Peygamberler Tarihi (Aleyhhisselâm) - (Cilt2)

T

RK

YE G A ZE

TE

S

Y

AY I N L A

R

I

T R K Y E G A Z E T E S Y A Y I N L A R I

PEYGAMBERLERTARH

ANSKLOPEDS2

T

RK

YE G A ZE

TE

S

Y

AY I N L A

R

I

EYYB, UAYB, MUSA, HARUN, HIZIR, YAHAZKL, KLB, LYAS, ELYESA, ZLKFL, MOL

YUNUS, DAVUD, SLEYMAN, LOKMAN, AY,ERMY, DANYL, ZEYR, ZEKERYYA, YAHYA, SA,

EMN, CRCS, HLD BN SNAN ABES, (Aleyhimsselm) ve ESHAB-I KEHF

Tertip HeyetiGazetesi Yaynlar

Ansiklopedi Grubu

Bask ncesi HazrlkGazetesi Teknik Servis

ISBN- 975-8818-12-0 (Tk. No.)975- 8818-14-7 (2.Cild)

Baskhlas Gazetecilik A..

29 Ekim Caddesi No: 23 Yenibosna / stanbul 34197Tel: (0212) 454 30 00 Faks: (0212) 454 31 00

www.turkiyegazetesi.com

stanbul-2004

PEYGAMBERLER TARH ANSKLOPEDS-2

Takdim

Anadolumuzun manevi koruyucular olan Allah dostlarnnhayatlarnn konu edildii Anadolu Evliyalar serisindensonra imdi de peygamberlerin ibretli hayatlarn anlatan iki cildhalinde Peygamberler Tarihi Ansiklopedisi ile siz deerliokuyucularmzn karsna km bulunuyoruz.

Bugne kadar verdiimiz z kltrmze mahsus eserlerin,her biri tek bana bir messesenin yzn aartacak evsaftadr.Byle olmakla beraber, daha imdiden ktphanenizi doldur-maya baladmz bu temel eserlerin neri durmayacak ve maziile istikbal arasnda altn kprler kurmaya devam edeceiz.

Avrupal mnevverlerin, slamiyete kotuu bir zamandaher yavrumuz, her delikanlmz ve her yetikinimiz kinatn batac Peygamber Efendimizi ve dier peygamberlerin hayatn iyirenmelidir. Bylece bilenlerle bilmeyenler bir olmayacak veilim, cehaleti malup edecektir.

Elinizdeki bu eser ile ilk insan ve ilk peygamber demAleyhisselmdan son Peygamber Muhammed aleyhisselma ka-dar, peygamberlerin ibretlerle dolu ve insanlarn ebedi cehennemdeyanmamas iin ektikleri ileli hayatlarn reneceksiniz.

Daha sonra da, onun hrmetine btn kinatn yaratlmolduu, sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselmn ha-yatn iki cild halinde sizlere sunmak istiyoruz.

Btn peygamberler, insanlarn azgnlat her trl vah-etin sergilendii karanlk devirlerde gelerek, Cenab- Haktangetirdikleri din ile insanlarn yolunu aydnlatmlar dnya vehret saadetine kavuturmulardr.

Bu eserin meydana gelmesinde emei geen tm ilimadamlarmza ve arkadalarmza teekkr ediyoruz.

Hayrl olsun. Selam ve sayglarmzla

Trkiye Gazetesi Yaynlar Ansiklopedi Grubu

GR

Peygamberler, Allah tel tarafndan insanlar arasndanseilmi ve grevlendirilmi, her bakmdan gvenilen, kusursuz,gnhsz kimseler olup insanlara, dnin hkmlerini teblieden, duyuran, reten elilerdir, habercilerdir.

Peygamber, Farsa bir kelimedir. Lgatta, gnderilmi zt vehaberci mnsna gelir. Neb ve Resl ise Arapadr. Trkedeher de kullanlmaktadr. Resl kelimesinin oulu Rusl,Nebinin oulu ise Enbiydr.

Dinde inanlacak alt eyden drdncs, Allah telnnPeygamberlerine inanmaktr. nsanlar, Allah telnn been-dii yola kavuturmak, doru yolu gstermek iin gnderilmi-lerdir. slmiyette peygamber demek, yaratl, huyu, ilmi, aklzamnnda bulunan btn insanlardan stn, kymetli, muhte-rem bir adam demektir. Hibir kt huyu, beenilmeyecek hliyoktur. Peygamber olduu bildirilmeden nce ve bildirildiktensonra, kk ve byk hibir gnh ilemezler. Peygamber ol-duu bildirildikten sonra, peygamber olduu yaylncaya, anla-lncaya kadar, krlk, sarlk ve benzeri ayp ve kusurlar daolmaz. Peygamberler de, dier insanlar gibi doarlar, yerler,ierler, hasta olurlar ve veft ederler. Dnyya ballklar gr-ntedir, muhabbet zere deildir. nsanlklar icbdr. Hak-katte meleklerden de stndrler.

Din, insanlar sadet-i ebediyyeye gtrmek iin Allah te-l tarafndan peygamberler vastas ile gsterilen yol demektir.

peygamber ve peygamberlik

Din ismi altnda insanlarn uydurduu eri yollara din denmez,dinsizlik denir. Allah tel dem aleyhisselmdan beri, her binsenede bir peygamber vstasyla, insanlara bir din gndermi-tir. Her asrda, en temiz bir insan peygamber yaparak, bunlar-la, dinleri kuvvetlendirmitir. Yeni bir din getiren peygamberle-re Resl denir. Yeni din getirmeyip, insanlar, nceki dnedvet eden peygamberlere Neb denir. Emirleri tebli etmekteve insanlar, Allahn dnine armakta, Resl ile Neb arasn-da bir ayrlk yoktur.

Peygamberlere mn etmek, aralarnda hibir fark grmeye-rek, hepsinin sdk, doru szl olduuna inanmak demektir.Onlardan birine inanmayan kimse, hibirine inanmam olur.Btn peygamberler, hep ayn mn sylemi, hepsi mmetle-rinden ayn eylere mn etmeyi istemilerdir. Fakat ibdet veamelleri, yni kalple, bedenle yaplmas ve saknlmas lzmolan eyleri baka baka olduundan, slmlklar, Mslman-lklar da ayrdr.

Peygamberlerin her syledii dorudur. Peygamberlik; a-lmakla, alk, sknt ekmekle ve ok ibdet yapmakla ele ge-mez. Yalnz Allah telnn ihsn, semesiyle olur. nsanlarndnydaki ve hiretteki ilerinin dzgn ve faydal olmas iinve onlar yanl, zararl ilerden koruyup, selmete, hidyete,rahata ve sadete kavuturmak iin, peygamberlerle, dinlergnderilmitir. Dmanlar ok olduu ve alay ettikleri, zdk-leri hlde, Allah telnn, inanmak iin ve yapmak iin olanemirlerini insanlara tebli etmekte, bildirmekte, dmanlardankorkmam, gz krpmamlardr. Allah tel, peygamberlerinsdk shibi olduklarn, doru sylediklerini gstermek iin, on-lar mcizelerle kuvvetlendirdi. Hi kimse bu mcizelere kargelemedi. Peygamberi kabul edip inanan kimseye, o peygambe-rin mmeti denir. Kymet gnnde, mmetlerinden, gnhok olanlara efat etmeleri iin izin verilecek ve efatlar kabul


olacaktr. mmetlerinden, lim, slih, vel olanlarna da, efaatetmeleri iin Allah tel izin verecek ve efatlerini kabl bu-yuracaktr.

Peygamberler, mezarlarnda, bizim bilmediimiz bir hayatile diridir. Mbrek vcutlarn toprak rtmez. Bunun iin-dir ki, hads-i erfte; Peygamberler, mezarlarnda, namazklarlar. buyuruldu.

Peygamberlik vazifelerini grmekte, peygamberlik stnlkle-rini tamakta, btn peygamberler msvidir, eittir. Aadabildirilen yedi sfat hepsinde vardr. Peygamberler, peygamberlik-ten atlmaz. Veller ise, evliylk derecesinden debilirler. Pey-gamberler insandan olur, cinden, melekten insanlara peygamberolmaz. Cin ve melek, peygamberlerin derecelerine ykselemez.

Peygamberlerin Sfatlar1. Emnet: Peygamberler emindirler. Bir kimsenin rzna,

malna veya canna hynet etmekten mnezzeh, uzak olduklargibi Allah telnn vahyine kar da hinlik etmeleri dnle-mez. Allah tel onlar vahye ve peygamberlie emin etmitir.

2. Sdk: Din ve dny ilerinde sdk olduklarnda icm y-ni sz birlii vardr. Dorudurlar, doru syleyicidirler. Aslonlardan yalan duyulmamtr.

3. Tebli: Allah telann vahy ettii hkmleri tebli eder-ler, bildirirler. Asl bir eyi sylememezlik etmezler, saklamaz-lar. Doruyu sylerler. Bir kimsenin htr iin mdhene et-mezler. Allah telnn emrini yerine getirirler.

4. Adlet: Peygamberler dildirler. Hak zere gnderilmi-lerdir. Onlarda asl zulm yoktur.

5. smet: Peygamberden kfr, yalan, fsk, zin gibi eyler pey-gamberlikten nce ve sonra meydana gelmez. Bu icm- mmettir.Byle inanmamak kfrdr. Beenilmeyen ve irkin eylerden veinsanlarn nefret ettikleri eylerden mnezzehtirler. Adlete uyma-yan ilerden msumdurlar, hepsi lim, mil ve kmildirler.


6. Emnl-Azl: Peygamberler peygamberlik makamndan,dny ve hirette azl olmazlar. Peygamberlik sfat onlarn ztla-rndan dnyda ve hirette ayrlmaz. nce gelen peygamberlerindinleri nesh olmakla peygamberlikten azl lzm gelmez. Zr pey-gamberlik onlarn sfatlardr. Allah telnn ihsndr. almak-la elde edilmez. Evliylk ise cenab- Hakkn ihsan ile almaklakazanlr. Her peygamberde zaten evliylk vardr. Peygamberlikle-ri evliylklarndan stndr. nk peygamberlikle vahye kavu-mu, melekleri grm ve dier stnlklere ship olmulardr.

7. Fetnet: Peygamberlerin akllar kmildir. Aklszlktanve akl az olmaktan mnezzehtirler, uzaktrlar. Kleden ve soyuasil olmayan ileden peygamber gelmemitir. nsanlar arasndaaa olanlardan peygamber gelmemitir. Kusurlu kimselerden,kr, olak, topal, sar, dier ayp ve noksanlar bulunan insan-lardan da peygamber gelmemitir.

Peygamberlerin dereceleri: Peygamberlerin, birbirleri ze-rinde, erefleri, stnlkleri vardr. Mesel, mmetlerinin okolmas, gnderildikleri memleketlerin byk olmas, ilim ve m-rifetlerinin ok yerlere yaylmas, mcizelerinin daha ok ve de-vaml olmas ve kendileri iin ayr kymetler ve ihsnlar bulun-mas gibi stnlkler bakmndan, hir zaman peygamberi Mu-hammed aleyhisselm, btn peygamberlerden daha stndr.llazm olan peygamberler, byle olmayanlardan ve resl-ler, neblerden daha stndrler.

Peygamberler, stnlk srasna gre drt makamda (derece-de) bulunurlar:

1) Nebler. 2) Resller. 3) Ullazm peygamberler; bunlaralt tne olup gnderili srasna gre dem, Nh, brhim, M-s, s ve Muhammed aleyhimsselmdr. 4) Hteml-enbiy;Peygamberlerin en stn ve en sonuncusu olan Muhammedaleyhisselmdr.


brhim aleyhisselm, Hallullahtr. nk, bunun kalbinde,Allah sevgisinden baka, hibir mahlkun sevgisi yoktu. Msaleyhisselm, Kelmullahtr. nk, Allah tel ile konutu.s aleyhisselm Rhullah ve Kelime-tullahtr. nk babasyoktur. Yalnz Ol! kelime-i ilahiyyesiyle anasndan dnyyageldi. Bundan baka, Allah telnn hikmet dolu yetlerini, va-az vererek, insanlarn kulaklarna ulatrrd.

Mahlklarn yaratlmasna sebep olan ve demoullarnnen stn, en ereflisi, en kymetlisi bulunan Muhammed aley-hisselm, Habbullahtr. Onun Habbullah olduunu ve byk-ln, stnln gsteren eyler pek oktur. Bunun iin,Ona, malup olmak, bozguna uramak gibi szler sylenemez.Kymette, herkesten nce kabirden kalkacaktr. Maher yerinence gidecektir. Cennete herkesten nce girecektir. Gzel ahlk,saylmakla bitmez ve insan gc yetimez. Bu konuda ciltler do-lusu kitaplar yazlmtr.

Peygamberlerin saylar: Peygamberlerin says tam bellideildir. 124.000den ok olduklar mehurdur. Bunlardan 313veya 315 adedi Resldr.

Bunlardan, yalnz yirmi sekizinin isimleri Kurn- kermdebildirilmitir. Bu yirmi sekizden Zlkarneyn, Lokmn veUzeyrin peygamber olup olmadklar kesin belli deildir.

Allah tel, yaratt bu lemle varln belli ettii gibi,kullarna ok acyarak, var olduunu ayrca da bildirmitir.dem aleyhisselmdan balayarak, her asrda, dnynn her ta-rafndaki insanlar arasndan en iyi, en stn olarak yaratt bi-risine melekle haber gndererek, kendi isimlerini bildirmi ve in-sanlarn dnyda ve hirette rahat etmeleri, iyi yaamalar iin,ne yapmalar ve nelerden saknmalar lzm olduunu akla-mtr. nsanlar eski eyleri unuttuklar iin ve her zaman bulu-nan kt kimseler, peygamberlerin kitaplarn ve szlerini dei-tirdiklerinden, eski dinler unutulmu, bilinenleri de bozulmu-tur. Her eyi yaratan yce Allah, insanlara acd iin, kullar-


na son bir peygamber ve yeni bir din gndermitir. Bu dni k-ymete kadar koruyacan, kt insanlar saldracaklar, deitir-meye, bozmaya kalkacaklarsa da kendisi bunu, bozulmamolarak her yere yayacan mjdelemitir.

Allah tel, insanlar olgunlatrmak ve kalplerindeki hasta-lklarn tedvi etmek iin, ezelde merhamet ederek, peygamberlergndermeyi dilemitir. Peygamberlerin, bu vazifelerini yapabilme-leri iin, itat etmeyenleri korkutmalar, itat edenleri mjdelemle-ri lzmdr. hirette, birinciler iin azap, ikinciler iin sevap bulun-duunu haber vermeleri lzmdr. nsan, kendine tatl gelen eyle-re kavumak ister. Bunlara kavuabilmek iin doru yoldan sapar,gnah iler. Bakalarna ktlk yapar. nsanlar ktlk yapmak-tan korumak, dnyda ve hirette rahat ve huzur iinde yaamala-rn salamak iin peygamberlerin gnderilmesi lzmdr. Dnyhayt ksadr. hiret hayt sonsuzdur. Bunun iin, hiret hay-tndaki sadeti salamak nce gelmektedir.

Peygamberler Allah tel tarafndan seilmi, gnderilmiinsanlardr. mmetlerini Allah telya armak, azgn, yan-l yoldan, doru yola, sadet yoluna ekmek iin gnderilmi-lerdir. Dvetlerini kabl edenlere, Cenneti mjdelemiler, inan-mayanlar Cehennem azb ile korkutmulardr. Onlarn Allahteldan getirdikleri her haber dorudur, yanllk yoktur. Pey-gamberlerin sonuncusu, Muhammed aleyhisselmdr. Onundni btn dinleri nesh etmi, yrrlkten kaldrmtr. Onunkitab, gemi kitaplarn en iyisidir. Onun getirdii din kyme-te kadar bkdir. Kimse tarafndan deitirilemeyecektir. saleyhisselm gkten inecek ise de, Onun dniyle amel edecek, y-ni Onun mmeti olacaktr.

Byk slm limleri mm- Gazl ve mm- Rabbnninde ifde ettikleri gibi, peygamberlerin gnderilmesi kahrdr, ce-birdir. nsanlar cebir zinciriyle Cennete ekmek iindir. Nitekimhads-i erfte; Zincirlerle Cennete ekilen insanlara hayretmi ediyorsun? buyuruldu. Din, Cehenneme gitmemeleri iin,


insanlar balayan bir kemenddir. Nitekim hads-i erfte; Sizpervne gibi, kendinizi atee atyorsunuz. Ben kemeriniz-den tutup geriye ekiyorum buyuruldu. Allah telnn in-sanlara doru yolu gsterdii vstalardan biri de peygamberle-rin szleridir. (Her istediini yapmak) zincirinin halkalarndanbiri de, peygamberlerin szleridir. nsanlar, doru yolu, eri yol-lardan, bu szlerle ayrabilir. Onlarn gsterdii tehlikeden, in-sanda korku hsl olur. Bu ayr bilgisiyle korku, akl aynas ze-rindeki tozlar temizler. Akl cillanp, hiret yolunu tutmann,dny zevklerine kaplmaktan daha iyi olacan anlar. Bu anla-y, hiret iin almak irdesini hsl eder. nsann uzuvlar,irdesine tbi olduundan, Uzuvlar hiret iin almaya balar.Allah tel, bu zincirle insan zorla Cehennemden uzaklatr-m, Cennete srklemi olur. Peygamberler koyun srsnnobanna benzer. Srnn sa tarafnda ayr olsa, sol tarafndamaara bulunsa, maarada kurtlar olsa, oban, maara tarafndadurup, sopa sallayp, koyunlar korkutarak, ayr tarafna kova-lar. te peygamberlerin gnderilmesi de, buna benzer.

nsanlarn doruyu, iyiyi, gzel olan bulabilmeleri tek ba-na aklla mmkn deildir. Akl, gz gibidir. Peygamber vsta-s ile gnderilen din ise k gibidir. Yni, insann akl, gz gi-bi zayf yaratlmtr. Gz, maddeleri, cisimleri karanlkta gre-miyor. Allah tel, grme letinden (gzden) faydalanmak iingnei, yaratmtr. Gnein ve eitli k kaynaklarnnnru olmasayd, gz ie yaramazd. Tehlikeli cisimlerden, yer-lerden kaamaz, faydal eyleri bulamazd.

Akl da, yalnz bana mneviyat, faydal, zararl eyleri an-lamyor. Allah tel, akldan faydalanmak iin, Peygamberleri,din n yaratt. Peygamberler, dnyda ve hirette rahat et-mek yolunu bildirmeseydi, akl bulamaz, ie yaramazd. Tehlike-lerden, zararlardan kurtulamazd. slmiyete uymayan veya ak-l az olan kimseler ve milletler, peygamberlerden faydalanamaz.Dnyda ve hirette tehlikelerden, zararlardan kurtulamaz.


Peygamberler hakknda Kurn- kermde melen buyurulu-yor ki:

Peygamberlerin zerinizdeki (vazifesi) ancak ilhemirleri teblidir. Allah, akladnz ve gizlediiniz sz-lerle hareketlerinizin hepsini bilir. (Mide sresi: 99)

Kfirler, Allah telnn emirleriyle Peygamberlerininemirlerini birbirinden ayrmak istiyorlar. Bir ksmnainanrz; bir ksmna inanmayz diyorlar. mn ile kfrarasnda bir yol amak istiyorlar. Onlarn hepsi kfirdir.Kfirlerin hepsine Cehennem azbn, ok ac azblar ha-zrladk (Nis sresi: 150-151)

Peygamberler gndermedike azap yapmayz. (sr s-resi:15)

Peygamberleri, mjde vermek ve korkutmak iin gn-derdim. Bylece, insanlarn Allah telya zr, bahneyapmalar nlendi. (Nis sresi:165)

vahiy ve vahiy ekilleri


Vahiy, Allah telnn diledii eyleri, emir ve yasaklarnvastal veya vastasz olarak peygamberlerine bildirmesine denir.

Allah tel, insanlar arasndan setii peygamber denilenkullarn vahiy ile ereflendirmitir. Bu sretle, insanlara, dn-yda ve hirette rahat ve huzra kavuacaklar esaslar bildir-mitir. Vahiy, ilk peygamber dem aleyhisselmdan son pey-gamber Muhammed aleyhisselma kadar devm etmi ve ondason bulmutur.

Peygamberimizin sallallah aleyhi ve sellem mbrek y-znde, vahiy esnsnda souk k gnlerinde bile yamur tne-cikleri gibi ter belirirdi. O srada yannda bulunanlar vahiy gel-diini anlarlard. Hatt vahyin arln hissederler, o esndaellerini ve kollarn kaldracak gleri kalmazd. Bir defsndaPeygamber efendimiz sallallah aleyhi ve sellem deve zerindeiken, vahiy gelmi, deve vahyin arlna dayanamayarak arkaayaklar zerine kvermitir.

Vahyin geli uslleri:Muteber hads ve tefsr usl kitaplarnda bildirildiine g-

re vahiy u ekillerde gelirdi.1. Cebril aleyhisselmn insan ekline girerek getirdii va-

hiylerdir. Vahyin en kolay ekli de budur. Cebril ounluklaPeygamberimize Dhye isimli sahbnin eklinde gelirdi. Cibrlhadsinde bildirilenler byledir.

2. Peygamberimizin uyankken Cebril aleyhisselm tarafn-dan vahyin Peygamberimizin kalbine braklmasdr.

3. Doru rylar. Bu, vahyin ilk eklidir. Peygamberlerin bil-hassa Peygamberimizin grd rylar, daha sonra uyannca


gerek hayatta aynen meydana gelirdi. Hazret-i ie yle bu-yurur: Peygamberimizin grd rylar aynen kard. Burylar sabah aydnl kadar akt.

4. Buhr ve Mslimde bildirildiine gre Cebrilin grl-meden, iddetli bir sesle vahyi bildirmesidir. itilen bu ses, yavahiy meleinin kendi sesi veya kanatlarnn uultusu idi. Ken-disinde; korkutma ve azap bulunan yetler bu ekilde gelirdi.Peygamberimiz, vahyin bu eidi gelirken, titrer ve terlerdi.Hatt heyecanlanrd.

5. Cebrilin Peygamberimize uyku hlindeyken gelmesidir.6. Cebrilin bizzat kendi ekliyle getirdii vahiydir. Pey-

gamberimize Hira Danda gelen ilk vahiy bu ekilde olmutur.Ayn durum Mrc hdisesinde de meydana gelmitir.

7. Peygamber efendimiz uyankken, arada perde olmakszndorudun Allah tel ile konumas eklindeki vahiydir. Mrcgecesi meydana gelmitir.

8. Mrc gecesi be vakit namazn farz olmasna dir aradaperde olmadan vuk bulan vahiy.

EYYBALEYHSSELM

peygamberler tarihi ansiklopedisi 19

EYYB ALEYHSSELM

EYYB ALEYHSSELM; Nesebi ve genlii

Hazreti Eyyb, Hazretishakn olu Iys evldn-dandr. Babas Mus binRavil veya Razh binIysdir. Annesi, HazretiLtun neslinden idi. Han-m Rahme, Hazreti Yu-sufun olu Efrahimin k-zdr. Eyyb aleyhisselamuzun boylu, kvrck sal,gzel gzl, geni gs-l, ksa boyunlu ve adalelikollu idi. Allah tel Haz-reti Eyyba, dedesi Haz-reti shakn dus bereke-tiyle ok mal ve servetverdi. Sr sr hayvan-lar, balar, baheler ve okevlt ihsan etti. am civa-rnda Beseniyye mevkiin-deki iftliklerinde binlerceinsan alrd. Hizmetile-rinin, tarla ve hayvanlar-nn okluu bakmndanasrnda bir benzeri yoktu.Servetinin okluu, onu,Allah yolundan hibir za-man alkoymad. ok iba-det ederdi. Yetimlere dul-

lara bakar, misafirsiz sof-raya oturmaz, yoksullarayardmda bulunurdu. p-laklar giydirir, dullar ko-rurdu.

Eyyb aleyhisselma,am civarnda yaayan in-sanlara peygamber oldu-u bildirildi. Onlar Allahtelya iman ve ibadeteard. Bu uurda pekok zahmet ekti.

lh vahye mazharbir peygamber olduu,Kuran- kerimde mealenyle bildirilmektedir:

(Biz, Nuha ve ondansonraki peygamberlerevahyettiimiz gibi sana davahyettik. Nitekim bra-hime, smaile, shaka, Ya-kba, torunlarna, saya,Eyyba, Yunusa, Harunave Sleymana da vahyet-mitik.) [Nis 163]

(Biz ona, shak ile Ya-kbu ihsan ettik ve herbirini hidayete, nbvve-te erdirdik. Daha evvel deNuhu ve onun neslindenDavudu, Sleyman, Ey-


EYYB ALEYHSSELM

ybu, Yusufu, Musayve Harunu hidayete, n-bvvete kavuturduk.Biz, iyi hareket edenleriite byle mkfatlandr-rz.) [Enm 84]

Hazreti Eyybun imtihan

Eyyb aleyhisselm,Allah tely and za-man, gklerde bulunanmelekler ona salt ve se-lm ederlerdi. Cenab-Hak, Hazreti Eyybu imti-han etmeyi murad etti.

Eyyb aleyhisselamnimtihana ekilmesinin se-beplerinden birini ibni Esir

ve ibni Asakir yle bildi-rirler:

am tarafnda kuraklk,ktlk olur. Msr Hkm-dar Eyyb aleyhisselama,bize gel! Bizim yanmzdasenin iin bolluk, genilikvardr, diye yaz gnderin-ce Eyyb aleyhisselammallar ve ailesi ile birlikteMsra gider. Firavn onla-ra yiyecekler, elbiseler ve-rip kalacak yer temin eder.

Eyyb aleyhisselamHkmdarn yannda bu-lunduu bir srada uaybaleyhisselam gelip ierigirer ve hkmdara yleseslenir:


EYYB ALEYHSSELM

-Gk, yer, denizler vedalar halk kznca Allahtealann da gazaba gele-ceinden korkmaz msn?

Eyyb aleyhisselam isesusar ve konumaz. u-ayb ve Eyyb aleyhisse-lam hkmdarn yanndanknca Allah teala Eyybaleyhisselama:

-Ey Eyyb! Sen, h-kmdarn lkesine gittiiniin sustun, yleyse imti-hana hazrlan, diye vahyeder.

Bylece Allah tealaHazreti Eyybu imtihanatabi tutar. nce Hazreti Ey-ybun mallarn eitli ve-silelerle elinden ald. Ko-yunlar sel ile, ekinleri rz-gr ile telef oldu. eytanda oban suretinde, ala-yarak Eyyb aleyhissel-mn yanna geldi. Eyybaleyhisselm o esnada in-sanlara vaaz ve nasihatlemegul idi. Ey Eyyb!alacak bir afet oldu. Al-lah tel maln mlknhelk etti! dedi. HazretiEyyb, bu haber karsn-

da hibir ikyette bulun-mayarak, Allah telyahamd ve krde bulun-du. eytan onun hamd vekretmesi karsnda tek-rar dedi ki:

- Hani hudutsuz arazi-ler, hani says bilinmeyenhayvanlar, hani meyvebaheleri, hani evler, ocak-lar? Bunca mal ve mlk el-den gitti. Bir daha bunlarele geer mi?

Hazreti Eyyb yine k-redip yle cevap verdi:

- O mal mlk banaRabbim vermiti. imdide ald. nk malmn dabenim de sahibim Odur.Dilerse verir, dilerse alr,Ona yapt iten dolaysul sorulmaz!

Hazreti Eyybun buhli ve szleri, eytanamthi bir amar oldu. Bukadar mal mlk gitmiolmasna ramen, sabr vekrnde ve tevekklndezerre kadar bir deiiklikolmamas, onu ileden -karyordu. Ancak Eyyb


EYYB ALEYHSSELM

aleyhisselm Allah tel-nn bir peygamberi idi. Obtn bu mallarn sevgisinikalbine hi getirmemi vebunlar Allah telnn rza-sn kazanmaya vesile kl-mt. Kalbinde zerre kadarmal sevgisi bulunmayankimse, geici olan mal vemlke hi aldanr myd?

Allah tel, Eyybaleyhisselmn btn ma-ln aldktan sonra, hocala-r ile ders okuyan ocukla-rnn da zelzele ile canlar-n ald. Bunu gren ey-tan, hoca ekline girip, fer-yat ve figan ile Hazreti Ey-ybun yanna geldi. Ba-na topraklar serpip, gzle-rinden kanl yalar akta-rak dedi ki:

- Ey Eyyb! Allah te-l evini zelzele ile ykt.ocuklarn ld. Her biripara para oldular. Ba-rmalar, inlemeleri daya-nlacak gibi deildi.

eytan yle anlatt ki,Hazreti Eyybun mba-rek gzlerinden ya geldi.

eytan; Hazreti Ey-ybun feryat ve figan et-mesini bekliyordu. Fakatondaki sabr ve tevekklgrnce, hiddetlendi vetam konumaya balaya-ca srada Hazreti Eyybdedi ki:

- Ey melun! Sen blis-sin. Beni Rabbime isyanatevik etmek istiyorsun.unu bil ki, evldm biremanet idi. Rabbime niinincineyim? Ben her hl-krda Rabbime hamdederim.

Hazreti Eyyb Allahtelnn takdrine raz ol-mu idi. Oullarnn vefatetmeleri zerine, Eceligelen bu dnyadan gider.Birgn ben de gidece-im! diye dnd.

Bundan sonra Allahtel, Eyyb aleyhissel-m, bedenine hastalk ve-rerek imtihan etmeyi mu-rat etti. Eyyb aleyhisse-lmn vcuduna hastalkverdi. Hazreti Eyybunhastal gn getike


EYYB ALEYHSSELM

iddetlendi. Akrabalar,komular ve bakalaryanna uramaz oldu.Yalnz, sadakat ve efkattimsali hanm RahmeHatun onu terketmedi.Ona hizmetine devamedip, ihtiya iin neyi var-sa sarfetti. El ii yaparak,baka evlere hizmet iingiderek maiet temininealt.

Bu arada eytan yinevesvese vermek iin elin-den geleni yapyordu. KhEyyb aleyhisselma malve mlkn hatrlatyor,bazen ocuklarn, bazende hastaln hatrlatyor-du. Ama her seferinde sa-br, hamd ve krle kar-lk buluyordu.

Hazreti Eyybun hastaolmas ve hastalk sebebi,Kuran- kerimde Sd su-resi 41. ayet-i kerimesindemealen yle bildirilmek-tedir:

([Ey Habibim!] Kulu-muz Eyybu hatrla! O,Rabbine; eytan beni yor-

gunlua, meakkate veazaba, hastala uratt,sebep oldu, diye du venida etti.)

Burada Hazreti Eyybedebi gzeterek, dusndayorgunluu ve hastal,eytana nisbet etti. nkeytan, zenginliine, evl-dna ve ok ibadet ediinehaset edip, musallat ol-mak istemiti. GerekteEyyb aleyhisselm hereyin Allah teldan ol-duunu bilirdi.

eytan bu defa da Haz-reti Eyybun bulunduuehir halkna vesvese vere-rek; Aman Rahme ile g-rp, ona yardmc olma-yn! Eyybun hastal sizede geer. Onu ehrinizdenkovun! dedi. ehir halk,Rahmeye haber gnde-rip; Eyybu alp, buradanberaberce gidiniz! Yoksa si-zi tala ldrrz! tehdi-dinde bulundular.

Rahme Hatun, HazretiEyybu alp oradan ayrl-d. ehre uzakl fazla ol-


EYYB ALEYHSSELM

mayan bir yere gtrd.Kk bir kulbe yaparakhizmetine devam etti. O,btn bu zor artlara ra-men Hazreti Eyyba hiz-met etmekten geri durma-d. Zira ona hizmetin kar-ln ahirette kat kat gre-ceini biliyordu.

Hazreti Eyyb ehir d-ndaki kulbesinde, ra-hatsz olmasna ramen,gelip geen insanlara Alla-h tely hatrlatyor, sab-r ve kr tavsiye ediyor-du. ve zntden btapdm olan hanm Rah-me de, ehirdeki hanmla-ra iplik eirmekle megulidi. Hazreti Eyyb yedi yldert ve bel iinde bu e-kilde kald. Hlinden hi i-kyet etmedi.

Bir ara Rahme Hatun,efendisine dedi ki:

- Cenab- Hakka du et-sen de bu dertleri sendenalsa...

- Ey Rahme! Shhat vemesut gnlerimiz ne ka-dar zamand?

- Seksen yl idi. - iddet ve bel zama-

n, shhat ve safa sresikadar olmadan, bel iincenab- Mevlya, ikyet-ten hay ederim.

Tahamml gcnn s-tnde bir sabr gsterenHazreti Eyyb, Kuran- keri-min Sd suresi 44. ayet-i ke-rimesinde methedildi. Ha-dis-i erifte de buyuruldu ki:

(Hazreti Eyyb, insan-larn en uysal, en sabrlsve en ok gadabn, fke-sini yenen idi.)

Hakka rzas tam ve ku-sursuzdu. u iir, onun h-lini ok gzel ifade ediyor:Hotur bana senden gelen,Ya gonca gl yahut diken,Ya hilat yahut kefen,Nrn da ho, nurun da ho.

eytan, Hazreti Eyybave Rahmeye musallat ol-maya devam ediyordu.Birgn, Rahme Hatun yi-yecek almaya gitmiti.eytan, insan suretindekarsna kp sordu:


EYYB ALEYHSSELM

- Ey Rahme! Sen Yu-sufun olu Efrahimin kzdeil misin? Burada nearyorsun?

- Evet, Efrahimin kz-ym! Efendim, Allah te-lnn peygamberi Eyyb,bellara mptel oldu.Onun hizmetisiyim.

- Kendine yazk ediyor-sun. Hastal sana da ge-er.

- Onun zerimdekihakkn deyemem. Ni-met ve rahat vaktindeonunla yaadm. Bu has-talk hlinde onu yalnz b-rakamam.

Rahme Hatun bylesyledikten sonra yolunadevam etti. Dnnce; ba-ndan geenleri HazretiEyyba anlatt. O da; Eyhanm! O grdn, blis-tir. Seni vesvese ile ben-den ayrmak ister! bu-yurdu ve dikkatli olup sa-knmasn tembih etti.

eytan, baka birgnde tabip suretinde Rah-menin karsna karak,

Sen, hasta olan Ey-ybun hanm msn? di-ye sordu. Rahme de;Evet deyince, Ben onuyakaland hastalktankurtarmay dnrm.Lkin artlarm var! dedi.Rahme Hatun, artlarnsorunca, eytan yle ce-vap verdi:

- Kolay! Eyyb arapiecek ve benim iin de,ifay sen yarattn, diye-cek.

Rahme Hatunun olan-lar kendisine anlatmaszerine, Eyyb aleyhisse-lm, O eytandr, biziRabbimizden ayrmak isti-yor. Ondan sakn! buyur-du.

Rahme Hatunda Yusufaleyhisselmn gzelliin-den biraz olup, o civardaondan gzeli yoktu. Bir-gn yine eytan, yakklbir kii suretine girip, Ra-hmenin yolunu keserekdedi ki:

- Sen kimsin? Senin gi-bi gzel kadn buralarda


EYYB ALEYHSSELM

grmedim. Ben yakn ky-denim. Servetimin hesabyoktur.

Rahme Hatun da;Hasta olan Eyyb aley-hisselmn hanmym.Ona hizmet ederim. O, Al-lah telnn peygambe-ridir. Ondan bakasnameyletmem! dedi ve y-rd. eytan da midi ke-sip oradan uzaklat.

Hazreti Eyybun dus

Hazreti Eyybun hasta-l ok iddetlendi. Onunbu hli, beden, kalb ve lisa-nyla yapt kulluk ve pey-gamberlik vazifelerini iyicezorlatryordu. O zamanAllah telya yle du veniyazda bulundu:

- Ya Rabbi! Bana ger-ekten hastalk isabet etti.Sen merhamet edenlerinen merhametlisisin.

Hazreti Eyybun buekilde du etmesinin bir-ka sebebi vard. Bazlarunlardr:

eytan ona gelip; Ba-na secde edersen seni bubeldan kurtarrm de-mesi karsnda, eytannzararndan dolay mba-rek kalbi hznlenip cotuve; Beldan szlanmyo-rum. Ama dmann harisolmasndan rahatsz olu-yorum deyip; Bana has-talk isabet etti buyurdu.

Hazreti Eyyba imaneden birka kiinin; Eerbunda hayr olsayd, bubelya mptel olmazd!demeleri, onun mbarekgnln mahzun etti.Onun iin byle du etti.Kavminden birka kii za-man zaman gelip, HazretiEyybun hlini grp,acrlard. Birgn yineonun yanna gelip, birbir-lerine dediler ki:

- Bu kiiye bu dertlergeleli beri Rabbinden birmerhamet yetimedi. Bubelnn sona ermesi l-zmd. Hlbuki gnden g-ne oalyor, iddetleni-yor.


EYYB ALEYHSSELM

Hazreti Eyyb bu sz-lerden incindi ve dedi ki:

- Ya Rabb! Yllardr bumihneti ektim. Seninmuhabbetinin arzusu be-ni yle kaplad ki, bu bel-dan hi incinmedim. Nicezaman bu derdi ekmeyeraz idim. Fakat bu szlerbana g geldi. Ya Rabbi!Sen merhamet edenlerinen merhametlisisin!

Birgn Hazreti EyybaCebrail aleyhisselm ge-lip, onu zor konuur birhlde buldu. Ona dedi ki:

- Neden byle durur-sun?

- Sabrdan baka arenedir?

- Hak telnn hazine-sinde bel oktur. Sen onatakat getiremezsin. Allahteldan afiyet iste!

Bunun zerine Eyybaleyhisselm yukardakiekilde du etti. Eyybaleyhisselm bedenindekihastalk sebebiyle, insanolmas bakmndan inle-mi; ruhen de Allah te-

lnn cemaline ynelmi-tir. Cismen dili; Bana ger-ekten hastalk isabet et-ti derken, manen de;Sen merhametlilerin enmerhametlisisin diye zik-retmitir.

Bir kimse, Reslullahefendimizin mescidinegirdi ve Eyyb aleyhisse-lm ile ilgili baz sullersordu. Peygamber efendi-miz alad ve buyurdu ki:

(Allah telya yeminederim ki, Eyyb [aleyhis-selm] beldan inlemedi,szlanmad. Lkin yedi se-ne, yedi ay, yedi gn, yedisaat o belda kald. Ayak-ta namaz klmak istedi,duramad, dt. Hizmet-te kusur grnce; Banagerekten hastalk isabetetti dedi.)

Hazreti Eyybun hastalktan kurtulmas

Birgn hanm RahmeHatun yiyecek aramayakmt. kindi vakti, Alla-h teldan Eyyb aley-


EYYB ALEYHSSELM

hisselma ltuf mjdesiulat. Cebrail aleyhisse-lm kageldi ve Allah te-ldan; Ey Eyyb! Belverdim sabrettin. imdiben sana shhat ve nimetvereceim. Ey Eyyb, aya-n yere vur! kan su ileguslet ve souundani! emrini getirdi.

Bu emr-i lh zerineHazreti Eyyb ayan ye-re vurdu. ki su pnar f-krd. Biri scak olup, y-kanmak iin, dieri soukolup, imek iin idi. Sca-ndan guslettiinde be-denindeki rahatszlklar-dan; souundan iincede iindeki hastalklardanifa buldu. Kuvveti gerigeldi. Taze bir gen oldu.

Cebrail aleyhisselmHazreti Eyyba elbise giy-dirdi. Ltuf bulutu, zerinegeldi. stne altn parack-lar sald. Bir mddet son-ra Rahme ehirden dnd.Hazreti Eyybu tanyama-d. Kaybolduunu zannetti.Sahraya kotu, feryat edipalayarak dedi ki:

- Bu kadar sknt ek-tim, hazineyi elden kar-dm, hastay kaybettim. EyEyyb! Bilmem seni hangicanavar gtrd, hangihayvan yedi?

Cebrail aleyhisselmHazreti Eyyba dedi ki:

- Ey Eyyb! Rahmeyiar, gnln ho eyle!

Eyyb aleyhisselm dahanmna seslendi:

- Ey hanm! Kimi a-rrsn, kimi ararsn?

- Bir hastam vard, ha-yat arkadam idi, onukaybettim.

- smi ne idi? - smi sabrl Eyyb idi. - Nasl bir kimse idi? - Salkl iken sana

benzerdi. - Ey Rahme! O hasta

olan Eyyb, benim. Allahtel bana shhat verdi.

Hazreti Eyybun kendi-sini tantmas zerine Rah-me Hatun endielerindenkurtuldu ve her ikisi birlikteAllah telya krettiler.


EYYB ALEYHSSELM

Bu hlden sonra han-myla beraber oradan ayr-lp ehre doru yola ktlar.ehrin kapsna gelince,btn ehir halknn, kendi-lerini karlamaya ktklar-n grdler. Eyyb aleyhis-selm onlara sordu:

- Bu ne hldir, nereyegidiyorsunuz?

- Bir ses duyduk. Diyor-du ki: Ey insanlar! Eyybaleyhisselm size geliyor,onu karlaynz!

Eyyb aleyhisselmehre gelince, eski, khneevini yenilenmi grd.Bundan baka; elindenalnm mallar geri gel-mi ve yz eviren dostla-r, kendisine muhabbetleynelmilerdi. Nitekim Al-lah tel, Sd suresi 43.ayet-i kerimesinde me-alen buyurdu ki:

(Tarafmzdan bir rah-met, akl sahipleri iin biribret olmak zere, Ey-yba btn ehlini ve on-larla beraber daha bir mis-lini baladk.)

Altnlardan topladAbdullah ibni Abbas

diyor ki:Resl-i ekreme, (Ey-

yba btn ehlini ve on-larla beraber daha bir mis-lini baladk.) ayetininmanasn sordum. Buyur-du ki:

- Ey bni Abbas! Allahtel, Eyyba hanmnverdi ve onu genletirdi.Yirmi alt olu dnyayageldi. Hak tel, Eyybabir melek gnderdi. Melekona, bellara sabrettii iinAllah telnn selm etti-ini bildirdikten sonra,kendisine, Harman yerineksn! buyurduunu sy-ledi. Bunun zerine Eyybharman yerine kt. Allahtel, zerine kzl renkli birbulut gnderdi. Eyybunzerine altn ekirge yad.Eyyb [aleyhisselm] ete-ini ap bu altnlardantoplad.

Hazreti Eyybun has-tal afiyet hline dn-nce, o gece seher vak-


EYYB ALEYHSSELM

tinde bir ah eyledi. Sebe-bini sorduklarnda buyur-du ki:

- Her gece seher vaktin-de; Ey bizim hastamz na-slsn? diye ses duyardm.imdi o vakit geldi ve; Eyshhatli kulumuz, nasl-sn? sesini duymadm.Bunun iin alyorum.

Yine Eyyb aleyhisse-lma, Bu uzun hastalkmddeti ierisinde, sanaen zor ne geldi? diye sor-duklarnda; buyurdu ki:

- Dost ve dmanlarnserzenii, her eyden da-ha zordur.

Her peygamber gibiHazreti Eyybun da muci-zeleri oldu. Bunlardan ba-zlar yledir:

Eyyb aleyhisselmnkavmi ok fakirdi. Eyybaleyhisselma gelip ko-yunlarnn oalmas iindu etmesini istediler.Hazreti Eyyb da du etti.Koyunlar oald ve krk-tklar ynler ibriim hli-ne geldi.

Eyyb aleyhisselmkavminin hkimini imanadavet ettii vakit, o, Evi-min direksiz olarak dur-masn salarsan imanederim dedi. Hazreti Ey-yb da du etti. Evin di-rekleri derek, ev direk-siz olarak durdu. Hkimbunu grd hlde yinede iman etmedi. Onunmaksad iman etmek de-ildi. Zira o, Eyyb aley-hisselmn, bu isteiniyapamayp, davasndanvazgeeceini zannedi-yordu. Fakat Allah te-lnn her eye gcnnyeteceini hesaplam-yordu.

Eyyb aleyhisselmmrnn sonunda, en ol-gun evld olan Havmelivas tayin etti. Techiz vetekfin hususlarn ona s-marlad. Zlkifl lkab ilebilinen Bir adl olununpeygamberliinde ihtilafolunmutur. Hazreti Ey-ybun kabrinin, amdaBeseniyye denilen yerdeolduu bildirilmitir.

UAYBALEYHSSELAM


UAYB ALEYHSSELM

UAYBALEYHSSELM;Nesebi ve genlii

uayb aleyhisselm,Medyen ve Eyke ahalisinegnderilen peygamberdir.Hazreti brahim veya Haz-reti Salihin neslinden oldu-u; anne tarafndan HazretiLtun kzna ulat veHazreti Eyybla da teyze-oullar olduklar rivayetedilir. sminin Arapadauayb, Sryancede iseYesrb olduu bildirilmi-tir. smi ve nesebi yledir:

uayb bin Mikail binYecur bin Medyendir.uayb aleyhisselam Arabikonuurdu.

Arabistanda, AkabeKrfezinden Humus vadi-sine kadar uzanan Med-yen blgesinde doup b-yyen Hazreti uayb, okavmin asil bir ailesinemensuptu. Hatta; dedele-rinden olan Medyenin et-rafnda toplanan insanla-rn kurduu ehre, Med-yen ismi verilmiti. Hazre-ti uaybn genlii, Med-yen kavminin arasndageti. Bu blge halk sap-tp aztm olduundan;onlarn ktlklerindenuzak yaar, babasndankalan koyunlar ile megulolur ve ok namaz klard.nsanlara gzel huylar venasihatleri ile rnek oldu.


UAYB ALEYHSSELM

Medyen halkMedyenliler, atalarnn

doru yolundan ayrlm-lar ve kt yollara sapm-lard. Bu sebeple, bir olanAllah telya ibadet et-meyi brakmlar; kendiyaptklar putlara, heykelle-re tapmaya balamlard.

Medyenin kervan yol-lar zerinde bulunmas,blge halkn ticarete y-neltmiti. Bu insanlar,yaptklar al verite mu-hakkak hile yaparlard. Yi-yecek maddelerini alrlar,yer altna doldururlar, pa-halannca fahi fiyatla sa-tarlard. l ve tart iiniki deiik lek kullan-yorlar, alrken byk l-ekle alyorlar, satarkenkk lekle veriyorlard.

O zamanlar, para, ya sa-ylarak adet olarak veyatartlarak ilem grrd.Medyenliler, al veri yap-tklar ahslardan paraytart ile alyorlar, kenarn-dan krptktan sonra sayile bakasna veriyorlard.

nsanlarn yollarn ke-serler, onlarn mallarndanbelli bir ksmna el koyar-lard. Yol stnde durur-lar, bilhassa yabanc vegariplerin mallarn eitlihilelere bavurarak elle-rinden alrlard. Shhatleri-nin, bo vakitlerinin, yiye-cek, iecek ve giyecektekibolluk, fiyatlardaki ucuz-luk ve emniyet iinde ya-amak gibi nimetlerin ky-metini bilip kretmezler,ayrca btn bu nimetlere,nankrlk ederlerdi.

Hazreti uaybn Peygamberlii

Medyenliler byle zu-lm ve sapklk iinde ha-yat srerken, Allah tel,onlar doru yola davet et-mek iin, Hazreti uaybpeygamber olarak gn-derdi. uayb aleyhisse-lm, onlara, Allah tel-ya irk komamalarn veyalnz Ona ibadet etmele-rini; al verite, l vetartda hakszlkta bulun-


UAYB ALEYHSSELM

mamalarn, hiret gn-ne inanmalarn, yery-znde bozgunculuk yap-mamalarn syledi. Eerszlerini dinlemez ve Alla-h telnn emir ve yasak-larna riayet etmezlerse,dnyada ve ahirette acazaplarla karlaacaklar-n da haber verdi.

Azgn Medyen ahalisiHazreti uaybn szlerinidinlemeyip, azttka aztt.Kabilesinin kuvvetli oldu-unu ileri srerek, Hazretiuayba ktlk yapmak is-temediklerini sylediler. Fa-kat, ona inananlar tehdit-ten de hi geri kalmadlar.

Hazreti uayb, kavmininsknt ve eziyetlerine ra-men, kavmini doru yoladavet etti. Hazreti uaybson derece dzgn ve etkilikonuurdu. Bu bakmdanpeygamberlerin hatibi diyemehur olmutu. Onunbyle dzgn ve etkili ko-numasnn ve son derecesabrl davranmasnn tesiri,az da olsa halk arasndakendini gsteriyordu.

Hazreti brahime indi-rilen suhuflarda bildirilenhususlar, yani Hanf dini-nin hkmlerini teblieden Hazreti uaybnpeygamberlii, ama ka-dar duyulmutu. Allah a-k ile yanan nice gnl sa-hipleri, akn akn onu gr-mek ve bildirdiklerineimanla ereflenmek iinMedyene geliyorlard.

Allah telnn, fel-ketlerine sebep olarak ver-dii mal ve shhatleri se-bebiyle kendilerini kuvvet-li zanneden mrikler, u-ayb aleyhisselma imanetmeye ve ziyaretiyle e-reflenmeye gelenlere m-ni olmaya alyorlard.Hatta, ilerinde en dorukimse olduunda hi p-he etmedikleri Hazreti u-ayb, yalanclkla sulaya-rak, iman etmek iin ge-lenleri ondan uzaklatr-maya alyorlard.

Hazreti uayb ve onainananlar, yurtlarndan -karmakla da tehdit ettiler.Buna ramen uayb aley-


UAYB ALEYHSSELM

hisselm kavmine karbkmadan tebliine de-vam ediyordu. Kavminededi ki:

- Ey kavmim! Allahtelya ibadet edin! On-dan baka ilhnz yoktur.Al veriinizde, l vetartda hile yapmayn!Ben sizin zenginlik ve re-fah iinde olduunuzu, buzenginlik ve bollua k-retmediiniz takdirde, bunimetlerin elinizden ka-can gryorum. Bu h-yanetiniz sebebiyle, kya-mette cehennem azabnnve dnyada iken iddetlibir azabn, sizi kuatarak,hibirinizin kurtulamaya-candan korkarm!

uayb aleyhisselm;kavmini, Ondan bakailhnz yoktur! buyura-rak tevhide davet ettiktensonra, onlar, en mhimhususiyetleri olan al ve-riteki hileden vazgeme-ye davet etti. Sonra bu da-vet, ehemmiyet srasnagre devam etti.

Medyen halknn, lve tarty eksik ve hileliyapmak detleri olduuiin, uayb aleyhisselmtevhidden sonra onlara;Al veriinizde lei vetarty noksan etmeyin!buyurdu.

uayb aleyhisselm bukt huylarn terketmez-lerse, Allah telnn, ih-san ettii rahat ve zengin-lii onlardan alacan an-latt. Allah telnn azab-n kendilerine tebli etti.Bu hyanetiniz sebebiyle,kyamette cehennem aza-bnn sizi kuatarak, hibi-rinizin kurtulamayacan-dan korkarm! dedi. u-ayb aleyhisselm, szleri-ne devam ederek mealenyle buyurdu:

- Rabbiniz tarafndansize ak mucize geldi. Ar-tk ly, teraziyi tam tu-tun! Insanlarn haklarnyerine getirmekte nok-sanlk yapmayn! Pey-gamberler ve onlara tbiolanlarn vastasyla slaholmu olan yeryzn,


UAYB ALEYHSSELM

kfr ve hilelerinizle fesa-da vermeyin! Eer benimszm tasdik ederseniz,bu sylediklerim sizin iinhayrldr!

Hazreti uaybn davet esaslar

uayb aleyhisselm,kavmine, peygamberlii-nin ve bildirdiklerinin do-ruluunu gsteren birokmucize gstermitir. Bumucizeleri grdkleri hl-de iman etmemekte dire-nen kavmine, yine de ima-n anlatmakta devam edenuayb aleyhisselm, Ar-tk lei, teraziyi tam tu-tun! diyerek, grd enbariz kt hllerini, dierktlklerden daha ncenehye alt. Az bir eyiin eksik ve hileli tartarakhyanet etmek, ahlken deok irkin bir itir. Bununiin Allah tel, haram ol-duunu bildirdi ve hibirzr brakmad. Byleceinsanlara l ve tartytam yapmalarn emretti.

uayb aleyhisselmndavet ettii hususlar ikiesasta toplanmaktadr: Bi-rincisi, Allah telnnemirlerini byk bilmek.Bu esasa, tevhid ve pey-gamberleri tasdik de dahilolmaktadr. kincisi ise, Al-lah telnn yarattklarnaacmaktr. Buna, eksik ve hi-leli tartma ile fesat karma-y terketmek, kisaca insan-lara eziyeti brakmak gir-mektedir. Herkese faydalolmak ve yardm etmekzordur. Fakat, herkese kt-lk yapmaktan geri dur-mak mmkn ve lzmdr.

uayb aleyhisselmnbildirdii bu hususlarKuran- kerimde mealenyle bildirilmektedir:

(Ey kavmim! lekteve terazide adaleti yerinegetirin! nsanlara, hakkolan eyleri noksan ver-meyin! Gnah ilemek su-retiyle yeryznde fesatkarc olmayn! Eer m-min kimseler iseniz [yanibenim sylediklerimi ka-bul edip, tasdik ediyorsa-


UAYB ALEYHSSELM

nz], Allah telnn hel-linden brakt kr, siziniin [l ve tartda hileyaparak elde ettiiniz faz-lalktan] daha hayrldr.Ben sizin zerinize bir mu-hafz deilim.) [Hd 85-86]

uayb aleyhisselmbyle demekle, Sizi ktilerden alkoyacak g-cm yok ve yaptnz k-t ilerden dolay, ceza ve-remem. Yaptnz kt-lkler sebebiyle, zeriniz-de bulunan nimetlerin eli-nizden kmasna da maniolamam. Ben ancak tebliedici, nasihat verici ve ba-nza gelecekleri vadedi-len azapla korkutucu-yum! demek istemitir.uayb aleyhisselmn budaveti karsnda kavmi yi-ne iman etmemekte diren-di ve ok namaz klan Haz-reti uayb ibadet eder-ken grdkleri iin, haka-ret etmek niyetiyle bir say-g ifadesi bile kullanma-dan dediler ki:

- Ey uayb! Bizim ba-balarmzn ibadet ettii

putlardan ve kendi malla-rmzdan dilediimizi eksiklp tartmamzdan vaz-gememizi, sana namaznm emretti?

uayb aleyhisselmsenelerce kavmini bkma-dan, usanmadan Allahaiman etmeye, l ve tar-ty tam yapmaya, insanla-rn hakkn tam vermeyedavet etti.

Ayrca; yollara oturupinsanlar tehdit etmekten,eziyette bulunmaktan, Al-lah telya iman edecekkimselere mni olmaktan,iman edecek veya imanetmi olanlar phe ve te-reddde drmekten,eri yola gitmelerini iste-mekten men ederek, onla-ra demitir ki:

- Sizin saynz ve mal-nz az iken, sizi mal ve ev-lt ile oaltan Allah te-ly zikredin! Sizden n-ceki mmetlerden boz-gunculuk edenlerin ak-betlerinin ne olduunabakn ve ibret aln!


UAYB ALEYHSSELM

uayb aleyhisselm,kavmine, Allah telnnonlar zerindeki nimetleri-ni, gemi mmetlerdeniman etmeyenlerin banagelenleri haber vererek,onlar imana, taate, gnah-tan uzaklamaya tevik et-mesine karlk, kavmi,iman etmemekte direndilerve uayb aleyhisselmlaalay etmek iin dediler ki:

- Hlbuki biz seni rdve hilm sahibi bir kii ola-rak biliyorduk. Byle ikensen atalarmzn dinindenbizi nasl uzaklatrmayaalrsn?

uayb aleyhisselm,kavminin cahil, inat vealayl szleri karsndayle cevap verdi:

- Ey kavmim! yice d-np bana cevap verin!Eer ben, Rabbim tarafn-dan ilim, hidayet, din venbvvet ile gelmisemveya Rabbim beni hellnimetler ile rzklandrmise, yine hakkmda byleisnatlarda bulunur musu-

nuz? Ben, Allah telnnpek ok ltfuna kavumuiken, Onun emrine kargelemem. Rabbimin emirve yasaklarn size teblietmekten de asla vazge-mem. Siz benim bu hliminiin anlamyorsunuz?

Hlbuki, sizin yapman-z bildirdiim hususlar,ben de yerine getiriyo-rum. Sizin saknmanz bil-dirdiim ktlklerden enevvel kendim kanyo-rum. Ben, yapmanz veyapmamanz istediimhususlar gcm yettiikadar tebli ederek, sizinslah olmanz isterim. Be-nim sylediklerim, sizinfaydanzadr. Size bildir-diklerimi zorla yaptracakgte deilim. Muvaffaki-yetim Allah telnn yar-dm iledir. Ben, yalnzOna tevekkl edip, btnilerimde Ona gvendimve Ona sndm. nkher eye kadir olan Odur.Ben ancak Ona dnerim.Onun ltuf ve inayetine,yardmna gvenirim.


UAYB ALEYHSSELM

Ey kavmim! Nuh kav-minin suda boulduunu,Hd kavminin iddetli rz-grla savrulduunu, Salihkavminin bir sayha, birzelzele ile helk edildiinibilmiyor musunuz? Banaolan dmanlk ve muha-lefetiniz, byle bir belyauramanza sebep olma-sn!

Ey kavmim! Lt kavmi-nin balarna gelenleri, za-man ve mekn bakmn-dan yaknlnz sebebiylebilirsiniz. Onlarn banagelenleri dnp, kfrve isyandan vazgemenizlzm gelmez mi?

Ey kavmim, artk uya-nn! Rabbinizden magfiretdileyin! Ona iman edin!Sonra tvbe ederek g-nahlarnzn affedilmesiiin yalvarn! Baka eyle-re tapnmaktan vazgeip,yalnz Ona ibadet edin!nceden yaptnz g-nahlardan da piman olupaf dileyin! phesiz ki, be-nim Rabbim ok merha-metlidir. Tvbe edenlere

merhamet ve inayeti pekoktur.

Fakat azgn Medyenhalk sz dinlemedi. ir-retliklerini gittike artrp,ona dediler ki:

- Ey uayb! Syledikle-rinden birounu iyice an-layamyoruz.

Bunu alay maksadylasylyorlard. nk u-ayb aleyhisselm iyi bir ha-tip idi. Ak ve net konuur-du. Anlalmayacak hibirey brakmazd. Kavmine,kendi dillerinde ak bir li-sanla nasihat veriyordu.

Kavminin insanlar, u-ayb aleyhisselma d-manlklarndan dolay,onun ak ve net anlatteyleri bile anlamadklar-n sylyorlard. Bylece;Senin peygamberliin veAllah telnn birlii hak-knda sylediklerinin do-ruluu bizce mehuldrdemek istiyorlard. Hattadiyorlard ki:

- phe yok ki, biz seniaramzda cidden zayf g-


UAYB ALEYHSSELM

ryoruz. Eer senin aire-tin olmasayd, elbette senitalayarak ldrrdk.Sen bize kar bir izzet vestnlk sahibi deilsin.stelik sen, bizim sana ya-pacaklarmza kar koya-cak g ve kuvvete de sa-hip deilsin. Ama biz, ak-rabalarnn hatr iin, sa-na bir ey yapamyoruz.

uayb aleyhisselm;onlardan korkmadn,kavminden gelebilecek bir

ktle mukabelede bu-lunmaktan ekinmeyece-ini, zillete sebep olanazabn kimlere gelecei-nin ve kimlerin yalanc ol-duunun yaknda anla-lacan aka syleyerekbuyurdu ki:

- Ey kavmim! lmiyle,kudretiyle btn yaratl-mlar kuatm olanRabbimi ve peygamberiolarak benim de Onun hi-mayesinde bulunduumu


UAYB ALEYHSSELM

dnmyor da, ciz bireryaratk olan akrabalarmnhatr iin bana saldrma-dnz sylyorsunuz.Hlbuki sizin yaptnz i-leri, ilmiyle epeevre ku-atm olan Allah telyhie sayp unuttunuz. Onaortak koup, peygamber-lerine ihanette bulundu-nuz. Onu, h, unutul-mu, arka tarafa atlmbir ey gibi telakki ettiniz.Byle kfirane bir kanaat-te bulunmu olduunu-zun farknda deilsiniz.

Ey kavmim! Btnkuvvetinizle dilediiniziyapn! Ben de vazifemiyapcym. Yaknda Allahteldan azap gelince,kim zelil ve rsva olur, ya-lanc kimdir, bileceksiniz.imdi azaba hazr olun!Ben de sizinle beraber, si-zin azabnz gzeticiyim.

Hazreti uaybn, onla-rn tehditlerine aldr et-meyerek, herkese Allahtelnn dinini anlatmayaalmas karsnda, m-rikler; azgnlklarna ziya-

desiyle devam ettiler. Alla-h telya iman edenlerikorkutarak, inanlarndanvazgeirmeye altlar.nanmak iin gelenlere,Hazreti uayb ktledi-ler. Kavminin ileri gelenle-rini, Hazreti uayba tbiolmamas iin tehdit ede-rek dediler ki:

- uayba uyarsanz, otakdirde muhakkak en b-yk zarara uram kimse-ler olacaksnz!

Fahreddin-i Rz haz-retleri buyurdu ki:

- Allah tel, Medyenahalisinin uayb aleyhis-selm yalanlayarak d-tkleri sapkln bykl-n bildirdi. Sonra, onla-rn kendileri saptklar gibi,bakalarn da saptrdkla-rn beyan etti. uaybaleyhisselma uyanlar k-nadklarn aklad. Med-yen halk dnyada l vetartda hile yapmak sure-tiyle sapklkta son nokta-ya geldiler. Bu sebepleazaba, felkete uramaya


UAYB ALEYHSSELM

mstahak oldular. Bu kav-min insanlar, puta tap-mak esasna dayanan din-lerini ve insanlarn aldatl-masyla elde ettikleri ktkazanlarn terk etmeyi,byk bir zarar zannedi-yorlar, bakalarn da by-le bir duruma dmektenmen ediyorlard.

uayb aleyhisselmkavmini davetten geri dur-muyor, onlara nasihati hibrakmyordu. Kavmi,iman etmedikleri gibi,imana gelenlere de mnioluyordu. Bu duruma okzlen uayb aleyhisse-lm onlara yle diyordu:

- man etmek iin gelen-lerin yollar zerine oturup,onlar eziyet tehdidi ile kor-kutarak, Allah telyaiman etmelerine mni ol-mayn! Eri yola gitmeleri-ni talep etmeyin! Sizin sa-ynz ve malnz az iken, si-zi mal ve evlt ile oaltanAllah tely zikredin!Sizden nceki mmetler-den bozgunculuk edenle-rin akbetlerinin ne olduu-

na, Allah telnn onlarnasl helk ettiine baknve ibret aln!

Eer iinizden bir ksmbenimle gnderilen eyeiman eder ve bir ksmnzinkr ederse, Allah telaramzda hakk ortaya -karmak iin, btl yoldaolanlar helk etmek sure-tiyle hkmedinceye kadarsabredin! O, hkimlerinen hayrlsdr.

uayb aleyhisselmszleri ile kfirlere gelecekazab bildirmi ve mmin-lerin de sabretmesini iste-mitir. Kfirler, Hazreti u-aybn bu gzel nasihatle-rini yine dinlememiler;kibirlenerek bildirdiklerineinanmay hakaret saym-lar; kendi dinlerine uyma-dklar takdirde, Hazretiuayb ve mmetinimemleketlerinden kova-caklar tehdidini savur-mulard. Hazreti u-aybn kavmi, iman etmeyikibirlerine yediremeyenreisleri araclyla dedilerki:


UAYB ALEYHSSELM

- Ey uayb! Seni ve sa-na iman edenleri, seninleberaber beldemizden -karrz veyahut kat suret-te bizim milletimize d-nersiniz.

uayb aleyhisselmyle cevap verdi:

- Kerih grdmz di-ne nasl dneriz? Muhak-kak ki, Allah tel bizi hakdinle ereflendirip, btl di-ninizden kurtardktan son-ra, sizin milletinize dner-sek, Allah telya yalanyere iftira etmi oluruz. Di-ninize dnmek bize mm-kn olmaz. Rabbimizin ilmiher eyi ihata etmi, kuat-mtr. Bizi imanda sabitklmas, yakine ulatrmashususunda ancak Allahtelya tam tevekkl ettik.Ya Rabbi, bizimle kavmi-miz arasnda hak ile h-km ver! Sen hkmedicile-rin hayrlssn!

Tefsir limlerinin bildir-diklerine gre, Hazreti u-aybn bu hususlar syle-mekten kasd uydu:

O sapk dine dnld- takdirde, Allah tel-nn orta ve benzeri oldu-unu iddia etmi olmaklzm gelir. Allah tel-nn dininin hak din olma-yp btl olduuna ve omriklerin dinlerinin de,hakka yakn olduunainanm olmak icap eder.Bu ise, en byk yalan,muazzam bir iftiradr. Ha-kiki olan slm dini terke-dilip de btla nasl itikadedilir?

uayb aleyhisselm,kavminin iman etmesin-den midini kesince, Alla-h telya du etti. Hazre-ti uaybn dus, Kuran-kerimde yle bildirilmek-tedir:

(Ya Rabbi, bizimle kav-mimiz arasnda hak ile h-km ver! Sen hkmedicile-rin hayrlssn...) [Arf 89]

uayb aleyhisselm buszlerini, Allah telyatevekkl ve kavmine azb-ilh gelmesi iin bedduile bitirdi.


UAYB ALEYHSSELM

Medyen halknn helki

Hazreti uaybn kav-mi olan Medyen ahalisi,Hazreti uayba ve onainananlara kar dman-lklarn oalttlar. uaybaleyhisselm ve ona tbiolanlar ldrmeyi d-ndler. Onlar, zihinle-rindeki ktlkleri fiiliya-ta dkmek iin alrlar-ken, Hazreti uaybn du-sndan sonra Cebrailinsayhas ve bir zelzele, on-lar hakir ve zelil kld.Hepsi yok oldular. Sankionlar, o beldede yaama-mlard.

uayb aleyhisselm veona iman edenler, kt-lklerden korunduklar gi-bi, onlarn maruz kaldazaptan da kurtarlarak sa-adete erdirildiler. Allahtel, bu azgn kavmin he-lk oluunu Kuran- ke-rimde mealen yle be-yan buyurmaktadr:

[Cebrail aleyhissel-mn] sayhasyla, onlar

zelzele alp, evlerinde yz-leri zerine derek helkoldular.) [Arf 91]

(Azap emrimiz gelince,uayba ve onunla olanmminlere rahmetimizlenecat verdik ve kfrlenefslerine zulmedenleriCebrailin (aleyhisselm)sayhas yakalayp, evlerin-de helk oldular. Sankionlar, orada ikamet etme-mi, yaamamlard. Se-md kavmi, rahmet-i l-hiyeden nasl uzaklatrl-dysa, Medyen kavminede ylece bir uzaklk veril-di.) [Hd 94-95]

Medyen ahalisi, byle-ce Hazreti Salihin pey-gamber olarak gnderildi-i Semd kavmine gelenazabn bir benzeri ile ceza-landrlmtr. Yalnz Se-md kavmini altlarndan,Medyen ahalisini ise st-lerinden gelen bir sayhahelk etmitir.

Kavminin durumunugren Hazreti uayb, on-larn iman etmeyerek bu


UAYB ALEYHSSELM

hle dmelerine zld.Sonra kendisini teselli etti.Bu husus Kuran- kerim-de mealen yle bildirildi:

(Ey kavmim! Ben,Rabbimin gnderdiklerinisize tebli ettim ve siziniin nasihatte bulundum.Artk ben kfir olan birkavme kar nasl fazlacamahzun olurum? dedi.)[Arf 93]

Elbette Medyen halk,kendisinin bildirdikleri Al-lah telnn emir ve ya-saklarna inanmamaklaazaba mstahak olmularve kfrde srarlarnn kar-ln grmlerdir.

Eyke halkuayb aleyhisselm,

kavminin helkinden son-ra Medyene yakn; yeil-lik, aalk ve bolluk iindebir ehir olan Eykedeki in-sanlara, doru yolu gs-termekle vazifelendirildi.Eyke halk, Medyen ahali-sinin btn hususiyetleri-ni tayordu. Her trl az-

gnlk ve ktlk onlardada vard. Onlar da bollukiindeydiler. Teraziyi onlarda doru kullanmazlar, l-de hile yaparlard. Alverilerinde kar taraftaki-ne muhakkak zarar verme-ye, onu aldatmaya alr-lard. Alrken ucuz ve fazlafazla alrlar, satarken pa-hal ve eksik verirlerdi.

Yurtlarnn, ticaret yolla-r zerinde bulunmasndanistifade ederek, yolcularsoyarlard. Hepsinden k-ts; puta taparlar, Allahtelnn peygamberineiman etmek iin gelenleri,niyetlerinden vazgeirmekiin Hazreti uayba yalancderlerdi. stekleri olmazsa,tehditte bulunup eziyet ya-parlard. Bakalarnn gee-cei yerlerde dururlar veinsanlara sknt verirlerdi.

Aslnda Medyen halkoalp, ehirlerine s-maz olunca, bir ksm ora-dan ayrlp Eykeye yerle-miler, oray imar edip,yurt edinmilerdi. Med-yen ahalisinin kfrde inat


UAYB ALEYHSSELM

ederek helke uramasn-dan sonra, uayb aleyhis-selm, Eyke halkn hakyola davet ederek dedi ki:

- Allah teldan kork-maz msnz ki, Ona isyanedersiniz? Ben sizin iinemin bir peygamberim.Allah teldan korkun!Yasaklar terk edip banaitaat edin! Ben sizden bircret de istemiyorum. Be-nim cretim lemlerinRabbindendir.

Kileyi, lei tam l-n, eksik tartarak insan-larn haklarna zarar ve-renlerden olmayn! Doruterazi ile tartn! Yeryzn-de adam ldrmek, zinaetmek ve yol kesmek su-retiyle bozgunculuk yap-mayn! Sizi ve sizden n-cekileri yaratan Allah te-lnn azabndan korkun!

Eykeliler, bugn bile ti-caret hayatnda geerliolan ve herkesin uymasgereken, en azndan top-lumlarn sosyal yaplar-nn temelini oluturan bu

nasihatlere kulak asmad-lar, iman etmediler ve kar- ktlar. Hatta Hazreti u-ayba dediler ki:

- Sen defalarca sihre u-ram olanlardansn. Senancak bizim gibi bir insan-sn. Biz senin davanda ya-lanclardan olduunu zan-nediyoruz. Eer davandasadk isen, zerimize gk-ten bir para azap dr.

uayb aleyhisselm,kavminin iman etmesin-den midini kesince, Alla-h telya du etti. Bu du-dan sonra, anden Allahtelnn emriyle scak rz-grlar esti. nsanlar evleri-ne katlar. Fakat scak rz-grlarn iddetini artrma-s zerine, kfirler aresizkaldlar. Belki serinlerizmidiyle insanlar akarsubulunan yeillik ve glge-lik yerlere koutular.

Fakat gnden gne ar-tan hararet, akarsularkaynatrcasna stmaya;kzgn bir hle gelmi olanta ve toprak, insanlarn


UAYB ALEYHSSELM

ayaklarn yakmaya bala-d. Yzleri rzgrn tesirin-den kpkrmz oldu. Fakatkfirler yine de kfrlerin-de srar ettiler. Byleceebed felkete uradlar.

nananlar ayr yere eki-lip, kfirlerin bu hlini ibret-le seyrettiler. Cebrail aley-hisselm bir bulut getiripehrin dnda tuttu. Bulutsanki gnei kaplam, se-rinlik veriyor gibi idi. Kfir-ler bunu grnce, tekilerede haber verip bulutun alt-na koutular. Bir serinlikbulduk, altnda glgeleni-riz! diyorlard. nk s-caktan iyice bunalmlard.

Hep birlikte orada topla-nnca; Ey Eykeliler! Pey-gamberinizi yalanladnzgibi, Rabbinizin ac azabnda tadn! nnde secde et-tiiniz putlarnza syleyin,eer gleri yeterse sizikurtarsnlar! diye nida ge-lip, kfirlerin stne ate vekvlcmlar yamaya bala-d. Btn kfirler ve onlaraait eyler, aalar, talar bi-le yand.

htiyarlk ve cizlik se-bebiyle bulutun altna ge-lemeyen kfirler, hararetinskntsyla bir miktar daolsa, serinlemek iin evle-rine kapandlar. Fakat on-lar da Cebrail aleyhissel-mn sayhasyla helk ol-dular. Sanki orada yaa-mamlar gibi onlardan dabir eser kalmad.

Hazreti uaybn hususiyetleri

Peygamberlerin hepsi,Allah telnn emirlerinive yasaklarn bildirirken,ayn usul kullanmlardr.Bu usulde peygamberler,insanlara takvay, Allahtelnn emirlerine itaat,ibadetleri ihlas ile yapmayemretmiler; davetleri hu-susunda onlardan bir crettalep etmemiler, ecirleri-nin Allah telnn katndaolduunu bildirmilerdir.

Medyen halk ile es-hab- Eykenin peygam-berlerini yalanlamalar veinkrda ar gitmeleri ze-


UAYB ALEYHSSELM

rine, uayb aleyhisselmonlarn helk olmalar iindu etti ve Medyen ve es-hab- Eyke helk oldu. u-ayb aleyhisselmn pey-gamber olduu kavimler-den Medyen halk Cebrailaleyhisselmn sayhas vezelzele ile, eshab- Eyke deglge ile helk oldu.

uayb aleyhisselm,kavminin helk olmasn-dan sonra, tekrar Med-yende yerleti. nananlar-dan birinin kz ile evlendi.ki kz oldu. Kzlar byd.Kzlarndan biri Hazret-iMusa aleyhisselam ile ev-lendi. Kendisi iyice yalan-d. Bir mddet sonra Mek-ke-i mkerremeye gidip,

oraya yerleti. Daha sonraorada vafat edip, Zemzemkuyusu ile Makam- bra-him arasnda, Kbenin al-tnoluk tarafna defnedildi.

Her peygamber gibiuayb aleyhisselmn dakendisine mahsus bazhususiyetleri vard. Bun-lardan biri, insanlar kr-madan, tatl ve gzel bir li-sanla onlara emr-i marufyapmasdr. Nitekim Res-lullah efendimiz, gzel ko-numasndan dolay, on-dan; Hatib-l-Enbiya diyebahsetmitir.

uayb aleyhisselmnbir baka zellii de, oknamaz klp, Allah korku-sundan pek fazla alama-


UAYB ALEYHSSELM

sdr. Allah korkusundanve Onun rzasn kazana-bilmek dncesinden ohle geldi ki, alamaktanneredeyse gzleri grmezhle gelecekti.

uayb aleyhisselmnhususiyetlerinden biri de,al verite Allah telnnemir ve yasaklarna titizlik-le uymas idi. Bu sebeple,bakalarnn haklarnnkendi zerinde kalmama-sna ok dikkat eder veazam gayreti gsterirdi.Hlbuki onun kavmi terazive lde hile yapmadanduramazlard. Zamanngeer akesi olan altn vegm paralarn kenarla-rndan krparlar, al veri

yaptklar kimselere mu-hakkak zarar verirlerdi.

Hazreti uaybn mucizeleri

Her peygamber gibiuayb aleyhisselm dapeygamberliini ispatla-mak ve sznn doru ol-duunu gstermek iinmucizeler izhar etti. Bun-lar karsnda, inananlarniman kuvvetlendii gibi,baz inanmayan kimselerde imana geldiler. natkfirler ise, onu, sihirbaz-lkla itham ettiler. Hazretiuaybn mucizelerindenbazlar unlardr:

Birgn kavmi, Hazretiuayba dediler ki:


UAYB ALEYHSSELM

- Gerekten peygam-ber isen siyah olarak do-mu olan kuzularmz be-yaz hle getir!

uayb aleyhisselmdu edince, dus kabulolunup; Ya Hayy, ya Kay-ym, ya Rahmn, ya Sa-med, ya Sebbh ism-ierifleri ile du etmesi em-redildi. Hazreti uayb by-le du edince, kuzularnhepsi beyaz oldu.

Yine bir defasnda kav-mi, Hazreti uayba gelipdediler ki:

- Hak peygamber isendu et de, u dalar vetalar kalkp, yerleri dm-dz ovalk olsun!

uayb aleyhisselmdu edince, cenab- Hak ka-bul buyurup, elini da vetalar zerine koymasnemreyledi. Elini koyduuher ta, toprak oldu. Orada-ki da ve talardan eserkalmayp, kavminin istediigibi bir ova meydana geldi.

uayb aleyhisselm,peygamber olduunu Al-

lah telnn emriyle ak-laynca; kavmi, koyun sa-hibi olmayan Hazreti u-aybn, kendilerinin ko-yunlarn ellerinden almakiin byle bir yola bavur-duunu iddia ettiler. u-ayb aleyhisselm bunuduyunca, zld. Kendisi-ne koyun ihsan eylemesiiin Allah telya du et-ti. Orada bulunan talaraeliyle iaret etmesi emro-lundu. Hazreti uayb em-redildii ekilde talaraiaret edince, o anda hep-si koyun oldu. Hazreti u-aybn koyunlar, kavmi-nin koyunlarnn birkamisli fazla oldu.

uayb aleyhisselm,bir defasnda bir yerde bu-lunan talarn etrafndadnd. O talar bakr ol-du. Bakrlar ileten insan-lar ok zengin oldular.

Hazreti uaybn kav-minin bulunduu yerdebyk kum tepeleri vard.nsanlar onlardan ok s-knt ekiyorlard. Hazretiuaybdan bu kum tepele-


UAYB ALEYHSSELM

rini kaldrmasn istediler.uayb aleyhisselm dadu etti. Sonra eliyle ia-ret edince, Allah telnnizniyle tepeler, uan kulargibi kalkp, kimsenin ra-hatsz olmayaca bir yerekondular.

uayb aleyhisselm birdaa kaca zaman, daklr; deta bir deve gi-bi kerdi. uayb aleyhis-selm istedii yere kn-ca, yine eski hlini alrd.

Hazreti uaybn muci-zelerinden biri de doruyoldan sapm olan Eyke-lilerin, Eer peygamberisen, bizim stmze gk-ten bir para dr! de-meleri ve Hazreti uaybnbu hli Allah telya arzetmesi zerine, gktenazap inmesidir. nce s-caklk artm, daha sonrada serin bir bulut grn-mt. nsanlar, bulutunaltna toplannca, zerleri-ne ate yaarak hepsi he-lk oldular. Onlarn hliniseyreden mminler isehi rahatsz olmadlar. Hl-

buki onlarla aralarndakimesafe fazla deildi veonlar seyrediyorlard.

Hazreti uaybn pey-gamberliine inanmayanEyke halk, ondan mucizeistediler. uayb aleyhisse-lm da evredeki putlarahitap edip dedi ki:

- Rabbiniz kimdir? Benkimim? Syleyin!

Ta ve aatan yapl-m, cansz birer mahlkolan putlar, dile gelip de-diler ki:

- Rabbimiz ve yaratc-mz Allah teldr. Ya u-ayb! Sen ise Allah tel-nn peygamberisin!

Bu szleri syleyenputlarn hepsi, yerlere d-p parampara oldular.Bu srada iddetli bir rz-gr esti. Kfirler kap ev-lerine sakland. Birokkimse, bu mucizeler kar-snda imanla ereflenip,Mslman oldu. nanma-yanlar, azgnlklarn dahada artrdlar. nananlaraeziyet etmeye kalktlar.

MUSAALEYHSSELM


MUSA ALEYHSSELM

MUSA ALEYHSSELM;smi ve Nesebi

Btn srailoullar Ya-kb aleyhisselmn 12 o-lundan oalmlardr. Buoullarndan Lv ismin-deki olu, Nbite ismindebir hanmla evlendi. Bun-dan; Garsn, Merz, Merdve Khis adl ocuklar ol-du. Khis 46 yanda iken,Kh isimli bir hanm ni-kh etti. Khisin bu han-mndan Yasher isimli birolu oldu. Yasher de b-yyp yetiince, Semyetisminde bir hanm ile ev-lendi. Bu evlilikten mrndnyaya geldi. Yasheruzun bir mr srd. Olumrn, Nceyb ismindebir hanmla evlendi. (Haz-reti Musann annesinin is-mi; Yhbiz, Eyariha vedaha baka ekillerde debildirilmitir.) Bu evliliktenise, Hazreti Harn ve Haz-reti Musa dodu. Ms is-mi (Sudan kurtarlm)mansna gelmekdedir.Hristiyanlar (Moe) ve(Mis) diyor.

srailoullarnn dramTarihilerin bildirdikle-

rine gre, Msrda hkmsren ve kendilerine Fira-vun ismi verilen hkm-darlar vard. BunlardanReyyn bin Velid, HazretiYusufu, btn hazinelerinbana Maliye Nazr ola-rak tayin eden ve ona ina-nan, mmin bir zat idi.Reyyn vefat edince, K-bs bin Musab, Firavun(Msr Sultan) oldu. Haz-reti Yusufu vazifeden al-mad. Hazreti Yusuf onuimana davet etti, fakat ka-bul etmedi. Bu ve sonragelen Firavunlar, srailo-ullarna kymet vermedi-ler. Kbs, bakalarnazorla i yaptran, ok zalimbir hkmdard. HazretiYusuf, bu hkmdar za-mannda vefat etti.

Kbsun saltanat ol-duka uzun srd. Sonrahelk oldu ve yerine kar-dei Ebl Abbas geti.Ebl Abbasn da bundanfark yoktu. Hatta K-bsdan daha zengin, da-


MUSA ALEYHSSELM

ha kibirli, daha zorba vedaha zalim idi. Bu da uzunbir saltanat srd. Kbsbin Musab ve kardei,Amlika kabilesinden idi.Bu firavun kavmini topla-yarak ben sizin rabbinizimdiyerek kendisine tapn-maya armt. Kendikavmi ona itaat etmi, s-railoullar ise brahimaleyhisselamn bildirdiiatalarnn dininden dn-meyi kabul etmemiti. Bu-nun zerine Firavun da s-railoullar zerindeki bas-ky daha da artrd.

Yusuf aleyhisselmdansonra srailoullar M-srda kaldlar. Doksan kiilik bir kafile hlinde ge-len srailoullar, Msrdahzla oaldlar. Kendileri;Yusuf, Yakb, shak ve b-rahimin (aleyhimsse-lm) bildirdikleri dine ba-l olup, inan ve ibadetleri-ne sk skya bal idiler.Msrn eski yerlileri olanKbt kavmi ise yldzlara veputlara taparlard. Bunlarayn zamanda srailoulla-rna hakaret gzyle ba-karlard. Yusuf aleyhisse-


MUSA ALEYHSSELM

lm zamannda srailoul-larnn grd itibar, gngetike azalarak kaybol-mutu. Hatta ezilen bir s-nf hline gelmilerdi.

Firavunlar da pek za-lim, gaddar kimseler ol-duklar iin, tebaalar olan,yani saltanat mlk iindebulunan srailoullarnesir gibi altrr, ar vemeakkatli ilerde kulla-nrlard. Onlarn gndengne artp oalmalarn-dan ve kendilerine (Kbtkavmine) galebe almala-rndan endie ediyorlard.

srailoullar, Kbt kav-minin muamelelerinden,Firavunlarn bask ve zu-lmlerinden tamamenusanmlard. Zira srailo-ullar en ar ilerde al-trlyordu. Bu basklardankurtulmak iin dedelerinin,yani Yakb aleyhisselmnyurdu olan Kenan diyarnagitmek istedilerse de, birtrl yakalarn Firavununpenesinden kurtarp M-srdan dar kamadlar.Zira Msrllar iin onlar,

her ie gnderilen, icabn-da bedava altrlan birii idiler.

On iki kabile olan sra-iloullarnn her bir bl-, Hazreti Yakbun oul-larndan birine mensupidi. Her kabilenin bir nde-ri vard. Bunlara, Yakbaleyhisselmn torunlarmanasna, Esbt- Ben s-rail denilirdi. Bu on iki ka-bilenin hepsi bir araya gel-se ve tek bir ndere uysa-lar, kuvvetleri birleir veistediklerini yapabilirlerdi.Fakat onlar toparlayacak,bir emr altnda birletire-cek bir ba, bir nder l-zm idi. Ancak byle oldu-u takdirde kuvvetlerinibirletirip Firavuna karkoyabilirler ve esarettenkurtulabilirlerdi.

O zamandaki Firavun,pek alak ve ok zalim idi.Firavunlar iinde, onunkadar kat kalbli, onun ka-dar uzun saltanat sren,Hak telya kar onun ka-dar byk konuan, sra-iloullarna onun kadar


MUSA ALEYHSSELM

kt davranan baka birisigrlmemiti. sriloul-larna ok eziyet eder; ki-mini inaat, kimini ziraat,kimini de kanalizasyon i-lerinde altrr; ar veirkin hizmetleri onlara ve-rirdi.

Firavunun kendilerinieitli ilerde kullanma-snda, srailoullar ksmksm idi. Bazlar dalardata kesip srtlarnda geti-rirler, bazlar Firavun iinkkler ve saraylar binaederlerdi. Bir ksm ma-rangozluk ve demircilik gi-bi sanatlarda alrlard.Bu ilerde, zorla, zorbalk-la altrlrlard. Zayf vealamayacak durumdaolanlara ise vergi konul-mutu. Vergi demek du-rumunda olanlar, her gngne batmadan nce,vergisini getirip teslim et-mek mecburiyetinde idi.ayet bunlardan biri g-ne batncaya kadar vergi-sini getirmez ise, sa kolu,zlemeyecek ekildeboynuna aslarak bala-

nrd. Bir ay mddetle ylekalr ve o kimse ok zah-met ekerdi.

Firavunun zulm altn-da, srailoullar epeycezaman ikence ve eziyetgrdler. Firavun okuzun bir saltanat srd.Saltanat mddetince, b-tn gcn, srailoullar-na zahmet vermekte, on-lar en ar ilerde altr-makta harcamtr.

Firavunun ryas Firavun bir gece rya-

snda; Beytlmukaddestenkan bir atein, Msrn ev-lerini kaplayp kl ettiini,Kbtleri yakp, srailoulla-rna dokunmadn grd.Korkuyla uyanan Firavun,tella hemen khinleri, si-hirbazlar, rya tabircilerinive mneccimleri ard.Ryasnn tabirini istedi.Onlar ryay yle tabir et-tiler:

Yaknda srailoullariinde bir ocuk dnyayagelir; mlk, saltanat eli-


MUSA ALEYHSSELM

nizden alr. Sizi ve milleti-nizi yurdunuzdan karr,dininizi deitirir. Onundoaca zaman ok ya-kndr.

Bu tabir, Firavun iinen ac ve hi tahammledilmez bir sz ve mutlakayok edilmesi icabeden birtehlike idi. Bunu duyarduymaz, kin ve nefret dolubir ekilde, kendine yak-an en irkin karar verdi.Merhamet hislerinden ta-mamen mahrum olduuiin, saltanatna son vere-cek olan ocuu ortadankaldrmak istedi. Bu ocu-un hangi aileden doa-can bilemediinden, s-railoullar iinde doacakbtn erkek ocuklarnderhal ldrlmesini em-retti. Memleketindeki ebe-lerin hepsini toplayp, on-lara; srailoullarndandoum esnasnda kz o-cuklar dnda, elinize d-en her olan ldrn!dedi ve balarna amirlertayin edip, emrin yerinegelmesini temin etti.

Hazreti Musann doumu

srailoullar da byk-lerinden duyarak, ilerin-den bir zatn yetieceini,kendilerini Firavun ve Kb-tlerin zulmnden kurtara-can, yine bu zatn, onla-r, dedelerinin asl memle-keti olan Kenan diyarnagtreceini biliyorlard.Bu zatn meydana kma-sn mit ediyorlar; bununbir an nce gerekleme-sini bekliyorlar; yaplanbtn zulm ve eziyetlere,bu mitle sabrediyorlard.

Firavun; kamtan, kes-kin bak gibi ameliyataletleri yaplmasn emret-ti. srailoullarnn hamilekadnlar zorla yatrlr, bualetlerle karnlar yarlr veocuklar ayaklar arasnadverirdi. Bu bykazap, doum zaman ge-lenlere yaplr ve olan o-cuklar o anda ldrlr-d. srailoullarnn o-cuklar bu ekilde katledil-dii gibi, yetikin erkekler-den bu hle dayanama-


MUSA ALEYHSSELM

yp, kar kanlar da ld-rlyordu.

Bunun zerine, Kbtle-rin reisi, Firavuna mraca-at edip; Sen, srailoulla-rnn ocuklarn ldr-yorsun. Bu arada yetikin-ler de ldrlyor. Bylegiderse bizim iimiz gayetzor olacak. Zor ve meak-katli iler bize kalacak! di-yerek endielerini bildirdi.

Firavun, srailoullar-na merhamet ettii iindeil, kendi kavmi olanKbtlerin srarlarnn fazla-l sebebiyle, biraz yumu-ar gibi grnd. steme-ye istemeye, srailoulla-rndan doacak olan erkekocuklarn bir sene ld-rlp, ikinci sene ldrl-memesini emretti. Byle-ce birer sene arayla, doa-cak btn erkek ocuklarldrlecekti.

Firavunun emriyle, do-an btn erkek ocuklar-nn ldrld o sene,Lv neslinden, yani Haz-reti Yakbun nc olu

olan Lvnin torunlarn-dan Imrn isimli bir zatnsulbnden, annesi, Hazre-ti Musaya hamile oldu.

Firavunun, doan o-cuklar hemen ldrmekzere, srailoullarna mu-sallat ettii ebelerden biri-si, Hazreti Musann anne-sinin yakndan tand,samim olduu bir kadnidi. Doum vakti yaklat-nda, Hazreti Musannannesi ocuuna zarargelmesi endiesiyle yakndostu olan o ebeyi arp,gizlice; te benim do-um vaktim geldi. Bugn,dostluunu, yaknlngsterecein ve bana yar-dm edecein gndr!diyerek ondan yardm is-tedi. O da Peki deyipeve geldi.

Nihayet doum ger-ekleti. Hazreti Musa do-ar domaz, mbarek al-nnda bir nur parlad. Ebe,bunu grnce, o nurun te-siriyle btn vcudununtitrediini hissetti. Kalbi-ne, Allah tel tarafn-


MUSA ALEYHSSELM

dan, Hazreti Musaya karbyk bir muhabbet veril-di. Ebe, btn kalbinin, bunurlu ocua muhabbetledolduunu hissetti. Kal-binde hissettii bu grl-memi muhabbet ile de-ta yerinde duramayarak,Hazreti Musann annesi-ne dedi ki:

- yi ki bu douma benidavet ettin. Senin bu olu-nu o kadar sevdim ki, ba-ka hibir eyi onun kadarsevmedim. Ben ocuunabir zarar vermem ama, se-nin hamile olduun, vazi-felilerin kaytlarnda var-dr. Ben buradan ktktansonra, buraya hemen va-zifeliler gelir. Olunu iyimuhafaza eyle!

Ebe evden ktktansonra, bunlar gzetleyenbaz vazifeliler hemen ka-pya geldiler. eri girmekistiyorlard. Gelenleri, n-ce, Hazreti Musann kzkardei Meryem grd.Hemen annesine haberverdi:

- Anneciim! Kapda va-zifeliler, Firavunun adamla-r var!

Hazreti Musann anne-si, neye uradn ard.Sanki akl bandan git-miti. Ne yaptn bilmezhldeydi. ocuu bir hr-kaya sarp, dardan g-rnmeyecek ekilde tand-rn bir kesine koydu.Hlbuki tandr ateten okkzmt. Fakat o, bunu te-ltan farketmemiti bile.

Firavunun adamlar ie-ri girip, her taraf aradlar.Tandr kzdndan ve ora-da ocuk olma ihtimali hiakla gelmediinden, tand-ra bakmadlar. Allah tel-nn hikmeti, Hazreti Mu-sann annesinde de, hidoum yapm bir kadnnhli grlmyordu. Adam-lar hayretle Musa aleyhis-selmn annesine sordular:

- Biraz evvel buraya birebe kadn gelmemi miydi?

- O benim tandklarm-dan, yakn dostlarmdan-dr. Beni ziyarete gelmiti.


MUSA ALEYHSSELM

Bunun zerine Firavu-nun adamlar kp gittiler.

Hazreti Musann anne-si bu hlin dehet ve he-yecann zerinden ata-mamken, birden akl ba-na geldi. ocuu ne yap-tn hatrlayamad. Ora-da bulunan kzna sordu:

- ocuk nerede? - Bilmiyorum.Zira annesi ocuu

saklarken, o kapya bak-yordu. Bu srada tandr-dan ocuun alama sesiduyuldu. Sanki, Ben bu-radaym! diye, hafif biralama ile haber verdi.Annesi can havli ile orayakotu. Olu tandrda idi vehibir zarar grmemiti.Allah tel ona, kzgntandr serin bir yer eyle-miti. Aynen, Hazreti bra-hime atein glistan ol-mas gibi...

Hazreti Musann anne-si ilk tehlikeyi bylece at-latmt. Cierparesi, Fira-vunun zararndan imdilikkorunmu, yaral kalbi bi-

raz olsun rahatlamt. Bu-nunla beraber, Firavununcasuslar tarafndan, do-umun er ge haber alna-ca endie ve korkusuiindeydi. Bu srada, Alla-h tel, Hazreti Musannannesine; olunu emziripa brakmamasn, Firavu-nun adamlarndan bir za-rar gelmesi durumunda,onu Nil nehrine brakma-sn, ocuun kendisinegeri verileceini ve bir deHazreti Musann peygam-ber olacan, bu sebeplekorkmamasn ilham et-mitir.

Bu durum Kuran- ke-rimde mealen yle bildi-rilmitir:

(Biz, Musann annesineyle ilham ettik: Musayemzir! Ona bir zarar gelme-sinden korkarsan, onu Nilnehrine brak, boulacan-dan korkma! Ve ayrlylahznlenme, kederlenme!Muhakkak ki biz, yakn za-manda onu sana geri dn-drrz ve onu peygam-berlerden eyleriz.) [Kasas 7]


MUSA ALEYHSSELM

O, bu ilham ile olunubir sandk iinde Nil nehri-ne brakmak istedi. Hazre-ti Musann doumundanbirka gn sonra, Kbtler-den bir marangoza gidip,istedii sandn vasflar-n bildirdi. Kbt marangozhayretle sordu:

- Byle bir sand neyapacaksn ki?

O ise yalandan hi ho-lanmad iin hakikati ol-duu gibi anlatt. Maran-goz istedii sand yapt.

Musa aleyhisselmnannesinin istedii sandyapan marangoz, sonragidip bunu Firavunun me-murlarna haber vermekistedi. Vazifelilerin yanlar-na varan marangoz, olan-lar anlatmaya balayaca- anda dili tutulup, hibirey konuamaz oldu. Hi-bir sz syleyemedii gi-bi, iaretlerle de hibir eyanlatamad. Marangozakzan vazifelilerin sabrlartatndan, dverek, ha-karetle onu dar attlar.

Marangoz ne olduu-nu anlayamamann a-knl iinde dkknnadnnce, hikmet-i Huda,dili ald. Derdini anlat-mak iin, acele ve heye-canla koarak, yine vazife-lilerin yanna geldi. Gyakendisini mdafaa ede-cek, hakl bir gaye ile, s-telik onlarn houna gide-cek bir eyi haber vermekiin geldiini ispat edecek-ti. Bu sefer dili tutulmaklakalmam, gzleri de o an-da gremez olmutu.

Yine vazifelilerden okhakaret grp, dar atld.Pek perian ve acnacakhle dt. Biraz evvel sa-pasalam bir kimse iken,imdi konuamaz ve gre-mez olmutu. Bunun ilhbir ikaz ve ceza olduunuanlad. Yaptna ok pi-man oldu. Kendi kendine;ayet dilim alr da bumusibetten kurtulursam,haber vermeye gitmeyece-im ve bu srr hibir za-man hi kimseye syleme-yeceim! diye ahdetti.


MUSA ALEYHSSELM

Bu iten gelen piman-lk ve ahdin neticesinde di-li syler, gzleri de grroldu. Marangoz sevincin-den, hemen Allah tel-ya iman edip, kr sec-desine kapand. Bylece,Hazreti Musann annesibyk bir tehlikeden dahakurtuldu.

Bu marangozun yapt- sandk, hasr rlen bircins kamtan yaplmt.Hazreti Musann annesisand ald. ine pamukkoydu ve Hazreti Musay,byk bir ihtimam ile san-

da yerletirdi. Sonra s-kca kapayp, balad veNil nehrine brakverdi.

Bir anne iin, yeni do-mu bir ocuu bu ekildenehre brakvermek, elbet-te ok zor idi. Fakat o, ken-disine ilham olunduu e-kilde hareket ediyordu.

Sular, sanki onu ta-mann idrakinde imi gibi,yava yava, kaldrp indi-rerek uzaklatrd. Nil neh-ri, Firavunun saraynn ci-varndan geerken, bykbir kanal ile, iinde saraynda bulunduu baheye


MUSA ALEYHSSELM

ayrlrd. Sandk bu kanal-dan sarayn yaknna ka-dar geldi. Su almak iinkanala gelen hizmetiler,sand sarayn bahesin-deki aalarn arasndabuldular. inde para var-dr zannyla alp, amadanFiravunun hanmna g-trdler.

Bu arada Firavun, Asi-ye binti Mzhim ile ev-lenmiti. Asiye, kavmininsekin kadnlarndan olup,iffet ve cemal sahibi idi.Bu hanm, Yusuf aleyhis-selm zamannda MsrSultan olan ve Hazreti Yu-sufa iman eden Reyynbin Velidin neslinden idi.

Firavunun hanm olanAsiye, sand anca, a-rd. nk akllara dur-gunluk verecek gzelliktebir erkek ocuk vard. Alla-h tel Asiyenin kalbine,bu ocua kar muhab-bet ve acma hissi verdi veAsiye byk bir sevgi ileona balanp hep hizme-tinde bulundu.

Hazreti Musa Firavunun saraynda

Doan ocuklar ldr-mekle vazifeli olanlar, bir o-cuk bulunduunu haberalnca, doruca Hazreti Asi-yenin yanna gelerek, ocu-u ldrmek istediler. Haz-reti Asiye, onlara dedi ki:

- Sabredin! Bu ocuksrailoullarn arttrmazya... Ben Firavuna gidip,onu bana balamasnisteyeceim. Balarsa,iyilik etmi olursunuz. a-yet ldrlmesini emre-derse, o zaman size ne s-zm olur ki?

Sonra bebei Firavunagtrd. Firavun, bebeinldrlmesini isteyerekdedi ki:

- Bunun srailoullarn-dan olmasndan korkarm.Bu, bizim elinde helk ola-camz ve onun sebebiy-le mlkmzn elimizdengidecei kii olabilir.

Hazreti Musaya can-dan balanan Hazreti Asi-ye, Bu ocuk, benim ve


MUSA ALEYHSSELM

senin gz nurumuz olsun.Onu ldrmeyin! Olur ki,bize faydas dokunur, ya-hut onu evlt ediniriz. di-yerek, Firavun, ocuukendisine balayncayakadar susmadan hep ko-nutu. Hatta, bu ocuunsrailoullarndan olduu-nun kat belli olmadn,baka bir kavimden olmaihtimalinin de bulunduu-nu bildirdi. Firavun, bu s-rar karsnda, ldrmekfikrinden vazgeti. Onuevlt edinmek hususundaise; Ben istemem, seninolsun! dedi.

Tefsir limleri; (ayet,Asiye gibi Firavun da Mu-sa aleyhisselm benim-semi olsa ve; Evet, be-raberce bunu evlt edine-lim! deseydi, Allah te-l, Asiyeye nasip ettiigibi, ona da hidayet verir-di.) diye bildirmilerdir.

te o gnden sonra,Hazreti Musa, Firavununsaraynda yetimeye bala-d. Ne garip bir tecelli ve nebyk bir hikmettir ki, Fira-

vun, bir taraftan bu ocuuaramak, bulmak ve orta-dan kaldrmak iin hazine-ler sarfediyor; binlerce ma-sum yavrunun kann akt-yor; bar yank analarn,gz yal babalarn yrek-lerini dalyor; bir taraftanda arad ocuu bizzatkendi eliyle besleyip by-tyordu. Hem de tam birhrmet ve byk bir ihti-mam ile yetitiriliyordu.

Buna benzer misalleretarihte ok rastlanmtr.Ekseri zalimlerin, kendi el-lerinde besledikleri, kendi-sini pek aa grd,hatta hizmeti eylediklerikimselerin elinde helkedilmesinde eitli hikmet-ler vardr. Allah tel, o za-limlerden intikamn bakasuretle de almaya elbettekadir olup, her eye gcyeter.

Hazreti Musann st annesi

Sarayda, Asiye tarafn-dan evlt edinilen Hazreti


MUSA ALEYHSSELM

Musa iin, o gn bir stanne bulunmas kararla-trld. Ne kadar st anne-ler bulunduysa da, bebekhibirini emmedi. Zira il-h takdir onun yabanc ka-dndan emmesine izinvermiyordu. Zira onun,annesine iade edileceinedair hkm verilmiti.

Dier taraftan, HazretiMusann annesi, ocuu-nu Nil nehrine braktktansonra, dikkat ekmemesiiin sand kendisi takipetmemiti. Bu grevi Haz-reti Musann kz kardeiMeryeme vererek dedi ki:

- Kardeinin ard sragit! Onu takip et! Ne oldu-unu anlayp, bana habergetir!

Meryem, kardei Mu-sann bulunduu sandtakip etmiti. Sandn Fi-ravunun sarayna gtrl-dn, ocuu emzir-mek iin st anne arand-n, bunun iin pek okkadnn saraya geldiinigrd. Hatta gelen kadn-

larla birlikte saraya girdi.Musa aleyhisselmn, on-lardan hibirinin stnemmediini grnce, se-vinerek dedi ki:

- Size bu ocuu emzi-recek, onu gzel yetitire-cek bir hanm haber vere-yim ve onun buraya gel-mesinde size yardm ede-yim mi?

Meryem, her ne kadardurumu sezdirmemeyeazam gayret gsteriyor,heyecann gizlemeye al-yorsa da, dier insanlar-dan farkl bir hlinin oldu-u belliydi. Bunu ilk farke-den, Firavunun veziri Ha-man oldu. Haman, Mer-yeme kt:

- Senin teln nedir ki,ona st annelik yapacakbirini bildiini sylyor-sun? Yoksa bu ocuk se-nin kardein mi ha?!.

Meryem, durumun nekadar hassas olduunubildiinden, hemen kendi-ni toparlayarak cevap ver-di:


MUSA ALEYHSSELM

- Sarayda bulunanla-rn, st anne bulmak iinolan tel ve gayretlerinigrdmden, onlarayardmc olmak istedim, okadar...

Meryem byle syle-yince, hemen onunla ilgi-lenerek dediler ki:

- Sen tanyorsan, onubulmamzda bize yardmcol!

- O benim annemdir.- Annenin olu var m-

dr?- Harun isminde bir o-

lu vardr. ocuklarn ld-rlmedii sene domu-tu.

- Bu sylediklerin ger-ekten doru ise, o kadngetir!

Meryem, sevin ve he-yecanla annesinin yannadnd ve olanlar haberverdi. Sonra da annesiniFiravunun sarayna gtr-d. Annesi saraya geldi-inde, olu, Firavunun el-lerinde alyor, Firavun iseonu dindirmeye alyor-

du. Oraya giren annesi,ocuu kucana alr al-maz, sesini kesti. Stnkabul edip, emmeye ba-lad. Firavun da gnde birdinar cretle, Musayona, st ocuu olarakverdi.

Bundan sonra, HazretiMusann annesi, olunualp evine gtrd. Byle-ce Allah telnn, ... Mu-hakkak ki, biz yakn za-manda onu sana geri dn-drrz... eklindeki va-adi gereklemi oldu.

Nitekim Kasas suresi-nin 13. ayet-i kerimesindemealen buyuruldu ki: (tebylece biz, Musay an-nesine iade ettik. Ta kionunla gz aydn olsun.Onun ayrlyla hznekmesin. Ve Allah te-lnn vaadinin phesizbir hak olduunu bilsin.Lkin insanlarn ou, Al-lah telnn vaadininhak olduunu bilmez.)

Hazreti Musann anne-si, evldnn Firavunun eli-


MUSA ALEYHSSELM

ne getiini renince,ok zlmt. Fakat Alla-h tel ona sabr ihsanederek kendine hkim ol-mu; bylece sabrnn kar-ln grmt.

Hazreti Musann, dierst annelerin stlerini em-medii hlde, bu hanmnstn emdiini anlayanvezir Haman; Hazreti Mu-sann annesine dedi ki:

- Bu ocuk, senden ev-vel baka kadnlarn st-n hi kabul etmedii hl-de, senin stn kabul et-tiine gre, sen her hldebu ocuun annesisin!

- Ey melik! Ben ho ko-kulu, st tatl olan bir ka-dnm. Her ocuk benimkokumu duyunca, hemenbana sarlr ve stmemer.

Bunun zerine oradabulunanlarn hepsi bir-den; Doru sylyor-sun! diye iltifat ettiler veher biri ona altn ve ceva-hirden, eitli hediyelerverdiler.

Bylece Asiyenin evltedindii Hazreti Musayast anne bulunmutu. Asi-ye; Musa aleyhisselmnannesine dedi ki:

- Yanmda, sarayda kal!Bu ocuu burada emzir!Muhakkak ki ben, hibireyi bu ocuk kadar sev-miyorum.

Hazreti Musann an-nesi, evindeki ocuu Ha-run aleyhisselmdan bah-sederek yle cevap verdi:

- Evimi ve evimdeki o-cuumu terk edemem,helk olurlar. Msaadenizolur, gnlnz rahat eder-se, ocuu bana verin,evime gtrp, ona baka-ym. Benimle olduumddete ona iyiliktenbaka bir ey yapmam.Aksi hlde evimi ve evde-ki ocuumu brakamam.

Onun, olu Hazreti Mu-saya olan efkatinin ok-luu sebebiyle; Her hlve art altnda, onu emzir-meye, ona bakmaya haz-rm! demeyip de; Evime


MUSA ALEYHSSELM

gtrmeye msaade eder-seniz ona st annelik ya-parm. Aksi hlde evimi veocuumu terk edemem!gibi Asiyeyi zorlayc birifade kullanmasnn sebe-bi vard. nk Allah te-l, kendisine ocuunuyakn zamanda iade ede-ceini vadetmiti. Katolarak biliyordu ki, Allahtelnn vaadi haktr vemutlaka gerekleir.

Nihayet Asiye bu teklifikabul etti ve annesi, Haz-reti Musay alp evlerinegetirdi. Cierparesini,nehre emanet ederkengnl mahzun; Firavununeline getiini iitince deldrecekleri endiesiyleperian vaziyette olangnl yaral anne, ertesign her trl afetten kur-tulmu, her hliyle rahatve neeli idi. Firavununsaraynda herkesten iltifatgryor, her birinden okkymetli hediyeler alyorve iin en mhimi de, zayiolmasndan korktuu ci-erparesi kucanda bulu-

nuyordu. Bu anda onunkalbinde bulunan rahatlkve sruru dile getirmek el-bette mmkn deildir.

Hazreti Musann anne-si, ocuu kucanda ola-rak evine geldii zaman,sevin gzyalar dkyor,Allah telya ok kre-diyor, yerinde duramyor,deta kendisini kaplayansevin ile uuyordu. B-tn bu heyecan ve cokuesnasnda, kendini tuta-mayp; Bu bir st ocuudeil, benim kendi z ev-ldm, cierparemdir! di-ye haykrverse, durum ta-mamen tersine dnebilir-di. O ise, bunu pekl bili-yor ve kendini tutmayabilhassa gayret sarfedi-yordu. Allah teal onumuhafaza etti ve bu hu-susta bir tek kelm sylet-tirmedi.

Musa aleyhisselm bi-raz geliip, hareket etmeyebalaynca, Asiye, HazretiMusann annesine; o-cuumu bana getirmeniistiyorum! dedi. Sonra


MUSA ALEYHSSELM

grmenin sarayda ya-plmas iin aralarnda birgn tayin ettiler. Asiye, hu-sus adamlarna ve me-murlarna da dedi ki:

- Biriniz noksan olma-mak zere, hepiniz, olu-mu hediye ile karlaya-caksnz! Hakknzdaki ka-naatim, karlama esna-snda gstereceiniz dik-kate ve ona vereceinizhediyelere baldr!

Annesi ile birlikte evle-rinden alnan Hazreti Mu-sa, sarayda Asiyenin oda-sna gtrld. Grlme-mi bir karlama merasi-mi yapld. Evlerinden -kp, saraydaki husus oda-ya girinceye kadar, heradmda, kymetli hediye-ler takdim edildi. eriyegirince, Asiye ok sevindi.Muhabbetle sarlp, onusevdi. ok ikramda bulun-du. Annesinin, ocua okiyi bakm olmasna dahayran oldu. Sonra ocu-un, Firavuna gtrlme-sini, onun da ikramda bu-lunacan syledi.

Hazreti Musay Firavu-na gtrdler. Firavunonu alp, kucana oturttu.Firavunun sakal okuzundu. Musa aleyhisse-lm, Firavunun sakalnyakalayp serte ekti. Hat-ta kl da kopard. Yznebir de tokat att ve elindekikam ile de Firavunun ba-na vurdu. Firavun okkzd ve bunu ktye yo-rumlayp; Aradm d-manm budur! dedi. o-cuk boazlayan adamlar-na, onu ldrmeleri iinhaber gnderdi.

Firavunun hanm Asi-ye, bu haberi renince,koarak Firavunun yannagelerek sordu:

- Bana baladn buocuk hakknda ne yap-may dndn?

Firavun da Musa aley-hisselmn yaptklarn an-latt. Asiye dedi ki:

- O ocuktur, akl er-mez. Bunu ocukluun-dan yapt. Ben imdi onabir i yapaym da, o za-


MUSA ALEYHSSELM

man benim hakl olduu-mu anlayacaksn. Altn,yakut gibi kymetli eylerile birlikte bir de ateinkorunu nne koyaym.Yakutu alrsa, aklldr. Ozaman onu ldrt! Ateparasn alrsa, anla ki o-cuktur.

Hazreti Asiye, HazretiMusann yanna, iindealtn ve yakut olan bir ta-bak ile yine iinde ate ko-ru bulunan baka bir ta-bak koydu. Musa aleyhis-selm, elini mcevhereuzatrken, Cebrail aleyhis-selm, elini ate koru bu-lunan tabak tarafna evir-di. Musa aleyhisselm birate paras alp, aznakoyuverdi. Ate, mbarekdiline dedi ve yakt. By-lece dilinde az bir yarameydana geldi.

(Bu yara, konumasnatesir etmiti. Ta ki, ilk ola-rak Tr dana ktnda,dilindeki bu hlin gitmesiiin Allah telya du et-ti. Allah tel da kabuledip, artk o hlden eser

kalmad ve peygamberliimddetince de ok fasih,dzgn ve en gzel ekil-de konutu.)

Bunun zerine Asiye,Firavuna yle dedi:

- Yaptnn, dnd-nn doru olmadngrdn m? O ocuktur,ne yaptn bilmez!

Bunun zerine Firavunda ldrmekten vazgeti.Bu yolla da Allah tel,Firavunun yapaca kt-l ondan evirdi.

Hazreti Musann Kptyi ldrmesi

Hazreti Musa Firavununsaraynda izzet ve ikramiinde kald. Allah tel,Firavuna ve btn insanla-ra onu sevdirdi. Onu grenherkes, kalbinde ona karbir muhabbet hsl oldu-unu hissederdi. Allah te-l, onun gzlerine yle birgzellik vermiti ki, kendi-sini grenin, onu sevme-mesi, ona k olmamasmmkn deildi. Bu hu-


MUSA ALEYHSSELM

susta ayet-i kerimede me-alen, ([Ya Musa! Sevilmen]ve benim nezaretimde ye-titirilmen iin, sana, ken-dimden sevgi verdim.) [T-h 39] buyuruldu.

Mfessirler; yukardakiayet-i kerimenin meali;Her grene seni sevdir-dim. Hatta Firavuna senisevdirdim de, onun er-rinden, zararndan kurtul-dun. Asiye binti Mzhimde seni sevdi ve evltedindi. eklindedir, de-milerdir.

Hazreti Musa bu ekil-de Firavunun sarayndayetiti, byyp geliti.Artk, Firavunun binekhayvanlarna biner, onungiydii gibi kymetli elbi-seler giyerdi. nsanlarnou, Firavunun olu zan-nedip, st ocuu olarakgeldiini bilmezlerdi. okkimse onun sebebiylehakszlktan ve alay edil-mekten kurtuldu. Krk ya-na gelince, akrabalarnrenip, onlarn yannagitti. Onlar ziyaret etti.

Musa aleyhisselmrd ve olgunlua kavu-up, kendine ilim ve hik-met verilince, Firavunundininin btl, bozuk oldu-unu bildi. Zaten Allahtel, dier peygamber-ler gibi onu da muhafazaetmi, Allah teldanbakasna ibadet etmekbir yana, byle eylerehi yaklamamt. Hik-met ve ilim verilince, Fira-vunun ve evresinin din-lerinin bozukluunu, da-ha iyi anlad. Bundansonra, Firavunun ve kav-minin iinde bulunduklarhli ayplamaya, onlarnzulm yaptklarn anlat-maya balad.

Hazreti Asiyenin hertrl gayretine, yattr-maya almasna ra-men, Firavun ve onunkavmi olan Kbtler, Hazre-ti Musay aralarndanayrmaya, yanlarndanuzaklatrmaya altlar.Korkutmaya kalktlar.Hazreti Musa da onlarnarasndan ayrlp kt. Bu


MUSA ALEYHSSELM

sebeple, Firavunun bulun-duu beldeye, gizlice girer-di. nk Kbtler tehditediyorlard. Bir de onlarher ktl yapabilirlerdi.

Hazreti Musa, birgnMnif isimli bir beldede,Msrl bir Kbt kfirinin,srailoullarndan birineikence ettiini grd. -kence gren Smir ismin-de biri, hasm da Ftn is-minde Firavunun ekmek-isi idi.

Ftn, sarayn mutfaiin odun satn alm veSmirye; Bu odunlarta! demiti. Tamayn-ca da ona zulmetmeyebalamt. Smir, kendi-ne hakszlk yapan Msrl-ya kar, Hazreti Musadanyardm istedi. Musa aley-hisselm Smiryi onunelinden kurtarmaya alt.Eliyle Kbtnin gsnevurunca, adam dp l-verdi. Hazreti Musa yapt- bu iten mahcup olduve Allah telya yle ni-yazda bulundu:

- Bu maktuln yapti, aikre azdrc bir d-man olan eytann amel-lerindendir. Ya Rabbi! Se-nin emrin olmadan o Kb-tnin lmne sebep ol-makla ben nefsime yazkettim. Benim hatam mag-firet eyle!

Smirnin nankrl Kbtnin lmesi hdise-

sini; kavgada bulunan S-mirden baka hi kimsebilmiyordu. Kbtler, hdi-seyi haber alnca, o sradaehirde bulunan Firavunagelerek dediler ki:

- srailoullar yaknla-rmzdan olan bir adamldrdler. Onlardan bi-zim hakkmz al! Bu yap-tklarn yanlarna koyma!

- ldreni ve ahitleribana getirin!

Bunun zerine o ka

Documents

Peygamberler Tarihi (Aleyhhisselâm) - (Cilt2)