكــ ــلىك قىلىــ  زىيانكهشــــم  قىلمىغىــــن، بىزنــــى رەهمىتىــــڭ بىــــلهن زالىــ

 } . قهۋىمدىن قۇتۇلدۇرغىن ئايهتلهر ­ 85،86 يۇنۇس سۈرىسى ­

 ۆگهنگۈچىلهرنىڭ پهزىلىتى ئالىم ۋە ئىلىم ئ توغرىسىدا

ــۇههممهد ــسى مــ ــڭ ئهلچىــ ــاال ۋە ئۇنىــ ــله تائــ الــ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 88 ­ 

ــشكه ــشكه  ۋە  ئۆگىتىــ ــم ئۆگىنىــ ــساالم ئىلىــ  ئهلهيهســ كىـــشىلهرنى  رىغبهتلهنـــدۈرگهن، بـــۇ  ههقـــته كهلـــگهن ئـــايهت  ۋە ههدىـــسلهرنىڭ ههممىـــسنى بـــۇ قىـــسقا رىــسالىدە بايــان قىلىــش مــۇمكىن ئهمهس، شــۇڭا بــۇ

ــۇ د ــپ يهردە بـ ــان قىلىـ ــى بايـ ــڭ بهزىلىرىنـ  ەلىللهرنىـ . ئۆتمهكچىمىز

 ئىلىـــم ” : پهيغهمـــبهر  ئهلهيســـساالم مۇنـــداق دەيـــدۇ “ . تهلهپ  قىلىش  ههر  بىر مۇسۇلمانغا فهرىزدۇر

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 3913 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــشىگه . 1 ــنهتكه كىرىـــ ــساننىڭ جهنـــ ــم ئىنـــ  ئىلىـــ . سهۋەبچى بولىدۇ

 ” : غهمبهرئهلهيهســـــساالم مۇنـــــداق دىـــــگهن پهيــله ــسا ال ــول ماڭغــان بول ــزدەپ ي ــم ئى ــاال كىمكــى ئىلى  تائ

ــپ ــان قىلىـ ــولىنى ئاسـ ــڭ يـ ــشىگه جهننهتنىـ ــۇ كىـ  ئـ “ . بېرىدۇ

 نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 9862 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى ( .) قاراڭ

 ئىلىــــم ئۆگهتكــــۈچى ۋە ئۆگهنگــــۈچىلهر ئۈچــــۈن . 2 . ت تىلهيدۇ پۈتۈن مهخلۇقات مهغفىرە

 ” : پهيغهمــــبهر ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق دىــــگهن شۈبهىــسىزكى،  ئىلىــم  تهلهپ قىلغــۇچى ئۈچــۈن ههمــمهنهرســه ئىــستىغپار ئۇقۇيــدۇ، ههتتــا دېڭىــز تىگىــدىكى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 89 ­ 

 “ . بېلىقمۇ ئىستىغپار ئۇقۇيدۇ نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 3914 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭ

 توغرىسىدا ئالىمنىڭ پهزىلىتى . 3ـبهر ئهلهيهســساالم مۇنــداق دىــگهن  ئــالىم ” : پهيغهمـ

 كىـــشىنىڭ ئىبـــادەت  بىـــلهن مهشـــغۇل بولىـــدىغان كىــــشىگه نىــــسبهتهن پهزىلىتــــى مىنىــــڭ  ســــىلهرگهــاال ۋە ــله تائــ ــشاش، الــ ــگه ئوخــ ــان پهزلىمــ  بولغــــدىكىلهر، ــى ۋە زىمىنــ ــمان ئههلــ ــشتىلهر، ئاســ  پهرىــ

 ۈلىمـــۇ، ههتتـــاكى ئۆزىنىـــڭ ئۇۋىـــسىدا تۇرۇۋاتقـــان چۈم دېڭىــز تىگىــدىكى بېلىقمــۇ  ياخــشىلىقلىرىنى كىــشىلهرگه

 “ . ئۆگهتكۈچى ئۈچۈن رەهمهت ئۇقۇيدۇ نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 4213 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 .) قاراڭ

 . ئالىمالر پهيغهمبهرلهرنىڭ مىراسخورىدۇر . 4ــگهن ــداق  دىــ ــساالم  مۇنــ ـبهر ئهلهيســ  ” : پهيغهمـــ

ــالىمالر  بولــــسا  پهيغهمبهرلهرنىــــڭ شۈبهىــــسىزكى،  ئــــخورلىرىدۇر ــار . مىراسـ ـبهرلهر  دىنـ ــسىزكى، پهيغهمــ  شۈبهىـ

ــال ــدۇرمىغان، پهقهت بىلىمــ ــراس قالــ ــگه مىــ  ۋە تهڭــــدىكهن ــم ئالىـ ــى بىلىـ ــدۇرغانالردۇر، كىمكـ ــراس قالـ  مىـ

 “ . تولۇق نهسىبه ئالغان بولدىنۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 9762 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى (

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 90 ­ 

 .) قاراڭ

ــپهئهتلهنگهن ئ . 5 ــشىلهر مهنــ ــى كىــ ــڭ ئىلمــ  الىمنىــ . مىقداردا سهدىقه جارىيه هىسابلىنىدۇ

 ئابدۇللــــه ئىبنــــى ئههــــمهد ئىبنــــى ههنبهلــــدىنــدۇ ــۋايهت قىلىنىـــ ــا . رىـــ ــاب ” مهن دادامغـــ  كىتـــ

 “ يــازىمهنمۇ يــاكى كېچىــدە تهههججــۇد ئۇقۇيمهنمــۇ؟ كىتــــاب يــــاز، چــــۈنكى ” دىــــگهن ئىــــدىم، دادام

ــقىال ــى باشـ ــڭ مهنپهئهتـ ــڭ ئىلىمنىـ ــدۇ، ئۇنىـ  رغا  ئۆتىـــداردا ــپهئهتلهنگهن مىقــ ــشىلهر مهنــ ــرى كىــ  ئهجــــدىمۇ ۋە ــسابلىنىپ هاياتىڭــــ ــپ  هىــــ  كۆپهيتىلىــــ ئۇنىڭـــدىن  كېيىنمـــۇ بېرىلىـــپ  تۇرىـــدۇ،  ئهممـــاــات ۋاقتىڭــــدىال  تهههججــــۇد بولــــسا  ســــهن هايــــيىن ــدىن كېـ ــدۇ،  ۋاپاتىڭـ ــپ كىلىـ ــپهئهت ئېلىـ  مهنـ

 . دىدى “ بۇنىڭ  ئهجرى توختايدۇ

 مهللهرنى مۇهاپىزەت قىلىش ياخشى ئه

 بىـــز يۇقىرىـــدا ســـاۋاپ تېپىـــشنىڭ يـــوللىرىنى بايـــانــپ ــداق قىلى ــاۋاپنى قان ــۇ س ــدى ش ــۈق، ئهم ــپ ئۆتت  قىلى قوغــداپ قــاالاليمىز، دىــگهن تىمىــدا ئــازراق توختــاپ

. ئۆتمهكچىمهن

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 91 ­ 

ــڭ ــدۇ، بۇنىـ ــادىن كېتىـ ــۇ دۇنيـ ــان بـ ــسان قاچـ  ئىنـــز ــزلهر بىلمهيمى ــاۋابىنى بى ــر ئه . ج ــان ههر بى ــز قىلغ  مىلىمى

ــۇپ ــشىلىقىمىز بول ــاخىرقى ياخ ــان  ئهڭ ئ ــادا قىلغ ــۇ دۇني  ب كىچىــــك ­ قېلىــــشىمۇ مۇمكىن،شــــۇڭا ههر بىــــر چــــوڭ

 ياخــشى ئىــشلىرىمىز نــى مۇهــاپىزەت قىلىــشمىز، ئــۇنى ئۇنــداقتا قىلغــان . بىكــار قىلىۋەتمهســلىكىمىز بهك مــۇهىم ئىبادەتلهرنى قانداق مۇهاپىزەت قىلىمىز؟

 دىكى ئىـــشالرغا دىقـــقهت بۇنىڭغـــا قىزىقـــسىڭىز تۆۋەنـــ : قىلىڭ

ــاه ــدىغان گۇنــ ــار قىلىــ ــادەتنى بىكــ  ­ ئهمهل، ئىبــ مهئسىيهتلهردىن يىراق بولۇش

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ ســــىلهرنىڭ ئهڭ يامــــان ئايــــاللىرىڭالر زىننهتلىرىنــــى يــــات كىــــشىلهرگه ئاشــــكارا قىلغــــۇچىالردۇر، ئــــۇالر

 ئـــاال قاغىغـــا ئـــۇالر جهنـــنهتكه . مۇناپىققـــا ئوخـــشاشــدۇ، ــنهت ( ئوخــشاش كىرى ــدەك،  زىن ــاز بولغان ــا ئ ــاال  قاغ  ئ

 ئـــــورۇنلىرىنى ياتالرغـــــا ئاشـــــكارىالپ يۈرگـــــۈچى ئايـــــالالرنىڭمۇ جهنـــــنهتكه ئـــــاز كىرىـــــدىغانلىقى

 “ .) مهقسهت قىلىنغانـامىئتىكى , ســـههىه ههدىـــس (  نۇمۇرلـــۇق ههدىـــسكه ­ 3330 ســـههىهۇل جــ

.) قاراڭ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 92 ­ 

ــداق د ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ ــگهن پهيغهمـــ  ” : ىــــۇرۇغ ــنهتكه ­ ئـــ ــۈچى جهنـــ ــانچىلىقنى ئۈزگـــ  تۇغقـــ “ . كىرەلمهيدۇ

ـامىئتىكى , ســـههىه ههدىـــس (  نۇمۇرلـــۇق ههدىـــسكه ­ 7671 ســـههىهۇل جــ .) قاراڭ

 ” : پهيغهمبهرئهلهيهســـــساالم مۇنـــــداق دىـــــگهن كىــــشىلهر ئوتتۇرىــــسىدا گهپ توشــــۇغۇچى جهنــــنهتكه

ــدۇ ــس ( “ . كىرەلمهيـ ــههىه ههدىـ ـامىئتىكى , سـ ــههىهۇل جــ  ­ 7673 سـ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ

 ” : پهيغهمبهرئهلهيهســـــساالم مۇنـــــداق دىـــــگهنــيله ــڭ هىــ ــسى ئۇنىــ ــن ­ قوشنىــ ــدىن ئهمىــ  مىكرىــ

ــدۇ ــنهتكه كىرەلمهيــ ــشى جهنــ ــدىغان كىــ  “ . بواللمايــ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 7685 سههىهۇل جامىئتىكى , سههىه ههدىس (

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــنهت ــا مىنـ ــۇچى،  ئاتـ ــشاتقۇچى، ­ قىلغـ ــسنى قاقـ  ئانىـ

 “ . داۋاملىق هاراق ئىچكۈچى جهننهتكه كىرەلمهيدۇ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 7676 سههىهۇل جامىئتىكى , سههىه ههدىس (

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ  مهن ” : پهيغهمبهرئهلهيهســ ئۈممىتىمـــدىن قىيـــامهت كۈنىـــدە ئـــاق تىهـــامه تېغىغـــا

ــۆپ  ياخــــشىلىقالر  ب ــلهن كېلىــــپ، ئوخــــشاش كــ  ىــ توزانــدەك  يــوق  بــوپ  كېتىــدىغان ­ ههممىــسى چــاڭ

ــله ــلهن بىلـ ـىلهر بىـ ــۇالر  ســ ــمهن، ئـ ــشىلهرنى  بىلىـ كىـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 93 ­ 

ــلهن ــادەتلهر  بىـ ــشاش  ئىبـ ـىلهرگه  ئوخـ ــدا، ســ  بولغانـــوالتتى ــغۇل ب ــارام . مهش ــله ه ــدا ال ــالغۇز قالغان ــۆزلىرى ي  ئ

 “ . قىلغان ئىشالر بىلهن شۇغۇللىناتتى .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 5028 امىئتىكى سههىهۇل ج , سههىه ههدىس (

ــشالردىن ــدىكى ئىــ ــساالم تۆۋەنــ  پهيغهمبهرئهلهيهســ : چهكلىگهن

 . ئادەم ئۆلتۈرۈش . 1 ئوغرىلىق . 2 پاهىشۋازلىق . 3 سۇخهنچىلىك . 4 يالغانچىلىق . 5 ئامانهتكه خىيانهت قىلىش . 6 تارازىدا كهم تارتىپ بېرىش . 7 خىيانهتچىلىك . 8 ارتۇق ئـــۇزۇن كېچهكنـــى ههددىـــدىن ئـــ ­ كىـــيم . 9

 ) ئهرلهرگه خاس . ( كىيىش جاسۇسلۇق قىلىش . 10 ئايالالرغـــا ( زىننهتلىرىنـــى ئاشـــكارىالپ يـــۈرۈش . 11 ) خاس بۆهتان توقۇش . 12قۇرئان تىالۋەت قىلىشنى تاشلىۋېتىش . 13

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 94 ­ 

 چاچ سېلىش . 14 مهڭ ئويدۇرۇش . 15 جازانه يىيىش . 16 يۈزىنىڭ تۈكلىرۈنى يۇلۇش . 17 ئانىنى قاقشىتىش ­ ئاتا . 18 ىمنى يوشۇرۇش بىل . 19 تۇغقانچىلىقنى ئۈزۈش ­ ئۇرۇغ . 20 هاراق ئىچىش . 21 تاماكا چىكىش . 22 سىهىر قىلىش . 23

 ئۇنىڭدىن باشقا چوڭ گۇناه هىسابلىنىدىغان ئىشالر قىلغان ياخشى ئىشلىرىدىن پهخىرلىنىپ يۈرۈش . 1

ــان ــڭ  قىلغـ ــازدۇرۇپ،  ئۇنىـ ــساننى ئـ ــهيتان  ئىنـ  شـــىت ــوڭ كۆرســ ــۆزىگه بهك چــ ــشىلىقلىرىنى كــ  ىدۇ، ياخــ

 شـــۇنىڭ تهســــىرىدە ئىنـــسان گۇنــــاهالرنى ئــــاددىمهن ” چـــاغالپ ئۇنىڭـــدىن يىـــراق بولمايـــدۇ، ئىنـــسان

ــرىمهن ــلهن كىـ ــرىم بىـ ــان ئهمهللىـ ــنهتكه قىلغـ  “ جهنـ شـــــۇنىڭ  بىـــــلهن ههقىقهتـــــتىن . دەپ  ئوياليـــــدۇ

ــدۇ ــشىپ قالىــ ــاالبىز . يىراقلىــ ــله تائــ ــۇنكى الــ  چــ ئىنــــسانالرنىڭ ئهمىلىــــگه ۋە ئىبــــادەتلىرىگه مۇهتــــاج

ئىنــــسانالرنىڭ ئىبــــادىتى ۋە يــــاكى قىلغــــان . ئهمهس

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 95 ­ 

ــدا ــا پايــ ــله غــ ــشلىرى الــ ــان ئىــ ــان ­ يامــ  زىيــ . يهتكۈزەلمهيدۇ

ـىدا مۇنـــداق  بـــۇ توغرىـــدا بىـــر ههدىـــس قۇدســــدۇ ــادەم ئهۋالدى ” : دىيىلى ــى ئ ــان ! ئ ــا  زىي ـىلهر ماڭ  سـ

ــا زىيــان ــدەك دەرىجىــدە يامــان بولــۇپ ماڭ  يهتكۈزگى پهئهت يهتكۈزەلمهيــــسىلهر، يـــــاكى  ماڭـــــا  مهنـــــ

 يهتكۇزگــــۈدەك  مهرتىۋىــــدە بولــــۇپ  ماڭــــا  بىــــرەر مهنــــــپهئهت يهتكۈزەلمهيــــــسىلهر، ســــــىلهردىنــنكىلهر  ۋە  ئىنـــــسان، جىـــــنالر  ئىلگىرىكـــــى، كېيىـــ ههممىـــسى  بىـــر  تهقـــۋا  كىـــشىنىڭ  قهلبىـــدەك  بولـــۇپ كهتـــسىمۇ  مېنىـــڭ مۈلكىمـــدىن  بىـــر  نهرســـه  زىيـــادە

 دىن ئـــى بهنـــدىلىرىم،  ســـىلهر . بولـــۇپ كهتمهيـــدۇــسى ــنالر ههمىـ ــادەم، جىـ ــى ۋە ئـ ــى ۋە كېيىنكـ  ئىلگىرىكـــسىمۇ ــۇپ كهتـ ــدەك بولـ ــڭ قهلبىـ  ئهڭ  پاســـىق  ئادەمنىـ

 “ . مىنىڭ مۈلكىمدىن بىر نهرسه كهملهپ كهتمهيدۇ .) نۇمۇرلۇق ههدىسگه قاراڭ ­ 4345 سههىهۇل جامىئتىكى , سههىه ههدىس (

 ئىنــساننىڭ ئهمهللىــرى قورقۇنچلــۇق قىيــامهت  كــۈنىـىگه  دال بواللمايــدۇ، چــۈنكى قىيــامهت كــۈنى هېچنهرسـ

ــېقىن ــا ي ــله تائاالغ ــدا  ال ــاۋازىنى ئاڭلىغان ــڭ ئ  دەۋزەخنىــۇپ ــشته بول ــاكى پهرى ــسۇن  ي ــۇپ  كهت ـبهر  بول  پهيغهمـكهتــــسۇن ههممىــــسى قورقــــۇنچ  ئىچىــــدە  قالىــــدۇ،

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 96 ­ 

 ئۇالرنىـــڭ  ئهمهللىـــرى  ئالدىـــدا  ســـىزنىڭ  قانچىلىـــك ! ئهمىلىڭىز بولسۇن

 ئمىنلهر ئۈچــــۈن جهننهتــــته الــــله تائاالنىــــڭ مــــۆــرى ههددى ــان نىئمهتلىـ ــۇپ، ­ تهييارلىغـ ــسىز بولـ  هىسابـ

ــرى ــڭ  نىئمهتلى ــاال نى ــله تائ ــز ال ــىزنىڭ  ئهمهللىرىڭى  س ! ئالدىدا قانچىلىك دەيسىز

 . جهننهتگه ئهمهل بىلهنال كىرگىلى بولمايدۇ ” : پهيغهمبهرئهلهيهســـــساالم مۇنـــــداق دىـــــگهن

ــلهن ــرى بىـ ــڭ ئهمهللىـ ــااليىقالر ئۆزىنىـ ــا خـ  نىجاتلىققـ ئېرىــــــشهلمهيدىغانلىقىنى بىلىڭــــــالر، مهنمــــــۇ ههمــى ــمهت ۋە پهزلـ ــاال رەهـ ــله تائـ ــۇنداق، پهقهت الـ  شـ

ــدى ــى يۆگىۋالـ ــلهن مىنـ ــس ( “ . بىـ ــههىه ههدىـ ــههىهۇل , سـ  سـ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 4297 جامىئتىكى

ــشى . 2 ــشمۇ ياخـ ــاۋۇز قىلىـ ــگه تاجـ ــقىالرنىڭ ههققىـ  باشـ . ۋەب بولىدۇ ئهمهللهرنىڭ يوقىلىشىغا سه

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ مــۇفلىس دىــگهن كىــم بىلهمــسىلهر؟ مــۇفلىس دىــگهنــلهن ــاتالر  بىـ ــاز، روزا،  زاكـ ــدىن نامـ ــڭ ئۇممىتىمـ  مىنىـ

ــۈنى ــامهت ك ــدانىغا ( قىي ــساپ مهي ــشى ) هى ــدىغان كى  كېلىــان، ــان چاپلىغ ــا بۆهت ــان،  ئۇنىڭغ ــۇنى تىللىغ ــۇپ، ب  بول

بۇنىـــڭ قېنىنـــى تـــۆككهن، ئۇنىـــڭ مېلىنـــى يهۋالغـــان،

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 97 ­ 

 بـــۇنى ئۇرغـــان،  شـــۇ  قىلغـــان  جىنـــايهتلىرى  ئۈچـــۈنــپ ــدىن ئېلى ــشى ئهمهللىرى ــشىنىڭ  ياخ ــۇ  كى ــا  ئ  ئۇالرغ بېـــــرىلگهن، ئهگهر  ئـــــۇ  كىـــــشىنىڭ  ياخـــــشىلىقى ئۇالرنىــڭ ههقلىــرى تۈگهشــتىن بــۇرۇن تــۈگهپ قالــساــۇ  كىـــشىگه ــپ ئـ ــدىن ئېلىنىـ ــڭ خاتالىقلىرىـ  ئۇالرنىـ

 ويۇلغـــان، ئۇنىڭـــدىن  كېـــيىن  دەۋزەخـــقه يۈكلىنىـــپ  ق “ . تاشالنغان كىشى

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 87 سههىهۇل جامىئتىكى , سههىه ههدىس (

ــشالرنى . 3 ــان ئىــ ــدىغان يامــ ــشىپ تۇرىــ  داۋاملىــــشمۇ ــهۋەب قىلىـ ــشىغا سـ ــڭ يوقىلىـ ــشى ئهمهللهرنىـ  ياخـ

 . بولىدۇــيىن ــدىن كېـــ ــشالرنىڭ  ئۆلگهنـــ ــشى  ئىـــ  ياخـــ

 ىغىنى  بـــــار  بولغىنىـــــدەك، داۋاملىـــــشىپ  تۇرىـــــدــاكى ــۈچى  يـــ ــشىلهرگه ئۆگهتكـــ ــانلىقنى كىـــ  يامـــــۇ ــيىن، ش ــدىن كې ــادىن كهتكهن ــۇ دۇني ــاتقۇچىغىمۇ  ب  تارق يامــان ئىــشنى قىلغۇچىنىــڭ بىــر كىــشىلىك يامــانلىقى

 . بېرىلىپ تۇرىدۇ ” : پهيغهمــــبهر ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق  دىــــگهن

ــا ــانلىقنى ئوتتۇرىغــ ــر  يامــ ــدا  بىــ ــى  دىنــ كىمكــ ىرىــدىكهن، ئــۇ  كىــشى ئۈچــۈن ئــۇ  يامانلىقنىــڭ چىق

ــشنى ــان ئى ــۇ يام ــيىن ش ــشىدىن كى ــۇ كى ــاهى  ۋە  ئ گۇن

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 98 ­ 

ــر ـتىن بى ــلهپ قالماسـ ــاهى  كهم ــشىلهرنىڭ گۇن ــان كى  قىلغ “ . كىشىلىك بولۇپ تۇرىدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6305 سههىهۇل جامىئتىكى , سههىه ههدىس (

 يامـــــان ئهخالقمـــــۇ ياخـــــشى ئهمهللهرنىـــــڭ . 4 . قىلىشىغا سهۋەب بولىدۇ يو

 ” : پهيغهمــــبهر  ئهلهيهىســــساالم  مۇنــــداق دىــــگهنــالق ــان ئهخـ ــدەك، يامـ ـىركه بۇزىۋەتكهنـ ــهلنى ســ  ههسـ

ــدۇ ــى بۇزىۋېتىـ ــس ( “ . ئهمهللهرنـ ــهن ههدىـ ــههىهۇل , ههسـ  سـ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 176 جامىئتىكى

 بىــزگه ۋە بىــزدىن ئىلگىــرى ئىمــان ! پهرۋەردىگــارىمىز {ــان قېرىن ــلىرىمىز ئېيتقـ ــن، ­ داشـ ــرەت قىلغىـ ــا مهغفىـ  غـ

 دىللىرىمىــزدا مــۆئمىنلهرگه قارشــى  دۈشــمهنلىك پهيــدا ســـــهن ناهـــــايىتى ! قىلمىغىـــــن، پهرۋەردىگـــــارىمىز

ــسهن ــسهن، مېهرىبانــ ــرەت قىلغۇچىــ  ­ } مهغفىــ ئايهت ­ 10 ههشىر سۈرىسى

 ســـاڭا تهۋەككـــۈل قىلـــدۇق، ســـاڭا ! پهرۋەردىگـــارىمىز {ــاخىر قاي ــايتتۇق، ئــ ــاي ســــېنىڭ قــ ــدىغان جــ  تىــ

 كـــاپىرالرنى بىـــزگه ! پهرۋەردىگـــارىمىز . دەرگاهىڭـــدۇرــگه قىلمىغىـــن ــانىيىتىگه ئىـ ــلىك قىلىـــش ئىمكـ  زىيانكهشـ

ــۈرگىلى ( ــى  كۆت ــۇپ، بىزن ــهللهت  بول ــزگه  مۇس ــۇالر  بى  ئــزدىن ــلهن  دىنىمىـــ ــازاب  بىـــ ــدىغان ئـــ  بولمايـــ

ــسۇن ــارىمىز ) چىقارمىـ ــرەت ! ، پهرۋەردىگـ ــزگه  مهغفىـ بىـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 99 ­ 

ــن، ــمهت قىلغىـ ــسهن، هىكـ ــقهتهن  غالىپـ ــهن  ههقىـ  ســـسهن ــش قىلغۇچىــ ــلهن ئىــ ــۇمتههىنه ­ } بىــ  مــ

 ئايهتلهر ­ 4،5 سۈرىسى

ــارىمىز { ــا ! پهرۋەردىگـ ــادا ياخـــشىلىق ئاتـ ــزگه دۇنيـ  بىـ قىلغىــن، ئــاخىرەتتىمۇ ياخــشىلىق ئاتــا قىلغىــن، بىزنــى } دوزاخ  ئازابىــــــــــــــدىن ســــــــــــــاقلىغىن

 ئايهتنىڭ بىر قىسمى ­ 201 بهقهر سۈرىسى ­

 دۇئا ۋە ئۇنىڭ پهزىلىتى توغرىسىدا

ــدۇ ــداق دەي ــاال مۇن ــله تائ ــكهن { : ال ــۈن چۈش ــشىغا ك  بېــسا ــا قىلـ ــادەم دۇئـ ـىنى ( ئـ ــڭ دۇئاســ ــابهت ) ئۇنىـ  ئىجـ

ــى ــگهن ئېغىرچىلىقنـ ــشىغا كهلـ ــڭ بېـ ــدىغان، ئۇنىـ  قىلىـ} كۆتۈرۈۋېتىدىغان كىم؟

 ئايهتنىـــــڭ بىـــــر ­ 62 نهمـــــله سۈرىـــــسى ­ قىسمى

ــدۇ ــداق دەيــ ــاال يهنه مۇنــ ــله تائــ ــڭ { : الــ  مېنىــ بهنـــــــدىلىرىم  ســـــــهندىن  مهن توغرىلىـــــــق

 ، مهن ههقىـــقهت  ئۇالرغـــا ) ئۇالرغـــا ئېيتقىنكـــى ( سورىـــساــنمهن ــپ ( يېقىـ ــۆزلىرنى بىلىـ ــۋالىنى، سـ ــڭ ئههـ  ئۇالرنىـــۇرىمهن ــا د ) تـ ــڭ ، ماڭـ ــا قىلغۇچىنىـ ــسا دۇئـ ــا قىلـ ۇئـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 100 ­ 

ــمهن ــابهت قىلىــ ــىنى ئىجــ ــسى ­ } . دۇئاســ  ­ 186 بهقهرە سۈرىــ ئايهتنىڭ بىرقىسمى

ــگهن ــداق دىـ ــساالم مۇنـ  الـــله ” : پهيغهمبهرئهلهيهســـاال تىرىكتـــۇر ههم ســـېخىيدۇر  ئـــۆزىگه ئىككـــى . تائـ

ــار ــد،  بىكــ ــشنى نائۈمىــ ــۈرگهن كىــ ــولىنى كۆتــ  قــ “ . قايتۇرۇشتىن هايا قىلىدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 1757 سههىهۇل جامىئتىكى سههىه ههدىس، (

 ” : پهيغهمبهرئهلهيهســـــساالم مۇنـــــداق دىـــــگهن “ . ئىبادەتلهرنىڭ ئهڭ ئهۋزىلى دۇئادۇر

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 1122 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ـبهر ــگهن پهيغهمـ ــداق دى ــساالم مۇن ــسا ” : ئهلهيهس ــا بول  دۇئ “ . ئىبادەتتۇر

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 3407 دىس، سههىهۇل جامىئتىكى سههىه هه (

 الـــله ” : پهيغهمـــبهر ئهلهيهســـساالم مۇنـــداق دىـــگهن “ . تائاالغا ئهڭ ياخشى كۆرۈلىدىغان ئىش دۇئادۇر

ـامىئتىكى (  نۇمۇرلـــۇق ههدىـــسكه ­ 5392 ههســـهن ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ .) قاراڭ

 دۇئا قىلىشنىڭ ئهدەبلىرى

 ئىخالس قىلىش . 1لغاندا ئىككى قولنى كۆتۈرۈش دۇئا قى . 2

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 101 ­ 

ــگهن ــداق دىـ ــساالم مۇنـ  الـــله ” : پهيغهمبهرئهلهيهســـاال تىرىكتـــۇر ههم ســـېخىيدۇر  ئـــۆزىگه ئىككـــى . تائـ

ــار ــد، بىكــ ــشىنى نائۈمىــ ــۈرگهن كىــ ــولىنى كۆتــ  قــ “ . قايتۇرۇشتىن هايا قىلىدۇ

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 1757 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

ــدۇ . 3 ــانى ههمـ ــ ­ دۇئـ ــالش سـ ــلهن باشـ انا ۋە دۇرۇد بىـ ههم شۇنىڭ بىلهن ئاخىرالشتۇرۇشــئۇد ــى مهسـ ــه ئىبنـ ــشىدىن رازى ( ئابدۇللـ ــۇ كىـ ــله ئـ  الـ

ــسۇن ــدۇ ) بولـ ــۋايهت قىلىنىـ ــن رىـ ــتىم مهن : دىـ ــر قېـ  بىـ . پهيغهمـــبهر ئهلهيهىســـساالم بىـــلهن نامـــاز ئۇقۇغـــانتىم

ــۆمهر ــرى ۋە ئ ــۇ بهك ــسۇن ( ئهب ــۇالردىن رازى بول ــله ئ  ) الــ ـبهر  ئهلهيهىسـ ــدى پهيغهمــ ــرگه ئىـ ــلهن  بىـ  . ساالم  بىـ

 ســانا، ­ بىكــار بولغانــدا الــله غــا ههمــدۇ ) نامــازدىن ( پهيغهمـــبهر  ئهلهيهســـساالمغا دۇرۇد ئوقـــۇپ، ئـــۆزۈم

ــلىدىم ــشقا باشــ ــا قىلىــ ــۈن دۇئــ ــبهر . ئۈچــ  پهيغهمــــساالم ــاجىتىڭنى ( ” ئهلهيهســـ ــسهن، ) هـــ  سورا،بېرىلىـــ

 . دىدى “ سورا، بېرىلىسهن ) هاجىتىڭنى ( نۇمۇرلـــۇق ههدىـــسكه ­ 488 قىـــسمى ­ 2 ههســـهن ههدىـــس، تىرمىزىنىـــڭ (

 .) قاراڭ

 قىبلىگه قاراپ دۇئا قىلىش . 4ــسىدىن ــڭ تاغىـ ــم ئۆزىنىـ ــى تهمىـ ــاد ئىبنـ ــله ( ئۇببـ  الـ

ــسۇن ــدىن رازى بولـــ ــدۇ ) ئۇنىڭـــ ــۋايهت قىلىـــ : رىـــ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 102 ­ 

ــپ ــامغۇر  تهلهپ  قىلىـــ ــساالم  يـــ  پهيغهمبهرئهلهيهســـــدا ــڭ ( چىققانـ ــپ، ) ئۇزاتنىـ ــى قىلىـ ــشىلهرگه كهينىنـ  كىـ

 بـــۇ ( . ا قىلغـــانلىقىنى كـــۆردۈم قىـــبلىگه قـــاراپ دۇئـــ .) ههدىسنى بۇخارى رىۋايهت قىلغان

ــشهنچ . 5 ــشىغا ئى ــابهت بولى ــڭ ئىج ــدا ئۇنى ــا قىلغان  دۇئ قىلىش

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــساڭ ــله خالى ــى ال ــدا، ئ ــا قىلغان ــرىڭالر دۇئ ــىلهردىن بى  س

ــسۇن ــل، دىمىـ ــۈرۈم قىـ ــسىدە . كهچـ ــورىغان  نهرسىـ  ســـاال جهزم ــله تائ ــسۇن، ال ــا قىل ــدنى كاتت ــسۇن ۋە ئۈمى  قىل

 ســــههىه ( “ . بهرگهن نهرسىــــسىنى كاتتــــا دەپ قارىمايــــدۇ .) نۇمۇرلۇق ههدىس ­ 530 ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى

 دۇئا قىلغاندا ئىجابهت بولىشىغا ئالدىرىماسلىق . 6ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيســ  ” : پهيغهمـــ

ــ ــاكى تۇغقـ ــا يـ ــى گۇناهقـ ــساننىڭ دۇئاسـ  انچىلىقنى ئىنـــسىال ــسا  ههم ئالدىرىمىــ ــۈپ قالمىــ ــكه  چۈشــ  ئۈزۈشــ

 دۇئـــا قىلـــدىم، دۇئـــا ) ئىنـــسان ( ئىجـــابهت قىلىنىـــدۇ،ــدى، دەپ ــابهت بولمىـــ ــايىم ئىجـــ ــدىم، دۇئـــ  قىلـــ

 “ . ههسرەتلىنىپ دۇئا قىلىشنى تاشلىۋېتىدۇ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 7705 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 تۆۋەنلىك ئىزهار قىلىش الله غا يالۋرۇش، . 7ئازادە كۈنلهردىمۇ دۇئا قىلىشنى ئۇنۇتماسلىق . 8

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 103 ­ 

ــگهن ــداق دىـــ ــساالم مۇنـــ  ” : پهيغهمبهرئهلهيهسســـــا، ــۆز دۇئاســـىنى خاپىلىققـ ــڭ ئـ ــله تائاالنىـ ــى الـ  كىمكـــشىنى ــابهت قىلىـ ــدا ئىجـ ــۈپ قالغانـ ــهققهتكه چۈشـ  مۇشـــانى ــۇ دۇئ ــوق كۈنلهردىم ــاپىلىق ي ــه، خ ــشى  كۆرس  ياخ

ــههىهۇل ( “ . كـــــۆپ قىلـــــسۇن  ههســـــهن ههدىـــــس، ســـ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 6290 جامىئتىكى

 پهقهت الله دىن سوراش . 9 مۇلكىنىــڭ زىيىنىغــا دۇئــا ­ ۋاقىلىــرى، مــال ­ بــاال . 10

 قىلماسلىقــله . 11 ــش، الـ ــراپ قىلىـ ــايهتلىرىنى ئېتىـ ــان جىنـ  قىلغـ

 بهرگهن نىئمهتلهرنى ههم ئېتىراپ قىلىش تىن بـــۇرۇن تاهـــارەت ئامـــال بولـــسا دۇئـــا قىلىـــش . 12

 ئېلىشــىله . 13 ــسىمىلىرىنى ۋەس ــۈزەل ئى ــڭ گ ــله نى ــا ال ــله غ  ال قىلىشــمهك . 14 ــيىم ­ يىـ ــمهك، كىـ ــدىن ­ ئىچـ ــچهك هااللـ  كىـ

 بولۇش قىلغــــــان جىنــــــايهتلىرىگه تهۋبه قىلىــــــش، . 15

 كىشىلهرنىڭ ههقلىرىنى قايتۇرۇپ بېرىشــۇرۇق . 16 ــرەر ­ ئـ ــاكى بىـ ــكه يـ ــانچىلىقنى ئۈزۈشـ  تۇغقـ

ــشنى قىلىـــش ــان ئىـ ــپ يامـ ــارائىت يارىتىـ ــۈن شـ ئۈچـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 104 ­ 

 بېرىشكه دۇئا قىلماسلىقــازىرالپ، . 17 ــى هـ ــايىمنى ” قهلبىنـ ــاال دۇئـ ــله تائـ  الـ

 دىـــگهن ئىـــشهنچ بىـــلهن “ چوقـــۇم ئىجـــابهت قىلىـــدۇ دۇئا قىلىش

 الـــله ” : پهيغهمـــبهر ئهلهيســـساالم  مۇنـــداق دىـــگهن غـــــا،  الـــــله  نىـــــڭ دۇئـــــايىڭالرنى ئىجـــــابهت

ــۇرۇپ ــپ تـ ــدىغانلىقىغا جهزم قىلىـ ــالر، قىلىـ ــا قىلىڭـ  دۇئــىنى ئىجــــابهت  الــــله غاپىــــل قهلبنىــــڭ دۇئاســـ

ــۋېلىڭالر ــدىغانلىقىنى بىلىــ ــس، ( “ . قىلمايــ ــهن ههدىــ  ههســ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 517 قىسمى ­ 5 تىرمىزىنىڭ

 دۇئا ئىجابهت بولىدىغان ۋاقىتالر

 قهدىر كېچىسى . 1 كېچىدە قىلىنغان دۇئا . 2

 الـــله ” : دىـــگهن پهيغهمــبهر ئهلهيهىســـساالم مۇنــداقــدا ــرى قالغان ــۈچتىن بى ــى ئ ــڭ كىيىنك ــاال ههر كېچىنى  تائ

ــۈپ ــمىنىغا چۈش ــا ئاس ــسا، « : دۇني ــا  قىل ــا دۇئ ــى ماڭ  كىمكـىنى ئىجـــابهت قىلىــمهن، كىمكـــى مهنــدىن بىـــر  دۇئاسـنهرســــه تهلهپ  قىلىــــدىكهن، ســــورىغان نهرسىــــسىنى

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 105 ­ 

 بېـــــرىمهن، كىمكـــــى مهنـــــدىن كهچـــــۈرۈم تهلهپ “ . دەيدۇ » ن قىلىدىكهن، كهچۈرۈم قىلىمه

 .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 8168 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 فهرز نامازنىڭ كهينىدە قىلىنغان دۇئا . 3 ئهزان چىققاندا قىلىنغان دۇئا . 4

ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيســ  ” : پهيغهمـــــماننىڭ ــا  ئاســ ــان  ۋاقىتتــ ــا  ئهزان  توۋالنغــ  نامازغــ

 “ . ئىجابهت قىلىنىدۇ ئىشىكلىرى ئېچىلىپ، دۇئاالر .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 818 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

 ئهزان بىــــلهن تهكبىرنىــــڭ ئارىلىقىــــدا قىلىنغــــان . 5 دۇئا

ــگهن ــداق دىـ ــساالم مۇنـ  ئهزان ” : پهيغهمـــبه رئهلهيسـ “ . بىلهن تهكبىر ئارىلىقىدىكى دۇئا قايتۇرۇلمايدۇ

 نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 3408 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى ( .) قاراڭ

 خاپىلىقتا ۋە ئۇرۇش مهيدانىدا قىلىنغان دۇئا . 6ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيســ  ” : پهيغهمـــ

 ئهزان چىققـــــان . ئىككـــــى  دۇئـــــا  قايتۇرۇلمايـــــدۇــر ــا  ۋە  بىـــ ــدىكى دۇئـــ ــلهن ­ چاغـــ ــرى بىـــ  بىـــ

 “ . ئېلىشىۋاتقاندىكى  دۇئا .) ههدىسكه قاراڭ نۇمۇرلۇق ­ 3079 سههىه ههدىس، سههىهۇل جامىئتىكى (

سهجدىدە قىلىنغان دۇئا . 7

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 106 ­ 

ــگهن ــداق دىــ ــساالم  مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــــالر، ــشچانلىق قىلىڭـــ ــا تىرىـــ ــهجدىدە دۇئاغـــ  ســـ

 “ . سهجدىدىكى  دۇئا  ئىجابهت بولۇشقا  يېقىندۇر .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 2746 سههىهۇل جامىئتىكى , سههىه ههدىس (

 يــوق يهرلهردە مۇســۇلمان قېرىندىــشى ئۈچــۈن ئــۇ . 8 دۇئا قىلىش

 ” : پهيغهمبهرئهلهيهســـــساالم مۇنـــــداق دىـــــگهنــۈن ــڭ ئۈچـ ــوق يهردە ئۇنىـ ــشى يـ ــىنىڭ قېرىندىـ  بىرسـ

 ســــههىه ههدىــــس، ( “ . قىلغــــان دۇئاســــى قايتۇرۇلمايــــدۇ .) نۇمۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ ­ 3379 سههىهۇل جامىئتىكى

 زۇلۇمغا ئۇچرىغۇچىنىڭ دۇئاسى . 9 روزىدارنىڭ دۇئاسى . 10 مۇساپىرنىڭ دۇئاسى . 11

 ” : پهيغهمــــبهر  ئهلهيهىســــساالم  مۇنــــداق دىــــگهنــدۇ ــابهت بولىـ ــا ئىجـ ــل دۇئـ ــۈچ خىـ ــدارنىڭ . ئـ  روزىـ

ــى، ــڭ دۇئاســـ ــا ئۇچرىغۇچىنىـــ ــى، زۇلۇمغـــ  دۇئاســـ “ . مۇساپىرنىڭ دۇئاسى

 نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 3030 ســــههىه ههدىــــس، ســــههىهۇل جــــامىئتىكى ( .) قاراڭ

ــا . 12 ــۈن ­ ئاتـ ــرى ئۈچـ ــڭ پهرزەنتلىـ ــان ئانىنىـ  قىلغـ دۇئاسى

” : پهيغهمــــبهر  ئهلهيهســــساالم  مۇنــــداق  دىــــگهن

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 107 ­ 

ــهك ـىدا شـ ــابهت بولۇشــ ــڭ  ئىجـ ــل  دۇئانىـ ــۈچ  خىـ  ئـــۇر ــا . يوقتـ ــى، ­ ئاتـ ــان دۇئاسـ ــسىغا قىلغـ ــڭ بالىـ  ئانىنىـ

ــڭ ــا ئۇچرىغۇچىنىــ ــى، زۇلۇمغــ ــاپىرنىڭ دۇئاســ  مۇســ “ . دۇئاسى

ـامىئتىكى ( ــۇق ههدىـــسكه ­ 3031 ههســـهن ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ  نۇمۇرلـ .) قاراڭ

 ياخشى پهرزەنتنىڭ دۇئاسى . 13ــگهن ــداق دىــ ــساالم  مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــقا ــشتىن باش ــل ئى ــۈچ خى ــيىن ئ ــدىن  كې ــسان  ئۆلگهن  ئىنــدۇ ــرى توختاي ــك . ئهمهللى ــارىيه، مهنپهئهتلى ــادىقه ج  س

ــشى ــدىغان ياخـ ــا قىلىـ ــۈن دۇئـ ــڭ ئۈچـ ــم، ئۇنىـ  ئىلىــامىئتىكى ( “ . پهرزەنـــت  ­ 793 ســـههىه ههدىـــس، ســـههىهۇل جــ

 .) مۇرلۇق ههدىسكه قاراڭ نۇ

ــۇ ” . 14 ــى كۇنت ــۇبهانهكه ئىنن ــته س ــله ئهن ــلههه ئىل  الئى دىگهن سۆزنى قوشۇپ دۇئا قىلىش “ مىنهززالىمىن

 يامغۇر ياغقاندا دۇئا قىلىش . 15ــگهن ــداق دىــ ــساالم مۇنــ ـبهر ئهلهيهســ  ” : پهيغهمـــ

ــدۇ ــا  قايتۇرۇلمايـــ ــل  دۇئـــ ــى خىـــ  ئهزان . ئىككـــــتىدا ــامغۇر ئاس ــا ۋە ي ــدىكى دۇئ ــا چىققان ــان دۇئ  “ . قىلىنغ

ـامىئتىكى (  نۇمۇرلــــۇق ههدىــــسكه ­ 3078 ههســـهن ههدىــــس، ســــههىهۇل جــ .) قاراڭ

ــارىمىز { ــا ! پهرۋەردىگـ ــادا ياخـــشىلىق ئاتـ ــزگه دۇنيـ بىـ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 108 ­ 

 قىلغىــن، ئــاخىرەتتىمۇ ياخــشىلىق ئاتــا قىلغىــن، بىزنــىــاقلىغىن ــدىن ســـ  بهقهرە ­ } . دەۋزەخ ئازابىـــ

 نىڭ بىر قىسمى ئايهت ­ 201 سۈرىسى

 ئهمهللهر جهدۋىلى

 كۈندىلىك  ههپتىلىك  ئايلىق  يىللىق كېچىنىـــڭ ئـــاخىرقىــر قىـــسمى ــۈچتىن بىـ  ئـــۇرۇپ ــدا تـــ  قالغانـــ

 ناماز ئۇقۇش

 جـــــۈمه كۈنىـــــدەــر ــى بىـ ــۈرە كههفنـ  سـ

 قېتىم ئۇقۇش

 ههر ئايــــدا ئــــۈچ كۈن روزا تۇتۇش

 مــــۇههررەم ئېينىــــڭ كــــــۈنلىرى روزا ­ 9،10 تۇتۇش

ــا ــرەر پـ ــدە بىـ  رە كۈنـــان ــسىمۇ قۇرئـــ  بولـــ

 ئۇقۇش

ــا ــۈمه نامىزىغــ  جــ بۇرۇن بېرىش

 يىــــــــــــــراقــانالرنى  تۇغقـــــــــ

 يوقالش

 رامىزاننىـــڭ ئـــاخىرقىــدە ــون كۈنىـــــ  ئـــــــادەت ــاي ئىبــ  ئۇخلىمــ

 بىلهن ئۆتكۈزۈش بهش ۋاقىــــــــــــت نامــازنى ئــۆز ۋاقتىــدا جامـــــائهت بىـــــلهن

 ئادا قىلىش

ــجىدته  مهســـــــــــان  قىلىنغــــــــــــــلهرگه  تهبلىغـــــــــ

 قاتنىشىش

 ­ بـــــــــــــــاالــڭ  ۋاقىلىرىمىزىنىـــــــشلىردىن  ئىـــــــــــرىش ــه چىقىـ  خۇالسـ ئۈچــۈن  مــۇئهييهن

 ۋاقىت ئاجرىتىش

ــهۋۋال ئېيىــدا ئــالته  ش . كۈن روزا  تۇتۇش

ــهههردە  ســــــــــــــدىغان  ئۇقۇيــــــــــ

 دۇئاالرنى ئۇقۇىش

 يـــېقىن تۇغقـــانالرنى يوقالش

 كــۈچى يهتــسه ئــۆمرە ههج قىلىش

ــامىزى ــا نــــ  زۇهــــ ئۇقۇش

ــهنبه،  دۈشــــــــــــۈنلىرى  پهيـــشهنبه كـ

 روزا تۇتۇش

ــد ــات كۈنىـــ  ە ئهراپـــ روزا تۇتۇش

 ­ بـــــارلىق چـــــوڭ كىچىــــــــــــــــك ســــــــــــۈننهتلهرگه

ــى ــسالم دىنىنــ  ئىــــىنىش ــارا چۈش ــۇز ئ  ئــدە ــۈن ئائىلىــ  ئۈچــ

ــجه ئېينىــــڭ  زۇلههجــ ئـــون كۈنىـــدە ياخـــشىئهمهللهرنـــى كـــۆپلهپ

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 109 ­ 

 ئههمىيهت بېرىش  بىـــرەر كىتـــابتىن بىـــرــى ــچه بهتنـــ  نهچـــ

 مۇزاكىرە قىلىشىش

 قىلىۋېلىش

 ئانىنىـــــڭ ­ ئاتـــــا ظ خىزمىتىنى قىلىش

ــقىالرنى  باشـــــــــــشىلىققا  ياخــــــــــ

 بۇيرۇش

ــت ــى هېيــــ  ئىككــــــائهت ــامىزىنى جامــ  نــ

 بىلهن ئادا قىلىش ههر نامــــــــــازدىنــبىه ــيىن  تهســــ  كېــــ

 ئېيتىش

ــغ ــال تهبلىـ ــر تـ  بىـ لىنتىسى ئاڭالش

ــگه ــۆي ئههلىـــ  ئـــ ياردەملىشىش

ــيىن ــر تىـ ــدە بىـ  كۈنـ بولـــــسىمۇ ســـــهدىقه

 قىلىشــشىلىق ــنىغا ياخـ  قوشـ

 قىلىشــشىلهرنىڭ  كىـــــــــ

ــاجىتىنى راۋا قى ــپ هـ  لىـ بېرىش

ــارلىق ــان بـــ  قىلغـــ ئىــــشلىرىمىز ئۈچــــۈن

ــر هللا ا ــن ئهجىـــ  دىـــ ئۈمىد قىلىش

 پايدىالنغان كىتابالر قۇرئان كهرىم . 1 سههىهۇل بۇخارى . 2 سههىهۇل مۇسلىم . 3 نهسهئى . 4 سههىهئهل جامىئ ئهسسهغىرىلئهلبانى . 5 مۇسۇئه ئهل كۇۋەيتىيه . 6 هۋسۇئه ئهلههدىس ئهششهرىف م . 7سىلسىله ئهل ئاهادىس ئهسسههىه . 8

 پهزىلهتلىك ئهمهللهر

­ 110 ­ 

 سههىه ئهتتهرغىب ۋەتتهرهىب . 9 لىسان ئهل ئهرەب . 10قامۇس ئهل مۇهىت . 11