PCS.NCND LE MÀU HÀN

Ngày sinh: 1.10.1935 Dàng vién Dàng Gòng san Viet Nam Qué quàn: Bich La ThUdng, Triéu Phong, Quàng Tri Ndi ò hien nay: Pbòng 211, D9, Khu tàp the Vình Ho, quàn Dó'ng Da, Ha Noi. Dien thoai nhà riéng: 04.8533501 -04.5623706 Gòng viec hien nay: TÓ trUdng Tó Ho Chi Minh hoc, Bò món Kboa hoc Chinh tri, TrUdng Dai hoc Kboa hoc Xà bòi va Nhàn vàn - DHQGHN.

Qua trinh còng tao: • 1960 - 1996: Còng tàc tai Kboa Lich su, TrUdng Dai hoc Tóng

hdp Ha Nói, nay là TrUdng Dai hoc Kboa hoc Xà bòi va Nhàn vàn - DHQGHN.

• 1996 dén nay: Còng tàc tai Bò món Kboa hoc Chinh tri, TrUdng DHKHXH&NV, DHQGHN.

DUdc phong hoc bàm Phó giào sU nàm 1984. Hifòng nghién cùu khoa hoc chù yèu:

Ho Chi Minh va Dàng Gòng san Viét Nam vói và'n de doc lap - tu do. Lich su mot sò'tó chùc chù yé'u trong he tbó'ng chinh tri nude CHXHCN Viét Nam: Dàng còng san, Quò'c bòi, Chinh pbù. Mot so két qua ve dào tao va nghién eùu khoa hoc:

Dà trUc tiép giàng day cho kboàng 40 kboà sinh vién ngành Lich su, TrUdng DHTHHN nay là TrUdng DHKHXH&NV -DHQGHN. Huóng dàn tbànb còng bang chuc luàn àn tién sì va luàn vàn thac sì Lich su. Khen thifòng:

Danh biéu Nhà giào Uu tu (1990), danh biéu Nhà giào nhàn dàn (2000), Huàn chUdng Kbàng chién chò'ng My cùu nUde bang n cùng nbiéu bang khen va buy cbUdng kbàc.

222

NHÀ Si; HOC TRÉN TRAN DIA Tl/Tl/dNC<')

H iép dinh Gidnevd ve cbà'm dùt chién tranh, lap lai boa bình d Dòng DUdng dxiOc ky két, cbàng trai Le Mau

Hàn trong doàn thanh nién hoc sinh Quàng Tri ra Bàe tàp két. Tbàng 8/1959, sau mot qua trinh phà'n dà'u hoc tàp kbóng mét mòi cùng nhu GS. Phan Dai Doàn, GS. Vù Dudng Nmb, PGS. Vù Vàn Bàn... PGS. Le Màu Hàn là mot trong so 17 sinh vién khoà 1 cùa TrUdng Dai hoc Tóng hdp Ha Nói dUdc giù lai de bó sung cho dòi ngù càn bò giàng day khoa hoc Lich su. Cùng vdi Khoa Lich su, thày dà di suó't cuòc kbàng chién chò'ng My cùu nude. 0 ndi sd tàn, mac dù bàn ron vói còng tàc, vdi còng viec nghién cùu giàng day, dUde song vdi dàm hoc trò tUdi tré miet mài hoc tàp, nhUng trong trai tim thày vàn kbòng nguòi nói nhd ngUdi vd tré d phia Nam vì tuyén 17. Sau cuòc Tóng tién còng va nói day mùa Xuàn 1975, mién Nam boàn toàn giài phdng, cà nude boa bình, doc lap, thdng nbà't, ra sue khòi phuc, cài tao, phàt trién kinh té va vàn hóa; nào nùc bude vào tbòi ky càch mang xà bòi chù nghìa.

Cùng nàm à'y, thày dUdc bó nhiem làm Chù nhiem Kboa Lich su va dàm nhiem mot màng chuyén món quan trong là làm sàng tò nhùng vàn de co tinh chién lUdc trong Lich su Dàng Còng san Viét Nam, trong càc cUdng lìnb chinh tri, trong dUdng ló'i quàn sU, ngoai giao va trong van de xày dUng Dàng. Trong bùt phàp cùa thày ed cà tinh Dàng, tinh khoa hoc, dac biét ed tinh chién dà'u rà't cao. Néu ed dip doc lai "Hd Chi Minh vdi ngon cà doc lap dàn toc trong cUOng linh dàu tién cùa Dàng" dàng trén Tap chi Lich su Dàng, so 5 (53) nàm 1990 (tr. 18-23) ta sé thày mot tu duy su hoc mdi va manh bao, qua nhùng vàn kièn ed tinh chà't cUdng lìnb cùa boi nghi hdp nbà't là Chdnh citcfng vàn tàt, Sàch litac vàn tdt (3.2.1930) va Luàn cUOng

(1) Theo Bàn tin DHQGHN so 150, ra thàng 1/2003.

223

chdnh tri thdng 10. Thày dà de càp tdi nbiéu vàn de ma lich su càn nghién cùu, diéu chinh, dinh vi lai nhùng sU kién nbu tu thàn nò dà ed trong beh su. Thày luòn luòn luàn giài nhùng tu tUdng chinh tri cùa Hòi nghi hdp nbà't va thUc tién cùa cao trào càch mang 1930 - 1931 ma dinh cao là Xó Viet Nghé -Tinh dà chùng minh ve vai trò lành dao va duòng ló'i chinh tri cùa Dàng dUdc néu trong cUdng lìnb dàu tién do Ho Chi Minh soan thào pbù hdp vdi yéu càu khàcb quan cùa quàn chùng, cùa dàn toc, pbù hdp vdi xu thè cùa tbòi dai, dUdc quàn chùng thùa nhàn va quyé't tàm bié'n nd tbànb thUe tién trong cuòc dàu tranh de giành là'y doc lap, tu do va quyén làm chù vàn menh cùa dàn toc.

Cd dUdc ké't qua à'y là do sU lUa chon ed tinh chuàn mUc con dUdng phàt trién dàn toc dàu nàm 1930 ma trUde hét va càn bàn là nhd Nguyén Ai Quòc "Dà dp dung mot cdch tài tinh chù nghla xà hdi khoa hoc cùa Mdc va Lenin trén co sd triét ly lich suphitcfng Ddng va tu tuòng nhàn van truyén thdng" két hdp vdi nhùng diéu kién kinh té, chinh tri cùa Viét Nam.

Trai vdi tinh "cUdng" cùa mot "sì phu mién Trung" tbòi hien dai, dòi khi làm cho mot ai dò kbòng vùa long, nbUng d thày là cà mot tinh yéu mènh mòng dòi vdi nhàn dàn, dà't nude. Nhùng ai dà tùng mot làn nghe thày giàng, doc bài thày viét, chàc hàn se khd quén thày luàn giài nhùng vàn de ed tinh chién lUdc trong càch mang. Thàn thUdng gàn gùi vdi hoc trò, vdi dong nghiép, thanh cao giàn di trong cuòc song dòi thUdng, nhay càm trudc tbòi cuòc va kién quyé't trén tran dia dà'u tranh tu tUdng chinh tri là nhùng phàm chà't de thà'y d thày. Thày vié't: "Hien nay nhùng phdn tu ed hdi ve chinh tri, va bon phan ddng trén the giài cùng nhU ò trong nUàc dang tim moi cdch phd hoai nen tàng tu tuàng cùa Dàng ta, chdng lai con duàng doc lap dàn toc va chù nghìa xà hdi, xuyén tac lich su càch mang, lich su Ddng Cdng san Viet Nam, tu tUÒng Ho Chi Minh, vu edo xuyén tac cuoc dai hoat ddng cùa mot sd dong chi lành dao cùa Dàng, Nhà nude ta; khdng ngoài muc dich nào khàc là nhàm xod bò vai trò lành dao duy nhdt cùa Dàng Cdng san Viet Nam, xod bò CNXH... trong tinh hinh dà viec cùng co va ndng cao tran dia cdng tàc tu tuòng, bao ve nen tàng tu tUÒng, cUOng tinh, dUàng

224

Idi cùa Dàng, bào ve sU thàt trong sàng trong lich su Dàng Còng san Viét Nam vd ede lành tu cùa Ddng ed y nghla khoa hoc vd thUc tién chinh tri ndng hdi" (Tap chi Lich su Dàng, sd 6.1998).

Thày thUdng nói vói chùng tói chuyén khen che trong cuòc sò'ng va suy rong ra trong beh su cùng là chuyén bình tbUdng, vdi khen che nhà nghién cùu co thè góp pbàn làm cho moi vàn de trd nén ró ràng bdn. NhUng diéu quan trong là qua khen che de rùt ra nhùng kinh nghiem, boàn chinh thém nhàn thùc cho con ngUÒi, cho mot tò chùc ma cao bdn là cho dUdng ló'i chinh sàch cùa Dàng va cùa Nhà nUdc. Nghién cùu mot thiéu sót cùa Dàng, mot tò chùc, mot doàn thè. dòì vói ngUÒi làm su kbòng pbài de béu diéu xà bòi nbU nhùng ké thù cùa nhàn dàn tbUdng su dung de tién còng nhàm thù tiéu vai trò lành dao cùa Dàng. NgUdi làm su cùng nhU càc bàc sì pbàu thuàt càm dao mó phài biét rach dùng cho, pbài biét loai bò nhùng gì kbòng thich hdp dòi vdi Cd thè con nguòi va pbài biét kbàu va de boi sue nhanh va phàt trién tòt. Trong beh su, có thòi ky vì qua say me tuyén truyén, chùng ra dà pbù song, che làp cà nhùng thiéu sót. Néu cu làm nbu vày, kbòng som tbì muon, sé hi càc thè lue thù dich Idi dung pbàn kicb, làm cho quàn chùng màt dàn long tin d Dàng, gay nguy bai va tùng buóc làm suy yéu Dàng. Nói thàng, nói thàt, xUa nay dà ed trong nguyén tàc tàp trung dàn chù. trong viéc tu pbé bình va pbé bình. trong bàn chat cùa Dàng; nguyén tàc do dà dUdc kbàng dinh lai mot làn nùa trong dUdng ló'i ddi mdi cùa Dàng nbU là mot diéu kién de tòn tai va boàn tbànb su nghiép vì dai cùa minh. Có le xuàt phàt tu dd ma thày nhàc nhd chùng tói kbòng dUdc "nguy tao" trong khoa hoc, dàc biét là khoa hoc Lich su Dàng, càn pbài doc nbiéu, suy nghi nhiéu khi càm bùt.. .

Trong nhiéu nàm gàn day, tai nbiéu cuòc bop cùa Khoa cùng nbu Bò món. khi bàn tdi còng tàc quy hoach dào tao càn bò, nbiéu càn bó giàng day va nghién cùu nay là nhùng phó giào sU, tién sì thuòng càm kich ké lai ràng, chinh thày Le Màu Hàn là ngUÒi dàu tién chù trUdng "phó tién sì bòa" va thày là ngUÒi trUc tiép tham già hudng dàn, giùp dò nbiéu anb chi em trong va ngoài Khoa bào ve thành còng luàn àn tién si Su hoc. Thày nói: Bang càp có thè chua boàn toàn pbàn ànb nàng lUc

225

cùa con ngUdi, nhUng nò nbU mot diéu kién bàt buóc thùc day ngUdi ta pbài co gang vUdn lén tUdng xùng vói nhiem vu cùa minh. Dò'i vói thày giào, làm dUdc diéu dd cùng là càch néu gUdng, dòng vién thanh nién, sinh vién rén luyén pbàn dà'u trd thành nhà kboa hoc; phài chàm dùt tinh trang cu nhàn dào tao cu nhàn - mot giài phàp có tinh chat tinh thè chi dUdc phép tón tai trong thdi chién hoac trong lue dà't nUdc ta chUa có diéu kién de chuàn hóa dòi ngù càn bo giàng day... Trong chang dUdng dàu cùa bude qua dò lén chù nghìa xà boi d nUdc ta "Bàt bude ddi ngù giào vién khdng chi nàng cao trinh dò tu tUdng ma phdi nhanh chdng vitOn lén trong hoc tàp de nàng cao trinh do khoa hoc cùa minh - mot hien phàp rat có bdn de nàng cao chat lUcfng dào tao. Có ?nót ddi ngù thày giào tot sé có nhiéu trò giài".

Dòi vói càn bò tre, thày tbUdng nhàc nhd, trao dòi ve con duòng danh nghiép, xày dUng nén tàm ly tu lap cho tùng ngUÒi, diéu dò tao nén mot sU cuòn hùt vói sinh vién, hoc vién cao hoc, nghién cùu sinh thuòc chuyén ngành Lich su Dàng. Lich su càn hien dai Viét Nam.

Qua nbiéu nàm tham già xày dUng chUdng trinh, bién soan giào trinh cho món hoc Lich su Dàng Gòng san Viét Nam d bàc dai hoc va cao dàng, hudng dàn khoa hoc, hUdng dàn va tham già bién tàp beh su dia phUdng, thày càng thàm tbia y nghìa cùa còng viec. Thày trao dòi vdi chùng tói: "Khoa hoc lich su là mot trong nhùng cdng cu de nàng cao nhàn thùc, tu qua khù de góp phàn nhàn thùc hien tai va dinh huàng tUcfng lai. Viec xdc dinh muc tiéu chién lUóc, nhùng nhiem vu chinh tri, kinh tè, xà hdi va tu tuòng, nhùng bién phdp thUc hien nd càn phdi tinh dén nhùng kinh nghiem lich su - thàng lói cùng nhU thdt bai, sàng tao cùng nhUgiào diéu, ràp khudn mdy móc, "tà" cùng nhU "hùu" trong lành dao chinh tri, tdchùc thUe tien"\ "Trong cdng tàc nghién cùu cùa cdc ngành khoa hoc xd hdi, trong cdng tde tU tuòng tuyén truyén có nhiéu màt lién quan tài khoa hoc Lich su Ddng cùng dang gap phdi nhùng lùng tùng mài, chUa biét vUOt qua nhu the nào. Tài liéu de giàng day dd bién soan tu Idu, nhiéu nhàn dinh dd lac hau, tinh trang thiéu thdng nhdt con khd phó bié'n. Dò là chUa ke dén sU chi phdi khà ndng né cùa tinh trang khùng hodng kinh tè - xd hdi, sU yèu kém ve ly luàn,

226

sU tha hóa trong xd hai do kinh té'thi trUàng, do ddng tién làm cho bd phan sinh vién trong cdc trUàng hoc khdng thich man Lich su Dàng".

Tinh bình dd dòi hòi càc nhà kboa hoc Lich su Dàng pbài ed tàm huyé't, ed tbài do kboa bpc nghiem tue, trung tbUc va dùng càm, pbài tim hiéu va nghién cùu vdi mot tinh thàn pbé phàn, có tinh chat dà'u cao de nhàn chàn cài dùng, pbé phàn cài sai, tim ra nhùng bài hoc lich su gdp pbàn cùng co' t ran dia chinh tri, tu tuòng.

Dà song gàn 50 nàm trén dà't Thù dò, PGS. NGND. Le Màu Hàn nhu mot hien thàn cùa sU boa diéu giùa "phong cdch Trdng An" vdi khi chà't cùa ngUdi dàn vùng dà't Quàng mién Trung. Chùng tói - nhùng dong nghiép, hoc trò cùa thày déu bié't ràng thày vàn dang tié'p tue nhùng còng trinh kboa hoc mdi, ed y nghìa ddn dàu nhùng bién tbièn tbòi cuòc./.

Dinh Tran Duòng

227