pGefYOD;wDxGifjcif;ESifh pD;yGm;a&;zGHYNzdK;wdk;wufrIqkdif&m tvkyf½HkaqG;aEG;yGJ

Entrepreneurship and Economic Development Workshop

2-3 November, 2016 Reno Hotel, Yangon

Basic Concept of Entrepreneurship Speaker - Dr. May Pyae Sone Kywe

EC member-MYEA

ကၽြနမက ဆရာ၀နေ မမ စ း ြားေရး လ ေန ပါမ။ ျမနမာနငင စြန႔ဥ းါ ထြင လ ငနးရ ငမားးအငး ကမစား လာေျ ာေ းါာ ပ

ဒ ထမ ာ ျမနမာနငင စြန႔ဥ းါ ထြင လ ငနးရ ငမားးအငး ႀကားဖးါလမား ရ လားမအဘး? ဘမလးေနန ႀကားဖးါာလ မအဘး? (ေမးးြနး) စြန႔ဥ းါ ထြင

(းေျဖ)

- Seminar လ ေါာ ါကဖးါမ၊ းအငးး က စ စဥါ စြနဥ းါ ထြငလ ငနးးေႀကာငး Seminar ါကဖးါမ။

းအငးရထးျးားးက

းအငးက Entrepreneur ပ ပါမ။ Entrepreneur ါငမဟါ ပဘး။ Youngလ ပါးါြက းအငးမ ာ ထးျးားမမါစး ရ ပါမ။ းားလး လငမေါြ ပ ။ လႀက းျဖစရင ဘာလ ရလဆေါာ းအက(၄၅)ႏ စျ အြားါာန းအငးက းားလးးနားမရ ပါမ။

ထးျးားးကက Young Entrepreneur Association ပ။

းအငးရ ဘာေါြလမ ရ ားေနလဆါားျ င ျမနမာနငငမ ာ စြနဥ းါ ထြင လ ငနးန႔ ါအကါ းေၾကာငးးရာေါြက ေဆြးေႏြးးင ပါမ။

ေဆြးေႏြးးငါးေႀကာငးးရာေါြက-

စြန႔ဥ းါ ထြင (Entrepreneur) ဆါာ ဘာလ? ဘာလ႔ းေနာက ငးမ ာ စြန႔ဥ းါ ထြငန႔ ါအကၿ း းားလးက းေလးထားလာါာလ၊

ဘာလ႔လေျ ာမားလာါာလ? ျမနမာနငငမ ာ စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရးေရး ပမမေါြ ဘမလျဖစေနၿ လ? စြန႔ဥ းါ ထြငမမေါြလ ငနးေါြ။ ဥ မာ-းေၾကာအကမါငေါာငမ စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ င

ျဖစနငါမ။ ဒပေႀကာင စြန႔ဥ းါ ထြငမမက ဘမလရရ နငါာလ၊ ဥ မာ- ေမြးရာ ပရနငါာလား၊ ဘမလလ ရင စြန႔ဥ းါ ထြငမမ းေလးထေါြရနငလ။

းအငးရ ရရြမးက-းအငးကမါငကေရာ စြန႔ဥ းါ ထြငမမက ဘမလးေထာကးက ျ ေနလ ဆါးးက။

စြန႔ဥ းါ ထြငမမဆါာ ဘာလ

ေမး - Entrepreneurship ဆါစကားလးက ျမငလကါာန႔ စါထမ ာ ဘာက အြားၿ း ေျ းျမငလကလ။

ေျဖ - ါ ထြငမမါစးးက ေျ းျမငလက

မကဇကာဘါက ေျ းျမငလက

းငးစါငးက ေျ းျမင

ေမး - ျမနမာနငငမ ာေရာ းဒ လေျ းျမငမါအ ရ လား။

ေျဖ - မရ ေအးဘး၊ အ မျမငဘး၊ ဒ မ ာ လ ေါာ လ ေနၾကေ မမ ကၽြနေါာျမငါာက ါကမါကမ းရမးေဖာကထြကၿ း လ ါာမဟါဘး။ ရ ၿ းအားဟာက ျမနမာနငငမ ာ နးနးျ ငၿ းလ ၊ ါကမစြနဥ းါ ထြငးစစႀက းေါာ မျမငမေအးဘး။

ျမနမာနငငက စြနဥ းါ ထြငက ကနါနငငက ေမာဒမေါြ လာျ းးါအေဘာ ရ ။ အမားနငငမ ာ းြနလငး ေရ ာ ငးလ လကါမ၊ လ ျ းေးာငျမငၿ းေါာမ ကၽြနေါာါ႔ နငငမ ာ လာလ ါမ၊ းဒပက စြန႔ဥ းါ ထြငလ႔ မမဆဘး။

ေမး - နငငါကာမ ာ အးေနါးေလးထေါြက ျမနမာနငငမ ာ ျ နလာျ း အးါာက စြနဥ းါ ထြငမမ မဟါဘးလ႔ ျမငါမါ၊ ဆရာမေါြေရာ ဘမလျမငႀကလ။

ေျဖ - အ အေဘာမါဘး၊ အမားနငငမ ာ လ ေ မမ ကမနငငမ ာ မလ ေအးဘးေလ။

ဒပက းရမးေကာငးါေမးးြနး ပ။ စြနဥ းါ ထြငမမဆါာ ဘာကေးခလဆါးးကေလး ါစးကးငးစ ႀကႀကရေးာင…။

စြနဥ းါ ထြငမမဆါာ

ါ ထြငမမါစး ပ innovation .. ဒပေ မ ဒ ါ ထြငမမက စ း ြားေရးးရ းက းးျမါထြကနငါ ါ ထြငမမက စြန႔ထြငမမလ႔ ေးခ ပါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြက စ း ြားေရးးအစေါြလ ါမ၊ ါ ထြငဆနးအစမမးအစေါြလ ါမ၊ ဥ မာ- ကန စၥးးအစေါြ၊ ၀နေဆာငမမးအစေါြ ေ းါမ၊

ျမနမာနငငမ ာေရာ စြနဥ းါ ထြငအေါြရ လား

ျမနမာနငငမ ာ စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြ ရ လားဆရင ရ ါမလ႔ ေျ ာလ႔ရ ပါမ။ နငငါကာမ ာ ရ ါဟာက ျမနမာနငငမ ာ လ ါမ၊ အ႔က စြန႔ဥ းါ ထြငလ႔ ေျ ာလ႔ရၿ လား၊

ါက႐ကႀက း ေကာ ကးးရငေါာ ေးခဖးကးါမဆေ မမ ႏငငါကာရးေလးထေါြ၊ နငငါကာရ ါ ထြငမမေါြက ျမနမာနငငန႔း၀ငးြငကေးာင၊ ျမနမာနငငမ ာ ျ နၿ းးအးကေးာင အက Modified လ ါာေ ပေနာ။ းေျးးးရငးးျမစကေန ါ ထြငအေါာ ဟါးငမ ဟါမမ။ ဒပေ မ လး းကကေလးက ျမငျ း ဒ လးးကက ဘမလလကဖက ေးာငလ မမဆၿ း ေျ ာငးလၿ း လ ေဆာငါအေါြကလး စြန႔ဥ းါ ထြငလ႔ ေးခလ႔ရ ပါမ။ ဇ း႐းကစၿ း ါ ထြငမ မဟါ ပဘး၊

ါကမမားကါမ ာ စ း ြားေရးဟာကြကက ဘမေနရာမ ာ ရ ေနလ အါအ၊ းဒ ဟာကြကက ဘမလ စန႔ ျဖရမလအါအလး စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ ငမားလ႔ ေးခႏင ပါမ။ းနကေျ ာအြားအလ မကဇကာဘါဆရင လး၀က မရ ေအးါးရာါစး “Social Media” က အက ါ ထြငလကါမ၊ ဥ မာ- ျမနမာနငငမ ာ းစၿ း ရ လာ ပၿ ။ းြနလငးေရ ာ ငးေါြ၊ ၀ဘဆက ေါြ လ ၾကါမ၊ နငငါကာမ ာ လ ေနါးရာေါြ ပ ။ ဒပေ မ ျမနမာႏငငမ ာ ါက႐ကႀက း းအးးဖ႔ းကးါမ။ းဒ ေါာ ျမနမာနငငမ ာ းဆငေျ ေးာင Modified လ လကါမ။ းဒ လ ျမနမာနငငရေစးကြကးေနးထားရ ျဖေ းါအေါြကလ စြန႔ဥ းါ ထြငအမားလ႔ ါနးါဖ ေးခဆနင ပါမ။ နငငါကာမ ာ ဘမလးေလးထေါြရ လ၊ ျမနမာနငငမ ာ ဘမလအးၾကမလဆါာမးက ကၽြမးးကငါအေါြကလး စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ ငလ႔ ေးခလ႔ ရ ပါမ။

ေမး - ဘာလ႔ စြန႔ဥ းါ ထြငမမက းရမးးေရးႀက းါာလ၊ ျမနမာနငငမ ာါငမဟါဘး ကမၻာမ ာ ပ Entrepreneurship ဆၿ း ဘာလ႔ ျဖစေနါာလ။

ေျဖ - လကရ လ ငနးေါြမ ာ မ နါငး လ ေနါမဆရင Red Ocean ျဖစေနၿ ။ မ ဥၿ ငမမျဖစေနါ ေစးကြကထမ ာ စြန႔ဥ းါ ထြငမမေါြ မ ပလာဘးဆရင မ ဥၿ ငဖ႔ းကးအြားၿ ။ ဒပက စြန႔ဥ းါ ထြငမမ လလာၿ ဆါးးကက ေထာကျ ေနါမ။ းေရာငးး၀မလ ငနးေ မမ အ႔ကန စၥးက ဥ မာ- ဧရာ၀ါ ါငး ဆနလကစၥမး၊ ကမကန စၥးက ဘမေလာကးာမးနငလဆါာကးစ ေအးာေျ ာၿ း ေရာငးလာနင ါမ။ လကရ ေရာငးေနက စက ဒ ဇငးေျ ာငးၿ း ေရာငးလကမမဆရင ေရာငးကနစနစက စြန႔ဥ းါ ထြငလ႔ ရါမ။ စၥးမ မဟါဘး။ ေရာငး စနစက ါ ထြငလကရငလး ေစးကြကထမ ာ မ ဥၿ ငႏငါမ။

ေမး - ေရ းနးလမးေဟာငးေါြးါငး လကၿ း စ း ြားေရး လ ေနမမဆရင းးေးါမ ာ မ ဥၿ ငႏင ပမလား၊ ဘာလ႔ မမ ဥၿ ငနငေါာါာလ ဆရာါ႔ စဥးစားၾက။ းးႏ စ ငးးါြငးမ ာ ဘာလ႔ မမ ဥၿ ငနငေါာါာလ။ းရငေးါကေါာ ေနးါာ ဒ းအကဒ းရြမထ စြန႔ဥ းါ ထြငဆါာ ဘာမ နး ေါာင မအဘး၊ အစရာလး မလဘး။ ဒ လ းရင စေလးးါငး လ စားလ႔ရေနၿ း းးးနမ ာ ႐ါါရကႀက း ဘာလ႔ လ စားလ႔ မရဘး ထငလ။

ေျဖ - မ ဥၿ ငမမမားလာလ႔။ ၿ းေါာ ေနာကါစးက စြန႔ဥ းါ ထြငက ကၽြနေါာစါထမ ာ ၀နေဆာငမမ လ ငနးလ႔ ျမငါမ။ ၀နေဆာငမမဖနါ းေ းရမမ။ ဥ မာ- Facebook ဆလး Facebook က ေ းါ၀နေဆာငမမ၊ ဂကမာဆလး းေရာငးး၀မလ ဖ႔ ၀နေဆာငမမေ းလကါ ေနရာါစး။

ေမး - မ ဥၿ ငမမေါြ မားလာလ႔လ႔ ေျ ာ ပါမ။ းးေနာက ငး ဘာလ႔ မ ဥၿ ငမမေါြ မားလာါမလ႔ ထငလ။

ေျဖ - Globalization ျဖစလာလ႔။ စားအးကန စၥးေါာငမ ထငးးစားးစာေါြ၊ ကရ းမားးစားးစာေါြ ထးေဖာကလာါမ။ ႏငငါကာက ၿ း ထးေဖာကလာါမ။

DMPSK - ကမက ျ နၿ း မထးေဖာကနငဘးဆရင ကမရေနရာေလးကဥးကဥးေလးေါာငမ နငငါကာက းစားးေအာကေါြ၊ မဥေကးမမေါြ ၀ငလာၿ ၊ မ ဥၿ ငမမေါြ ၿ းမားလာၿ ။ းဒ လ ျဖစေနါးးနမ ာ လြနးါ အး၊ ေလးႏ စမါငးငေလာကကလ ေရ းနးလမးေဟာငးေါြးါငး ဆကအြားေနရင ကၽြနမါ႔ ကနးေါာမ ာ၊ ဆကအြားလ႔ မရေါာဘး။ နငငါကာက မ ဥၿ ငမမးားေါြ မားလာါးးနမ ာ ါ ထြငဆနးအစမမက လလာၿ ။ စြန႔ဥ းါ ထြငမမဆါ းအးးႏမနးက းရငထက ၿ း ၾကားလာရမမ ထင ပါမ။

စြနဥ းါ ထြငမမက ဘာလ႔ နငငါစနငငးါြက းေရး ပလ?

းနက ေျ ာအလ Globalization ျဖစလာါမ၊ ကမႏငငက း၀ငးလကၿ ဆရင နစနာအက ဘမအေါြ ျဖစမလ၊ ကမါငလး ျဖစမမ၊ ကမလမးေါြ ျဖစမမ။ နငငရ GDPေါြ ကလာမမ၊ အြငးကနမားလာမမ၊ ႔ကနနးလာမမ ဒပေါြေ ပ။ းမားႀက း ဆကအြမမမ ရ ါမ။

နငငါစနငငရ Goals ကဘာလဆေါာ နငငႀက း စ ငအာမာ၀ေျ ာမမ၊ ထါကနစြမးးား ေါြ ါးျမ ငမမဆါ ရရြမးကေါြက ျဖဆးေ းႏငဖ႔ ဘမအေါြက လ နငလဆေါာ စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြ ါစဥ းးငးစ က လ ႏငါမ။

ကမၸဏ ႀက းေါြက းးါစရာရ လး နငငမါးါကနငဘး၊ စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြ မားလာမ ၊ ေျ ာရရင မကဇကာဘါါ႔လ၊ ဂကမာါ႔လ းႀက းႀက းေါြ ရ မမ၊ မကး႐စ း ြားေရး လ ငနးေါြလး စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ င ျဖစႏငါမ။ SMES Enterprise ေါြကမါငက စြန႔ဥ းါ ထြငလ လာမ ာအာ းဒ ႏငင ါးါကမ ာ ျဖစါမ။ ေကာ ေရးရ ငးးႀက းႀက းါစး၊ ႏ စးရ ႐န႔ေါာ းဒ နငင ါးါကါမလ႔ ေျ ာလ႔ မရဘး။

ဆငးရးမးအာ ကြာဟးက ရ ေနါမ။ းဒ ကြာဟးကက ျဖးငရင SMESs ေါြ၊ မကး႐စ း ြားေရး လ ငနးေါြက ၿ းးမးအားါးါကလာေးာင၊ လ ေဆာငရါာ

လြမကလာေးာင လ ေ းဖ႔ လါမ။ အါ႔ဆ မ ာ ဘားးကးလကးဓကလလဆေါာ စြန႔ဥ းါ ထြငနငမမ စြမးရ းဓက လေနါာ။ းဒပေါြ ရ မ အာ နငငရစ ငအာမာ၀ေျ ာမမက ေရာကမ ာျဖစါမ။

ေနာကါစးက စြန႔ဥ းါ ထြငလ အကမါငါင းမးအာမ ာ မဟါဘး။ ဘမအေါြ းကးးစားရမလဆရင အါ႔ါ ထြငလကါးါြက အါ႔က ၀နေဆာငမမေါြ၊ ကန စၥးေါြက ၿ းေကာငးမြနေးာငေ းႏငါးါြက စားအးအေါြမ ာလး းက းရ ါမ။

ျမနမာနငငမ ာါင မက နငငါကာမ ာ ႀကရငလး အအာ ပါမ။ ေကာ ေရးရ ငး းႀက းႀက းါင မကဘး၊ USA ါ႔၊ UK ါ႔မ ာေါာင SMESs ေအးေအးေလးေါြကမါငက စြန႔ဥ းါ ထြငမမေါြ းမားႀက း လ လာၾကါမ။

လေါြက းရငေးါကထကစာရင ၀နထမးလ ါအလး လ ါမ။ ကမထကမထ လ ငနးေအးေအးေလးေါြစၿ း းေကာငးထေဖာ ေဆာငရြကေနါမ။ ႏငငါကာမ ာလး Enterprise းအစေါြ ေ ခေ ပကလာါမ။ Entrepreneur ေါြက Sector ါငးမ ာ ရ ပါမ။

စ း ြားေရးလ မမဆရင စ း ြားေရးါစးထ မဟါ ပဘး။ ဥ မာ- ဆရာ၀နေါြ ျဖစျဖစ၊ မ ဒ မာ ျဖစျဖစ Sector ါငးမ ာ လ ငနးရ ငေါြ ေ ခေ ပကလာအလ ရနကနါစၿမ ႕ါးမ ာ မဟါ ပဘး။ ၿမ႕ေါြ၊ နမေါြမ ာလး လ ငနးရ ငေါြ ေ ခေ ပကလာ ပၿ ။ နမကလေါြမ႔

းထငမေအးန႔၊ းငဒ မာေါြ းမားႀက း ရ ပါမ။ ဒ းငဒ မာေါြ၊ စြန႔ဥ းါ ထြငမမေါြက းားေ းးားေျမ ာကလ ၿ း ေထာက ေ းဖ႔ လ ပါမ။

ေမး - စြန႔ဥ းါ ထြငမမက ျမနမာႏငငမ ာ ဘမလးေရး ပးရာေရာကမမ ရ လ။ းစးရးေျ ာငးးလမ ာ ေ ခလစ ေါြ ေျ ာငးလအြားါမ။ းဒ လ ေျ ာငးလအြားါးးနမ ာ လေါြက ဘာေါြ လး လာလ။ းဒ းေ ခ ဆရာေါြ၊ ဆရာမေါြ ဘမလထငလ၊ ဘာေါြ ေျ ာငးလအြားလ။

ေျဖ - းဓကေါာ လကရ မ ာ စ း ြားေရးက အ ါကမလာဘး၊ းဒ းေ ခမ ာ ျမငါာက းဓကးေအးစား းလါစားေ ပ။ ႔ကနဘာမ မလ နငေအးဘး။ ရ ါမ ဥ မာ-ဧရာ၀ါ ါငးက ဆနက ႔မမ၊ းရးေအြးက းျမငႀက းမဟါဘး၊ ေ ခဆနးေမ း ႔ၾကါမၾကားါမ။ ဒပေ မ ႔ရါာ းဆင မေျ ဘး။ ၿ းေါာ ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာ းးကးးက နး ာလါမ၊ ေနာကါစးက းရးေအြးက းာမ မးနငဘး။ ါ႐ါက ဆန ႔ါမဆရင ါး႕က ေါာ႐ါန႐ Reject မလ ဘး၊ ါျးားနငငက ႔ရင ါစးးဆါာန႔ အေဘၤာလက ျ န ႔ါာ။ းဒ ေါာ လ ငနးရ ငေါြက လကါြန႔ါမ၊ စမးၿ းေါာ လ ဖ႔ေ ပ၊

းရးေအြး းာမးဖ႔၊ နးလမးေဟာငးထမ ာ ေ ာေမြ႕မေနဘ၊ ၿ းေါာ ဒ းစးရက ေငြေၾကးါစးါး မဟါဘး၊ နး ာ ပ းေ းဖ႔ လါမ။

းးနနးနးေ းဖ လါမထငါမ။ ေ ခလစ လး းထား၊ းဒ ထမ ာ ဘမလလ မမဆါာ ပထားါာရ ါမ။ းေအးစါေါာ မေျ ာေအးဘး။

ဒပန႔ ါအကၿ း MIC က ဟါေးပကက ေျ ာါာမ ာ းေအးစားးလါစားက လ မမဆါာ ေျ ာထားါာ ရ ါမ။ းးနကာလါစးေါာ ေစာငၾကရမမထငါမ။ းစးရါကါာလး မၾကာေအးဘးဆေါာ။ းေဟာငးေါြက ျ နၿ း Renew ျ နလ ေနရေါာ းးနကာလါစး ေါာ ေစာငအငါမ။ လါါေလာမ ာေါာ SMESs မ ာဆ အမထ းဆရင ေးးေငြရဖ႔ းကါမ။ ေးးေငြဆရင ေ းရါ မာဏန႔ ျ နရါာ မကကါာမ း ရ ါမ။ ဒပက ဟးရငကလး ရ ါမ။ ဒ းစးရလကထကမ ာေါာ SMESs ေါြက ဥ းစားေ းမမလ႔ ပထားါာ ဖါရါမ။ းေျ ာငးးလ ကေါာ အ မျမငရေအးဘး။ ျဖစလာမလား၊ မျဖစလာဘးလားဆါာက နးနးေါာ ေစာငၾကအငါမ။

ေးးေငြေါြ ၾကန႔ၾကာေနါမ။ းစးရ၀နထမးေါြ မလေလာကဘး၊ ျဖန႔ကကနငမမ းားနးါမ။ နမေါြမ ာ ေးးေငြေ းဖ႔ လး ါမ။ အါ႔မ ာ Decision းနငါေ ခလစ ေါြ မရ ဘး။ းဒ ေါာ းးကးးေါြ းမားႀက း ရ ါမ။

းဓက က ဘဏစနစလ႔ ထငါမ။ လ ငနးလ ဖ႔ းငဒ မာရ ါမ။ ဒပေ မ စလ ဖ႔ မငးမ ာ ဘာရ လေ ပ။ ျမနမာျ က ဘဏေါြက ဟြနဒ လ ငနးအာအာ ရ ါမ။ လ ငနးလ းငါမ၊ းမရ မ ၊ ၿးရ မ ဆရင ဘမေလာက စြန႔ဥ းါ ထြငျဖစေနေန းဆငမေျ ဘး။ းဒ ေါာ းစးရက ေ ခလစ းေနန႔ ကငါြမအငါမလ႔ ထငါမ။

ေမး - ေမးးြနးထ ေမးးငါာက ါကမလ႔ ဆရာါ႔က ဘဏေါြဆရင ဒပမ မဟါ ေငြးရငးးႏ း းမားႀက း ရ ေနၿ ဆရင စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးေါြ ေါြ႕ရင ဘာဆကလ မလ။

ေျဖ - စ း ြားေရးလ ငနးလ ရငေါာ းကးးျမါက ၾကမ ာ ေလ၊ နးနးေါာ စဥးစားမ ာေ ပ။

ဗဟဘဏက ဘမလလ လ စဥးစားးငါမ။ ဗဟဘဏက ဘမလအေဘာထားရ လ၊ ဒပေါြန႔ ါအကၿ း ဂၢလကဘဏေါြက ေကာငးေကာငးမၾကၿ း လ ေနါာ ရ လား။ ေလာေလာဆမေါာ ဘဏေါြက ဆး႐မးမ ာ ေႀကာကႀကမ ာ ။ လ မမေျ ာေ မမ လး းကေ ပငး မားစြာန႔ဆေါာ Risk မားါမ။ ဘမအမ အ ေ းးငါာ မရ ဘး၊ းဓက က Risk ။ ေးာငျမငမမ မေးာငျမငဘးဆါာ မေအးာဘး၊

စြန႔ဥ းါ ထြငမမႏ င လး းက

ါကမါမး စဥးစားႀကရင ေါြ႕လာါမ။ ဘဏေါြ ထါမေးးရဘးဆါာကလ Risk က ရ ါာကး။ ဥ မာ- စြန႔ဥ းါ ထြငထားါမဆရငေါာင းဒပျဖစလာဖ႔ ဘာေါြ ထ လေအးလ၊ ဥ မာ- Logistic ေါြ၊ Infrastructure ေါြ ဒပေါြ းမားႀက း လေအးါမ။ ေနာက Rules and Regulation ေါြ၊ ေ ခလစ ေါြ။ ဒပေါြးားလးမရ ေအးာါာေါာ ဘဏေါြကလး ထါေးးမ ာ မဟါေအးဘး။

းနက ဆရာမေျ ာါ အါ႔ေါြက ၀နထမးေါြ မေလာကဘး၊ အါ႔ေါြဆေါာ ကၽြနမါ႔ းစးရက႑က မစဥးစား န႔ ကၽြနမါ႔းေနန႔ ဘမး ငးေါြ ၀ငလ လ႔ရလ။ Government Sector က အါ႔ဘာအာလ လမမမ။ းးေါြးါးေါြးထမ ာ စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ ငန႔ းစးရးျ င ကၽြနမါ႔ေါြ ရ ေအးါမ၊။ ဥ မာ- အါငးမ ဒ မာအမားေါြ းျ ငက လ ငနးရ ငေါြ ရ ါမ၊

ကၽြနမါ႔က ဘမး ငးက လ နငလဆါာက ျ နေါြးၾကရင စြနဥ းါ ထြငါစေမာကးါြက လး ါ းးကးလကေါြ းမားႀက း ထြကလာလမမမ။

းဒ ေါာ ဆရာေါြ ေျ ာအလ Quality Control မလ နငါာေါြ ပလာမမ။ းငဒ မာရ ါမ၊ Product လး ရ ါမ။ ဒပေ မ QC မလ နငဘး။ QC က ဘမလလ ဖ႔ လါာလဆါ းးကေလးေ ပ။ QC က ငပနငငကဟာက ဘမလေျ ာငးလၿ း လ လကမလဆါးးကေလး…။ းငဒ မားအစထြကရငလး ဒပက စြန႔ဥ းါ ထြငအမားါစေမာက ျဖစအြားႏငါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငအ ကမၻာမ ာထကစာရင ျမနမာမ ာ ၿ း လး ါမလ ကၽြနမေါာ မႀကါမ။ ါး႕ကစၥေါြက ကမၻာမ ာရ ါ Standard ါငးက ျ နမလာၿ း အးဖ႔ းက ပါမ။ ါး႕က ဟကဟာက ဒ က မလာါမ။ မလာါအေါြးမားႀက း ၊ ဒပေ မ မေးာငျမငဘး။ ေးာငျမငဖ႔ းကါမ။

ျမနမာနငငးေနးထားက စ း ြားေရးလ ၾကရင အလမမမ။ ကမၻာန႔ ေါာေါာေလးက ကြျ ား ျးားနားေန ပါမ။ ကမၻာမ ာ းားလးအါမ ါၿ း မႀကလ႔ရါ Rules ေါြ Regulation ေါြ ါစးမ ဒ မ ာ မရ ဘး၊ Infrastructure ေါြ ဘာါစးမ ျ ျ စစ မရ ပဘး။ းဒပေါြးားလးက ေကာလ ားၿ း လးငါ နးါငေရာကဖ႔ဆရင ါစးးငးစ ကစၿ း စြန႔ဥ းါ ထြငမမ လ ရ ပါမ။

ျမနမာနငငမ ာ လ ငနးလ ါအ ေါာေါာမားမားမ ာ းနးန႔ းမားေါာ ကၽြနမေါာ မၾကါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငမမေါြ းမားႀက းရ ၾက ပါမ၊ ျဖစေးာင လ ၾက ပါမ။ ဒပေ မ းဒ ျဖစေးာငလ ါထမ ာေါာ နငငါကာ Standard ကအြားမမဆရင Quality Control က းဓက ရ ေနါမ။ းဒ း ငးေလးေါြမ ာလး စြန႔ဥ းါ ထြငမမေါြ လ နငါမဆါးေ ခမ ာ မါၿ း ကၽြနမါ႔ဟာ နငငါကာေစးကြကက ဘမလရမမလ၊ ဒပေါြ ဆကအြားဖ႔ လါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငမမဟာ ျမနမာနငငမ ာ ၿ း လး ပါမ။ Transaction ေါာ ျဖစၿ းအြားၿ ။ ဒပေ မ ကၽြနမါ႔မကလးထမ ာေါာ ဘာမ ထးထးျးားျးားးေျ ာငးးလေါြ မျဖစေအးဘး၊ းဏ ေစာငၾကါာေ ပ။ ဒပေ မ ကၽြနမေါြ႔ါလ ေါာေါာမားမား 50/50 ေလာကက စါအ မရ ဘး။ ဘာမ လး မေျ ာငးလေအးဘး၊ ျမနျမနေျ ာငးလးငေနၿ ။ းဒ လ ေျ ာငးလးငေနါထမ ာ းစးရ Sector ါစးါးမၾကဘ ကၽြနမါ႔ဘကကေရာ ဘာေါြ ေျ ာငးလနငလ။ းနကေျ ာါးးကေါြက စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ ငေါြက ျဖဆးေ းနငါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြက းနက ဆရာါ႔ေျ ာါ းေျ ာငးးလႀက းါစးက ေဖာေဆာငလာနငါမ၊

စြန႔ဥ းါ ထြငလ ါအေါြ ါစဥ းးငး ါစဥ းးငးက ါ ထြငလကမ အာ၊ Quality Control က းစးရက ေျ ာမ ေ ခလစ ရ မ မဟါဘး။ ဒ နး ာေလးန႔ အးလကရငေကာငးါမဆါ းငဒ မာက စြန႔ဥ းါ ထြငအါစေမာကက ေ းလကါမဆရငလး ဒ Practice က းားလး ကငအးါမဆရငလး ဒပအ ေျ ာငးလအြားမ ာ ။

ဆရာါ႔ ျမငးငါးေျ ာငးးလက း ျမနျမနန႔ နးါငက ေရာကဖ႔ဆရင စြန႔ဥ းါ ထြငါအေါြ လ ပါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ ငေါြအာ ဆရာါ႔ လးငါးေျ ာငးးလႀက းက ေဖာေဆာငေ းမ ာ ျဖစ ပါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြဟာ စ း ြားေရးက ဘမလေျ ာငးလေ းမ ာလဆေါာ စ း ြားေရးက ဖနါ းါးျ င လ ငနးအစေါြ ဖနါ းေ းါမ။ လ ငနးအစေါြ ရ လာရင းဒ လ ငနးကေန းကးးစားးြငေါြ၊ စားအးအေါြလး ၿ းေကာငးေကာငးစားရမမ၊ ၿ းေကာငးါ ၀နေဆာငမမေါြ ရမမ၊ းလ းကငးးြငးလမးေါြ ၿ းဖနါ းေ းနငမမ။ ကမၸဏ ါစးါးမ ာ လးမားႀက း လ ေနရါာ မဟါဘ ကမၸဏ ေါြ ေထာငး ေအာငးး ေ ခလာၿ ဆရင းဒ မ ာ ရနငါ းလ းကငးးြငးလမးေါြ ၿ းရရ လာမမ။ ဒ လနးးားျဖင ဆရာါ႔ းနကျမငးငါ စ း ြားေရးးေျ ာငးးလႀက းက ေဖာေဆာငလ႔ ရ ပါမ။

ေမး - စြန႔ဥ းါ ထြငမမဟာ ေမြးရာ ပလား၊ ဘမလလ ရင ရနငလ။ ကၽြနေါာါ႔ေရာ စြန႔ဥ းါ ထြင လ ငနးရ ငေါြလား၊ ကၽြနေါာါ႔ေရာ ျဖစနငလား၊ ျဖစးငလားေ ပ။ းျမငေလးေါြ ေျ ာျ ေ း ပဥ း။

ေျဖ - ဥာဏေကာငးဖ႔လါမ။ ဥာဏေကာငးရင ေါာေါာမားမား လ လ႔ရါမ။

- ေငြးရငးးႏ းလေအး၊ ကမမ ာ ေကာငးမြနါးငဒ မာ ရ ါမ၊ ဟာကြကေါာ ေါြ႕ါမ။ စြနဥ းါ ထြငလ ဖ႔ ေငြးရငးးႏ း လါမ၊ နး ာလး လါမ။

- ၀ပအနာလါမ။

- လ းငါစါ၊ ဘမလေဖာကထြကၿ း လ မလဆါစါေ ပ။ - ါကမျဖစးငဖ႔ လ။ ါစးးလ မမဆရင ေါြေ၀ေနလ႔ မရ၊ ျဖစးငါမဆရင

းကးငးလ နငဖ႔းါြက ဆးျဖါးကးငးငမာမာ းမ ါနငဖ႔ းရးးငးရ ဖ႔ လါမ။ - အါ ရ ဖ႔ လါမ။ - ေထာကးးားေ းါ းအကး၀နးါစးလ။ လ ငနးါစးလ ေါာမမဆရင

ေထာကးးားေ းမမေါာ လါမ။

DMPSK - မ န ပါမ။ ေထာကးးားေ းါ းအကး၀နးါစးလါမ။ ကမါစေမာကါး လ ေနလ႔ မရဘး။ ေထာကးးားေ းမမ ါ၀နးကင ျဖစျဖစ၊ ကမက ေထာက ေ းမမးအကး၀နး ျဖစျဖစ လး ါမ။

- ကမါစေမာကထး ထးေဖာကလ႔ မရဘး။ အမားရ းႀကဥာဏေ းါာကလး ထအြငးစဥးစားဖ႔ လါမ၊ Good Listener ျဖစဖ႔ လါမ၊ နားေထာငါါဖ႔ လါမ။

- စါဓပါးြနးားေါြလါမ။ က႐မးအြားရင ဆကလ နငမမ ဇြ၊ လ႔လ းြနးားလါမ။ - ေစးကြကလ လး ။ - းအကး၀နးရးျမငေါြက ေျ ာငး စဖ႔ အါ လါမ။ - ကနႀကမးထါလ မမေ ပ။ ဥ မာ အမထ းလ ငနးဆ ၀ပးရ ား ပးေနါမ၊ ရ ား ပးေနါမဆရင

ကနၾကမးထါလ ါးားက အမထ းလ ငနးလး းကက ဘမေလာကရ လ၊ ၀ပးက ဘမလနးစနစေါြန႔ စကၿ း ဘမးစါး ငးက ဘမလဆါာက းစ ေလလြငမမ မရ ေးာင ဘမလ စအြားမလဆါာေ ပ။ ၿ းေါာ ဒ လ ငနးးေ ခမ ာ းကနလး ႏ စျမ ထားရမမ။ းကးငးမေးာငျမငရငေးာင စါက ရ ရ ထားရမမ။

ေမး - ဒပေါြရ ရင စြနဥ းါ ထြင လ နငမမထငလား။

ေျဖ - ထင ပါမ။ ကဆလး ရ ရငေ ပ။ းစးရက ထနးေကာငးေ းဖ႔လး လါမ။ ါစေလာက ါ ဗ ြ ႐ဂရမါစး အြား႐ကါမ။ ျမနမာျ က းါးဆင၊ မကကနးးါါမ။ ဒပေ မ ေစးးရမးႀက းါမ။ းဒ းါြက စကမကကနးဆၿ း နငငါကာက စကေါြမ ာၿ း လ ၾကါမ၊ ါနဖးးအငးါငေ ပ။ ဒပေ မ အါ႔းးကးးက ဘာလဆေါာ းဒ ဒ ဇငးက ျမနမာကနအက ါ႐ါမ ာ အြားး ါမ၊ ါ႐ါက ျ နမကၿ း ျ န၀မါမ။ ဆလါာက မ ငးြငက ကၽြနေါာါ႔ဟာ၊ းဒပေါြက မကာကြမေ းနငဘး။ းစးရက မ၀ပဒေအးားၿ း လ ေ းဖ႔ လါမ။ ါး႕ ဥ ေဒန႔ ၿငါာေါြကလး းေရးမေ းဖ႔ လး ါမ။

DMPSK - ဆရာေျ ာအြားါာက ေနာကက႑ါစး းႀက းႀက းေဆြးေႏြးလ႔ရါ မ ငးြငေ ပ။ ကၽြနမါ႔ နငငမ ာ စြန႔ဥ းါ ထြငမမေါြ ါျဖးျဖး နး ပးလာါမ။ ေကာ ေါြ မားလာါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငးၾက ပါမ။ ကမေါြေါာင မအလကဘး။ ါကမါမး စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြ းမားႀက း ။

ဥ မာ- ျမနမာေဖာငေါြ စြန႔ဥ းါ ထြငးႀကါမ။ ထြငါအ ဘမအမ နးမအလကဘး၊ းားလး ေကာ ေါြ ျဖစအြားါမ။ ဘာလး လဆေါာ စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြက ကာကြမေ းမမ မ ငးြငဥ ေဒေါြ းမားႀက း လး ပါမ။ ဒပေါြ မရ အေရြ႕ေါာ ဘမအမ မထြငေါာဘးေလ။ ထြငလး ဒ ေလာက ရမ ာ ေလ။ ေကာ ကးၿ း ေရာငးစားလး ဒ ေလာက ရမ ာ ဆါ းေနးထားမးေါြမ ာဆရငေါာ းကးအြားၿ ။ ဒပက ထ ေဆြးေႏြးရင းႀက းႀက း ပ။ ဒပမး ါကမလး ပါမ။

ေမး - ဆရာေါြ၊ ဆရာမေါြ ေျ ာအြားါးးကေ ခ မါၿ း ါစးေလာက ေမးးငါာက စြန႔ဥ းါ ထြငမမက ဥာဏေကာငးၿ း ေမြးရာ ပ ရလာါးရာါစးလား၊ ဒပမ မဟါ ဒပေါြ ဒပေါြရ ရငေါာ ျဖစနငါမဆါ ႀကးစားးားထါမမါစးလား။

ေျဖ - ကၽြနေါာေါာ ႀကးစားးားထါမမလ႔ ထငါမ။ ဥာဏလေကာငးမမ၊ ႀကးစားးားထါမမဆရင ရါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငက ေမြးရာ ပ မဟါဘး။

စြန႔ဥ းါ ထြငျးငးအ ေမြးရာ ပ မဟါ စြန႔ဥ းါ ထြငါမဆါာ ေမြးရာ ပးရာါစး မဟါဘး။ စြန႔ဥ းါ ထြငန ါအကါ ေရာဖကဆာ

Peter Drucker က ါး႕ေါြက စြန႔ဥ းါ ထြငမမက Magic လမး ထငေနၾကါမ။ အက ဒ းငဒ မာက Magic လမး ေးပငးထက ထြကလာါမ၊ းငဒ မားဆနးႀက းေါြ ထြကလာါမ ဆေါာ Magic လ႔ ထငၾကါမ။ းဒပမးက မ ား ပါမ။

ေမြးရာ ပ းေဖေါာလ႔ းေမေါာလ႔၊ ဥာဏါးားႀက းေကာငးေနလ႔၊ ဥာဏေကာငးါငးလး စြန႔ဥ းါ ထြငမမ ျဖစးငမ ျဖစမမ။ ဒပေ မ းနးန႔းမားေါာ ဥာဏေကာငးဖ႔ လါာေ ပ။ ဒပေ မ ဥာဏေကာငးါမဆါာလး ေမြးရာ ပေါာ မဟါဘး ထငါမ။ ဥာဏေကာငးါမ ဆါာက ါး႕ဟာက ေလကငမလ႔ ရါမ။ ေမြးကါးက ါးားကေါာေနါအေါြကေါာ ထား ပေါာ။ မ နလေါြးေနန႔ေါာ ဥာဏေကာငးေးာငလး ေလကငလ႔ရအလ စြန႔ဥ းါ ထြငမမဟာ ေမြးရာ ပ ပလာါာ မဟါ ပဘး။

စြန႔ဥ းါ ထြငမမက းေလးထ၊ းေလးကငါစး ပ။ ဒ းေလးထ းေလးကငေါြက အငမလ႔ ရ ပါမ။ ေလကငလ႔ ရ ပါမ။

းအကအးဆမေကာၿ ၊ ေလးဆမေကာၿ ၊ စြန႔ဥ းါ ထြငမမ မျဖစနငေါာဘးဆၿ း မရ ပဘး။ းနက ဆရာေါြ၊ ဆရာမေါြ ေျ ာအြားါးးကေါြ ရ မမ၊ ေနာကၿ း ျဖစးငါစါရ ရင

ဒ စြန႔ဥ းါ ထြငမမဟာ ေလလာလ႔ ရါမ၊ အငမလ႔ ရါမ၊ းေလးကငလ လ႔ ရ ပါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငအႏ င းရးးငး စြန႔ဥ းါ ထြငအါစေမာကမ ာ ဘမလးရးးငးေါြ ရ ဖ႔လလေ ပ။ ၿ းေါာ Personal Quality

for Entrepreneurs ေ ပ။ ဆရာေါြ၊ ဆရာမေါြ ေျ ာါးးကေါြ ေါာေါာမားမား ပ ပါမ။ မ ပေအးါ းးကေါြ ရ ရင ႀကရေးာင….

Information Seeking လ ရမမ။ စၿ းစြန႔ဥ းါ ထြငေါာမမဆရင ါ၀နးကငရ းေျးးေနေါြ၊ အါငးေါြက လကျ း ရ ာေဖြေလလာေနရမမ။ ဘာမ ရ ာေဖြမမ မရ ဘးဆရင စြန႔ဥ းါ ထြငျဖစဖ းမဥး ပါမ။ ါ၀နးကငမ ာျဖစေနါာေါြ၊ အါငးေါြက လကျ းရ ာေဖြစးစမးေနအေါြဟာ စြန႔ဥ းါ ထြငမမျဖစနငါးရးးငး ါစး ပ။

Opportunity Seeking အါငးဖါၿ း ၿ းအြားၿ မဟါဘး။ းဒ အါငးးေ ခမ ာ ဘာေါြက ငပးါြက းးြငးလမးေါြ ျဖစေ ခလာနငလ။ းး နငငေါားါင ငး ဂၢလေျ ာအြားါထမ ာလး ပ ပါမ။ လငမန႔လႀက းေါြ ကြာျးားးက။ လငမေါြမ ာ ၿ း းးြငးလမးေါြ၊ းးြငးေရးေါြ မားါမ၊ းဒ းးြငးလမးေါြက ရ ာေဖြၿ း ျ နးအးးမမက စြန႔ဥ းါ ထြငအါစေမာကရ းရးးငး ပ။

Innovative and Creativity ေ ပ။ အမားထကထးၿ း ဖနါ းနငစြမးေါာ ရ ရမမ။ လမးေဟာငးးါငးအြားါ ကြနဆာေဗးါစျဖစါအမားကေါာ စြန႔ဥ းါ ထြငလ နငဖ႔ းမဥးါမ။

Self Confidence မႀကးက။ ကမကမက မႀကမမ ရ ဖ႔လါမ။ ကမရ ဆးျဖါးကေါြက မမႀက န႔ အမားေျ ာါငး လကေမာငေနအေါြဟာ စြန႔ဥ းါ ထြငမျဖစနငဘး။

Decision Making ကမဆးျဖါးကးမမးးနမ ာ ေ၀၀ပးၿ း ေါြေ၀ေနလ႔ မရဘး။ ဆးျဖါးကက းအငါးးနမ ာ းါါဖ႔လး လ ပါမ။ ကမကေါာ းငဒ မာေါြ ရထားၿ ။ ဒပက ေကာငးမြနါးးနမ ာ မေဖာေဆာင န႔ းးနေကာငးက ထ ေစာငေနါမ ဆရငေါာ စြန႔ဥ းါ ထြငျဖစမ ာ မဟါ ပဘး။

Risk မနငရမမ။ ဒပေ မ Risk မါေနရာမ ာလး ေဆြးေႏြးမမဆရင းမားႀက း ရ ပါမ။ Risk က းႀက းႀက းမရမ ာလား၊ ဘမလ စန႔ Risk က မရမ ာလဆါာ ရ ပါမ။ းၾကမးဖဥးေျ ာမမဆရငေါာ Risk းႀက းႀက းက မမအင ပဘး။ ေနာကါစးက မ နးလမးလါရ ါ Risk ါစးက မအငအလ၊ ါြကးကၿ းမ းဒ Risk ကမရမမ။ ကမမျမငနင န႔ လ ကြာ၊ Risk ေါာ းနးန႔းမား ရ မ ာ ေျ ာလ႔ မရဘး။ းဒ Risk က ကမ ဒ လ ငနးလ ရင ဘာ Risk ေါြ ရ နငါာလ၊ ဘာေါြ ဆး႐မးနငေျးရ ါာလးဆါ ါြကးကမမ ပါ Risk ေါြ မအင ပါမ။

Responsibility Acceptance းမ ားေါြ းမ နေါြးားလးက ါာ၀နမါါါစါ ရ ရမမ။

Persistence စါကႏ စထားါာ။ းးါစးပလ ၿ း မေးာငျမငါာန႔ းကးငး ငပ မလ ေါာဘးဆါ လမး မဟါ န႔ းးနးါငးးါာါစးထ စါေရာလေရာ ႏ စျမ ၿ း ဇြနဘန႔ လ ါါါအေါြဟာ စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ ငေါြ ျဖစါမ။

Learning from Failures း႐မးေါြကေန ဘမလ စမးန႔ ကမးါြက းကးရ ေးာင လ လ႔ရလ။ း႐မးကေန အငမလ႔ ရါမ။ ျမါအြားရငေါာ းျမါကနါမဆေ မမ ႐မးအြားရငေါာ ႐မးအြားါးရာေါြကေန ကမးါြက းေါြ႕းႀကေါြ ကနါမ။ း႐မးကေန ေလလာအငမါါဖ႔လး လ ပါမ။

Focus of Self-Control ရ ရမမ။ ကမအြားးငါ နးါင၊ လးငါ နးါငက ေရာကေးာင အြားါါဖ႔လး လါမ။

Ambiguity Tolerance ဆါာက မေရမရာျဖစေနါ းေနးထားေါြက ေရ ာငးြာါါဖ႔ လါမ။ မေရမရာျဖစေနါးေနးထားေါြမ ာ ဆးျဖါးကေကာငးေကာငးန႔ းငးငမာမာ ျဖစါါဖ႔ လ ပါမ။ မေရမရာျဖစေနါ းေနးထားေါြမ ာ ေ၀၀ပးေနလ႔ မရ ပဘး။

Extroversion ဆါာက Social းရလး ေကာငးရမမ။ ကမရးါြငးစါဓပါကက းါြငးမ ာ ၿမေနါာ မဟါဘန႔ ြင ြငလငးလငး ဆကဆါါါအေါြ၊ ေနာကၿ း ဆရ မေကာငးါအေါြးေနန႔ စြန႔ဥ းါ ထြငျဖစႏငါ းရးးငးရ ါမ။

ဒ းရးးငးေါြက စြနဥ းါ ထြင လ ငနးရ ငေါြမ ာ ရ ါါါးရးးငးေါြေ ပ။ ေျ ာရရင းးက၂၀ေကာရ ါမ။ ဒပေ မမ ဒပက းႏ စး ေလး ပ။

Six pillars of the Entrepreneurship ecosystem

(Ref: Babson College Entrepreneurship ecosystem project)

Markets Finance Supports

Policy Human capital းေရး ပဆးျဖစါမ။ လေါြန႔ ါအကါ Human Capital အလး

းေလးထေကာငးေါြ ေမြးျမ ဖ႔၊ ေါာါ၀နထမးေါြရလာဖ႔ းေရးႀက း ပါမ။ Culture လေါြရ စါဓပါက ါစးပလ ၿ းၿ ၊ ႐မးၿ းၿ ကြာ၊ ေနာကါစးပမလ န႔ေါာဆါ

လေါြရ Mind-set ကေျ ာငးလဖ႔ စြန႔ဥ းါ ထြငးေလးထ၊ မဥေကးမမေလး ျဖစေ ခလာဖ႔ လး ပါမ။

ဒ Pillars (၆)ေ ခမါျ း ျမနမာနငငရ entrepreneurship ecosystem က ဥ းါၿ း အြားေန ပါမ။

ၿ းးါ ေးာကါဘာ (၂၂) ရကေန႔ါနးက ေနျ ေါာမ ာ Entrepreneurship Summit ဆၿ း MYEA ကဥ းေဆာၿ း လ ပါမ။ းဒ မ ာ ႏငငေါားါင ငး ဂၢလ ေဒခေးာငဆနးစၾက ကမါငါက ပါမ။ ကၽြနမါ႔ ဒ White Paper ေလး ဖါးြငရလက ပါမ။

White paper က ဘားါြကေရးထားါာလဆရင ဒ Entrepreneurship းေနးထားေါြ၊ ျမနမာနငငမ ာ ရ ေနါ Entrepreneur ေါြ ဘာေါြလး ါမ၊ းစးရဌာနဘကက ဘမလေထာက မမါြ ေ းဖ႔ လါမ ဆါာေါြ ေဆြးေႏြးအြားါမ။

White paper က 12 Points Economic Policy ေ ခ းေျးးၿ း ေရးထား ပါမ။ ျမနမာနငငမ ာ းးလကရ လ ေနါ Pioneer Entrepreneur ေါြက းငါာဗ းေါြလ ါမ။ Survey ေါြ ေကာကၿ း အါ႔ရ လး းကေါြ၊ းးကးးေါြက ဘာလ၊ ဘမလေထာက မမေါြ လါာလ ဆါာေါြေ ခမါၿ း ကၽြနမါ႔ USAID န႔ေ ပငးၿ း White Paper က စာရြကစာါမး ထါလကါမ။ းဒပကလး းစးရဌာနက ါငျ းြငရလက ပါမ။

Conclusion

းန စး ရမမဆရင Entrepreneurship Ecosystem ါစး ျဖစလာဖ႔ဆရင စြန႔ဥ းါ ထြင လ ငနးရ ငေါြါစးါး ပ၀ငေနလ႔ မရ ပဘး။ းစးရါာ၀နရ အေါြကလး ဒပက Aware ျဖစရမမ၊ Promote လ ေနရမမ။ ေနာကါစးက ထရနနာေါြ၊ speaker ေါြက ဒပေါြက promote လ နငရမမ၊ ဘဏေါြ၊ NGOေါြ ပမမ။ မ ဒ မာကလး လး၀းအက ပ ။ မ ဒ မာအမားေါြက ဒပက Aware ျဖစမမ၊ ဒပက Promote လ ေ းမမဆရင ျမနမာနငငမ ာ လးငါ Entrepreneurship Ecosystem က အ မၾကားင ရလာမ ာျဖစ ပါမ။

Speaker - Daw Aye Myat Myat Thu

းလ းမမေဆာင းဖြ႔၀င၊ Myanmar Youth Entrepreneurs Association - MYES

DAMMT - ဘာေါြ အးငလ။

MYEA မ ာ ဘမအေါြ ပလ၊ ဘမလလ ငနးေါြ ပလ၊ ဘမလစြနဥ းါ ထြငမမေါြ လ ေနလ။ MYEA ေးာကကေန အြားေနါ လ ငနးေါြ ဘမေလာကေးာငျမငလ၊ စနေးခမမေါြ

ဘမေလာကရ လ။ းဟနးါား(Barriers) ေါြက ဘာေါြရ လ။ MYEA းေနန႔ ေရ ႕ဆကၿ း းးလကရ လ ငနးေါြန႔မါါ ါျးားဘာလ ငနးေါြ

ဆကလ ဖ႔ ရ လ။ နမေါြမ ာ လ ေနါာေါြန႔ ဘမလးါဆကလ၊ အါငးစ းဆငးမမ းားေကာငးေးာင

ဘမလလ လ၊ Local က လေါြန႔ းးြငးလမးေါြ ဘမလလ လ၊ းႀကဥာဏေါြက ဘမလေ းလ။

ဟါစေလာက MYEA က နငငေါားါင ငး ဂၢလန႔ ေါြ႔ါမ။ ေါြ႕ဆေဆြးေႏြး ြကေန းဓက းစးရရ ကါက၀ါေ ပ။ ဘမလကါက၀ါေါြ ရးလ၊ ဘာေါြဆကရ လာမလ၊ ဘာေါြ ဆကလ မလ။

ါစနငငလးးဆငေ ပ။ ဘမလဥ ေဒေါြ မ၀ပဒေါြက စြန႔ဥ းါ ထြငေါြမားမား ေ ခထြကလာဖ႔ းဟန႔းါား ျဖစေနလ၊ အါ႔ေ ခထြကလာေးာင ေထာက ေ းမမ ဘမလမ၀ပဒေါြ လး လ။

ါရား၀င Registration မရ လ ေနါ လ ငနးေါြးါြက ဘမလ support လ ေနလ။

DAMMT - းမားစက MYEA က ကမစားျ ၿ း ေမးါေမးးြနးေါြ ျဖစ ပါမ။ ါး႕ဟာေါြကေါာ MYEA းေနန႔ မဟါေါာ ါကမလ ငနးရ ငေါြ ႀကေါြ႕ေနရါ းေနးထားေါြဘကက ေျဖေ းးင ပါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငးါြက လး ါမ၀ပဒေါြန႔ ေထာက ေ းမမဟာေါြက ေမးအြားါာ ရ ပါမ။

White paper န ါအကၿ းေါာလး ေမးအြားါမ။ ေးာကါဘာလ (၂၂) ရကေန႔က နငငေါားါင ငး ဂၢလန႔ ေါြ႕ါေန႔က ဒ စာါမးထက ေကာကႏမါးကေလးေါြက ါငျ း ပါမ။ မ၀ပဒစာါမး ပ။ ျမနမာါစႏငငလးက လ ငနးရ ငေ ပငး (၂၀၀)ေကာ (၃၀၀)န း ပးန႔ အြားေါြ႕ဆၿ း Survey ေကာကါမ၊ အါ႔ ေါြ႕ႀကေနရါ းးကးးေါြ၊ ေမ ာလငးကေါြ၊ ဘာေါြလး လ ဒပေါြးကနလးက ါစနငငလး းါငးးါာန႔ စ း ြားေရးက႑ေ ပငးစ ပါမ။ ါကမလကရ လ ေနါ Corporate Level ကေနၿ းေါာ းမါြငးမမလ ငနး Level ထ ေမးျမနးထားးါ ေါြ႕ရ းကေါြက ျ နၿ း စား ေလးထါါမ။ းဒ မ ာ ေနာကဆးေါြ႕ရ းကကေန ေကာကႏါထားါ းႀကျ းက (၆) းကေ ပ။ နငငေါာက ကၽြနမါ႔ ေါာငးဆထားါ (၆) းက ပ။

မ႑င(၆)းးရ မဟာဗ ဟာေျမာက းႀကေ းးကမား

၁။ ကမၸဏ ၊ စားအးအန းစးရ ေစးကြကမားးားလး ထ ါထ မ ကေအာ ေစးကြကးးြငးလမး မား ရရ ေစရနလ ေဆာငျးငး

းငါာနကနး ားေျးးေအာ ကးအနးေရာငး၀မမမမား၊ းြနလငးေငြေ းေးစနစမား၊ မ ဥၿ ငးြငမ၀ပဒ၊ e-government ၊ ြငလငးျမငအာမမရ စြာ းစးရႏ င ဂၢလကၾကား လ ငနး

လ ကငျးငး၊ းေအးစားလ ငနးမားမ ၀မမရရ ျးငး၊ Procurement မ၀ပဒါ႔က မ းားေကာငးေစရန လ ေဆာငျးငး။

ဒ းးကေါြ ကြနမါ႔ ေါာငးဆထား ပါမ။ းငါာနကနး ားေျးးါ ကးအနးေရာငး၀မမမလ႔ ဘာလ႔ေျ ာရလဆရင မါကြျ ားမမေါြက ကၽြနမါ႔က ေလာ ပးေစးငါမ။ ျ နမန႔ ါငးေါြ ကြျ ားေနါးးပမ ာ ါစေနရာန႔ ါစေနရာ အမဇာါေါြဆလး ထြကါာျးငး မါဘး။ းဒ လ ကြျ ားမမေါြ ရ ါမ။

ေနာကါစးက ာေရး ငး… ာေရး ငးဆလး လကလ မးမ ါေနရာက ာရါမ။ လကလ မးမမ ါေနရာက ေါာရြာက ကေလးေါြ းမားႀက း ေ ပေနာ။ ာမါါဘး။ ၿမ႕ေါြမ ာ ေကာငးလာေနရါးါြက အါ႔မ ာ Language Barriers ေါြရ ါမ။ မးစေ ပ းးကးးေါြ။ ကၽြနမးမမ ာ း႔၀ေလး ေလးေမာက စာေးခအငေ းထားါာ ရ ါမ။ အါ႔မ ာဆ အငမါနး ထက ကၽြနမးမမ ာ လာေနရါာျဖစလ႔ မဘန႔းြရါဒကၡေါြ ရ ါမ။ ေနာကါစးက Language Barriers ေ ပ။ အါ႔ရရြမးကဆလး ျမနမာစာ ါါရင ၿ းေရာ၊ ျမနမာစာါါရင လရာ၀ငမမလ႔ မဆါမ။ ဘာအာစကားက ထမဆးဥ းစားေ းးေနန႔ မျဖစအငဘး။ ာေရးမ ာ ဘာအာစကားက Barrier းေနန႔ မျဖစအငဘး။ းဂၤလ စာအငမ ျမနမာစာအငမ ာါါါမဆါာ မျဖစအငဘး။ အ႔ဘာအာစကားန႔အ အငရင ာါါါစေမာက ျဖစလာအငါမ။ းငါာနကနး ားေျးးလကေါာ မါကြျ ားမမေါြ ေလာနးအြားမမ။

းြနလငးေငြေ းေးစနစေါြ ဘာလ႔ လး လဆေါာ းရမးကလါမ။ ကၽြနမရ ကမေါြ႕ းေါြ႕းႀကေျ ာရမမဆရင ကၽြနမ းး Distribution လ ေနါမ။ နငငျးားမ ာဆ ဆငက ေးာဒပေကာကါမ။ စကကေလးေါြ ရ ါမ။ းဒ စက ကေလးေါြန႔ ဆငရ ငက ဘာလါမ ဘာလါမဆၿ း ေျ ာလကါာန႔ စကကေလးန႔ ႏ လကါာန႔ ကၽြနမါ႔ဆ မ ာ စၥး ရ ၊ မရ လ မးေ ခါမ။ ကမေါြ ႐းက ထြကလာါးးနမ ာ စၥးက ရ းငရ ေနမမ။ ဒပေ မ ကမေရ ႕က အေါြက ါျးားေနရာမ ာ ေရာငးလကရင Stock Level က းကးငးကအြားၿ း ထနးထားါာျဖစါးါြက Warehouse မ ာ စၥးမရ ေါာဘး ါနးျမငရါမ။ Stock ျ ါေနါမ၊ ေရာငးလ႔မရဘး ေျ ာလ႔ရေါာ းဒ Barrier ေါြ မရ ဘး။ းြနလငးအးါးားအားက။

ေနာကါစးက ဘာလဆ ေငြေကာကါးးက။ ေငြေကာကါးးကဆ ကၽြနမါ႔ဆ းး းရမး Risk မားါမ။ ရငါမမန ေငြထ ႀက း အမးၿ းေါာ ႐းက ျ နလာါလမးမ ာဆ ကၽြနမမ ာဆရင ဆး႐မးမမေါြ းမားႀက း ။ လြနးါ အး၊

ေလးလမ ာါင ကၽြနမ႐းက salesman ကေလး လမးမ ာါင ေရေအာကဥ းမမဆၿ း ေငြထ ႀက းန႔ ဆငးေျ းအြားါမ။ ဒ ေန႔ထ မျမငရဘး။ လ ငနးရ ငေါြ ႀကရါးးကးးေါြေ ပ။ ါရားစြမမ၊ ရါငမမ ဆရငလး ေရ ႕ေနး စရါစက မးစ။ းဒ းါြကေႀကာင ဒပက မလ နငေါာဘး။ းြနလငးန႔အာ ေငြေ းေးနငရင ဒ ဒကၡေါြက းဆငေျ အြားမမ။ ကေလးေါြက ႐း႐းအားအား ဒ ေငြက ဘာမ မလ ဘးဆရငေါာင ေငြေလာလာါျ နာမး ေငြးါေါြ ပါ ျ နာမး။ းဒ လျဖစေါာ ကေလးေါြဘကက ေလာရါမ။ ႏ စးပ အးးပ ေလာရရင းလ ထြကၿ ။ းလ ထြကေါာ ကၽြနမါ႔ဆ မ ာ ျ နၿ း Effect ျဖစါာ ။ Stable မျဖစဘး။ ဒ လမးေါြက ကၽြနမါ႔းါြက Risk ေါြ းမားႀက း ရ ါမ။ းြနလငးေငြေကာကးမမ လ နငါမဆရင ဒ Barrier ေါြးမားႀက း ေလာအြားမမ။ ဆးရမးမမေါြလး ေလာမမ။

ေနာကါစးက မ ဥျ ငးြငမ၀ပဒ။ ဒပက းစးရန႔ းမားႀက းဆငါမ။ ါကမ လြါလ စြာမ ဥၿ ငနငါ းေနးထားမးျဖစလာေးာင မေဘာငးေ းဖ႔ လါမ။ ျမနမာျ မ ာဆ ၉၄.၇ရားငႏမနးက SMESs ေါြ ျဖစ ပါမ။ Corporate Level က လကးးေရလ႔ ရါမ။ းဒ ေါာ ေ ခလစ ါစး လ အြားၿ ဆါာန႔ းဒ effect က းရမး႐ကါမ။

ြငလငးျမငအာမမရ စြာ းစးရန ဂၢလကႀကား လ ငနးလ ကငျးငး းဒပေါြ ရ မမ။ ေနာကါစးက းေအးစားလ ငနးမားမ ၀မမရရ ျးငး၊ procurement မ၀ပဒါက မ းားေကာငးေစရန လ ေဆာငျးငး။

၂။ လ ငနးဖြ႕ၿဖ းမမးဆငးားလးါြင ေငြေၾကးးရငးးႏ းးးြငးလမးမား ရရ ေစရန လ ေဆာငျးငး

ရငးႏ းျမ ႏ မမဥ ေဒက းေရးႀက း ပါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ ငမားထ ေငြထါေးးျးငးးါြက းာမးးေၾကြးစနစ Credit Guarantee ထားရ ေ းျးငး၊ ဘဏမားးား စြနဥ းါ ထြငလ ငနးမားထ ေငြထါေးးျးငး ႏ င ါအကသက၍ နးစနစ ငး းျးငး… ႏ စးစလး းေရးႀက း ပါမ။ ေးးးငါအကလး းာမးးေၾကြးစနစမးေါြ ထားၿ းလ မ ေငြထါေးးနငမ ာ။ ါကမါမးမ ာ SMESs ေးးေငြေါြ မရ ဘးလားဆေါာ ရ ါမ။ Amount ေါြက ကၽြနမါ႔လ ငနးးါြကက မေျ ာ ေလာကါးေနးထားမး ရ ါမ။ ေငြ မာဏမားမား၊ အနးေထာငန႔း ၿ း ေးးးငရင းေ ပငး စၥးါစးး ရ ရမမေ ပ။ းေ ပငး စၥးဆရင မဘရ းမ ရ ါမ။ းဒ ေါာ းေမဆ ကေန နာမေျ ာငးေ း ပဆလး မရဘး။ ကၽြနမဆ လ ငနးက

အနးေအာငးန႔း ၿ း လ ါေနရါမ။ ဒပေ မ ကၽြနမရ႕ Fixed Assets ထက မျမ ဘး။ လကရ းးနမ ာက ေငြေ ခဖ႔၊ ေငြလ ါေနဖ႔က းရမးးေရးႀက းါမ။ Banking System ေါြ ကၽြနမါ႔ဆ မ ာ းားမေကာငးေအးဘးေ ပ။ အမားါငးျ ေါြမ ာေါာ ဘဏရေထာက မမ၊ းစးရရမ၀ပဒေါြေၾကာင လ ငနးေါြးေ ခမ ာ ထားေ းါ းေၾကြးစနစေါြ၊ ဘမးဆငဆ ဘမေလာကထားေ းမမဆါ းမမေါြ ရ ေနလ႔ မ ရဘး။ ကၽြနမဆရင လ ငနးေါြးမားႀက း း႕းငါမ။ Opportunity ေါြလး လာေနၿ ။ နငငျးားက ရငးႏ းျမ ႏ မမေါြ ၀ငါမ။ ဒပေ မ လ ငနးအစစၾကမမလ႔ေျ ာရင လကမးရဘး။ ဘာလ႔လဆေါာ ရငးႏ းျမ ႏ စရာ ါစျ ားမ မရ ဘးေလ။ းဒ ေါာ ဒ လ ငနးက း႕ဖ႔၊ ထ ထဖ႔ းမဥးါမ။ းးေလာေလာဆမ ျမနမာျ မ ာ start-up ေါြ၊ Entrepreneur ေါြက ဒပ ေ ပ။ ကၽြနမါ႔လမးေါြက ဥ းေႏ ာကမေအးဘး။ လ လး လ ရါမ၊ အါ လး ရ ၾကါမ။ းဓက းမမ၊ မ၀ပဒ၊ းဒပေါြ းရမးးေရးႀက းါမ။

ဘဏေါြကလး လကလြါစ မ ေးးါးးပမ ာ ၂၀၀၃ းႏ စက ကၽြနမ လကေထာက ဘဏမနေနဂာဘ၀န႔ းလ လ ေနါးးန ဘဏၿ လအြားါမ။ းာရ ဓနဘဏ ေငြေါြးမားႀက း ထါေးးၿ း းဒပေါြက မလနငေါာါ းးနမ ာ ကနါဘဏေါြ းကနထါမ။ ေနာကဆး ဗဟဘဏက ၀ငထနးလကရါမ။ အေဌးေါြဆ ါနးစ ၿ းေါာ၊ ါး႕ဆ မးေမလအြားါမ။ ႏ လးေရာဂပန႔ ေအအြားါအေါာင ရ ါမ။ ကမ ကဆ ကမျ နထါလ႔ မရဘး။ ေါာေါာေလးလး စါမေကာငးစရာေါြ ေါြ႕းရါမ။ ဘဏေါြရ လ နးလ ဟနေါြ မ နဖ႔းါြကလး းစးရရ ေ ခလစ ေါြ းမားႀက းလါမ။

ေနာကါစးက းေအးစားေငြေးးးဖြ႕းစးမား ါးး မမက းြငျ ေ းျးငး းဒပေါြ ရ မမ။

စနစါက းေၾကြး၀မကါ ထါေ၀ေ းမမက းားေ းျးငး… းနကဟာန႔ ဆကစ ါမ။ းေၾကြး၀မကါရ ါးါြက စားအးအေါြမ ာ ေငြအးးား ေကာငးလာ ါမ။ အးျဖစါးးပမ ာ လ ငနးေါြကလး စ းဆငးမမးား ၿ းေကာငးလာါမ။ းဒ ဟာက Harmonized ျဖစေးာင ထနးေ းဖ႔က းစးရရေ ခလစ ေါြ းမားႀက းလါမ။ ၾကားက ၀ငၿ း ထနးအမးေ းမမ၊ မ၀ပဒေ ခလစ းမားႀက းလါမ။ ဘာလ႕လဆေါာ ဘဏၿ လအြားါးးနမ ာ းေၾကြး၀မကါထါေ းေနါာေါြးားလးက ရ လကရ ါမ။ ကၽြနမါ႔က ဘဏမ ာ မားကါါငးဌာနျဖစလ႔ ကမထါေ းးါအေါြ ဘမအေါြဆါာ ကမအါမ။ ျ နအြားေါာငးါးးနမ ာ ဘဏေါြက းးကႀကေန ါးးနမ ာ မေ းၾကဘး။ ါကမအေဌးႀက းေါြ ကၽြနမါ႔ကမါငအြားေါာငးါမ

မေ းၾကဘး။ းရကဒစကဒက ထါေ းါငး ေကာငးလားဆေါာ မေကာငးဘး။ ဒပေ မ လေါာ လး ါမ။

ေနာကါစးက မဘငးဘဏစနစးအးျ ျးငး၊ Credit Reporting ႏ င Credit Bureau မား ဖြ႕စးလ ေဆာငမမက းားေ းျးငး၊ ေါာငအလမအမားမားးါြက Warehouse Receipt မားရရနရ အမားးေ ခ းေျးးသက၍ းရငးးႏ းရမျးငးမား၊ Leasing၊ Mortgaging၊ ေငြေရးေႀကးေရရမရန းေ ပငး စၥးမားါးး႕ျးငး းစရ အ ေငြေၾကးဆငရာ ၀နေဆာငမမမားႏ င ဘဏမဟါအ ေငြေႀကးးဖြ႕းစးမား ါးမားလာရန းားေ းျးငး၊ ကမၸဏ မားးား ေငြေၾကးႏ င ါအကသက၍ အငါနးေ းျးငးက းားေ းသက၍ းစးရ အ႔မဟါ ဂၢလက လ ငနးမားမ ၎ကမၸဏ မားါြင ရငးႏ းျမ ႏ နငမမ လြမကေစရန လ ေဆာငျးငး…

ကမၸဏ မား ေငြေႀကးႏ င ါအကသက၍ အငါနးေ းျးငး…းဒပလး းရမးးေရးႀက း ပါမ။

၉၀ ရားငႏမနးေကာက SMESs ေါြျဖစါမ။ းဒ းါြက းန႔ထားနငါ၀နထမးေါြဆရင ဘမ Level ျဖစျဖစ ေကာ ရါေါြမ ာလ လစားမားႀက း မေ းနငဘး။ းဒ ေါာ Qualified ျဖစါအေါြ ကၽြနမါ႔ဆ ေရာကမလာႀကဘး။ ေနာကဆးမ ာ ငပမစားရရင ေန ပေစ၊ ၀နထမးေကာငးေကာငးရမ လ ငနးါးါကမမဆေါာ ကၽြနမါ႔ ေ းါမ၊ ေကာ ရါ Level ကေ းါႏမနးးါငးက ေ းါမ။ းဒ က ထြကလာါ၀နထမးေါြက လကေးခါမ။ ဒပေ မ Facility မါဘး။ ေကာ ရါေါြမ ာ ေနရါ Facility န႔ SMESs ေါြမ ာ ထားေ းနငါ Facility က းရမးကြာါမ။ SMESs မ ားန႔နငါ၀နထမး Level က ထရနနငေ းါာမးေါြန႔ ရးမမဆရင Develop ေကာငးေကာငး ျဖစလာမမ။

ေငြေရးေႀကးေရးန႔ ါအကၿ း ေ ခလစ ေါြ၊ းး Cash Flow ဆရင းရမးေးာကေနါာ မး ရ ါမ။ ါကမက Cash Flow မ နလ ါေနမ Inflow န႔ Outflow လ ါေနမ ။ လ ငနးေါြမ ာ ျမါါမ၊ ႐မးါမဆါာ စာရငးစား ထမ ာ းျမါေါြ ျမငေနါာမး၊ ါကမါမး ေငြမျမငရရငလး းဒ လ ငနးက မရ ါနငဘး။ ကစ းအြားါမ။

းး လ ငနးငမေလးေါြမ ာရ ါ Level ေါြကေါာ ဘာျဖစလဆ ေငြမရ ဘးဆရင အေဌးက အဘာအာ ကဆရ ာလာလမမမ။ ါစေနရာရာက ေးးေ းလမမမ။ းဒ လမး မဆထားႀကါာမးကးစ ရ ါမ။ ဒပမးေါြက Educated လ ေ းဖ႔းါြက အငါနး ေ းါာမးေါြ းမားႀက းလး ပါမ။

၃။ လစြမးးားးရငးးျမစ ါေဆာကျမ ငါငေ းျးငး

ာေရးးဖြ႕းစးမားႏ င အကေမြးအငါနးေကာငးမားးေနျဖင စ း ြားေရးစနစမ းမ နါကမလး ေအာ ားရးးငးမား ါါေျမာကအ လစြမးးားမား ေမြးထါေ းေစျးငး၊ းလြါကကစနစမ ကမါငစဥးစားေါြးေးခမမက းားေ းရန အငၾကားမမစနစေျ ာငးလျးငး၊ းအကးရြမမေရြး ေကာငးအားေကာငးအမားးား စြန႕ဥ းါ ထြငမမ ာရ ႏ င ထေါြ႕ေ းရန၊ စြန႔ဥ းါ ထြငမမႏ င အကဆငေအာ ားရးးငးမား အငၾကားေ းအ းစ းစဥမားက းားေ းရန…

နငငျးားမ ာဆရင ေကာငးအားေါြ းးန ငးးလ လ ါာ.. စား ြထး လ ါမ၊ အန႔ရ ငးေရးလ ါမ.. ဒပေါြကလး ဂဏမၾကါမ။ ကမကမါင ၀ငေငြရ ာနငါမေလ။ ေနာကဆး ကမးမမ ာ းမအမး၊ ါျမကစးလ းေ း မဘက က ါာကးစ ကဆေ းၿ း က..အား းေမက ကေ း၊ ဘမေလာကေ းမမဆါာမး းလ းေ ခမ ာ ါနဖးထားါမ၊ းလ လ ရင ကဆရမမဆါာ အါမ။ ၿ းရင Financial Management က းမါငး းမါငးမ ာ ျ နၿ းအငေ းနငါမ။ မဘကမါငလး းဒ Knowledge မးရ ါ းါြကေၾကာင လကဆငကမးေ းနငါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငအါစေမာကရ ၀ဥာဥေ ပ။ းဒ စါဓပါမးေါြ ငမငမါးက မအားစထက ႀက းျ ငးလာါမ။

းလြါကက ာေရးစနစ… ဒပကေါာ းားလးလ အၿ းအားျဖစမ ာ ပ။ ဘမလမ မေကာငးဘးဆါာ။ ဒပေ မ ဒ ေးါကေလးေါြေါာ ေျ ာငးလလာၿ ။ Private School ေါြ းားေကာငးလားါးကးဆကလ႔လး ေျ ာလ႔ရါမ။ းစးရ မဟါါ NGO ေါြမ ာလး ထရနနငေါြ ရ ါမ။ စနစေျ ာငးလၿ း အငေ း ေနါ Private School မ ာအငေ းေနါ းကးဆကေလးေါြေါာ ရလာၿ ။

၄။ စြနဥ းါ ထြငမမက းအ ကြနမကါေဆာကျးငး

စြန႔ဥ းါ ထြငမမ ာရ ကၽြမးကငေအာ းန းက အငႀကားျ အေ းအမားမ ါဆင ါကအလမားါြင စြန႔ဥ းါ ထြငစငါာမား ါေထာငရနႏ င းျးားးအ ာ းလ းကငမား (ဥ မာ- စာရငးကင၊ ေရ ေန၊ းႀကေ း) ါ႔၏ စြမးေဆာငရမားးား ျမ ငါငေ းရန။

းျးားးအ ားလ းကငမား၊ စြမးေဆာငရမားးား ျမ ငါငေ းရန… းဒ းးကေလး ပအြားါမ။ းဓက ကေါာ ါကအလေါြမ ာ စြန႔ဥ းါ ထြင စငါာေါြ ါေဆာကေ းဖ႔၊ းြငျ ေ းဖ႔ းစးရက ါငျ ထားါးးက ပ။

၅။ စြန႔ဥ းါ ထြငမမက းားေ းအ မဥေကးမမဖနါ းျးငး စ း ြားေရးစြနစားလ ေဆာငမမမားမ ဆး႐မးမမးႏ ရာမမား ေလာနးေစရန ေဒ၀ပလ းျးငး

ဆငရာဥ ေဒမား ျ ဌာနးေ းျးငး၊ းစးရါာ၀နရ အမားမ နငငါြငးစြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ င မားးေၾကာငး မ ဒ မာႏ င းျးားလမးေႀကာငးမားမ ါဆင းားေ းး းေျမ ာကရန။

ေဒ၀ပလ းျးငးဆငရာ… ကၽြနမါ႔ ဆး႐မးမမဘမလရ လဆေါာ ကၽြနမဆရင မားကါါငး ၀နေဆာငမမလ ငနးန႔ စလ းါာျဖစါးါြက လကရ လး းဒပ Run ေနါနး ။ မႏ စက ဘာေါြ႕ရလဆရင စငကာ က းြနလငး လကေဖာငး ါစး ကၽြနမါ႔က းလ း ါမ။ လ ေ းလကါမ။ ဒပေ မ ဒ ေန႔းထ ကဆမရဘး။ အ႕ကမၸဏ ကအြားၿ ၊ မရ ေါာဘး။ းဒ းါြက မေ းနငဘးလ႔ ေျ ာါမ။ အကေါာ ေ ာေ ာႀက း ေဒ၀ပလ းအြားါမ။ ဒပေ မ ကၽြနမါ႔က ဆး႐မးအြားါမ။ းဒ လမးမျဖစေးာင ေဒ၀ပလ းျးငးဆငရာ ဥ ေဒ ျ ဌာနးေ းဖ႔ေ ပ။

းစးရါာ၀နရ အမားမ နငငါြငးစြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ ငမားးေၾကာငး မ ဒ မာႏ င းျးားလမးေႀကာငးမားမ ါဆင းားေ းး းေျမ ာကရန။ းဒ းးကေလးေါြလး ကၽြနမ ေါာငးဆထား ပါမ။ မ ဒ မာရးးနးက႑ေါြလး းမားႀက း ပလာၿ ေ ပ။

၆။ စြန႔ဥ းါ ထြငမမက ဘကေ ပငးစမ းေအာမ၀ပဒမား းမ ါးေကာငးထေဖာရန းထကေဖာျ ပမ႑ငးအ းအ းါြင အကဆငရာ၀နႀက းဌာနါငးးါြက အအာထငရ ား

ေအာရမ နးးကမား းမ ါရန၊ ါကေအာ လ ေဆာငရမး ငးမား အါမ ါရန၊ လ ေဆာငးကမား ထေရာကမမရ မရ းစ ရငးစာါငျ ရန။

အကဆငရာ၀နႀက းဌာနါငးလ႔ အးႏမနးထား ပါမ။ ဌာနါစးါးက လကနာေနလ မရဘး။ ဌာနေ ပငးစက စြန႔ဥ းါ ထြငန႔ ါအကါ ေ ခလစ က ါါကက အါမ ါေ းထားဖ႔ းရမးက လး ါမ။

ေ ခလစ ါစးေၾကာင လ ငနးငမေါြးါြက ဘ၀ ကအြားနငါမ၊ လမးေဘးေရာကအြားနငါမ။

ဒပက White Paper ရ Recommendations ေါြ ပ။ ဒ Recommendation (၆)းက ဘမက းေျးးၿ းလာလဆရင းဒ ေနာကမ ာ မားကါါ႔ ေ ခလစ ါ႔…. ပ ပါမ။

ေနာကါစးေမးထားါာက Beyond October 22 …ေါြUဆ ြၿ းါးးနမ ာ ဘာေါြ းကးရ လာလါ… းမားႀက းါးါကလာ ပါမ။ ေနာကကေန Action ေါြရ လာါမ။ အကဆငရာဌာနေါြကေန ကၽြနမါ႔န႔ ေါြ႕ဆဖ႔က ေါာငးဆလာါမ။ ဌာနေါြ

ကမါငက ဖြငေ းလာါာ။ ေါြဆးင ပါမ၊ ေဆြးေႏြးးင ပါမ၊ းဒ ေန႔ကေျ ာအြား ါးေ ခမ ာ ဘာေါြဆကလ းင ပါမဆါာေါြေ ပ။

ေနာကါစးက MYEA ဟာ နမက လ ငနးေါြးေ ခ supporting ေ းနငမမ ရ -မရ ၊ းစးရန႔ ေဆာငရြကရာမ ာ းးကးးရ ပအလား ဆါေမးးြနးေ ပ။ စ း ြားေရးမ၀ပဒ (၁၂)းကးမ ါၿ းါးးနေနာက ငး းအေါြ ေါာေါာေလး ထြကလာါမ။ းဒ းေ ခမ ာ းစးရရ ါ႔ျ နမမးေနန႔ဆရင Ignore လ ထားါာ မဟါေါာ နားေထာငါာက ျမငရါမ။ နားေထာငၿ း လ ငနးရ ငေါြန႔ ထေါြ႕မမရေးာင ႀကးစားလာါမလ႔ အးအ ရါမ။ October 22 ရကေန႔ နငငေါားါင ငး ဂၢလက ေါြ႕ါးးနမ ာလ ကၽြနမါ႔ Recommendations ေါြက ေအးာနားေထာငအြားၿ း လကလ ေ းါာက ျမငရါမ။ းဒ ေါာ းးကးးရ လားဆရင းးကးးကေါာ ေအးာါမ၊ ဘမးစးရန႔မဆ စငးလးေးာကေါာ ျဖစေနမ ာ မဟါဘး။ ဒပေ မ လကရ ေါြ႕ႀကရါးေနးထားန႔ဆရင ရလာါါ႔ျ နမမက းေျးးမမဆရငေါာ ေကန စရာ ေကာငးါယ၊ ါးါကမမရ လာမမလ႔လး ျမငါမ။

နမက လ ငနးေါြးေ ခမ ာ ေထာက မမေ းနငမမ ရ မရ ဆါာကေါာ… MYEA က ၂၀၁၅ထ ရနကနမ ာ းေျးးၿ း ါစနငငလးဆလး းအငး၀ငေါြးကနလးက ရနကနက လာၿ းးအငး၀ငါာမးေ ပ။ ၂၀၁၆ မါလမ မႏ ေလးမ ာ းအငးးြဖြငႏငဖ႔ းါြက ႀကးစားးါမ။ းးဆရင မႏ ေလးမ ာ လငမစြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ ငမားးအငး ျဖစလာၿ ။ ါကမလး းရ နန႔ အါ႔စၿ း အြားေနၿ ။ နမက လ ငနးရ ငေါြးေနန႔ ရနကနမ ာ ေနါလေါြလ းးြငးလမးေါြ ရလာါမ။ းားလး မ မမရ ေးာင ႀကးစားေန ပါမ။

ကမၸဏ မ ါ ါငမရ ဘးဆရငေါာ စြန႔ဥ းါ ထြငျဖစ ပမလား။ ဘာေထာက မမ ရမလဆါ းးကက ေျဖရရင… ကၽြနမါ႔းအငးမ ာ Member ႏ စမးရ ပါမ။ ါစးက Ordinary Member၊ ါစးက Associate Member ဆၿ း ရ ပါမ။ ကၽြနမါ႔ ေါာငးါာ ကမၸဏ Registration က ေါာငးါာ။ းး မႏ ေလးက စၿ း လ လကါးးနမ ာ ဘာေါြ႕လာရလဆေါာ မႏ ေလးလ ငနးရ ငေါာေါာမားမားက ကမၸဏ ေထာငထားါာ မဟါဘး။ ကမၸဏ မ ါ ါငမရ ရင းအငး၀ငလ႔မရဘးဆရငလး လ ငနးရ ငမျဖစ႐ဘ ဆါာမး အြားေါြ႕ရါမ။ ဒပဆရင လ ငနးလငစငေ ပ။ လ ငနးလငစငရ ရငလး ဒ းအငးက ၀ငလ႔ရါမဆါးထ ဖြငေ းထားါမ။ းအငး၀ငရင းအငး၀ငေါြ းစားးြငရါ းကးေကးဇးေါြျဖစါ အငါနးေ းါာ (ႏငငျးားမ ာ အြားါကရမမ အငါနးမးေါြက းစ) မေါြ းစားးြငရါးးြငးေရးေါြ ရလာမမ။ ေနာကါစးက

လ ငနးရ ငျဖစမ းအငး၀ငလားဆေါာ မဟါ ပဘး။ လ ငနးရ င မဟါဘ ၀နထမးေါြ ျဖစျဖစ၊ းျ ငလ ျဖစျဖစ းဒပမးလး ေ း၀င ပါမ။

MYEA ေရ ႕ဆကလ မမ လ ငနးစဥမား (ေဒခေမျ စၾကြမ) နမေါြထ အြားဖ႔ း႕ေနါမ။ Regional ထအြားဖ႔လး း႕ေနအလ နငငါကာ

းဖြ႕းစးေါြန႔လး းမားႀက း းေ ပငးေဆာငရြကေန ပါမ။ းဓက ကေါာ USAID န႔ ပ။ းး White Paper ထါထားါာေရာ၊ MYEA ကလ ါ Activity ေလးေါြ၊ Special Project းႀက းႀက းေါြမ ာလး USAID န႔ ါြဖကေဆာငရြက ပါမ။ းာဆ မ းအကး၀နးကလာါ းဖြ႕းစးေါာေါာမားမားန႔လး ါြဖကလ ပါမ။ ေနာက ငးလး ကၽြနမါ႔ းအငးရရရြမးကထမ ာဆရင ၾအစေႀါးလန႔ ျဖစျဖစ၊ UK န႔ ျဖစျဖစ၊ US န႔ ျဖစျဖစ ါြၿ းလ ေဆာငအြားဖ႔ းစ းစဥရ ပါမ။

ဒ ထမ ာဆရင ထးျးားါာက Social Entrepreneurship Forum ေ ပ။ Social Enterprise ေ ပ။ းဒပေါြက းးေနာက ငး နးနး ၿ းၾကားလာရမ ာ ပ။ ျမနမာနငငမ ာ လကရ Register ေါာ လ လ႔ မရေအး ပဘး။ ဒပေ မ ျမနမာနငငရးေနးထားန႔ဆရင လး ါစ း ြားေရး စါစးေ ပ။ းဒပန႔ ါအကၿ း British Council န႔ းေ ပငးၿ း ေဆာငရြကေန ပါမ။ ကၽြနမါ႔ဆ က လေါြကလး းဒ British Council အငါနးေါြမ ာ အြားါကၿ း Social Entrepreneur Consultant းေနန႔ ေမြးထါေ းေန ပါမ။

Question & Answer Question- စနေးခမမလ႔ေျ ာရင ဆရာမကမါငႀကေါြ႕ရါ စနေးခမမေါြရ ါမ။ White Paper ထမ ာလး စနေးခမမေါြ ပါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြးါြက းားလး ဘလကးထားါ စနေးခမမ အးးက အ႔မဟါ ငပးးကက ေျ ာ ပဆရင ဘာျဖစမလ။

Answer- းးနက ေျ ာအြားါ Pillors ေျးာကး ရ ါမ။ းဒ ေျးာကးလး ေျ ာလ႔ရ ပါမ။ းဒ းးကေါြးကနလးက စနေးခမမေါြးး ပ ။ ါစးးငးဆ မ ာ စနေးခမမေါြ ရ ပါမ။

Six pillars of the Entrepreneurship ecosystem

Markets မားကါဆရငလး ၀နေဆာငမမက႑ ျဖစျဖစ၊ ထါလ မမက႑ ျဖစျဖစ ေရာငးေန ရါာေ ပ။ ေရာငးေနရါာျဖစလ႔ မားကါက းရမးးေရးႀက းါမ။ အမားါငးျ ေါြဆ Export မားကါထ အြားေနၾကၿ ။ ကမေါြကေါာ ျ ါြငးမားကါ၊

ျ ါြငးမားကါမ ာမ းး လကရ ကၽြနမါ႔ ကာဗာလ ေနနငါာဆ ၿမ႕ေ ခေါြေလာက ။ ကၽြနမးေါြ႕းႀကးရဆရင ဆရ မမားကါါငး လ ါးးပမ ာ ဥ မာ- အားဆကျးားးါြက ေဆးေါြထါါမ။ ကၽြနမက PSI မ ာ ၀ငးါာဆေါာ ကြနဒးေါြ ထါါမ။ ေရအန႔ ေရာဂကေါြဘာေါြလ ါမ။ ဘားးကးး ျဖစလဆေါာ ဆရ မမားကါးါြကအးါ စၥးေါြက ါကမေရာကးငါာက 70% လဥ းေရ၊ းဒ က ေရာကဖ႔က းငမါန းမဥးါမ။ ဒပေါြဟာ ရြာေါြထ ေရာကဖ႔ းငမါနးကးါမ။ ဘာေါြလး လဆရင Infrastructure ေါြလါမ။ အနးငပးဆမေကာေအာ ျ အေါြဆ ေရာကဖ႔က းရမးလါမ။ နငငျးားက၀ငလာါ Foreign Investment ေါြဆလး းဒ စနေးခမမက ႀကရါမ။ ၿမ႕ေ ခက ကြကကြကေလးက စါမ၀ငစားဘးလ႔ အါ႔ းၿမါမးေျ ာါမ။ ါကမေရာငးးငါာက ျမနမာါျ လးက လဥ းေရ။ ဒ ေရာကါးးပကေါာ Infrastructure မရ ေါာ ရြာေါြထ မေရာကနငဘး။ ၿမ႕ေ ခကလေါြေရာငး႐န႔ ဘာလ မ ာလဆါာမး ဒပက မားကါန႔ ါအကါ စနေးခမမေါြ။

Finance ေငြေၾကးဆလး ဒ ါငး ေ ပ။ ေငြေၾကးးးကးးေါြ းမားႀက း ႀကေနရါာ ။

Supports းစးရေထာက မမ၊ းျးားေထာက မမေါြ ရ ါမ။

Policy မ၀ပဒန႔ ါအကၿ း းနက ကၽြနမ ေျ ာအြား ပါမ။ းေျ ာငးးလါစးး ျဖစါငးမ ာ ကၽြနမါ႔က နဂပးေးပငးလ ။ ေးပငးေလးက နးနးေလး မမးလကါာ၊ ဒပေ မ ါစကမလးက းမားႀက း မမးအြားါမ။ ါးပါေလ ကရင ျ ါ ပထြကအြားါာေ ပ။ လြငထြကအြားၿ း ဘ၀ ကအြားါာေါာင ႀကရါာဆေါာ ဒပေါြလး ကၽြနမါ႔ရ႕ စနေးခမမ ပ ။

Human Capital းဆးဆး ပ။ လေါြရ ေနါမ။ းလ လ နငါ Labour ေါြ မရ ားဘး။ ရ ါမ။ းဓက က ဘာလဆေါာ Skilled Labour ထြကလာဖ႔းါြက းငမါနးမဥးေနါးးန။ ဒပက လ ငနးါငးမ ာ ႀကရါ စနေးခမမ ပ။ ၀နထမးရ ားါျ နာ။ လရ ားါာမဟါဘး၊ ါကမ ၀နထမးေကာငးရ ားါျ နာေါြ။

Culture Culture န႔ ါအကါာက ျမနမာ culture ျဖစါ လမမေရး ငးန႔ ါအကါ Social Culture ရ အလ Business န႔ ါအကါ Culture ေါြေ ပ။ းဒ Culture ေါြကလး စနေးခမမ ပ ။ ။

Question- ေစးကြကက ါကမလးငါာက နမေါြေ ပ။ းး နး ာက ါးါကလာၿ ။ ဘာေၾကာင းဒ ေစးကြကႀက းက ဒ လျဖစေနါာလ။

Answer- းဓက ကေလ ကၽြနမါ႔ းနကေျ ာါ Reached ေ ပ။ းဒ Reached ကအြားဖ႔က Infrastructure ျဖစါ လမး နးဆကအြမေရး၊ Communication ေ ပ။ းးဆရင ါးါကလာၿ ။ ဖနးေါြက ရြာေါြထေရာကလာါးါြကေၾကာင းဒ barrierေါြက နးနးေကာလာနငၿ ။ ဆရ မမ ဒ မာအးါာ းားေကာငးလာါာေၾကာငမ႔ ေ းးငါ Information က းကးငးက ႕ႏ ႔မမးားလး ေကာငးလာါမ။ ဒပေ မ မေကာငးေအးါာက ကနစ ႔ေဆာငမမးကးါာမး။

ေနာကါစးက Culture န႔လး ဆငမမန႔ ါါမ။ ၿမေ ခမ ာေနါအေါြရ စ၊ းေါြးးေးခန႔ နမကန႔ းရမးကြာျးားမမရ ါျ နာေါြေ ပ။ းဒ ဟာေါြေ ခ မါၿ းေါာ နမမားကါက ၀ငဖ႔က းရမးးကးါမ။ ဥ မာ- ၿမ႕ေ ခမ ာ ဒပအးရမမလ႔ လကးေနါးးနမ ာ နမမ ာကရင မလ ပဘးကြာဆမးေါြေ ပ။ းဒ Behavior Change ကေကာနငဖ႔လး လါမ။ းနကေျ ာါ နမမားကါက ျဖန႔ါ ျဖန႔းေရး ငးမ ာ းရမးးားနးါမ။ ါကမလ ေ းနငါ ျဖန႔းေရးကမၸဏ ေါြ းားနးါမ။ Distribution ကမၸဏ းအစလ ဖ႔ ႀကးစားေနါမ။ ဒပေ မ ဒ ကနစက ဘမလ ႔မ ာလဆါ logistic ငးရမ၊ Distribution Network က ါငးျ မ ာ းငးငမာမာမရ ေအးဘးလ႔ ေျ ာလ႔ရါမ။

နမက Distributor ါစေမာကရ ာၿ း လ မ ာလား၊ ကမ႐းးြအြားဖြငမ ာလား။ ႐းးြဖြငဖ႔ကလး ကနကစရါန႔ မားကါက ျ နရမ ာန႔ ကာဗာျဖစမ ာလား။ းဒပက မအးေါာ နမမ ာရ ါ Distributor ေါြ လကကားေရာငးအေါြးန႔ၿ း အြားမ ာလားဆေါာလး အါ႔လ နငါ capacity န႔က Brand ေါြ းမားႀက းကငထားါမ။ မနငေါာဘးေ ပ။ ဒ ေါာ Brand းအစေါြထ အြငးလာရင အါ႔ မလ နငေါာဘး။ နမေါြမ ာ Distribution Network ႀက းႀက းမားမား ါေဆာကနငဖ႔က ေငြေရးေၾကးေရး းရငးးႏ းရ ဖ႔ လါမ။ လ ငနးငမေလးေါြ းမားႀက း ျဖစလာဖ႔ လါမ။ Education လါမ။ ဒ လ ငနးက အါ႔ ဥ းစ းနငဖ႔းါြက ၀နထမးဘမႏ ေမာကထားမလ၊ ဘမလမးအြားရမလ၊ Network ေါြ ဆာဗာေါြေထာငၿ း ေန႔စဥးေရာငးေါြက ဘမေလာကရ ါမဆါာမးကးစ၊ းေရာငး ါ လကါာန႔ ါစနငငလးေရာငးးား ဘမေလာကရ ါမဆါာမးထ Supporting မရ ေအးဘး။ ါျးားါငးျ မ ာဆရငေါာ ေဆာဖ၀လေါြ အးနငါးါြကေၾကာင းားလးၿးငမါမ။ းးကေါာ းဒ လေါြ control မလ နငဘး။ ေငြေၾကးးရငးးႏ း၊ Education မရ ါးါြက ေဆာဖ၀လေ းလကရငလး ေဆာဖ၀လက ေဆာဖ၀လ ၊ Manual ထေနါမ။ ဒ ေါာ

report ေါြက မ နမ နမထြကနငေါာဘး။ းဒ ျ နာေါြႀကရါးါြက နမကေရာကနငဖ႔ းကးေနါာ။

Question - Business Culture နးနးရ ငးေ း ပ။

Answer- Business လ ဘမေလာကေျ ာေျ ာ Social န႔က အြားၿ း ဆကစ ါမ။ PSI မ ာါနးက ေရအနေဆးေရာငးးါမ။ းဒ ေရအန႔ေဆးက ၿမ႕ေ ခကလေါြးါြက ထါါာမဟါဘး။ ေရအန႔မရနငါေဒအက၊ နမက လေါြ ၀မး က ၀မးေလ ာမျဖစေးာင ဆၿ း ထါလကါာ။ ဒပေ မ ါကမအးါအေါြက နမကလေါြ မအးဘး။ ဘမအေါြက အးလးဆေါာ ၿမ႕ေ ခက လေါြအးါမ။ ေရေအာကါာ မဟါဘး။ းးါေရထ ထၿ း အးါမ၊ းေအါမဆၿ းေါာ။ Sales ကေါာ ေရာငးလကရါမ။ Usage ကါျးားျဖစေါာ Behavior Change ါးားလး ါမ။ Business Culture က လာထးကါမ။

Question - Support န႔ Human ဃapital က နးနးေလး ထ ရ ငးေ း ပ။

Answer - Human Capital ဆါာက Human Capacity လ႔စြမးးားးရငးးျမစက းဓက ေျ ားငါာ။ းရငက HR (Human Resource) လ ေးခါမ။ းး ဒ ေနာက ငးမ ာေးခါာ Talent လ႕ေးခါမ။ Talent Management ဆၿ း းအးးႏမနးေျ ာငးလာါမ။ လါစေမာကးငးစ မ ာ ရ ါ ကမစြမးရဥာဏစြမးရေါြက စ မးန႔းြမမလ ေ းါဌာနဆၿ း HRM လ႔ ေျ ာငး ေးခါာမးေ ပ။ Human Capital မရ ရင ကြနမါက ဘမ၀နထမးမဆ ေနာကဆး Production ျဖစျဖစ။ Service Industry ဆ ေါာင းေရးႀက းေအးါမ။ Service လ ါာက လေါြက းရငးးႏ း ။ းဓက က လ႕စြမးးားးရငးးျမစမရ ရင ဘာမ ဆကလ လမရဘး။ Production လဒ ါငး ။ းးးနမ ာ ဂ နါ႔လ စကကးဓကထားၿ း production လ ေနရါာ မဟါဘး။ လေါြန႔ Manual လ ေနရါာ မားါာကး။ ဆေါာ းဆငါငးးဆငါငးမ ာ Skillful Labour ေါြရလာဖ႔ လါမ။ skillful labour ေါြ ထြကလာဖဆရငလ းဓက က လေါြက လေါာန႔ လေကာငးဆၿ း ႏ စမးရ ါးးပမ ာ လေကာငးျဖစဖ႔လး းငမါနလါမ။ ေါာေနၿ း မေကာငးရငလး လး၀အးလ႔ မရဘး။ ကၽြနမါ႔ ငမငမကဆရင မ ဒ မားရမးေကာငးါမ။ လေါြက စာဖါၾကါမ။ ဘာအာေရးးဆးးမေါြ ရ ါမ။ ကာါြနးေလးေါြဆြါာကးစ းကနလးက ကမကငါရားဘကက အြားါမ။ အမားကက ရင ေကာငးါမဆါာမး၊ ကမေရ ႕မ ာ မါရားါာေါြ႕ရင က ရမမဆါာမး mind-set ႐ကအြငးထားါာျဖစလ႔ မဟါါာ လ ရမ ာေႀကာကါမ။ နာမ ကအြားမ ာ ရ ကါမ။ ဒပေ မ းးေနာက ငးမ ာက းဒ လမးး ငးေါြမ ာ းားနးလာါာမး ေါြ႕ရါမ။ မဆငရင ၀ငမ ပန႔ဆါာမးေါြက

မဘေါြကးစ အငေ းေနါာမးထ ေရာကေနၿ ။ ဒပေါြကလး Culture ါစးက ါြနးးား ေ းလာါးးကေ ပ။ းဒပေါြက လ ငနးးြငထ ပလာါမ။ စ း ြားေရးမ ာ ပ းမားႀက း ထးက လာါမ။ အမားမဟါါာ လ ေနါာျမငေနေ မမလး လ ေဖာကငဖကါစေမာကးေနန႔ မလ ပန႔ကြာဆၿ း မါားဘ မကစမ ါၿ းေနလကါ းေလးထမးေါြထ ျဖစလာါမ။ လေါြရ Attitude ေါြက Human capital မ ာ းမားႀက းလါမ။ Attitude ေကာငးရင လေါာျဖစလာဖ႔၊ အငေ းဖ႔ ၀နမေလးဘး၊ မးမဥးဘး။

Question – Entrepreneur Center ဆါာ ါကအလေါြမ ာ ထားေ းရမမဆါာ ဘမလ စငါာလ၊ နငငါကာမ ာ ဘမလလ လ။

Answer - ါကအလေါြမ ာ းန ာလမးးအငးးဖြ႕ေါြ ရ အလမး ါကအလေါြမ ာ Entrepreneur Center ထားလကျးငးျဖင Entrepreneur ဆါဟားေ ခမ ာ ေကာငးအားေါြးေနန႔ ရငးႏ းမမ ရလာမမ၊ စမးမေနဘး။ းးလကရ ေကာငးအားေါြးေနန႔က Academic က Education လ႔ ျမငၿ းအြားေနါာ။ ေနာကါစးက ေငြရ ာါာက ေကာငးၿ းမ လ ရမမးလ ၊ ဘြ႕ရမ းလ စလ ရမမ၊ လလားေျမာကလာအလမး းမးကမး ျဖစေနါာ။ ါကမါမး နငငျးားမ ာက းဒ လမဟါဘးေလ။ းးဆ နငငျးားမ ာ းအကကးႏ စ၊ ဆမႏ စကေလးေလးကလး လ ငနးရ ငါေမာက ျဖစလာနငါာမး။ ဒ စငါာ ထားလကျးငး းားျဖင Entrepreneur န႔ ါအကါ Activity ေါြ ဘမလမ ာ ဘာရ ါမဆါာမး၊ လ ငနးရ ငေါြကလး ေကာငးအားန႔ ထေါြ႕းြငရမမ၊ ဖရမေါြ၊ seminar ေါြ ေကာငးမ ာ လာလ ါာ မႀကားဏရ လာနငါမ။ ေနာကါစးက outstanding ျဖစါေကာငးအားေါြ းမ ါေကာငးါာါငမဟါဘး။ အါ႔မ ာ းငဒ မာရ ါမဆရင Business Proposal ေရးါာေါြေ ပ။ ဒပက လ ငနးရ ငါစေမာကက ျမငအြားၿ း ေကာငးမၿ းးငမ ာါင ရငးႏ းျမ ႏ အ ရအြားါာမး ရ နငါမ။ းဒပေႀကာင ဒ စငါာမးေါြ ေထာငေစးငါာ ပ။

Role of SMES in Economic Development Speaker - U Nay Lwin Htut

ဒါမ နၾကားေရးမ း

းေအးစားႏ ငးလါစားလ ငနးမား ဖြ႕ၿဖ းါးါကေရး ဥ းစ းဌာန၊ စကမမ၀နႀက းဌာန

စ း ြားေရးဖြ႕ၿဖးါးါကမမထမ ာ SMESs ရးးနးက႑က းမားႀက း ပါမ။ ဂာမဏ ၊ းဂၤလနမ ာ ၾကၾက ၉၀ ရားငႏမနးေကာေလာက ပါမ။ စ း ြားေရးဖြ႕ၿဖးါးါကဖ႔က SMESs ရ ေ ပငးစးးားန႔ ါကေနါာ။

းဒပန႔ ါအကၿ း းေါြ႕းႀကါစးကေါာ ဆမေဆာငးကေါာ ကမၸဏ ႀက း ။ နါဆဗငးျ နာျဖစလ႔ အါငးထမ ာ ေျ ာအြားါာက ကရ းမားရ GDP က ကေနါမ။ ဆမေဆာငးကေါာ Large Enterprise ႀက းဆေ မမ းဒ ထက မ းေနါ းေအးေါြ ရ ေနမ ာေ ပ။ Supply Change ထမ ာမ ၀ငၿ း ပေနါ းေအးးေအးေလးေါြ ရ ါမ။ ဆမေဆာငးဆါာႀက းက းကနလး အလ ေနါာ မဟါဘး။ chip ဆါာေါြ

ဟကအြငးလက ဒ လကအြငးလကန႔။ ဒပေၾကာင made in Vietnam ဆေ မမလး ါ႐ါက လာါာေါြ ရ မမ၊ းငဒန းရ ားက လာါာေါြ ရ မမ။ းဒ လမးဟာေါြန႔ ေ ပငးထားါာျဖစလ႔ ဆမေဆာငးက SMESs းေ ခမ ာ မ းေနါာ ေအးာါမ။ ဆမေဆာငးက GDP ကအြားနငါ effect ေါာငျဖစနငါမလ႔ အါ႔က းန႔မ နးထား ါမ။ ဒပကေါာ စ း ြားေရးဖြ႕ၿဖးါးါကမမမ ာ SMESs ကးေရး ပါးေကာငး ရ ငးျ ါာ ပ။

ဒ ေန႔ းေအးစားႏ င းလါစားလ ငနးမား ဖြ႕ၿဖးါးါကေရးဌာနက SMESs လ ငနးေါြ

က ဘမလေထာက ေ းေနလဆါာ ရ ငးျ ေ းမ ာ ပ။ SMESs ေါြ ရငဆငႀကေါြ႕ေနရါ းဟန႔းါား းးကးးေါြ။

းာဆ မနငငေါြ အြားါးးပ းဒ မ ာ ႀကေါြ႕ေနရါ SMESs ေါြရ းးကးးေါြက ကၽြနေါာါ႔ဆ ကန႔ းါါ ။ ဒပေ မ ကၽြနေါာါ႔လ ဖြ႕ၿဖးမမေနာကကါ နငငးါြက ကေါာ ၿ းႀက းါာေ ပ။ အါ႔မ ာလး းဒ းးကးးေါြ ရ းလားဆေါာ ရ းါမ။ ကၽြနေါာါ႔ဆ းးဆ CLMV ေ ပ။ V က နးနးေလးါးါကလာၿ ဆေါာ ထြကေါာမ ာ။ CLM ထမ ာ းးကးးေါြေျ ာ ပဆၿ း ါျးားကမစားလ မေါြ လာါးးနမ ာ းးကးးေါြက ါ ေနါာ မားါမ။

ေနာကျ းရင းေရးႀက းဆးက SMESs ေါြ ဖြ႕ၿဖ းါးါကဖ႔က National Level လ မ ရမမ။

ေးာကကးဆငေါြ လ လ႔ မရနငဘး။ National Level ကါဆင ေးာကကးဆငေါြ က ျဖးျဖးးငး၊ ါစဆငးငးအြားရမ ာ။ National က စါမ၀ငစားရင ေးာကကလေါြ ဘာမ လ မရဘး။ SMESs ဆၿ းၾကားါာက းရငးစးရ ၂၀၁၀ ေလာကမ ာ ကမကမ ေလာငေလာငၾကားရါာ။ ကမၻာမ ာေါာ းရမးက နာမႀက းေနါမ။ ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာ SMESs းေၾကာငးက အ မေျ ာၾကဘး။ ၂၀၁၀ ေနာက ငးေလာကမ SMESs ေါြက ထထ၀င၀ငျဖစလာေါာ SMESs ကဘာလ၊ SMESs က ဘာေါြးေရးႀက းလာါာလ၊ SMESs က႑က ဘာေါြလဆါာ ျဖစလာါာ။ းဒ ေါာ စါ၀ငစားဖ႔ းစးရဘကက လါာေ ပေနာ။

ေနာကါစးက းေအးစားန႔းလါစား ဖြ႕ၿဖးါးါကေရးလ ငနးေကာမါ ေးာကမ ာ

းစးဖြ႕ေါြ ရ ါမ။ ဒပက းရငးစးရ လ းါာေလးက ျ နထေ းါာ ပ။ းစးရ

ေျ ာငးအြားေါာ ဒ းစးရလကထကမ ာက းရငဖြ႕ထားါးဖြ႕းစးေါြ းကနလးက ဖကလကၿ ။ ေကာမါ ေါြ၊ ေကာမရ ငေါြက းအစျ နဖြ႕ရါမ။ းရငကေါာ းဒ ေးာကမ ာ လ ငနးေကာမါ းစးဖြ႕ေါြရ ါမ။ းဒပေါြက းးးနမ ာ ဖကလကၿ ဆေါာ းအစျ နဖြ႕ရမ ာ။ လကရ ေါာ မရ ေအးဘးေ ပ။ ေနာကါစးက းေအးစားန႔ းလါစားလ ငနးမား ဖြ႕ၿဖးါးါကေရးးေထာကးကျ ဆ ေကာမါ Delivery Unit ေါြေ ပ။ ဒပေါြကလး းးးနမ ာ းကနလးဖကၿ ၿ ျဖစလ႔ းအစျ နဖြ႕ဖ႔ ႀကးစားေန ပါမ။

ေနာကါစးက SMESs ဥ ေဒ၊ မ၀ပဒန႔ နးဥ ေဒဆငရာ ေဆာငရြကထားမမးေျးးေန SMESs ေါြက းရငါနးက မ၀ပဒလး မရ ဘး။ ဥ ေဒေါြ၊ နးဥ ေဒေါြ မရ ဘး။ ဒ လ လ ေ းေနါာ။ ဒပေ မ းး ဥ ေဒေရာ၊ မ၀ပဒ ပ ျ ဌာနးၿ းၿ ။ နးဥ ေဒလး ျ ဌာနးၿ းၿ ။

ေနာကါစးက ဥ းစားေ းနမ မ (၆) ရ ။ ဒပကေါာ းရငက လ းါ စေ ပ။ ေနာက

ကၽြနေါာါ႔ဌာန ါေထာငးါးေႀကာငးေျ ာမမ။

ကၽြနေါာါ႔န႔ ပါနားဖြ႕းစးေါြ ရ ါမ။ ေနာက ါျးားဟာေါြ ရ ါမ။ ေနာက AEC းေႀကာငးေျ ာမမ၊ SMEs Promotion ဘာေါြလ ေနလ ေျ ာမမ။ ေနာကါစးက ေးးေငြေ ပ။ Entrepreneurs and Innovative SMEs။ ဒပကေါာ စြန႔ဥ းါ ထြငေးပငးစဥန႔ လကေးာင မလာေ းါာ ပ။

ေမး - စြန႔ဥ းါ ထြငဆါာက ဘမလမးးဓ ၸပမဖြငလ အးင ပါမ။

ေျဖ - စ း ြားေရးလ ါးးပ မါ ါလမးေၾကာငးအစေါြန႔ ထးေဖာကလ ါမ။ ဆနးအစါ ထြငၿ း လ ါမ။

းဒ ဆနးအစါ ထြငလကါဟာက ေစးကြကမ ာ ေ ပကးငမ ေ ပကမမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငဆါာက Risk မရါာေါာ ေအးာါမ။ အမား လ ါလမးေၾကာငး ထကက ကမက လမးေႀကာငးေဖာကရါာျဖစလ႔ Risk မရါာေါာ ေအးာါမ။

Risk မရါာေါာ မ နါမ။ ဒပေ မ မက႐းရဆနဆနန႔ Risk မါ Entrepreneurs ေါြ ရ ါမ။ အအႀက းန႔ ါးါာ။ ါကမ စြန႔ဥ းါ ထြငဆါာက ျဖစနငေျးရ ါ Risk

ေါြက ဘကေ ပငးစက စဥးစားၿ းေါာမ အါ႔ဘကက မၾကးက ၇၀ ရားငႏမနး ေလာကရ မ လ ါအ။

ကၽြနေါာါ႔က Entrepreneurship Training ေါြက ကၽြနေါာါ႔ဌာနန႔ GIZ န႔ေ ပငးၿ း နမေါြမ ာ လကေ းါမ။ ၂၀၁၄ ေလာကက (၇) ၿမ႕နမက းရငဆး ေ းါမ။ မႏ ေလ၊ ေါာငႀက း၊ အမ၊ ေမာလၿမင၊ ၿမါ၊ မရြာန႔ မေကြးါ႔။ Entrepreneurship Training လ႔ေျ ာါးးပ စဥးစားစရာေါြ းမားႀက းရ ါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငလ႔ ေျ ာလကၿ ဆါးကက လ ငနးရ ၿ းအားအက ေျ ာမ ာလား၊ လ ငနးလ းငအက ေျ ာမ ာလား။ Business မ ာ ႏ စ ငးရ ါာကး။ Start-up ရ ါမ၊ Existing ရ ါမ။ ဘမး ငးက ဥ းါမလဆါ ႏ စ ငးရ ါထမ ာ ကၽြနေါာါ႔ နငငမ ာကေါာ ရ ၿ းအားေါြက းမားႀက း ။ းဒ Existing ေါြက မၿ လေးာင မနးလ ေနရလ႔ ရ ၿ းအားေါြက ဥ းါလကါာ။ Start-up ေါြက အ မလ နငေအးဘး။ ါကမါမးကေါာ Start-up ေါြကလ လ ရမ ာ။ ါး႕ႏငငေါြဆ ါကအလမ ာကးစ Entrepreneur Mind-set ါ႔ ပေနါာ။ ကၽြနေါာါ႔နငငမ ာ မရ ဘး။ ရ ဖ႔ေနေနအာအာ Entrepreneurship ဆါာ ေါာေါာမားမား ေျ ာမရါ းေနးထားျဖစေနါာ။ းဒ ေါာ Awareness ေါြက းမားႀက း လါာေ ပ။ းဒပေၾကာင နမေါြမ ာ Entrepreneurship Training ေါြက GIZ န႔ းေ ပငးၿ း လ းါမ။ းျ ငက ဆရာ၊ဆရာမေါြ ဌားၿ းအငေ းါမ။ အငါးးပ (၁၅)ေမာကေလာက အငါာ။ းကါာက ေါာေါာေးခမရါမ။ းဒ စနေးခမမ ရ ါမ။ အါ႔ ဘာရမ ာလ၊ ေးးေငြရမ ာလား၊ ေစးကြကရမ ာလား.. းဒပေါြ ရဖ႔ဆါာ ကၽြနေါာါ႔က နါအၾကားမ မဟါါာ။ ဘမလလ ဖနဆငးနငမ ာါနး။ ကမဘာအာ လ ရမ ာက။ ဒပေ မ းဒ လလ ဖ႔းါြကက အါ႔ထက ထေ းါ ာေါြကေါာ ရ ရမမေလ။ နမေါြအြားါးးနမ ာ ါး႕ းရမးအေဘာကါမ။ ါး႕ လး၀မလာါာ ရ ါမ။ ါးပါးပကရင းေဖ မါကနငလ႔ အားကလ ါလကါာ ရ ါမ။ ထမ ါစရကက းေဖါကါမ။ ေနာကရကကေါာ အားျဖစအြားါမ။

ေနာကၿ းေါာ လကဆငကမးါာ နးါမ။ အါ႔မ ာရ ါးားနးးကေါြက ဆရာ၊ ဆရာမေါြက လာၿ းေျ ာလကမ အ႔ရ႕ Product က ဘမလ Creation လ ရမလ စဥးစားလာၿ ။ ဒပေ မ Creation လ ါမဆါာ Risk ေါြ းမားႀက း မရါာေလ။ ႐း႐းလမးေႀကာငးအြားေနါာ ျ နာမရ ဘး။ ါျးားလမးေၾကာငး ေဖာကၿ ဆ ဆးေါြ၊ ေျငာငေါြ၊ းလါေါြ းမားႀက းရ ေါာ းဒပက မနငမလား

ျ နစဥးစားရမ ာ။ Supporting ေါြ၊ ဘမအ႕ဆ က းကး မရမလဆါာေါြ၊ ေစးကြကမၿငမါာေါြေၾကာင ေးာငျမငမမအ မရ ေအးဘး။

ကၽြနေါာါ႔ SMEs ေါြက ျမနမာနငငစ း ြားေရး ျဖစျဖစ၊ ကမၻာစ း ြားေရးးါြက ျဖစျဖစ းဓက ေကာရးမ႑ငဆါာ SMEs ေါြ ဖြ႕ၿဖးါးါကအြားရင ဆငးရမြေါမမ ေ ာကေရးန႔ းါဆကမမရ ပါမ။ းလ းကငးးြငးလမးေါြ ပ ါနး ပလာ ါာေ ပ။ လါါေလာကေါာ SMEs ေါြက ၿ လါာ မားါမ။

SMEs ေါြက ႀကးစားးငစါရ ေ မမ းလြမလကါမ၊ ေကာ လ ါာ မားါမ၊ ါျးား၀ငလာါဟာက ႐း႐းအားအားမ ဥၿ ငဖ႔ဆါာထက ဘမလနးန႔ မ ဥၿ ငမလဆါ းးကက ရ ာါာေ ပ။ ဒပက SMEs ေါြ က႐မးရါးးကေါြ။ ကၽြနေါားေါြ႕းႀကးရ ေျ ာရရင နး ာအငါနးေါြ လ ေ းါမ။ ဆရာေါြေးခ ဖါၿ း အငါနးလ ေ းါမ။ အါ႔မ ာ နး ားးကးး ရ ေနါမလ႔ ထငါာ။ နး ာေ းလကရင အါ႕ေးာငျမငအြားမမ ထငၿ း ေ းါမ။ ဒပေ မမ းဒ အေါြန႔ စကားေျ ာႀကါးးပမ ာ အါ႔က နး ာ ရါာထက ါျးားဆ က၀မၿ း ျ နေရာငးါာက စါ၀ငစားါမ။ ါ႐ါ စၥးက မမမ၊ အထါအလလန႔ ျ နေရာငးးငါာ။ းဒ လမး mind-set ေါြ ကၽြနေါာါ႔ SMEs ေါြမ ာ ရ ေနါာ။

ကြနေါာါ ထရနနငေါြ းမားႀက း ေ းေ မမ SMEs ေါြရ စါ၀ငစားမမက

ေလာကါမ။ ဥ မာ Business န႔ ါအကါအငါနးေါြ၊ Account န႔ ါအကါ အငါနးေါြ၊ ေနာက အါ႔ရလ ငနးေါြမ ာ ဘမလလ ါရမလ နး ာေါြ ေ းါမ။ ဒပေ မ စါ၀ငစားမမးားေလာကေနါာ ေါြ႕ရါမ။ ဘာလ႔ စါ၀ငစားမမ ေလာကလဆရင းဓကေါာ မားကါ ။ မားကါမ ာ မမ ဥနငဘး။ ါျးားနငငက ေစးကြကက လာါဟာေါြက အါ႔က ဖကဆ းအြားါမ။ အါ႔ ဘမေလာက ႀကးစားႀကးစား ေစးကြကမရနငဘး။ းဒ ေါာ အငါနးေ း႐ါငမဟါ ေစးကြက းါြက ပ စဥးစားေ းရမလ ျဖစေနါမ။ ဥ မာ- လကဖကစကါမ။ အါ႔လကဖက ေါြက Production ေကာငးေ မမ Process မေကာငးဘး။ းဒ ေါာ Value added မလ နငဘး။ ေစးကြကမရနငဘး။ လကဖကေျးာကလ ရင ဖာေ ခမ ာ ေနလ မးါမ။ လကဖကေါြက န အြားါမ။ န အြားေါာ လကဖကေျးာကက ရရႀက းေါြ ျဖစေနါမ။ ါ႐ါျ ကလာါ လကဖကေျးာကကေါာ စမးစမးေလးေါြ၊ ၀ပ၀ပေလးေါြ ျဖစေနါမ။ ါး႕ဆ န ေးာငေဆး ပဆးါမ။ းမ နက န ါာ

မေကာငးဘး။ ဒပကလး အါ႔လး လကအြားမ အါာ။ း ငကေါာ းမားႀက းစကထား၏ေ မမ အါထါလာါ စၥးက ါနဖးနးေနါမ။ Export လး မရဘး။ ေစးကြကလး ကေနါမ။ ေစးကြက ကေါာ Value added လ လ႔ရေးာင နငငျးားက ကြမးကငအေါြေးခါမ။ ထမဆးကစကးငးေါြက း ငေါြက ျ ငါမ။ ေနာကမ ဆကၿ း Process လ ါမ။ းး ရ မးျ ဘကမ ာ လကဖကေျးာကန႔ အရကအ းက value added လ ါာ ေးာငျမငေနါမ။ ကြနေါားါြငးကကအြားါးးနမ ာ ဘာေါြအလာရလဆေါာ ျမနမာျ မ ာ နာမႀက းေနါ လကဖကကမၸဏ ေါြ ရ ါမ။ အါ႔က ဒ မ ာစကါအေါြဆ က ေစးေ ပေ ပေလာေလာန႔ လးငါမ။ အါ႔က ါ႐ါဘကကလာါ လကဖကေျးာကေါြ အြငးထားါမ။ ါ႐ါက နး ာေကာငးါမ။ Chemical ေါြေကာငးေါာ လကဖကရဆငေါြက ႏ စးပ၊ အးးပမကဘး ကလက န ရါြါေနါာ ။ ဒပက Consumer ကလး ႀကကါာ။ ျမနမာလကဖကေျးာကက းဒ ေလာက မးပးဘး။ မးပးေါာ ေစးကြကမ၀ငဘး။ လကဖကရဆငကလး စ း ြားေရးါြကေျးမကကေါာ မအးဘး။ းကနလးက ဆကစ မမရ ါမေနာ။ းဒ းးပကေါာ ဟဖကက ကမၸဏ ႀက းေါြကလး ါ႐ါလကဖကေျးာကက အြငးါမ။ ါ႐ါလကဖကေျးာကက ကၽြနေါာ ဘာၾကားထားလဆေါာ လကဖကစြန႔ စ စၥးေါြက Chemical ေါြန႔ ျ နထၿ း လ ထားါာ။ ကၽြနေါာါ႔ဆ က လကဖကေါာငအေါြက ေစးကးရမးနးေါာ စက းစရါ မကကဘး။ ဒပက းားလးမ ာ ါာ၀နရ ါမေျ ားငါာ ပ။ စားအးအမ ာလး ရ ါမ။

နငငေါာရ စကမမက႑ရ ၉၀ရားငႏမနးေကာက SMEs ျဖစါမ။ စကမမက႑ါစးါး ေျ ာလ႔မရဘး။ ၀နေဆာငမမလ ငနးေါြလး ပါမ။

နငငရ စ း ြားေရးဖြ႕ၿဖးါးါကဖ႔ SMEs ေါြရ စြမးေဆာငရက းမားႀက း

းေရးႀက းါမ။ SMEs ေါြ ါကမလ းငစါရ မ ၊ SMEs ေါြ ါကမါးါကမ ၊ SMEs ေါြက ါကမေထာက မ ါးါကမ ာ ပ။ SMEs ေါြါကလာမ စ း ြားေရးလး ါကမ ာ။ းရငက အြငးကနးစားထးန႔ အြားါမ။ းးက ႔ကနကအြားဖ႔ ႀကးစားေနႀကါမ။ ႔ကနက ႀကးစားေနၿ ဆရင SMEs ေါြမ ာ Capacity ရ ဖ႔ လါမ။ Quality control ေါြ ရ ဖ႔ လါမ။ စနစါကလ ါါဖ႔ လါမ။ ျမနမာေါြမ ာ ဘမလးးကးးေါြရ လဆရင Process က းရ ႀက း အြားရင းဒ းရ ႀက းက မအြားးငၾကဘး။ းဆငကေကာၿ းအြားးငါာ အဘာ၀ ။ SMEs ေါြကလး းဒ လအြားးငေ မမ ါျးားနငငေါြက းဒ လမရဘး။

ါစဆငၿ းါစဆင စးစနစါကရ ါမ။ ဘာလကမ ါ၊ ဘမ Process စအျဖင းဆကစ ေါြမရ ရင လကမးါားမားႀက း ။

ေဖစဘါမ ာ ါးပဖါလကရေအးါမ။ ႔ကန ႔လကါမ၊ ဟကေန process ေႀကာင ျ န ႔ါမ ဒကၡေါြေရာကါမ။ ဒပဟာကမမ ာ းမားႀက းါာ၀နရ ါမ။ ဟဘကက ကါာလး ရ မ ာေ ပ။ ဒပေၾကာင အေဘာါ မမေါြ ေအးား ပလ႔ ါကါြနးထား ါာ ရ ါမ။ းးေနာက ငးမ ာေါာ ေါာေါာမားမားက ေဖစဘါလး အးါမဆေါာ ဗဟအါလး ကမေန ပၿ ။ းရငေါာ းမားႀက းးးရါာ ရ ါာေ ပ။

ရငဆငေနရါးးကးးေါြ Background ေကာငးလး းးကးးရ ပါမ။ SMEs ေါြရ းးကးးကေါာ

ေငြေရးေႀကးေရး ။ နး ာ.. နး ာလး၀မရ ဘး။ ကနးၿ ။ မားကါ- မားကါက းရမးးားနးါမ။ ကနထါလ မမ နး ာနမက- နး ာနမကါားျ င းးးးကးးါစး

ရ ေအးါမ။ လ အားးးကးး။ းဒ လ အားျ နာကလး ါးာလေနါမ။ းလ အမားက ေါာငး နေနရါမ။ းလ အမားက ေါာငး နေနရါးလ ရ ငဆရင ဘမလမ မေးာငျမငနငဘး။

းးနႏ ငါေျ း အါငးးးကးလကမရ ါာ ဒပလး ဟါါာ ။ ဟဘကမ ာ ေစးကြကက ေကာငးေနၿ ။ မဆမမ ာ ဖရအ းေစးကြက းရမးေကာငးါမ။ ေနာကလးကေရာ မဆမဘကက ါလကေါာ းဒ ဖရအ းေါြက ဘာမ လး လ လ႔ မရေါာဘး၊ း လကႀက းျဖစေနေရာ။ းဒ ေါာ ဖရအ းက ဘမလ Value Added လ မလ။ ဖရအ းေဖာရလ မလား းဒ လမး စဥးစားဖ႔ လါမ။

စ း ြားေရးါးါကမမဆငရာ၀နေဆာငမမမားက က ေ းမမ ဌာနမားလး းက ရ ေနျးငး Business provider ေါြကလး းမားႀက းလါမ။ ကၽြနေါာါ႔ကလး းစးရ၀နထမးဆေ မမ Business provider ။ Business န႔ ါအကၿ း းႀကဥာဏေါြေ းါမ။

အငါငမ ါါ းးြနးေကာကန႔ းထးးးြငးေရး းစားးြငမရရ ျးငး

ေမး - ရငးႏ းျမ ႏ မမ ဥ ေဒမ ာ SMEs ေါြက Tax incentive ေါြေ းဖ႔ ပါမ။ Tax incentive ဆါာ ဘမလလ ငနးမးက ေ းမ ာလေ ပ။ ဘမလလ ငနးမးက ေ းအငါမထငလ။

ေဖ - းးမ SMEs လ ငနးစေထာငါအ ဥ မာ- (၁၀) ႏ စအမားန႔ (၅) ႏ စအမား မ ဥလကရင ဘမလ ငနးက ါးါကမမကေနလ၊ ါးါကမမေ ခမါၿ းေ းအငါမ၊ လ ငနးေ ခ ၾကၿ းေ းအငါမ။ လ ငနးက ါ၀နးကငက ဘမေလာကျ နေ းနငလ။ အ႕လ ငနးက ါြနးးား ဘမေလာကရ လ။ နာမေကာငးရ ရမမ။ းလ းကငးးြငးလမး ဘမေလာကေ းနငလ၊ အ႔ရးလားးလာက ဘမေလာကရ လ းဒပမးေါြၾကၿ း ေ းအငါမ။

ဟါ ပါမ။ ဒပက နးနးေါာ ႐မ ေထြးါမ။ းကးငးႀက းေါာ မရနငဘး။ းရငါနးက မဂၤလာျမနမာက ေႀကာျငာလကါာ ရ ါမ အးႏ စးါြငးမ ာ းးြနမေ းရဘးဆါာမးေါြ။ ေနာကေါာေ ာကအြားါမ။ ေ ာကအြားါမဆါာ းြငျ းကမရလ႔။ းဒပဆ SMEs ေါြ၀ငးးၿ း မၾကမ ာေ ပ။ းးန ေျ ာအလ SMEs းကနလးက ေ းလ႔ေါာ မျဖစနငဘး။ ဥ းစားေ းက းြရမ ာ။ MIC ဥ ေဒထမ ာ ဇနေါြးြၿ း Tax incentive ေ းဖ႔။ ဒပေ မ ါး႕ဟာေါြက ႐မ ေထြးါာ ရ ေအးါမ။ နးဥ ေဒျ နဆြရမ ာေါြ ရ ါမ။

SMEs ေါြျဖစေနါျ နာက းစးရးေ ခမ ာ မၾကမမ မရ ဘး။ းစးရးေ ခမ ာ မႀကမမမရ အလ အါ႔းးငးးငးလး မရ ႀကဘး။ ါစေမာကန႔ ါစေမာကကလး လေနၾကါာ။ းဒ ဟာက ေဖာကဖ႔က နးလမးါစးေါာရ ါမ။ းစးဖြ႕လ ေ းဖ႔။

အငါငမ ါါ းးြနးေကာကႏ င းထးးးြငထး းစားးြင မရ ျးငး MIC ကလ ဆြေနၿ ။ ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာလး ပါမ။ ဒပေ မ းးနက းမားႀက း လေအးါမ။ ဘမလေလာမ ာလ၊ SMEs ါငးက ေလာမ ာလား။ SMEs ါငးက ေလာလ႔ေါာ မရဘး။ ကၽြနေါာါ႔ဘကက ဥ ေဒထမ ာ ဆြထားါာေါာ ရ ေအးါမ။ အရ လ ငနးက ျ အက ါကမ းကးျ ါလ ငနးျဖစရမမ။ စ း ြားေရးါစးါး ၾကလ႔မရဘး၊ ျ အက းကးျ ရမမ။ ေနာက အ႕ရ႕ Product က Innovation ျဖစရမမ။ ျမနမာနငငးါြကလး ျဖစရမမ။ းဒ လမးးမားႀက းက ၾကၿ းမ အ႔ Product က အမားလ ေနါာလး မဟါဘး၊ ဒပမးေါြမ incentive ေ းရမ ာ။ းႀကေ းထားါာ ရ ါမ။

းေျးးးေဆာကးး ါကမ Main ။ ရ မးျ ဖကဆ စၥးေါြ းမားႀက းထါနငါမ။ ဒပေ မ ႔ါ စရါေါြေႀကာင ေစးေါြက ႀက းအြားါာ၊ ေစးမကကေါာါာ။ းးြနေဆာငရါာါ႔ မးစရ ါမ။ းေျးးးေဆာကးးမ ာ လမး၊ လ စစ းမားႀက း ပါမ။

လ အာကငအာရ ါ စ း ြားေရးဖြ႕ၿဖ းါးါကမမ စ းေျးးေကာငးမား ဖနါ းေ းနငမမ းားနးျးငး

းဒပကလး စဥးစားၾကရငေါာ းကမႀက း။ လ အာကငအာရ ါမဆါာ းရမးါငးၾက ေနလ႔ မရဘး၊ ဒ ဟာလ မ ဒပမရ လ႔ မရဘးဆါာမး။ ငမငမက ါကအလါကါမ.. ရစးနးေထာကးစာ၊ ရ ကြကေထာကးစာ ေါာငးးငးါမ၊ ေကာငးအားျဖစေနၿ ။ းဒ လဆေါာ လ အာကငအာ မရ ဘးေ ပ။

းးြငးလမး ေမး - းးြငးလမးေါြကေါာ းမားႀက း ။ းေမရကနက Sanction ေ းလက၊ GSP ေ းလက ရင ဘမလ ငနးေါြက Potential ရ လာမလ။

ေျဖ - Manufacturing လ ငနးေါြ၊ အဘာ၀အမဇာါ၊ းထး ။

အဘာ၀အမဇာါက ျဖစနငေ မမ းးးေျးးေနမ ာ ျ နထနးလကေါာ းရမးႀက း ႔လ႔ မျဖစနငဘး။ ဟကေါာ လးငါာေ ပ။ ဒပေ မ ကၽြနေါာါ႔ ႔ဖ႔ မျဖစနငဘး။ Garment ဖြ႕ၿဖးလာရင းလ အမားေစးကြကဖြ႕ၿဖးလာမမ။ းမးအမ း းလ းကငးးြငးလမးန႔ လငမးလ းကငးးြငးလမးရေးာငဥ းါါမ။

ေမး - ေဆာငး ပးါစ ဒထမ ာ ဖါလကရါာေါာ ႀကမလ ငနး ါးါကလာမမါ။ ဆရာါ႔၊ ဆရာမါ႔ေရာ ႀကမလ ငနး ါးါကလာမမလ႔ ထငလား။

ေျဖ - ႀကမက စကမ ရါမ။ ဒ ါငးအဘာ၀ဟာက အးရငေါာ အဘာ၀အမဇာါ ျ နးါ းမမ။

မ နါမ။ ဒပေ မ ကမၸဏ ါစးရ ါမ။ ဘမလာဆါ ကမၸဏ ။ ႀကမလး လ ါမ။ းဒ ကမၸဏ က ကၽြနေါာါ႔က ရ ငးျ ါာက ေကာငးါမ။ အါ႔က းါါမ ျ နစကါမ၊ းဒ လလ နငရငေါာ မဆးဘး။ SMEs ေါြ ါးါကဖ႔ေါာ ဟါေ မမ အဘာ၀ ါ၀နးကငဘကကလး ျ နလထနးအမးရမမ။ ဖြ႕ၿဖးါားးါစး ၾကၿ း

ကနါာေါြ ကနအြားရင ဘမေကာငးမလ။ ဘကေ ပငးစၾကဖ႕ လါမ။ အစကလး းလးလက ႔ါာထက းေးာထဆ ေကာငးါမ။

Global supply change ထကလး ကၽြနေါာါ႔ ၀ငဖ႔ လါမ။

SMEs ေါြက းားနးးကေါြ မားါမ။ ေငြေရးေၾကးေရးါငမက မရေအးဘး။ ေငြေရးေၾကးေရးက ဘမလစ မးန႔းြမလဆါ အငါနးေါြ၊ နး ာ းါ အငါနးေါြ ေ းနငမ ။ အါ႔ကလး ါကမလ မ ရမမ။ းးျ နာက ဘာရ ေနၿ လဆေါာ ေငြေးးါမ၊ ေးးလကါေငြက လ ငနးမ ာ ရငးႏ းျမ ႏ ါမထငလား၊ မထငဘးေလ။ းါးကလး နးါာကး။ ဒပေါြက ျ နေစာငၾကဖ႔လး လါာေ ပ။ နမမ ာေးးေငြရအြားါအက ေမးါမ၊ ေးးေငြမျ း ဘာလ လလ႔ အက စာမါါေ မမ လ ငနးေလးးေလာကရ ါမ၊ အက genius ျဖစါမ။ အက းဒ ကဆက မၿ း ဘဏထက ျ နထါာ။ းါးက အကအာါာကး။ စ း ြားေရး လ မ ာလားဆေါာ လ မ ာ။

ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာ start up ေါြးါြက Incubation center ေထာငထားါာရ ါမ။ ေးာငေးာငျမငျမငေါာ မဟါေအးဘး။ ေးာငျမငလာေါာမ ာ ပ။ ဘာမ မလ ါါေအးါ start-up ေါြးါြက ေဆြးေႏြးလ႔ရေးာငလ ေ းါေနရာ။

းရငါနးကေါာ ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာ ဗဟေကာမါ ၊ လ ငနးေကာမါ ၊ ဆ ေကာမါ ေါြ ရ ါမလ႔ ေျ ားါမ။ းစးရအစလကထကကေါာ ဒပေါြက ဖကၿ း ဥ ေဒက ျ ဌာနးထားၿ းျဖစ ပါမ။ းဒ ဥ ေဒးါငး းဖြ႕းစးေါြ ဖြ႕အြားမ ာ။ ထမးေနန႔ ဗဟေကာမါ ၊ ဒါမးေနန႔ လ ငနးေကာမါ ဖြ႕မမ။ လ ငနးေကာမါ န႔ ဗဟေကာမါ ေးာကမ ာ ေးဂငစ ေါြ ရ မမ။ ေးဂငစ ႐းးြေါြ နမေါြမ ာရ မမ။ ေနာကၿ း ရန ေငြ စ မးန႔းြေရးးဖြ႕ ရ မမ။ းဒ လ ငပးးကေါာ Process းေနန႔ အြားမ ာေ ပ။ ဒပေ မ လါါေလာမ ာေါာ ဗဟေကာမါ ဖြ႕ထားါမ။ းရငက (၄၀) ဥ းန႔ ဖြ႕ထားၿ း းး ဖြ႕ထားါာကေါာ ဗဟေကာမါ က (၂၂) ဥ းန႔ ဖြ႕ထားါမ။ းဒ ထမ ာ အမၼါက ဥကဌးေနန႔ ပါမ။ ါြဖကဥကဌးေနန႔က နငငေါားါင ငး ဂၢလ ပါမ။ ဥ ေဒထမ ာေါာ ါြဖကဥကဌက မ ပဘး။

းရငါနးက းားနးးကေါြက ျ နမၿ း ျ ါြငး ာရ ငေါြ ပရမမလ႔ ဥ ေဒထမ ာ ပါမ။ စ း ြားေရးဆငရာ းအငးးဖြ႕မားမ အငေလာေအာ ကမစားလ မမားႏ င စ း ြားေရး ာရ င၊ းအ ာရ င၊ းါါ ာရ ငမားဆၿ း

ေလးေမာကရ ါမ။ းဒ ထမ ာ စကမမ၀နႀက းဌာန ျ ေထာငစ၀နႀက းက းါြငးေရးမ းးေနန႔ ပထားါမ။ ဥ ေဒထမ ာ ဥ ေဒ ဒမးရ ကၽြနေါာါ႔က Focal Ministry ျဖစေနါမ။

ဥ ေဒ၊ မ၀ပဒန႔ နးဥ ေဒဆငရာ ေဆာငရြကထားမမးေျးးေန

ဥ ေဒက (၉.၄.၂၀၁၅) မ ာ းါျ းါမ။ ဥ ေဒမ ာ းးနး(၁၈) းနး ပၿ း ဒမ(၃၇)း ပါမ။ ကၽြနေါာါ႔မ ာ Fund မရ ဘး။ Donor ေါြန႔ေ ပငးၿ း စ မကနးေါြလ ါာ။ GIZ းဖြ႕းစးန႔ းေ ပငးၿ းေါာ လ ေဆာငေနါာမးရ ါမ။

မ၀ပဒ

(၂၄.၁၂.၂၀၁၅) မ ာ မ၀ပဒေါြ းမ ါထားါမ။ မ၀ပဒးေနန႔ကေါာ - o းေျးးးေဆာကးးေါြ ဖြ႕ၿဖးါးါကဖ႔ o လ အာကငအာရ ါစ း ြားေရး၀နးကငေကာငးမား ရရ ဖ႔ o စ း ြားေရး၀နေဆာငမမလ ငနးမား o စ း ြားေရးလ ငနးဆငရာ အငါနးမား o နး ာဖြ႕ၿဖးမမန႔ ါ ထြငဖနါ းမမမား o အါငးးးကးလကမား o လ႕စြမးးားးရငးးျမစမား o လ ငနးေစးကြကးေထာကးကေ းျးငး o ေငြေၾကးးရငးးျမစ o အငေလာါ းးြနးေကာကန႔ လ ငနးလ နးမား o ဥ ေဒန႔ လ ထးလ နးမား o းဖြ႕းစးန႔ လ ငနးါ းစးဖြ႕မား ဖြ႕ၿဖးေရး o ေကးလကေဒအစ း ြားေရးႏ င ကနထါလ ငနးေါြ စနစါကဖြ႕ၿဖးေရး

နးဥ ေဒ

နးဥ ေဒကေါာ လါါေလာမ ာ အါငးေထာကေါြက information ေ းါာ ပ။ ဥ ေဒ ဒမ ၃၇ းရ ကၽြနေါာါ႔၀နႀက းဌာနက focal ministry းျဖစလ ငးြငး ႏ ငး ထားါမ။ းဒ း ႏ ငးထားးကးရ ကၽြနေါာါ႔က ျ ဌာနးလကၿ ။ အ႔ေအာလး းါေါာ မဟါေအးဘး။ ရကေ ပငးအးဆမးါြငး လ ါေါာမ ာ ျ နၿ း ေဆြးေႏြးမမ။

SMEs ရ းဓ ၸာမ းေအးစားဆရင ဘာလ၊ းလါစားဆရငဘာလ။ းမားဆးရငးႏ းျမ ႏ မမက

အနးါစေထာင (အနးေ ပငးါစေအာငး) းလါစားထမ ာ ပါမ။ းဒ ေါာ MIC က အြားါးးပက Large Enterprise ေါြျဖစေနါမ။ MIC က ရငးႏ းျမ ႏ မမက ေ းမမဟာက းလါစားထက ေကာရမမ။ းလါစားန႔လာၿငေနရင ေ းလ႕ မရဘး။

SMEs Annual Report ေရးဆြမမးေျးးေန

လ ေနါလ ေဆာငမမေါြက Annual Report ထါထား ပါမ။ ၀ဘဆကမ ာ ါငထား ပါမ။ းာဆ မန႔ ါအကါာ SMEs န႔ ါအကါာေါြ စား ထါထားါာ ရ ပါမ။

းေကာငးထေဖာ လ ေဆာငေနအ နမ မ (၆) း

လ႕စြမးးားးရငးးျမစ ဖြ႕ၿဖးေရးန႔ ါ ထြငဖနါ းမမစြမးရျမ ငါငေရး

နး ာဖြ႕ၿဖးမမႏ င စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးရ ငေါြ ေ ခထြနးနငေရး

ဘ႑ာေရးးရငးးျမစေါြ ရရ ေရး

းေျးးးေဆာကးးမား ဖြ႕ၿဖးါးါကေရး

ေစးကြက၀ငဆန႔မမရရ ေစေရးးါြက လ ငနးေစးကြက းေထာကးကေ းနငေရး

အငေလာအးးြနးေကာကႏ င လ ထးလ နးမားဆငရာ ေထာက ေ းနငေရး

SMEs ဌာန

ဌာနက ၂၀၁၂ းႏ စမ ာ စေထာင ပါမ။ ဗဟဌာနးေနန႔ းရငက ရနကနမ ာ ရ ါာ။ လေလးဆမ ရ ါာ။ းဒ းါြကေၾကာင ျ နစဥးစားၿ း စကမမ၀နႀက းဌာနမ ာ စကမမမ ါ ါငါာါ႔ ဘာါ႔ လ ါဌာနျဖစါ BISI န႔ ၂၀၁၄းႏ စမ ာ ေ ပငးလကါမ။

အ႔ဆ မ ာက ါငးန႔ ျ နမ(၁၅)းန႔ း႐င (၃၅) း၊ စစေ ပငး(၅၀) ရ ါမ။ ႐းးြေါြရ ါမ။ ကၽြနေါာါ႔မ ာ Infrastructure ေါြမရ ေါာ အါ႔န႔ ေ ပငးလကါမ။ းးထ ၿ း ရမးအငး၊ ေးာငလန႔ အါြး႐င႐းေါြမ ာ ထ ၿ းဖြငထားါမ။ းဒ းးပကေါာ နမကးစ လ နငါမ။ းးးငးျ နမမ ာလး အငါနးေါြ ေ းနငါမ။ းငးျ နမ SMEs Road Map လ နငါမ။

ကၽြနေါာါ႔ရ႕ ဖြ႕စး ရ ါမ။ SMEs ဌာန (၃) း ရ ါမ။ မ၀ပဒန႔ ျ ေရးရာဌာန၊ နး ာန႔ ေစးကြကျမ ငါငေရးဌာန၊ ရငးႏ းျမ ႏ မမန႔ လ ငနးမား ႏမငးေရးဌာနါ႔ ျဖစါမ။ မ၀ပဒန႔ ျ ေရးရာဌာနကေါာ မ၀ပဒေရးဆြါာေါြ၊ နငငျးားက အြားါာေါြ။ နငငျးားက အြားါာက ႏ စ ငးရ ါမ။ ၀နထမးေါြက Capacity ျဖေ းဖ႔ရမ SMEs Exhibition ေါြ၊ Show ေါြ၊ အငါနးေါြ လ ါေ းါာ ရ ပါမ။ နး ာန႔ ေစးကြက ျမ ငါငေရးဌာနကေါာ နး ာအငါနးေါြ၊ HRD အငါနးေါြ ေ းါမ။ ႐းးြဖြငထားါနမမ ာ ပ ေ းါမ။ ရငးႏ းျမ ႏ မမန႔ လ ငနး ႏမငးေရးဌာနကေါာ Business Matching ေါြလ ေ းါမ။ ကၽြနေါာါ႔ စ း ြားေရးလ ငနးေါြက ကမဟာကမ မရ ါနငဘး။ းဒ ေါာ ဂ နကလာါအေါြန႔ေ ပငးၿ း Matching ြေါြ လ ေ းါမ။

ကၽြနေါာါ႔က းဓက ေထာက ေ းါာေါာ GIZ, Friedrich Nanmann Foundation, Japan International Cooperation Agency, PUM Netherlands…. စါ းဖြ႔းစးေါြ ပ။ ါျးား ဂၢလကးဖြ႕းစးေါြလး ရ ပါမ။

းာဆ မစ း ြားေရး းအကး၀နး(AEC)

းာဆ မစ း ြားေရးးအကး၀နးက းားလးလး အၿ းအားျဖစမ ာ ပ။ ၂၀၁၅ းႏ စကေန ၂၀၁၈ းႏ စက ေရြ႕လကၿ ။ းာဆ မဆမနငငထမ ာ ဖြ႕ၿဖးမမနမကေနါနငင ေလးနငငက- ကမၻာဒ းမား၊ လား၊ ျမနမာ၊ ဗ မမနမ (CLMV) ါ႔ ပ။ ကနါ (၆)းက ါးါကေနၿ ။ ျမနမာနငငကေါာ Resource ေါြလး းမားႀက းရ ါမ။ Human Resource, Natural Resource ေါြလး ရ ါမ။ ဘာကြာေနလဆါာေါာ Human Resource က Capacity ျမ ငဖ႔ လါမ။ ဒပက ကၽြနေါာဘကက းျမင ပ။

Free flow ျဖစလာရင လ အားေါြလး လာေါာမ ာ ပ။ းဒ းနကရင ကၽြနေါာါ႔ းလ အမားေါြ ေကာငးေကာငးမါါရင းဆငမေျ ဘး။ းဒ ေါာ MIC ဥ ေဒထ မ ာလဒ ရ ါမ။ ကၽြမးကငစရာမလါေနရာေါြမ ာ ျမနမာလ အားေါြအးဖ႔ဆၿ း

ပထားါာ ရ ါမ။ ဒပေ မ ကၽြမးကငစရာမလါေနရာဆါာ ဘမလဟာက ေျ ာါာလ၊ Garment လား၊ Garment လး ျဖစနငါမ။ အက ကၽြမးကငစရာ အ မလဘး။ နငငျးားက လ အားေါြက ေးခလ႔ရါမ။ ဒပေ မ ကၽြမးကငစရာမလါေနရာမ ာ ျမနမာလ အားေါြ အးဖ႔ဆါာ ေျ ာထားါာရ ါမ။ ဒပက နးဥ ေဒထမ ာ ျ နရ ငးဖ႔ လါမ။

Intellectual Property းအဥာဏ စၥးဆငရာ းးြငးေရးေါြလါမ။ ကၽြနေါာါ႔ ဆ မ ာ ါစးးထြငလကါမ၊ းးအြားါမ။ ါစေမာကက ထြငါမ၊ းကနလကလ ါမ။ IP မရ ါးးပကေါာ ကမကထြငလကါာ င င နး နးန႔ အမားက းးအြားါမ။

လ႕စြမးးားးရငးးျမစ ဖြ႕ၿဖးါးါကေရး ဥ းစားေ းဖ႔။ ဒပက ကၽြနေါာဘကက းျမငလး ပါမ၊ ဌာနဘကက းျမငလး ပါမ။ အါ႔ ဖြ႕ၿဖးလာမ Natural Resource ေါြ ဘမလအးမ ာလ၊ Business က ဘမလ operation လ မ ာလး အမမ။ ဒပေၾကာင လ႕စြမးးားးရငးးျမစက းရငဆးေထာက ေ းရမမ။

ကၽြနေါာါ႔ SMEs ေါြက ါစဥ းါးမရ ါနငါးးပ၊ ေငြေၾကးလါာ ျဖစျဖစ နး ာလါာ ျဖစျဖစ ဂ နက လာၿ း အါ႔ကမၸဏ န႔ းေ ပငးၿ း Matching ေလးေါြ လ ေ းါာ။ းးကးးကကေါာ မေးာငျမငေအးဘး။ ဘာလ႔လဆေါာ ဂ နေါြက အါးါငး ေ ါက ႀက းါမ။ အါ႔ေ ါန႔ ဒ က ေ ါန႔က မကကဘး။ ဒပေ မ ဘမလလေျ ာေျ ာ မေးာငျမငလ႔ မလ ဘးဆါာထကစာရင ကၽြနေါာါ႔ဘကက ဇြမေလာဘ ေါြ႕ေ းေန ပါမ။ SMEs ေါြဘကကလး ဇြမေလာဘ ေါြ႕ေနဖ႔ လါမ။ ဂ နေရာ၊ ကရ းမားေရာက Criteria ေါြ မားါမ။

SMEs Talk ေါြလး လ ေ းေနါမ။ နး ာလ ေျ ာငးါာကေါာ မားေအားားျဖင PUM Netherlands န႔ ါြလ ေနါာမား ပါမ။ ကၽြနေါာါ႔ SMEs ေါြက ဘာလါာလ ေမးါမ။ ဥ မာ ဆားဆရင ဆားကေါာ ထါါမ ေစးမရဘး၊ PUM Netherlands က အါ႔ရ႕ ကၽြမးကငအေါြ ေးခေ းါမ။ းးေလာေလာဆမေါာ ၀ငက Export ႔နငါထ းဆငမ ေးာင PUM Netherlands ရးကး န႔ လ ေန ပါမ။

Cluster ဖြ႕ၿဖးါးါကဖ႔ အငါနးေါြ ေ းါမ။ Cluster ဆါာ းစးဖြ႕ေါြ၊ cluster ရ႕ းားအားကက ဘာလ။ Cluster ဖြ႕လကၿ ဆရင Raw material ၀မါာကးစ ဥ မာ- စား ၀မမမဆရင ါစေမာကါး၀မရင ါစး ေစးေ းရမမ၊ း စလက ၀မရင ါစဒပဇငေစးန႔ ရမမ။ ေစးကြကရ ာဖြရမမ။ အငါနးေါြေ းါမ။ းစးဖြ႕ေါြ ဖြ႕ေ းါမ။ UNIDO န႔ းေ ပငးလ ေနါမ။ UNIDO ကလး cluster ဆရင းကနလးက းမားႀက းလ လ႔ မရဘးေလ။ းဒ ေါာ UNIDO က Project Target က အါမ ါထားလကါမ။ အ႕ရ Project Target က မြနးန႔ ါအကါ cluster ေ ပ။ းးဆရင မြနးက နငငါကာေစးကြကက ႔ေနၿ ။ းားနးးကေါြလး ရ ပါမ။ ဗ မမနမက မြနးထြကါမ။ Export လး ေကာငးါမ။ ျမနမာမြနးက အါ႔ထက အာါမ။

SMES လ ငနးရ ငမား ေးးေငြရရ ဖ႔ ေဆာငရြကေ းျးငး

ေးးေငြမ ာ ကၽြနေါာါ႔ဘကကေးးါာ အးႀကမရ ၿ ။ းစးရဌာနက ေးးေ းါ Policy Loan SMIDB ဘဏန႔ းဒပက ထမါစႀကမေးးထားၿ းၿ .. ၅ဘ လ။ ေနာကါစႀကမေးးါာက ၅ဘ လ ။ ါါမးႀကမေးးါာက ၂၀ဘ လ။ ၅ဘ လက ဗဟဌာနကကငၿ း ေးးါာ။ ၂၀ ဘ လကေါာ Branches းြၿ းလ ေ းၿ းအြားၿ ဆေါာ ါငးန႔ ျ နမေါြ းြလကါာ။ ၂၀ ဘ လမ ာ ါငးန႔ ျ နမေါြးြလကါာမ ာ ါငးန႔ ျ နမ ၁၅ း။ ၅ းစ ေးးါမ။ ၅ ဘ လက ၅ းဆေါာ ဥ မာ- ရ မးျ နမလ SMEs မားါေနရာေါြ။ ရနကန၊ မႏ ေလး၊ မေကြး၊ စစကငးလ SMEs မားါေနရာေါြ ရ ါမ။ းေ ပင စၥးေ းရါာမး ရ ါမ။ ါး႕က းေ ပင စၥးမေ းနငါာမး ရ ါမ။ းေ ပင စၥးေ းနငါာကေါာလး SMEs ထကအာါမ။

လကါေလာမ ာေါာ CGI (Credit Guarantee Insurance) န႔အြားေနါမ။ းါးႏမနးကေါာ းရငက းါးႏမနးက 8.5 ပ။ းးကေါာ းာမးန႔အြားါစနစျဖစါ CGI န႔ အြားါမ။ းာမးန႔ အြားါာကလး းာဆ မဆမနငငမ ာ ါး႕ႏငငေါြ မလ နငေအးဘး။ ကမၻာဒ းမားါ႔၊ လားါ႔ မလ နငေအးဘး။ Credit Guarantee Insurance က Credit Guarantee န႔အြားလ႔ းေ ပင စၥးမ ပလး ရါမ။ ဒပေ မ ေငြေးးါာျဖစလ႔ Criteria လါမ။ းေ ပင စၥးမ ပါ အါစေမာကက ၂၀၁၅ းႏ စက ေးးၿ းအြားၿ ။ အကကေါာ အ ါလ ငနး။ ကၽြနေါာါ႔က ေးးါာမဟါဘး။ နး ာက ဂ န၊ ၿ းေါာ CBဘဏန႔ ကၽြနေါာါ႔န႔ ေ ပငးၿ းေးးါာ။ ကၽြနေါာါ႔က Potential ရ ၊ မရ ၾကေ းါမ။ ေးးါာ၊ မေးးါာ စဥးစားါာက ဂ နရမ၊ းာမးလ ငနးရမ၊ CBဘဏရမ။ းေ ပင စၥးမ ပ အ ါလ ငနးရ ငါစေမာကက

ေးးလကါမ။ အ႔အ ါလ ငနးက ငမငမါးက Traditional လ လာါာ။ အက ဘာအေဘာကလဆ အ ါလ ငနး ျဖစါးါြက ေါာ႐အ မလ ႀကဘး။ းဒပေၾကာင Potential ရ ါမ၊ ဒပေၾကာင ေးးါာ။ းဆရင CGI က ေးးထားါာ ေလးေမာကရ အြားျ ။ ါး႕က းေ ပင စၥး ပါမ။ ါး႕ မ ပဘး။ းေ ပင စၥး ပျးငး၊ မ ပျးငးက ေးးေငြမားါာ၊ နးါာန႔ ဆငါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးေါြက Tax incentive ေ းဖ႔ ဥ ေဒေါြမ ာ ေရးထားါာရ ပါမ။ ၿ င ြေါြ လ ဖ႔ ရ ါမ။

အြငးကနးစားထးစနစကေန ႔ကနက ဥ းါေနါမ။ MIC မ ာလး ႔ကနဥ းစားေ း ေဆာငရြကေ းဖ႔ Tax incentive ေါြ ေ းဖ႔ ပ ပါမေနာ။

SMEs Law

SMEs Law းးနး (၂၈) မ ာ -

းးြနေလ ာေ ပဖ႔ စက႐ါေဆာကါးးပ ေျမ ဒပမ မဟါ လ ငနးေနရာ အကအာါႏမနးထားန႔ေ းဖ႔ လ ငနးထေထာငေရး းါင ငး၀နေဆာငမမလ ငနးေါြ ါေထာငေဆာငရြကါာန႔

းးကးးေါြက းႀကျ ေျဖရ ငးဖ႔ းကးါ ကနထါလ ငနး ဖြ႕စးါေထာငနငဖ႔ က ေဆာငရြကေ းဖ႔

SMES Development By Law

By law ထမ ာေါာ ါစး မါဆကေ းးင ပါမ။ းဒပက ေးးေငြကစၥ ပ။ ေးးေငြကစၥက အကဆငရာဘဏေါြန႔ းေ ပငးေဆာငရြကမ ာ ပ။ ေးးါေနရာမ ာ ဘမလလ ငနးမးေါြ ေးးမ ာလဆေါာ - ါ ထြငဆနးအစမမက းားေ းါေးးေငြ းရးေအြးျမငမား ါးါကမမဆငရာေးးေငြ ါနဖးျမငထါကနလ ငနးဆငရာေးးေငြ းါးႏမနးအကအာါေးးေငြ ႔ကနျမ ငါငေရး းားေ းါေးးေငြ လငမန႔ းမးအမ းလ ငနးရ ငေါြက းားေ းါေးးေငြ

Question & Answer

Question - By Law က ျ ဌာနးထားေ မမ လ ါေါာမ ာ ျ နေဆြးေႏြးဥ းမမလ႔ ဆလါာလား။

Answer- လ ါေါာက ေ းၿ းၿ ။ အါ႔က းဒပက ၾကၿ း မႀကကါးးကေါြ ရ ရင ျ နေဆြးေႏြးမမေ ပ။ ႀကကါမဆရငေါာ မေဆြးေႏြးေါာဘး။ မႀကကဘးဆရငေါာ ေဆြးေႏြးမမေ ပ။

Question -SMEs ေါြက းမားႀက း ။ ဘမဟာက ဥ းါၿ း support လ မလ။

Answer – ဟါ ပါမ။ နငငါကာ းဖြ႕းစးေါြလာရင SMEs ေါြက းမားႀက း ။ ဘမဟာက Specific လ မလဆါာ က႑ါစးက ေရြးရမမ။ ကၽြနေါာါ႔ က႑ေါြ ေရြးထားါာေါာ ရ ါမ။ ကၽြနေါာါ႔ ဥ းစားေ းလ မ ာက Agro based က းဓကထားမမ။ နငငက Agro based နငငျဖစါးါြကေၾကာင Agriculture Product န႔ ါအကါာက ဥ းစားေ းမမ။ စားေအာကကနလး ပမ ာေ ပ။ ဥ မာ-အရကအ းဆရင Agro based ။ းဒ မ ာ Auto-mobile parts ေါြကလး ျဖစနငေျးရ ါမ။ ဆငကမလကထါလ႔ မရဘးဆေ မမ ဆငကမရ Accessory လကထါလ႔ရါမ။ းဒ ေါာ Auto-mobile Parts ေါြထါဖ႔လး ဒါမဥ းစားေ းးေနန႔ ထားါမ။ ကနါာေါြေါာ ရ ါာေ ပ။ ဒပေ မ Agro based ကေါာ ထမ ။

Entrepreneurship and Innovative SMEs

Entrepreneurship က Innovation န႔ဆကစ မမရ ါမ။ အာမာန SMEs လ ေနါအက Entrepreneur လ႔ ေျ ာလ႔ မရဘး။ ဥ မာ- းႏ အက ႏ ေါာႏ ါမ။ ဒပေ မ ဘမလဆနးအစၿ းႏ လ၊ အမားမလ ါာမးေ ပ။ းဒ လမးက Entrepreneur လ႔ ေျ ာလ႔ ရါမ။

စြနဥ းစ း ြားေရးလ ကငျးငးဆအမ ာ-

ဥ ေဒထမ ာလး စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးက းဓ ၸာမဖြငဆထားါာရ ါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငမမဆါာ ေစးကြက၀ငရမမ၊ မးအးါရမမ၊ နး ားေနန႔လး ရ ရမမလ႔ ေးခါာ။ အ႔ Product က ါကမးအး၀ငါာလး ျဖစရမမ။ လေါြက မျမငဖး န႔ ဆနးအစေနရမမ။ းဒ လမး ကၽြနေါာါ႔က ဥ ေဒန႔က းဓ ၸာမဖြငဆ ထားါမ။ ဒပေၾကာင စြန႔ဥ းါ ထြငဆရင ဥ ေဒမ ာရ ါးးကက ၾကၿ းေါာမ အးအ မ ာ ျဖစ ပါမ။

စြနဥ းလ ကငအန႔ အာမာနမနေနဂာ၊ လ ငနးရ ငါ႔န႔ မါကြျ ားမမ

စြန႔ဥ းလ ကငအဟာ ါ ထြငဖနါ းနငၿ း စးစမးရ ာေဖြလါ စါဓပါးေျးးရ ရမမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငမမန႔ စြန႔စားမမ Risk ေါာ မကမရါမ။ ဒပေ မ ေအေအးားာ ါြကးကၿ းေါာမ Risk မါာ။

စြန႔ဥ းါ ထြငါစါဓပါ

းအးမ၀ငေါာါ နးလမးေဟာငးေါြရ ါမ။ ဥ မာ- မ စဆ ဆးေဆးေါြန႔ဆးၿ း အြားေနါမ။ ဒပက းအးမ၀ငါနးလမးျဖစးငျဖစမမ။ နးလမးေဟာငးေါြ ဖမလက။ ဖမၿ းေါာ းနေျ ာါ မ စက းျဖ ႀက း ေရာငးမလား။ ဒပေ မ Risk ေါာ မရါမ။ မ စဆါာ န န ရရ၊ ၀ပ၀ပေလးေါြဆၿ း စြလာါာ။ းျဖ အြားေရာငးရင ႀကကးငမ ႀကကမ ာ။ းဒ ေါာ Risk ေါာ မရမမ။

စဥးစားရမမ။ းေကာငးျမငရမမ။ ေဘာငထကေန ထြကရမမ။ ၃၆၀ ၾကရမမ။ စနေးခမမေါြရ ါမ။ ါး႕က ရငမဆငရဘး။ စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြက ရငဆငရါမ။

ေ၀ဖနမမေါြက မဆနးစစဘး။ ါျးားအေါြရ ေးာငျမငမမက ၾကၿ း ျ နအးအ နငရ မမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငလစါရ အေါြရ ထးျးားါ ၀ေအအမား

ကမက ါးါကေစမမလ ငနးေါြမ ာ ါကါကၾကြၾကြ ပ၀ငါမ။ ေးာငျမငမမးါြက ကားကါကားးႀကးစားါမ။ းအ ာန႔ းရးေအြးေါြ ါးါကေးာင းၿမါမးႀကဆေနါမ။ ါ၀နးကငက းၿမစးစမးေလလာါမ။ အါငးးးကးလကက းၿမါမးရမါမ။ ကမါင၀ငေရာက စ မးန႔းြါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငလစါရ အေါြရ ထးျးားါးရးေအြးမား

စးမဥးေါြက လအလ းေလားါငးလ နငျးငး။ းကးါၿ ငဘကေါြက ရငဆငနငဖ႔ ျ ငဆငထားျးငး။ းေအးးဖြမ စလ နငဖ႔ စါရ ျးငး။ နးဗ ဟာက လငျမနစြာ ေျ ာငးလနငျးငး။ လ ငနးက ေးာငျမငစြာ ါအမးနငျးငး။

စြနဥ းါ ထြငလအေါြရ းဓကလး းက

ကမကမကမ မၾကမမ။ မမကမက စြန႔လ ါးနစနားရမမ။

o စြန႔လ ါးနစနားဖ႔ေါာ နးနးးကမမ။ Entrepreneur ေါြကေါာ စြန႔လ ါးနစနားၾကါမ။ လ ငနးါစးလ ါမ။ မေးာငျမငေအးဘး။ မေးာငျမငေအးေါာ ေးာကေျး၀နထမးေါြက မေစာငေရ ာကနငဘး။ ကၽြနေါာက ါစအနးမမမ၊ ေးာကေျး၀နထမးက ႏ စေအာငးေလာက ေ းမမ။ ါကမါမးက ႏ စေအာငးေလာကေါာငမေ းနငဘး ျဖစေနါမ။ ကၽြနေါာ ါစအနးက မမေါာဘ ၀နထမးက ေ းလက ပဆါာမး စြန႔လ ါးနစနားမမေါြလး ရ ဖ႔လါမ။

SMEs မ ားကးေကးဇးေါြ ရ အလ းကးမါာေါြလး ရ ါမ။ းာမးးကမရ ါာ၊

းကးရလဒနးေနါာ (SMEs ေါြက လ အေလာကမရဘးျဖစေနါမ)။ းႀက းစား ျဖစဖ႔ းကးေနါမ။ းေအးစားးလါစားဆါာ းႀက းစားျဖစဖ႔ လ ေနါာ။ းေအးစား းလါစားမ ာ ေနလ႔ မရဘး။ ဒပေ မ အါ႔ mind-set က းေအးစား းလါစားမ ာ ေနးငေနါမ။ းႀက းစားျဖစအြားရင incentive ေါြ မရေါာဘးဆေါာ။ းဒ mind-set ေါြေျ ာငးရမမ။ ဒပေ မ းကါာက းးက

းေအးစားးလါစားေါာင ေကာငးေကာငးမေထာက ႏငေအးဘး။ ေထာက နငရင အါ႔ရ႕ စါဓပါေါြမား ေျ ာငးအြားမလား။ ေနာကါစးက းါကးက းရမးကြာေနါာ။ ဥ မာ- ဒ ေန႔ းရမးေရာငးေကာငးလက၊ ေနာကေန႔ ကအြားလက းဒ လမး အါ႔မ ာ ရ ေန ပါမ။

Entrepreneur ဆါာက ဘမးရြမးေကာငးဆးလ။ Entrepreneur ဆါာ းအက (၃၀) န႔ (၅၀) ၾကားးေကာငးဆး ပ ။ ငမါးးပကေါာလး းေါြ႕းႀကနေအးါာေ ပ။ းးက းအက (၃၀) ေလာကက ျမနမာနငငမ ာ ကေလး ရ ေအးါမ။ းဒ ေါာ းအက (၃၀) န႔ (၅၀) ၾကားကေါာ းရးးငးျ ၀ါးရြမ၊ းေါြ႕းႀကေါြ းမားႀက း အငမနငါးရြမ၊ ကမကမက မၾကမမရ ါးရြမ။ ေနာက းးနက ေျ ာါ Education ရ ရမမဆါာလး ပထားါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငအါစေမာက ေးာငျမငနငါးေၾကာငးးရငးေါြက ါ ထြငဖနါ းမမ ရ ါမ။ ေစးကြကက ေနရာ၀ငမနငါမ။ ေနာကါစးက SMES product ေါြ ေစးကြက က မၾကဘး၊ ကမလ းငရာ ကမလ ါမ။ ေစးကြကက ဘာေါာငါေနလ၊ ကမေစးကြကက ေါာငါေနါာက ျမငအငါမ။ Market Analysis က SMEs ေါြ းါြက ေအးာေ ပကက လါမ။ ဒပေ မ SMEs ေါြကလး ေစးကြကန႔ ေ၀းေနါမ။ ေနာကါစးက ကန စၥးးအစ၊ လ ငနးစဥးအစေါြက ဖနါ းနငရမမ။ Traditional Way ကေနေဖာကထြကါမဆါာက ေျ ာါာ ပ။

စြန႔ဥ းါ ထြငအါစေမာက မေးာငျမငနငါးေၾကာငးးရငးေါြက ဖငးါ မနေနဂာေါြ၊ ါကါလ ငနး ငးဆငရာမ ာ ကင၀ါမရ ါာ။ ကင၀ါေါြ မရ ဘး၊ ေကာမမးြမမ။ ေငြေၾကးကငါြမမမဆငရာ ဖငးျးငး၊ းဒပ းဆးဆး ။ SMEs ေါြမ ာ ေငြေၾကးကငါြမမမက ေါာေါာဖငးါမ။ ဥ မာ- မန႔ဟငးးပး ေရာငးါမ၊ ါစ ြက ႏ စရာန႔ေရာငးါမ။ အေါာင ါစ ြ ႏ စရာေရာငးနငါာ ငပလး ေရာငးမမဆၿ း ေရာငးါမ။ ေရာငးါးးပ ကနကစရါက ါြကရါမ။ အ႕ရ႕ ပ၀င စၥးေါြ၊ ဆငးနးဌားးေါြ၊ ကနကစရါေါြ းမားႀက းရ ါမ။ းဒပေါြက ထါြကၿ း ေ ပငးရမမ။ ေ ပငးၿ းေါာမ ႏ စရာန႔ ကကမလား စဥးစားရမ ာ။ ႏ စရာ မကကဘး၊ ႏ စရာငပးဆမျဖစေနါမဆရင ျ နစဥးစားရမမ။ ႏ စရာငပးဆမေရာငးရင ဒ မားကါက ထးမေဖာကနငဘးေလ။ ေအးာါာါစးက အႏ စရာေရာငးါာက ႏ စရာလကေရာငးရင ႏ စလေလာကလး ၾကာေရာ းရငးကျ ါေရာ။ ါကမါမး Systematically Process ေါြ ရ ေါာမ ဟာ ဟါၿ ၊ ဒပ ႏ စရာငပးဆမန႔ မေရာငးနငဘး။ ဘမ Process

ကေလာမမဆါာမး ါြကရမမ။ start-up ျဖစျဖစ၊ Existing ျဖစျဖစ ေအးာေ ပက စာရငးဇမား းါြကရမမ၊ းျမါက ဘမေလာက၊ းေၾကြးကဘမေလာက၊ းရငးကဘမေလာက ါြကထားရမမ။

Question & Answer

Question -ဟါမလ ငနးေါြက SMEs လား။

Answer –SMEs ပ ။ းးက ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာ ႐မ ရ ကေါြ းကေနါာ။ ဟါမကလး Hotel Tourism ဖကက အြားါမ။ ေနာကၿ း ဟါမ Registration းေနန႔က စ ငဆလး စ င Decision န႔ အြားါမ။ DICA အြားါမ။ ေနာကၿ း SMEs းါြက လ ေ းေနါာရ ါမ။ ကၽြနေါာါ႔က SMEs center၊ SMEs က းဓကထားါမ။ Registration ေါြက ျ နစေနါမ။ ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာ Member ေါြ လ ေ းေနါာရ ါမ။ ဒပမ စနစါကရ မ ာ၊ ဘမလေထာက ရမလ အမ ာေ ပ။ ဟါမဘကက းားစကၿ း လ ေနါာရ ါမ။ ဒပေ မ ကၽြနေါာါ႔န႔ လာေ ပငးမမ။ ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာလး ဟါမဖြ႕ၿဖးေရးးါြက လ ဖ႔ Focal Person ါစေမာက ထေ းထားါမ။

Question - းရငါနးက SMESs ေါြက စကမမလ ငနးလ႔ အေဘာထားၿ း စကမမ၀နႀက း ေးာကမ ာ ရ ါာ။ ေနာကေါာ အမ၀ပမမမ ာလး SMEs ဌာန ရ ါမေျ ာါမ။ းဒပေါြကေရာ ျ နေ ပငးၿ လား။

Answer - ထမက SMEs Center ေထာငါးးနမ ာ အ းျးားရ ါဖ႔ ။ ေနာကေါာ စကမမလ ငနးမ ါ ါငးါြက DISI ဆါာ ရ ါမ။ းဒ ေါာ ကမဘာအာါစေမာကါး ရ ါလ႔ေါာ မရဘး။ စကမမမ ါ ါငန႔ေ ပငးမမဆၿ းေါာ ေ ပငးလကေါာ အါ႔ဆ က စကမမမ ါ ါင Data ေါြ ရါမ။ စကမမမ ါ ါငဆါာ စကမမလ ငနးေါြေလ။ ါစနးးားျဖင Manufacturing ေ ပ။ ဒပေ မ SMEs ဆါာ Manufacturing ါစးါးေျ ာါာ မဟါဘး။ းဒ ေါာ ကၽြနေါာါ႔က ဘာလ ေ းေနလဆေါာ စကမမမ ါ ါငရ ါအေါြက ၀နႀက းဌာနလကေးာကမ ာ ရ ေနါးါြက ေအးာေ ပက Detail ရါမ။ းဒ စကမမမ ါ ါငထ မ ာ Large ဆါာ ရ ေအးါမ။ ကၽြနေါာါ႔ရ႕ ဥ ေဒးရ Large က Large အ အ ၊ Small and Medium ကအ အ ။ ၿ းေါာ အမ၀ပမမဘကကလး Data မထားါမ။ စ ငါ႔၊ DICA ါ႔ ဘကကလး ေဒါာမါမ။ မၿ းေါာ Law းရ စေ းေနါမ။ းး နးဥ ေဒထြကၿ း ရငေါာ ေအးာေ ပက ါါကကစေါာမ ာ။ မ ါ ါငါာေါာ ါငေ ပ။ ဒပေ မ Registration က ကၽြနေါာါ႔ဘကက အြားဖ႔ ႀကးစားေနါမ။ အမ၀ပမမဘကကလး Micro ဆၿ း

လ ေနါမ။ Micro က ကၽြနေါာါ႔န႔ လာထ ေနါမ။ းဒ မ ာ နးနး ရ ငးစရာေလးေါာ ရ ါမ။ ဒပေ မ မ ါ ါငါာက ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာ လာါငရငလး ႐မ အြားါမ။ မ ါ ါငါမ၊ မါငဘး။ ကၽြနေါာါ႔က စာရငးေ း ပဆရင ကၽြနေါာါ႔ SMEs ဌာနက Smart Card ထါေ းါမ။

Question - ေဆးဆး နး႐ကလ ငနးက ကဆေးးဖ႔က အမ၀ပမမကေန အြားၿ းလ ရါမ။ းဒ ါနးက ဒ ဥ ေဒကေါာ အါ႔လး မဖါါာလား မအဘး။ းးမ ာ းေအးစားဆၿ း အ အ းြထါထားါာ။ အဆ းေအးစားေ ပ။ အက ျဖစးငါာ စကမမေးာကမ ာ အါ႔းေနန႔ းကး၀ငၿ းေါာ လး ါနး ာက လးငါမ။ ဒပေ မ အမ၀ပမမဆါားးက းေနေါာ းးကးး ျဖစကနေကာ။

Answer - ကၽြနေါာါ႔ႏငငမ ာ Registration Process က ႐မ ေနါာ။ SMEs ေါြလး အနား ပါမ။ ဒပေ မ ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာ registration process မရ ဘး။ Registration ါငလ႔ မရဘး။ ကၽြနေါာါ႔က ါငထားါ Registration ေါြက ျ နေကာကၿ းေါာ းကး ေါြ ေ းေနါာ။ ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာ Registration ါငမ းကး ေ းါာမဟါဘး။ လာၿ း းကး ေါာငးါအေါြက စ စဥေ းါာ။ းဒ ေါာ ဆရာက Registration မါင Black ျဖစေနလး စါမ၀ငစားဘး။ ဆရာဘကက ါကမလရင စဥးစားေ းါမ။ နး ာန႔ ါအကရငေ ပေနာ။ ေးးေငြေါာ မရဘး။ ေးးေငြန႔ ါအကရင ကဆေးးမ ာမဟါဘးေလ။ ဘဏက ေးးမ ာေလ။ ဘဏကေးးေါာ ဆရာက Black ျဖစေနါမ၊ ေးးးငါမဆၿ း ကၽြနေါာါ႔ဆ လာရင Recommendation ဘမလမ ေ းလ႔ မရဘး။ းးဆရင CB ဘဏက ေးးေငြေးးါမ။ းဒ မ ာ CB ဘဏက ါစးးထားါာက SMEs ျဖစေၾကာငး ေထာကးးက ေ းရမမါ။ ေထာကးစာေ းရမမဆေါာ ဘမအက ေထာကးစာေ းမ ာလ။ းးန Registration ေါြါငထားါာ SMESs းေ ခ ေထာကးစာ ေ းမ ာလား၊ မေ းနငေါာ ကၽြနေါာါ႔ SMESs ဌာနက ါလကါာ။ ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာလး Law က းးငးမာရ ၿ းအားဆေါာ ကြနေါာါ႔က မ ါ ါငေါာ မဟါဘး။ Membership းေနန႔ ကါျ ားေလးထါေ းါမ။ းရငါနးက ေးးေငြကစၥမရ းငါနးက ကၽြနေါာါ႔က Awareness ေ းါမ။ Member လ ပ၊ ကဆမေ းရဘး၊ လာၾက ပဆါာက ဘမအမ မလာဘး။ CB ဘဏကေန SMEs center က Recommendation ေ း ပဆေါာ ၿ ျ းေရာကလာေါာ ကၽြနေါာါ႔ ဘမလလ မလ။ ကၽြနေါာါ႔က ဌာနလး ထ း႕ဖ႔ ရ ါမ။ ဒ Registration Process က ထ း႕ဖ႔ ရ ါမ။ ေရးလ႔ေါာ မရဘးေနာ။

Question -လကရ မ ာေရာ ဆရာါ႔ လကလ မးမ အေလာက SMEs လ ငနး ဘမေလာကရ လ။

Answer - လါါေလာေါာ ၄၉၀၀၀ ေကာေလာကရ ါမ။ ဒပေ မ မ နးထားါာက ါစအနးေကာ ရ ါမ။ မလာၾကေအးါာ၊ စာရငးမေရာကေအးါာ။

ကၽြနေါာါ႔က Member Card ေါြ ထါေ းေနါမ။ လေါြကလး ေးးေငြရေါာမ လာၿ ေါာ ျဖးျဖးးငးအြားရမမးလ က လ ၁၀၀ ေလာက လာၿ ေါာ းးကးး နးနးရ ေနါမ။ းဒ ေါာ SMEs Member Card ေါြ ေ းေနါမ။ Criteria ေါြေါာ ရ ါမ။ ၀ဘဆကမ ာ ါငေ းထား ပါမ။ Criteria ါစးးေနန႔ကေါာ SMEs ရ႕ လ အကက ႏ စႏ စရ ရါမ။ လ အကက မ ါ ါငါာက ေျ ာါာ။ းဒ မ ာ ျ နာရ ါာက ါး႕ေါြက Black လ ေနါမ။ မ ါ မါင လ ေနါာ းမားႀက း။ ၿ းမ ေထာကးေ း ပဆေါာ ႏ စႏ စက ဘမလလ ေထာကးမလ။ အါ႔က လ ေနါာၾကာၿ ၊ ါငမမဆၿ း ေျ ာါမ။ းဒ ေါာ Rule of Law းရဆ းရမးနစနာါာ ရ ါမ။ မ႐းဖလာလ ေနၿ း မ ါ မါငၾက လ ေနါမ။ ကဆေးးးငါးးပ ကၽြနေါာါ႔ဆ လာါမ။

Question - ါစဘ လ ါငးေဒအႀက း၊ ျ နမေးးေငြက ဘမလမးလ။

Answer - ၂၀ ဘ လ ေးးါမ။ ါစဘ လ၊ ါစဘ လဆၿ း ေးးေ းလကါမ။ ရနကနဆ ႏ စဘ လရါမ။ Criteria မကကလ႔ မေးးနငါာရ ါမ။ Criteria ဆါာက ဥ မာ းမဆရင ဂရနရ ရမမ၊ လ ငနးက Potential ရ ရမမ။ ါး႕က းမေါာ ဂရနရ ါမ။ လ ငနးမလ ါာ ရ ါမ။ ေနာကါစးပ Business Plan ရ ရမမ။ ဒပက ါး႕းးကေါြေ ပ။ ါျးားဘဏက စစါာ ရ ေကာငးရ နငါမ။ စဥးစားၾကရင SMEs ေါြမ ာ Business plan ရ ဖ႔ မလြမဘး။ မလြမလ႔ Business plan ေရးဆြနးေါြ လကအငေ းေနါမ။ ဒပေ မ ေါာေါာမားမားက စါအ မ၀ငစားၾကဘး။ းဒ လ Business plan မရ ဒ လ ငနးက Potential ရ ါမဆါာ ဘဏက ဘမလလ ၾကမ ာလ။ ဘဏက Business plan ေါာငးလကရင နငငျးားေကာငးအြားါကးါအါ႔၊ ျမနမာျ မ ာ ေါာါအါ႔ စအျဖင လေါာေါြ ေ းနငေါာ အါ႔ ကဆရအြားေရာ။ ဟဖကက နႏးးအမားက မရျ နဘး။ းဒ ျ နာေါြ ရ ါမ။

Question - ေလ ာကါာေရာ မားလား။

Answer - ေလ ာကါာေါာ လါငးက လးငေနႀကါာ ။ ေလ ာကေနၾကါာ ။ ဒပေ မ ဘဏက စစါာက ရ ေအးါမ။ Criteria မကကရင မရဘး။ Criteria ကလး ႀက းေနါာကး။ ဥ မာ- နမကလဆ ဂရနရ ပမလား။ မရလ႔ ါငါာေါာ Legally မရ ပဘး။ Answer ႀက းါ Issue က

နငငါကာ၊ းာဆ မန႔ေ ပငးၿ း ရ ငးေနါမ။ းေ ပင စၥးကလ Big issue ။ အက မေ းနငဘး။ ကၽြနေါာါ႔ ၾကားါာကေါာ းေ ပင စၥးေ းါအေါာင လ ငနး႐မးေနါမ။ Extension ျ နဆြရါာ ရ ါမ။ ေ းထားါာ ႏ စျ ေနါအေါြေါာင းးနထ ဆြေ းဖ႔ ေျ ာေနါမ။ းဒ ေါာ ရါအေါြေါာင မေးာငျမငေအးဘး။

းးဆလး ေးးေငြေ းမမဆေါာ းကနလးက ၀ငးေလ ာကၿ း လးငၾကါာ။ ဒပေ မ ဘဏက းကနလးက ေ းနငဖ႔ မလြမဘး။ အစါးရါအ၊ ေအးာေ ပက လ နငမမအ ေရြးမ ာေ ပ။ SMEs ဆမ ေါာ းေ ပင စၥးဘမေ းနငမလ။ ဘဏကလး းေ ပင စၥးမေ းရင အ႔မ ာ Risk ကးမားႀက းရ ါးးပကေါာ းနရေအးါာေ ပ။ းဒ ေါာ ဥ ေဒထမ ာေါာ ထဆြထား ပါမ။ ရန ေငြးဖြ႔ ဖြ႕ဖ႕။ ဖြ႕ၿ းရင ျဖစနငေျး ရ ါအေါြက ၾကမမ။ ါကမေါာ ဒ issue ေါြက နငငါကာမ ာလး ရ ပါမ။

Question - ေးးေငြေါြက ၅ဘ လေးးထားါာမ ာ အကါမးအးႏ စက ျ အြားၿ ဆေါာ ေးးေငြမဆ နငေအးါလ ငနးရ င ဘမေလာကရ လ။

Answer -းဒပက ကၽြနေါာါ႔ စာရငးမအဘး။ ဘဏန႔ ဆငါမ။ SMIDB ဘဏန႔ဆငါမ။ စာရငးက ကၽြနေါာါ႔ဆ မါကလာဘး။

The Role of Entrepreneurship Nov 3 2016.,Reno Hotel

Speaker - Professor U Aye Kyaw

Founder and Principal, Myanmar Leadership Management Institute (MLMI)

Entrepreneurship ဆါာ စြန႔ဥ းါ ထြငးငစါက ေျ ာါာ။ စ း ြားေရးးအစးဆနး ါစးက လ းငစါ။ ship မ ပရင Entrepreneur- ဆရငေါာ လေ ပ။ အက ျ ငအစ စကားေ ပ။

Entrepreneur မ ာ original က ပလာါ းႏ စအာရက “ စြန႔” ဆါ စကားလး။ ဘာလ႔ “စြန႔” လ႔ေျ ာလးဆေါာ ေါာ႐ါန႐လ မလ ရဘး။ လ ရင ႐မးမ ာမ႔လ႔။ ေငြေၾကး ႐မးမ ာမ႔လ႔ မလ ရါာါစ ငး၊ ါးပမ မလ ဖးါ းအစးဆနးဆေါာ ေးာငျမင ပ မလားဆါ စါ ါစြန႔စားမမက ါစ ငး။ “ ဥ း” က ဘမအမ မလ ေအးါဟာ။ ၿ းေါာ “ ါ ထြင” က ပလကေအးါမ။ ါး႕ကစၥေါြက ဘမအမ ေါာ မလ ေအးဘး။ ဒပေ မ အမားက ထြငထားၿ းအား။ ေနရာေဒအါစးးမ ာ ထြငထားၿ းအားက ကမက မၿ း ဒ မ ာ အးလကရင ဥ းေါာ ဥ းါမ၊ ထြငါာမ ပဘး။ းးက ထြငါာလး ပရမမ။

“စြန႔” ဆါာက Risk က မရါာ။ ဆရာါ ထမ ာ း ႀက းလ ဖ႔ ဆးျဖါါအက ဆရာက အေအးားာေမးါမ။ ဘာလ႔ ဆးျဖါါာလဆေါာ ေမာကားမါာ Risk ရ ါမါ။ နငက return က မအေအးလ႔ ပလ႔ ေျ ာလကရါမ။ Risk န႔ Return က ါက႐ကကးးးကါမ။ Risk နးါစ း ြားေရးလ ငနးလ ရင Return ရါာလး နးါမ။ ဥ မာ- းရငက ရ ကြကထမ ာ ဓပါဆ ေရာငးရင နးနးျ နာရ ါမ။ ရကလး လငးေၾကးေ းရါမ။ မ းေလာငရငလး းဖမးးရလမမမ။ ဓပါဆ ေရာငးရင ရါးျမါက Return။ က..န ပါဖးေရာငးမမ။ ေရာငးလ႔ရါးျမါ Return က ဓပါဆ ေရာငလ႔ရါာထက မားမမ။ Risk က လငးေၾကးေ းရါာလး မားမမ၊ းဖမးးရရင ေထာငကါႏ စကလး မားမမ။ Risk န႔ Return က ါက႐ကးးးကါမ။

“ ဥ း” ဆါာ Initiate၊ းရငဆးစလ ါာ။

“ ါ ထြင” innovation။ ဒပေ မ းဒပက ေရရ အြားမမဆရင ဘမကစမလဆေါာ ျမနမာျ ာေရးစနစျ ငးရင ဆမါစါနး၊ ဆမႏ စါနးအြားမမ။ မျ ငရငေါာ ကးါနး၊ ဆမါနး အြားမမ။ ဆမါနးေးာငၿ းလ႔ ါကအလ ထမႏ စ ါကရါမ ဆါာ ျမနမာျ ရ ါမ။ ကမၻာမ ာမရ ဘး။ ဆမါနးဆါာ Junior high school ျဖစေနါမ။ (၁၇)၊ (၁၈) က ဆမါစါနး၊ ဆမႏ စါနးါကမ Senior high school (၁၈)ႏ စမ ာ Mature ျဖစၿ ဆရင ါကအလ ထမႏ စက (၁၉)ႏ စမ ာ စါကရါာ။

ဆမါစါနး၊ ဆမႏ စါနး ေကာငးစာမ ာ Creative hinking အ႔မဟါ Creativity န႔ ါအကါာက အငထားရမမ။ အငထားရင စြန႔ဥ းါ ထြငါာက လ ဖ႔ လငမေါြ းမားႀက းရလာမမ။ ျမနမာေကာငးစာမ ာက းဒပမ ပဘး။

ေနာကါးပ ါကအလ 1st year to final မ ာ Critical Thinking ဆါာ အငရမမ။ Critical Thinking ဆါာ ဆမါနးဂဏထးေျးာကး ထြကါာထက ါနဖးရ ါမ။ Critical Thinking ဆါာက းမ ားန႔းမ န၊ းဆန႔းေကာငး၊ းကးန႔႔းျ စက းြျးားနငါဥာဏ။ းဒ ဥာဏက ဆမါနးဂဏထးေျးာကလးထက ၿ း းေရးႀက းါမ။

မာစါာါနးလးေရာကေရာ Strategic Thinking ဆါာ အငရမမ။ Strategic လ႔ေျ ာရင ေရ ႕က းေ၀းႀက းၾကါာ၊ ေဘးက ကားကားကမကမၾကါာ၊ းေ ခစ းကေန ၿးငၾကါါါာ၊ းဒ အးးလ ါမ။ းနမဆးျဖစါ မလါနး၊

းလမါနး၊ းထကါနးမ ာ Creative Thinking ါ႔ Creativity ါ႔က အငးရင လငမေါြေါာေါာမားမားဟာ Innovation လ နငါ Innovator ေါြျဖစလာမ ာ။ းဒပလေနါာ။

Definition of Entrepreneurship

Capacity and willingness- capacity ဆါာကေါာ UN က ေမြးစားါ စကားလး။ UN က ါစန စါစးပေလာက စကားလးါစလး၊ ႏ စလး စငေ ခါငေ းါမ။ ြထါေ းါမ။ အ ြထါါစကားလးက ါစကမၻာလးမ ာ ေးါစားါမ။ Capacity ဆါာ လြနးါႏ စထ က ြထါထားါာ။ းမ နေါာ အထကကမါာက HRD (Human Resource Development)။ HRD က Capacity Building ထက ကမါမ။ ဒပေ မ လေါြက Capacity Building ေျ ာေနႀကါာ။

Capacity ကေဆာဖ၀လ။ အက Skill ပမမ။ Knowledge ပမမ။ Experience ပမမ။ လါစေမာကမ ာ Capacity ဘမေလာကရ လဆါာ းအကန႔ မဆငဘး၊ းါနးန႔ မဆငဘး။ းအကေလးဆမက းအကအးဆမထက Capacity မားါမဆါာ မဟါဘး။ အ႔ရ႕ဥ းေႏ ာကထက ထထားါ Knowledge၊ စာဖါထားါာ၊ ါါထားါ အငါနး၊ လကေါြ႕လ လ႕.. ကစၥါစးက ါစးပါးလ ဖး႐န႔ အက Skill မျဖစဘး။ းႀကမမားစြာလ မမ၊ းးနကာလႀကာမမဆရင Skill။ းဒပးားလးေ ပငးလကါာ Capacity ေ ပ။ အ႔ရ႕ မလကေါာ Ability လ႔ အးါမ။

ကမမ ာ Capacity လးရ ါမ၊ Willingness လး ရ ါမ၊ စ း ြားေရးလ ငနး လ းငါမ၊ းဒ စ း ြားေရးလ ငနးက ကမက ဥ းေဆာငၿ း လ မမ။ ကမက စ စဥမမ၊ စစးမမ။ ၿ းေါာ ကမါင Manage လ မမ။ းျမါရေးာငလ မမ။ ဒပေ မ းဒ လ ငနးမ ာ ေအးာေ ပက Risk ရ ါာ အအါမ၊ ဒပေ မ Risk ကးနငါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငလစါက းဂၤပရ အါမ ါါးးပမ ာ အ႔မ ာ ဘာေါြ ပလဆရင Innovation ပါမ။ Innovation ရေနာကမ ာ က ရ ရ ါာက Creativity ၊ Creative Thinking။ ာမအင န႔ လငမါစေမာကက Creativity ေကာငးလားဆရင Originally ေကာငးနင ါမ။ ဒပက လငမါစရာမ ာ ါစေမာက၊ ါစေထာငမ ာ ါစေမာက ။ ေမြးရာ ပ းထဗ ဇးရ Creativity ေကာငးနငါမ။ ဒပေ မ အက Creative Thinking အငလကရင ၿ း ေါာကေျ ာငအြားမမ။

Risk ကေလ မလ ဖးမကငဖးလ႔ Risk ရ ါာက ါစ ငး၊ ၿ ငဘကေါြမားလ႔ Risk ရ ါာက ါစ ငး။ ေနာကါစးက ကမၿမ႕နမမ ာ းေကါမ၊ ါျးားၿမနမ၊ ါျးားါငးန႔ ျ နမ၊ ါျးားနငင… Entrepreneur ရလကါက ကမျ ါြငးမ ာါင မဟါဘး။ ါျးားနငငက ပ အြားဖ႔ထ စြန႔ဥ းါ ထြငဖ႔ စါကးါဟာ။ းးေးါဆရင Globalization းရ မ ဥၿ ငမမက းရမးမားါမ။

အ႔မ ာ ပါးဂၤပရ ေလးေါြ ရ ါမ။ န ပါါစက စ း ြားေရးလ ငနးက လ ါါါ းါါ ာရ ါမ၊ လ းငစါရ ါမ၊ အ႔ရ႕ Creative က အးၿ း Innovate လ မမ၊ စြန႔မမ၊ းရငဥ းေးာငလ ါမ။ အမားမလ ေအးါာက ကမက ထြငၿ း လ ါမ။ ဒပက းေျးး Definition ။

The Role of the Entrepreneur

အက စကားလးေလးေါြ ဆကစ ါမ။ SMEs ျဖစဖ႔ းေျးးန စးကရ ါမ။

(၁) မ႐းဖလာလ ငနး/ မလလ ငနး - းေဖးေမက မး႐းလ ငနးက လ လ႔ေျ ာရင နဂမလရ ါ မ႐းဖလာလ ငနးေလးေါြကလး းေအးေလးေါြ ရ ါမ။ (၂) မ႐းဖလာ မဟါဘး- းေဖးေမက ဥ မာ- ါငးရငးေဆးလ ါမ၊ ကမက းြနလငးေရ ာ ငးလ ါမ။ ဒပဆရင းဒ မ ာ Entrepreneur ျဖစလာၿ ။ ဆလါာက SMEs ဆါ လ ငနးါစး ျဖစဖ႔က ဘမအေါြေႀကာင SMEs ျဖစလာလလ႔ ေျ ာရင Entrepreneur ေၾကာင၊ မ႐းဖလာေႀကာင SMEs ျဖစလာါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငလ းငစါရ လ႔ လ ငနးလ ရင ဘမအမဆ စစးငး းေအးက စါမ။ ဒပေၾကာင SMEs ေါြက စါငေမြးဖြားေစါးရာက Entrepreneur ။ စြန႔ဥ းါ ထြငေၾကာင SMEs လ ငနးျဖစလာၿ ဆရင အ႔ရ႕ Role က ဘမေလာကးေရးႀက းလဆရင နငငါစနငငရ႕ စ း ြားေရးဖြ႕ၿဖးါးါကမမက စ း ြားေရးေျ လၿ း၊ စား၀ါေနေရး ေျ လၿ းေါာ းေၾကြးမါင န႔ လေနမမးဆငမ နမ နေလးေနနငါမ၊ Cost of Living ေါြက ကာဗာျဖစမမ၊ းဒ လေနနငဖ႔ဆရင လေါြက ါစက းလ းကင ေကာငးေကာငး ရ ရမမ။ ဒပ အမားဆ မ ာ လ ါာ။ ႏ စက ကမ ငလ ငနးေလး ါစးရ ရမမ။ ကမ ငလ ငနး ရ းငရ ၊၊ ၀ငေငြရလ ငနးါစး ရ းငရ းဒ ႏ စးက မ နမ နရ ေနၿ ဆရင မအားစါစစးငးစ ၊ လါစဥ းးငးစ က းေၾကြးေါြဘာေါြ မါငဘး။ ကားအး၊ ေလးစ းန႔ ါကအး၊ ေလးလးရ ါာက ေျ ာါာမဟါဘး။

စ း ြားေရးလ ငနးါစး စလ ျဖစမမဆရင အက ေးာငျမငေးာငလ မ ာ ။ ေငြေါြ၊ းးနေါြ ရငးရမမ။ ဒပဆရင အ႔းါြက အ႔မအားစးါြက ေျ လါ၀ငေငြရၿ ။ အလ ါစ း ြားေရးလ ငနးက ေအးေအးေလးျဖစ ပေစ၊ းဒ မ ာ းလ အမားလာၿ ဆရင အက းျးားအကလး းလ ေ းနငါမ။

Entrepreneur က အ႔းါြက၊ အ႔မအားစးါြက စား၀ါေနေရးေျ လေးာင လ ေ းနငါးျ င Job creation က ပ ါာ၀နမနငါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငစါရ ါအေါြ းမားႀက းေမြးထါနငရင နဂရ ၿ းအားးးေါြက းးလအငါနးမးေါြန႔ းရးေအြးေါာကေျ ာငေးာင Capacity Building လ နငရင စြန႔ဥ းါ ထြငါးလာျးငးက ကာမကရ ငကမါငရ မအားစစား၀ါေနေရး ေျ လါးျ င အမားးါြကးလ ပ ဖနါ းေ းနငါမ။

Business ေလးေါြ လ မမဆါ Reason မးစရ ါမ။ ါး႕က အမားဆ မ ာ ၀နထမး လ မမးစား ကမဘာအာ လ းငါမ၊ းစးရ၀နထမးက ႀက းျ ငးလာါအားအမ းက းစးရ၀နထမး မလ းငဘး၊ းရငက းစးရ၀နထမးေးါ၊ းးလး ကမၸဏ ေါြမ ာ ါး႕က မါရားးလ းငးါာ၊ ႏ မါာ၊ အေဌးက ဆးါာ းမးမးေ ပ။ းဒပေါြက အငမးငးမါေဆြ းမန းနားးငးေါြက ၾကားၿ ဆရင အမားးလ မလ ေါာဘး။ ငမငမါးက ကမ ငလ ငနးလ ဖ႔႔ စါကးမရ းါ လငမေလးက ၀နထမးေလာကရ ဒကၡက ျမငၿ ဆရင အက၀နထမးမလ ေါာဘး။ ကမ ငလ ငနး လ ေါာမမဆၿ း စဥးစားါမ။

ါး႕က းဒပေၾကာင မဟါဘး။ ေစးကြကထမ ာ ဘမအမ မလ ေအးလ႔ လစဟာေနါ ကြကလ က အ႔ရ႕ ဥာဏန႔ အါမ။ းဒ ဥာဏကလ စာဖါရငးန႔ ရါးအဥာဏ၊ အြားရငးလာရငး ရါးအဥာဏ၊ မါေဆြးေ ပငးးအငးါးလ႔ ရါးအဥာဏမး မးစျဖစနငါမ။ ဘမအမ မျမငေအးါဟာ လစဟာေနါဆါကြကလ က လ မမဆါ စါန႔ လ လကါမ။ အ႔ရ႕ Role က ဘမေလာကထ းေရး ပလဆရင လစဟာေနါ ကြကလ က ျမငါလမရ ဘး၊ ျမငေါာျမငါမ းဒ ကြကလ က ျဖမမအ မရ ဘးဆ းဒ ကြကလ က လစဟာၿမ ျဖစေနမမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငါစေမာကေၾကာင းဒ ကြကလ က ျ အြားါမ။ အလး းကးရ မမ။ လအားးားလးလး းကးရ မမ။ ဟာကြကက ျမငါမ၊ ျမငါာက ျဖလကေါာ ကမါစေမာကါး ၀ငေငြရ၊ းဆငေျ အြားါာ မဟါဘး။ ကမျဖလကါဟာကြကက ရမးစားါအေါြ းမားႀက းါးလာါမ။

Entrepreneur ါစေမာကရ Role က အရမ၊ အ႕မအားစ၊ အ႕ းကေမာငႏ မရ စား၀ါေနေရးက ေျ လေစ႐အာမက အလ လကါလ ငနးေၾကာင းျးားအက ပ းလ ေ းနငါမ။

းလ းကငဖနါ းမမက ျမနမာျ မ ာ းငမါနးေရးႀက းေနါာ။ းမားႀက းလ ဖ႔ လါမ။ းလ အမား၀နႀက းဌာနကလး နးနးေလး းန မးရါ Unpopular ၀နႀက းဌာနျဖစေနါမ။ ကမၻာနငငေါြမ ာေါာ းလ အမား၀နႀက းဌာနဆါာ Super Ministry။ ျမနမာျ မ ာေါာ အက ေးာငထးထားါမ။ အက းလ းကင ဖနါ းေ းါာ။ းလ ရ မ ၀ငေငြရ မ လေါြကစား၀ါေနေရးမ ာ ေျ လါာ။

Entrepreneur ရ Role က းါ ဆါ ကမးါြကေရာ ရဆါ အမားးါြက ပ ျဖဆးနငါ စြမးးားေါြ ရ ါမ။ လေါြရ႕ စား၀ါေနေရးက ေျ လေးာင လ ေ းအ။ Standard of Living က ျမငေးာငလ ေ းအ။ ေနာကါစဆငါကရင ဖြ႕ၿဖးါးါကမမ းႀက းႀက းက ေ းအ။

ဘမးးကက လါစေမာကက စြန႔ဥ းါ ထြငျဖစအြားေစလ

ျမနမာျ မ ာ ျ နာါစးရ ါမ။ လါစေမာကေအရင အ႔ေနရာက းစားထးလ႔ မရဘး။ နမ မါစးမ ာ ါစေမာက ရ ါမ။ ဆရာေမာငစးစမး အ႕ေနရာမ ာ းစားထးမမအ မရ ဘး။ အက ဘမလေျ ာလ းနာဂါျမငကြငး၊ းမ နေါာ ဟးးေ၀းႀက းက ျမငရါမ။

လါငးမ ာ Vision ါစး ရ ရမမ၊ စြန႔ဥ းါ ထြငက Vision ရ ါမ။ းဒ Vision က ေရာကေးာငအြားဖ႔ အ႕မ ာ းငဒ မာရ ါမ။ ကၽြမးကငမမရ ါမ။ ကၽြမးကငမမမရ ကမမါါါးရာါစးက ါစေမာကါး မလ ျဖစဘး။ ေ ပငးးငေါာ ေ ပငးမမ။ ကမမကြမးဘး။ ဒပေ မ ဒ လလ ရငရမမဆါာေါာ အါမ။

ကမၻာစြန႔ဥ းါ ထြငထမ ာ

Bill Gates- အငမးငးအးေမာက အမားဆ က ကဆေးးၿ း ဥ းေလးါစေမာကရ႕ ကားဂေဒပငးေဟာငးထမ ာ Window ဆါာ စေရးါမ။ ထမဆးထြကါ Operating System က windows 3။ ၿ းေါာ ါျဖးျဖးန႔ ါကလာါမ။

ဒပလ ရင ႐မးမလား၊ ျမါမလား မေအးာဘး၊ ႐မရင ႐မးနငါမ။ ဒပေ မ ႐မး ပေလေစ။ ါစးရ ါမ၊ လကေ ပက မ းလာလား မလာလား မေအးာဘး၊ လကထၾကမမ ဆရငေါာ နးနးေလး မကမရာကမမ။ Risk မ ာ Calculated Risk ဆါာရ ါမ၊ Risk က Calculate လ နငါမ။ းဒ Risk က းနငါမ။ ျမ၀ါ -မေဆာကဖကက းေရာငးး၀မလ မမ၊ ေငြးရငးးႏ း အနးါရာထါေ းါမဆ ပစ႔။ းဖမးးးင းရနငါမ ႐မးးင ႐မးနငါမ။ း စရါေါြ ေ းးငေ းရမမ။ ဘမေလာကေ းရမလ။ ဆမအနးေလာကေါာ ေ းရမမ။ ေ းမမကြာ ဆမအနးေလာကေါာ းကနးနငါမဆရင ဒပက Calculated Risk ။ းဒ းးကေါြက အ႔က Entrepreneur ျဖစေးာင ါြနးးားေ းါမ။ Bill Gates ကေါာ းငမါနရ ား ပး ပါမ။ ဘာလ႔လဆရင ကမၻာမ ာ Money makes everything –“ေငြက းရားားလးက လ အ"ဆါ းမားလကးါ ေဆာင ဒက ဆငးရါ မအားစက ါကလာါ လငမေလးါစေမာကက ကမၻားးမးအာဆးအေဌး ျဖစါ းျ င ႏ စေ ပငးမားစြာ းးမးအာဆးအေဌးေနရာက စ ထားႏငါမ။ ေဒခနမထရမါ႔လ မး႐းစဥဆက အေဌးမး႐းဟာ ေးာကက ေရာကအြားၿ း ာန႔ါကလာါ အေဌးမး႐းမဟါါလက းေ ခက ေရာကအြားါမ။ “Money makes everything” က မ ားါမ၊ “Knowledge is Power” က မ နါမ။ ကမၻာေဆာင ဒကေါာင ေျ ာငးအြားေးာငလ နငါာ Bill Gates ။ အက စြန႔ဥ းါ ထြငစစစစ။ အ႔ရရြမးကက လါငးရ႕ လကထမ ာ ကြန ါာါစလးရ ရင းဒ ကြန ါာထက Operating System က windows ျဖစရမမ။ ဒပေ မ Apple ေ ခလာေါာ အက iOS န႔အြားါာေလ။ ဒပေ မ အကေါာ းဒ းထ မ နးါအ။

Steve Jobs- အလး Apple ရ Co-Founder ။ Apple ကေန ါစးပေါာင းလ ထြကအြားရါမ။ ၿ းမ အက ထ ေးခါမ။ အလး ါကမ Entrepreneur စစစစ။ အက ဘာေျ ာလဆေါာ Innovate လ ါးးနမ ာ းမ ားေါြ႕မမ၊ မ ား ေလေစ။ းဒ းမ ားက ျမနျမန၀နး၊ ၀နးၿ းရင မ ားါဟာက ျ ငၿ း Improve ျဖစေးာင ဘမေနရာမ ာ မ ားအြားလ းဒပက ဘမလ ျ ငမလေ ပ။ မ ားါာက ျ ငၿ း ါကလာဖ႔ လါမ။ အလး ေအေရာ Apple ရ႕ ရ မမာေါြက ေစးကအြားါမ။ ဒပေ မ အက စ စဥထားးၿ းအားေလ။ းငဖနး 5S ေလာကမ ာ အမေအေအးဘး၊ းးထါေနါ ဘမလမ ာထါမမ ဘမ Product မ ာ ဘမလ Features ေါြ ပမမဆါာက အက ေါာေါာစ မထားးါာ။

Jeff Bezos- းားလးအါးါငး amazon.com ။ အက စား ေရာငးါမအားစက မဟါဘး။ စား ဆငဆရင ေနရာလါမ၊ ၀နထမးလါမ၊ အက ဘာမ မရ ဘး။ ဆာဗာႀက းႀက းါစလးရ ါာန႔ းထထမ ာ စား ေ ပငး အနးန႔း ၿ း ထထားါာ။ amazon ၀ဘဆကက ၂၄ နာရ ႐းဖြငါမ။ ၀နထမးမရ ဘး။ းလ အမားျ နာေါြ မရ ဘး၊ ဘမေလာက းငဒ မာေကာငးလ။ စား မးရးက မဟါဘး၊ စား ဆငဖြငရင ေနရာလါမ၊ အက ေနရာမလဘးေါာ။ ါကမက စြန႔ဥ းါ ထြငအစစစစေ ပ။ အေျ ာါာေလး ဘမေလာကေကာငးလ… “လါစေမာကရ Reputation န႔၊ Reputation န႔ါြဖ႔ Credit က က ရ ပါမ။ Credit Reputation လ႔ ေျ ာါမ။ Credit Reputation လ႔ ေးခါ လါစေမာကရ နာမဂဏအါငးက ေမြးကါးက အ႕းေဖ၊ းေမရ႕ နာမ ဂဏအါငးက အ႕အားအမ းဆ မ ာ းလလ ပလာါမ။ းေဖ၊ းေမရ႕ ဂဏအါငးက ကမဆ မ ာ ပလာါးါြက ကမက းထငမေအးေါာဘး။ းဒ းးနမ ာ ကမက လမၼာါမဆရင Credit ကါါလာေရာ။ းအငါ႔ရ႕ Credit Level က ၾကၿ း းအငါ႔က ဘမေလာကမအလဆါာ အါမ ါါမ။ းအငါ႔က ဘမလါာ၀နမး ေ းအငလဆါာ ဆးျဖါါမ။ းအငါ႔က ေလးစားမမဟာ းအငါ႔ကမထမ ာ ရ ါ Credit ။ းဒပက ေန႔ါငး Credit ါးမမကစၥက ေန႔ါငးလ မရမမ။

Richard Branson- Virgin Group အကေါာ နးနးေလးထးဆနးါမ။ ဒပေ မ Entrepreneur န႔ ဆကစ ေနါာက Creative Instincts။ Instincts ( ငကးအးျမင)က ေမြးါးက Original ပါာ။ စက႐ကထါါနးက ဒမးးဖးထါလကါာ၊ ဆရာါ႔က ါ ဗြ းငါငနာ လ လကါာ းဒပက Creative Instincts န႔အြားါာ။ ါကအလေကာငးစာမ ာ မ ပဘး။ စား ထမ ာလး မေရးထားဘး။

Fred Smith- Fedex းျမနေးာ ႔လ ငနးမ ာ စၥးမေ ာကရဘး၊ စၥးမ ကစ းရဘး၊ စားါက ဒ စားါ ၊ ေဒပငေါြေါာင မကးရဘး။ မနက႐းါကါးးန ရ စနာရ းြ ကမစား ြမ ာ မေန႔က ႔လကါဟာက ေရာကေနေစရမမဆါာမး။ ျမနမာျ မ ာေါာ ဒပက လကးါးးၿ း ႀကးစားေနါာ လငမေလးေ ပ Royal Express ဆါာ ရ ါမ။

Risk းမားဆး မဟာဗ ဟာက - လေါြက Risk က ေရ ာငရ ားးငါမ၊ Risk က ေရ ာငရ ားါ နးေါြ ရ ါမ။ ါး႕ကစၥမ ာ risk က ေရ ာငရ ားရါမေနာ။ အငါ႔ ဥ းေႏ ာကထမ ာ ါစေနရာမ ာ ဗဟအါရ ါမ။ ဆရာက းဒ ႏ စးက းါေ းလကမမ။ းာမးထားါာက Risk က ေရ ာငရ ားါာ၊ ျမနမာျ မ ာ ေးါမစားေအးါာ။ ကမၻာေ ခမ ာ လမ နအမ းအကးာမး

ရ ါမ။ ဒ မ ာက းာမးစနစက နငငေါာက းာမးးမးးစား (၁၅) းေလာကရ ါးနက ဂၢလက ကမၸဏ ေါြက (၇) းေလာက ေ းထားါမ။ းကနလးမေ းထားေအးဘး။

အက ကမၻာမ ာရ ါ စြန႔ဥ းါ ထြငထမ ာ Risk ေရ ာငါာက းျ စေျ ာါထ အါ ႀက းါ အေ ပ။ းမ နကေါာ Calculated Risk အ ဆးရင ေရ ာငလကါမ။ အာမာနေလာကကေါာ လ ါမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြက စ း ြားေရးလ ငနးါစးက စါငလ ကငရါးေၾကာငး

(Reasons why people start-up businesses)

မဘလကငါလကရငးက းေမြဆကးရင 100 % စြန႔ဥ းါ ထြငမဟါ။ ဘာလ႔လဆေါာ “ စြန႔” ါာမ ပဘး၊ “ ဥ း” ါာမ ပဘး။ မဘက လ ေနါလ ငနးႀက းထက ကမက းအာေလး ၀ငလ ါာ။ ကမက းအစလ ရမ ာ။

ဘာေၾကာငလ လလ႔ေျ ာရင ကမးးနက ကမ ငါမ။ အမားဆ မ ာ လ ရင ႐းရစးကမးးရ းစးရ႐း ကးးြ-ေလးးြ၊ ဂၢလက႐း ရ စးြ-ငပးးြ။ းဒ းးနမ ာ ကမလ းငါာ ကမလ လ႔ မရဘး။ ကမ ငလ ငနးဆရင းဒ းးနမ ာ ကမ စာဖါးငဖါမမ။

ကမမ ာ Commitments ေါြရ ါမ။ ကမ ဘာအာေရး လကစားမမ၊ းါါ ာါစး က ေလကငအငမမမ၊ အငးငါမ။ အမားဆ မ ာ ၀နထမးလ ရင ႐းးနႀက း ျဖစေနါမ။ ၀နထမးဆရင းဒ ာအငလ႔က မရဘး။ ကမ ငလ ငနးရ ငဆရငေါာ ရါမ။ Commitments စါေရာကမ ပ ျမ ႏ ၿ း ါစကမါမါလ ါကစၥေ ပ။ နမ မါစးထက ဘမလနးန႔ ေရာကေရာက Commitment ထရင ထအေလာက ေးာငျမငမမ။

ဘမအမ ေၾကာကစရာမလဘး။ ကမက Boss ။

ကမးငဒ မာက ကမ Express လ နငါမ

Creative လ နငါမ။ အမားလကေးာကး၀နထမးလ ရငေရာ Creative လ လ႔ မရဘးလား၊ းါငးးါာါစးထေါာ ရမမ။ လ ငးြငန႔ Facility ေ းဥ းမ ။ ဘမအေါြ ရမလ အလား၊ းေ ခမ ာ MD, CEO, ေးာကမ ာ GM၊ ၿ းေါာ ဌာနေါြ ရ ါးးပမ ာ ဌာနါစးရ မမ။ Research, Design and Development။ းဒ ဌာနက

၀နထမးဆရငေါာ စြန႔ဥ းါ ထြငါစေမာကလ လြါလြါလ လ ါ ထြငဖနါ းလ႔ ရါမ။ ဒပက ဆနးအစါ ထြငဖ႔ လစာမထားါာေလ။

ေနာကါစးပ ကမၸဏ က Creative and Innovative က ါစရာ ရားငနမနး းက ါ ကမၸဏ မးဆရငေါာ ICI လမး ါစ ါမ ာ ငပးရက႐းဖြငါမ။ ေအာၾကာေန႔ ေနအးနာရ ေလာကဆရင ကမရ Job Description မ ာ ပါ မလးလ က လ စရာမလဘး။ ကမထြငးငါာ ထြငါးးန ျဖစအြားၿ ။ းဒပထြငဖ႔ ဘါဂကါငရင ဘါဂကးေ းမမ။ ထြငၾကလကလ႔ မေးာငျမငဘးဆလး းျ စမေျ ာဘး၊ ဘာမ မထြင ဘါဂကမေါာငးဘးဆရင ရာထးမါးဘး။ းဒ ကမၸဏ မးက ေရာကါ၀နထမး ICI ရ႕ ဓပါးြးနးက ၁၂ နာရ လါာ၊ ေၾကာကဖ႔ေါာေကာငးါမ၊ းလ ေးခရင းနမဆး ားရးးငး Double Ph.D chemistry IC လ႔ ေးခါာ။ းဒ လကမၸဏ ကေါာ ၀နထမးျဖစေနေ မမလး ထြငေနမ က ရါာ။ းမကေန းလ လ လ႔ ရမ။ အမားန႔ မါကြျ ားေးာင စါါငးက ျ လ႔ရါမ။ ၀နထမးကေါာ Limitation ရ ါမ။ Authority Limitation, Budget Limitation းဒ လေါြေၾကာင ကမဟာ အမားန႔ မါဘးဆါာက ျ ဖ႔းါြက းမားႀက းမျ နငဘး။

Risk of being an Entrepreneur

Risk ရ ါမ၊ ေငြေၾကးဆး႐မးႏငါ Risk ါစးါး မဟါဘး။ းဒပက းးကါစးက ။ ဘာေါြျဖစနငလဆေါာ Stress and Depression ေါြ ရ ါမ။

းးန၊ နာရ ကန႔အါးက မရ ဘး။ ကမ ငလ ငနးရ ငက မနကမးလငး မးး းလ းနက မရ ေါာဘး။

မအားစန႔ းလ Life က Balance မလ နငဘး၊ းလ းါြကးးနေ းရါာ မားနငါမ။ Work-life Balance ဆါာ ရ ါမ။ းလ ထမ ာ ရ ရငရ ၊ းလ ထမ ာ မရ ရင မအားစမ ာရ ၊ ါစရကမ ာ ၂၄ နာရ ရ ါာက လ းလကၿ းေါာ ါျးားစ ၁၂ နာရ စ ။ လါစေမာကရ Life လ႔ ေျ ာရင းလ ရမ၊ မအားစရမးျ င ကနါာက ကမ၀ပအနာ ပရာလ ါာ။ းားကစား ၀ပအနာ ပလား၊ းန ာ၀ပအနာ ပလား၊ ရဟါလ မလား၊ ရဟါ လ ါာက ၀ငေငြရါးလ လး မဟါဘး၊ မအားစးါြကလး မဟါဘး။ Life ထမ ာ ပါ း ငးါစ ငး။ ကမ ငလ ငနးလ ၿ ဆရင work-life balance မ ာ နးနးေလး Imbalance ျဖစါမ။ ဘာလ႔လဆေါာ ကမစါငထေထာငါ

လ ငနးႀက း၊ န ပါ၀မး ဂ မာထးၿ းေါာ းရ နရေးာငလ ေနါးးနမ ာ ေန႔ေါြ ေါြ ထမငးစားးန၊ း းနေါြ မရ ေါာဘး။ းဒပေါြ ဆး႐မးါမ။

Sense of Isolation- ကမမ ာ အငမးငးရ ါမ။ းမန းနားးငး၊ းမးရ ါမ။ အါ႔န႔ ဖနးေါာငမဆကနငဘး။ းလ ထမ ာ ျမ ႏ ၿ းေါာ ကမးာ႐ရါ၊ ါ ထြငဆနးအစ ႀကးစားရမမးလ ႀက း ေးာငျမငေးာင းးနျ ထရါးါြက ကမဟာ အမားန႔ ကငးကြာအလျဖစေနါမ။

Loss of Friends- အငမးငးေါြလး ဆး႐မးါမ။

Personal Finances- ကမ၀ပအနာ ပါလ ငနး၊ ကမါ ထြငဆနးအစးငါလ ငနးထက ရ စမစ စေဆာငးထားါာေရာ၊ းကနလးေ ပငႏ ေရာငးး ေးးဌားၿ း းဒ ထမ ာ ျမ ႏ ရါမ။ ေးာငျမငေါာအာ ေးာငျမငအြားါမေျ ာါာ၊ မေးာငျမငးငမ ာ အဘမေလာကရငး ထားရလဆါာက ရ ေအးါမ။

Leisure Time ေါြနးအြားါမ။ ကမါစးး လကစားးငါာေါြ နးအြားါမ။ ဒ Risk ေါြက Software Risk ေါြ မားါမ။ စြန႔ဥ းါ ထြငအါစေမာကက ေငြေၾကးဆး႐မးနင ါမဆါ Risk က စဥးစားါးးပမ ာ ေငြဆါာ Hardware ႀက း။ ါျးား Software၊ မျမငႏငါဟာေါြ ပ းမားႀက း ဆး႐မးါမ။

Entrepreneurial Skills and Attributes

Personal Skills ေါြလါမ။

Skills , Attributes and Characteristics

Determination and Motivation- ဒ လ ငနးက ငပ ကမ ငလ ငနးးျဖစလ မမ။ းေဖးေမါားလး လ မမ။ စါက းဒ ထမ ာ ။ လ းငကငးငစါ Motivation ကလး းျ ရ ါမ။ Entrepreneurship ရ Definition ထမ ာ Wiliness ဆါာ ပါမ။ ဒပ Motivation ။

Creative Flair- ဒပကေါာ ေျ ာစရာမလဘး။ Entrepreneur က စြန႔ဥ းါ ထြင Innovation- ကမဆ မ ာ Creativity ရ မ Innovate လ ျဖစါာ။ Creative Thinking မရ ရင

Innovation မျဖစလာဘး။ Invention န႔ Innovation မ ားနငါမ။ အ ၸ ာရ ငါစ ေမာကက ကမၻာေလာကမ ာ မရ ါါစးး ထြငလကရင Invention။ ဒပေ မ General Public ရ Daily မ ာါင းအးးျဖစါးဆငထ ေရာကမအြားဘးဆရင Invention န႔

ၿ းအြားါမ။ Innovation လ႔ေျ ာရင Invention လ ထားါးရာါစးက လးမားက အးျဖစါာ။ အကကေါာ Commercialization ေါြ ေ ပငးထရမမ၊ မားကါါငးေါြ လလာၿ ။ ႐း႐းေလးေျ ာမမ Invention + Commercialization = Innovation ။ ဘာေၾကာငလဆေါာ ဓပါးြစမးအ းနးထမ ာါင ရ အြားၿ းေါာ းမားျ အလထ ေန႔စဥအးစြါ လေနမမဘ၀ထ ေရာကမလာါ ါ ထြငမမေါြ ရ ေနါမ။ ေနာက Innovator - Innovation Center စြန႔ဥ းါ ထြငန႔ ဆကစ ါာေ ပ။ ဓပါးြစမးအ းနးလဟာမး။ Business Plan ေရးဖ႔းါြက ါေထာငထားါေနရာ။ Incubation Center းဒပေါြ လါမ။ ေကာငးဆလး လါမ။ ဥ မာ- စ း ြားေရးါကအလ ေနာကဆးႏ စဆငးမမ ေကာငးအား ၁၀၀ မ ာ ၉၀ က အမား ၀နထမးလ ေနါမ။ ငပးေမာကက မဘ လကငါလကရငး ဆကးါမ။ ကနါငပးေမာကက စြန႔ဥ းါ ထြငလ မမဆရင းဒ ငပးေမာကးါြက လကစြမးျ ဖ႔ အါ႔က အ အ းးနးါစးနး၊ ဘါဂက၊ Facility၊ းက မမဆရာအမား အ အ လါမ။ ေကာငးဆငးၿ းမ နမျ နအြားါမ၊ ါစးးလ ဖ႔ စဥးစားါမဆရင းေးာေါြ၊ းစြနးေါြ ထြကါမ။ းးနးထမ ာ အရ ေနရင ဘါဂကလး ရ ါမ၊ Facility လး ရ ါမ၊ မငးဘာလ းငလ၊ ဘာစ း ြားေရးလ းငလ။ က ေ းမမအေါြ ရ ေနရင းဒ ကေန Output ေါြထြကမမ။ းးကေါာ ျမနမာျ မ ာ နးနးလေနါာေ ပ။

Interpersonal and Communication Skills- ဥ မာ- အ Business Idea းရမးေကာငးါမ၊ းဒပကလး ရ ငးျ နငါမ၊ စနစါကျဖစေးာငလး Format ထမ ာ အထနငါမ။ ဒပေ မ းဒပက ဘမအကအြားေျ ာမ ာလ။ ေငြထါေ းမမ အေဌးႀက းေအာလးေကာငး၊ နငငျးားမ ာဆရင ဘဏမနေနဂာ၊ းေမရကားမ ာ SBA (Small Business Administration) ဆါာရ ါမ။ အက ကမ ငလ ငနးလ းငအေါြ၊ စြန႔ဥ းါ ထြငအေါြ၊ Small Business ေါြက နး ာ၊ ာ၊ းႀကဥာဏေါြ က ါးစးရဌာန၊ းေမရကား ျ နမေ ပငး ငပးဆမေကာမ ာ အးကနရ ါမ။ းဒ ႐းက လါစေမာကက ၀ငလာါမ။ ကၽြနေါာ လကဖကရဆငေထာငးငလ႔လ႔ ေျ ာါမ။ ရါမ…လကဖကရေဖာါါလားလ႔ ေမးါမ၊ ဟငးငး မါါဘးဆရင ကစၥမရ ဘး၊ အငေ းမမ။ လကဖကရဆငေထာငဖ႔ းရငးးႏ းရ လား ထ ေမးါမ။ မရ ဘးဆရင ကစၥမရ ဘး၊ Business Plan ဆြနးအငေ းမမ။ ၿ းရင ေးးလ႕ရါဘဏက နေ းမမ။ းဒ ဘဏမနေနဂာက Business Plan ကၾကလကါးးပမ ာ ျဖစနငေျး ရ ါမဆရင းေ ပငလး၀မ ပ န႔ ထါေးးါာေါြ ရ ါမ။ လ မမစ း ြားေရးလ ငနးေလးက းစးရဌာနါစးးဆ မ ာ လငစငမရါမ၊ ပမစမရါမ၊ မ ါ ါငရါမဆရင ျမနမာျ မ ာဆရင ဟ႐းအြားးေငပကးရန႔ အးေနရာေလာကမ ါ ါငရါာ ရ ါမ။ လ ငနးါစးလ ေါာမမဆရင ႏ စေနရာ၊ အးေနရာမ ာ းြငျ းကေါြ၊ လငစငေါြ လ ရါမ၊ းဒ ေါာ ေါာ႐မလ းငေါာဘး၊

စါဓပါကါမ။ ေစာေစာက SBA ဆါ႐းကေါာ လကဖကရဆငေထာငရင စ ငမ ာ လ ငနးလငစငမရါမ။ မ န႔ ေရာ ဒ မ ာ စ ငရေဖာင၊ စ ငက အြားစရာမလဘး။ ါစေနရာါးမ ာ ေဖာငေါြရ ါမ။ းဒ ကေန ဆကအြမလ႔ ရါမ။ Interpersonal Skills န႔ Communication Skills ေကာငးရင ကမက းငဒ မာရ ါမ၊ ေငြထါေ းမမ ေငြရ ငေၾကးရ င၊ ဘဏမနေနဂာက Presentation လ ါးးပ ဒ Skills က လါမ။

Realistic လး ျဖစရမမ။

Organization and Time Management - Organization ဆါာ အကရ ကေရာ အကမကေရာ စနစါကစစး၊ ဖြ႕စးါါါာ။ းဖြ႕းစးဆါာက ေျ ာါာမဟါ ဘး။ ကဆဘးထက ကဆစါာ၊ ၀ငအြားါ ကဆေါြက ငပးရာ၊ ါစေထာင မါဘး၊ းေ ခေါြ ေးာကေါြ မ မာျဖစါာ။ ကမက အ႔ေနရာန႔ အ အကမေရာ အကရ ေရာ စစစးစးလ နငါမ။ ေနာကၿ းေါာ Time Management - အ႔ရ Risk ထမ ာ အငမးငးဆး႐မးါမ။ Work-life Balance မျဖစဘးေျ ာါမ မ နါမ။ ဒပေ မ Time Management ေကာငးရငေါာ နးနးအကအာမမ၊

Forward Planning - ေရ ႕ကၾကါာ၊ ေနာကအးႏ စ၊ ငပးႏ စဘမလလေ ပ။

Entrepreneur ါစေမာကမ ာ ရ အငါ Business Skills ျမနမာျ က ေရာကလာါ NGOေါြက ဆငးရမမေလာ ပးေရးးါြက က ါာေါြ ရ ါမ။ ရြာေါြမ ာ းမားႀက းလ ါမ။ မနးမက စကး အငေ းါမ၊ စကး ါါါးးနမ ာ စကါစလး၀မေ းၿ းေါာ ျ နး ေ းါမ။ ေမာကားျဖစအက စကဘ းျ ငဆင ဖြငေ းါမ။ အါ႔ါါအြားါာ Technical Skills ါါအြားါာ။ းဒ ါစး ါါေါာါါါမ။ ဒပေ မ Customer က မဆကဆါါဘး။ Customer မားလာေးာင မဆကဆါါဘး။ ကဆေအါ ာထမ ာ စကး လ႔ရါ၊ စကဘ းျ ငလ႔ရါ ကဆ ထါမ။ ဆ င ဖ႔၊ လကဖကရ၀မဖ႔ းဒ ထက ျ နမါမ။ ဒပက Business ါစးက ကစ းေစါးေၾကာငး းရငး။ းဒ ကဆ းထက ကဆက အ႔ရ ကမ င ကဆ မဟါဘး၊ လ ငနးရ ကဆ။ ဒ လ ငနးရ ကဆက းျမါးြၿ းေါာ ထြကလာါးျမါကမ းါက ထထၿ း အးရမ ာ။ းလ ကေါာ ျဖစေန ပရ႕ စာရငးေါြက လမၿ းေါာ ေ းစရာေါြ၊ ရစရာေါြ႐မ ေနၿ း မနးမလး စကး လ ငနးက ရ လကရါမ၊ ေမာကားလး စကဘ းျ ငါာ ရ လကရါမ။

Business Planning – Planning ဆါာက းနာဂါမ ာ လ မမကစၥက းး Present

Tense မ ာါးက ႀကၿ း ဆးျဖါထားါာ။

Marketing- ေဖာကအးအစရ ာမမ၊ ရ ာလ႕ေါြ႕ရင ကမဆ မ ာ ၿမေးာငလ မမ။ းဒပ Marketing ။ Sales န႔ Marketing မါဘး။ ရနကနၿမ႕ ကမၸဏ ေလးေအာငးေလာကမ ာ ၆၀/၇၀ရားငႏမနးေလာကကေါာ Sales န႔ Marketing မါါာ အလာၿ ။ ကနါ ၂၀၊ ၃၀ ရားငႏမနးေလာကက းးထ မားကါါငးမနေနဂားန႔ၿ း ေစးေရာငးးငးေနါမ။ မားကါါငးက ေစးမေရာငးရဘး၊ Sales က ေရာငးါာ၊ မားကါါငးက Sales က ေရ ႕ကေန ဆြေးခါာ၊ ေဘးကေနါြါာ၊ ေနာကကေန ါြနးါာ။ ေရာငးရေးာင လ ါာ။ ျမနမာေါြ မားကါါငး ါမ။ းထးအျဖင International မားကါါငးါမ၊ International မားကါါငးလ႔ ျမနမာ Product ေါြ၊ ျမနမာ Service ေါြ ျ က မေရာကဘး။ Import က မားေနါမ။ ါ႐ါျ က ဘာလ႔းမးအာအြားါာလဆေါာ Export က Import ထကမားလ႔။ Export မားဖ႔ ျ က ၀မအရ ာဖ႔ဆါာ International Marketing လါမ။ ျမနမာ႐းရာ အစါ႔၊ ႀကမါ႔၊ ါ႔ ႔ါအေါြက စကၤာ က ႔မမဆရင Yellow Pages က လ နလကါမ။ ၀မါ Importer စာရငးကရ ာလကါမ။ းေမာက ၄၀ ေါြ႕ရင

းဒ းေမာကေလးဆမဆ က Fax းေစာငေလးဆမ ႔ါမ။ ဘာန႔ါလဆေါာ ေနငပးနာရ ဌကေါြး ါနး၀ငါးးန ေးာကကေန ေလးဂြန႔ထၿ း ထလ႔ ျ ါကါ ဌကက ကငစားမမဆါအေဘာျဖစေနါမ။ းဒပေႀကာင International Marketing လါမ။ ႐း႐းမားကါါငးထက ထးျးားါ းးကေါြ ပါမ။ ျမနမာျ စ း ြားေရးါကအလ MBA ဘြ႕မ ာေါာငမ International Marketing မအငဘး။ Marketing အငါမ။ Marketing Management အငါမ။ မါဘးေနာ။ International Marketing က အ အ ။ အမားရမန႔ ဟမဘာဂပ၀မစားါမ၊ ေဟာေဒပ၀မစားါမ။ ဒပေ မ ျမနမာ႐းရာမန႔ေါြ ဘမနငငက ေရာငးနငၿ လ။ ျမနမာမန႔းားလးဟာ းာဟာရန႔ ျ စါမ။ ဆနန႔ လ ါာ။ ျမနမာ႐းရာမန႔႔ေါြက းေရးါြကးမားႀက း ရ ါမ၊ းားလးက ါကမကနးမာေရးန႔ ြါါမ။ အ႔ေအာ ကမၻာက မေရာကဘး။ အမားမန႔က ၀မစား ေနရါမ။

Operational Management- လ ငနးလ ရင ကမေငြက ဘမေလာကလ၊ ဘဏက ေးးါာ ဘမေလာကလ၊ းါးက ဘမေလာကလ၊ းါးႏမနးေ ခမ ာ Inflation က ေ ပငးလက။ ကမရါ ရငးႏ းျမ ႏ မမးေ ခ ျ နရးက (Return of Investment)။ းဒပက းါးထက နးနး ေနရမမ။ းဒပမ းဒ လ ငနးက လ မမလ႔ စဥးစားရမမ။ းေၾကြးမါငး မေကာငးဘး။ လ ငနးါစးက ကမန႔ းေ ပငးမမၾကလကရင ဒ လ ငနးက လကထမ ာ ကဆါစက ရ ါးးနမ ာ ေ းစရားေၾကြးအးက ရ ါမလ႔ ါြကလ႔ရရင Joint Venture မလ ေါာဘး၊ းေၾကြးေါြ မေ းေါာဘး။ အ႔ရ႕းအးမ ါျ ကမစားလ မးျဖစ မးန႔ေါာဘး။

Personal Development Plan (PDP) - ါကအလေါြက အငေ းရမမဟာ။ မအငေ း ေါာ၊ လမးေါြေးာ၊ းအကေါြႀက းၿ း ဟေရာကဒ ေရာကျဖစ၊ ေါာေါာန႔ းေ ခ မေရာကေါာဘး။ ကမရ Development Needs (းားနးးကက ေးခါမ၊ Rooms for Improvement)။ းဒ းားနးးကက ဘမလျဖမလ။ ကမကမါငစါကးါမ။ းဂၤလ စာရင ျဖါနးလမးေါြ းမားႀက းရ ါမ။ အငါနးါကါာက ါစးါးေအာ Solution မဟါဘး။ းဂၤလ အ းငးနားေထာငမမ၊ းဂၤလ ကား ၾကမမ၊ းဂၤလ အါငး ၾကမမ။

Goal လး ထားရမမ။ Goal ျမငျမငထားရင ကမဖကက Implementation မ ာ ျမငျမငလ ရါမ။ ဆမါနးမ ာ ဂဏထးေျးာကးထြကေးာင ေျဖမမလ႔ ဆးျဖါရင ါစရကမ ာ စာ ေျးာကနာရ ၾကမမ။ က ရ ငေျးာကးါကမမ၊ Guide ေျးာကေမာက

ေးခမမ။ းဒ းးနမ ာ ဂဏထးါစးေလာကထြကရင ေါာၿ ဆါကေလးက Guide ေျးာကေမာကေးခစရာ မလဘး။ းဒ ေါာ းအငါ႔ရ႕ Goal ေါြ Objective ေါြ Target ေါြက ဘမေလာကျမငလ။ ျမငရင းဒပက ရေးာငလ မမ Strategy ကလး ႀက းရမမ။

Personal Development Planning Identify - ရ ာေဖြေဖာထါမမ။ ဘားားအာလ၊ ဘားားနးေနလ။ ကမးားနး

းကအရင းဒပက ဘမလျဖမလ။ းားအားကဆလး Maintain လ ရမမ။ ထ ျမငေးာင လ ရမမ။ ဘမ Skill က Develop ျဖစေးာင လ ဖ႔ လမလ။

Plan- စ စဥမမ။ Plan ဆါ Document ေလးမ ာ းစါး ငး န စ ငး ပါမ။ ထမါစ ငးက ကမျဖစးငါာ ေရးထားါာ၊ းဒပက Goal လ႔ ေးခါမ။ Objective လ႔ ေးခါမ၊ Target လ႔ ေးခါမ။ ဒါမ ငးက းဒပျဖစေးာင ဘမလလ မလ ဆါာက ေရးါာ။ Strategy နးဗ ဟာ။ ျဖစးငါကစၥန႔ ျဖစေးာငလ မမ နးလမး။ းဒ ႏ စးက ေရးထားါာက Plan လ႔ ေးခါမ။

Action and Record- းဂၤလ စာါမ၊ ကြန ါာါမ ေျ ာရင Seminor ေါြ နားေထာငမမ၊ းြနလငးကေန ေလလာမမ။ းအငါ႔ဆ မ ာ မ ဒ မာ ာက အငၾကား ႔းေ းမမဆရာါစေမာက းၿမါမးရ ရမမ။ ရ ရင းေ ခက ျမနျမန ေရာကါမ။

Review and Reflect- ါစရကက ဘမႏ နာရ စာဖါါမ၊ အငါနးေါြ ါကါမ၊ ဘာစာက ဖါါမ။ းလလ လကါာ လ ရကးန လား။ ကမစကထါလကါ Cost န႔ မ ါ Return ကရလား။ Cost ဆါ စကားလးက money+ time+ effort ရငးလကရါာန႔ါနါ းကးရလားဆါာ ျ နစဥးစားရမမ။ Plan ထားါးါငး Progress ျဖစရ႕လားေ ပ။ မ နးးကန႔ ႏ မးထြကကကလား မကကလားေ ပ။ ါကမလ႔ ါစးး လြေးာေနရင ကမရ႕ Goal က ျ နျ ငရမမ။ ရမ နးးကက ါးားျမငေနလ႔ မေးာငျမငါာလား၊ ငပရ႕ ႀကးစားးားထါမမ းားနးလ႔လား၊ ဘာေၾကာင ဒ လျဖစါာလ။ Personal Development Plan က ါစႏ စါစႀကမ လ ရမမ။

စြန႔ဥ းါ ထြငါစေမာကက အါ႔လ ငနးေးာငျမငဖ႔းါြက အါ႔ရ႕ ကမ င းစြမးးစးရးးငးေါြလး ေးာငျမငဖ႔ လါမ။ းဒ းါြက Personal Development Plan န႔ အြားရါမ။

မ ဒ မာေလာကထမ ာ ဘမးဆငထ ါကေးာငလ မလ၊ းကးငးေါာ မေရာကဘး။ ါစႏ စးငး Plan အြားရမမ။

Question & Answer

Question- HRD ဆါးရ ေကာကန႔ းဓ ၸာမေလး ရ ငးျ ေ း ပ။

Answer- Human Resource Development (HRD)။ းဒပကေလ ာေါြါးလာါာ မဟါဘး။ အက ကနးမာေရးေကာငးလာါာေရာ၊ EQ ျမငလာါာေရာ။ IQ က ေကာငးအား ဘ၀မ ာ းအးါါာ။ းလ ထမ ာ IQ က းအးမါဘး။ းလ ထမ ာ IQ ဘမေလာက ျမငျမင မေးာငျမငဘး။ EQ ျမငါအကမ းလ ထမ ာ ေးာငျမငါာ။ းႏၵမမ ာ Ministry of HRD ရ ါမ။ မေလးရ ားမ ာ Ministry of Education ကအ အ ၊ Ministry of HRD အ အ ရ ါမ။ းႏၵမမ ာ Ministry of Education မရ ဘးေနာ။ Ministry of HRD ရ ေးာကမ ာမ Department of Education ရ ါမ။ ကရ းမားမ ာ Ministry of HRD and Education။ းဒ ေါာ Vocational Training Center ေါြ းလ ျဖစါမ။ ကၽြနေါာါ႔ဆ မ ာ းဒပလါမ။ ျမနမာျ က ါကအလေါြ မားါငး HRD ျဖစမမလထငါမ။

Experience of Young Entrepreneur

Speaker - U Phyo Min Hein Htet

YGN Bus Café

ဒ းငဒ မာက စရးါာက းရငက ေကာငးါကါနးက ဟက ထမ ာ ဘါစကားန႔ Take away shop ေလး လ ထားါမ။ ကၽြနေါာက အြားလရငးန႔ ေါြ႕ေါာ၊ ဒပေလး မဆးဘးေ ပ။ လြနးါ ႏ စႏ စါးက ဒ းငဒ မာရ းါမ။

ေကာငးၿ းေါာ ကၽြနေါာက လ းငါမ။ ဒပေ မ းမက မေ းလ ဘး။ ေကာငးၿ း းပစမ ာ အ ေ းမလ းငဘး။ ႐းေါြဘာေါြ ါကးငးါမ။ ေကာငးၿ းေါာ IT & Security Network ကမၸဏ မ ာ ႏ စႏ စေလာက းလ လ းါမ။ ၿ းမ ဒပစလ ျဖစါာ။

ေကာဖ ဆငဆေါာလး ကၽြနေါာက ါျးား မ နေကာဖ ဆငန႔ ါါာမး မလ းငဘး။ မလ းငေါာ က ၽြနေါာက ဒ းငဒ မာရ းေါာ ဘါစကားးကေါြ လကရ ားါမ။ ေါာေါာေလးရ ားါမ၊ းး၊ ေမာလၿမငေလာကထ ဆငးးါမ။ (၃၉) ဗက ေလးေါြ ၾကးါမ။

စစးငးလ ါာေါာ ေကာဖ ဆင မစးင Market Observation ေါြ စလ းါမ။ းဓကးးက (၇)းက ရ ါမ။ ကၽြနေါာ ဒ ဆငါစဆင ျဖစေျမာကေရးးါြက စြန႔ဥ းါ ထြငါစေမာကျဖစဖ႔ ရ အငရ ထကါ းးကေါြ ပ။

Market Observation ေကာဖ ဆငေ မမ ထ ဆးလ းါာေါာ Market Observation ။ ကနၾကမးက ဘမကရနငမလ၊ းအားဆလး းအားေ ပ၊ အႀကားေါြကးစ။ းဒပေလးေါြက ေါာေါာေလး ေလလားရါမ။ းးနလး ေ းးရါမ။ ါစလ၊ ႏ စလေလာက။ ကမက ဒ နမ မထက းးမ စ၀ငါာ၊ းရငါနးကဆ ဘာမ းဆကးအြမလး မရ ဘး။ ဒ လ ၀ငးရါမ။ ၿ းရင Demand ကးစ Future Demand ရ ါာမရ ါာကးစ Observation ဆငးးရါမ။ ေကာဖ ဆငေါြ ထငးါမ။ ၿမ႕ထမ ာ ေကာဖ ဆင ဘမႏ ဆငရ လ ကၽြနေါာ းကနစာရငးလ ထားါမ။

Consumer Survey- Local Taste ေါြေ ပ၊ ေကာဖ Culture ေ ပ။ ေကာဖ က းးပးဖကအြားါာ မားါမ။ ျ ါြငးက းးပးထကစာရင းး ႀကကၾကါမ။ မ နဆရင းေမရကာနဆရင Espresso က းရကလကါာ။ းဒပက ါး႕လေါြက လကမးနငဘး။ Espresso က းးပးေလ။ းေမရကာနဆရင န႔ေရာမ ၊ အၾကားထမ ျဖစါာ။ းဒပေါြက းစေ ပ။

Competing Alterative Product - ကၽြနေါာရ႕ Competitor ေါြ ဘမက ရ နငလ၊ ဘမႏ ေမာကရ နငလ၊ မားကါမ ာ ကၽြနေါာန႔ Business Type ါါဆင ဘမႏ ဆင ရ လ ၾကးါမ။ အါ႔ေရာငးါေစးက ကမရ႕ ေကာဖ ရးရးေအြးက အါ႔ထက Quality ေကာငးေးာင ေရာငးနငလား။ အါ႔ရ႕ ေစးထကေလာၿ း ေကာဖ Quality ကေါာ းါါ ျဖစေးာင ေရာငးနငလား ၾကးါမ။

Deciding the Locations- ဒပကေါာ ျ နာနးနး ါကါမ။ ကၽြနေါာဆငက ကားေ ခမ ာ လ ါာ၊ ေျမေနရာေလးက ဌားါာ။ းဒ းးနါနးက ဥမာဥေါြ လကၾကရါမ၊ စ ငအြားးါမ၊ နးဥမာဥဌာန အြားးါမ။ နးျးးမားစက ဘာျဖစေနလဆေါာ နးနးးဆကးအြမရ ါအေါြန႔ ဆငေနေါာ းဒပေါြက အါ႔လကေးာကက ကမၸဏ ေါြက ငထားါာမားါမ။ ကၽြနေါာက အြားင ားလ႔ မရဘး။ းဒ းးနမ ာ အါ႔ကမၸဏ ကါဆင ျ နင ားရါမ။ အါ႔ကမၸဏ ကလး အါ႔လမ အါ႔ င ားေ းါမ။ းဒ းးနကလး ဒကၡေရာကါမ။ ျမကၽြနးအာလး အြားါမ။ းဒ မ ာလး ကမၸဏ (၇) း ရ ါမ။ ကၽြနေါာက Proposal ါငးြငမေ းဘး။ ေနာကဆးေါာ ကၽြနေါာ ကနေါာႀက းေရာကါမ။ ကနေါာႀက းကလး းစးရက

ျ နင ားထားၿ း ါဆငး ကမၸဏ ါစးက ကၽြနေါာက ျ နင ားါမ။ းဒ ေါာ ကနအင ကနထကါာထက ေ းၿ း ေျမေနရာရ ာရါမ။ Location ေရြးါးးပ လမး နး ဆကအြမေရးလး ၾကါမ။ လာါစားအးအေါြ ေရာကနငါးါငးးါာရ လား၊ ဘါစကားမ ါါငေါြ ရ လားေ ပ။ ကနေါာႀက းကေါာ းေက ပါမ။

Financing - ဒ ဆငျဖစေျမာကဖ႔ Finance ငးက ဘမေလာကလလ၊ ဒ Finance က ဘမနားက ရေးာငမမလ၊ းမကရမလား၊ အငမးငးန႔ ေ ပငးလ မလား စဥးစားးါမ။ ေနာကေါာ ဥ းေလးဆ က ေးးၿ း မးါမ။ နငငျးားမ ာဆရငေါာ းေ၀းမၾကဘး။ ထငးမ ာဆရင Innovation န႔ ါအကၿ း ေထာက ေ းါမ။ ကမက Business Plan ေကာငးေကာငးေရးနငရင၊ းါြကးးက မ နရင အါ႔က ေးးေငြေ းါမ။ ဒ မ ာက ရဖ႔ နးါမ၊ မရ ါာေါာ မဟါဘး။ းးက KBZ ါ႔၊ CBဘဏါ႔လး SMEs န႔ဆငါ ေးးေငြေါြ ေ းါမ။ ဒပေ မ ေါာငးါ Criteria ေါြက ေါာေါာေလး ျမငါမ။ မ နးလ စလ ါလငမေါြ းါြကဆရင ေါာေါာေလး မးေကဘး။

Team Building- ဆငဆ ဘမေလာကမ မႀက းဘး။ ဒပေ မ Team Building လ ေါာ လေါာေါာေရြးးရါမ။ Kitchen ဆ Kitchen က႑၊ ေကာဖ ဘားဆ ေကာဖ ဘားက႑၊ ၿ းေါာ အါ႔ Cost က Business ထ ဘမေလာက၀ငမလ၊ းဒပလး ါြကးကရါမ။ ါး႕ Cost ေါြက ေါာေါာျမငါမ။ ါး႕ Cost ေါြက ေ းထားအေလာကန႔ ကက မမ မရ ါာမးရ ါမ။ ါး႕က ဘား ငးေါြလ ဖးလ႔ လာၿ း းလ ေလ ာကါာ ရ ါမ။ အးလကါမ။ ဒပေ မ အက ေကာဖ ငး းဒ ေလာက မကၽြမးဘး။ ဒ မ ာလး Risk ေါာေါာမားးါမ။ လေရြးါါဖ႔ လါမ။

Dealing with Unknowns- Business စလ ေါာ မအါာေါြ းမားႀက း ။ ကၽြနေါာ Business ဘမေလာကၾကာၾကားမလ၊ Profit ဘမေလာကရနငမလ၊ မားကါထမ ာ ဘမေလာကၾကာၾကားနငမလ းဒပေါြ စဥးစားးါမ။ စဥးစားးါ ေမးးြနးေါြးါြက းေျဖရ လားဆရင ရ ငးရ ငးေျ ာရရင းေျဖမရ ဘး။ Solid Answer မရ ဘး၊ Reliable Answer လး မရ ဘး။ ဒပေ မ ရငဆငရမမးးကေါာ ကၽြနေါာ အါမ။

Loneliness - ဒပက ကမၸဏ မ ာလ ေနါာလး မဟါဘး။ Level းဆငဆငန႔ အြားါာလး မဟါဘး။ းကနလးက ကမကမါင လ ရါမ။ Accounting လး ကမ ၊ HR ငးလး ကမ ၊ Decision Making လ ါးးနလး ကမ ။ အမားလ ရမမေနရာမ ာ းကနလး ကမကမါင ၀ငလ ၿ းေါာ ါးပါေလဆ ါစေမာကါး ျဖစေနါမလ႔ းစားရါမ။ Depression ၀ငါာ နးနးရ ါမ။

Rule Making- Small Business ဆေ မမ Rule ေါြဘာေါြ မရ ါာမဟါဘး၊

အ႔ဟာန႔အ ရ ါမ။ ါးပါေလ ကမမအါ Rule ေါြ၊ ဒ းေါြ႕းႀကန႔ ဒပမးမ ဒ Rule ေါြ အါမ ါမ ဘားဆရင ဘားေနရာမ ာ ေန၊ Kitchen ဆ Kitchen ေနရာမ ာ ေန ဆၿ း ါးပါေလ ျမ ငၿ းထြကလာါ Rule ေါြက ရ ေအးါမ။

Decision Making - က ေါာေါားေရးႀက းါမ၊ Risk ေါြက နးနးမားါမ၊ Coffee းေရြးမ ားရင းရအာေျ ာငးအြားနငါမ၊ Supplier ေါြကးစ ။ Supplier ေါြက းၿမါမး Supply ေ းနငမလား။ မေ းနငရင ဘာလ ရမလ၊ းဒပေါြ းကနလး ေလလာရါမ။ ေလလာၿ းမ ဒ Supplierဆ Back-up Supplier ဘမႏ ေမာက ထားအငလ။ မ ႏး ငးေါြ ဘမလဖနါ းမမလ မ ဆြေဆာငနငမလ၊ းဒပေါြ Decision က ကမါင လ ရါာ။

o းဓကေါာ 1st step မ ာ းးကးးးႀက းဆးရ ါမထငါမ။ ကၽြနေါာါ႔ နငငက းးဘမလးေျးးေနျဖစေနလဆရင း႐န ေါြ၊ းဆကးအြမရ ါအ ေါြက းးြငးေရးေ းါာက ါကမါကမ Talent ရ ၿ း Innovative Idea ရ ါအက းးြငးေရးေ းါာထက အာေနါမ။ ဘမေနရာျဖစျဖစ ဘမအန႔ အမ ျဖစေနါမ။ ႐းေါြ၊ စာရြကစာါမးေါြကးစ၊ လငစငမါာကးစ ါစရကန႔ မၿ းဘး။ ါစ ါ၊ ႏ စ ါေလာက းးနမးရါမ။

o ကၽြနေါာဟာဆ ဆးေအးါမ၊ ေကာဖ လငစငအ းအန႔ မဟါဘး၊ ကားန႔ လ ါာမ႔ မဘငးလငစင ေလ ာကရါမ။ ကားးနာဘါေါြ းကနးစစ ျ ရါမ။ Expire ျဖစရင အကါမးထ ါးေ းရေအးါမ။ ါစႏ စစာဆ ါစႏ စစာ၊ န စႏ စစာဆ ႏ စႏ စစာ။ းဒပေလ ာကါာ ႏ စ ါေလာကၾကာါမ။

o းးလ ေနရါ စက ဂမးါစးေဆာေနရါးါငး ။ Rule ေါြ းဏးဏ ေျ ာငးေနါမ။ းရငက စစဖြငးငးါနးကဆ ကၽြနေါာ ေကာဖ ဆငဆၿ း ရ ငးေးာငေျ ာထားါမ။ းရငက ဘားဆငေါြဘာေါြးကနလးက ဆမနာရ ါါမေျ ာါမ။ မဆ မဆင ကၽြနေါာဆငလး ကးနာရ ထက ါရါမ။ းးေနာက ငးမ ဆမနာရ ေလာက၊ ဆမါစနာရ ေလာကထ ဖြငရါာ။ ကၽြနေါာေရြးထားါေနရာကလး မ လမားါာ။ းးမ ဆမနာရ ၊ ဆမါစနာရ ထ ဖြင ငးြငရ ါမ။ ဂမးါစး ကစားေနရအလ ၊ ကစားေနရါ ဂမးကလ rule းဏးဏေျ ာငးါမ။

Question & Answer

Question - းရငးဘမေလာကန႔ စးလ။

Answer - းရငးးႏ းက းားလးေ ပငး (အနး) ၉၀၀ ေလာကကနါမ။ ဥ းေလးဆ က ါစက ါးန႔ ေးးထားါမ။ KBZ က SMEs ေါြက ေးးေငြေ းါမေျ ာါမ။ annually က ၁၃% ါးန႔။ ဒပေ မ းဒပက Medium Business က ေ းါာ။ Medium Business က Criteria က ႀက းါမ။ ေးာကက ၀နထမးက ၂၀၀ ကေန ၂၅၀ႀကား ရ ရမမ။ းရငက အးါ Bank Statement ျ နငရမမ၊ Previous Work Experience ျ နငရမမ။ ကၽြနေါာါ႔လ လအစေါြက ဘမလမ လ လ႔ မရဘး၊ ဘမလမ ေးးေငြေးးလ႔ မရဘး။

Question -းနက းစကေျ ာါ ေျမေနရားးကးးက းးးနထက းးကးးျဖစေနါာလား။ းစးရက ါငျ ါာလား။ ဌာနဆငရာ၀ငထြကရါာကေရာ းကးေနါနးလား။

Answer - ေါာေါာေလး းကးါမ။ းစးရက ါငျ ါာက ကမက လကါငျ ေနေါာ ဘမအက ၾကမ ာလ။ ဌာနဆငရာ၀ငရထြကရါာေါာ းးကးးမရ ဘး။ ဒပေ မ းႀက း ငးေါြန႔ ေါြ႕ရရငေါာ းးကးးရ ါမ။ နးဥမာဥန႔ ဆငါမဆရင

နးဥမာဥဌာနအြားရါမေလ။ ဒပေ မ မ န၀နထမးေလာက ကၽြနေါာါ႔ ေါြ႕းရါာ။ ဒပဆမရဘး။ ဒ ေနရာက ဘမအ ငါမေျ ာၿ း ျ နလ ါါာ ။ ကၽြနေါာဟာကလး ေနာကဆးက ဌာနဆငရာမအြားဘ ကမၸဏ အြားါငမ ရါာ။ အါ႔ကလး ဘမလျ နင ားထားလ မအဘး။ ဒပေ မ အါ႔က းဆကးအြမန႔ရ လ႔ ဒ ေနရာေါြ အါ႔ကငထားါာ။ အါ႔ ကငထားါာလး ႏ စ(၅၀)၊ ႏ စ(၆၀)ေလာက ရ ါမ။

Question - လငမေါြ စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးေါြ စလ လာနငေးာင မျဖစမေန ဘာေါြ ေျ ာငးဖ႔လလ။ းေရးႀက းဆးးးက အး၊ေလးးကေ ပ။

Answer - မျဖစမေနေျ ာငးဖ႔ေါာ၊ ကြနေါာထငါာကေါာ လငမေါြးေနန႔ကေါာ းးြငးေရးေါြက ေရ ႕ေလ ာက းမားႀက းျဖစလာမ ာ။ မျဖစမေနေျ ာငးဖ႔ဆရင းစးရက Support လ ေ းဖ႔ လါမ။ ၿ းေါာ Incentive Plan ေါြ၊ စ ြနဆာေ းါ ြေါြ။ းးဆ ြေါြဘာေါြ ရ ါမၾကားေ မမ းစးရက လ ါာမဟါဘး။ NGO းဖြ႕းစးေါြက လ ေ းါာ။ ပ၀ငးငါလငမေါြးကနလးက ဖါေးခါမ၊ းအကလး းကန႔းအါလ ထားါမ။ Under 30 ေ ပ။ ကမ Business Idea, Business Plan န႔ ၿ ငးငးါာ။ ၿ ငၿ း းနငရါအေါြက ရငးႏ းျမ ႏ အ ရ ာေ းါမ။ ကမရ႕ Business Plan က Promote လ ါမ။ းဒပက Investor ေါြက Invest လ ရမလား၊ မလ ရဘးလား ျ နါြကါမ။ းဒ းါငး မားမား Promote လ ေ းရင ေါာေါာျဖစလာမမ။ လငမးမားစမ ာလး းငဒ မားမားႀက း ရ ပါမ။ နငငျးားမ ာ းလ လ ၿ း ျ နလာါာ၊ ေကာငးါကၿ း ျ နလာါာါ႔၊ းငဒ မာရ ၿ း ကမၸဏ မ ာ မ နးလ ေလး ျ နလာလ ေနရါအေါြ းမားႀက း ။ းဓကေါာ းးြငးလမးေ ပ။

Question - းငဒ မာရ းနကေန လ ငနးေ ခလာါထက စစေ ပငးးးန ဘမေလာကမရလ။

Answer- ႏ စႏ စေကာ

Question- ဒပကေရာ နငငါကားေါြ႕းႀကလး ရ းါမဆေါာ ျဖစအငါးးနလား။ ါျးားမလလားး ါးးကးးေါြေၾကာင းးနက ေမ ာမ နးထားါာထက ၾကာအြားလား၊ ကမမ နးထားအေလာက လား။

Answer - ၾကာါာေ ပ။ ကၽြနေါာက ဒ Field က ထ ဆးက၀ငါာေလ။ းေါြ႕းႀကရ ါအက ဒ းလ လာလ ရင Supplier ေါြကးစ ဘာ ေျ ာေျ ာ ေငြေၾကးေရာျဖစျဖစ၊ အမ ာ းရငးးႏ းါစးေါာ ရ က ရ နငါမ။ ေရ ႕ကးလ ေါြက ေရာငးလကါာ ျဖစျဖစ၊ ေရ ႕ကးလ ေါြက ရ ာလ႔ရါ ကဆျဖစျဖစ းရငးးႏ းေါာရ ရမမ။ းဒပါစးက ကၽြနေါာါ႔ထက အာါမ။ ကၽြနေါာါ႔က ဘာမ မရ ဘးေလ။ ဘာမ မရ ေါာ လကၿ းရ ာေနရါမ။ ၿ းရင ဒါမါးကက အါ႔က းေါြ႕းႀကရ ါမ။ ဒ Field မ ာ၀ငါ းါြက အ႔မ ားဆကးအြမေါာ ရ မ ာ ။ ကၽြနေါာါ႔က ဇ း႐းေလ။ အ႕းဆကးအြမန႔ အ လ ေကာငးလ နငါမ။ ကၽြနေါာါ႔က းစးဆးလ ရေါာ ၾကာါမ။ ၿ းရင ကမက ဘါစကားန႔ လ းငါာ။ ကမေရ ႕မ ာ လ ထားါအက မရ ဘး။ ေမးဖ႔က ေျ ာျ မမအ မရ ဘး။

Question- ေကာဖ က ဘမနငငက းဓက မလ။

Answer- ေကာဖ က Local န႔ ထငးကလာါ ဘရာဇ းမနလ႔ ေးခါမ။ း ါာလ လန႔ းေရာ ျ နလ ါမ။ Local လး းရအာေါာေါာေကာငးါမ။ Local က ႏ စမးကြါမ။ Instant ေကာဖ န႔ ကမါငေရာနငါ ကမၸဏ ါစး၊ ႏ စးေလာက လကးးေရလ႔ ရါမ။ းမားစက Export းါြကလ ါာ။ းမားစက ထငးဖကါ႔ ါျးားနငငဖကါ႔ ႔ၿ း ပကငေလးေါြန႔ ေအးာ ါၿ း ျ န၀ငလာါမ။ းဒပက ျ န၀မရါမ။

Question -Customer Survey က းးနဘမေလာကမလ။

Answer -ေကာဖ ဆငေါာ လကထငါာ ။ းကးါါမ။ အငမးငးေါြန႔ အြားထငါမ။ စမးါးးနမ ာ Customer ေါြက းးမါကၾကါမ။ းဒပက ါစလ၊ ႏ စလေလာက ၾကာါမ။ ကမါငလး လကထငါမ၊ အါ႔ မ ႏးလး ၾကါမ၊ ဘာမ ႏးထါါာ မားလေ ပ။ းဒ ါနးက ႐းးလ န႔ဆေါာ Survey လကေကာကနငါာဆရင ါနဂၤေႏြေလာက ရ ါမ။

Experience of Women Entrepreneur

Speaker - Daw Phyu Ei Thein

Textile Artist & Curator Founder-Sunflowers Group Social Enterprise

ကၽြနမက Social ၽEnterprise လ စမးန႔ းလ လ ျဖစလဆေါာ Peace န႔ ါအကါ စစေဘးေရ ာငစးနးေါြက အြားါမ။ လး ါာေါြအြားၿ း က ေ းျဖစါမ။ စစ ြေါြက ေါာေါာန႔မၿ းါးးပ ါျဖးျဖးန႔ ကၽြနမါ႔ဆ မ ာလး အမားက က ေ းဖ႔ ဘာမ မရ ေါာဘး။ းဒ းါြကေၾကာင းမားန႔းါ းလ လ ရငးန႔မ ကမးားကမကးနငါ စမးက အြားနငမ အာ ေရရ မ ာ ါစေမာကန႔ါစေမာက ျ နၿ းေါာ ေထာက ေ းလ႔ရမမဆၿ းေါာ ၂၀၁၃းႏ စမ ာ ျမနမာနငငမ ာ စလ ါာ ပ။ ဒပေ မ ဒ လ ငနးေါြက စလ ါာကေါာ ၂၀၀၆ းႏ စါးက အဘာ၀ဆးေဆး လကမကနးးထေါြက ဂ နနငငက စ ႔ါာ ပ။

ဘာလ႔ ဂ နနငငက ႔လဆေါာ ကမကမါငက ဟမ ာေနလားါးါြကေၾကာငမ႔ ပ။ ဒ က ရဖနရးပ ျ နလာျဖစါမ။ းဒ ါြကေၾကာင လ ျဖစါမ။ ေနာကါစးက

ဟဖကမ ာ ေကာငးၿ းအြားါးးနမ ာ အါ႔ဆ မ ာ းလ လ မလား၊ ကမဘာအာ းလ လ မလားလ႔ ျ နေါြးါးးပမ ာ းငးေလးကနထက လာလျဖစါမ။ မကနး ရကေနါ းမးအမ းငမ၊ းမးအမ းႀက းေါြ၊ းဖြားးေါြ းကန းလ လ ေနႀကါာ ေါြ႕ါမ။ အါ႔ ါေန႔ ၀ငေငြဟာ ါးားနးါမ။ စားေလာကလားေမးရင ေရြးးမစရာလမးမရ ဘးါ။ ဟမ ာ ေကာငးၿ းအြားါးးနမ ာ အမားဆ မ ာ လ မလား၊ ကမဘာအာလ မလားလ႔ စဥးစားေါာ အမားဆ လး မလ းငါးးပကေါာ ကမဘာအာကမ ကမၸဏ ေထာငၿ း ျမနမာျ က ရကကနးထေါြက ဂ နက ႔မမဆရင ေစးကြက ႀက းလာမမ။ းထြငနငမမ။ းဒ ကရင အါ႔ းလ ရမမ။ လး ရမမလ႔ ႐း႐း ေါြးလကါာေ ပ။ ေစးကြကစ း ြားေရးေါြ ဘာေါြ ဘာမ လး နားမလဘး။ းဒ လ ဒ လ ငနးက စလ ျဖစါမ။

၂၀၀၆ းႏ စကေန ၂၀၁၂ းႏ စက းးကးးေါြက းမားဆးႀကေါြ႕ရါးေျးးေနေ ပ။ းးကးးေါြ မးစ ေါြ႕ရါမ။ ေနာကါစးက စ း ြားေရးက နားမလ ၀ငလ ါာ။ ေစးႏမနးါြကါာကးစ ဒ ေလာကေစးါငလကရင ငပ အမားက းျမါႀက းစားေနၿ လား ဆါ းေါြးမးန႔ါြကါငးမ ာ ဘမေါာမ ကမမ ာ းျမါမရ န႔ းၿမါမး း႐မးေါြန႔ ရငဆငရါမ။

ေနာကါစးက ျမနမာနငငက ကန စၥးေါြက ေျ ာရရင ျမနမာနငငမ ာ ေးါါစေးါရ႕ ဆးကးလ႔ ေျ ာမလား။ အါ႔က ျ ါြငးရ႕ ထါကနက နားမလဘး၊ နး ာကလး နားမလဘး။ ဒ ေလာကထြကရင ရ ပၿ ကြာဆါ စမးန႔ ျမနမာျ ရ ထါကနေါြက းကနရ လကါာမးေါြ ရ ါမ။ းဒ ဟာမး ဆရင ႏငငထမ ာ ဘာေါြျဖစကနလဆေါာ ျ ါြငးထါကနးားေါြ းရမး ေလာလာါမ။ လေါြက ေစးကြကမရ ဘး၊ ေစးကြကက ေၾကာကအြားါမ၊ ေစးကြကမရ ေါာ မ႐းဖလာလ လာါ လကမမလ ငနးေါြ၊ းမါြငးလ ငနးက ါျဖးျဖးန႔ က႐မးလာါမ။ ေစးကြကမ ာလး မရ ေါာဘး။

ေနာကါစးက လ ါလေါြမ ာလး ဘာျဖစလာလဆေါာ ါစေန႔ါစေန႔ စား၀ါေနေရးမ ာ မဖလါးးပကေါာ၊ ေနာကၿ းေါာ မအားစးေရးေါြ ရ မမ၊ ါ၀နးကငးေရးေါြ ရ မမ။ ၿ းေါာ မးစဖန ါၾကားထမ ာ ေနရါးးပမ ာ းလ လ ေ မမ းလ ထမ ာ းာ႐မစးစကနငဘး။ းလ အာလ ေနါမ အ႕ရ႕းေါြးးာ႐က ေနကရင ငပ ဒ ေန႔ရါ ကဆန႔ းေၾကြးေ းရမလား၊ ဆန၀မရမလား။ ဒပမးးေါြးန႔းလ လ ေနမ ေါာ အါ႔လ ါ စၥးေါြက းရးေအြးေါြကကနါမ။ ကမလ ေနေ မမလ႔ ၾကားထမ ာ မ ားအြားါမ၊

းကးငးမျ ငနငႀကဘး။ ျမနျမနၿ းဖ႔ ါြနးလ ါမ။ ေန ဘမႏ ထၿ းဖ႔ ဆါာေလာက ေါြးါးးပကေါာ၊ မျ ငါးးပကေါာ းရးေအြးေါြ ကါမ။

ဂ နက ႔ါမ။ ကမၻာမ ာ ဂ နက းရမးေးးမားါနငင။ အါ႔းေရာင၊ အါ႔ ဒ ဇငး၊ အါ႔ဆ က Made in Japan ဆါ စၥးက ကမၻာမ ာလး နာမႀက းါမ။ ျမနမာျ က လာါ စၥးေါြက မးစေးးမားါမ။ ထမ ငးမ ာေါာ ကမလး စါါါာေ ပ။ ဒ ေလာကေကာငးေးာင ေရြးးမလာ ပရန႔ အါ႔က လာၿ းေးးမားေနါမေ ပ။ ဒပေ မ ါကမါကမ ကမလး းစစးရာရာစစၾကါးးပ းၿမါမး reject ဆါာေါြ ပလာါမ။ းရးေအြးမ ဖ႔ အးႏ စေလာကးးနမးရါမ။ းဒ အးႏ စးါြငးမ ာ မ ာါ စၥးက းကန၀မေ းရါမ။ ဒ က လေါြကေါာ ါ ငါနငလ ါးးပမ ာ ကမက းဒပမ၀မ ပဘးါ။ ျ နေ းလကၿ ။ အါ႔ဒ းလ က ဆကလ လ႔ မရေါာဘးေ ပ။

းဒပန႔ ၂၀၀၇ းႏ စမ ာ စဥးစားါမ။ ဟက Gift Show ေါြမ ာ၀ငါးးပကေါာ းၿမါမး ကြန လနး ရါမ။ း းက းစကားက နးနး ၾကားရါမ။ းဒ ေါာ အဘာ၀ ဆးေဆးဖကက ေျ ာငးလကါမ။ ျ နစဥးစားၾကါးးပကေါာ းငးေလးကနထမ ာ ဓပါဆးေဆးအးၿ း းငးေလးကနထကေရက းအးျ ေနအေရြ႕ေါာ ဒ ေရက စ ါၿ းေါာ Poison (းဆ ) ျဖစလာမ ာ ။ ေါာေါာမားမားက ဓပါေျမၾအဇာေၾကာင ထငါာ။ ဓပါဆးေဆးေါြေႀကာငလး းငးေရက စ ါါာ ပါမ။ းဒ ေါာ ကမက အဘာ၀ဆးေဆးဖကက လ လကါမ။ ါျးားနငငေါြက မ ဥဖ႔းါြကကေါာ အါ႔မလ ေအးါာက ကမလ မမဆရင းဒပက ေစးကြကထမ ာ ၀ငလာမမ။

ကေကာငးေထာကမစြာန႔ းဒ းးနက ကမၻာမ ာလး အဘာ၀ ါ၀နးကင ထနးအမးေရးါ႔၊ အဘာ၀ဆးေဆးါ႔၊ Organic ဆါဟာက လေါြ ပးစ ဖားမ ာ ါးား ေျ ာလာါးးန ျဖစလာါမ။ းဒပန႔ ေဆာငးါား ရကကနးေကာငးက ဆကအြမါမ။ ဆကအြမၿ း းဒ ရကကနးေကာငးမ ာရ ါ ေကာငးအားေါြန႔ ဆရာ၊ ဆရာမေါြက ထါါ စၥးေါြက ေရာငးါမ။

းဒ းးနမ ာ ဘာအြားေါြ႕ရလဆေါာ နငငရ႕ းအကေမြး၀မးေကာငးဆငရာ ေကာငးေါြရ႕ းားနးးကေ ပ။ းစးရက းစးရအ အ ၊ ျ အက ျ အအ အ ၊ ေကာငးက ေကာငးေါြအ အ ။ ါး႕ဆ ဒ ေကာငးေါြရ ါမဆါာက မအဘး။

ျမနမာျ မ ာ ျ နမန႔ ါငး (၁၄) းမ ာ (၁၄) ေကာငးရ ပါမ။ ဒပေ မ ါး႕မရ ါ ါငးါစး၊ ႏ စးကကေါာ းငးျ နမမ ာ ႏ စးါ႔ ဘာါ႔ အြားရ ါမ။

ေနာကါစးက းစးရးေနန႔ကလး အါ႔း၀နးး၀ငးေလးထမ ာ းလ ေါြ လ ေနၾကါမ။ ျ င ကလေါြက ဆြေဆာငမမမရ ဘး။ ေကာငးအားေါြ ၿ းါကးငေးာင ေကာငးကေန အငါနးေါြေးခရင ၀ငးေၾကာျငာေ းါမ။ ေကာငးါး႕ဆရင ေကာငးအားမရ လ႔ ါရမမ းေျးးေနထ ေရာကးါာေါြ းမားႀက း ရ ါမ။ ေနာကါစးက ကမေါြက ေကာငးအားေါြက ဆြေဆာငၿ း ေ မမ အါ႔ းလ လ ဖ႔ ဖနါ းမေ းရင းလကား ။ းဒ းးပကေါာ ကၽြနမါ႔က ါစဖကက ေစးကြကရ ာါမ။ ၿ းေါာ ေကာငးန႔ အေဘာါ မမမၿ း ေကာငးထမ ာ ကေလးေါြက ျ နၿ းေနရာေ းလကါမ။ ေကာငးထမ ာ ရကကနးစငေါြ ရ ါာကး။

ကၽြနမါ႔ႏငငက အမားနငငန႔ ေျ ာငးျ နက းစးရက ေကာငးေါြက ဘါဂကျ နအြငး ေ းရါမ။ အြငးေ းရေါာ ကၽြနမါ႔န႔မေါြ႕းငကာလမ ာ ေကာငးေါြက ေကာငး၀ငးႀက းထမ ာ ထငးေါြလာ ါအေါြက ေနရာင ားါမ၊ းေၾကာအေါြက ေနရာင ားါမ။ းဒ လမးရါ ကဆန႔ ဘါဂကအြငးါမ။ ဒ ေကာငးႀက းမ ာ းါါ ာေါြ ရ လကန႔ ကမးါါ ာန႔ ဘါဂကရ ာၿ း ဘါဂကအြငးမ ာေ ပဆၿ း ေါာငႀက းေကာငးမ ာ ၂၀၁၂ းႏ စကေန စလ ျဖစါမ။ အငါနးဆငးါကေလးေါြက းကးငး းလ ေ းၿ း အါ႔ထြကါ စၥးေါြက ကၽြနမါ႔က ၀မေ းါမ။ းးဆရင ေစးကြကျ နရ ာရၿ ။ ဂ နနငငါစးါးဆရင းရမးက ေဘာငကဥးါမ။ ဒ ဒ ဇငး၊ ဒ ဟာ ။ ဟမ ာ ကၽြနမန႔းါလ ါ ဂ နမရ ါမ။ အကးရမးးေကာငးႀကကါမ။ ကၽြနမက းရြမေ ပငးစးါြက လ းငါမ။ လငမဆရင းေရာငနးနးေါာကမမ းဒပမးေါြ လ းငါမ။ အန႔ လ႔မရါးးပမ ာ ါေျဖးေျဖးေနာကဆါဆါလာၿ းေါာ ရနကနမ ာ ၂၀၁၂ ကေန ျ နစလ ါမ။ Sunflowers Group ဆၿ း လ ါမ။ Sunflowers ဆါာက းရငါးက ကၽြနမါ႔မအားစရ႕ နးး ျ းနးေ ပ။ ဒပေ မ ဒ လ ငနး လ မမဆေါာ ရကကနးလ ါမနးကေလးေါြကျမငၿ း ါး႕လး ေမာကားေလးေါြ ရ ပါမ။ းမားးားျဖငေါာ မနးကေလးေါြမားါမ။ ေနၾကာ နးေလးမားဆၿ း အါ႔က ါငစားၿ း ေနာကမ ာ “s” ေလး ထေ းလကါမ။

းဒ လမးန႔ ေနၾကာ နးေလးမား လမမစ း ြားလ ငနးက ျမနမာျ မ ာ စလ ျဖစါာ။ ဘာန႔စလကါာလဆေါာ Made in Myanmar, the art of textile and accessory exhibition ဆၿ း ေလာကနါျ းနးမ ာ ျ ြးေနန႔ စျ လကါမ။ းဒပန႔ ျမနမာျ ထမ ာ

စၿ းမါဆကလကါမ။ ကၽြနမါ႔က းန ာဆနဆနန႔ နးး ကားေါြ းါထားအလ ျ ါမ။ ေစးေရာငးအလ မျ ဘး။ ါငျ မ ာလးးေရးႀက းါမဆါ မကေဆး ေ းးငါာေ ပ။

းားအားက၊ းားနးးကေါြမလားင ကၽြနမ းးကးးမ ာါင းထလ Background က လာါာမဟါါးါြကေႀကာင ကမက ဇ း႐းကေန စါာ။ စါးါြကေၾကာင းလ စလ လ ျးငးမ ာ ါစေါာင မါငးါါဘး။ ဘမဟာ းလ၊ ဘမဟားလဆါာေါာင းၾကမးဖဥး အါ။ ေရာထားါမဆလ ဘာန႔ေရာထားလ မအဘး။ းဒ ေါာ ဘာလ ရလဆေါာ ဂ နမ ာရ ါ း႐ေါြ၊ လကမကနး႐ေါြ းကန ေလလာရါမ။ ဒ ဇငနာေါြန႔ ေါြ႕ါမ။ ကမါင၀ငရကၾကါမ၊ ကမါင ၀ငဆးၾကါမ။ းဒပကေါာမ ါကမလကေါြ႕က အအြားၿ းေါာ အါ႔န႔းါါ ါင ငလ႔ ေကာငးအြားါမ။ အါးးကးးက အအြားါမ။ ဒပအာဆရင ငပအာႀကကါမ၊ အါ႔ကေါာ ဒပဆ မရကနငဘး၊ းးကးး ရ မ ာ ဆၿ း ၿ းေကာငးလာါမ။

ဒ ေန႔က းမးအမ းစြန႔ဥ းါ ထြငဆါေးပငးစဥန႔ ေျ ာေစးငါာဆေါာ ဒ ေနာက ငးမ ာ လမမစ း ြားလ ငနးါ႔၊ စြန႔ဥ းါ ထြငါ႔ဆါာက ေးါကာလးေျးးေနေၾကာင ဒ စကားလးေါြက ေ ချ လာ ျဖစလာါာ။ းမ နေါာ စ း ြားေရး ။ ဒပေ မ စ း ြားေရး လ ရငးလ ရငးန႔ ကမရ႕ းါ ေါြမားလာါးးနမ ာ ကမါစဥ းါးရ းျမါးစြနးက ၾကရငးလ ရငးန႔ ေဘးဘ က မၾကမလကေါာါးးနမ ာ ေဘးက ကစ းါာေါြ၊ းျမါမရါာေါြ ျဖစလာါးါြကေၾကာင းားလးဟာ ကမန႔ ကမ ါ၀နးကငေကာငးစားဖ႔းါြက လ ငနးလ ါာက လမမစ း ြားလ ငနးဆါာ ျဖစလာါမ။

ေနာကါစးက ကမေါြမ ာ ဟးးရငါးက ရ းါ မ႐းဖလာလ ငနးေါြက ထနးအမးရငး လ ါဟာေါြကလး လမမစ း ြားးအြင ျဖစလာါမ။ ေနာကါစးက အဘာ၀ ါ၀နးကငန႔ ကမရ႕ လမမ ါ၀နးကငက မ ကစ းေးာငထနးအမးရငး လ ါလ ငနးေါြက လမမစ း ြားလ ငနးေါြ ျဖစလာါမ။

းးကမၸဏ ႀက းေါြက ကၽြနးေါြ ထါလကါမ၊ ဟါမႀက းေါြ ေဆာကလကါမ။ လ းငါာေါြ လ ၿ းေါာမ CSR ဆမး လ ါမဆါာက းမ နေါာ ေနာကမ ျ နျဖရါဟာမး။ စလ ါးက စဥးစားရမ ာ။ ဂ နနငငမ ာ ေမးႀကါမ။ ဂ နမ ာ Social Enterprise ဆါာ အ မၾကားဖးဘး။ ေ ချ လာလး မျဖစဘး။ ေမးႀကေါာ အါ႔ရ Business လ ေနါကမၸဏ ႀက းက Social Enterprise ။ ဘာလ႔လဆေါာ ထမ

အ ကမၸဏ ေထာငလကၿ ။ းဒ ကမၸဏ မ ာ ၀နထမးေါြ ေးခရၿ ။ းဒ ၀နထမးေါြက အမားေါြန႔ ါနးါ လစာေ းနငါမ။ းဒ မ ာ လ ေနါ၀နထမးေါြက ထမငးမငါဘး။ းမားန႔ါနးါ စားနငေအာကနင၊ အြားနငလာနငါမါ။ ေနာကါစးက အါ႔ ဒ ကမၸဏ ကေန ထါလကါ ကန စၥးေလးါစးက ါ၀နးကငကလး မထးကဘး။ လေါြမ ာ းအး၀ငေနါမ။ းဒ က ရါ းျမါးစြနးကလး အါ႔ါငးျ က းးြနမ နမ နအြငးေနါမဆရင ဒပက Social Enterprise ါ။

ကၽြနမါ႔ဆ မ ာက ါစးး ထါလကါးးနမ ာ းဒပဟာ ဒ ါ၀နးကငးါြက လမမေရးေလာကထမ ာ ေကာငးမလား ဆးမလားဆါာ းမားႀက းေရရ မစဥးစား လ လကါးလ ေါြေၾကာငမ႔လ႔ းးေနာက ငးမ ာ အစေါာျ နးါ းါာေါြ ရ လာါမ။ းး းငးေလးကနဆရင းငးေလးကန ါ၀နးကငမ ာ ဟါမဇနေါြ လာေဆာကါမ။ လာေဆာကါာက ဒ ကန ါ၀နးကငမ ာေနထငါ လေါြးါြက မဟါဘန႔ ဒ မ ာမေန ျ င ကလေါြးါြက လာေဆာကါာ။ ဒ ကနမ ာမ ၿ းေါာ အါ႔ေါြ စ း ြားရ ာစားေနေ မမလ႔ ဒ ကနက ျ နလေစာငေရ ာကဖ႔းါြကကေါာ နးေါြ မ ားေနါာ းမားႀက း ။ းစါးက ဟါမေဆာကမမဆရင ေရဆးထါမမဟာက စဥးစားရမမ။ းးဆ ေါာငေါြၿဖၿ း ဟါမေဆာကါမ၊ ေရထြကေ ပကေါြ ါကနါမ။ ါကနလ႔ းငးေလးကနမ ာ ေရေါြ ရ ားကနါမ။ ဒပေါြကးမားႀက းစဥးစားျ းမ ကမလ ရမမဟာက Social Enterprise ပ။ ေနာကါစးက ကမါစေမာကါး းျမါမဟါဘး။ ကမန႔ းါါ လ ေနါအ းားလးဟာ းြေ၀ၿ းေါာ းစား ငးြငရ ါဟာက လမမစ း ြားလ ငနးလ႔ ေးခါာ။

စြန႔ဥ းါ ထြငလ ငနးဆါာက ေငြေၾကးန႔ းမားႀက းမ ါအကဘး။ စြန႔ဥ းါ ထြငအလ႔ေျ ာရင းမ နကေါာ ေငြေၾကးန႔ အ မအကဆငအလ ။ အအ အမားေါြမလ ါ းငဒ မာမးန႔ စါကးစါအနးမးန႔။ အအ ကဆရ းငမ ရ မမ။ အေါြးလကါ းငဒ မာက လမမ ါ၀နးကငးါြကက းရမးးကးျ ၿ း စၥးေလးါစး၊ ေမာဒမေလးါစး ထြကလာမမ။ းဒပကမ ာ ါျးား ကဆရ ါ ကမၸဏ က ဒ စၥးက ထါမမဆလး ါ ထြငါအက အကမါင စ း ြားလ ေနါာ မဟါေ မမလ႔ အဟာ စြန႔ဥ းါ ထြငအ ။ ဒပကလး ဒ ေးါကမ ေ ချ လာျဖစလာါာမ႔ းမားႀက း နားမလနငၾကေအးဘး။ မဘ ကဆန႔ ရ ါါလ၊ အမား ကဆန႔ ရ ါါလဆရင စြန႔ဥ းါ ထြငလ႔ မေးခဘးါ။ းဒပ မဟါဘး။ ဘမအမဆ စ း ြားေရးါစး စလ ရင းရငးးႏ းလါမ။ းဒ ဟာက မအားစဆ က မးငမရမ ာ ။

အမားရ႕ းကး မးငမရမ ာ ။ ဒပေ မ းဒ လ လကါဟာေလးက အမားေါြ ဘမအမ မလ ေအးါ ထမဆးဟာမးေလးဆ းဒပ စြန႔ဥ းါ ထြငလ ါာေ ပ။

ျမနမာနငငမ ာ မ ငးြငျ နာါ႔၊ Copy-right ါ႔ ျဖစေနါာက Creativity မရ လ႔။ ါစေမာကေမာကက းမးအာအြားၿ ၊ းျမါးစြနးရေနၿ ဆရင လကလ ၾကါမ။ အမားလ ထားါာ ကမလ အေရြ႕ေါာ ကမက ဒါမလ ျဖစမ ာေ ပ။

း၀ါးထန႔ ါအကလ႔ ကမ ငဒ ဇငးထါါမ။ Copyright ါ႔ဘာါ႔၊ ဘမအမ ကင၀ါက နားမလါးးနမ ာ ဘာမ ေျ ာလ႔ မရဘး။ မးငလး မအြား ။ ဘာမ မါါနငဘး။ ဒပေ မ အ ဒ ါစးမရင ငပ ေနာကႏ စး ထါမမဆါစါန႔အြားရင ါ ထြငမမေါြက ၿ းါကလာါမ။ ဒပေ မ းရးေအြးန႔ ျ နထနးရါမ။

SMEs လ႔ ေျ ာါမေလ။ ျမနမာျ မ ာ းးးရမးနာမႀက းါမ။ လ ငနးေအးေအး ေလးေါြက လ ငနးႀက းႀက း မျဖစလာါာမားါမ။ စနစမကါာါ႔၊ လ ငနးေအးေအး လ မမအေါြက အါ႔မ ာ Plan မရ ၾကဘး။ ရရစားစားန႔ စလ ရငးန႔မ ါြနးလာါာကး။ Business Plan ေါြလါမ။ ါကမကေါာ းဒ ဟာက လမမစ း ြားလ ါအေါြမ ာ းးကးးျ နာေါြေ ပ။

လမမစ း ြားလ ငနးဆါာ

လမမ ါ၀နးကငက းကးျ ါ လ ငနး မမန႔းါါ းလ လ ေနအေါြရ႕ ဘ၀းာမးးကက းငမာေစါလ ငနး အဘာ၀ ါ၀နးကငက မဖကဆ း ထနးအမးေစာငေရ ာကၿ းလ ကငနငါလ ငနး

ဒပ ကၽြနမ ကၽြနနမလ ေနရငးန ႔မ ထါထားါးးကေလးေါြ ပ။ းမ နေါာ

ဒ ထက ါးးကေါြလး ရ ပါမ။

းဓကေါာ ကၽြနမါ႔ နငငမ ာ းရငါးက လ လာါ မ႐းဖလာလ ငနးေါြ ါမေကားပန းၿ ၊ ေ ာကးပန းၿ ။ းး ဘရား ြေစးါနးေါြ အြားၾကမမ၊ းငးေလးက ေစးါနးေါြ အြားၾကမမဆရင၊ းာနႏၵာဘရားါ႔မ ာ အြားၾကလကရင ြေစးါနးေါြမ ာ မးဒမားထါေါြ၊ ါ႐ါထါေါြ ါကမက ၀ငေန ပၿ ။ းဒပ နငငးါြက းရမးေၾကာကဖ႔ ေကာငးါမ။ ဒပက နငငါစနငငလးရ႕ စ း ြားေရးန႔

ဆငါမ။ လကမမလ ငနးက ေအးေအးေလးဆေ မမ းဒ လကမမလ ငနးက ကၽြနမါ႔ နငငရ႕ စ း ြားေရးးႀက းႀက းေါြန႔ းမားႀက းဆငါမ။

ေနာကၿ း လးငးားေါြေ ပ။ းလ လ ရမမအေါြ းလ လကမ ျဖစေနါမ။ ဘာလ႔လဆေါာ းဒ လ ငနးေါြ မရ ေါာလ႔။ ါျဖးျဖးန႔ းဒ လ ငနးေါြ ေ ာကလာၿ ဆေါာ ဘားလ မ မရ ေါာဘး။ းားရ ေစးေရာငးါာ ရ ေါာါမ။ းါါ ာက ါါါအေါြ နး ပးလာအေရြ႕ ကၽြနမါ႔ႏငငက းႏ ာရမ မားလာါမ။

းးရနကနေလဆ းအစႀက းဖြငါမ။ Sunflowers ရ႕ ၀ပေါြ ေရာငးေနါမ။ းဒ ေလဆ က ေဆာကါာက ေးးရ ားေ၀ပလက ကငါမလ႔ ေျ ာါမ။ စကၤာ က ကမၸဏ န႔ ါြေဆာကါးါြကေၾကာငမ႔လ႔ ေလဆ ထမ ာ ေရာငးါကမၸဏ းားလးဟာ စကၤာ ကမၸဏ က ကငထားါာ။ အြားၾကလကါးးပမ ာ နငငျးား Brand ေါြန႔ ဆငါာ းမားႀက း ။ ျမနမာလကမမဆငက ေကာနာါစးမ ာ းႀက းႀက းါစဆင ရ ါမ။ းရမးးႏ ရမမားေနၿ ဆါာ made in Myanmar ဆါ စၥး းဒ မ ာ ရ ာလ႔ မရေါာဘး။ နငငါကာမ ာ ေလဆ ါငးမ ာ အ႔နငငရ စၥးက ေရာငးါာေလ။ ျမနမာ ငဆငါစဆငမ မရ ပဘး။ းဒပ ကၽြနမါ႔ႏငငရ႕ လကရ ျဖစေနါ စ း ြားေရး စ။ ဆငေါြးားလး ကမၸဏ ါစးါးက ငါာ ပါ။ းဒပ စကၤာ ကမၸဏ က ငါာ။ းရကဆရငလး Export Quality မမ လ႔ ေရာငးးြငမရ ါာေါြးး ။ Export Quality မမ လ႔ဆါာန႔ ကမနငင င ေလဆ မ ာေါာင အမားနငငက လား စးေနါာ ျမငရါမ။

လမမစ း ြားစြမးေဆာငရ င လမမျ နာေါြက ေျဖရ ငးေ းဖ႔ ရရြမးကန႔ စ း ြားေရး လ ေဆာငအ

ကမ ါ၀နးကငမ ာရ ါ းမးအမ းေါြ းလ ရဖ႔ လ မ ာလား၊ ဒ ါ၀နးကငမ ာ ရ ါ ကနႀကမးေါြက အးၿ း းလ လ မ ာလား ဒပမးေါြေါြးရငး းလ လ ါမ။ လမမ ါ၀နးကငက မထးကေးာငေစာငေရ ာကရငးန႔ လ ေနါအ။

လမမ ါ၀နးကငမ ာ ေ ာကကြမလန း ပးျဖစေနါ မ႐းဖလာလ ငနးေါြက ျ နလ းအကအြငးအ

မမးြနးား၊ းါါ ာေါြန႔ းေထာကး က းားမကး မမဘ၀ရ ါနငဖ႔႔႔ ႀကးစားအ

းရငက ကးငစးနးေါြက အြားရင စၥးေါြ စားစရာေါြ မအြားါမ။ းဒ မ ာ ဘာျဖစလာလဆ လေါြရ႕ စါက အမငမလာါာ။ အမားက းားကးရၿ ဆါးက အမငမလာါာ။ ျမနမာနငငက ကမၻာမ ာ းလ းါနးရကေရာါါါမနငငဆါာ ါကမေျ ာေါာ းဒပက ေၾကာကဖ႔ေကာငးါးးကါစးက ပ။ းလ းါနး ရကေရာါာေ ခမ ာ မ အြားၿ းေါာ ကမကမက မရ ါနငမ ာက စးရမါာ ပ။ ဟါေလာက ကးငက အါ႔ကမါငဆြထားါ နးး ကားေလးက ကၽြနမ ႔စကါ ထါါမ။ းဒ ႔စကါက ါစါ ါစေထာင၊ ငပးရာ စအျဖင ထမငးါစန စာ ဆါာမး ေရာငးမမ။ ကါေလးါစကါက ၀မျးငးးားျဖင ဟဖကမ ာ ထမငးါစန စာ ရမမ။ းဒ လေရာငးမမဆေါာ ါး႕လေါြက ကါက ဘာလ ရမ ာလ၊ ကဆ မအြားလက ပါ။ မဟါဘးလ႔။ ကၽြနမါ႔ လးငါရရြမးကက းလကားလးငါာ မဟါဘးလ႔။ အါ႔ကမါငးားထါၿ း ဖနါ းထားါးန ာက ႔စကါးအြင လ ၿ း ဒပကေရာငးၿ းေါာမ ကမလ းားန႔ ၀ငေငြမါအေဘာျဖစေးာငေ ပ။ ကၽြနမါ႔ ါစနငငလးမ ာရ ါလေါြရ႕ mind-set ေါြေျ ာငးလဖ႔လး လါမ။

ေနာကၿ းေါာ ဘနးေါာႀက းအင ာေရးေကာငးန႔ ဘနးႀက းေကာငးမ ဥရင ဘနးႀက းေကာငးက ါျဖးျဖးန႔ ေရ ေရာငေါြ ေါာကလာေ မမလ႔ ဘနးေါာႀက းအင ာေရးေကာငးကေါာ ါက ါ ။ အင႐း နးါမးေါြ၊ ဆရာဆရာမေါြ မလေလာကါာက ေါာကေလာကျဖစေနါမ။ းဒပက ဒ ေးါဒ းပမ ာ မစဥးစားရင ေနာက Generation မ ာအြားေါာမ ာ။

Entrepreneur န႔ Social Entrepreneur န႔က ါမလလန႔ နးနးေလးကြါမဆေ မမ အေဘာက းါါ ပ ။ Entrepreneur ဆါာက ဘာက ျဖစျဖစ ါ ထြငလကါာ။ ဒပေ မ းဒ ဟာက အမားမလ ါဟာေ ပ။ Social Entrepreneur ကေါာ လမမ ါ၀နးကင းါြက ါ ထြငေ းါအ။

ေထာက ေ းနငါးဖြ႕းစးမား

းစးရန႔ အကဆငရာ၀နႀက းဌာနေါြ ကလအမဂၢးဖြ႕းစးေါြ နငငါကားဖြ႕းစးေါြ ျ ါြငးးရ ဖကးဖြ႕းစးေါြ ကမၸဏ ႀက းေါြ ၿမ႕ရြာရ ကြက လမမေရးးဖြ႕းစးေါြ းါါ ာရ ငးဖြ႕းစးေါြ

ကၽြနမးေနန႔ ေလာေလာဆမမ ာ စြန႔ဥ းါ ထြငအလ႔ေျ ာရင မျဖစေအး ပဘး။

ဘာလ႔လဆေါာ ေ ာကေနါဟာေါြက ျ နေဖာဖ႔ ႀကးစားေနါာ။ ါ ထြငဖ႔ဆါာထက ေ ာကးပန းဆဆဟာေါြက လကဆမေနရါးေျးးေနေါြ ပ။

ေနာကါစးက းစးရးဖြ႕န႔ ၀နႀက းဌာနဆရာမ ာ လမမစ း ြားလ ငနးေလးေါြ ေးာငျမငဖ႔ းါြကဆါ ဥ ေဒေါြ းေရးႀက း ပါမ။ ကၽြနမါ႔က စ း ြားေရးလ ငနးအ းအန႔ စ မဟါါးါြကေၾကာငမ႔လ႔ ဥ ေဒေါြမ ာ လမမစ း ြားလ ငနးေါြးါြက းးြနးးက အကအာေစမမနးလမးေါြက စဥးစားေ းရမမ။ ေနာကၿ းေါာ လာဘေ းလာဘမ ေါြေ ာကေးာငလ ရမမ။ ကၽြနမါ႔ဆ ၂၀၀၆ါနးက နာဂ Land ဆၿ း ကမၸဏ လ လကါမ။ ဂ နက ကမၸဏ န႔းါၿ းလ ဖ႔။ ဒပေ မ ေနာကႏ စႏ စေနါးးနမ ာ ကမၸဏ အကါမးါးေါာ းျမါးြနျ ပါ။ ါကမကေါာ းဒ းးနမ ာ မျမါဘး။ (၂)ႏ စန႔ ဘမလ ငနးမ မျမါါာက မျ နငဘးဆေါာ မျ နငရင (၁၅)အနးန႔ းါ

လ ျ ရမမါ။ ကၽြနမက းဒ (၁၅) အနးေါာ းကနမးနငဘးလ႔။ းဒ (၁၅) အနးန႔ မကနးလ ေနါအေါြက လးါးေ းလကမမဆျ း မေဆာင န႔ ထားးါာ းးးနထ ပ။ ကၽြနမါ႔ေါြ းးြနထမးရမမ။ ျ အျ အားထက းးြနထမးရမမ။ းဒပမ ါငးျ ရ႕ ါးါကမမက အြားမ ာေလ။ ဒပေ မ မဟါမမ နါးးြနေါာ မထမးနငဘးေ ပ။ းဒပက းးေနာက ငးမ ာ ါကဖ႔ လါမ။

းရ ဖကးဖြ႕းစးေါြက မားေအားားျဖင ေးာကေျးက လေါြန႔ ေါြ႕ရါာ မားါမ။ းဒ ေါာ ေးာကေျးမ ာ ဘာေါြလး ေနလဆါာက းျမငရဆးလေါြ ။ NGO, INGO ေါြရ ဘါဂကေါြ Fund ေါြက ဘမးးနမ ာ ရ အြားမလဆါာ စးရမရါ းေျးးေနေရာကလာမ ာ။ းလ ရ ငဆါာလး းၿမါမးမေ းနငါးးပမး ရ ါမ။ ါကမါကမက NGO န႔းါ Social Enterprise ကါြလ ရင အမားက းားမကး ကမဘာအာ ကဆရ ာမမ။ ကမဘာအာ ဒ Community းါြက ျ နအးမမလ႔ လ လကရင းရမးေကာငး ပါမ။

ေနာကါစးက းါါ ာရ ငးဖြ႕းစးေါြ။ ကၽြနမါ႔ႏငငမ ာ လ ငနးရ ငးဖြ႕ းစးေါာရ ါမ။ ာရ ငးဖြ႕းစးက ရ ားါမ။ နးး ဆရာေါြ၊ နး ဆရာေါြ မ ာ ရ ါမ။ မကနးဆရင လ ငနးရ ငမားးအငးဆါာ ရ ါမ။ လ ငနးရ ငလ႔ ေျ ာလကါာန လ ငနးရ ငက စ း ြားေရးဆနဆနန႔ စ း ြားေရးက အစဥးစားမ ာ။ ဒပေ မ းါါ ာရ ငးဖြ႕းစးက ရ ကရ ရမမ။

လာမမႏ စးါြငးမ ာ ျမနမာနငငမ ာရ ါ မကနး ာရ ငးအငးက ဖြ႕ဖ႔ းကစၿ း လ ေနၿ ။ းဒပေလးျဖစလာရင နငငါကာန႔ ါက႐ကဆကအြမၿ း းလ လ လ႔ ရါာေ ပ။ ါျးားနငငက းါါ ာရ ငေါြလာမမ၊ ဒ းဖြ႕က ဆကအြမလက႐ ။

လမမစ း ြားလ ငနးမား

မမ ါ၀နးကငကရရ ါ ကနၾကမးက းအးျ ၿ း ထါကန စၥး ထါလ ျးငးလ ငနးမား

မ႐းဖလာလ ကငလာၾကေအာ ကြမေ ာကလန းန း းႏ ာလကမမလ ငနးမား

အဘာ၀ ါ၀နးကငကထနးအမးရငး ၀ငေငြရႏငေအာ လကမမလ ငနးမား (ဥ မာ-စြန႔ စ စၥးမားျဖင ျ လ ေအာ းအးးေဆာငမား)

မမ၀နးကငက ေကာငးမြနေအာ၀နးကင ျဖစေးာင စြမးေဆာငေ းေအာလ ငနးမား

းမမကဆရင းမမကကေနမ စၥးေါြထါါာ။ ေနာကါစးက ကၽြနမါ႔ႏငငမ ာ းရမးးႏ ရာမမားါာါစးက ကနၾကမး စၥးရ ား ပးလာါာ ပ ။ စက းေျမမာ ရ ား ပးလာါာေါြ။ ျ ငဥ းလြငါ႔ဘာါ႔မ ာ ရနကနါ႔လ ၿမ႕ႀက းေါြကေန ေျမေါြ အြားါက၀မၾကါမ။ အါ႔ေါြ အြားအာ၀မါမ၊ းဒ ေနရာ ါ၀နးကငက မထနးအမးေ းဘး။ ၀မလကါမ းဒ ေနရာမ ာ အစ ငါစ ငစကလား၊ းးနါနရင းမအြားေဆာကၿ းေနမမ စဥးစားါာ။ းဒ ေနရာမ ာ ျ နၿ းစမးလနးလာေးာင မလ ေ းနငါးါြကေၾကာငမ႔ းးနမမ ာ ေါာငကါးေါြးမားႀက း ။ ရာအ ဥါေဖာကျ နါာက းဒပေါြ းမားႀက း ပ ပါမ။

လကမမလ ငနးလ႔ေျ ာရင လေါြက ဘာေျ ာလဆ းးနကန ပါမကြာ လြမလြမေလးန႔ ကဆရါးလ ေါြက ေရာကကနါမ။ မနးကေလး ငမငမေလးေါြဆ ကာရားေက ေရာကကနါမ။ းအေကာငးေကာငး၊ မေကာငး ႐ ေလးလ မမဆ ကဆရမမေ ပ။ မကနးရကေနရရင းးနၾကာ ပါမ။ ါစေနကန ရကမ ဘမေလာကရါာေ ပ။ စ း ြားေရးလ ငနးရ ငေါြဟာ ကမါစေမာကါး းျမါးစြနးရဖ႔ မဟါ န႔ းဒ လေါြက လး ေ းဖ႔ လလာၿ ။ ါကမါကမကေါာ ထမဆးစလ ါအေါြက လးးနးဆးရါာ။ ေနာကဆးမ ေစးကြကထက ေးခလာါအေါြက ကဆးမားဆးရါာ။ းဒ းါြကေႀကာင ဒ လေါြက ၀လငေးာင မေ းနငရင းဒ လ ငနးေါြ ေ ာကမ ာ ။ းဒ လ ငနး ကမအြားလ နငမလား။ မလ နငဘး။ းဒပေၾကာင းဒ လေါြက ါစေန႔ါစေန႔ းလ က ေကာငးေကာငး လ နငဖ႔းါြက ေထာက ေ းဖ႔ လ ပါမ။ ကမါစဥ းါးလ ရင ကမေစးကြက ပ ကမ ာ ပ။

ကနၾကမးဆရင အါငးေရးလရါဟာေါြ းမားႀက း ။ ၀ပးေႀကာငးေါြ၊ းးေႀကာငးေါြရ မမ။ ျ ငဥ းလြငက းစက႐ဆရင ဂ နကေန စစၿ းါးးနမ ာ စစေလာေၾကးေ းထားါာ။ းဒပက ဘါဂကမရ လ႔ဆၿ း စကေါြက မထနးအမးနငဘး၊ မျ ငနငဘး။ းကေါာ စကေါြက ဂးဂးကၿ း းထြကေ မမလး းက ဖြာကနါာါ႔ဘာါ႔ျဖစေါာ းဒ းစက႐က အးလ႔ မရေါာဘး။ မရါးးပ နမစ က၀ငလာါ းေါြက အးရါမ။ းဒ းေါြက ါ႐ါ၊ းႏၵမက းေါြ။ းဒပက နမစ ကနအြမေရးးေနန႔ Rules & Regulations ေါြမ ာ းေ ပကေါြ ျဖစေနလ႔ ၁၀၀ ရားငႏမနး Cotton ျဖစလား ဘမအမ မစစေဆး စ း ြားေရးအမားက

အဒပ၀မလာမမ၊ ဘမေလာကျမါမလ ေါြးၿ း လာါးးပမ ာ မမၾကနငစြာန႔ အးေနရါမ။ စ းဆါာ ျမနမာနငငမ ာ းးလး၀မရ ေါာဘး။

ျမနမာနငငရ႕ လးေစးကြကက းႏၵမကေန း ၿ း းကနအြငး ပၿ ါ။ ကၽြနမါ႔နငင မ ားလ ေါြေ ာကေါာမ ာ။ းဒ လ း မနးကေလးေါြ၀ါေနါလးေါြေလ အးလ ာစ ေါြ။ ကၽြနမါ႔ႏငငက ါး႕းေါြက ကနၾကမးေ ပ။ မၿ း နမစ မ ာ အြားး ါမ။ နမစ မ ာ ကၽြနမါ႔လမးေါြက း ါာ။ ဒပေ မ လစာေကာငးေကာငး မရ ပဘး။ ျမနမာျ ထမ ာထကေါာ ရါမ။ ရေါားကနထြကအြားါမ။ းဒ ကေန ရါဟာက ဒ က ျ နအြငးၿ းေါာ အါ႔နငငေါြက းျမါရေနါမ။ ကမနငငထမ ာ လ းားေါြရ ေန ပလကန႔ ကနေစးႏမနးကႀက းါးါြကေၾကာငမ႔ နငငကထြကါ စၥးေါြဆရင ေစးးကနႀက းါမ။ ကနေစးႏမနး မၿငမဘး။ မၿငမအေရြ႕ ါစေန႔ထကါစေန႔ ေစးေါြ ါကလာမမ။ ါကလာရင လ ါအေါြေရာ ေရာငးါအေါြ ပ ါျဖးျဖး းက းါးျဖစလာမမ။ ဒ ကန စၥး လ လေနါလ ငနးႀက းက ရ အြားရင ဘမလလ မလ။ းဒပေါြးမားႀက းက ဆကစ ေါြးရင းႏ ရာမးရမးမား ပါမ။

းက းရလဒ

မမါ႔ ါ၀နးကငမ ာရ ါ းနလကမမ ာေါြက ထနးအမးျမါနးါကလာျးငး ျ ါြငးထါကနေါြက ါနဖးထား အးစြလာျးငး ါစဥ းန႔ါစဥ း းေလးထားဆကဆမမ ါးါကလာျးငး းျမါႀက းစားလ ငနးေါြ ေလာနးအြားျးငး အဘာ၀ ါ၀နးကင ကဆ းဆး႐မးမမေါြ ေလာနးလာျးငး Made in Myanmar လ႔ ေျ ာရင ကမၻာမ ာ ေစးေ ပ ပါမ၊ လ းားကလး

ေစးေ ပေ ပေလး၊ းးနါနရင ကစ းအြားမ ာ ပဆါ Image က ရ ေနါမ။ ါကမလး ျဖစးါာကး။ းရးေအြးမမ ါးါြကေၾကာင။ းဒ ေါာ းၿမါမး ဂ႐စကရမ ာက းရးေအြး။ းဒပက ဂ႐စကၿ းလ မ အမားနငငါကာမ ာလး းဆငေျ မ ာ။

ေစးကြကစ း ြားေရးလ႔ ေျ ာါမ။ ကၽြနမါ႔မ ာ ေကာငးေကာငးမြနမြန မထေထာငေနေအး အေရြ႕ေါာ နငငျးားက အြားေရာငးဖ႔ဆါာ းေ၀းႀက း။ းး နငငျးားက ေရာငးမလား ေမးရင ကၽြနမ မေရာငးရေအးဘး။ ဘာလ႔လဆေါာ ကနထါလ ငနးးားက

မျ ါးးပမ ာ ဟကေန းထ ၁၀၀ ါ႔၊ ၁၅၀ ါ႔ မ ာ ပၿ ါ၊ မလ နငဘး။ းဒ ေလာကလ နငါအက ျ နၿ းေါာ ေမြးထါေနရါးေျးးေန။

းဒ ေါာ Made in Myanmar စၥးဆရင ကမေါြ ျမနမာလမးကမါငကက မမၾကၾက ႏ စႏ စၿးကၿးကန႔ ေကာငး ပါမလ႔ လကးၿ းအးမ အမားနငငက လကးေ းမ ာ။

စနေးခမမေါြ

ဓေလထးစမား။

းြျးားဆကဆးရမမ။

မအားစေရးရာႏ င းလ ကဟနးက ရန ဂ႐စကရျးငး။ အါငးးးကးလကရရ ရနးကးျးငး။

ါ၀နးကင၏ းားေ းမမ။ စ း ြားေရးစ မကနးစါကးစါအနးးားနးမမ။

ေငြေၾကးစ မးန႔းြမမးားနးျးငး။

မမကမါငက ေနရာမမမးားနးျးငး။

ကၽြနမါ႔ မနးမေါြးေနန႔ းလ လ ါးးပမ ာ းးးနဆ ဘာျဖစေနလဆရင Taxi ဖက မစ းရဘးါ႔၊ းးဆ ကမစ းေနကလက ေးခၿ း စ းရေါာါမ။ းဒ လမးေါြ ျဖစလာါာက စနေးခမမေါြ။

းမးအမ းန႔ းမးအား းလ လ ၿ ဆရင းမးအမ းဆ မလြါလ ဘးကြာ ဆါာမး၊ းမေထာငျ ါအဆလး ကေလးေါြန႔ဘာန႔။ းဒပက ကၽြနမါ႔ းမးအမ းေါြကေလ မရ ရေးာငလ မ ရမ ာ။ းးလါါေလာါင ကၽြနမမ ာ းးကးးေလး ျဖစအြားါာက ကၽြနမ ၀နထမးရ ါမ။ အးလ လ းငလ႔႔ဆၿ း လာါမ။ ကၽြနမက ေမးါမ။ းရငက လစာဘမေလာကန႔လ လ၊ ဘာေၾကာငထြကးလ။ းဒ မ ာ ကၽြနမ အ႔က မနေနဂာရာထး ေ းလကါမ။ းရငလစာန႔ ေါာငးါဟာက ေ းါမ။ ဒပေ မ အက းမေထာင ရ ါမ၊ ကေလးရ ါမ။ အးေႀကာငးျ းကေ းါာါစးက အ ဒ းလ လ လ႔ အးမ းလ ေါြ လစဟငးါမါ။ းဒ ဟာက းေႀကာငးျ းကမဟါဘး။ ါကမကေါာ းလ လ မမဆရင ႏ စးလးက ကငါြမနငရမမ။ ါးပါေလက လြမလြမေလး ေါြးၿ း းလ ါစးက ၿးငမၾကဘန႔ ငပအြားလ လကမမ၊ ကဆရမမေ ပ။

းးးနမ ာ ကၽြနမါ႔ ႏငငရးေရးႀက းဆးါစးကေါာ လ႕စြမးးားးရငးးျမစေါြ ကဆငးေနါာ။ စါဓပါေါြေရာ၊ လ းားေါြေရာ ကဆငးေနါာ။ ေငြ ေါြးေါာါမ။ ကမက ဒ မ ာ ါာ၀နန႔ ၀ါ ရားက င ငနငနငလ မလားဆါာက မေါြးေါာ န႔ ေငြဘမးးနရမ ာလ။ လကနးပန းက ေစာငေနါာ။ ၾကားထမ ာ းလ လ ဖ႔ကေါာ ဒပေလးလ ပဥ း၊ ဟဟာေလးလ ပဥ းဆါာန႔ မကႏ ာေနၿ ။ ေနာကါစးက ဒ းလ က ၀ငေါာမမဆရင းဒ းလ မ ာ ေ ာေးာငႀကးစားဖ႔ လါမ။ မေ ာအေရြ႕ကေါာ ႐မးေနါာ ။ လး ရ မမ၊ ကနါာ႐မးမမ။ ကမလ ါ းလ က မနကကးနာရ ကေန ေနငပးနာရ လ မမဆရင းဒ းးနက းလ းနေလ။ နငငျးားမ ာ းလ က းလ ။ းြျးားထားါာ ဘာမ မရ ဘး။ းဆငးါနးလး မရ ဘး။ းလ က ထြကလကရင အက Customer ျ နျဖစအြားါာ ။ းဒ လ စမးစါဓပါက ဒ ဘကမ ာ ျ ျ ငေ းရမမ။ းဒ ဟာမရ ရင းလ ေါြးကနလး ဂြမးေါာမ ာ။ းလ လ ေနရငး ေဘးက လဆ က ရနငမမအငးနးစာေါာငမ မမနငႀကေါာဘး။

းြျးားဆကဆမမဆါာ းဒပ ပ ။ မနးမမ႔လ႔ ေမာကားမ႔လ႔န႔။ ါးပါေလကရင မနးမေါြကလး ေမာကားါစေမာက ေရာကလာါာန႔ းလလေနာကဆါအြား ါာမးါ႔။ းကနလး းါါ းလ လ လ႔ ရ ပါမ။ ါးပါေလကရင းားႏြ႕ါ မနးမဆၿ း ဟဟာမအမနင၊ ဒ ဟာမအမနငန႔ နငငျးားမ ာေါာ းဒပမရ ဘး။ ကမဘာအာကမ းကနလ ရါမ။

မအားစေရးရာန႔းလ က ဟနးက ဖ႔ ဂ႐စကရါမ။ းဒပက ေမာကားေါြထက ါ မနးမေါြရးးကေါြေ ပ။ အါငးးးကးလက ရရ ဖ႔ းကးါမ။ ေမာကားေါြလ လကဖကရဆငထငၿ း စကားေျ ာဖ႔ဆါာ းးနနးါမေလ။ းလ ၿ းါာန႔ းမျ နၿ း းမမမကစၥလ ရါာမးဆေါာ းးကးးေါြ ရ ါမ။ ဒ ေးါဒ းပမ ာေါာ းြနလငးါ႔ ေဖစဘါါ႔ ရ ါမ။ နမေရာကရငေါာ လငမေါြက ေျ ာ ပါမ။ းငါာနကဆါာ ေဖစဘါက ေျ ာါာမဟါဘး။ အါ႔က းငါာနကလ႔ ေျ ာလကါာန႔ ေဖစဘါ အါမ။ အါငးးးကးလကေါြလး မဖါၾကဘး။ ေလလာါါရင ေဖစဘါက းရမးးအး၀ငါမ။ ကၽြနမဆရင မားကါါငးက ေဖစဘါန႔ လ ါမ။ ေဖစဘါေ းက ါစးၿ းါစး ါငါမ။ ေနာကေါာ အငမးငးးေ ပငးးအငးဆါာလး ကမရမားကါါစး ပ ။ ကမ စၥး ေကာငးလ႔ရ ရင ေနာကါစေးပကလာမ ာ ေလ။ းဒ မႀကမမန႔ အြားါးးပမ ာ းး ကၽြနမရ မားကါါငးက းမားဆးးေထာကးကျ ေ းါာ Social Media ။ ေနာက မ ဒ မာေါြေ ပ။ ကၽြနမ ျ ြေါြ လ ရင အါငးေါြ လ ငေ းါမ။ းရမးးကးအက ေရာက ပါမ။ းဒပဖါၿ း လာၾကါအေါြးမားႀက း ။ ကၽြနမတ ႔က ကဆေ းၿ း

မေႀကာျငာနငဘး။ အမားထက ါလစာက ကမ၀နထမးက ေ းဖ ႔းါြကကေါာ းအးက ေလာရါမ။ ေနာကါစး ါ၀နးကငရ းားေ းမမေ ပ။

စ း ြားေရးစါကးစါအနးးားနးါာေါြ၊ ေငြေၾကးစ မးန ႔းြမမ းားနးါာေါြ၊ မမကမက ေနရာမမမးားနးါာေါြ၊ ဒပေါြကေါာ းမးအမ းေါြ းါြကေ ပ။

းားအားက

မးငစါန႔ စ း ြားလ ျးငးက လမမစ း ြားမ ာ းေထာကးကျ ႏငျးငး။ မ ါါ ဘ၀ကထမးအမးႏငျးငး။

းလ လ ရငးန ႔ မအားစဘ၀က ထနးအမးအြားါာမးေ ပ မအားစ႐နးကနမမမ ာ းကၡရာကအမ ႔ ါာ၀နးမားႀက းမႏငျးငး။

အးေးါမ ာ းလ မလ ရါ မနးမေါြဆါာ ရ ားအြား ပၿပ။ းဒပေႀကာင းမး းအား ေါြလညး းမးအမ း၊ မနးမေါြက းမားႀက း က ဖ ႔ လါမ။ ေနာကါစးက ကၽြနမါ ႔နငငမ ာ းမးအမ းဖရမါ ႔ဘာါ ႔ အ းအန ႔႔လ ါမေလ။ ဖရမဆ ါစးါး ရ အငါမ။ းမးအမ းဖရမမ ာ းမးအားေါြါကမ းမးအမ းေါြရ းးကးးက နားလနငမ ာေ ပ။

ကမ ငးလ လ ရျးငးန႔ ျဖစေ ခလာမ စနေးခမမေါြက မေၾကာကရြျးငး။ းအကေမြး၀မးေၾကာငး ျ နာေျဖရ ငးရန စါးားထကအနျးငး။ းမးအမ းမားက းလ း မကေမာါါါာေၾကာင လ ါ စၥးေါြထါလ ႏငျးငး။ းမမမကစၥမားက ေန႔စဥ မ နလ ေဆာငေနရျးငးေၾကာင မမါ႔လ ငနးမားကလး

အ အ ရ ရ စနစါက လ ကငႏငျးငး။ စါရ အးးႏငျးငး။ ဆနးအစါးရာေါြက းမငါာေၾကာင ဆနးအစါ ဒ ဇငးးေါြးးေးခေါြ ရႏငျးငး။

Mission Art းန ာ - းဓက းေရးႀက းဆးက းန ာ ပ။ ဘာလ လ းန ားေါြး

စါေလးန ႔ စဥးစားၿပး လ ရငးားလးက လ ေနမ ာ ။ Creativity ါ ထြငမမ - ေနာကါစးက ါ ထြငမမေ ပ။ ါစေးပကါ ထြငၿ းအြားရင ထ ၿ း

ါ ထြငးငလာါမ။ းး လမမစ း ြားလ ငနးလ႔ေျ ာရင ရနကနမ ာ ြေါြလ ါာ၊ နမေါြမ ာ ဘာ ြမ မလ ၾကဘး။

Learning ေလလာအငမမမ - းၿမါမးေလလာေနမ မကခ ညမျ ါါာ။

Long-term Plan ေရရ စ မကနး - ကၽြနမတ ႔ဆမ ာ ါစန စားေလးန ႔ းလ လ ၾကါ အးပမ ာ ဘမေါာမ မၿမႀကဘးေ ပ။ ေရရ စ မကနးကလညး းေရးႀက းါမ။ းး ႏငငရ နငငေရး၊ စ း ြားေရး၊ လမမေရး းားလးဟာ ေရရ စ မကနး းေရးႀက း ပါမ။

Sharing/Caring အမားကေ၀မ ါာ/ေစာငေရ ာကါာ - ကၽြနမဆ ဧအေါြ လာေါြ႕ါမ။ ဘမေကာငးက ဘာေါြရ ါမ ကၽြနမ းကနေျ ာါမ။ ဘမဟာမ ထနးနမထားဘး။ ါးး ႕က ေျ ာါမ၊ စ း ြားေရးမ ာ ကမဟာက လအြားမမါ႔ေ ပ။ ကၽြနမတ ႔ႏ မ ာ အဘာ၀ဆးေဆး ဘမႏ ေမာကလ ေနေအးလ ႔လ။

Team Work/Good communication းဖြ႕႔န႔ လ ကငျးငး/ေကာငးမြနါဆကဆေရး Timing/Quality းးနကက/းရးေအြး - ကၽြနမတ ႔ႏ မ ာ းမးအမ းေါြဆရင

အမ ာ ပ။ းကၤ း ရင ရကးနးမမ နါာ၊ ကၽြနမကေတာ းဒဟာေါြက မျဖစေးာင ထနးအမးါမ။ းက ၤ း ဆငါစးက ဘမေန ႔က ရကးနးမ နေးာငေ းမမလ ႔အာ ေျ ာလက၊ း မမအေါြ ေနလမမမ။

Contribute for community မမ၀နးကငက က ျးငး Good Morality ေကာငးမြနါ စါထား - ဒပက းားလး းၿမါမးထနးရမ ာ ပ။

းလ လ ေနရငးန ႔ းးငးးငးမ ာ ေးပငး ျဖါါာမဟါ းကနးါါ မ ေ၀းစားရင ေရရ ဒးလ ေါြက ေးာငျမငမ ာ ပ။

Question & Answer

Question – ါေါြေရာ ရကါာလား။

Answer - အးေလာေလာဆမက ါစရမ၊ ၀ပရမ။ ါစကေါာ ါစရရင ကနါာ း လ ႔ ရါမေလ။ ၀ပကေါာ ၀ပါက႐ က တနးေရာငးလရါာေ ပ။ ၀ပက ဂ နက းရငအြငး ါာကး။ ဂ နမ ာက ၀ပ းရမးေရာငးရါမ၊ ေးးါရာအ ဥါရ ါမ၊ းလကြနးအးါမေလ။ းး ျမနမာနငငမ ာလညး းါထမ ာေါာ ၀ပါစထေဆာငါ းေလေရာကလာ ပၿ ။ းစကေါာ းမါ႔နငငက Tailor Made က းားကးါနးဆေါာ ေရာငးရါမ။ အးဆ ဒ ဇငနာေါြ းမားႀက းလာါမ။ မငးအမ း၊ မငးအားေါြ းါြကေရာ။ အးဆ Wedding Dress ေါြ လကးရါာမားါမ။

Question - ါးအားန ႔ ၀ပးအားက ါါ လား။

Answer - ါါာရ အလ၊ မါါာလ ရ ါမ။ ၀ပက ၀ပဒ ဇငးထါါာေ ပ။ ါမ ာက ါဒ ဇငးေ ပ။ ကမဘာအာဒ ဇငးေါြဆြၿပး ထါါမ။ ေနာကါစးက ျမနမာၾကာေလ။ အးဆရင ၾကာက ကမၻာမ ာ နာမႀက းေနါာ။ ျမနမာမ ာက လ ါအ နးေအးါမ။ ၾကာမ ာလညး စြနရးငးမ ာ ၾကာစ း ြားေရးလ အေါြရ ေလာဘေႀကာင ၾကာကနးလ ကစးအြားါမလ ႔ ၾကားါမ။ းဒပလညး းစးရက ေအးာေနရာအါမ ါေ းၿ း ဒပက စ း ြားျဖစထါလ ႔ရတ ေနရာ၊ ဒပက းမားျ အ းစားၾက႐ႈရါေနရာဆါာမး အါမ ါဖ ႔ လါာေ ပ။

Question -ါ႐ါကေနၿ း ေ ပေးာငေကာငး စၥးေါြ ၀ငလာေါာ းဒပက တခ း ႕က မးနငၾကဘး။ းဒ လဟာမးေါြမ ာေရာ။

Answer - းဒပေႀကာင Background က းငမာေးာင ေထာငရါမ။ အးေးါမ ာ ကန စၥး ါစးါး မရဘး။ ါးပါေလကေါာ ါ႐ါ စၥးက လါငးအးနငေ မမလ ႔ ကမေါြရ႕ SMEs လ ငနးက စၥးေါြ လါငးမအးနငေအးဘး။ းဒ ါစေးါကေါာ ျ နေကာရဥ းမမ။ းဒေမးးြနး းၿမေမးးရါမ။ န တ ႔ ႏ ရ႕ပစ႕ညးေတြမ ာ ဘားားအားကရ လ႔လါ။ Made in Myanmar ဆရင းလညး Made in Myanmar အးးငါမ။ းဒးနမ ာ ါ႐ါက းရ မမ၊ းႏၵမက းရ မမ။ း းေါြက ကမၻာမ ာေါာင အမားေါြ အးေနါာ ေစးလညး အကအာါမ။ နငါ ႔ ျမနမာ းက ေစးႀက းါမ။ ဘာေၾကာင ျမနမာ းမ ျဖစေနါာလဆေါာ ငပါ ႔နငငရ႕ းကမ ငပါ ႔က မးစျမါနးရင းဒ းက ေ ာကေါာမ ာလ႔။ ဒ အးနမ ာ ဒ ဟာက ေစးႀက းလ ႔ မအးလက ပဘးါ။ ဒ ဟာက းရးေအြးမမလ ႔ မအးလက ပဘးါ၊ းဒပ ကမေစးကြကက ေ ာကဖ ႔ ။ းး SMEs ေါြမ ာ ဒ လေါြ ျဖစေနလ႔ မလ ဘးဆရင ဘာျဖစမလ၊ မလ ရင ေ ာကအြားမ ာေလ။ းဒ ေါာ းမကးၿ းလ ရမ ာ ကမေါြါာ၀နျဖစေနါမ။ းဒဟာက ါစဆငေကာဖ ႔ဟာ နငငရ႕ကနေစးႏမနး ကဖ႔လါမ။ ကနေစးႏမနးမကအေရြ႕ ျ နာေါြက ေါာကေလာကလကေနမ ာ။ ကနေစးႏမနးေၾကာင ဒ မ ာလ ေနါအးားလးရ စရါေါြ ါကါမ။ ကနၾကမးေါြ စရါါကါမ။ အြားလာစရါ၊ အမ ႔စရါေါြ ါကါမ။ းဒပေါြေႀကာင ျမနမာ စၥးက စရါေါြါကလာါာ။ ကနေစးႏမနးၿငမဖ ႔ းေရးႀက းါမ။ ကနေစးႏမနးအာ ဒ ါငးဆကအြားရင းႏ ရာမေါြးမားႀက း ။

Question - ျမနမာျ မ ာ လကမမလ ငနးေါြ ေ ာကကြမလန း ပးျဖစေနၿ ။ SMEs လ ငနးေ ါြကလညး ဟဖကးစးရလကထကါနးကလညး မ၀ပဒေါြ းမ ါးါမ။ ဒပေ မ မျဖစဘး။ ဒ ဘကးစးရလကထက ေရာကလာါမ။ နးဥ ေဒထြကဖ ႔ လ ါမ။ အးန းဆရင

မရ အေလာက ျဖစအြားၿ ။ ဒပေါြးါြက ဆရာမ လ ငနးလ ေနါအါစေမာကးေနန ႔ းစးရက ျ ျ ငေျ ာငးလဖ ႔ းးကႏ စးက၊ အးးကေလာက ေထာကျ ပလား။

Answer - းစးရက းဓကေါာ ကနထါလ ငနး ငးမ ာ လး ါာရ ဥ မာ- ဘါဂကဆ ဘါဂကေ ပ၊ နငငါကာက အး က ေနါာ းမားႀက း ရ ါမ။ နး ာ၊ ေငြးငးားေါြ ရ မမ။ နငငရ႕ ထါကနဆါာလညး းေရးႀက းါမ။ လး ါနး ာန ႔ စက စၥးက မေထာက ေ းနငရင ဒပက အြားေါာမ ာ။ ေနာကၿ းေါာ ါါကၽြမးါ ာရ ငေါြန႔ ါင ငၿ း လ ရမမကစၥေါြရ ါမ။ းဒေနရာမ ာ ာရ ငေါြက ဖမထားလ ႔ မရဘး။ နငငါကာန႔ လာၿ ဆရင းစးရရ႕ ဌာနေါြမ ာလညး စဥးစားရမ ာေါြ းမားႀက း ရ ါမ။ မားေအားားျဖင ေါာေါာမားမားက Building ေါာငးႀကါမ။ းေဆာကးဥ က ကမဘာအာ ေဆာကလ ႔ ရါမ၊ မလဘး။ လး ါာက းါြငးက းႏ စလါာ။ ကမထမ ာရ ါ းႏ စကလညး ါး ြားေးာင လ ရအလ အမားရးႏ စကလညး ကမေလလာရမ ာ။ းဒ းႏ စက းရမးးေရးႀက းါမ။ မားေအားားျဖင ဘာလလေမးရင းေဆာကးဥ ေျ ာၾကါမ။ အး ေနာက ငးမ ာ နငငါကာရ႕ ေငြေၾကးေထာက မမေါြက မ နကနါေနရာမ ာ အးနငဖ႔ းေရးႀက းါမ။

ငလငမလမ းငမ ာ ဂျ ါကါ ႔ကအြားါမ။ းႀကဥာဏေ းႀကမမဆၿ း ပ။ အါ႔က ျ ါကန ႔ ါအကၿပး ဘြရလာလ ႔လားလ ႔ ေမးါမ။ မဟါ ပဘး၊ ကၽြနမးျမငေလးက ေျ ားငလ႔ ပဆၿ း ျ ါကက လကႀကလကါးးပ ါကမါမးက နငငါကာက စာေါြေရးလ႔ ကမေါြကအြားါာ။ ျ ါကက၀ငၾကၿ း ငပးေဒခလာလား မါနဘးါ၊ အြားမၾကန ႔ဆၿ း ေရးါးဆငထေရာကလာါမ။ ါကမလညး ဟါါမ။ းထ၀င ၾကလကရင ၾကးငစရာ ဘာမ မရ ဘး။ းဒေါာ ရ ါ စၥးေါြက ထနးအမးနငဖ ႔းျ င းငးကငး ျ အါါဖ ႔က းရမးးေရးႀက းါမ။ ျ ါကေါြမ ာဆရင ါ႐ါေၾကြျ ားေါြ က ထားါမ။ ေၾကြျ ားေါြက နးးလ ေါြန ႔။ ေၾကြျ ားက ၾကရမ ာလား၊ ဘရားကၾကရမ ာလား။ းဒလမ း းေါြ ျဖစေနါာ။ းဒဟာေါြက ေျ ာငးလရမ ာ။ းဒမ ာ အါ ႔က ေျ ာျ ေါာ ၀နထမးေါြက မကႏ ာငမငမေလးေါြန ႔ းဒပက ျ ငနငမ ာမဟါဘး၊ ဘါဂကမရ လ႔ ႔တ။ ဘါဂကမရ ဘးဆါာ ဘာေၾကာငလလ ႔ ျ နၾကါးးပမ ာ White Board မ ာ ေရးထားါမ လ၀ငါဥ းေရေါြ။ းဒ ကဆက ဘမေရာကအြားလ။ ျမနမာနငငမ ာ ဘာျဖစေနလဆေါာ းေ၀းေျ းလမးမမ ာ းမအာ၀ငါမ၊ းမအားေ းရါမ။ းမအာအန႔ရ ငးေရးေါာ မလ ဘး။ းဒ ကဆးကနလး းါထထအြားါာ။ းဒစနစ ေ ာကဖ ႔ းေရးႀက းါမ။ ရါ ကဆက းကနကမးါထ ထဖ ႔ မဟါဘး။ ျ နၿ း ထနးအမးဖ ႔ ရ ါမ၊ ျ ငဆငစရါေါြရ မမ၊ းဒပေါြးါြက ေ းါာေလ။

Question - ဖပညပက Offer ေါြ လာရင အါ ႔လအေလာက ေ းနငါးေနးထားမရ ဘး။ ေကာျဖါဖ ႔းါြက ဘမလလ ေ းဖ ႔ လ လ။

Answer - းအကေမြး၀မးေၾကာငး ာအငါနးေကာငးေါြ းမားႀက းလါမ။ ျမနမာနငငမ ာ းအကေမြး၀မးေၾကာငးေကာငးေါြ ရ းေ မမ အး ေကာငးေကာငးမရ ေါာဘးေလ။ းရငးစးရရ႕ စ မးန ႔းြမမ စမးးါငး ဒ ေးါမ ာ အြားလ ႔ မရေါာဘး။ းဒပေါြ းေရးႀက းလာါမ။

းဒပေၾကာင ကမေါြကေလ ကမ႐ ကဟာ ကမေရာငးမမဆရင ရါမ။ ဒပေ မ မေလာကေါာဘးေလ။ ေနာက ေကာငးေါြက ဘာေၾကာ မ ႔ အးလကရ းးနထ ါါါြလ ေန ေအးါာလဆရင ကမေါြက ါါရ ေနျးငးးားျဖင အါ႔လညး းားရ ါမ။ ေနာကါစး အါ ႔က းစးရ၀နထမးဆါာက ဘာျဖစးလဆေါာ ျ င န ႔ေတြ႕ ႔ းရမးေၾကာကၾကါမ။ းဒဟာေလးက းေလးကငရေးာင ျ နလ ေ းရမမ။ အးဆရင းမရ ရမ ာ ယကနး႐မ ာ လ ေနါကေလးေါြ ရ ါမ။ းဒကေလးေါြက အငါနးေကာငးဆငးမဟါဘး။ းားလးက မ႐ းဖလာကေန ါကလာႀကါာ။ းကမသက၍မား မ႐ းဖလာကေ းေနါလႀက းေါြ မရ ေါာဘးဆရင ဘမလျဖစမလ။ းဒကရင းအကေမြး၀မးေၾကာငး ာရ က းရမးးေရးႀက းလာၿ ။ အး ကတညးက းအကေမြး၀မးေၾကာငးေါြက ေကာငးေကာငး လ ထားမ ရမမ။

ဒ ဇနန၀ပရ ဆရင ေကာကမမ ာ ကၽြနမ ယကနး႐တစ႐ သြားလပတယ။ ေကာကမက ယကနးန႔ နာမႀက းးါၿမ း႕ မဟါဘး။ ဟးရငါနးက ယကနး႐ ေါြ ါါဆၿ း ေျ ာါနးက ဘမေနရာမ ာ ရ အငါမဆၿပး လ လကါးးပ ေကာကမမ ာ ေကာငးျဖစအြားါမ။ ျဖစအြားေ မမ ေကာကမမ ာ ယကနး ဘမအမ မရကဘး။ အမ၀ပမမက ယကနး႐ဆ ၿပး လ ေ မမလ႔ ါကါအက ေဆာငးနားရကကနးေကာငးဆငး ။ အဆးအြားါးးနမ ာ အ႕ေနာကမ ာ ဘမအမ လ မမအမရ ဘး။ အဒ႐ ႀက းက အမ၀ပမမက ားစားမ ာါ။ ါကမက အမ၀ပမမဆါာက ကဆရ႐ါစးါး ေါြးလ ႔ မရဘး။ းဒနားမ ာရ ေနါအေါြရ းလ ရဖ ႔က ပ ေါြးၿ းလ ရမ ာ အမ၀ပမမစနစက။

းဒမ ာ အြားၾကညၿပး းဒက ျ နမ၀နႀက းက ေျ ာါမ။ ေကာကမ ယကနးေက ာ း ရ ေန ပလကန ႔ းနားနားမ ာရ ါ ယကနး႐ ကရမမဆရင ေကာငးကဆငးါအေါြးါြက နမနာ ဘာမ ျ စရာမရ ဘးလ ႔။ အါ႔က းးနးေါြကန႔ၿပး ားစားမမါ။ းဒစကေါြက ေလလ ါင စမမါ။ သတ ႔ရမယပ ကဆ ကၽြနမေပးမယလ ႔၊ းဒဟာက ယကနး႐ ဆကလ ပဆၿ း။

အငါနးမားမားလါာ။ အငါနးဆငးေါြ၊ စနစါက သငၾကားါါေျမာကထားါအေါြ လါမ။ ယကနး႐က ေါာ႐န႔ းကနမေ းဘး၊ ရရင ကမဘာအာ ေထာငအြားမ ာ စးလ႔ါ။ မဟါဘး၊ အါ ႔ဘာအာေထာငရငလညး ေ းေထာငရမမလ ႔။ ါျးားနငငလ ေ ပလ ေနရငေါာ ါစမး စဥးစားရမ ာေ ပ။ အးဟာက လး းကေါြမားေနါာ။

းငးထမ ာဆ ၾကားရါမ။ းငးထမ ာ ကေလးေါြက ဟါမလ ငနးေါြ အငါနးေ းါာက အြားမါကဖ ႔ ကဆေ းါထ ါားါာ ၾကားရါမ။ းမ နက မလ ရဘး။ ကမကေလးေါြရ႕ ါးါကမမက ျ နစဥးစားရမ ာ။ ကေလးေါြ ယကနး မရကေါာမ ာ စးလ႔တ။

Question- Raw Material Support ကေါာေရာ းစးရက ဘမလလ ေ းေနါာမး းရ လ။

Answer- အးဆရင ၀ပန ႔ န စရ အ းႏ ဌာနန႔ ကၽြနမ းါဆကမအြားါမ။ ေရ ႕ေလ ာကမ ာ အါ ႔ဆ မ ာ ရ ါ ၀ပစကေါာငအေါြန ႔ ကၽြနမန႔ ေ းေါြ႕မမ။ USAID န႔ေါာင စကားါးး ႕ ေျ ာထား ပါမ။ းႏၵမကအြားေလလာါနးက အါ ႔ရ ၀ပစကေါာငအေါြမ ာ စက းေရး ာရ ငရ ါမ၊ မးေလ၀အ ာရ ငရ ါမ။ းဒလ ာရ ငေါြရ ေါာ အါ ႔က Soil Test က းစလ ါမ။ ေနာကၿ း အါ ႔မ ာ Machine Library ရ ါမ။ ဒပမးေါြန ႔ ေါာငအေါြက Flexible ျဖစေးာင လ ေ းနငါမ။ ေါာငအေါြက ၿမ း႕ါကၿ း ေရာငးစရာမလဘး။ အ႔ေနရာမ ာ ဒငေလးရ ါမ။ းဒ မ ာ ဒ ေ ပကေစးန ႔ ေရာငး။ အး အါ ႔န႔ေါြ႕ၿ း အါ ႔ကထြကါ၀ပေါြက းဒနားေလးမ ာရ ါ ရြာက လေါြက ျ န ားမမ။ ၿ းရင ကၽြနမတ ႔က းဒက ဖ န၀မေ းမမ။ ါက႐ က၀မးြငရအြားၿပ။ ကၽြနမတ ႔က နဂ အါ ႔ ြစားါ႔က ေရာငးါေစးထက ေ းလ ႔ ရ ပၿ ။ းဒပဆ အါ ႔က ေရရ မ န လ အြားနငမမ။ းဒ စကါအေါြကလညး ျ နၿ းေါာ Encourage ေ းဖ ႔ လါမ၊ နး ာေါြေ းဖ ႔ လါမ။ အး းစးရရေ ခလစ က ေျ ာငးအြားါကာလမ ာ ေျ ာငးအြားၿ ေလ။ အါ ႔ ကမါငေျ ာါမ။ ကၽြနေတာတ ႔က အးက းရငေးါန႔ မါေါာါာက ေါာငအေါြက ေစးကြကထ အမေ းဖ ႔းါြက ါာ၀နရ ါမါ။ းရငေးါါနးက ေစးကြကထ မအမရဘးဆၿ း ျဖါးလကေအးါမ။ းဒေါာ ဒ ေါာငအေါြက နားမလဘန႔ ဘမအ ႔အြား ေရာငးရမလ မအ။ ဘာမ နးမအေါြ းကနျဖစကန ၿ းေါာ းျမါႀက းစားလာါ ြစားေါြက လာ၀မအြားါေစးႏမနးန႔ပ ရ ါလကရါမ။ းဒးနမ ာ တဖ ညးဖ ညးန႔ လ ါအေါြ နးလာါမ။ ေလာေလာဆမေါာ ကၽြနမတ ႔ းဒ ၀ပဌာနန႔စၿ း စကားေျ ာေနၿ ။ ဒပေ မ ါစေမာကါးေါာ လ လမရဘး။ ကမထကလေါြကလညး စါကေျ ာငးၿ ေါာမ ရရစားစားမဟါ န ႔ ဒ လလမးေါြဆ က ၀မမမဆါဟာမးန ႔လ ရင ေကာငးါမ။

းဒမ ာ Organic Cotton အါ ႔မ ာ ရ ေအးါမ။ ျမနမာျ မ ာ Organic Cotton မရ ေါာဘးဆၿ း ေျ ာၾကါမ။ းးးငးထမ ာ ဆးေနါာ ငန းစစ မဟါေါာဘး။ ါကမါမးက ငန ဆါာ ၀ပဂြမးကက းန ေရာငေလ။ းး ငန ကလညး ေမာဘကမ ာ စေနၿပ။ အါ ႔ဆ က းက စ၀မေနၿ ။ းဒဟာေါြက းစးရက ေျ ာငးလရမမဟာေါြ။ ဘမေနရာမ ာ ဘာလေနလဆါာ းစးရက လကးါဆကေ းရမ ာ။ းဒ လမး းါဆကမမေလးေါြေါာ စလ ေနၿ ။ ကၽြနမတ ႔က းစးရန႔ ေ၀းေ၀းေနလ ႔ မရေါာဘး။ းစးရေကာငးဖ ႔ဆ ရ ကၽြနမတ ႔က ၀ငးလ မ ရမ ာေ ပ။ အါ႔မ ာ မအါ Information ေါြ ကမေါြက ေ းလ ႔ ရါမ။ ကမေါြက ျ င န႔ းဆကးအြမရ ေနရင းဒဟာက းစးရက ျ နေ း။ းဒေါာ းစးရလညး းငဒ မာေါြ ထြကလာမ ာေ ပ။